Η πανδηµία µας δίνει µια σπάνια ευκαιρία να βρεθούµε σε µία νέα αφετηρία έχοντας πίσω την εµπειρία που µπορεί να µας δείξει τον δρόµο.

Το κακό είναι ότι αυτή η αφετηρία υπό την κατάρρευση οποιασδήποτε βεβαιότητας παύει να θεωρείται νέα αφού αναπροσαρµόζεται διαρκώς µε αποτέλεσµα ο ατοµικός, οικογενειακός και επαγγελµατικός προγραµµατισµός όλων µας να µπαίνει στα εισαγωγικά που επιβάλλει η εποχή και τα µελλοντικά σχέδια όλων µας να προσδιορίζονται µε αστερίσκους.

Σε αυτό τον αβέβαιο, διασυνδεδεµένο και απόλυτα αλληλεξαρτώµενο κόσµο, οµολογώ ότι ψάχνω πλέον µε µεγαλύτερο ενδιαφέρον απ’ ότι στο παρελθόν αναλύσεις και προβλέψεις διεθνών οίκων για την επόµενη µέρα.

Βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα την πρόσφατη ανάλυση της Boston Consulting Group BCG (Navigating the Delta Variant and the future of Covid 19, August 2021) µε τα τρία meta covid σενάρια που ξετυλίγονται για το µέλλον του κόσµου τα επόµενα χρόνια σε περίπτωση που δεν καταφέρουµε να τιθασεύσουµε τον ιό µέσα στο 2022(!).

Σύµφωνα µε την µελέτη, το πιο σηµαντικό πρόβληµα στην αντιµετώπιση της πανδηµίας είναι η ελλιπής διασπορά του εµβολίου στον παγκόσµιο πληθυσµό. Ενώ στις πλούσιες χώρες ανοίγει η συζήτηση της τρίτης αναµνηστικής δόσης µε τα εµβόλια είτε να περισσεύουν, είτε να µπαγιατεύουν, στις φτωχές χώρες ο κόσµος θέλει να εµβολιαστεί αλλά δεν υπάρχουν εµβόλια.

Στην Αφρική πχ των 1,3 δισ. κατοίκων µόνο το 2,4% έχει καταφέρει να εµβολιαστεί, µε τις ποσότητες των εµβολίων που αποστέλλονται να είναι παντελώς ανεπαρκείς αν και το τελευταίο διάστηµα έχουν τριπλασιαστεί. Μέχρι το τέλος Αυγούστου τα κρούσµατα είχαν φτάσει τα 216.819.674 και οι θάνατοι από covid-19 παγκοσµίως µόλις ξεπέρασαν τα 4,5 εκ., συγκεκριµένα 4.500.309.

Για να έχουµε µια αποστοµωτική εικόνα της απώλειας, από τις 243 χώρες της γης, το 50% περίπου έχει πληθυσµό κάτω των 4.500.000 κατοίκων. Να το πούµε διαφορετικά. Οι νεκροί από τον covid 19 µέχρι σήµερα ισοδυναµούν µε τον αφανισµό του 100% του πληθυσµού του Οµάν, του Κουβέιτ ή του Παναµά.

Με 650.000 νέα κρούσµατα ηµερησίως σε 130 χώρες στον κόσµο, το 90% των οποίων φέρει την υπογραφή της µετάλλαξης Δέλτα, τρία είναι τα σενάρια της επόµενης µέρας:

Το αισιόδοξο σενάριο (bull case), προβλέπει αναδιανοµή των διαθέσιµων εµβολίων σε παγκόσµιο επίπεδο συµπεριλαµβανοµένων των χωρών φτωχών εισοδηµάτων µε στόχο µέχρι 31.12.2022 τον εµβολιασµό του 70%-80% του παγκόσµιου πληθυσµού για να επιτευχθεί ανοσία της αγέλης. Στην περίπτωση αυτή οι µεταλλάξεις θα περιοριστούν και ο ιός θα αντιµετωπίζεται παγκοσµίως όπως ο ιός της γρίπης. Προϋπόθεση για το σενάριο αυτό είναι να παραµείνουν τα εµβόλια το ίδιο αποτελεσµατικά και να µην υπάρξουν στο µεταξύ νέες χειρότερες µεταλλάξεις.

Το ρεαλιστικό σενάριο (base case), προβλέπει κενά στη διανοµή και διαθεσιµότητα εµβολίων στις φτωχές χώρες µε αυξανόµενο το ρίσκο νέων µεταλλάξεων, ποσοστό εµβολιασµένων στο 50%-70% του παγκόσµιου πληθυσµού, ενδεχόµενη έκρηξη νέων κρουσµάτων και µειωµένη αποτελεσµατικότητα των εµβολίων τα οποία θα χρειαστεί να αναπτυχθούν περαιτέρω. Το σενάριο αυτό κοντρολάρει ως ένα βαθµό τον ιό στις πλούσιες χώρες σε αντίθεση µε τις φτωχές, οι οποίες θα υποστούν πολύ επώδυνες επιπτώσεις. Και οι πλούσιες χώρες ωστόσο για τα επόµενα χρόνια θα έχουν σηµαντικές οικονοµικές και υγειονοµικές επιπτώσεις.

Το απαισιόδοξο σενάριο (bear case), προβλέπει πολύ µικρά ποσοστά διανοµής και διαθεσιµότητας των εµβολίων στις φτωχές χώρες µε υψηλό ρίσκο εµφάνισης νέων επικίνδυνων µεταλλάξεων, παγκόσµιο ποσοστό εµβολιασµένων < 50%, αναποτελεσµατικότητα των υπαρχόντων εµβολίων και ανάγκη παραγωγής νέων νεότερης γενιάς. Ο ιός σε αυτό το σενάριο θα προηγείται της επιστήµης µε ό,τι συνέπειες αυτό συνεπάγεται, οι δε οικονοµικές και υγειονοµικές επιπτώσεις σε παγκόσµιο επίπεδο τόσο στις πλούσιες όσο και στις φτωχές χώρες θα είναι ιδιαίτερα σοβαρές.

Συµπέρασµα: µοναδικό διαθέσιµο όπλο της επιστήµης τα εµβόλια και µοναδική ελπίδα σωφροσύνης, η µε κάθε τρόπο αρωγή και υποστήριξη των αδύναµων χωρών για το χτίσιµο παγκόσµιας ανοσίας. Όλα τα υπόλοιπα, καραντίνες, lockdowns κλείσιµο συνόρων κ.ά. φαίνεται να παραπέµπουν στη στρουθοκάµηλο που βάζει το κεφάλι της στην άµµο για να αποφύγει τον κίνδυνο.  

Αντώνης Καρατζάς, LLB, MBA
adonik@nb.org