ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΜΕΤΑ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ

Ειδικά θέματα κληρονομικού, ιδιωτικού διεθνούς δικαίου και ανταγωνισμού

Συνδυάστε Βιβλίο (έντυπο) + e-book και κερδίστε 14€
Δωρεάν μεταφορικά σε όλη την Ελλάδα για αγορές άνω των 30€
credit-card

Πληρώστε σε έως άτοκες δόσεις των /μήνα με πιστωτική κάρτα.

Σε απόθεμα

Τιμή: 37,00 €

* Απαιτούμενα πεδία

Κωδικός Προϊόντος: 16011
Χριστοδούλου Κ.
Κοτσίρης Λ.

H σημασία της κληρονομικής διαδοχής στο δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας καταφαίνεται ευθύς εξαρχής από τον τρόπο που ο νόμος (Ν 2121/1993, άρθρο 29) επιλέγει για να προσδιορίσει τη διάρκεια προστασίας του δικαιώματος στο πνευματικό έργο: εδβομήντα χρόνια από τον θάνατο του δημιουργού. Το αντικείμενο του βιβλίου «Πνευματικά δικαιώματα μετά το θάνατο του δημιουργού - Ειδικάθέματα κληρονομικού, ιδιωτικού διεθνούς δικαίου και ανταγωνισμού» είναι πρωτότυπο, διότι δεν αναφέρεται στην εφαρμογή των κανόνων του κληρονομικού δικαίου επί των πνευματικών δικαιωμάτων στο μέτρο που αυτοί θα ίσχυαν και σε κάθε άλλο περιουσιακό αντικείμενο (π.χ. πρώτη τάξη, δεύτερη κ.ο.κ., διαθήκη ιδιόγραφη, δημόσια, μυστική, κληρονομητήριο κ.ο.κ.), αλλά εστιάζεται στις αποκλίσεις που συνεπάγεται έναντι του γενικού κληρονομικού δικαίου η κληρονόμηση της πνευματικής ιδιοκτησίας και -αντιστρόφως- στις αποκλίσεις που συνεπάγεται έναντι του γενικού δικαίου της πνευματικής ιδιοκτησίας ο θάνατος του δημιουργού.

Το βιβλίο «Πνευματικά δικαιώματα μετά το θάνατο του δημιουργού» διαπνέεται αφετηριακά από την παρατήρηση ότι ούτε ο νομοθέτης του Ε’ βιβλίου του ΑΚ είχε προ οφθαλμών την κληρονόμηση άυλων αγαθών ούτε όμως και η πνευματική ιδιοκτησία ήταν ευθύς εξ αρχής κληρονομητή, καθώς νοούνταν ως (αυτονόητα προσωποπαγής) εκδήλωση της προσωπικότητας του δημιουργού. Η έρευνα του συγγραφέα επικεντρώνεται λοιπόν στα σημεία (σύγκρουσης) όπου ανιχνεύεται ακόμη η αρχική ασυμμετρία των δυο κλάδων (πνευματικής ιδιοκτησίας και κληρονομικού δικαίου). Η ίδια προαναφερθείσα σύγκρουση εξετάζεται και στα πεδία του δικαίου του ανταγωνισμού και του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου. Όντως, στο μέτρο που η διανοητική ιδιοκτησία συνιστά «νομικό μονοπώλιο», ενδέχεται οι διατάξεις της διαθήκης για την μεταθανάτια τύχη της να στοιχειοθετούν ανεπίτρεπτους περιορισμούς του ανταγωνισμού. Αντιστοίχως, όσον αφορά πάλι το ιδιωτικό διεθνές δίκαιο, απαιτείται να διερευνηθεί η σχέση ανάμεσα στην Σύμβαση της Βέρνης, τον Κανονισμό 650/2012 και το άρθρο 8 του Κανονισμού Ρώμη ΙΙ για την ευθύνη λόγω προσβολής δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, π.χ. στο πεδίο των αιτία θανάτου αδειών εκμεταλλεύσεως, της συρροής των διατάξεων της περί κλήρου αγωγής προς άλλους νόμιμους λόγους (ή νόμιμες βάσεις) ευθύνης.

Μολαταύτα το πλέον φιλόδοξο ίσως (και εκτενέστερο) μέρος του βιβλίου αναφέρεται στο κληρονομιαίο ηθικό δικαίωμα. Το κληρονομιαίο ηθικό δικαίωμα του δημιουργού θα πρέπει να διακρίνεται από το πρωτογενές κατ’ ΑΚ 57 §1β δικαίωμα προς προστασίαν της μνήμης του. Επίσης, το κληρονομιαίο ηθικό δικαίωμα του δημιουργού ενδέχεται να συγκρούεται προς το δικαίωμα της προσωπικότητας του κληρονόμου του, όταν τον θίγει το έργο. Εξάλλου, ως εκδήλωση του δικαιώματος στην προσωπικότητα (του δημιουργού), αλλά και ως μη περιουσιακό, το ηθικό δικαίωμα θα ήταν κατ’ ΑΚ 57 και 1710 ακληρονόμητο. Όμως κληρονομείται μεν, αλλά διερευνάται το ειδικότερο πρακτικό νόημα της ως εκ του θανάτου μετατροπής του σε «λειτουργικό».

Τέλος, από άποψη πρωτοτυπίας το εγχειρίδιο χαρακτηρίζουν επίσης η de lege lata προσφυγή στην οικονομική ανάλυση του δικαίου (π.χ. αναφορικά με τον έλεγχο της «νεκράς χειρός» του διαθέτη επί του κληρονόμου πνευματικών δικαιωμάτων, ο οποίος -αντιθέτως προς τα εμπράγματα- δεν εξοπλίζεται ούτε με τον θεσμό της χρησικτησίας), η ιδιωτικοδιεθνολογική και δικαιοπολιτική εξέταση του διλήμματος μεταξύ πολιτιστικού εθνικισμού και πολιτιστικού διεθνισμού και η χρήση παραστατικών παραδειγμάτων από το έργο επιφανών δημιουργών, μουσουργών, ζωγράφων, λογοτεχνών, ερμηνευτών, τα οποία μάλιστα ο αναγνώστης μπορεί να αναζητήσει και σε χωριστό ευρετήριο.

Πρόλογος Λ. Κοτσίρη Σελ. VII
Προλεγόμενα συγγραφέα Σελ. XI
Συντομογραφίες Σελ. XXIII
§ 1. Γενικές παρατηρήσεις Σελ. 1
Ι. Υπερνομοθετικά θεμέλια Σελ. 2
1. Διεθνείς δεσμεύσεις - Ενωσιακό «κεκτημένο» Σελ. 2
2. Συνταγματική προστασία Σελ. 3
ΙΙ. Ειδικοί όροι κληρονόμησης πνευματικών δικαιωμάτων Σελ. 8
1. Κληρονομική ικανότητα Σελ. 8
α) Οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης Σελ. 8
β) Κακουργηματικός σφετερισμός πνευματικού έργου
του κληρονομουμένου Σελ. 9
γ) Το Δημόσιο ως έκτης τάξεως κληρονόμος Σελ. 11
2. Κληρονομιαίο αντικείμενο Σελ. 12
α) Περιουσιακό και ηθικό δικαίωμα, δικαίωμα
παρακολούθησης Σελ. 12
β) Περιορισμένα δικαιώματα εκμετάλλευσης Σελ. 13
γ) Επί μέρους αξιώσεις Σελ. 14
δ) Ενοχικές σχέσεις περί το έργο Σελ. 14
§ 2. Μεταθανάτια τύχη του περιουσιακού δικαιώματος
Ι. Τρόποι μερισμού Σελ. 17
1. Με διάταξη τελευταίας βουλήσεως Σελ. 17
2. Με διανομή Σελ. 18
3. Με κανονισμό χρήσης του κοινού Σελ. 20
ΙΙ. Μεριζόμενο αντικείμενο Σελ. 20
1. Το έργο Σελ. 20
2. Οι εξουσίες επ’ αυτού Σελ. 21
α) Οριοθέτηση της δυνατότητας μερισμού της πνευματικής
ιδιοκτησίας Σελ. 22
αα) Όχι πλήρης διάσπαση του δικαιώματος Σελ. 23
ββ) Όχι δέσμευση της ελευθερίας του ανταγωνισμού Σελ. 24
β) Σύσταση επικαρπίας Σελ. 25
γ) Άδεια εκμετάλλευσης αιτία θανάτου Σελ. 25
αα) Επιτρεπτό: Σελ. 25
ββ) Κληρονομία ή κληροδοσία; Σελ. 26
γγ) Ενοχικός ή εμπράγματος χαρακτήρας; Σελ. 27
i) Η διχογνωμία για το πρόκριμα: Ενοχική ή «εμπράγματη»
φύση των απλών αδειών; Σελ. 29
ii) Ιδία θέση Σελ. 31
δδ) Διάρκεια Σελ. 31
i) Καταπίστευμα; Σελ. 32
ii) Χρόνος έναρξης Σελ. 34
εε) Σχέση με τη νόμιμη μοίρα Σελ. 35
i) Η αιτία θανάτου άδεια ως κατάλειψη της νόμιμης μοίρας
επί δήλου Σελ. 36
ii) Η αιτία θανάτου άδεια ως βάρος της νόμιμης μοίρας Σελ. 36
στστ) Εγγονικά δικαιώματα εκμεταλλεύσεως αιτία θανάτου Σελ. 37
i) Νομική φύση και επιτρεπτό Σελ. 37
(a) Από την σκοπιά του κληρονομικού δικαίου Σελ. 37
(b) Από την σκοπιά του δικαίου του ανταγωνισμού Σελ. 40
ii) Ενοχικός ή «εμπράγματος» χαρακτήρας; Σελ. 40
iii) Ένσταση ανεπαρκείας του ενεργητικού Σελ. 41
δ) Διανεμητικές διατάξεις για το δικαίωμα παρακολούθησης Σελ. 42
αα) Χωρισμός από το περιουσιακό δικαίωμα Σελ. 42
ββ) Χωρισμός από το ηθικό δικαίωμα Σελ. 42
γγ) Χωρισμός από γεγεννημένες αξιώσεις για πληρωμή
ποσοστών Σελ. 43
δδ) Κατάτμηση του δικαιώματος παρακολούθησης; Σελ. 43
εε) Καταπίστευμα - σύσταση επικαρπίας Σελ. 43
ΙΙΙ. «Αιτία θανάτου» παραίτηση - αφιέρωση στην κοινή χρήση Σελ. 44
ΙV. Προβλήματα ερμηνείας - Η αρχή του σκοπού Σελ. 45
1. Το πρόβλημα Σελ. 45
2. Εκατέρωθεν επιχειρήματα - Λόγος και αντίλογος Σελ. 48
3. Πορίσματα Σελ. 49
α) Διαθέσεις εν ζωή - Διανομή κληρονομίας Σελ. 49
β) Εγκατάσταση υπολειπόμενη του κλήρου Σελ. 49
γ) Εγκατάσταση υπερβαίνουσα τον κλήρο Σελ. 50
δ) Σχέσεις μεταξύ κληρονόμου ιδιοκτήτη
και κληροδόχου αδειούχου Σελ. 52
ε) Κρίσιμος χρόνος Σελ. 53
§ 3. Μεταθανάτια τύχη του ηθικού δικαιώματος
Ι. Αποτιμητό σε χρήμα αντικείμενο; - Συνέπειες Σελ. 55
ΙI. Λειτουργικό δικαίωμα Σελ. 59
1. Όχι προς ίδιον συμφέρον του κληρονόμου Σελ. 60
2. Προς το καλώς νοούμενο συμφέρον του δημιουργού Σελ. 61
α) Κριτήριο όχι η όλη προσωπικότητα του δημιουργού Σελ. 62
β) Ειδικότερα το κριτήριο της σχέση δημιουργού και έργου Σελ. 66
αα) In dubio pro libertate Σελ. 69
ββ) Ειδικώς η παρωδία Σελ. 70
γγ) Όρια του επιτρεπτού Σελ. 77
δδ) Ειδικώς η προπαγανδιστική εκμετάλλευση Σελ. 80
γ) Αυτοτελές επίκεντρο το κάθε έργο Σελ. 81
ΙΙΙ. Σχέση προς το γενικό δικαίωμα της προσωπικότητας Σελ. 82
1. Το πρόβλημα Σελ. 82
2. Συνδρομή νομίμων βάσεων προστασίας Σελ. 83
3. Σύγκρουση μεταξύ ηθικού δικαιώματος
και προσωπικότητας του κληρονόμου Σελ. 85
α) Ενεργητική νομιμοποίηση προς άσκησιν του κληρονομιαίου
ηθικού δικαιώματος κατά του κληρονόμου Σελ. 85
β) Κριτήρια επιλύσεως της διαφοράς Σελ. 86
ΙV. Χωρισμός ηθικού και περιουσιακού δικαιώματος Σελ. 88
1. Το πρόβλημα Σελ. 88
2. Προταθείσες απόψεις Σελ. 89
3. Ιδία θέση Σελ. 90
α) Περιουσιακό δικαίωμα κατά εξουσίας (μη) δημοσιεύσεως Σελ. 91
β) Χωρισμός μεταξύ ηθικού και περιουσιακού δικαιώματος
με διαθήκη Σελ. 91
γ) Χωρισμός με διανομή; Σελ. 92
V. Μερισμός του ηθικού δικαιώματος; Σελ. 92
VI. Μερική αποδοχή κληρονομίας ως προς το ηθικό δικαίωμα; Σελ. 93
1. Αναγκαστική αποδοχή; Σελ. 93
2. Εξαίρετο; Σελ. 96
VΙΙ. Περιορισμοί από την θέληση του δημιουργού Σελ. 97
1. Νομική φύση της έκφρασης της θελήσεως Σελ. 97
α) Δήλωση εν ζωή ή αιτία θανάτου; Σελ. 97
β) Τρόπος ή αίρεση; Σελ. 98
2. Ερμηνεία – «Ρητή» δήλωση Σελ. 101
α) Δήλωση δεκτική ερμηνείας Σελ. 101
β) Έρεισμα στην διαθήκη Σελ. 101
γ) Εν αμφιβολία μη δεσμευτική για τους κληρονόμους
η εν ζωή συναίνεση σε προσβολή του ηθικού δικαιώματος Σελ. 102
3. Έννομα αποτελέσματα Σελ. 103
4. Όρια στην ελεύθερη θέληση του δημιουργού; Σελ. 103
α) Συστηματική προσέγγιση Σελ. 104
αα) Ανυπόστατη διαθήκη Σελ. 104
ββ) Ανεπίτρεπτη παραίτηση από ηθικές εξουσίες Σελ. 105
γγ) Έλλειψη πρόθεσης νομικής δεσμεύσεως; Σελ. 106
δδ) Ματαίωση των ηθικών εξουσιών του Δημοσίου
μετά την λήξη της περιόδου προστασίας του έργου Σελ. 106
β) Τελολογική προσέγγιση Σελ. 106
αα) Τα πορίσματα της οικονομικής ανάλυσης του δικαίου Σελ. 107
ββ) Μείζον συλλογικό συμφέρον επί τα ηθικά αγαθά Σελ. 108
γγ) Το προηγούμενο αποδοκιμασίας ηπιοτέρων αιτία
θανάτου δεσμεύσεων της ελευθερίας ως υπερμέτρων Σελ. 109
δδ) Σοβαρότητα της βλάβης της προσωπικότητας
του δημιουργού Σελ. 110
εε) Χρονική απόσταση Σελ. 111
στστ) Απροσφορότητα της απαγόρευσης Σελ. 112
γ) Σύμφωνη με το Σύνταγμα ερμηνεία των ΑΚ 178, 179 Σελ. 112
αα) Το ζήτημα ως οριοθέτηση της αποθετικής ελευθερίας
της έκφρασης Σελ. 112
i) Ενόψει του παθητικού δικαιώματος στην Τέχνη Σελ. 113
ii) Ενόψει της ενεργητικής ελευθερίας της Τέχνης Σελ. 114
ββ) Ενόψει της συνταγματικής κατοχύρωσης της ελευθερίας
του διατιθέναι Σελ. 114
γγ) Ενόψει των κοινωνικών προσδιορισμών της ιδιοκτησίας Σελ. 115
δ) Η σημασία της προβληματικής των ουσιωδών ευκολιών Σελ. 115
ε) Βάσανος των τριών βημάτων Σελ. 119
στ) Προσωρινό συμπέρασμα Σελ. 119
5. Ειδικώς η διάρκεια των δεσμεύσεων του κληρονομιαίου
ηθικού δικαιώματος από την βούληση του δημιουργού Σελ. 120
α) Διάρκεια των αιτία θανάτου δεσμεύσεων Σελ. 120
αα) Ως αιρέσεων Σελ. 120
ββ) Ως τρόπου Σελ. 121
β) Διάρκεια των εν ζωή δεσμεύσεων Σελ. 122
VIIΙ. Εδικές περιπτώσεις Σελ. 122
1. Άσκηση του δικαιώματος μετανοίας από
τον κληρονόμο Σελ. 122
α) Λόγω μεταβολής των πεποιθήσεων του δημιουργού Σελ. 122
β) Λόγω μεταβολής των περιστάσεων Σελ. 126
αα) Απρόοπτης; Σελ. 126
ββ) Αντικειμενικό ή υποκειμενικό κριτήριο; Σελ. 127
γγ) Προσβολή της προσωπικότητας του δημιουργού Σελ. 129
δδ) Συρροή με άλλες διατάξεις; Σελ. 129
i) Προς την ΑΚ 388; Όχι οικονομική μεταβολή Σελ. 130
ii) Προς την ΑΚ 288: Ηθική αδυναμία παροχής Σελ. 130
2. Κληρονόμοι κρυπτοδημιουργού Σελ. 132
3. Ανολοκλήρωτα έργα του θανόντος Σελ. 133
α) Η κρατούσα άποψη Σελ. 133
β) Κριτική Σελ. 134
αα) Επισφαλής συναγωγή της εικαζομένης θελήσεως
του δημιουργού Σελ. 135
ββ) Συμπροσβολή της πατρότητας του έργου Σελ. 135
γγ) Προσβολή της ακεραιότητας του ημιτελούς
αποσπάσματος Σελ. 136
γ) Το ζήτημα επί έργων μοναδικής ενσωματώσεως Σελ. 137
ΙΧ. Μερική κτήση εξουσιών από το Δημόσιο Σελ. 139
1. Νομική φύση του δικαιώματος Σελ. 139
α) Δημόσιο αγαθό προοριζόμενο για εξυπηρέτηση
δημοσίων σκοπών Σελ. 139
β) Δικαίωμα προσδοκίας Σελ. 142
2. Αρμοδιότητα προς άσκησίν του Σελ. 143
α) Υπουργός οικονομικών ή πολιτισμού; Σελ. 143
β) Δέσμια αρμοδιότητα ή διακριτική ευχέρεια; Σελ. 144
3. Έκδοση αδειών εκμεταλλεύσεως; Σελ. 145
§ 4. Προστασία του κληρονόμου της πνευματικής ιδιοκτησίας
Ι. Ευθύνη για την τύχη του κληρονομιαίου δικαιώματος - Ωφελήματα - Δαπάνες Σελ. 147
1. Το πρόβλημα - Γραμματική προσέγγιση Σελ. 147
2. Τελολογική πρoσέγγιση Σελ. 148
3. Συστηματική προσέγγιση Σελ. 149
4. Σύμφωνη με το ενωσιακό δίκαιο ερμηνεία Σελ. 150
5. Πορίσματα Σελ. 150
α) Καλόπιστος νομέας Σελ. 151
β) Κακόπιστος νομέας ή επίδοση αγωγής Σελ. 151
γ) Υπερήμερος ή αξιόποινος νομέας Σελ. 152
ΙΙ. Αποκατάσταση ηθικής βλάβης του κληρονόμου του ηθικού δικαιώματος Σελ. 153
1. Κρίσιμος χρόνος Σελ. 154
2. Είσπραξη ποσού για προσβολή της προσωπικότητας
τρίτου; Σελ. 154
3. Ηθική βλάβη από την ανάμιξη ψευδοκληρονόμου
του ηθικού δικαιώματος; Σελ. 155
ΙΙΙ. Παραγραφή της περί κλήρου αγωγής πριν από την λήξη της πνευματικής ιδιοκτησίας Σελ. 156
ΙV. Λήξη της πνευματικής ιδιοκτησίας πριν από την παραγραφή της περί κλήρου αγωγής Σελ. 158
V. Λήξη της πνευματικής ιδιοκτησίας του κληρονόμου πριν από την λήξη της πνευματικής ιδιοκτησίας του νομέα κληρονομίας Σελ. 158
1. Ως κατά ιδιοκτήτη προηγουμένως αδημοσίευτου έργου Σελ. 158
2. Ως δικαιούχου κατά πλάσμα Σελ. 159
§ 5. Συγκριτικό και ιδιωτικό διεθνές δίκαιο Σελ. 161
Ι. Συγκριτικό δίκαιο Σελ. 162
1. Γαλλικό δίκαιο Σελ. 163
2. Γερμανικό δίκαιο Σελ. 164
3. Μ. Βρεταννία Σελ. 165
4. Αμερικανικό δίκαιο Σελ. 166
ΙΙ. Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο Σελ. 168
1. Γενικά Σελ. 168
2. Επί μέρους ζητήματα Σελ. 170
α) Κληρονομητός χαρακτήρας - Διάρκεια κληρονομιαίου
δικαιώματος Σελ. 170
β) Κληρονόμηση περιουσιακού δικαιώματος Σελ. 171
γ) Αιτία θανάτου άδειες εκμεταλλεύσεως Σελ. 171
δ) Συμβατότητα διαθήκης προς τον ελεύθερο ανταγωνισμό Σελ. 172
ε) Περί κλήρου αγωγή Σελ. 173
στ) Μεταθανάτιο ηθικό δικαίωμα Σελ. 176
αα) Κληρονόμοι Σελ. 176
ββ) Αξιώσεις από προσβολή προσωπικότητας τεθνεώτος Σελ. 177
γγ) Εξουσίες Δημοσίου Σελ. 177
ζ) Πολιτιστική κληρονομία - Domain public payant Σελ. 179
§ 6. Επιλεγόμενα
Ι. Σύνοψη πορισμάτων Σελ. 183
ΙΙ. Προοπτικές Σελ. 197
1. Η αμφισβητούμενη τελεολογία της πνευματικής
ιδιοκτησίας; Σελ. 198
α) Προστατευτισμός - Αστυνόμευση Σελ. 198
β) Φιλελευθερισμός - Κοινωνικοποίηση Σελ. 199
γ) Ενδιάμεση τοποθέτηση Σελ. 201
2. Μετά την πάροδο της περιόδου προστασίας
sui generis δικαίωμα στην πολιτιστική κληρονομιά; Σελ. 202
Βιβλιογραφία
Ελληνική Σελ. 205
Ξενόγλωσση Σελ. 211
Ευρετήριο δημιουργών και έργων Σελ. 219
Ευρετήριο λημμάτων Σελ. 221
Back to Top