ΔΙΚΑΙΟ ΕΤΑΙΡΙΚΩΝ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΩΝ

Ερμηνεία κατ' άρθρο του Ν 4601/2019

Δωρεάν μεταφορικά σε όλη την Ελλάδα για αγορές άνω των 30€
credit-card

Πληρώστε σε έως άτοκες δόσεις των /μήνα με πιστωτική κάρτα.

Σε απόθεμα

Τιμή: 143,00 €

Βιβλίο (έντυπο)   + 143,00 €

* Απαιτούμενα πεδία

Κωδικός Προϊόντος: 18426
Βαρελά Β., Καραμανάκου Ε., Κινινή Ε., Κλαμαρής Κ., Λιναρίτης Ι., Ρόκας Α., Σαββαΐδου Κ., Σκανδάλης I., Τζάκας Δ. Π., Φράγκος Ν., Χριστοδούλου Δ., Ψαρουδάκης Γ.
Σωτηρόπουλος Γ.
  • Έκδοση: 2021
  • Σχήμα: 17x24
  • Βιβλιοδεσία: Σκληρόδετη
  • Σελίδες: 1120
  • ISBN: 978-960-654-430-9
  • Black friday εκδόσεις: 10%
Αποκτήστε τη συνδυαστική προσφορά
  • Αγοράζονται συχνά μαζί

    Συνδυαστική Προσφορά

    Βιβλίο (Έντυπο)
    Τιμή 143,00 €
    X1
    ΔΙΚΑΙΟ ΕΤΑΙΡΙΚΩΝ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΩΝ - Βιβλίο (έντυπο)
    +
    Βιντεοσκοπημένα (Εκπαίδευση/Εκδηλώσεις)
    ΕΤΑΙΡΙΚΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ (Ν 4601/2019) – 3ο ΤΜΗΜΑ - (ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ)
    Η εμπειρία από την εφαρμογή των νέων διατάξεων - Κριτική αποτίμηση και Πρακτική προσέγγιση
    Τιμή 230,00 €
    X1
    ΕΤΑΙΡΙΚΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ (Ν 4601/2019) – 3ο ΤΜΗΜΑ - (ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ)
    =
    Σύνολο:

    από 373,00 €

    281,00 €

    έκπτωση 24.67%

Το «Δίκαιο Εταιρικών Μετασχηματισμών» (ΔΕΜ) αποτελεί την πρώτη κατ’ άρθρο ερμηνεία του Ν 4601/2019 με τον οποίον αναμορφώθηκε πλήρως το δίκαιο των εταιρικών μετασχηματισμών, το οποίο ήταν κατακερματισμένο και αποσπασματικό. Το συλλογικό έργο, που είναι το αποτέλεσμα της σύμπραξης διακεκριμένων ακαδημαϊκών, δικηγόρων και διδακτόρων νομικής με εξειδίκευση στο εταιρικό, στο φορολογικό και στο εργατικό δίκαιο, μέσα από την εξαντλητική ερμηνεία των επιμέρους διατάξεων αναδεικνύει όλες τις βασικές προβληματικές και προτείνει λύσεις. Το έργο αποτελεί πολύτιμο και μοναδικό οδηγό για την επιστημονική κοινότητα και για κάθε ενασχολούμενο με τις εταιρικούς μετασχηματισμούς (δικηγόρους, δικαστές, λογιστές, συμβούλους επιχειρήσεων κ.λπ.) ο οποίος καλύπτει τις ανάγκες της πράξης και αναμένεται να προάγει τον επιστημονικό διάλογο σε έναν ιδιαίτερα απαιτητικό και διακλαδικό τομέα του εταιρικού δικαίου.

Πρόλογος IX

Συνεργάτες (αλφαβητικά και καθ’ ύλη) XI

Βιογραφικά Συγγραφέων XIII

Συντομογραφίες LXI

Βιβλιογραφία LXV

Εισαγωγή 1

Ν 4601/2019

Εταιρικοί μετασχηματισμοί και εναρμόνιση του νομοθετικού πλαισίου
με τις διατάξεις της Οδηγίας 2014/55/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και
του Συμβουλίου της 16ης Απριλίου 2014 για την έκδοση ηλεκτρονικών τιμολογίων
στο πλαίσιο δημόσιων συμβάσεων και λοιπές διατάξεις

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 3

1. Εταιρικός μετασχηματισμός ως υπερκείμενη έννοια 15

2. Κίνητρα εταιρικών μετασχηματισμών και ο ρόλος του δικαίου 16

3. Οι εταιρικοί μετασχηματισμοί ως αντικείμενο νομοθετικής ρύθμισης 18

4. Το νομοθετικό καθεστώς προ του ν. 4601/2019 19

4.1 Το προϊσχύσαν εταιρικό δίκαιο των εταιρικών μετασχηματισμών 19

4.2 Ο ρόλος του φορολογικού δικαίου 20

4.3 Οι «καταχρηστικοί» μετασχηματισμοί 21

5. Ο ν. 4601/2019 22

5.1 Εισαγωγικές παρατηρήσεις 22

5.2 Οι νομοθετικές καινοτομίες και στοχεύσεις 24

 


ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

ΕΤΑΙΡΙΚΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

ΜΕΡΟΣ Α΄

ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ - ΚΟΙΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 1 – Μορφές εταιρικών μετασχηματισμών 31

1. Γενικές παρατηρήσεις 33

2. Τα είδη των μετασχηματισμών 34

2.1 Συγχώνευση 34

2.2 Διάσπαση 36

2.3 Μετατροπή 38

3. Άλλες μορφές εταιρικών μετασχηματισμών 40

4. Εξαιρέσεις από το πεδίο εφαρμογής του ν. 4601/2019 41

4.1 Διασυνοριακοί μετασχηματισμοί 41

4.2 Άρθρ. 2 ν. 4335/2015 43

5. Αναγκαστικό δίκαιο 43

Άρθρο 2 – Υποκείμενα εταιρικών μετασχηματισμών 45

1. Γενικές παρατηρήσεις 47

2. Υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής του ν. 4601/2019 48

3. Εξαιρέσεις από το υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής του ν. 4601/2019 49

4. Η διεύρυνση του φάσματος των επιτρεπτών μετασχηματισμών 51

5. Τα όρια της διεύρυνσης του φάσματος των εταιρικών μετασχηματισμών 52

5.1 Ειδικές διατάξεις εταιρικού δικαίου 52

5.2 Μετασχηματισμοί επιχειρήσεων που υπόκεινται σε εποπτεία ή
για τους οποίους απαιτείται η έκδοση εγκριτικής απόφασης 52

5.3 Πιστωτικά ιδρύματα 55

5.4 Άλλες διατάξεις 56

Άρθρο 3 – Μετασχηματισμοί εταιρειών που έχουν λυθεί 57

1. Γενικές παρατηρήσεις 58

2. Προϋποθέσεις εφαρμογής 58

3. Αναγκαστικό δίκαιο 61

Άρθρο 4 – Σχέση με φορολογικές διατάξεις 63

1. Εισαγωγή 66

2. Η αντιμετώπιση από το εταιρικό πλαίσιο μετασχηματισμών
του ζητήματος της ανάμειξης του φορολογικού δικαίου 66

3. Η φορολογική νομοθεσία που διέπει τους εταιρικούς μετασχηματισμούς 71

3.1 Τα προβλεπόμενα από τα άρθρ. 52 έως 55 ν. 4172/2013 φορολογικά
ευεργετήματα 72

3.1.1 Τα προβλεπόμενα φορολογικά ευεργετήματα επί εισφοράς ενεργητικού
έναντι τίτλων (άρθρ. 52 ν. 4172/2013) 73

3.1.2 Τα προβλεπόμενα φορολογικά ευεργετήματα επί ανταλλαγής τίτλων
(άρθρ. 53 ν. 4172/2013) 75

3.1.3 Τα προβλεπόμενα φορολογικά ευεργετήματα συγχωνεύσεων
και διασπάσεων (άρθρ. 54 ν. 4172/2013) 77

3.2 Τα φορολογικά ευεργετήματα των αναπτυξιακών νόμων 81

3.2.1 Τα φορολογικά ευεργετήματα του ν.δ. 1297/1972 81

3.2.2 Τα φορολογικά ευεργετήματα του ν. 2166/1993 86

4. Η αντιμετώπιση της καταχρηστικότητας και της φοροαποφυγής
στο πλαίσιο των εταιρικών μετασχηματισμών 89

4.1 Η αντιμετώπιση της καταχρηστικότητας και της φοροαποφυγής στο πλαίσιο
των εταιρικών μετασχηματισμών πριν την εισαγωγή ειδικών
αντικαταχρηστικών κανόνων 89

4.1.1 Η αντιμετώπιση της καταχρηστικότητας υπό το καθεστώς του ν. 2166/1993 89

4.2.2 Η εισαγωγή ειδικών αντικαταχρηστικών διατάξεων στο πεδίο
των εταιρικών μετασχηματισμών 90

4.2.3 Η σχέση των ειδικών αντικαταχρηστικών διατάξεων του ΚΦΕ
στο πεδίο των εταιρικών μετασχηματισμών με το γενικό κανόνα
απαγόρευσης καταχρήσεων του άρθρ. 38 ΚΦΔ 95

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 4
ν.δ. 1297/1972, ν. 2166/1993, ν. 4172/2013 98

Άρθρο 5 – Επίλυση διαφορών 118

1. Γενικές παρατηρήσεις 118

2. Καθ’ ύλην και κατά τόπο αρμοδιότητα 119

3. Εξαιρέσεις από την ρύθμιση του άρθρ. 5 120

4. Διαδικασία 120

5. Διαιτησία-Διαμεσολάβηση 120

 


ΜΕΡΟΣ Β΄

ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ

Άρθρο 6 – Μορφές συγχώνευσης - Ορισμοί 122

1. Γενικές παρατηρήσεις 123

2. Μορφές συγχώνευσης 123

3. Εξαγορά ΑΕ 125

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄

ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΜΕ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ

Άρθρο 7 – Σχέδιο σύμβασης συγχώνευσης 127

1. Συστηματική ένταξη - Διαφορές από το προϊσχύσαν δίκαιο 130

2. Η έναρξη της διαδικασίας συγχώνευσης 131

3. Η απόφαση του διαχειριστικού οργάνου για την κατάρτιση
Σχεδίου Σύμβασης Συγχώνευσης 132

4. Ελάχιστο περιεχόμενο του Σχεδίου 133

5. Πρόσθετο περιεχόμενο του Σχεδίου - Πρόσθετες συμφωνίες -
Ειδικότερα ζητήματα 142

6. Έννομες συνέπειες του Σχεδίου 144

7. Ελαττώματα του Σχεδίου 146

Άρθρο 8 – Δημοσίευση του σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης 148

1. Συστηματική ένταξη - Διαφορές από το προϊσχύσαν δίκαιο 149

2. Νομοθετικός σκοπός 150

3. Η δημοσίευση στο Γ.Ε.ΜΗ. ως βασικός τρόπος δημοσιότητας 150

4. Η δημοσίευση στην εταιρική ιστοσελίδα ως εναλλακτικός τρόπος δημοσιότητας 151

5. Διάρκεια της δημοσιότητας 152

6. Έννομες συνέπειες πλημμελούς δημοσιότητας 154

Άρθρο 9 – Λεπτομερής γραπτή έκθεση και ενημέρωση για τη συγχώνευση 156

1. Συστηματική ένταξη - Διαφορές από το προϊσχύσαν δίκαιο 159

2. Νομοθετικός σκοπός της λεπτομερούς έκθεσης πληροφόρησης και
δημοσιότητας 159

3. Περιεχόμενο της έκθεσης 160

4. Εξαίρεση επιμέρους πληροφοριών από την έκθεση 166

5. Τύπος και δημοσιότητα της έκθεσης - Προθεσμία 167

6. Ενημέρωση σε περίπτωση σημαντικών μεταβολών
περιουσίας ή υποχρεώσεων 168

7. Μη υποχρέωση σύνταξης έκθεσης και πρόσθετης ενημέρωσης 170

8. Έννομες συνέπειες πλημμελούς έκθεσης και ενημέρωσης 171

Άρθρο 10 – Εξέταση του σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης από εμπειρογνώμονες 173

1. Συστηματική ένταξη - Διαφορές από το προϊσχύσαν δίκαιο 178

2. Νομοθετικός σκοπός της έκθεσης των εμπειρογνωμόνων 178

3. Ορισμός εμπειρογνωμόνων 180

4. Περιεχόμενο της έκθεσης 183

4.1 Εισαγωγικά 183

4.2 Εξέταση του Σχεδίου 184

4.3 Αποτίμηση των επιχειρήσεων των συγχωνευόμενων εταιρειών 184

4.4 Αναγκαίες πληροφορίες 186

4.5 Ειδικώς, η εκτίμηση της καθαρής θέσης των εταιρειών: (α) έλλειψη συνεπειών
για τον προσδιορισμό της αύξησης κεφαλαίου της απορροφώσας,
και (β) μερική αξιοποίησή της, για τον έλεγχο της σχέσης ανταλλαγής 189

4.6 Γνώμη επί του «δίκαιου και εύλογου» της προτεινόμενης σχέσης ανταλλαγής 195

5. Ενημέρωση των εμπειρογνωμόνων 198

6. Εξαίρεση επιμέρους πληροφοριών από την έκθεση 198

7. Τύπος και Δημοσιότητα της έκθεσης - Προθεσμία 200

8. Μη υποχρέωση σύνταξης έκθεσης εμπειρογνωμόνων 201

9. Ενέργειες σε περίπτωση σημαντικών μεταβολών - Αναθεώρηση της έκθεσης 203

10. Συνέπειες της έκθεσης και γνώμης των εμπειρογνωμόνων 204

11. H παθολογία της έκθεσης των εμπειρογνωμόνων 205

Άρθρο 11 – Διαθεσιμότητα των εγγράφων για εξέταση από τους μετόχους
ή τους εταίρους
208

1. Συστηματική ένταξη - Διαφορές από το προϊσχύσαν δίκαιο 211

2. Νομοθετικός σκοπός του δικαιώματος 212

3. Το αντικείμενο της υποχρεωτικής πληροφόρησης των εταίρων 212

4. Ειδικώς η «επίκαιρη» λογιστική κατάσταση των συγχωνευόμενων εταιρειών 214

5. Τρόπος λήψης της πληροφόρησης 218

6. Διάρκεια άσκησης του δικαιώματος πληροφόρησης 220

7. Έννομες συνέπειες παράβασης των υποχρεώσεων του άρθρ. 11 221

Άρθρο 12 – Προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων 223

1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις 224

2. Νομοθετικό πλαίσιο μεταβολής προσώπου του εργοδότη 224

2.1 Γενικές παρατηρήσεις 224

2.2 Προϋποθέσεις εφαρμογής της νομοθεσίας περί μεταβίβασης στην περίπτωση
της συγχώνευσης 226

3. Έννομες συνέπειες από την εφαρμογή της νομοθεσίας περί μεταβίβασης
στη συγχώνευση 227

4. Μετατροπή 231

Άρθρο 13 – Προστασία των πιστωτών των εταιρειών που μετέχουν
στη συγχώνευση
233

1. Συστηματική ένταξη - Διαφορές από το προϊσχύσαν δίκαιο 235

2. Νομοθετικός σκοπός 236

3. Προστατευόμενοι πιστωτές (απαιτήσεις) 237

4. Αντικείμενο προστασίας (επαρκείς εξασφαλίσεις) - Προϋποθέσεις -
Διαδικασία - Προθεσμία 239

5. Δικαστική επίλυση διαφορών πιστωτών (φερόμενων) απαιτήσεων
που υπάγονται στη ρύθμιση 243

6. Η προστασία των λοιπών εταιρικών πιστωτών (απαιτήσεών τους) 246

7. Προστασία των ομολογιούχων δανειστών και κατόχων λοιπών τίτλων
συγχωνευόμενων ΑΕ 248

8. Πρόσθετα μέσα προστασίας πιστωτών συγχωνευόμενων εταιρειών 250

9. Έννομες συνέπειες παράβασης της διαδικασίας 250

Άρθρο 14 – Έγκριση από τη συνέλευση ή τους εταίρους καθεμιάς από τις εταιρίες
που μετέχουν στη συγχώνευση
253

1. Εισαγωγή 255

2. Νομοθετική ιστορία και ενωσιακό υπόβαθρο 255

3. Πεδίο εφαρμογής 256

4. Το αρμόδιο όργανο 258

5. Ειδικές κατηγορίες εταιρικών συμμετοχών 262

6. Το εφαρμοστέο δίκαιο 264

Άρθρο 15 – Σύμβαση συγχώνευσης - Τύπος 266

1. Εισαγωγή 266

2. Νομοθετική ιστορία και ενωσιακό υπόβαθρο 267

3. Τύπος της σύμβασης συγχώνευσης 268

4. Το εφαρμοστέο δίκαιο 270

Άρθρο 16 – Διατυπώσεις δημοσιότητας - Πράξεις και στοιχεία που υποβάλλονται
σε δημοσιότητα
272

1. Εισαγωγή 273

2. Νομοθετική ιστορία και ενωσιακό υπόβαθρο 273

3. Εμβέλεια και περιεχόμενο της δημοσιότητας 274

4. Το εφαρμοστέο δίκαιο 277

Άρθρο 17 – Προληπτικός έλεγχος νομιμότητας 279

1. Εισαγωγή 280

2. Νομοθετική ιστορία και ενωσιακό υπόβαθρο 281

3. Εμβέλεια και αρμοδιότητα διενέργειας του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας 282

4. Περιεχόμενο του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας 284

5. Το εφαρμοστέο δίκαιο 287

Άρθρο 18 – Αποτελέσματα της συγχώνευσης 289

1. Εισαγωγή 291

2. Ολοκλήρωση της συγχώνευσης 292

3. Αποτελέσματα της συγχώνευσης 293

3.1. Περιουσιακά αποτελέσματα 293

3.2. Σωματειακής φύσης αποτελέσματα 301

3.3 Δικονομικού δικαίου αποτελέσματα 304

Άρθρο 19 – Ευθύνη 306

1. Αντικείμενο ρύθμισης και προέλευση της διάταξης 308

2. Σκοπός της διάταξης 309

2.1 Αντιμετώπιση της εξαφάνισης της απορροφώμενης εταιρίας 309

2.2 Στοιχειοθέτηση άμεσης ζημίας των μετόχων/εταίρων 309

2.3 Ένταξη στο σύστημα των διατάξεων που προστατεύουν το κύρος
της συγχώνευσης 310

3. Προϋποθέσεις της ευθύνης 311

3.1 Υπαίτια πράξη 311

3.1.1 Πράξεις επί των οποίων εξετάζεται η υπαιτιότητα 311

3.1.1.1 Ως προς τους εταιρικούς διοικητές 311

3.1.1.2 Ως προς τους εμπειρογνώμονες 312

3.1.2 Μέτρο ευθύνης 312

3.1.3 Βάρος απόδειξης 313

3.1.4 Η έγκριση από τη συνέλευση, η γνώση του εταίρου ή η συμμετοχή του
στη διοίκηση ως παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη 313

3.2 Παράνομο 314

3.3 Ζημία 314

3.4 Αιτιώδης σύνδεσμος 315

3.5 Παραγραφή 315

3.6 Φύση της διάταξης ως αναγκαστικού δικαίου 315

3.7 Σχέση με άλλες διατάξεις 315

3.7.1 Εσωτερική ευθύνη των μελών ΔΣ 315

3.7.2 Ευθύνη της απορροφώσας εταιρίας κατά το άρθρ. 21 316

3.7.3 Ευθύνη των εταιρικών διοικητών έναντι τρίτων 316

4. Δικονομικά 317

4.1 Αρμοδιότητα 317

4.2 Νομιμοποίηση και άσκηση αγωγής διά ειδικού εκπροσώπου 317

4.2.1 Νομιμοποίηση 317

4.2.2 Άσκηση αγωγής διά ειδικού εκπροσώπου 318

Άρθρο 20 – Ακύρωση της συγχώνευσης 320

1. Εισαγωγικά 323

2. Οι λόγοι ακύρωσης 325

3. Έννοια της ακύρωσης και προστασία των τρίτων 328

4. Ζητήματα από τις ενδοεταιρικές συνέπειες της ακύρωσης 331

5. Η δίκη για την ακύρωση: αίτηση 333

6. Η δίκη για την ακύρωση: συζήτηση και απόφαση 336

7. Ειδικότερα για τη σχέση μεταξύ ελαττώματος της απόφασης
και ακύρωσης της συγχώνευσης 339

8. Η διατήρηση του κύρους της συγχώνευσης παρά τον λόγο ακύρωσης 342

Άρθρο 21 – Μη δίκαιη σχέση ανταλλαγής 346

1. Ο έλεγχος της σχέσης ανταλλαγής 347

2. Η άσκηση της αξίωσης αποζημίωσης 350

3. Ζητήματα υπολογισμού της αποζημίωσης 354

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄

ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΜΕ ΣΥΣΤΑΣΗ ΝΕΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

Άρθρο 22 – Εφαρμοζόμενες διατάξεις - Έγκριση της συγχώνευσης 357

1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις 358

2. Παραπομπή στη διατάξεις για τη συγχώνευση με απορρόφηση 359

2.1 Γενικές παρατηρήσεις 359

2.2 Διαδικασία 360

2.2.1 Σχέδιο σύμβασης συγχώνευσης 360

2.2.2 Έκθεση του ΔΣ ή των διαχειριστών, εξέταση σχεδίου από εμπειρογνώμονες,
απόφαση έγκρισης της συγχώνευσης 361

2.2.3 Σύναψη σύμβασης συγχώνευσης, προληπτικός έλεγχος και δημοσιότητα 361

3. Εφαρμογή του δικαίου που διέπει την ίδρυση της νέας εταιρίας 362

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Άρθρο 23 – Εφαρμοζόμενες διατάξεις 365

1. Γενικά 366

2. Εφαρμοζόμενες διατάξεις 366

3. Εφαρμογή των διατάξεων του Κεφαλαίου Δ΄ στις ΕΕ κατά μετοχές 367

Άρθρο 24 – Συγχώνευση με τη συμμετοχή λυθείσας προσωπικής εταιρείας 368

1. Εφαρμογή του άρθρ. 3 επί προσωπικών εταιρειών 368

2. Πεδίο εφαρμογής 369

3. Μη εφαρμογή του άρθρ. 3 όταν έχει συμφωνηθεί να μην ακολουθηθεί
εκκαθάριση 370

Άρθρο 25 – Περιεχόμενο του σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης 371

1. Αντικείμενο ρύθμισης 372

2. Περιεχόμενο του σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης (παρ. 1) 372

2.1 Γενικά 372

2.2 Ευθυνόμενοι εταίροι 372

2.3 Ποσοστό συμμετοχής 373

3. Θέση των εταίρων της απορροφώμενης εταιρίας
στην απορροφώσα προσωπική εταιρία 374

3.1 Γενικά 374

3.2 Εκ του νόμου μετατροπή της ΟΕ 374

3.3 Πεδίο εφαρμογής: ετερόρρυθμοι εταίροι και εταίροι κεφαλαιουχικών
εταιριών 374

3.4 Αποκλίσεις από τον κανόνα 375

3.5 Σύνοψη 375

Άρθρο 26 – Γραπτή έκθεση και ενημέρωση για τη συγχώνευση 376

1. Αντικείμενο ρύθμισης 377

2. Χρονικό διάστημα άσκησης του δικαιώματος του άρθρ. 11 377

3. Απαλλαγή από την υποχρέωση σύνταξης γραπτής έκθεσης
και ενημέρωσης για σημαντικές μεταβολές 378

3.1 Γενικά 378

3.2 Πεδίο εφαρμογής 379

3.3 Ως προς την έκθεση του άρθρ. 9 παρ. 1 379

3.4 Ως προς την ενημέρωση του άρθρ. 9 παρ. 3 379

3.5 Περίπτωση διαφωνίας εταίρου-διαχειριστή 379

3.6 Εφαρμογή επί ΕΕ ή ΕΕ κατά μετοχές 380

Άρθρο 27 – Απόφαση των εταίρων 381

1. Αντικείμενο ρύθμισης 382

2. Πλειοψηφία για την έγκριση της συγχώνευσης 382

2.1 Ο κανόνας της ομοφωνίας 382

2.2 Η λήψη της απόφασης κατά πλειοψηφία 383

3. Το δικαίωμα υπό όρο συγκατάθεσης στη συγχώνευση κατά την παρ. 2 384

3.1 Γενικά - πεδίο εφαρμογής 384

3.2 Περίπτωση εκ του νόμου μετατροπής της απορροφώσας εταιρίας σε ΕΕ 384

3.3 Αποδοχή της άσκησης του δικαιώματος από τους λοιπούς εταίρους
και τροποποίηση του ΣΣΣ 385

3.4 Ευθύνη του εταίρου που ασκεί το δικαίωμα 385

4. Το δικαίωμα εξόδου από την απορροφώμενη ή την απορροφώσα εταιρία 386

4.1 Γενικά - σκοπός του δικαιώματος 386

4.2 Εφαρμογή διατάξεων του ν. 4072/2012 και καταβολή της αξίας συμμετοχής 387

4.3 Ανάγκη τροποποίησης του ΣΣΣ 387

4.4 Ευθύνη του εξερχόμενου εταίρου 388

4.5 Μη περιορισμός του δικαιώματος από την εταιρική σύμβαση 388

Άρθρο 28 – Εξέταση του σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης από εμπειρογνώμονες 389

1. Αντικείμενο ρύθμισης 390

2. Προϋποθέσεις υποχρεωτικής εξέτασης του σχεδίου από εμπειρογνώμονες 390

2.1 Γενικά 390

2.2 Προαιρετική εξέταση 390

2.3 Σκοπός και περιπτώσεις εφαρμογής του δικαιώματος του άρθρ. 28 παρ. 1 390

2.4 Σχέση με τη διάταξη του άρθρ. 10 παρ. 7 391

3. Προθεσμία άσκησης του δικαιώματος 391

4. Έξοδα της εξέτασης 392

Άρθρο 29 – Παραγραφή αξιώσεων κατά εταίρων απορροφώμενης εταιρείας 393

1. Αντικείμενο ρύθμισης 394

2. Πεδίο εφαρμογής 394

3. Παραγραφή αξιώσεων κατά ομόρρυθμων εταίρων απορροφώμενης εταιρείας 395

3.1 Χρονικό διάστημα παραγραφής 395

3.2 Λόγοι αναστολής και διακοπής της παραγραφής 395

3.3 Αντικείμενο παραγραφής 396

3.4 Βραχύτερη παραγραφή 396

3.5 Μη ληξιπρόθεσμες κατά το χρόνο της συντέλεσης της συγχώνευσης απαιτήσεις 396

4. Συγκατάθεση δανειστή ως λόγος αποκλεισμού της ευθύνης 397

5. Το άρθρ. 29 ως διάταξη αναγκαστικού δικαίου 397


ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΝΩΝΥΜΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Άρθρο 30 – Εφαρμοζόμενες διατάξεις 398

1. Εισαγωγή 399

2. Ρυθμιστικό περιεχόμενο των άρθρ. 31 επ. 400

3. Συμπληρωματική εφαρμογή άλλων διατάξεων 400

3.1 Εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4548/2018 400

3.1.1 Κατάργηση διατάξεων περί συγχώνευσης του κ.ν. 2190/1920 400

3.1.2 Ρόλος του ΔΣ 400

3.1.3 Ευθύνη των διοικούντων 401

3.1.4 Απόφαση της ΓΣ για τη συγχώνευση 401

3.1.5 Σύγκληση της ΓΣ 402

3.1.6 Διεξαγωγή της ΓΣ - Ειδικά η υποβολή έκθεσης και η ενημέρωση
των μετόχων για τη συγχώνευση 402

3.1.7 Ελαττώματα της απόφασης 402

3.1.8 Δικαίωμα των μετόχων για παροχή πληροφοριών 403

3.1.9 Περιεχόμενο του καταστατικού των εταιρειών που μετέχουν
στη συγχώνευση μετά τη συντέλεσή της 403

3.1.10 Κήρυξη της ακυρότητας της συγχώνευσης και κήρυξη της ακυρότητας
της νέας ΑΕ 403

3.1.11 Συντέλεση της συγχώνευσης - Απαιτούμενη δημοσιότητα 404

Άρθρο 31 – Διαθεσιμότητα των εγγράφων για εξέταση από τους μετόχους 405

1. Η σχέση του άρθρ. 31 με το άρθρ. 11 405

2. Θέσπιση χρονικής περιόδου ενημέρωσης των μετόχων 406

Άρθρο 32 – Ιδιαίτερες κατηγορίες μετόχων 408

1. Εισαγωγή 408

2. Ενεργοποίηση της διάταξης 409

3. Προϋποθέσεις λήψης της απόφασης από τις ιδιαίτερες συνελεύσεις 409

4. Περιεχόμενο της απόφασης των ιδιαίτερων συνελεύσεων 411

Άρθρο 33 – Ομολογιούχοι δανειστές 412

1. Εισαγωγή 412

2. Υποκειμενικό και αντικειμενικό πεδίο της διάταξης 413

3. Λήψη της έγκρισης 414

Άρθρο 34 – Λοιποί τίτλοι 415

1. Εισαγωγή 415

2. Ρυθμιστικό περιεχόμενο 415

3. Παροχή ισοδύναμων δικαιωμάτων 416

Άρθρο 35 – Απορρόφηση εταιρείας από Ανώνυμη Εταιρεία που κατέχει
το 100% των μετοχών ή μεριδίων της
418

1. Εισαγωγή 419

2. Προϋποθέσεις της πλήρως απλοποιημένης συγχώνευσης 419

3. Συνέπειες 421

Άρθρο 36 – Απορρόφηση εταιρείας από Ανώνυμη Εταιρεία που κατέχει
το 90% ή περισσότερο των μετοχών ή μεριδίων της
423

1. Εισαγωγή 424

2. Προϋποθέσεις εφαρμογής της διάταξης 424

3. Συνέπειες 426

Άρθρο 37 – Πράξεις που εξομοιώνονται με τη συγχώνευση με απορρόφηση 427

1. Εισαγωγή 427

2. Προϋποθέσεις ισχύος 428

3. Εφαρμογή γενικών διατάξεων 429

4. Εφαρμογή ειδικών διατάξεων 430

Άρθρο 38 – Μη δίκαιο αντάλλαγμα εξαγοράς 432

 


ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ
ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ

Άρθρο 39 – Εφαρμοζόμενες διατάξεις 434

1. Γενικά 436

2. Πεδίο εφαρμογής των άρθρ. 40 και 41 436

3. Η εφαρμογή του ν. 3190/1955 437

3.1 Τα καταργηθέντα άρθρ. 54 και 55 ν. 3190/1955 437

3.2 Ο ρόλος των διαχειριστών 437

3.2.1 Η απόφαση των διαχειριστών της ΕΠΕ για τη σύνταξη σχεδίου
σύμβασης συγχώνευσης 437

3.2.2 Η εκπροσώπηση της ΕΠΕ έναντι τρίτων κατά τη διαδικασία της συγχώνευσης 438

3.2.3 Ευθύνη των διαχειριστών 438

3.3 Η απόφαση από τη συνέλευση των εταίρων ΕΠΕ για την έγκριση του σχεδίου
σύμβασης συγχώνευσης και την τροποποίηση του καταστατικού
της απορροφώσας εταιρίας ή την έγκριση του καταστατικού της νέας εταιρίας 439

3.3.1 Περισσότερες κατηγορίες μεριδίων 439

3.3.2 Η σύγκληση της συνέλευσης των εταίρων της ΕΠΕ 439

3.3.3 Διεξαγωγή της συνέλευσης - ειδικά η υποβολή έκθεσης και η ενημέρωση
των εταίρων για τη συγχώνευση 441

3.3.4 Απαραίτητη πλειοψηφία για την έγκριση της συγχώνευσης 441

3.3.5 Ελαττώματα της απόφασης 442

3.3.5.1 Η ελαττωματική απόφαση των εταίρων ΕΠΕ 442

3.3.5.2 Ακυρωσία της απόφασης για την έγκριση της συγχώνευσης 442

3.3.5.3 Ακυρότητα της απόφασης για την έγκριση της συγχώνευσης 443

3.4 Δικαίωμα των εταίρων για παροχή πληροφοριών 444

3.5 Οι διατάξεις του ν. 3190/1955 περί του καταστατικού της ΕΠΕ 444

3.5.1 Περιεχόμενο του καταστατικού της απορροφώσας ή της νέας ΕΠΕ -
αύξηση και μείωση κεφαλαίου - εισφορές εις είδος 444

3.5.1.1 Περιεχόμενο του καταστατικού 444

3.5.1.2 Αύξηση του κεφαλαίου της απορροφώσας ΕΠΕ 445

3.5.1.3 Μερίδια της απορροφώσας ΕΠΕ που ανήκουν στην απορροφώμενη
εταιρία 445

3.5.1.4 Εισφορές σε είδος 446

3.5.2 Μη έγκριση του καταστατικού της νέας ΕΠΕ από τους εταίρους
ή τους μετόχους των συγχωνευόμενων εταιριών 446

3.6 Δικαίωμα εξόδου εταίρου ΕΠΕ 446

3.7 Κήρυξη της ακυρότητας της συγχώνευσης και κήρυξη της ακυρότητας
της νέας ΕΠΕ 449

3.8 Η κτήση από τη νέα ΕΠΕ της νομικής προσωπικότητας - Η απαιτούμενη
δημοσιότητα 449

Άρθρο 40 – Περιεχόμενο του σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης - Γραπτή
έκθεση και ενημέρωση
450

1. Γενικά 451

2. Πρόσθετο περιεχόμενο του σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης
σε περίπτωση συμμετοχής ΕΠΕ στη συγχώνευση 451

2.1 Μερίδα συμμετοχής και εταιρικά μερίδια στην απορροφώσα ή τη νέα ΕΠΕ 451

2.2 Η σχέση της ονομαστικής αξίας μεταξύ των εταιρικών συμμετοχών 452

3. Μη εφαρμογή των παρ. 1 και 3 του άρθρ. 9 454

Άρθρο 41 – Έγκριση της συγχώνευσης από τη συνέλευση των εταίρων 456

1. Γενικά 457

2. Η αναγκαία πλειοψηφία 457

2.1 Η ρύθμιση του άρθρ. 54 παρ. 1 ν. 3190/1955 457

2.2 Η σχέση του άρθρ. 41 παρ. 1 με το άρθρ. 14 παρ. 1 εδ. α΄ 457

2.3 Αύξηση των απαραίτητων πλειοψηφιών από το καταστατικό 458

2.4 Η εφαρμογή του άρθρ. 38 παρ. 3 ν. 3190/1955 459

3. Πρόσβαση των εταίρων στα έγγραφα 460

3.1 Η σχέση μεταξύ των άρθρ. 11 και 41 παρ. 2 460

3.2 Ο προσδιορισμός των δέκα ημερών 461

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ
ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Άρθρο 42 – Εφαρμοζόμενες διατάξεις 463

1. Γενικά 465

2. Πεδίο εφαρμογής των άρθρ. 43-45 465

3. Η εφαρμογή του ν. 4072/2012 465

3.1 Τα καταργηθέντα άρθρ. 108-115 ν. 4072/2012 465

3.2. Ο ρόλος των διαχειριστών 466

3.2.1 Η απόφαση των διαχειριστών της ΙΚΕ για τη σύνταξη σχεδίου
σύμβασης συγχώνευσης 466

3.2.2 Η εκπροσώπηση της ΙΚΕ έναντι τρίτων κατά τη διαδικασία της συγχώνευσης 466

3.2.3 Ευθύνη των διαχειριστών 467

3.3 Η απόφαση από τη συνέλευση των εταίρων ΙΚΕ για την έγκριση του σχεδίου
σύμβασης συγχώνευσης και την τροποποίηση του καταστατικού
της απορροφώσας εταιρίας ή την έγκριση του καταστατικού της νέας εταιρίας 468

3.3.1 Περισσότερες κατηγορίες μεριδίων 468

3.3.2 Εφαρμογή του άρθρ. 68 παρ. 3 εδ. α΄ ν. 4072/2012 468

3.3.3 Η σύγκληση της συνέλευσης των εταίρων της ΙΚΕ 469

3.3.4 Διεξαγωγή της συνέλευσης - ειδικά η υποβολή έκθεσης
και η ενημέρωση των εταίρων για τη συγχώνευση 470

3.3.5 Απαραίτητη πλειοψηφία για την έγκριση της συγχώνευσης 471

3.3.5.1 Πλειοψηφία 2/3 του συνολικού αριθμού των εταιρικών μεριδίων 471

3.3.5.2 Αύξηση των απαραίτητων πλειοψηφιών από το καταστατικό 471

3.3.5.3 Λήψη απόφασης με πρακτικό διά περιφοράς 472

3.3.5.4 Ομοφωνία 472

3.3.6 Ελαττώματα της απόφασης 473

3.3.6.1 Ακυρωσία της απόφασης για την έγκριση της συγχώνευσης 473

3.3.6.2 Ακυρότητα της απόφασης για την έγκριση της συγχώνευσης 474

3.4 Δικαίωμα των εταίρων για παροχή πληροφοριών 475

3.5 Οι διατάξεις του ν. 4072/2012 περί του καταστατικού της ΙΚΕ 475

3.5.1 Περιεχόμενο του καταστατικού της απορροφώσας ή της νέας ΙΚΕ - αύξηση
και μείωση κεφαλαίου - εισφορές εις είδος 475

3.5.1.1 Περιεχόμενο του καταστατικού 475

3.5.1.2 Αύξηση του κεφαλαίου της απορροφώσας ΙΚΕ 476

3.5.1.3 Μερίδια της απορροφώσας ΙΚΕ που ανήκουν στην απορροφώμενη
εταιρική μορφή 477

3.5.1.4 Εισφορές σε είδος 477

3.5.2 Μη έγκριση του καταστατικού της νέας ΙΚΕ από τους εταίρους
ή τους μετόχους των συγχωνευόμενων εταιριών 478

3.6 Δικαίωμα εξόδου εταίρου ΙΚΕ 478

3.7 Κήρυξη της ακυρότητας της συγχώνευσης και κήρυξη της ακυρότητας
της νέας ΙΚΕ 480

3.8 Η κτήση από τη νέα ΙΚΕ της νομικής προσωπικότητας -
Η απαιτούμενη δημοσιότητα 481

Άρθρο 43 – Σχέδιο Σύμβασης Συγχώνευσης - Γραπτή έκθεση και ενημέρωση 482

1. Γενικά 483

2. Πρόσθετο περιεχόμενο του σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης 483

2.1 Δίκαιη και εύλογη σχέση ανταλλαγής 483

2.2 Το αντικείμενο της σχέσης ανταλλαγής 484

3. Αντιστοιχία μεταξύ των μεριδίων απορροφώσας και απορροφώμενης ΙΚΕ 484

4. Μη εφαρμογή των παρ. 1 και 3 του άρθρ. 9 485

Άρθρο 44 – Διαθεσιμότητα των εγγράφων για εξέταση από τους εταίρους 486

1. Γενικά - η σχέση μεταξύ των άρθρ. 11 και 44 486

2. Ο προσδιορισμός των δέκα ημερών 487

Άρθρο 45 – Παραγραφή αξιώσεων κατά εταίρων με εγγυητικές εισφορές 489

1. Γενικά 490

2. Παραγραφή αξιώσεων κατά εταίρων με μερίδια αντιστοιχούντα
σε εγγυητικές εισφορές σε απορροφώμενη ή συγχωνευόμενη ΙΚΕ
χωρίς προσωπική ευθύνη στην απορροφώσα ή νέα εταιρία 490

2.1 Ειδική παραγραφή 490

2.2 Σκοπός της διάταξης 490

2.3 Προϋποθέσεις εφαρμογής της διάταξης 491

2.4 Οι απαιτήσεις που υπόκεινται στην ειδική παραγραφή 492

3. Έγγραφη συγκατάθεση του δανειστή της ΙΚΕ 493

4. Εφαρμογή των διατάξεων του ΑΚ για την αναστολή
και τη διακοπή της παραγραφής 494

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ (SE)

Άρθρο 46 495

1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις 497

2. Σύσταση της SE μέσω συγχώνευσης 497

2.1 Γενικές παρατηρήσεις 497

2.2 Τα είδη της συγχώνευσης για τη σύσταση της SE 499

2.3 Η διαδικασία 500

2.3.1 Το σχέδιο συγχώνευσης 500

2.3.2 Έκθεση του διευθυντικού ή διοικητικού οργάνου 501

2.3.3 Δημοσίευση πληροφοριών 501

2.3.4 Εξέταση του σχεδίου συγχώνευσης από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες 501

2.3.5 Έγκριση από την ΓΣ 501

2.3.6 Έλεγχος νομιμότητας 502

2.4 Προστασία πιστωτών και μετόχων μειοψηφίας 502

2.5 Αποτελέσματα της συγχώνευσης μετά την καταχώριση 502

2.6 Προστασία του κύρους της συγχώνευσης 503

3. Δυνατότητα συμμετοχής υφιστάμενης SE σε συγχωνεύσεις ως απορροφώσα
ή απορροφώμενη εταιρία 503

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ

Άρθρο 47 – Εφαρμοζόμενες διατάξεις 505

Άρθρο 48 – Περιεχόμενο του σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης 507

Άρθρο 49 – Έγκριση της συγχώνευσης από τη γενική συνέλευση 510

Άρθρο 50 – Δικαίωμα εξόδου 512

1. Το δικαίωμα εξόδου του συνεταίρου (παρ. 1) 512

2. Το δικαίωμα εξόδου επί ανεπιθύμητης συμμετοχής σε συνεταιρισμό (παρ. 2) 514

Άρθρο 51 – Αποτελέσματα της συγχώνευσης 516

Άρθρο 52 – Παραγραφή αξιώσεων κατά συνεταίρων 517

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ (ΕΣΕτ)

Άρθρο 53 519

1. Πεδίο εφαρμογής και ενωσιακό υπόβαθρο της παραπομπής στο Κεφ. Θ΄ 519

2. Η σύσταση ΕΣΕτ με συγχώνευση 520

3. Η συμμετοχή της ΕΣΕτ σε λοιπές συγχωνεύσεις 522

 


ΜΕΡΟΣ Γ΄

ΔΙΑΣΠΑΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 54 – Διάσπαση 524

1. Εισαγωγή 526

2. Νέα ρυθμιστική προσέγγιση 527

3. Στοιχεία οικονομικής λειτουργίας 529

4. Διάκριση από συλλογικές διαδικασίες 530

5. Η ρύθμιση της έννοιας του «κλάδου» 531

5.1 Εισαγωγικές παρατηρήσεις 531

5.2 Ασυμμετρία προς την κοινή διάσπαση 534

5.3 Εννοιολογικά στοιχεία 535

5.3.1 Σύνολο στοιχείων 535

5.3.2 Στοιχεία ενεργητικού ή/και παθητικού 535

5.3.3 Αυτόνομη εκμετάλλευση 538

Άρθρο 55 – Κοινή διάσπαση 542

1. Εισαγωγή - Τυπολογία 544

2. Επιμέρους γνωρίσματα 545

2.1. Λύση της διασπώμενης 546

2.2. Περιουσιακή διανομή 546

2.3 Αποκατάσταση - τίμημα συμμετοχικών δικαιωμάτων διασπώμενης 550

2.3.1 Συνέχιση συμμετοχικής σχέσης 550

2.3.1.1 Κατανομή συμμετοχών μέσω σχέσης ανταλλαγής 551

2.3.1.2 Συμμετοχικό αντάλλαγμα - αύξηση κεφαλαίου επωφελούμενων 553

2.3.2 Δυνητικό χρηματικό τίμημα 558

3. Ιδιότυπη εξαγορά 559

Άρθρο 56 – Μερική διάσπαση 561

1. Εισαγωγή 563

2. Εννοιολογικά γνωρίσματα 566

2.1 Συνέχιση του νομικού προσώπου της διασπώμενης 566

2.2 Μεταβίβαση περιουσίας διασπώμενης 566

2.3. Απευθείας κατανομή συμμετοχών σε εταίρους της μερικώς διασπώμενης 569

2.3.1. Δυναμική κατανομής και σχέση ανταλλαγής 569

2.3.2 Συμμετοχικό αντάλλαγμα και αύξηση κεφαλαίου επωφελουμένων 571

2.4. Δυνητικό χρηματικό αντάλλαγμα 574

2.5 Μείωση ιδίων κεφαλαίων διασπώμενης 575

Άρθρο 57 – Απόσχιση κλάδου 578

1. Εισαγωγή 580

2. Προϊσχύσαν δίκαιο 581

3. Διάκριση από συγγενείς μορφές 583

4. Γενικά χαρακτηριστικά & λειτουργία 585

4.1 Επιβίωση διασπώμενης εταιρίας 586

4.2 Μεταβίβαση περιουσίας 586

4.3 Κατανομή εταιρικών συμμετοχών στη διασπώμενη 587

4.3.1 Άμεσο συμμετοχικό αντάλλαγμα 587

4.3.2 Δίκαιη και λογική σχέση κατανομής 588

4.3.3. Κατανομή νέων ή ίδιων εταιρικών συμμετοχών -
αύξηση κεφαλαίου επωφελούμενης 589

4.4. Δυνητικό χρηματικό αντάλλαγμα 593

5. Απόσχιση κλάδου με εφαρμογή του άρθρ. 16 ν. 2515/1997 594

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄

ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΜΕ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ

Άρθρο 58 – Εφαρμοζόμενες διατάξεις 597

1. Γενικά 597

2. Επί των επιμέρους παραπομπών 598

2.1 Γενικά 598

2.2 Διαφοροποιήσεις επί μερικής διάσπασης και απόσχισης κλάδου 598

Άρθρο 59 – Σχέδιο σύμβασης διάσπασης 600

1. Συστηματική ένταξη - Διαφορές από το προϊσχύσαν δίκαιο 604

2. Η έναρξη της διαδικασίας διάσπασης 605

3. Η απόφαση του διαχειριστικού οργάνου για την κατάρτιση
Σχεδίου Σύμβασης Διάσπασης 606

4. Ελάχιστο περιεχόμενο του Σχεδίου 607

5. Ειδικότερα: Η καταγραφή των μεταβιβαζόμενων περιουσιών και η κατανομή
των εταιρικών συμμετοχών των επωφελούμενων εταιρειών 617

6. Πρόσθετο περιεχόμενο του Σχεδίου - Πρόσθετες συμφωνίες - Ειδικότερα
ζητήματα 622

7. Κριτήρια κατανομής μη αναφερόμενων στοιχείων
ενεργητικού-παθητικού διασπώμενης 623

8. Έννομες συνέπειες του Σχεδίου 625

9. Ελαττώματα του Σχεδίου 627

Άρθρο 60 – Δημοσίευση του σχεδίου σύμβασης διάσπασης 629

1. Συστηματική ένταξη - Διαφορές από το προϊσχύσαν δίκαιο 630

2. Νομοθετικός σκοπός 631

3. Η δημοσίευση στο Γ.Ε.ΜΗ. ως βασικός τρόπος δημοσιότητας 631

4. Η δημοσίευση στην εταιρική ιστοσελίδα ως εναλλακτικός τρόπος
δημοσιότητας 632

5. Διάρκεια της δημοσιότητας 633

6. Έννομες συνέπειες πλημμελούς δημοσιότητας 634

Άρθρο 61 – Λεπτομερής γραπτή έκθεση και ενημέρωση για τη διάσπαση 636

1. Συστηματική ένταξη - Διαφορές από το προϊσχύσαν δίκαιο 639

2. Νομοθετικός σκοπός της λεπτομερούς έκθεσης πληροφόρησης
και δημοσιότητας 639

3. Περιεχόμενο της έκθεσης 640

4. Εξαίρεση επιμέρους πληροφοριών από την έκθεση 649

5. Τύπος και δημοσιότητα της έκθεσης - Προθεσμία 651

6. Ενημέρωση σε περίπτωση σημαντικών μεταβολών περιουσίας
ή υποχρεώσεων 652

7. Μη υποχρέωση σύνταξης έκθεσης και πρόσθετης ενημέρωσης 654

8. Έννομες συνέπειες πλημμελούς έκθεσης και ενημέρωσης 655

Άρθρο 62 – Εξέταση του σχεδίου σύμβασης διάσπασης από εμπειρογνώμονες 657

1. Συστηματική ένταξη - Διαφορές από το προϊσχύσαν δίκαιο 660

2. Νομοθετικός σκοπός της έκθεσης των εμπειρογνωμόνων 660

3. Ορισμός εμπειρογνωμόνων 661

4. Περιεχόμενο της έκθεσης 662

4.1 Εξέταση του Σχεδίου 662

4.2 Αποτίμηση της μεταβιβαζόμενης περιουσίας (περιουσιών) της διασπώμενης
και των επιχειρήσεων των επωφελούμενων εταιρειών 663

4.3 Αναγκαίες πληροφορίες 664

4.4 Η διακριτή έκθεση εκτίμησης της καθαρής θέσης της μεταβιβαζόμενης περιουσίας (ενεργητικού-παθητικού) της διασπώμενης για τις ανάγκες της (ενδεχόμενης)
αύξησης κεφαλαίου της επωφελούμενης - Η μερική αξιοποίηση της εν λόγω
καθαρής θέσης για τον έλεγχο της σχέσης ανταλλαγής 665

4.5 Γνώμη επί του «δίκαιου και λογικού» της προτεινόμενης σχέσης ανταλλαγής
ή αριθμού (εταιρικών συμμετοχών) 668

5. Ενημέρωση των εμπειρογνωμόνων 671

6. Εξαίρεση επιμέρους πληροφοριών από την έκθεση 671

7. Τύπος και δημοσιότητα της έκθεσης - Προθεσμία 672

8. Μη υποχρέωση σύνταξης έκθεσης εμπειρογνωμόνων 673

9. Ενέργειες σε περίπτωση σημαντικών μεταβολών - Αναθεώρηση της έκθεσης 675

10. Συνέπειες της έκθεσης και γνώμης των εμπειρογνωμόνων 676

11. H παθολογία της έκθεσης των εμπειρογνωμόνων 677

Άρθρο 63 – Διαθεσιμότητα των εγγράφων για εξέταση από τους μετόχους
ή τους εταίρους
680

1. Συστηματική ένταξη - Διαφορές από το προϊσχύσαν δίκαιο 683

2. Νομοθετικός σκοπός του δικαιώματος 683

3. Το αντικείμενο της υποχρεωτικής πληροφόρησης των εταίρων 684

4. Ειδικώς η «επίκαιρη» λογιστική κατάσταση των εταιρειών
που μετέχουν στη διάσπαση 685

5. Τρόπος λήψης της πληροφόρησης 688

6. Διάρκεια άσκησης του δικαιώματος πληροφόρησης 690

7. Έννομες συνέπειες παράβασης των υποχρεώσεων του άρθρ. 63 691

Άρθρο 64 – Προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων 694

1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις 695

2. Νομοθετικό πλαίσιο μεταβολής του προσώπου του εργοδότη 696

2.1. Γενικές παρατηρήσεις 696

2.2. Προϋποθέσεις εφαρμογής της νομοθεσίας περί μεταβίβασης
στην περίπτωση της διάσπασης 696

2.3 Γενικές προϋποθέσεις εφαρμογής του π.δ. 178/2002 697

2.3.1 Η έννοια της οικονομικής οντότητας 697

2.3.2 Η διατήρηση της ταυτότητας 698

2.4. Η εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας στις επιμέρους περιπτώσεις διάσπασης 699

2.4.1 Κοινή διάσπαση 699

2.4.2 Μερική διάσπαση 703

2.4.3 Απόσχιση κλάδου 703

3. Έννομες συνέπειες από την εφαρμογή της νομοθεσίας περί μεταβίβασης
στη διάσπαση 704

Άρθρο 65 – Προστασία των πιστωτών των εταιρειών που μετέχουν
στη διάσπαση
707

1. Συστηματική ένταξη - Διαφορές από το προϊσχύσαν δίκαιο 710

2. Νομοθετικός σκοπός 711

3. Προστατευόμενοι πιστωτές (απαιτήσεις) 712

4. Αντικείμενο προστασίας (επαρκείς εξασφαλίσεις) - Προϋποθέσεις -
Διαδικασία - Προθεσμία 714

5. Δικαστική επίλυση διαφορών πιστωτών (φερόμενων) απαιτήσεων
που υπάγονται στη ρύθμιση 719

6. Η προστασία των λοιπών εταιρικών πιστωτών (απαιτήσεών τους) 722

7. Προστασία των ομολογιούχων δανειστών και κατόχων λοιπών τίτλων ΑΕ
που μετέχουν σε διάσπαση 723

8. Η υπό προϋποθέσεις εις ολόκληρον ευθύνη όλων των εταιριών
που μετέχουν στη διάσπαση για υποχρεώσεις της διασπώμενης 725

9. Πρόσθετα μέσα προστασίας πιστωτών εταιρειών που μετέχουν σε διάσπαση 729

10. Έννομες συνέπειες παράβασης της διαδικασίας των παρ. 1-3 729

Άρθρο 66 – Έγκριση από τη συνέλευση ή τους εταίρους καθεμιάς από τις εταιρείες
που μετέχουν στη διάσπαση
732

1. Εισαγωγή 734

2. Νομοθετική ιστορία και ενωσιακό υπόβαθρο 734

3. Πεδίο εφαρμογής 735

4. Το αρμόδιο όργανο 737

5. Ειδικές κατηγορίες εταιρικών συμμετοχών 741

6. Το δικαίωμα εξαγοράς των μετόχων της μειοψηφίας 744

7. Το εφαρμοστέο δίκαιο 745

Άρθρο 67 – Σύμβαση διάσπασης - Τύπος 748

1. Εισαγωγή 748

2. Νομοθετική ιστορία και ενωσιακό υπόβαθρο 749

3. Τύπος της σύμβασης διάσπασης 750

4. Το εφαρμοστέο δίκαιο 752

Άρθρο 68 – Διατυπώσεις δημοσιότητας - Πράξεις και στοιχεία που υποβάλλονται
σε δημοσιότητα
755

1. Εισαγωγή 756

2. Νομοθετική ιστορία και ενωσιακό υπόβαθρο 756

3. Εμβέλεια και περιεχόμενο της δημοσιότητας 757

4. Το εφαρμοστέο δίκαιο 760

Άρθρο 69 – Προληπτικός έλεγχος νομιμότητας 763

1. Εισαγωγή 764

2. Νομοθετική ιστορία και ενωσιακό υπόβαθρο 765

3. Εμβέλεια και αρμοδιότητα διενέργειας του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας 766

4. Περιεχόμενο του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας 768

5. Το εφαρμοστέο δίκαιο 771

Άρθρο 70 – Αποτελέσματα της διάσπασης 773

1. Εισαγωγή 775

2. Η συντέλεση της διάσπασης 775

3. Αποτελέσματα της διάσπασης 776

3.1 Περιουσιακά αποτελέσματα 776

3.2 Σωματειακής φύσης αποτελέσματα 779

3.3 Δικονομικού δικαίου αποτελέσματα 782

Άρθρο 71 – Ευθύνη 783

1. Αντικείμενο ρύθμισης και προέλευση της διάταξης 785

2. Σκοπός της διάταξης 785

3. Η εξαίρεση της απόσχισης κλάδου από το πεδίο εφαρμογής της διάταξης 786

4. Προϋποθέσεις της ευθύνης 787

4.1 Υπαίτια πράξη 787

4.1.1 Πράξεις επί των οποίων εξετάζεται η υπαιτιότητα 787

4.1.2 Μέτρο ευθύνης, βάρος απόδειξης και λοιπές περιστάσεις 787

4.2 Παράνομο 788

4.3 Ζημία 788

4.4 Αιτιώδης σύνδεσμος, παραγραφή και φύση της διάταξης ως αναγκαστικού
δικαίου 788

4.5 Σχέση με άλλες διατάξεις 788

4.5.1 Εσωτερική ευθύνη των εταιρικών διοικητών 788

4.5.2 Ευθύνη κατά το άρθρ. 73 789

4.5.3 Ευθύνη των εταιρικών διοικητών έναντι τρίτων 789

5. Δικονομικά 789

Άρθρο 72 – Ακύρωση της διάσπασης 790

Άρθρο 73 – Μη δίκαιη σχέση ανταλλαγής 794

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄

ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΜΕ ΣΥΣΤΑΣΗ ΝΕΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Ή ΝΕΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Άρθρο 74 797

1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις 798

2. Τεχνική της ρύθμισης 801

3. Εφαρμογή των διατάξεων για τη διάσπαση με απορρόφηση 801

4. Διαδικασία της διάσπασης με σύσταση νέας εταιρίας 802

4.1 Κατάρτιση σχεδίου διάσπασης 802

4.2 Γραπτή έκθεση της διοίκησης της διασπώμενης 803

4.3 Εξέταση του σχεδίου διάσπασης από εμπειρογνώμονες 803

4.4 Έγκριση από την ΓΣ ή τους εταίρους της διασπώμενης 804

4.5 Προληπτικός έλεγχος, διατυπώσεις δημοσιότητας και επέλευση αποτελεσμάτων 804

5. Εφαρμογή του δικαίου σύστασης της νέας εταιρίας 804

 


ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄

ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΜΕ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΚΑΙ ΜΕ ΣΥΣΤΑΣΗ ΝΕΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Ή ΝΕΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Άρθρο 75 806

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Άρθρο 76 – Εφαρμοζόμενες διατάξεις 808

Άρθρο 77 – Διάσπαση με τη συμμετοχή λυθείσας προσωπικής εταιρείας 810

Άρθρο 78 811

1. Αντικείμενο ρύθμισης 811

2. Περιεχόμενο του σχεδίου σύμβασης διάσπασης (παρ. 1) 812

2.1 Γενικά 812

2.2 Ευθυνόμενοι εταίροι 812

2.3 Ποσοστό συμμετοχής 812

3. Θέση των εταίρων της διασπώμενης εταιρίας
στην επωφελούμενη προσωπική εταιρία 813

3.1 Ο κανόνας 813

3.2 Αποκλίσεις από τον κανόνα 813

Άρθρο 79 – Γραπτή έκθεση και ενημέρωση για τη διάσπαση 814

1. Αντικείμενο ρύθμισης 814

2. Χρονικό διάστημα άσκησης του δικαιώματος του άρθρ. 63 815

3. Απαλλαγή από την υποχρέωση σύνταξης γραπτής έκθεσης και ενημέρωσης
για σημαντικές μεταβολές 815

3.1 Γενικά 815

3.2 Πεδίο εφαρμογής 816

3.3 Ως προς την έκθεση του άρθρ. 61 παρ. 1 και την ενημέρωση του άρθρ. 61
παρ. 3 816

3.4 Λοιπά ζητήματα 816

 

Άρθρο 80 – Απόφαση των εταίρων 817

1. Αντικείμενο ρύθμισης 818

2. Πλειοψηφία για την έγκριση της διάσπασης 818

2.1 Ο κανόνας της ομοφωνίας 818

2.2 Η λήψη της απόφασης κατά πλειοψηφία 819

3. Το δικαίωμα υπό όρο συγκατάθεσης στη διάσπαση κατά την παρ. 2 819

3.1 Γενικά - πεδίο εφαρμογής 819

3.2 Περίπτωση εκ του νόμου μετατροπής της επωφελούμενης εταιρίας σε ΕΕ 820

3.3 Αποδοχή της άσκησης του δικαιώματος από τους λοιπούς εταίρους
και τροποποίηση του ΣΣΔ 820

3.4 Ευθύνη του εταίρου που ασκεί το δικαίωμα 820

4. Το δικαίωμα εξόδου από την διασπώμενη ή την επωφελούμενη εταιρία 821

4.1 Γενικά - σκοπός του δικαιώματος 821

4.2 Εφαρμογή διατάξεων του ν. 4072/2012 και καταβολή της αξίας συμμετοχής 821

4.3 Ανάγκη τροποποίησης του ΣΣΔ 821

4.4 Ευθύνη του εξερχόμενου εταίρου 822

4.5 Μη περιορισμός του δικαιώματος από την εταιρική σύμβαση 822

Άρθρο 81 – Εξέταση του σχεδίου σύμβασης διάσπασης από εμπειρογνώμονες 823

1. Αντικείμενο ρύθμισης 823

2. Προϋποθέσεις υποχρεωτικής εξέτασης του σχεδίου από εμπειρογνώμονες 824

2.1 Γενικά 824

2.2 Προαιρετική εξέταση 824

2.3 Σκοπός και περιπτώσεις εφαρμογής του δικαιώματος του άρθρ. 81 παρ. 1 824

2.4 Σχέση με τη διάταξη του άρθρ. 10 παρ. 7 825

3. Προθεσμία άσκησης του δικαιώματος 825

4. Έξοδα της εξέτασης 826

Άρθρο 82 – Παραγραφή αξιώσεων κατά εταίρων της διασπώμενης εταιρείας 827

1. Αντικείμενο ρύθμισης 828

2. Πεδίο εφαρμογής 828

3. Παραγραφή αξιώσεων κατά ομόρρυθμων εταίρων διασπώμενης εταιρείας 829

3.1 Χρονικό διάστημα παραγραφής 829

3.2 Λόγοι αναστολής και διακοπής της παραγραφής 829

3.3 Αντικείμενο παραγραφής 829

3.4 Βραχύτερη παραγραφή 830

3.5 Μη ληξιπρόθεσμες κατά το χρόνο της συντέλεσης της διάσπασης απαιτήσεις 830

4. Συγκατάθεση δανειστή ως λόγος αποκλεισμού της ευθύνης 830

5. Το άρθρ. 82 ως διάταξη αναγκαστικού δικαίου 831

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΝΩΝΥΜΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Άρθρο 83 – Εφαρμοζόμενες διατάξεις 832

1. Εισαγωγή 833

2. Ρυθμιστικό περιεχόμενο των άρθρ. 84 επ. 833

3. Συμπληρωματική εφαρμογή άλλων διατάξεων 834

3.1 Εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4548/2018 834

3.1.1 Κατάργηση διατάξεων περί διάσπασης του κ.ν. 2190/1920 834

3.1.2 Ρόλος του ΔΣ 834

3.1.3 Ευθύνη των διοικούντων 834

3.1.4 Απόφαση της ΓΣ για τη διάσπαση 835

3.1.5 Σύγκληση της ΓΣ 836

3.1.6 Διεξαγωγή της ΓΣ - Ειδικά η υποβολή έκθεσης και η ενημέρωση
των μετόχων για τη διάσπαση 836

3.1.7 Ελαττώματα της απόφασης 836

3.1.8 Δικαίωμα των μετόχων για παροχή πληροφοριών 836

3.1.9 Περιεχόμενο του καταστατικού των εταιρειών που μετέχουν
στη διάσπαση μετά τη συντέλεσή της 837

3.1.10 Κήρυξη της ακυρότητας της διάσπασης και κήρυξη της ακυρότητας
της νέας ΑΕ 837

3.1.11 Συντέλεση της διάσπασης - Απαιτούμενη δημοσιότητα 838

4. Κοινή διάσπαση με συμμετοχή μόνο ΑΕ 838

Άρθρο 84 – Διαθεσιμότητα των εγγράφων για εξέταση από τους μετόχους 839

1. Η σχέση του άρθρ. 84 με το άρθρ. 63 839

2. Θέσπιση χρονικής περιόδου ενημέρωσης των μετόχων 840

Άρθρο 85 – Ιδιαίτερες κατηγορίες μετόχων 842

1. Εισαγωγή 842

2. Ενεργοποίηση της διάταξης 843

3. Προϋποθέσεις λήψης της απόφασης από τις ιδιαίτερες συνελεύσεις 843

4. Περιεχόμενο της απόφασης των ιδιαίτερων συνελεύσεων 845

Άρθρο 86 – Ομολογιούχοι δανειστές 846

1. Εισαγωγή 846

2. Υποκειμενικό και αντικειμενικό πεδίο της διάταξης 847

3. Λήψη της έγκρισης 848

Άρθρο 87 – Λοιποί τίτλοι 849

1. Εισαγωγή 849

2. Ρυθμιστικό περιεχόμενο 849

3. Παροχή ισοδύναμων δικαιωμάτων 850

Άρθρο 88 – Διάσπαση ανώνυμης εταιρείας, οι μετοχές της οποίας κατέχονται
στο σύνολό τους από τις
επωφελούμενες εταιρείες 852

1. Εισαγωγή 853

2. Προϋποθέσεις της απλουστευμένης διάσπασης 853

3. Συνέπειες 855

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ
ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ

Άρθρο 89 – Εφαρμοζόμενες διατάξεις 857

1. Γενικά 859

2. Πεδίο εφαρμογής των άρθρ. 90 και 91 859

3. Η εφαρμογή του ν. 3190/1955 859

3.1 Ο ρόλος των διαχειριστών 859

3.1.1 Η απόφαση των διαχειριστών της ΕΠΕ για τη σύνταξη
σχεδίου σύμβασης διάσπασης 859

3.1.2 Η εκπροσώπηση της ΕΠΕ έναντι τρίτων κατά τη διαδικασία της διάσπασης 860

3.1.3 Ευθύνη των διαχειριστών 860

3.2. Η απόφαση από τη συνέλευση των εταίρων ΕΠΕ για την έγκριση του σχεδίου
σύμβασης διάσπασης και την τροποποίηση του καταστατικού
της διασπώμενης ή/και της επωφελούμενης εταιρίας ή την έγκριση
του καταστατικού της νέας εταιρίας 860

3.2.1 Περισσότερες κατηγορίες μεριδίων 861

3.2.2 Η σύγκληση της συνέλευσης των εταίρων της ΕΠΕ 861

3.2.3 Διεξαγωγή της συνέλευσης - Ειδικά η υποβολή έκθεσης και η ενημέρωση
των εταίρων για τη διάσπαση 862

3.2.4 Απαραίτητη πλειοψηφία για την έγκριση της διάσπασης 862

3.2.5 Ελαττώματα της απόφασης 862

3.2.5.1 Η ελαττωματική απόφαση των εταίρων ΕΠΕ 862

3.2.5.2 Ακυρωσία της απόφασης για την έγκριση της διάσπασης 863

3.2.5.3 Ακυρότητα της απόφασης για την έγκριση της διάσπασης 863

3.3 Δικαίωμα των εταίρων για παροχή πληροφοριών 864

3.4 Οι διατάξεις του ν. 3190/1955 περί του καταστατικού της ΕΠΕ 864

3.4.1 Περιεχόμενο του καταστατικού της διασπώμενης ή επωφελούμενης ή
της νέας ΕΠΕ - αύξηση και μείωση κεφαλαίου - εισφορές εις είδος 865

3.4.1.1 Περιεχόμενο του καταστατικού 865

3.4.1.2 Αύξηση του κεφαλαίου της επωφελούμενης ΕΠΕ 865

3.4.1.3 Μερίδια της επωφελούμενης ΕΠΕ που ανήκουν στη διασπώμενη εταιρία 865

3.4.1.4 Εισφορές σε είδος 866

3.4.2 Μη έγκριση του καταστατικού της επωφελούμενης νέας ΕΠΕ από
τους εταίρους ή τους μετόχους της διασπώμενης 866

3.5 Δικαίωμα εξόδου εταίρου ΕΠΕ 866

3.5.1 Η εφαρμογή των άρθρ. 33 και 39 ν. 3190/1955 866

3.5.2 Η εφαρμογή του άρθρ. 66 παρ. 3 και η σχέση του
με το άρθρ. 28 παρ. 4 ν. 3190/1955 868

3.6 Κήρυξη της ακυρότητας της διάσπασης και κήρυξη της ακυρότητας
της νέας ΕΠΕ 870

3.7 Η κτήση από τη νέα ΕΠΕ της νομικής προσωπικότητας -
Η απαιτούμενη δημοσιότητα 871

Άρθρο 90 – Περιεχόμενο του σχεδίου σύμβασης διάσπασης - γραπτή έκθεση
και ενημέρωση
872

1. Γενικά 873

2. Πρόσθετο περιεχόμενο του σχεδίου σύμβασης διάσπασης σε περίπτωση
συμμετοχής ΕΠΕ στη διάσπαση 873

2.1 Μερίδα συμμετοχής και εταιρικά μερίδια στην επωφελούμενη ή τη νέα ΕΠΕ 873

2.2 Η σχέση της ονομαστικής αξίας μεταξύ των εταιρικών συμμετοχών 874

3. Μη εφαρμογή των παρ. 1 και 3 του άρθρ. 61 876

Άρθρο 91 – Έγκριση της διάσπασης από τη συνέλευση των εταίρων 878

1. Γενικά 878

2. Η αναγκαία πλειοψηφία 879

2.1 Η σχέση του άρθρ. 91 παρ. 1 με το άρθρ. 66 παρ. 1 εδ. α΄ 879

2.2 Αύξηση των απαραίτητων πλειοψηφιών από το καταστατικό 880

2.3 Η εφαρμογή του άρθρ. 38 παρ. 3 ν. 3190/1955 880

3. Πρόσβαση των εταίρων στα έγγραφα 882

3.1 Η σχέση μεταξύ των άρθρ. 63 και 91 παρ. 2 882

3.2 Ο προσδιορισμός των δέκα ημερών 882

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΠΑΣΗ
ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Άρθρο 92 885

1. Γενικά 887

2. Πεδίο εφαρμογής των άρθρ. 93-95 887

3. Η εφαρμογή του ν. 4072/2012 887

3.1 Ο ρόλος των διαχειριστών 887

3.1.1 Η απόφαση των διαχειριστών της ΙΚΕ για τη σύνταξη
σχεδίου σύμβασης διάσπασης 887

3.1.2 Η εκπροσώπηση της ΙΚΕ έναντι τρίτων κατά τη διαδικασία της διάσπασης 888

3.1.3 Ευθύνη των διαχειριστών 888

3.2 Η απόφαση από τη συνέλευση των εταίρων ΙΚΕ για την έγκριση του σχεδίου
σύμβασης διάσπασης και την τροποποίηση του καταστατικού της διασπώμενης
ή/και της επωφελούμενης εταιρίας ή την έγκριση του καταστατικού
της νέας εταιρίας 888

3.2.1 Περισσότερες κατηγορίες μεριδίων 888

3.2.2 Εφαρμογή του άρθρ. 68 παρ. 3 εδ. α΄ ν. 4072/2012 889

3.2.3 Η σύγκληση της συνέλευσης των εταίρων της ΙΚΕ 889

3.2.4 Διεξαγωγή της συνέλευσης - ειδικά η υποβολή έκθεσης και η ενημέρωση
των εταίρων για τη διάσπαση 890

3.2.5 Απαραίτητη πλειοψηφία για την έγκριση της διάσπασης 890

3.2.5.1 Πλειοψηφία 2/3 του συνολικού αριθμού των εταιρικών μεριδίων 890

3.2.5.2 Αύξηση των απαραίτητων πλειοψηφιών από το καταστατικό 891

3.2.5.3 Λήψη απόφασης με πρακτικό δια περιφοράς 892

3.2.5.4 Ομοφωνία 892

 

3.2.6 Ελαττώματα της απόφασης 893

3.2.6.1 Ακυρωσία της απόφασης για την έγκριση της διάσπασης 893

3.2.6.2 Ακυρότητα της απόφασης για την έγκριση της διάσπασης 894

3.3 Δικαίωμα των εταίρων για παροχή πληροφοριών 895

3.4 Οι διατάξεις του ν. 4072/2012 περί του καταστατικού της ΙΚΕ 896

3.4.1 Περιεχόμενο του καταστατικού της διασπώμενης ή επωφελούμενης ή
της νέας ΙΚΕ - αύξηση και μείωση κεφαλαίου – εισφορές εις είδος 896

3.4.1.1 Περιεχόμενο του καταστατικού 896

3.4.1.2 Αύξηση του κεφαλαίου της επωφελούμενης ΙΚΕ 896

3.4.1.3 Μερίδια της επωφελούμενης ΙΚΕ που ανήκουν στη διασπώμενη
εταιρική μορφή 897

3.4.1.4 Εισφορές σε είδος 897

3.4.2 Μη έγκριση του καταστατικού της επωφελούμενης νέας ΙΚΕ
από τους εταίρους ή τους μετόχους της διασπώμενης 898

3.5 Δικαίωμα εξόδου εταίρου ΙΚΕ 898

3.5.1 Η εφαρμογή του άρθρ. 92 παρ. 1 ν. 4072/2012 898

3.5.2 Η εφαρμογή του άρθρ. 66 παρ. 3 και η σχέση του με το άρθρ. 87 εδ. α΄
ν. 4072/2012 890

3.6 Κήρυξη της ακυρότητας της διάσπασης και κήρυξη της ακυρότητας
της νέας ΙΚΕ 902

3.7 Η κτήση από τη νέα ΙΚΕ της νομικής προσωπικότητας - Η απαιτούμενη
δημοσιότητα 903

Άρθρο 93 904

1. Γενικά 905

2. Πρόσθετο περιεχόμενο του σχεδίου σύμβασης διάσπασης 905

2.1 Δίκαιη και εύλογη σχέση ανταλλαγής 905

2.2 Το αντικείμενο της σχέσης ανταλλαγής 905

3. Αντιστοιχία μεταξύ των μεριδίων διασπώμενης και επωφελούμενης ΙΚΕ 906

4. Μη εφαρμογή των παρ. 1 και 3 του άρθρ. 61 906

Άρθρο 94 – Διαθεσιμότητα των εγγράφων για εξέταση από τους εταίρους 907

1. Γενικά - Η σχέση μεταξύ των άρθρ. 63 και 94 907

2. Ο προσδιορισμός των δέκα ημερών 908

Άρθρο 95 – Παραγραφή αξιώσεων κατά εταίρων με εγγυητικές εισφορές 910

1. Γενικά 911

2. Εφαρμογή μόνο επί κοινής διάσπασης 911

3. Παραγραφή αξιώσεων κατά εταίρων με μερίδια αντιστοιχούντα
σε εγγυητικές εισφορές σε διασπώμενη ΙΚΕ χωρίς προσωπική ευθύνη
στην επωφελούμενη εταιρία 913

3.1 Ειδική παραγραφή 913

3.2 Σκοπός της διάταξης 913

3.3 Προϋποθέσεις εφαρμογής της διάταξης 914

3.4 Οι απαιτήσεις που υπόκεινται στην ειδική παραγραφή 915

4. Έγγραφη συγκατάθεση του δανειστή της ΙΚΕ 916

5. Εφαρμογή των διατάξεων του ΑΚ για την αναστολή
και τη διακοπή της παραγραφής 916

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ (SE)

Άρθρο 96 918

1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις 918

2. Το επιτρεπτό της συμμετοχής της SE σε διάσπαση 919

3. Δευτερογενής σύσταση της SE με διάσπαση 920

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ

Άρθρο 97 – Εφαρμοζόμενες διατάξεις 921

Άρθρο 98 – Περιεχόμενο του σχεδίου σύμβασης διάσπασης 923

Άρθρο 99 – Έγκριση της διάσπασης 924

Άρθρο 100 – Δικαίωμα εξόδου 925

Άρθρο 101 – Αποτελέσματα της διάσπασης 926

Άρθρο 102 – Παραγραφή αξιώσεων κατά συνεταίρων 927

 


ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΑ΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ
ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ (ΕΣΕτ)

Άρθρο 103 929

ΜΕΡΟΣ Δ΄

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ

Άρθρο 104 930

1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις 933

2. Δομή της νομοθετικής ρύθμισης 935

3. Λόγοι μετατροπής 935

4. Νομική φύση της μετατροπής 936

5. Υποκείμενα της μετατροπής 936

6. Γενικές αρχές της μετατροπής 938

6.1 Η αρχή της διατήρησης της ταυτότητας της εταιρίας 938

6.2 Προστασία μετόχων ή εταίρων και πιστωτών 940

6.2.1 Προστασία των μετόχων ή εταίρων 940

6.2.1.1 Ενημέρωση των μετόχων ή εταίρων 940

6.2.1.2 Ευθύνη διαχειριστών ή μελών του διοικητικού συμβουλίου
της υπό μετατροπή εταιρίας 941

6.2.1.3 Δικαίωμα αποζημίωσης των μετόχων ή εταίρων 941

6.2.1.4 Αυξημένη πλειοψηφία - δικαίωμα συναίνεσης 941

6.2.1.5 Δικαίωμα εξόδου 942

6.2.2 Προστασία των πιστωτών 942

7. Διαδικασία της μετατροπής 942

7.1. Λεπτομερής γραπτή έκθεση 943

7.2. Απόφαση της συνέλευσης ή των εταίρων 943

7.3. Προληπτικός έλεγχος νομιμότητας 944

7.4. Τήρηση διατυπώσεων δημοσιότητας 944

8. Η ελαττωματική μετατροπή 944

9. Ελευθερία εγκατάστασης και διασυνοριακή μετατροπή 945

9.1 Ενωσιακή νομολογία 945

9.2 Η Οδηγία (ΕΕ) 2019/2121 για τις διασυνοριακές μετατροπές, συγχωνεύσεις
και διασπάσεις 947

9.2.1 Εισαγωγικές παρατηρήσεις 947

9.2.2 Διαδικασία 948

9.2.2.1 Προετοιμασία της μετατροπής 949

9.2.2.2 Έγκριση από τη γενική συνέλευση και προστασία τρίτων 950

9.2.2.3 Το προ της μετατροπής πιστοποιητικό 953

9.2.2.4 Καταχώριση της διασυνοριακής μετατροπής στο κράτος μέλος
προορισμού 953

9.2.3 Αποτελέσματα 954

Άρθρο 105 – Εφαρμογή της διαδικασίας για την ίδρυση της νέας
εταιρικής μορφής
955

1. Γενικές παρατηρήσεις 955

2. Έκταση εφαρμογής του δικαίου ίδρυσης της νέας εταιρικής μορφής 956

Άρθρο 106 – Λεπτομερής γραπτή έκθεση και ενημέρωση για τη μετατροπή 959

1. Συστηματική ένταξη - Σύγκριση με το προϊσχύσαν δίκαιο 961

2. Νομοθετικός σκοπός της λεπτομερούς έκθεσης πληροφόρησης
και της δημοσιότητας 961

3. Περιεχόμενο της έκθεσης 962

4. Εξαίρεση επιμέρους πληροφοριών από την έκθεση 966

5. Τύπος και δημοσιότητα της έκθεσης - Προθεσμία 967

6. Μη υποχρέωση σύνταξης έκθεσης 968

7. Έννομες συνέπειες πλημμελούς έκθεσης και ενημέρωσης 969

Άρθρο 107 – Διαθεσιμότητα των εγγράφων για εξέταση από τους μετόχους
ή τους εταίρους
971

1. Συστηματική ένταξη - Διαφορές από το προϊσχύσαν δίκαιο 972

2. Νομοθετικός σκοπός του δικαιώματος 973

3. Το αντικείμενο της υποχρεωτικής πληροφόρησης των εταίρων 973

4. Τρόπος λήψης της πληροφόρησης 975

5. Διάρκεια άσκησης του δικαιώματος πληροφόρησης 977

6. Έννομες συνέπειες παράβασης των υποχρεώσεων του άρθρ. 107 978

Άρθρο 108 – Απόφαση της συνέλευσης ή των εταίρων 980

1. Εισαγωγή 982

2. Νομοθετική ιστορία 982

3. Πεδίο εφαρμογής 983

4. Το αρμόδιο όργανο 983

5. Ειδικές κατηγορίες εταιρικών συμμετοχών 986

6. Το εφαρμοστέο δίκαιο 988

Άρθρο 109 – Ελάχιστο περιεχόμενο της απόφασης για τη μετατροπή 990

Άρθρο 110 – Επωνυμία 992

1. Εισαγωγή 992

2. Νομοθετική ιστορία 992

3. Πεδίο εφαρμογής 993

4. Περιεχόμενο της απόφασης για τη μετατροπή 993

5. Επωνυμία 995

6. Τύπος 996

7. Το εφαρμοστέο δίκαιο 997

Άρθρο 111 – Διατυπώσεις δημοσιότητας - Πράξεις και στοιχεία που υποβάλλονται
σε δημοσιότητα
999

1. Εισαγωγή 1000

2. Νομοθετική ιστορία 1001

3. Εμβέλεια και περιεχόμενο της δημοσιότητας 1001

4. Το εφαρμοστέο δίκαιο 1004

Άρθρο 112 – Προληπτικός έλεγχος νομιμότητας 1006

1. Εισαγωγή 1007

2. Νομοθετική ιστορία και ενωσιακό υπόβαθρο 1007

3. Εμβέλεια και αρμοδιότητα διενέργειας του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας 1008

4. Περιεχόμενο του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας 1010

5. Το εφαρμοστέο δίκαιο 1012

Άρθρο 113 – Αποτελέσματα της μετατροπής 1015

1. Εισαγωγή 1016

2. Συντέλεση της μετατροπής 1017

3. Αποτελέσματα της μετατροπής 1018

3.1 Μεταβολή εταιρικής μορφής και διατήρηση της νομικής ταυτότητας 1018

3.2 Σωματειακής φύσης αποτελέσματα 1022

3.3 Δικονομικού δικαίου αποτελέσματα 1023

Άρθρο 114 – Προστασία των πιστωτών και των κατόχων ειδικών προνομίων
χωρίς δικαίωμα ψήφου
1024

1. Συστηματική ένταξη - Διαφορές από το προϊσχύσαν δίκαιο 1026

2. Νομοθετικός σκοπός 1028

3. Προστατευόμενοι πιστωτές (απαιτήσεις) 1030

4. Αντικείμενο προστασίας (επαρκείς εξασφαλίσεις) - Προϋποθέσεις
- Διαδικασία - Προθεσμία 1032

5. Δικαστική επίλυση διαφορών πιστωτών (φερόμενων) απαιτήσεων
που υπάγονται στη ρύθμιση 1036

6. Προστασία των κατόχων ειδικών προνομίων χωρίς δικαίωμα
ψήφου της υπό μετατροπή εταιρείας 1038

7. Πρόσθετα μέσα προστασίας πιστωτών της υπό μετατροπή εταιρίας 1040

8. Έννομες συνέπειες παράβασης των ρυθμίσεων των παρ. 1-3 1041

Άρθρο 115 – Ευθύνη 1045

1. Αντικείμενο ρύθμισης 1046

2. Σκοπός της διάταξης 1047

3. Προϋποθέσεις της ευθύνης 1047

3.1 Υπαίτια πράξη 1047

3.1.1 Πράξεις επί των οποίων εξετάζεται η υπαιτιότητα 1047

3.1.2 Μέτρο ευθύνης, βάρος απόδειξης και λοιπές περιστάσεις 1048

3.2 Παράνομο 1048

3.3 Ζημία 1048

3.4 Αιτιώδης σύνδεσμος, παραγραφή και φύση της διάταξης ως αναγκαστικού
δικαίου 1049

3.5 Σχέση με άλλες διατάξεις 1049

3.5.1 Εσωτερική ευθύνη των εταιρικών διοικητών 1049

3.5.2 Ευθύνη κατά το άρθρ. 117 1049

3.5.3 Ευθύνη των εταιρικών διοικητών έναντι τρίτων 1049

4. Δικονομικά 1049

Άρθρο 116 – Ακύρωση της μετατροπής 1050

Άρθρο 116 1051

Άρθρο 117 – Μη δίκαιος καθορισμός των εταιρικών συμμετοχών στην εταιρεία
με τη νέα μορφή
1053

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Άρθρο 118 – Εφαρμοζόμενες διατάξεις 1055

1. Εισαγωγή 1056

2. Πεδίο εφαρμογής 1056

Άρθρο 119 – Μετατροπή λυθείσας προσωπικής εταιρείας 1058

1. Εισαγωγή 1058

2. Αποκλεισμός της μετατροπής σε περίπτωση παράλειψης
του εκκαθαριστικού σταδίου 1059

3. Πεδίο εφαρμογής 1060

4. Έννομες συνέπειες σε περίπτωση παράβασης 1061

Άρθρο 120 – Διαθεσιμότητα των εγγράφων για έλεγχο από τους εταίρους -
γραπτή έκθεση για τη μετατροπή
1062

1. Εισαγωγή 1062

2. Τα χρονικά όρια του δικαιώματος του άρθρ. 107 1063

3. Απαλλαγή από την υποχρέωση του άρθρ. 106 1063

Άρθρο 121 – Απόφαση των εταίρων 1065

1. Εισαγωγή 1066

2. Οι αρχές της ομοφωνίας και της πλειοψηφίας κατά τη λήψη της απόφασης
περί μετατροπής 1067

3. Η συναίνεση του μετά τη μετατροπή προσωπικά ευθυνομένου εταίρου
ως προϋπόθεση για την έγκυρη λήψη της απόφασης περί μετατροπής 1071

4. Το δικαίωμα εξόδου του διαφωνούντος εταίρου 1073

4.1 Βασικά χαρακτηριστικά και σκοπός του δικαιώματος 1073

4.2 Προϋποθέσεις και τρόπος άσκησης του δικαιώματος εξόδου 1074

4.3 Αποτελέσματα και δημοσιότητα της εξόδου του διαφωνούντος εταίρου 1076

4.4 Αποτίμηση και καταβολή της πλήρους αξίας της εταιρικής
συμμετοχής του εξερχόμενου εταίρου 1077

Άρθρο 122 – Περιεχόμενο και τύπος της απόφασης 1079

1. Εισαγωγή 1080

2. Περιεχόμενο της απόφασης περί μετατροπής 1080

3. Τύπος της απόφασης περί μετατροπής 1081

Άρθρο 123 – Ελάχιστο κεφάλαιο - εξακρίβωση της αξίας της περιουσίας της
υπό μετατροπή εταιρείας
1083

1. Εισαγωγή 1084

2. Έκθεση εξακρίβωσης 1084

3. Προστασία του κεφαλαίου της εκ μετατροπής εταιρίας 1086

Άρθρο 124 – Είσοδος νέων εταίρων 1088

1. Εισαγωγή 1088

2. Πεδίο εφαρμογής 1088

Άρθρο 125 – Αυτοδίκαιη μετατροπή ετερόρρυθμης εταιρείας σε ομόρρυθμη
εταιρεία
1090

1. Εισαγωγή 1090

2. Οι λόγοι της αυτοδίκαιης μετατροπής ΕΕ σε ΟΕ 1091

3. Η αναγγελία των διαχειριστών στο Γ.Ε.ΜΗ. και τα αποτελέσματα
της μετατροπής 1095

Άρθρο 126 – Αυτοδίκαιη μετατροπή ομόρρυθμης εταιρείας σε ετερόρρυθμη
εταιρεία
1096

1. Εισαγωγή 1096

2. Οι λόγοι της αυτοδίκαιης μετατροπής μιας ΟΕ σε ΕΕ 1097

2.1. Είσοδος νέου ετερόρρυθμου εταίρου 1097

2.2. Η «ετερορρυθμοποίηση» ενός τουλάχιστον ομόρρυθμου εταίρου 1098

3. Αποτελέσματα μετατροπής και προστασία εταιρικών δανειστών 1100

Άρθρο 127 – Παραγραφή αξιώσεων κατά ομόρρυθμων και ετερόρρυθμων
εταίρων
1101

1. Εισαγωγή 1102

2. Πεδίο εφαρμογής των παρ. 1 και 2 του άρθρ. 127 1103

2.1 Η ευθύνη των πρώην ομόρρυθμων και ετερόρρυθμων εταίρων 1103

2.2 Αντικείμενο, έκταση και διάρκεια της παραγραφής 1105

2.3. Η εσωτερική σχέση μεταξύ των εταίρων και μεταξύ των εταίρων
και της κεφαλαιουχικής εταιρίας 1107

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Άρθρο 128 – Εφαρμοζόμενες διατάξεις 1108

1. Εισαγωγή 1110

2. Ρυθμιστικό περιεχόμενο των άρθρ. 128 επ. 1110

3. Συμπληρωματική εφαρμογή άλλων διατάξεων 1111

3.1 Εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4548/2018 1111

3.1.1 Κατάργηση διατάξεων περί μετατροπής του κ.ν. 2190/1920 1111

3.1.2 Ρόλος του ΔΣ 1111

3.1.3 Ευθύνη των διοικούντων 1111

3.1.4 Απόφαση της ΓΣ για τη μετατροπή 1112

3.1.5 Σύγκληση της ΓΣ 1112

3.1.6 Διεξαγωγή της ΓΣ - ειδικά η υποβολή έκθεσης και η ενημέρωση
των μετόχων για τη μετατροπή 1113

3.1.7 Ελαττώματα της απόφασης 1113

3.1.8 Δικαίωμα των εταίρων για παροχή πληροφοριών 1113

3.1.9 Περιεχόμενο του καταστατικού της νέας ΑΕ 1113

3.1.10 Δικαιώματα αποδέσμευσης μετόχου ΑΕ 1113

3.1.11 Κήρυξη της ακυρότητας της μετατροπής και κήρυξη της ακυρότητας
της νέας ΑΕ 1114

3.1.12 Συνέχιση της νομικής προσωπικότητας - Απαιτούμενη δημοσιότητα 1114

 

3.2. Εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3190/1955 1115

3.2.1 Κατάργηση της διάταξης του άρθρ. 51 ν. 3190/1955 1115

3.2.2 Οι διαχειριστές της ΕΠΕ 1115

3.2.3 Ευθύνη των διαχειριστών 1115

3.2.4 Λήψη απόφασης από τη συνέλευση των εταίρων ΕΠΕ για την μετατροπή 1116

3.2.5 Σύγκληση της συνέλευσης των εταίρων της ΕΠΕ 1116

3.2.6 Διεξαγωγή της συνέλευσης - ειδικά η υποβολή έκθεσης
και η ενημέρωση των εταίρων για τη μετατροπή 1116

3.2.7 Ελαττώματα της απόφασης 1117

3.2.8 Δικαίωμα των εταίρων για παροχή πληροφοριών 1118

3.2.9 Το περιεχόμενο του καταστατικού της νέας ΕΠΕ 1118

3.2.10 Δικαίωμα εξόδου εταίρου ΕΠΕ 1118

3.2.11 Ακυρότητα της μετατροπής 1118

3.2.12 Συνέχιση της νομικής προσωπικότητας στη νέα ΕΠΕ - Απαιτούμενη
δημοσιότητα 1119

3.3 Εφαρμογή του ν. 4072/2012 για την υπό μετατροπή ΙΚΕ 1119

3.3.1 Τα καταργηθέντα άρθρ. 106-107 ν. 4072/2012 1119

3.3.2 Οι διαχειριστές της ΙΚΕ 1119

3.3.3 Ευθύνη των διαχειριστών 1120

3.3.4 Η απόφαση της συνέλευσης των εταίρων ΙΚΕ περί μετατροπής 1120

3.3.5 Σύγκληση της συνέλευσης των εταίρων της ΙΚΕ 1121

3.3.6 Διεξαγωγή της συνέλευσης - ειδικά η υποβολή έκθεσης και η ενημέρωση
των εταίρων για τη μετατροπή 1121

3.3.7 Ελαττώματα της απόφασης 1121

3.3.8 Δικαίωμα των εταίρων για παροχή πληροφοριών 1122

3.3.9 Περιεχόμενο του καταστατικού της νέας ΙΚΕ 1122

3.3.10 Δικαίωμα εξόδου εταίρου ΙΚΕ 1122

3.3.11 Ακυρότητα της μετατροπής 1122

3.3.12 Συνέχιση της προσωπικότητας από τη νέα ΙΚΕ - Απαιτούμενη δημοσιότητα 1123

Άρθρο 129 – Γραπτή έκθεση - Διαθεσιμότητα των εγγράφων για εξέταση
από τους μετόχους ή τους
εταίρους 1124

1. Εισαγωγή 1125

2. Περιπτώσεις μη εφαρμογής του άρθρου 106 1125

3. Απόκλιση στη χρονική διάρκεια πληροφόρησης των εταίρων
ή μετόχων της υπό μετατροπή εταιρείας 1126

3.1 Σχέση των παρ. 2 και 3 του άρθρ. 129 με το άρθρ. 107 1126

3.2 Θέσπιση χρονικής περιόδου ενημέρωσης των μετόχων και εταίρων 1127

Άρθρο 130 – Απόφαση των εταίρων 1129

1. Εισαγωγή 1130

2. Λήψη απόφασης για τη μετατροπή 1131

2.1 Λήψη απόφασης επί μετατροπής ΕΠΕ 1131

2.2 Λήψη απόφασης επί μετατροπής ΑΕ 1134

2.3 Λήψη απόφασης επί μετατροπής ΙΚΕ 1135

3. Πρόσθετη προστασία της μειοψηφίας 1136

3.1 Προστασία των διαφωνούντων μετόχων ΑΕ 1136

3.2 Προστασία των διαφωνούντων εταίρων ΕΠΕ 1138

3.3 Προστασία των διαφωνούντων εταίρων ΙΚΕ 1139

3.4 Δυνατότητα προσωρινής προστασίας των μειοψηφούντων μετόχων ή εταίρων 1140

Άρθρο 131 – Περιεχόμενο και τύπος της απόφασης για τη μετατροπή - ελάχιστο
κεφάλαιο - μετοχές και
εταιρικά μερίδια της μετατραπείσας
εταιρείας
1141

1. Εισαγωγή 1141

2. Περιεχόμενο και τύπος της απόφασης για τη μετατροπή 1141

3. Προστασία των εταιρικών δανειστών 1143

Άρθρο 132 – Είσοδος νέων μετόχων ή εταίρων 1146

1. Εισαγωγή 1146

2. Είσοδος νέων εταίρων 1147

Άρθρο 133 – Παραγραφή αξιώσεων κατά εταίρων ιδιωτικής κεφαλαιουχικής
εταιρείας με εγγυητικές εισφορές 1148

1. Γενικά 1149

2. Παραγραφή αξιώσεων κατά εταίρων με μερίδια αντιστοιχούντα
σε εγγυητικές εισφορές σε υπό μετατροπή ΙΚΕ χωρίς προσωπική ευθύνη
στη νέα εταιρική μορφή 1149

2.1 Ειδική παραγραφή 1149

2.2 Σκοπός της διάταξης 1149

2.3 Προϋποθέσεις εφαρμογής της διάταξης 1150

2.4 Οι απαιτήσεις που υπόκεινται στην ειδική παραγραφή 1151

3. Έγγραφη συγκατάθεση του δανειστή της ΙΚΕ 1152

4. Εφαρμογή των διατάξεων του ΑΚ για την αναστολή και τη διακοπή
της παραγραφής 1153

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄

Άρθρο 134 – Ειδικές διατάξεις για τη μετατροπή ευρωπαϊκής εταιρείας (SE)
σε ανώνυμη εταιρεία και αντίστροφα
1154

1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις 1155

2. Μετατροπή της ΑΕ σε SE (άρθρ. 37 του Κανονισμού 2157/2001) 1156

2.1 Σύσταση της SE μέσω μετατροπής 1156

2.2 Νομική φύση της μετατροπής
(άρθρ. 37 παρ. 2 του Κανονισμού 2157/2001) 1157

2.3 Η απαγόρευση της μεταφοράς της καταστατικής έδρας
(άρθρ. 37 παρ. 3 του Κανονισμού 2157/2001) 1158

2.4 Η διαδικασία της μετατροπής 1158

2.4.1 Γενικές παρατηρήσεις 1158

2.4.2 Σχέδιο μετατροπής
(άρθρ. 37 παρ. 4 του Κανονισμού 2157/2001) 1158

2.4.3 Έκθεση περί μετατροπής
(άρθρ. 37 παρ. 4 του Κανονισμού 2157/2001) 1160

2.4.4 Η δημοσίευση του σχεδίου μετατροπής
(άρθρ. 37 παρ. 5 του Κανονισμού 2157/2001 1160

2.4.5 Η πιστοποίηση της ύπαρξης περιουσιακών στοιχείων
(άρθρ. 37 παρ. 6 του Κανονισμού 2157/2001) 1160

2.4.6 Έγκριση από την ΓΣ
(άρθρ. 37 παρ. 7 του Κανονισμού 2157/2001) 1161

2.4.7 Εφαρμογή των διατάξεων για τη σύσταση της νέας SE 1161

2.4.8 Καταχώριση της μετατροπής 1161

2.5 Προστασία μετόχων μειοψηφίας και πιστωτών 1162

3. Μετατροπή SE σε ΑΕ (άρθρ. 66 του Κανονισμού 2157/2001) 1162

3.1 Εισαγωγικές παρατηρήσεις 1162

3.2 Προϋποθέσεις για τη μετατροπή 1163

3.2.1 Απαγόρευση διασυνοριακής μετατροπής
(άρθρ. 66 παρ. 1 εδ. α΄ του Κανονισμού 2157/2001) 1163

3.2.2 Προθεσμία (άρθρ. 66 παρ. 1 εδ. β΄ του Κανονισμού 2157/2001) 1164

3.3 Η διαδικασία της μετατροπής 1165

3.3.1 Σχέδιο μετατροπής (άρθρ. 66 παρ. 3 του Κανονισμού 2157/2001) 1165

3.3.2 Έκθεση για τη μετατροπή (άρθρ. 66 παρ. 3 του Κανονισμού 2157/2001) 1166

3.3.3 Πιστοποίηση της αξίας του ενεργητικού (άρθρ. 66 παρ. 5 του Κανονισμού 2157/2001) 1166

3.3.4 Απόφαση της ΓΣ (άρθρ. 66 παρ. 6 του Κανονισμού 2157/2001) 1167

3.3.5 Τήρηση δικαίου σύστασης νέας εταιρικής μορφής 1167

3.4 Αποτελέσματα της μετατροπής 1168

3.5 Προστασία των πιστωτών και των μετόχων μειοψηφίας 1168

4. Συμμετοχή της SE σε άλλες μετατροπές και μετασχηματισμούς 1168

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ

Άρθρο 135 – Εφαρμοζόμενες διατάξεις 1171

Άρθρο 136 – Έγκριση της μετατροπής - δικαίωμα εξόδου 1173

Άρθρο 137 – Αποτελέσματα της μετατροπής 1175

Άρθρο 138 – Παραγραφή αξιώσεων κατά συνεταίρων 1176

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ (ΕΣΕτ)
ΣΕ ΑΣΤΙΚΟ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΑ

Άρθρο 139 1177

ΜΕΡΟΣ Ε΄

ΤΕΛΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 140 – Διατηρούμενες σε ισχύ διατάξεις 1179

Άρθρο 141 – Μεταβατικές διατάξεις 1180

Άρθρο 142 – Παραπομπές 1180

Άρθρο 147 – Καταργούμενες διατάξεις 1180

Άρθρο 157 – Έναρξη ισχύος 1181

Αλφαβητικό Ευρετήριο 1183

Σελ. 1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 

Σελ. 3

Ν 4601/2019

Εταιρικοί μετασχηματισμοί και εναρμόνιση του νομοθετικού
πλαισίου με τις διατάξεις της Οδηγίας 2014/55/ΕΕ
του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης
Απριλίου 2014 για την έκδοση ηλεκτρονικών τιμολογίων
στο πλαίσιο δημόσιων συμβάσεων και λοιπές διατάξεις

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

στο σχέδιο νόμου «Εταιρικοί μετασχηματισμοί και εναρμόνιση του νομοθετικού πλαισίου με τις διατάξεις της Οδηγίας 2014/55/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Απριλίου 2014 για την έκδοση ηλεκτρονικών τιμολογίων στο πλαίσιο δημόσιων συμβάσεων»

Προς τη Βουλή των Ελλήνων

ΤΜΗΜΑ Α΄

I. Επί του νομοσχεδίου γενικά

1. Με το προτεινόμενο νομοσχέδιο επιδιώκεται η αναμόρφωση του δικαίου των εταιρικών μετασχηματισμών και η συστηματοποίησή του για πρώτη φορά σε ένα ενιαίο νομοθετικό κείμενο.

Για το ελληνικό εταιρικό δίκαιο και ειδικότερα για το δίκαιο των εμπορικών εταιριών, στο οποίο συστηματικά ανήκουν οι διατάξεις του προτεινόμενου νομοσχεδίου, η έννοια των μετασχηματισμών δεν είναι ούτε οικεία ούτε σαφής ως προς το περιεχόμενό της. Πράγματι, οι νόμοι που διέπουν τις εταιρικές μορφές της Α.Ε., της Ε.Π.Ε., της Ι.Κ.Ε., της Ο.Ε. και της Ε.Ε. αγνοούν τον όρο αυτόν, ο οποίος αποτελεί «δάνειο» από τον χώρο της φορολογικής νομοθεσίας. Στη νομική γλώσσα και στην πρακτική των συναλλαγών, ωστόσο, ο όρος έχει από μακρού χρόνου καθιερωθεί, όχι μόνον εξαιτίας της στενής σχέσης εταιρικού και φορολογικού δικαίου που πάντοτε χαρακτήριζε το σχετικό συναλλακτικό πεδίο (παρακ. αριθ. 8 επ.), αλλά και λόγω του σημασιολογικού του φορτίου και της ικανότητάς του να αποδίδει με συνθετικό και συνάμα περιληπτικό τρόπο ποικίλες νομικές πράξεις αναδιάρθρωσης ενός φορέα άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας, όπως η συγχώνευση, η διάσπαση και η μετατροπή (βλ. και τους συγγενείς ξενόγλωσσους όρους: αγγλ. “corporate restructurings”· γαλλ. “restructurations des sociétés”’ γερμ. “Unternehmensumstrukturierungen”). Ως «μετασχηματισμοί» επιχειρήσεων νοούνται, επομένως, οι διεπόμενες από το εταιρικό δίκαιο νομικές πράξεις και διαδικασίες, με τις οποίες μεταβάλλεται η υπόσταση ενός εταιρικού φορέα άσκησης επιχείρησης, χωρίς κατά κανόνα να μεσολαβήσει λύση και εκκαθάρισή του ούτε μεταβίβαση των περιουσιακών του στοιχείων με τους κανόνες της ειδικής διαδοχής. Οι εταιρικοί μετασχηματισμοί συντελούνται με τα μέσα που προβλέπει το εταιρικό δίκαιο, τα δε νομικά αποτελέσματά τους είναι σύνθετα και επέρχονται ταυτοχρόνως και αυτοδικαίως (uno actu) με την καταχώρισή τους στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.): σε αυτό το χρονικό σημείο, πράγματι, οι μετασχηματιζόμενοι εταιρικοί φορείς ενοποιούνται, διαιρούνται ή μεταβάλλουν, κατά περίπτωση, τη νομική μορφή τους, χωρίς να προηγηθούν οι οχληρές διατυπώσεις της λύσης και εκκαθάρισής τους, οι εταίροι τους καθίστανται αυτομάτως εταίροι των εταιρικών φορέων που προέρχονται από τον μετασχηματισμό, ενώ η μεταβίβαση της περιουσίας των μετασχηματιζόμενων φορέων πραγματοποιείται

Σελ. 4

χωρίς εκκαθάριση, διανομή και εισφορά, αλλά (πλην της περίπτωσης της μετατροπής) με καθολική διαδοχή, δηλαδή, μεταβίβαση του συνόλου του ενεργητικού και παθητικού τους στον διάδοχο ή στους διάδοχους εταιρικούς φορείς, χωρίς την ανάγκη μεταβίβασης καθενός περιουσιακού στοιχείου χωριστά.

2. Τα οφέλη της νομικής ρύθμισης των εταιρικών μετασχηματισμών είναι πολλαπλά και δικαιολογούν τη νομοθετική μέριμνα για συστηματοποίηση, αναμόρφωση και εκσυγχρονισμό των σχετικών κανόνων. Οι λόγοι που οδηγούν στην πραγματοποίηση ενός εταιρικού μετασχηματισμοί είναι πολλοί και εντάσσονται στον κύκλο ζωής όλων των φορέων επιχειρηματικής δραστηριότητας: ανάπτυξη, προσαρμογή στο διαρκώς μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον και στον εξελισσόμενο ανταγωνισμό, επιδίωξη ευκαιριών σε νέες αγορές, αξιοποίηση δυνατοτήτων συνεργασίας, εξυγίανση. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, το δίκαιο των εταιρικών μετασχηματισμών: (α) προσφέρει στους ενδιαφερομένους τα απαραίτητα νομικά εργαλεία για την αποτελεσματική πραγμάτωση των στόχων τους, (β) διασφαλίζει την απρόσκοπτη και ομαλή συνέχιση της νομικής προσωπικότητας και της εταιρικής επιχείρησης του μετασχηματιζόμενου φορέα, χωρίς κίνδυνο υποβάθμισης της ενότητας και ακεραιότητας των επιμέρους στοιχείων που τη συγκροτούν, (γ) εγγυάται την προστασία των συμφερόντων των εργαζομένων, των πιστωτών και των εταίρων του μετασχηματιζόμενου φορέα και (δ) ενισχύει την ασφάλεια του δικαίου και την ασφάλεια των συναλλαγών, στον αναγκαίο βαθμό.

3. Η έννοια του εταιρικού μετασχηματισμού είναι έννοια γένους, που καλύπτει κάθε περίπτωση μεταβολής του φορέα επιχείρησης. Οι βασικές κατηγορίες μετασχηματισμών είναι τρεις (3): συγχωνεύσεις, διασπάσεις και μετατροπές. Οι ορισμοί ποικίλλουν και δίνουν έμφαση άλλες φορές στο αποτέλεσμα και άλλες στη διαδικασία. Συγχώνευση είναι η πράξη με την οποία επιτυγχάνεται η απόκτηση, με καθολική διαδοχή, από υφιστάμενη ή νεοϊδρυόμενη εταιρία, των περιουσιακών στοιχείων άλλων εταιριών που λύονται χωρίς εκκαθάριση. Διάσπαση είναι η πράξη μεταβίβασης, με καθολική διαδοχή, της περιουσίας μιας εταιρίας που λύεται χωρίς εκκαθάριση, σε δύο τουλάχιστον υφιστάμενες ή νεοϊδρυόμενες εταιρίες. Τέλος, μετατροπή είναι η πράξη μεταβολής της εταιρικής μορφής (του «νομικού ενδύματος») μιας εταιρίας, χωρίς να προηγηθεί λύση της, όπως στις άλλες κατηγορίες μετασχηματισμών, και χωρίς να μεσολαβήσει διαδοχή (καθολική ή ειδική) στην περιουσία της. Από συστηματική άποψη, στους μετασχηματισμούς εντάσσονται και οι γνωστές στην ενωσιακή έννομη τάξη, αλλά και σε ευρωπαϊκές νομοθεσίες, πράξεις της εισφοράς ή απόσχισης κλάδου και της μερικής διάσπασης, οι οποίες στο πλαίσιο του προτεινόμενου νομοσχεδίου αποτελούν ειδικότερες εκφάνσεις των τριών βασικών κατηγοριών μετασχηματισμών.

4. Οι τρεις βασικές κατηγορίες μετασχηματισμών είναι βεβαίως γνωστές στο δίκαιό μας. Η ισχύουσα ρύθμισή τους, όμως, δεν διακρίνεται ούτε από δικαιοπολιτική συνέπεια ούτε και από συστηματική συνοχή. Ειδικότερα, διατάξεις για τους μετασχηματισμούς περιλαμβάνονται στο ισχύον (μέχρι την επικείμενη αντικατάστασή του με τον ν. 4548/2018) νομοθετικό πλαίσιο για τις ανώνυμες εταιρίες (κ.ν. 2190/1920), στον νόμο για τις εταιρίες περιορισμένης ευθύνης (ν. 3190/1955), στον νόμο για τις ιδιωτικές κεφαλαιουχικές εταιρίες (ν. 4072/2012) και στον νόμο για τις προσωπικές εταιρίες (ν. 4072/2012), ενώ δεν λείπουν και διατάξεις για τους μετασχηματισμούς, που διεκδικούν ευθεία ή ανάλογη εφαρμογή, και από τη νομοθεσία που διέπει άλλους εταιρικούς τύπους, όπως για παράδειγμα ο αστικός συνεταιρισμός (ν. 1667/1986), η σχεδόν άγνωστη στην πράξη ετερόρρυθμη κατά μετοχές εταιρία (άρθρο 284 του ν. 4072/2012) ή και προβλεπόμενοι από το ενωσιακό δίκαιο εταιρικοί τύποι όπως η Ευρωπαϊκή Εταιρία (Κανονισμός [ΕΚ] 2157/2001) και η Ευρωπαϊκή Συνεταιριστική Εταιρία (Κανονισμός [ΕΚ] 1435/2003).

5. Η σημερινή κατάσταση του εταιρικού δικαίου μετασχηματισμών δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ικανοποιητική. Τούτο έχει ως αιτία μία σειρά από παράγοντες που σχετίζονται κυρίως με την αποσπασματική νομοθέτηση και την πολυδιάσπαση της ύλης του, καθώς και την ελλειμματική κάλυψη περιπτώσεων. Απόρροια της έλλειψης συστηματικής συνοχής των υφιστάμενων διατάξεων αποτελούν τρεις κατηγορίες προβλημάτων, τα οποία έχουν συσσωρευτεί με «σειριακό» σχεδόν τρόπο στο δίκαιο των μετασχηματισμών, καθώς η προσπάθεια επίλυσης του ενός προκαλεί το επόμενο: η αρχή της ειδικότητας των επιτρεπόμενων μορφών μετασχηματισμών, οι αποκαλούμενοι «καταχρηστικοί μετασχηματισμοί» και η «ανάμειξη» του φορολογικού δικαίου.

Σελ. 5

6. Στην ισχύουσα σήμερα νομοθεσία, προβλέπονται μόνον συγκεκριμένης μορφής μετασχηματισμοί για συγκεκριμένες κατηγορίες επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα να τίθεται εύλογα εν αμφιβάλω το επιτρεπτό των μη προβλεπόμενων μετασχηματισμών και να καταλείπεται έδαφος για αντικρουόμενες ερμηνείες σε νομολογία, θεωρία και πράξη, σε έναν τομέα όπου η ασφάλεια δικαίου θα έπρεπε να είναι το πρώτο ζητούμενο. Βάσει, ειδικότερα, του ισχύοντος εταιρικού δικαίου σήμερα, είναι επιτρεπτοί οι ακόλουθοι μετασχηματισμοί:

(α) μετατροπή Ι.Κ.Ε. σε άλλη εταιρία (άρθρο 106 του ν. 4072/2012),

(β) μετατροπή άλλης εταιρίας σε Ι.Κ.Ε. (άρθρο 107 του ν. 4072/2012),

(γ) συγχώνευση μεταξύ Ι.Κ.Ε. (άρθρο 108 έως 115 του ν. 4072/2012),

(δ) μετατροπή Α.Ε. σε Ε.Π.Ε. (άρθρο 51 του ν. 3190/1955),

(ε) μετατροπή Ο.Ε. ή Ε.Ε. σε Ε.Π.Ε. (άρθρο 53 του ν. 3190/1955),

(στ) μετατροπή Ε.Ε. σε Ο.Ε. (άρθρο 282 του ν. 4072/2012),

(ζ) μετατροπή Ο.Ε. σε Ε.Ε. (άρθρο 282Α του ν. 4072/2012),

(η) μετατροπή Ε.Π.Ε. σε Ο.Ε. η Ε.Ε. (άρθρο 283 του ν. 4072/2012)

(θ) συγχώνευση μεταξύ Ε.Π.Ε. (άρθρο 54 και 55 του ν. 3190/1955),

(ι) μετατροπή Α.Ε. σε Ε.Π.Ε. (άρθρο 66 του κ.ν. 2190/1920),

(ια) μετατροπή Α.Ε. σε Ο.Ε. ή Ε.Ε. (άρθρο 66α του κ.ν. 2190/1920),

(ιβ) μετατροπή Ε.Π.Ε. σε Α.Ε. (άρθρο 67 παρ. 1 του κ.ν. 2190/1920),

(ιγ) μετατροπή Ο.Ε. ή Ε.Ε. σε Α.Ε. (άρθρο 67 παρ. 2 του κ.ν. 2190/1920),

(ιδ) συγχώνευση μεταξύ Α.Ε. (άρθρο 68 έως 80 του κ.ν. 2190/1920),

(ιε) διάσπαση Α.Ε. (άρθρο 81 έως 89 του κ.ν. 2190/1920).

7. Από την παραπάνω καταγραφή προκύπτει ότι, το εταιρικό δίκαιο αγνοεί μεγάλο αριθμό δυνατών μετασχηματισμών: δεν προβλέπονται, για παράδειγμα, συγχωνεύσεις μεταξύ εταιριών διαφορετικού τύπου, δεν προβλέπονται διασπάσεις παρά μόνον η διάσπαση Α.Ε. με επωφελούμενες επίσης Α.Ε., ενώ αγνοούνται παντελώς παραλλαγές της διάσπασης, όπως η απόσχιση κλάδου ή η μερική διάσπαση.

8. Η απουσία ενός πλήρους φάσματος δυνατών μετασχηματισμών, με τα προσόντα της καθολικής διαδοχής και της συνέχισης της νομικής προσωπικότητας των μετασχηματιζόμενων εταιρικών φορέων, θάλπει το ανεπιθύμητο φαινόμενο των καλούμενων «καταχρηστικών μετασχηματισμών». Ως τέτοιοι νοούνται εκείνοι που καταλήγουν στο ίδιο οικονομικό αποτέλεσμα με τους ρυθμιζόμενους μετασχηματισμούς, δηλαδή, στη μεταβολή του μετασχηματιζόμενου επιχειρηματικού φορέα, η οποία επιτυγχάνεται, όμως, με τη διενέργεια μίας σειράς ασύνδετων μεταξύ τους νομικών πράξεων, οι οποίες δεν διασφαλίζουν τη συνέχιση της νομικής του προσωπικότητας και της επιχείρησής του. Πρόκειται για διαδικασίες οι οποίες, σε σύγκριση με τους ρητά προβλεπόμενους στον νόμο μετασχηματισμούς, δεν είναι καθόλου απλές και ασφαλείς και οι οποίες παραλλάσσουν κατά περίπτωση, περιλαμβάνοντας λύση εταιρίας ή εταιριών, εκκαθάριση, διανομή, ίδρυση νέας ή νέων εταιριών και εισφορά περιουσίας σε αυτές, χωρίς τα προσόντα της καθολικής διαδοχής, αλλά με τα μέσα του κοινού περιουσιακού δικαίου. Και είναι αλήθεια, βεβαίως, ότι με την αρωγή των κανόνων του φορολογικού δικαίου (βλ. αμέσως στη συνέχεια, αριθ. 9 επ.) αλλά και την ευρηματικότητα των επαγγελματιών της πράξης (δικηγόρων, συμβολαιογράφων, ορκωτών ελεγκτών λογιστών κ.λπ.), διαπλάστηκαν στην πρακτική των συναλλαγών νέες μορφές γνήσιων μετασχηματισμών, με ανάλογη συνδυαστική εφαρμογή διατάξεων που ισχύουν για τις ρητά προβλεπόμενες μορφές αυτών (λ.χ. απορρόφηση ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης εταιρίας από Ε.Π.Ε. ή ανώνυμη). Μολαταύτα, ελλείψει συγκεκριμένου ερείσματος στους κανόνες του εταιρικού δικαίου, η διάπλαση αυτή παραμένει ατελής και ξένη προς το σύστημα του τελευταίου, καταλείποντας ρυθμιστικά κενά και ελλείμματα προστασίας των μειοψηφούντων εταίρων και των πιστωτών και προκαλώντας ανασφάλεια δικαίου και αβεβαιότητα στους συναλλασσόμενους.

9. Πιο συγκεκριμένα, με αφορμή τη θέσπιση φορολογικών κινήτρων για συγκεκριμένες μορφές μετασχηματισμών και για συγκεκριμένους εταιρικούς τύπους, με δικαιοπολιτικό στόχο την ενίσχυση της ιδιωτικής

Σελ. 6

πρωτοβουλίας για δημιουργία ισχυρών οικονομικών μονάδων, το φορολογικό δίκαιο (ιδίως ο ν. 2166/1993) παρεμβαίνει στο ουσιαστικό εταιρικό δίκαιο μετασχηματισμών, δημιουργώντας μείζον πρόβλημα συμβατότητας και συστηματικής συνοχής με αυτό. Αρκεί να σημειωθεί ότι, ο ν. 2166/1993 καταλαμβάνει: (α) μετατροπή επιχείρησης οποιοσδήποτε μορφής σε Α.Ε. ή Ε.Π.Ε., (β) απορρόφηση επιχειρήσεων οποιοσδήποτε μορφής από υφιστάμενη Α.Ε. ή Ε.Π.Ε., (γ) συγχώνευση ανωνύμων εταιριών, (δ) διάσπαση ανωνύμων εταιριών υπό την προϋπόθεση ότι, οι διασπώμενες απορροφώνται από υφιστάμενες Α.Ε., (ε) εισφορά από λειτουργούσα επιχείρηση ενός ή περισσότερων κλάδων ή τμημάτων της σε λειτουργούσα Α.Ε. και (στ) συγχώνευση αστικών συνεταιρισμών του ν. 1667/1986 με σκοπό την ίδρυση νέου αστικού συνεταιρισμού. Περαιτέρω, το ν.δ. 1297/1972 εφαρμόζεται (άρθρο 1) «επί συγχωνεύσεων ή μετατροπής επιχειρήσεων, οποιοσδήποτε μορφής, σε ανώνυμη εταιρία ή προς τον σκοπό ίδρυσης ανώνυμης εταιρίας, καθώς και επί συγχωνεύσεως ή μετατροπής επιχειρήσεων οποιοσδήποτε μορφής, εφόσον σε αυτές δεν περιλαμβάνεται ανώνυμη εταιρία, σε εταιρία περιορισμένης ευθύνης ή προς τον σκοπό ίδρυσης εταιρίας περιορισμένης ευθύνης», καθώς και σε εισφορά κλάδου σε Α.Ε. (άρθρο 7). Με τον ν. 4172/2013 παρέχονται φορολογικά ευεργετήματα τα οποία ισχύουν επί εισφοράς ενεργητικού έναντι τίτλων (άρθρο 52), επί ανταλλαγής τίτλων (άρθρο 53), καθώς και επί συγχωνεύσεων εταιριών με απορρόφηση ή με σύσταση νέας εταιρίας και επί της διάσπασης μιας εταιρίας σε μια ή περισσότερες υφιστάμενες εταιρίες, συμπεριλαμβανομένης και της μερικής διάσπασης (άρθρο 54).

10. Το μεγαλύτερο μέρος των παραπάνω αναφερόμενων (αριθμ. 9) κατηγοριών μετασχηματισμών κινείται στα όρια του ισχύοντος εταιρικού δικαίου και αυτό όχι μόνον εξαιτίας των εταιρικών μορφών που μπορούν να συμμετάσχουν σε αυτούς, αλλά και εξαιτίας της ίδιας της δομής ορισμένων από αυτούς, όπως π.χ. η εισφορά ή απόσχιση κλάδου και η μερική διάσπαση, οι οποίες στερούνται σαφούς ερείσματος στο ουσιαστικό εταιρικό δίκαιο. Η παρέμβαση του φορολογικού δικαίου δημιουργεί ασάφεια όχι μόνον ως προς το ποιος μετασχηματισμός επιτρέπεται, αλλά και ως προς το πώς υλοποιείται ένας τέτοιος μετασχηματισμός. Η απόσχιση κλάδου και η μερική διάσπαση, για παράδειγμα, συνδυάζονται μόνον με την παροχή φορολογικών κινήτρων, χωρίς να υπάρχει καμία πρόβλεψη στο εταιρικό δίκαιο για τους όρους και τη διαδικασία πραγματοποίησής τους, ενώ ακόμη και για γνωστούς στο εταιρικό δίκαιο μετασχηματισμούς, όπως οι συγχωνεύσεις και διασπάσεις ανωνύμων εταιριών και εταιριών περιορισμένης ευθύνης, κατά τον κ.ν. 2190/1920 και τον ν. 3190/1955, η φορολογική νομοθεσία μετασχηματισμών θεσπίζει παρεκκλίσεις από τους κανόνες του εταιρικού δικαίου, κάποιες από τις οποίες θα μπορούσαν να θεωρηθούν τουλάχιστον αμφίβολης συμβατότητας με το ενωσιακό δίκαιο. Συγκεκριμένα, για τους εν λόγω μετασχηματισμούς προβλέπεται από τον ν. 2166/1993 (άρθρο 2 παρ. 1), ότι πραγματοποιούνται κατά παρέκκλιση των διατάξεων του κ.ν. 2190/1920, με ενοποίηση των στοιχείων ενεργητικού και παθητικού των μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων, όπως αυτά εμφανίζονται σε ισολογισμούς αυτών συντασσόμενους για το σκοπό του μετασχηματισμού και μεταφέρονται ως στοιχεία ισολογισμού της νέας εταιρίας. Η ισχύουσα Οδηγία (ΕΕ) 2017/1132 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με ορισμένες πτυχές του εταιρικού δικαίου, η οποία, κωδικοποιεί, μεταξύ άλλων, προηγούμενες Οδηγίες για τη συγχώνευση και τη διάσπαση κεφαλαιουχικών εταιριών, προβλέπει όμως αυστηρή διαδικασία σύνταξης έκθεσης και ενημέρωσης του διαχειριστικού οργάνου για τη συγχώνευση ή διάσπαση (άρθρα 95 και 141) και εξέταση του σχεδίου από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες (άρθρο 96 και 142), δηλαδή διασφάλιση της εγκυρότητας της σχέσης ανταλλαγής με βάση ελεγμένη από ειδικούς αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων των μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων. Αν και οι ρυθμίσεις αυτές είναι καίριες για τη προστασία όλων των εμπλεκομένων στον μετασχηματισμό συμφερόντων, μια εταιρία που επιχειρεί την υπαγωγή της στον ν. 2166/1993 δύναται να τις αποφύγει όχι μόνον όταν συμμετέχει σε μια μη προβλεπόμενη από το εταιρικό δίκαιο απόσχιση κλάδου, αλλά και όταν συμμετέχει σε συγχώνευση ή διάσπαση διεπόμενη από αυτό.

11. Συνολικά, επομένως, το εταιρικό δίκαιο των μετασχηματισμών παραμένει σήμερα κατακερματισμένο σε ένα ευρύ φάσμα νομοθετημάτων εταιρικού και φορολογικού δικαίου, παλαιότερων και νεότερων, των οποίων οι επιμέρους ρυθμίσεις υποφέρουν από ελλείψεις, συγκρούσεις και ασάφειες, δεν παρουσιάζουν συστηματική ενότητα και κανονιστική πληρότητα ούτε έχουν πάντοτε κοινή στόχευση (προστασία των μειοψηφούντων

Σελ. 7

εταίρων και μετόχων, καθώς και των εταιρικών πιστωτών, το εταιρικό δίκαιο/παροχή κινήτρων για δημιουργία ισχυρών οικονομικών μονάδων, το φορολογικό). Αποτέλεσμα της διαχρονικής αυτής νομοτεχνικής ακαταστασίας είναι να δημιουργούνται ρυθμιστικά κενά και δυσλειτουργίες, οι οποίες επιδρούν αρνητικά στο κρίσιμο για την εθνική οικονομία πεδίο της αναδιάρθρωσης των φορέων άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας και δημιουργούν ανασφάλεια δικαίου.

12. Στο παραπάνω πλαίσιο, εύλογα ανακύπτει η νομοθετική ανάγκη για αναμόρφωση και συστηματοποίηση του δικαίου των εταιρικών μετασχηματισμών, έτσι ώστε αυτοί να διέπονται από ένα ενιαίο, συμπαγές και πλήρες νομοθετικό πλαίσιο, με ρυθμίσεις που καλύπτουν κάθε πτυχή εταιρικού δικαίου με πληρότητα, συνέπεια και συμβατότητα με το ενωσιακό πλαίσιο. Ένα τέτοιο πλαίσιο δεν μπορεί παρά να στοχεύει στην κάλυψη των κενών που αφήνουν οι υφιστάμενες ρυθμίσεις, στην άρση των συγκρούσεών τους, αλλά και στην παροχή ευελιξίας και νέων δυνατοτήτων στους φορείς επιχειρηματικής δραστηριότητας με έδρα στην Ελλάδα, ώστε να προσαρμόζουν με τρόπο αποτελεσματικό τις νομικές τους δομές στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της οικονομικής ζωής, με πρόνοια για την προστασία των επενδυτών, των συμφερόντων μειοψηφίας, των πιστωτών και των εργαζομένων.

ΙΙ. Οι κύριες κατευθύνσεις

Α. Τα βασικά προβλήματα νομοθετικής πολιτικής

13. Με δεδομένη την υπάρχουσα κατάσταση του δικαίου των εταιρικών μετασχηματισμών, τρία (3) είναι τα μείζονα ζητήματα νομοθετικής πολιτικής τα οποία καλείται να αντιμετωπίσει το προτεινόμενο νομοσχέδιο: (α) διευκόλυνση ή μη των μετασχηματισμών με τα χαρακτηριστικά της καθολικής διαδοχής και της συνέχισης της νομικής προσωπικότητας (παρακ. υπό Β), (β) αντιμετώπιση των διαδικασιών μετασχηματισμού με ενιαίο τρόπο, ανεξάρτητα από το είδος μετασχηματισμού ή τις εταιρικές μορφές που συμμετέχουν σε αυτόν ή κατά περίπτωση προσέγγιση (παρακ. υπό Γ) και (γ) εξισορρόπηση των συμφερόντων των μετόχων ή εταίρων μειοψηφίας και των πιστωτών των μετασχηματιζόμενων εταιριών με το συμφέρον ασφαλούς επέλευσης του αποτελέσματος των μετασχηματισμών ή πρόταξη ορισμένων κατηγοριών συμφερόντων έναντι άλλων (παρακ. υπό Δ.).

Β. Διευκόλυνση των εταιρικών μετασχηματισμών

14. Η επιδιωκόμενη διευκόλυνση των εταιρικών μετασχηματισμών προϋποθέτει κατ’ αρχάς τη με σαφή τρόπο διεύρυνση του φάσματος των επιτρεπτών περιπτώσεων, ιδίως από τη σκοπιά των εταιρικών μορφών που μπορούν να συμμετέχουν σε αυτούς. Ανεξάρτητα από το εάν λόγου χάριν η ισχύουσα σήμερα ρύθμιση της συγχώνευσης μεταξύ εταιριών μόνο της ίδιας νομικής μορφής (συγχώνευση μεταξύ Α.Ε., μεταξύ Ε.Π.Ε. και μεταξύ Ι.Κ.Ε.) συνιστά ή όχι εκούσιο νομοθετικό αποκλεισμό άλλων δυνατοτήτων μετασχηματισμών μεταξύ εταιριών διαφορετικού τύπου (το αποκαλούμενο στην επιστήμη του εταιρικού δικαίου πρόβλημα του «κλειστού αριθμού» των εταιρικών μετασχηματισμών), η αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού δεν μπορεί να επαφίεται πλέον μόνο στη νομολογία και στη θεωρία ούτε στην αξιοποίηση της ασαφούς σχέσης εταιρικού και φορολογικού δικαίου. Άλλωστε, κάθε είδους ερμηνεία έχει τα όριά της. Από την άλλη πλευρά, ο περιορισμός του φάσματος των επιτρεπτών μετασχηματισμών σε ορισμένες μόνο μορφές αυτών δεν βρίσκει κανένα έρεισμα δικαιοπολιτικό ή νομοθετικό -ενωσιακό ή εγχώριο- αλλά ούτε και στο συγκριτικό δίκαιο. Πράγματι, τα επιτυχημένα υποδείγματα του γερμανικού νόμου περί μετασχηματισμών του έτους 1994 («Umwandlungsgesetz») και του ελβετικού ομοσπονδιακού νόμου για τη συγχώνευση, τη διάσπαση, τη μετατροπή και τις μεταβιβάσεις περιουσίας («Fusionsgesetz») του έτους 2003, οι οποίοι θεσπίζουν ενιαίους κανόνες μετασχηματισμών για πλήθος εταιρικών μορφών και ειδών μετασχηματισμού, αποδεικνύουν ότι η συνθετική και περιεκτική νομοθέτηση στο πεδίο αυτό αποδίδει καρπούς.

15. Από την σκοπιά της νομοθετικής πολιτικής, επομένως, η απάντηση στο πρώτο ερώτημα είναι προφανής: δραστική επέκταση του φάσματος των επιτρεπτών μετασχηματισμών για όλες τις εμπορικές εταιρίες που εμπίπτουν στο υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής του προτεινόμενου νομοσχεδίου και επιτρεπτό μετασχηματισμού με τη συμμετοχή δύο ή και περισσοτέρων εταιριών διαφορετικού τύπου. Ακόμη, επιτρεπτό μετασχηματισμού

Σελ. 8

χωρίς δέσμευση από κάποιο (ανασφαλές, σε κάθε περίπτωση) κριτήριο μεγέθους, είτε αυτό έχει να κάνει με εταιρική μορφή είτε με τη συνδρομή αριθμητικών κριτηρίων. Ο κανόνας εδώ οφείλει να είναι ότι όλοι μπορούν να συγχωνευτούν με όλους, όλοι μπορούν να απορροφήσουν όλους, όλοι μπορούν να διασπαστούν σε όλους, όλοι μπορεί να επωφεληθούν από όλους, όλοι μπορούν να μετατραπούν σε όλους. Οι εταιρικές μορφές που καταλαμβάνονται από το προτεινόμενο νομοσχέδιο μπορούν, έτσι, να συμμετάσχουν σε κάθε είδους μετασχηματισμό, ως απορροφώμενες, απορροφώσες, συγχωνευόμενες, διασπώμενες, εισφέρουσες, επωφελούμενες, συνιστώμενες (νέες) ή μετατρεπόμενες. Πέραν τούτου, όμως, και μορφές μετασχηματισμών οι οποίες προβλέπονταν μέχρι σήμερα μόνον από τις διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας, ενσωματώνονται πλέον ομαλά στο σύστημα του εταιρικού δικαίου. Υπό τα δεδομένα αυτά, ο προβληματισμός περί του «κλειστού αριθμού» ή μη των επιτρεπτών μορφών μετασχηματισμού παύει πλέον να έχει τη σημασία που διατηρούσε στο προγενέστερο δίκαιο. Το φάσμα των αποδεκτών με βάση το προτεινόμενο νομοσχέδιο συνδυασμών είναι πλέον τόσο μεγάλο σε σύγκριση με όσα ίσχυαν μέχρι σήμερα, που αναμένεται να καλύψει το μέγιστο μέρος των αναγκών των ενδιαφερομένων. Στο πλαίσιο αυτό, η πρόβλεψη του νομοσχεδίου σύμφωνα με την οποία άλλες μορφές εταιρικών μετασχηματισμών επιτρέπονται, εφόσον προβλέπονται ρητά από διάταξη νόμου (άρθρο 1 παράγραφος 3), αποτελεί ελάχιστη ασφαλιστική δικλείδα για τη διαφύλαξη της ακεραιότητας του συστήματος που θεσπίζεται με το προτεινόμενο νομοσχέδιο και για την επίτευξη ασφάλειας δικαίου επί οριακών περιπτώσεων που τυχόν θα εμφανισθούν.

Γ. Ενοποίηση της ρύθμισης

16. Αν και εκ πρώτης όψεως φαίνεται να εμπίπτουν στους μετασχηματισμούς πράξεις με διαφορετικά νομικά χαρακτηριστικά, ο κοινός παρονομαστής της συνέχισης της επιχειρηματικής δραστηριότητας από νέο επιχειρηματικό φορέα (στις περιπτώσεις συγχώνευσης και διάσπασης) ή από τον ίδιο επιχειρηματικό φορέα υπό διαφορετικό «νομικό ένδυμα» (στην περίπτωση της μετατροπής) διευκολύνει τη σύλληψη της ρυθμιστέας ύλης και την ενιαία αντιμετώπιση των ουσιαστικών και διαδικαστικών προβλημάτων που αναφύονται, ανεξάρτητα από τη νομική μορφή (και άρα το νομικό καθεστώς) κάθε συμμετέχουσας στον μετασχηματισμό εταιρίας. Από ουσιαστική άποψη, σε όλες τις ρυθμιζόμενες περιπτώσεις πρόκειται για αλλαγή του φορέα άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας, μέσω ειδικά προβλεπόμενης εταιρικής διαδικασίας, χωρίς εκκαθάριση (σε όλες τις περιπτώσεις) ή και χωρίς λύση ακόμα (στην περίπτωση της μετατροπής). Στις περιπτώσεις της συγχώνευσης και της διάσπασης, η συνέχιση της επιχειρηματικής δραστηριότητας επιτυγχάνεται νομικά ιδίως μέσω του θεσμού της καθολικής διαδοχής, ενώ στην περίπτωση της μετατροπής απουσιάζει κάθε στοιχείο διαδοχής, καθώς ο μετατρεπόμενος φορέας συνεχίζεται υπό νέο νομικό καθεστώς. Σε κάθε περίπτωση, εξάλλου, η απόφαση για συμμετοχή σε μετασχηματισμό αποτελεί «επιχειρηματική απόφαση», η οποία συμπεριλαμβάνεται στις σημαντικές εταιρικές αποφάσεις (όπως λόγου χάριν η απόφαση για λύση της εταιρίας), καθώς θίγει τα θεμέλια του εταιρικού οργανισμού όλων των εταιριών που συμμετέχουν σε αυτόν και αναπτύσσει ιδιαίτερα σοβαρές νομικές και οικονομικές συνέπειες για τους εταίρους και τους πιστωτές αυτών. Από διαδικαστική άποψη, συνεπώς, η λήψη της εν λόγω απόφασης θα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο ενδελεχούς προπαρασκευής, στη βάση ενός εκ των προτέρων καταρτιζόμενου από τα διαχειριστικά όργανα των μετασχηματιζόμενων εταιριών σχεδίου (σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης ή διάσπασης ή σχεδίου απόφασης μετατροπής, κατά περίπτωση), σύμφωνα με το επιτυχημένο πρότυπο του ισχύοντος δικαίου συγχωνεύσεων και διασπάσεων κεφαλαιουχικών εταιριών. Στις περιπτώσεις της συγχώνευσης και της διάσπασης, το σχέδιο πρέπει κατά κανόνα να συνοδεύεται από επεξηγηματική έκθεση των οικείων διαχειριστικών οργάνων και να αποτελεί αντικείμενο εξέτασης από ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα, εκτός αν το σύνολο των εταίρων στέργει οι διατυπώσεις αυτές να παραλειφθούν. Λόγω της ήδη εκτεθείσας σημασίας της, η απόφαση για τον μετασχηματισμό ανήκει κατά κανόνα στην αρμοδιότητα του ανώτατου οργάνου κάθε μετασχηματιζόμενης εταιρίας (εταίρους ή συνέλευση εταίρων, κατά περίπτωση) και λαμβάνεται μόνον εφόσον διασφαλίζεται πριν τη λήψη της, επαρκής ενημέρωση των μετόχων ή εταίρων για τις νομικές και οικονομικές συνέπειες του μετασχηματισμού. Μετά την έγκριση της συγχώνευσης ή της διάσπασης από τους εταίρους ή τις συνελεύσεις των εταίρων, καταρτίζεται από τα διαχειριστικά όργανα των συμμετεχουσών εταιριών οριστική πράξη συγχώνευσης ή διάσπασης (σύμβαση ή μονομερής πράξη,

Σελ. 9

κατά περίπτωση), στην οποία συμφωνούνται και εξειδικεύονται οι σωματειακές και περιουσιακές συνέπειες του μετασχηματισμού. Τέλος, όλες οι πράξεις και διατυπώσεις προπαρασκευής του μετασχηματισμού υποβάλλονται σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από τη διοίκηση και σε (συστατική) δημοσιότητα, μέσω της οποίας συντελείται ο μετασχηματισμός και επέρχονται τα αποτελέσματά του.

17. Εάν στα παραπάνω ουσιαστικά και διαδικαστικά βήματα (αριθ. 16) προστεθούν η ειδική πρόνοια για την προστασία των συμφερόντων των πιστωτών των μετασχηματιζόμενων εταιριών, η ρητή απαρίθμηση των αποτελεσμάτων του μετασχηματισμού (σωματειακής, περιουσιακής και δικονομικής φύσεως), η θέσπιση κανόνων ευθύνης για τα πρόσωπα (μέλη των διαχειριστικών οργάνων ή διαχειριστές) που συμμετείχαν στην υλοποίηση του μετασχηματισμού και η θέσπιση ειδικού καθεστώτος ακυρότητας του μετασχηματισμού με βασική στόχευση τη διατήρηση των αποτελεσμάτων του τελευταίου, περιγράφεται ένα γενικό μέρος δικαίου μετασχηματισμών που διεκδικεί εφαρμογή σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για συγχώνευση, διάσπαση ή μετατροπή και ανεξάρτητα από το αν στη συγχώνευση, διάσπαση ή μετατροπή συμμετέχουν εταιρίες της ίδιας ή διαφορετικής μορφής, ανώνυμες, Ε.Π.Ε., Ι.Κ.Ε., Ο.Ε. ή Ε.Ε.. Ωστόσο, παρά τις πολλές ομοιότητές τους αλλά και την εν γένει συμμετρική τους δομή (ιδίως στο παράδειγμα της διάσπασης, η οποία εμφανίζεται ως πράξη αντίστροφη της συγχώνευσης), κάθε επιμέρους κατηγορία μετασχηματισμών διατηρεί και πολλές ρυθμιστικές ιδιαιτερότητες· λιγότερες μεν η διάσπαση έναντι της συγχώνευσης, πολύ περισσότερες, όμως, η μετατροπή έναντι των δύο προηγουμένων. Υπό το πρίσμα αυτό, θεωρήθηκε ότι αποτελεί ασφαλέστερη οδός η κατάστρωση ενός γενικού μέρους ρυθμίσεων για κάθε κατηγορία μετασχηματισμών, έτσι ώστε να προκύπτει εν τέλει ένα γενικό μέρος συγχώνευσης, ένα γενικό μέρος διάσπασης και ένα γενικό μέρος μετατροπής. Το σχήμα αυτό προϋποθέτει αφαίρεση των περιπτωσιολογικών χαρακτηριστικών που συναρτώνται όχι τόσο με το είδος του μετασχηματισμού, όσο με τις εταιρικές μορφές που συμμετέχουν σε αυτόν. Συνδυάζεται δε με την αναγκαία προσθήκη ειδικών διατάξεων για την αντιμετώπιση ειδικών ζητημάτων ανά εταιρική μορφή ή ανά κατηγορία εταιρικών μορφών, όπως για παράδειγμα η προσωπική ευθύνη των εταίρων προσωπικών εταιριών, ή ύπαρξη εγγυητικών και εξωκεφαλαιακών εισφορών στην Ι.Κ.Ε. ή ο ειδικός τρόπος λήψης πλειοψηφικών αποφάσεων στην Ε.Π.Ε.. Η νομοτεχνική αυτή επιλογή, βεβαίως, είχε ως τίμημα μία σχετική αύξηση της έκτασης του νομοσχεδίου. Τούτο, όμως, αντισταθμίζεται πλήρως από την ασφάλεια των ρυθμίσεών του. Πράγματι, το επίπεδο νομοτεχνικής αφαίρεσης που θα ήταν αναγκαίο, προκειμένου το γενικό μέρος του δικαίου των μετασχηματισμών να καλύπτει κατά τρόπο ομοιόμορφο όχι μόνον όλες τις εταιρικές μορφές που εμπίπτουν στο νομοσχέδιο, αλλά και όλα τα είδη μετασχηματισμών που ρυθμίζονται από αυτό (διπλή αφαίρεση), θα οδηγούσε σε ανεπίτρεπτη υποβάθμιση των ιδιαιτεροτήτων κάθε κατηγορίας μετασχηματισμού, σε βάρος της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των κανόνων του προτεινόμενου νομοσχεδίου, αλλά και της πρόσληψής τους από τους αποδέκτες του.

18. Τέλος, δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής ότι τόσο στις γενικές όσο -και ιδίως- στις ειδικές διατάξεις του νομοσχεδίου, με τις οποίες αντιμετωπίζονται ζητήματα που αναφύονται στις περιπτώσεις μετασχηματισμών συγκεκριμένων εταιρικών μορφών (προσωπικές εταιρίες, κεφαλαιουχικές εταιρίες, συνεταιρισμοί κ.λπ.), έχει ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα, ώστε η διαδικασία να είναι απλούστερη και λιγότερο γραφειοκρατική, χωρίς, πάντως, να παραβλάπτονται ή να τίθενται σε διακινδύνευση τα συμφέροντα των εταίρων και των πιστωτών. Ενδεικτικά αναφέρονται οι ακόλουθες διαδικαστικές ελαφρύνσεις: (α) δυνατότητα δημοσίευσης του σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης και διάσπασης μόνο στην ιστοσελίδα κάθε μετασχηματιζόμενης εταιρίας, (β) απαλλαγή από τη σύνταξη και υποβολή στη συνέλευση ή στους εταίρους των εταιριών που μετέχουν στο μετασχηματισμό, επεξηγηματικής έκθεσης των διαχειριστικών οργάνων και των ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, εφόσον όλοι οι εταίροι συμφωνούν, (γ) ειδικά στην περίπτωση συμμετοχής προσωπικής εταιρίας σε μετασχηματισμό, η εξέταση του σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες προβλέπεται ως υποχρεωτική μόνο κατόπιν ειδικού αιτήματος ενός τουλάχιστον από τους εταίρους της, (δ) στην ίδια περίπτωση, καθώς και στην περίπτωση συμμετοχής Ε.Π.Ε. και Ι.Κ.Ε., ούτε και η σύνταξη επεξηγηματικής έκθεσης είναι απαραίτητη, εφόσον όλοι οι εταίροι της μετασχηματιζόμενης προσωπικής εταιρίας ή Ε.Π.Ε. ή Ι.Κ.Ε. είναι συγχρόνως και διαχειριστές της, (ε) διαθεσιμότητα των εγγράφων

Σελ. 10

που αφορούν το μετασχηματισμό στην ιστοσελίδα κάθε μετασχηματιζόμενης εταιρίας και παροχή αντιγράφων αυτών, κατόπιν αιτήματος εταίρου, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, (στ) κατάρτιση της σύμβασης συγχώνευσης και διάσπασης με ιδιωτικό έγγραφο, εφόσον μετέχουν στον μετασχηματισμό μόνο προσωπικές εταιρίες ή Ι.Κ.Ε., (ζ) πραγματοποίηση του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας του μετασχηματισμού χωρίς έκδοση διοικητικής εγκριτικής απόφασης, εφόσον στον μετασχηματισμό μετέχουν μόνο προσωπικές εταιρίες, Ε.Π.Ε. ή Ι.Κ.Ε.

Δ. Εξισορρόπηση συμφερόντων

19. Η ενοποίηση της ρύθμισης των εταιρικών μετασχηματισμών (παραπ. αριθ. 16-18) σε συνδυασμό με τη διεύρυνση του φάσματος των επιτρεπτών περιπτώσεων (παραπ. αριθ. 14-15), αναμένεται να ενισχύσει το επίπεδο προστασίας των εμπλεκόμενων κατηγοριών συμφερόντων, παρέχοντας ένα πλήρες, ολοκληρωμένο, προβλέψιμο και ασφαλές νομικό πλαίσιο για τη συντέλεση αυτών. Θεμελιώδεις και αναγνωρισμένες δικλείδες προστασίας, τις οποίες γνωρίζει το δίκαιό μας από τις ήδη ρυθμιζόμενες σήμερα μορφές μετασχηματισμών (κυρίως συγχωνεύσεις και διασπάσεις μεταξύ Α.Ε.) επεκτείνονται σε ολόκληρο το φάσμα των νοητών μετασχηματισμών: κατάρτιση σχεδίου συγχώνευσης/διάσπασης με ελάχιστο περιεχόμενο που προβλέπεται στον νόμο, θέσπιση διατυπώσεων δημοσιότητας, υποβολή από το διαχειριστικό όργανο προς τη συνέλευση ή τους εταίρους γραπτής έκθεσης για το σχέδιο, εξέτασή του από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, διαθεσιμότητα των εγγράφων για εξέταση από τους μετόχους ή εταίρους, παροχή δικαιώματος στους πιστωτές των εμπλεκόμενων εταιριών να ζητήσουν εγγυήσεις για την ικανοποίηση των απαιτήσεών εφόσον ο μετασχηματισμός τις καθιστά απαραίτητες, έγκριση της συγχώνευσης/διάσπασης/μετατροπής με αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία της συνέλευσης των μετόχων ή εταίρων, επέλευση των αποτελεσμάτων του μετασχηματισμού με την τήρηση συγκεκριμένων διατυπώσεων δημοσιότητας και έλεγχο νομιμότητας, κήρυξη της ακυρότητας με διαπλαστική απόφαση με αυστηρές προϋποθέσεις και για περιοριστικά αναφερόμενους λόγους.

Ε. Περιορισμός «καταχρηστικών» μετασχηματισμών
και «ανάμειξης» της φορολογικής νομοθεσίας

20. Η διεύρυνση του φάσματος των επιτρεπτών μετασχηματισμών και η ενοποίηση της ρύθμισής τους με τα παραπάνω χαρακτηριστικά αναδεικνύει το εταιρικό δίκαιο ως τον «τόπο» αποκλειστικής ρύθμισης του επιτρεπτού, της διαδικασίας και των αποτελεσμάτων των μετασχηματισμών. Η ανάδειξη αυτή έχει δύο ειδών θετικές συνέπειες, καθεμία από τις οποίες συνδέεται με την αντιμετώπιση ενός διαφορετικού προβλήματος του σημερινού δικαίου των μετασχηματισμών. Αφενός μειώνονται τα κίνητρα προσφυγής σε καταχρηστικούς μετασχηματισμούς με τα κόστη και τις αβεβαιότητες που αυτοί συνεπάγονται. Αφετέρου, εξαιτίας της άμβλυνσης της ανάγκης προσφυγής σε «καταχρηστικούς» μετασχηματισμούς, δεν χρειάζεται η αντιστάθμιση της απουσίας του προνομίου της καθολικής διαδοχής με φορολογικές διευκολύνσεις και κίνητρα, αφού θα πρόκειται πλέον για προνόμιο γενικής εφαρμογής εφαρμοστέο σε κάθε περίπτωση.

21. Παράλληλα, τίθενται πλέον σαφή όρια ανάμεσα στην εταιρική διαδικασία συντέλεσης των μετασχηματισμών και τη φορολογική μεταχείρισή τους. Στον βαθμό που το εάν και το πώς κάθε μετασχηματισμού προβλέπεται αποκλειστικά στο εταιρικό δίκαιο, η φορολογική νομοθεσία δεν χρειάζεται πλέον ούτε να προβλέψει νέες μορφές μετασχηματισμών ούτε να θεσπίσει παρεκκλίσεις από το εταιρικό δίκαιο, αλλά να επιτελέσει τη ζωτική λειτουργία της θέσπισης φορολογικών κινήτρων με σκοπό τη δημιουργία ισχυρότερων οικονομικών μονάδων, με τον τρόπο και στην έκταση που αυτό επιτάσσεται από το ενωσιακό δίκαιο και κρίνεται εκάστοτε αναγκαίο.

ΙΙΙ. Το σχέδιο νόμου

22. Προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα του δικαίου των μετασχηματισμών που προαναφέρθηκαν, με το προτεινόμενο νομοσχέδιο επιχειρούνται:

Σελ. 11

α) η συστηματοποίηση όλων των ρητά προβλεπόμενων από την ισχύουσα νομοθεσία μορφών μετασχηματισμών τόσο κατ’ είδος (συγχωνεύσεις, διασπάσεις, μετατροπές) όσο και κατά εταιρική μορφή (μετασχηματισμοί μεταξύ ομοειδών και μεταξύ διαφορετικών εταιρικών μορφών),

β) η πλήρωση των κενών και ασαφειών του υφιστάμενου νομικού πλαισίου ιδίως σε σχέση με μη ρητά ή χωρίς νομική πληρότητα προβλεπόμενες μορφές μετασχηματισμών, οι οποίες όμως είτε θεωρούνται επιτρεπτές από τη νομολογία των δικαστηρίων και την πρακτική των αρμόδιων υπηρεσιών είτε το επιτρεπτό τους τελεί υπό αμφισβήτηση,

γ) η συμπλήρωση των μέχρι σήμερα αμέσως ή εμμέσως επιτρεπόμενων μετασχηματισμών, με τη δυνατότητα οποιουδήποτε είδους μετασχηματισμού μεταξύ ή με τη συμμετοχή οποιαδήποτε μορφής επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως εταιρικού τύπου, μεγέθους ή κατεύθυνσης (π.χ. όχι μόνον από το τυπολογικά μικρό προς το τυπολογικά μεγάλο, αλλά και το αντίστροφο),

δ) η αποφυγή και εξάλειψη φαινομένων δυσαρμονίας και αξιολογικών αντινομιών μεταξύ του εν λόγω νομικού πλαισίου και αφενός του ισχύοντος ενωσιακού δικαίου περί συγχωνεύσεων και διασπάσεων κεφαλαιουχικών εταιριών (Οδηγία [ΕΕ] 2017/1132, Τίτλος II: «Συγχωνεύσεις και Διασπάσεις Κεφαλαιουχικών Εταιριών»), καθώς και η λήψη υπόψη αντίστοιχων ενωσιακών πρωτοβουλιών (όπως η Πρόταση Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 25.4.2018, για την τροποποίηση της ανωτέρω Οδηγίας, όσον αφορά τις διασυνοριακές μετατροπές, συγχωνεύσεις και διασπάσεις, COM(2018) 241 τελικό),

ε) η ενσωμάτωση μορφών μετασχηματισμών που προβλέπονται σε αναπτυξιακούς-φορολογικούς νόμους, με πλήρη εφαρμογή σε αυτούς του εταιρικού δικαίου, με παράλληλη διατήρηση σε ισχύ των φορολογικών ρυθμίσεων για κίνητρα, ευεργετήματα και απαλλαγές οι οποίες κρατούν την αυτοτέλειά τους, έτσι ώστε να υπάρξει ασφάλεια δικαίου (ουσιαστική και διαδικαστική) και πλήρης εναρμόνιση μεταξύ των δύο κλάδων διατάξεων.

23. Βασικό νομοθετικό πρότυπο του σχεδίου νόμου αποτέλεσε το υψηλής νομοτεχνικής ποιότητας, σύγχρονο και λεπτομερές γερμανικό δίκαιο των μετασχηματισμών (άνω των 300 άρθρων), όπως ισχύει σήμερα, το οποίο ρυθμίζει όλες τις μορφές μετασχηματισμών για όλους τους εταιρικούς τύπους (Umwandlungsgesetz της 28.10.1994, όπως ισχύει). Επιπλέον, σημαντικό οδηγό για την κατάστρωση της ρυθμιστέας ύλης, αποτέλεσε η Οδηγία (ΕΕ) 2017/1132 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30.6.2017, σχετικά με ορισμένες πτυχές του εταιρικού δικαίου, η οποία κωδικοποίησε σε ενιαίο κείμενο την τρίτη και την έκτη εταιρική Οδηγία για τις συγχωνεύσεις και τις διασπάσεις κεφαλαιουχικών εταιριών, αντίστοιχα, όπως είχαν επανειλημμένα τροποποιηθεί. Αν και το περιεχόμενο των ρυθμίσεων της εν λόγω Οδηγίας αφορά συγχωνεύσεις και διασπάσεις ανωνύμων εταιριών, η διαδικαστική εκτύλιξη των μετασχηματισμών που διέπονται από αυτήν αλλά και η ουσιαστική αντιμετώπιση των σχετικών νομικών ζητημάτων αποτέλεσαν χρήσιμο δείκτη για τη ρύθμιση των ίδιων ζητημάτων και για τους άλλους εταιρικούς τύπους, με την επιφύλαξη, ωστόσο, ειδικών ρυθμίσεων όπου αυτές κρίθηκαν αναγκαίες. Από το ελληνικό δίκαιο, λήφθηκε υπόψη η δομή και το περιεχόμενο των ισχυουσών σήμερα διατάξεων για τη συγχώνευση και διάσπαση ανωνύμων εταιριών, με τις οποίες ενσωματώθηκαν στο ελληνικό δίκαιο οι παραπάνω αναφερθείσες ρυθμίσεις της τρίτης και έκτης εταιρικής Οδηγίας (άρθρα 68-80 για τη συγχώνευση και 81-89 για τη διάσπαση, τα οποία, σημειωτέον, δεν καταργούνται με τον ν. 4548/2018). Επίσης, με εκτεταμένες προσαρμογές αξιοποιήθηκαν οι ρυθμίσεις των άρθρων 66, 66α και 67 του κ.ν. 2190/1920, για τη μετατροπή Α.Ε. σε Ε.Π.Ε. και αντίστροφα, Α.Ε. σε Ο.Ε. ή Ε.Ε. και αντίστροφα, καθώς και οι διατάξεις για τη μετατροπή από και σε Ι.Κ.Ε. (άρθρα 106 και 107 του ν. 4072/2012) και για τη συγχώνευση μεταξύ Ι.Κ.Ε. (άρθρα 108 έως 115 του ν. 4072/2012).

24. Το σχέδιο νόμου ρυθμίζει και τις τρεις (3) βασικές κατηγορίες μετασχηματισμών: τη συγχώνευση, τη διάσπαση και τη μετατροπή. Σε αυτές τις μορφές μετασχηματισμών (συγχώνευση, διάσπαση και μετατροπή) μπορούν να μετάσχουν, με οποιαδήποτε ιδιότητα (ως απορροφώμενες, απορροφώσες, συγχωνευόμενες, διασπώμενες, εισφέρουσες, επωφελούμενες, συνιστώμενες (νέες) ή μετατρεπόμενες), όλες οι εταιρικές μορφές (Α.Ε., Ε.Π.Ε., Ι.Κ.Ε., Ο.Ε., Ε.Ε., αλλά και Αστικοί Συνεταιρισμοί, Ετερόρρυθμες εταιρίες κατά μετοχές, κοινοπραξίες, ευρωπαϊκές Εταιρίες και ευρωπαϊκές συνεταιριστικές εταιρίες), ενώ γίνεται σαφές ότι σε ένα μετασχηματισμό μπορούν να συμμετάσχουν εταιρίες διαφορετικού τύπου. Κατά το πρότυπο των ρυθμίσεων

Σελ. 12

της Οδηγίας 2017/1132 αλλά και του μέχρι σήμερα ισχύοντος κ.ν. 2190/1920, η συγχώνευση και η διάσπαση μπορεί να πραγματοποιηθούν είτε με απορρόφηση, είτε με σύσταση νέας εταιρίας, είτε και με εξαγορά.

25. Καινοτομία του σχεδίου είναι η κατά το γερμανικό πρότυπο ένταξη, στην ευρύτερη κατηγορία της διάσπασης, όχι μόνον της μερικής διάσπασης, αλλά και της απόσχισης κλάδου. Έτσι, η διάσπαση διακρίνεται πλέον σε κοινή διάσπαση (split up, Aufspaltung), μερική διάσπαση (spin off, Abspaltung) και απόσχιση κλάδου (hive down, Ausgliederung), ενσωματώνοντας τις αντίστοιχες κατηγορίες που προβλέπει η φορολογική Οδηγία 2009/133/ΕΚ σχετικά με το κοινό φορολογικό καθεστώς το εφαρμοστέο σε συγχωνεύσεις, διασπάσεις, μερικές διασπάσεις, εισφορές ενεργητικού κ.λπ., αλλά και αναγνωρίζει η φορολογική νομοθεσία με τις διατάξεις του ν. 2166/1993 και του ν. 4172/2013. Τόσο η κοινή διάσπαση, όσο και η μερική διάσπαση και η απόσχιση κλάδου, μπορούν να πραγματοποιηθούν είτε με απορρόφηση είτε με σύσταση νέων εταιριών είτε με απορρόφηση και με σύσταση μιας ή περισσότερων νέων εταιριών, ενώ η κοινή διάσπαση, στην οποία συμμετέχουν μόνον ανώνυμες εταιρίες, μπορεί να συντελεστεί και με εξαγορά, κατ’ ανάλογη εφαρμογή όσων ισχύουν και επί συγχωνεύσεως μεταξύ Α.Ε.. Ανεξάρτητα από τον ειδικότερο τρόπο με τον οποίο υλοποιείται (απορρόφηση, σύσταση κ.λπ.), η ειδοποιός μεταφορά μεταξύ μερικής διάσπασης και απόσχισης κλάδου έγκειται στο γεγονός ότι στην πρώτη οι εταιρικές συμμετοχές, τα εταιρικά μερίδια ή οι μετοχές στην επωφελούμενη ή στις επωφελούμενες εταιρίες διατίθενται στους μετόχους ή εταίρους της διασπώμενης εταιρίας, ενώ στη δεύτερη διατίθενται στην ίδια τη διασπώμενη εταιρία και όχι στους μετόχους ή εταίρους αυτής.

26. Το σχέδιο νόμου αποτελείται από εκατόν σαράντα οχτώ (148) άρθρα, χωρισμένα σε πέντε (5) μέρη, ένα για καθεμία από τις βασικές μορφές μετασχηματισμών, πλέον το εισαγωγικό μέρος και το μέρος με τις τελικές και μεταβατικές διατάξεις. Για τους λόγους που ήδη εκτέθηκαν (παραπ. αριθ. 17), κάθε μέρος του σχεδίου νόμου αναφέρεται σε μία μορφή μετασχηματισμού (συγχώνευση, διάσπαση ή μετατροπή) και χωρίζεται σε Κεφάλαια, εκ των οποίων το πρώτο είναι το γενικό, που αφορά τον οικείο μετασχηματισμό ανεξάρτητα από τις εταιρικές μορφές που συμμετέχουν σε αυτόν, ενώ τα υπόλοιπα κεφάλαια συγκροτούν το ειδικό μέρος της αντίστοιχης κατηγορίας μετασχηματισμού. Με τον τρόπο αυτόν, κάθε μορφή μετασχηματισμού διέπεται από γενικές και ειδικές διατάξεις, με τις γενικές να προβλέπουν τη διαδικασία συγχώνευσης, διάσπασης και μετατροπής ανεξαρτήτως εταιρικού τύπου των εταιριών που συμμετέχουν, και τις ειδικές να προβλέπουν αποκλίσεις ή να συμπληρώνουν κενά, όπου αυτό επιβάλλεται από το είδος του εταιρικού τύπου. Εισάγονται, έτσι, ειδικές διατάξεις για τη συγχώνευση με συμμετοχή προσωπικών εταιριών, για τη συγχώνευση με συμμετοχή Ε.Π.Ε., με συμμετοχή Α.Ε., Ι.Κ.Ε. ή συνεταιρισμών, ενώ η ίδια διάρθρωση ακολουθείται για τη διάσπαση αλλά και για τη μετατροπή.

IV. Κύριες προβλέψεις

Α. Διαδικασία

27. Για την κατάστρωση κάθε είδους μετασχηματισμού (συγχώνευσης, διάσπασης και μετατροπής) ακολουθήθηκε η φυσιολογική χρονική ακολουθία εκτύλιξης της όλης διαδικασίας, η οποία αναδεικνύει και την ομοιογένεια των προς ρύθμιση ζητημάτων σε όλες τις μορφές μετασχηματισμών. Από τις ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου γίνεται αντιληπτό ότι η διαδικασία συγχώνευσης, διάσπασης και μετατροπής συγκλίνει στις γενικές και ουσιώδεις προϋποθέσεις πραγματοποίησής της. Στη μετατροπή, βεβαίως, απουσιάζουν κάποια διαδικαστικά βήματα (όπως το σχέδιο σύμβασης συγχώνευσης και διάσπασης, άγνωστο και στις ισχύουσες ρυθμίσεις περί μετατροπών), καθώς αποτελεί απλή μεταβολή του εταιρικού τύπου χωρίς να μεσολαβεί λύση της υπό μετατροπή εταιρίας και χωρίς να απαιτείται κάποιου είδους διαδοχή (καθολική ή ειδική) προς τον σκοπό μεταβίβασης της περιουσίας της.

28. Η πραγματοποίηση του μετασχηματισμού περιλαμβάνει κατά χρονική σειρά τα ακόλουθα βήματα:

(α) σύνταξη σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης ή διάσπασης από τα Διοικητικά Συμβούλια ή τους διαχειριστές των εταιριών που συμμετέχουν (εναρκτήρια πράξη της συγχώνευσης και της διάσπασης),

Σελ. 13

(β) καταχώριση και δημοσίευσή του σχεδίου στο Γ.Ε.ΜΗ., έναν (1) μήνα πριν από τη λήψη απόφασης, με δυνατότητα απαλλαγής σε περίπτωση ανάρτησης στην ιστοσελίδα κάθε συμμετέχουσας εταιρίας,

(γ) σύνταξη λεπτομερούς επεξηγηματικής έκθεσης επί του σχεδίου συγχώνευσης ή διάσπασης και επί της προτεινόμενης σχέσης ανταλλαγής ή, κατά περίπτωση, επί της επικείμενης απόφασης των μετόχων ή των εταίρων για τη μετατροπή (εναρκτήρια πράξη της μετατροπής), από το Διοικητικό Συμβούλιο ή τους διαχειριστές των εταιριών που συμμετέχουν ή της υπό μετατροπή εταιρίας και υποβολή της έκθεσης στη γενική συνέλευση ή στους εταίρους, εκτός εάν όλοι οι μέτοχοι ή οι εταίροι συμφωνούν εγγράφως να μην συνταχθεί έκθεση,

(δ) εξέταση του σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης ή διάσπασης από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες και σύνταξη σχετικής έκθεσης προς τη συνέλευση ή τους εταίρους των οικείων εταιριών, η οποία δεν απαιτείται εφόσον όλοι οι μέτοχοι ή οι εταίροι συμφωνούν εγγράφως στη μη εξέταση του σχεδίου, στην περίπτωση της μετατροπής σε κεφαλαιουχική εταιρία, προηγούμενη εξακρίβωση της αξίας της περιουσίας της από τα πρόσωπα της παρ. 3 του άρθρου 17 του ν. 4548/2018,

) λήψη απόφασης από τη γενική συνέλευση ή τους εταίρους για τη συγχώνευση, τη διάσπαση ή τη μετατροπή,

(στ) κατάρτιση της σύμβασης ή, κατά περίπτωση, μονομερούς πράξης συγχώνευσης ή διάσπασης με ιδιωτικό έγγραφο, εκτός αν πρόκειται για Α.Ε., Ε.Π.Ε., Ευρωπαϊκές Εταιρίες, Αστικούς Συνεταιρισμούς και Ευρωπαϊκές Συνεταιριστικές Εταιρίες ή αν συντρέχουν άλλοι λόγοι που προβλέπονται στον νόμο, οπότε απαιτείται συμβολαιογραφικό έγγραφο (το διαδικαστικό αυτό βήμα απουσιάζει στη μετατροπή),

(ζ) προληπτικό έλεγχο νομιμότητας όλων των προπαρασκευαστικών πράξεων και διατυπώσεων της συγχώνευσης, της διάσπασης και της μετατροπής από το αρμόδιο κατά περίπτωση διοικητικό όργανο (Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης, Περιφερειάρχη ή Υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ.) και πραγματοποίηση συστατικής δημοσιότητας της συγχώνευσης, της διάσπασης ή της μετατροπής στο ΓΕ.ΜΗ., καθώς και πρόσθετης (δηλωτικής) δημοσιότητας, όπου συντρέχει περίπτωση (λ.χ. ενημέρωση του μητρώου συνεταιρισμών),

(η) επέλευση των αποτελεσμάτων της συγχώνευσης, διάσπασης ή της μετατροπής.

Β. Προστασία μετόχων

29. Σημαντική είναι η απαίτηση του νομοσχεδίου για σύνταξη των σχεδίων σύμβασης συγχώνευσης και διάσπασης, καθώς και της έκθεσης μετατροπής με ελάχιστο υποχρεωτικό περιεχόμενο, η διαθεσιμότητα των σχετικών εγγράφων (συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης του Διοικητικού Συμβουλίου και των διαχειριστών και της έκθεσης των ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, εφόσον έχουν συνταχθεί αυτές) κατά την ειδικά προβλεπόμενη, ανά εταιρικό τύπο, χρονική περίοδο μέχρι τη λήψη απόφασης επί του μετασχηματισμού (1 μήνας πριν τη γενική συνέλευση για ανώνυμες εταιρίες, 8 μέρες πριν από τη λήψη απόφασης για προσωπικές εταιρίες, από τη σύγκληση της συνέλευσης των εταίρων στην Ε.Π.Ε., Ι.Κ.Ε. και Αστικούς Συνεταιρισμούς). Το είδος των εγγράφων ποικίλλει ανάλογα με το εάν πρόκειται για συγχώνευση/διάσπαση ή για μετατροπή (στην τελευταία περίπτωση απαιτείται μόνον διαθεσιμότητα της έκθεσης μετατροπής και των ετήσιων χρηματοοικονομικών καταστάσεων και ενδεχομένως της έκθεσης αποτίμησης, ενώ στην περίπτωση συγχώνευσης και διάσπασης απαιτείται η διαθεσιμότητα, εκτός των σχεδίων σύμβασης συγχώνευσης ή διάσπασης, των εκθέσεων των Δ.Σ. ή των διαχειριστών και της έκθεσης των εμπειρογνωμόνων, καθώς και λογιστικής κατάστασης, σε περίπτωση που οι τελευταίες ετήσιες χρηματοοικονομικές καταστάσεις αναφέρονται σε έτος που έχει λήξει τουλάχιστον έξι (6) μήνες πριν από την ημερομηνία του σχεδίου συγχώνευσης ή διάσπασης). Σημειωτέον ότι σε όλες τις περιπτώσεις παρέχεται η δυνατότητα απαλλαγής από την υποχρέωση διαθεσιμότητας των εγγράφων αυτών, εφόσον αυτά είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα της εταιρίας.

Γ. Προστασία πιστωτών

30. Παρεμφερείς είναι και οι διατάξεις που προβλέπονται για την προστασία των πιστωτών για κάθε μορφής μετασχηματισμό. Προβλέπεται, ειδικότερα, ότι μέσα σε είκοσι (20) ημέρες από την ολοκλήρωση των διατυπώσεων δημοσιότητας του σχεδίου συγχώνευσης ή διάσπασης ή της απόφασης για τη μετατροπή,

Σελ. 14

οι πιστωτές των εταιριών ή της εταιρίας (στην περίπτωση της μετατροπής), των οποίων οι απαιτήσεις είχαν γεννηθεί πριν από το χρόνο αυτό, έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν κατάλληλες εγγυήσεις από τις εταιρίες ή την εταιρία, εφόσον αποδεικνύουν ότι η οικονομική κατάστασή τους εξαιτίας του μετασχηματισμού καθιστά απαραίτητη την παροχή τέτοιων εγγυήσεων κι εφόσον δεν έχουν ήδη λάβει τέτοιες εγγυήσεις. Κάθε διαφορά που θα προκύψει από την αναζήτηση των ως άνω εγγυήσεων επιλύεται από το Μονομελές Πρωτοδικείο της έδρας οποιοσδήποτε από τις εταιρίες που μετέχουν στη συγχώνευση ή τη διάσπαση ή της εταιρίας υπό τη νέα νομική της μορφή, εφόσον πρόκειται για μετατροπή.

Δ. Ευθύνη διαχειριστών και μελών Δ.Σ

31. Με ειδικές διατάξεις προβλέπεται ευθύνη των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου ή των διαχειριστών των εταιριών που μετέχουν στο μετασχηματισμό, έναντι των μετόχων ή των εταίρων τους, για κάθε πταίσμα τους κατά την προετοιμασία και την πραγματοποίηση του μετασχηματισμού, με δυνατότητα εισαγωγής των σχετικών αξιώσεων από ειδικό εκπρόσωπο, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, με σκοπό την αποφυγή πολλαπλών δικών και τον εξορθολογισμό του κόστους για ενάγοντες και εναγομένους. Πρόκειται για ευθύνη προς αποκατάσταση της τυχόν άμεσης ζημίας που υφίστανται οι μέτοχοι ή εταίροι, εξαιτίας του μετασχηματισμού, ρύθμιση η οποία δεν θίγει την ευθύνη των ίδιων προσώπων για ζημία τρίτων κατά τις γενικές διατάξεις (ιδίως ΑΚ 914) ή τις ειδικότερες του ΠτΚ (άρθρο 98), αλλά προφανώς ούτε την (εσωτερική) ευθύνη τους έναντι του νομικού προσώπου με βάση τις ειδικές διατάξεις που διέπουν κάθε εταιρικό τύπο (π.χ. άρθρο 22α επ. του κ.ν. 2190/1920 και πλέον 102 επ. του ν. 4548/2018).

Ε. Ακυρότητα

32. Ενιαία φιλοσοφία ρύθμισης ακολουθείται και όσον αφορά την ακυρότητα των μετασχηματισμών. Προβλέπεται, ειδικότερα, σύμφωνα με το πρότυπο ρύθμισης της ακυρότητας της συγχώνευσης και της διάσπασης ανωνύμων εταιριών (άρθρο 77, 77α και 86 κ.ν. 2190/1920), ότι ο μετασχηματισμός που συντελέστηκε μπορεί να κηρυχθεί άκυρος με δικαστική απόφαση, εφόσον παραλείφθηκε η έγκρισή του από μία από τις εταιρίες που συμμετέχουν σε αυτόν, με απόφαση της συνέλευσης ή των εταίρων (σε περίπτωση συγχώνευσης ή διάσπασης) ή μία από τις αποφάσεις αυτές είναι άκυρη ή ακυρώσιμη (σε κάθε περίπτωση). Εξαιτίας των σοβαρότατων πρακτικών δυσχερειών που συναρτώνται με την ανατροπή των αποτελεσμάτων του μετασχηματισμού και των κινδύνων που η ανατροπή αυτή εγκυμονεί για τα δικαιώματα εταίρων και πιστωτών, αλλά και για την ασφάλεια των συναλλαγών, προβλέπονται μηχανισμοί διάσωσης του κύρους του μετασχηματισμού, και συγκεκριμένα:

(α) εφόσον το υφιστάμενο ελάττωμα εξαλειφθεί ή ιαθεί με οποιονδήποτε τρόπο μέχρι τη συζήτηση της αίτησης για την κήρυξη της ακυρότητας, η συγχώνευση, η διάσπαση και η μετατροπή δεν κηρύσσονται άκυρες,

(β) το δικαστήριο παρέχει προθεσμία για την άρση του ελαττώματος εφόσον τέτοια άρση είναι εφικτή, με δυνατότητα προσωρινής ρύθμισης των εταιρικών υποθέσεων στην περίπτωση αυτή,

(γ) σε περίπτωση ακυρότητας ή ακυρωσίας απόφασης γσ ή των εταίρων, το δικαστήριο δύναται να μην κηρύξει την ακυρότητα της συγχώνευσης, της διάσπασης ή της μετατροπής, εφόσον κρίνει ότι αυτή είναι δυσανάλογη σε σχέση με το ελάττωμα της απόφασης, με παροχή δυνατότητας έγερσης αξίωσης αποζημίωσης στον αιτούντα για τη ζημία που του προκάλεσε το ελάττωμα,

(δ) σε περίπτωση που η απορροφώσα ή η επωφελούμενη είναι εισηγμένη σε ρυθμιζόμενη αγορά εταιρία, δεν μπορεί να κηρυχθεί ακυρότητα λόγω άκυρης ή ακυρώσιμης απόφασης, παρέχεται όμως η ανωτέρω αξίωση αποζημίωσης. Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση που κηρύσσει την ακυρότητα της συγχώνευσης, διάσπασης ή μετατροπής δεν θίγει το κύρος των συναλλαγών της απορροφώσας, της επωφελούμενης ή της προερχόμενης από τη μετατροπή εταιρίας που έγιναν μετά την καταχώριση του μετασχηματισμού και πριν τη δημοσίευση της απόφασης για την ακυρότητα στο Γ.Ε.ΜΗ.

Σελ. 15

Βιβλιογραφία

Αυγητίδης, Το νέο δίκαιο των εταιρικών μετασχηματισμών. Ο ν. 4601/2019 (ΦΕΚ Α΄ 44/9.3.2019), ΔΕΕ 2019, 162, Βερβεσός, Το σχέδιο Mauracher για τον εκσυγχρονισμό του γερμανικού δικαίου των προσωπικών εταιριών. Βασικά γνωρίσματα του σχεδίου και συμπεράσματα για το ελληνικό δίκαιο των προσωπικών εταιριών, ΕπισκΕΔ 2020, 619, Σωτηρόπουλος, Θέματα διαχείρισης και εκπροσώπησης της ομόρρυθμης και ετερόρρυθμης εταιρίας - Συγχρόνως σκέψεις σε ορισμένα θεμελιώδη ζητήματα του δικαίου των προσωπικών εμπορικών εταιριών μετά το ν. 4072/2012, ΔΕΕ 2013, 196, Schmidt, Karsten, Το δίκαιο των μετασχηματισμών επιχειρήσεων ανάμεσα στη δογματική και στην πολιτική του δικαίου, ΔΕΕ 2002, 559.

Περιεχόμενα

1. Εταιρικός μετασχηματισμός ως υπερκείμενη έννοια 1-3

2. Κίνητρα εταιρικών μετασχηματισμών και ο ρόλος του δικαίου 4-10

3. Οι εταιρικοί μετασχηματισμοί ως αντικείμενο νομοθετικής ρύθμισης 11-16

4. Το νομοθετικό καθεστώς προ του ν. 4601/2019

4.1 Το προϊσχύσαν εταιρικό δίκαιο των εταιρικών μετασχηματισμών 17-21

4.2 Ο ρόλος του φορολογικού δικαίου 22-32

4.3 Οι «καταχρηστικοί» μετασχηματισμοί 33-36

5. Ο ν. 4601/2019

5.1 Εισαγωγικές παρατηρήσεις 37-44

5.2 Οι νομοθετικές καινοτομίες και στοχεύσεις 45-54

Αλφαβητικό Ευρετήριο

Διάσπαση 48

– έννοια 44

Δίκαιο των εταιρικών μετασχηματισμών

– ν. 4601/2019 38 επ., 46 επ., 54

– προ του ν. 4601/2019 18 επ.

– σκοπός 8, 9

– ως «διεταιρικό» εταιρικό δίκαιο 10

Εταιρικοί μετασχηματισμοί

– ακύρωση 55

– διαδικασία 53

– είδη 42 επ., 48

– ευθύνη μελών διαχειριστικών οργάνων 54

– καταχρηστικοί 34 επ.

– κίνητρα 5 επ.

– ρυθμίσεις 12 επ.

– ισχύουσες 38 επ., 46 επ., 54

– προϊσχύουσες 18 επ., 37

– φορολογικές 23 επ., 51

Μετασχηματισμοί προσωπικών εταιριών

– ρυθμίσεις 49

«Μετασχηματισμός» ατομικής επιχείρησης

– εκτός δικαίου 50

Μετατροπή 48

– έννοια 45

Συγχώνευση 48

– έννοια 43

Συγχώνευση κεφαλαιουχικών εταιριών

– διασυνοριακή 52

 

 

1. Εταιρικός μετασχηματισμός ως υπερκείμενη έννοια

  1. 1

Ο ν. 4601/2019 εμπεριέχει στον τίτλο του τον όρο «εταιρικοί μετασχηματισμοί», ο οποίος, όπως επισημαίνεται και στην Αιτ.Έκθ., για πρώτη φορά χρησιμοποιείται σε νομοθέτημα εταιρικού δικαίου και αποτελεί απόδοση στην ελληνική γλώσσα των αλλοδαπών όρων “corporate

Σελ. 16

restructurings”, “restructurations des sociétés”, “Unternehmensumstrukturierungen”. Αποστολή του όρου είναι η περιγραφή όλων των μορφών εταιρικών μετασχηματισμών, που ρυθμίζονται στο ν. 4601/2019.

  1. 2

Στην Αιτ.Έκθ. γίνεται προσπάθεια διαμόρφωσης ενός ορισμού του όρου «εταιρικοί μετασχηματισμοί»: έτσι ως «µετασχηµατισµοί» επιχειρήσεων ορίζονται οι διεπόµενες από το εταιρικό δίκαιο νοµικές πράξεις και διαδικασίες, µε τις οποίες µεταβάλλεται η υπόσταση ενός εταιρικού φορέα άσκησης επιχείρησης, χωρίς κατά κανόνα να µεσολαβήσει λύση και εκκαθάρισή του, ούτε µεταβίβαση των περιουσιακών του στοιχείων µε τους κανόνες της ειδικής διαδοχής (Αυγητίδης, Το νέο δίκαιο …, 5 επ.). Λαμβάνοντας υπόψη τα τρία είδη μετασχηματισμών (συγχώνευση, διάσπαση, μετατροπή) και τις παραλλαγές (π.χ. μερική διάσπαση, απόσχιση) και τα χαρακτηριστικά αυτών, ο ως άνω ορισμός δεν μπορεί να θεωρηθεί, ότι καλύπτει πλήρως όλες τις μορφές μετασχηματισμών. Έτσι (ενδεικτικά) στη μετατροπή δεν λαμβάνει χώρα καμία μεταβίβαση περιουσίας (ούτε με καθολική διαδοχή), καθώς συνεχίζει το ίδιο υποκείμενο δικαίου (υπό νέα εταιρική μορφή), στη συγχώνευση και στην κοινή διάσπαση μία ή περισσότερες εταιρίες λύονται και παύουν να υφίστανται (αν και υποστηρίζεται μερικώς η μη ορθή άποψη περί «συνέχισης» της νομικής προσωπικότητας στο νέο εταιρικό φορέα, έτσι Αυγητίδης, Το νέο δίκαιο …, 8, ο ίδιος, ΔΕΕ 2019, 163) και η περιουσία τους μεταβιβάζεται χωρίς εκκαθάριση με καθολική διαδοχή σε μία ή περισσότερες εταιρίες, ενώ στην απόσχιση δεν θίγεται η υπόσταση της διασπώμενης εταιρίας ως νομικού προσώπου, αλλά απλά μεταβιβάζεται μέρος της περιουσίας της (κλάδος) σε άλλη εταιρία (επωφελούμενη) έναντι απόκτησης εταιρικών συμμετοχών στην επωφελούμενη εταιρία από τη διασπώμενη. Ενόψει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του κάθε είδους εταιρικού μετασχηματισμού είναι στην ουσία αδύνατη η επεξεργασία ενός ορισμού της έννοιας, ο οποίος να μην είναι τόσο γενικός και αόριστος, που να στερείται κάθε πρακτικής σημασίας. Γι’ αυτό και – ορθά – ο νομοθέτης απέφυγε να δώσει κάποιον ορισμό της έννοιας στο νόμο περιοριζόμενος να προσδιορίσει την έννοια μέσω περιοριστικής απαρίθμησης των επιτρεπόμενων (ρυθμιζόμενων στο νόμο) μορφών εταιρικών μετασχηματισμών (βλ. άρθρ. 1).

  1. 3

Συνεπώς ως εταιρικοί μετασχηματισμοί νοούνται οι ρυθμιζόμενοι στο ν. 4601/2019 μετασχηματισμοί, οι οποίοι μπορούν να διακριθούν σε δύο κατηγορίες: αφενός στους μετασχηματισμούς, όπου λαμβάνει χώρα μεταβίβαση περιουσίας με καθολική διαδοχή (συγχώνευση, διάσπαση) με ή χωρίς μεταβολή της εταιρικής μορφής του φορέα της επιχείρησης, και αφετέρου στους μετασχηματισμούς, όπου δεν λαμβάνει χώρα μεταβίβαση περιουσίας παρά μόνο μεταβολή της νομικής μορφής της εταιρίας (μετατροπή).

2. Κίνητρα εταιρικών μετασχηματισμών και ο ρόλος του δικαίου

  1. 4

Τα κίνητρα των εταιρικών μετασχηματισμών ποικίλουν και σχετίζονται τόσο με το είδος του μετασχηματισμού, όσο και με τις επιδιώξεις των εταιριών (και των εταίρων τους), που συμμετέχουν στο μετασχηματισμό:

  1. 5

Η μετατροπή ενδέχεται να επιβάλλεται κατ’ αρχήν άμεσα ή έμμεσα από το νόμο, όταν η άσκηση μίας δραστηριότητας (υφιστάμενης ή νέας) προϋποθέτει συγκεκριμένο εταιρικό τύπο. Συνήθως

Σελ. 17

η αιτία της μετατροπής ανάγεται στη βούληση της μετατρεπόμενης εταιρίας να κάνει χρήση δυνατοτήτων, που δεν προβλέπονται νομοθετικά στο πλαίσιο του υφιστάμενου εταιρικού τύπου. Έτσι π.χ. η άντληση κεφαλαίων από το ευρύ κοινό και η είσοδος σε ρυθμιζόμενη αγορά (χρηματιστήριο) προϋποθέτουν την ύπαρξη ΑΕ, ενώ, αντίθετα, η ελαστικότητα κατά τη ρύθμιση των ενδοεταιρικών σχέσεων και η έλλειψη αυστηρών κανόνων λειτουργίας του νομικού προσώπου χαρακτηρίζουν τις προσωπικές εταιρίες. Κρίσιμο κριτήριο μετάβασης σε άλλο εταιρικό τύπο είναι η φορολογία στο βαθμό, που υφίστανται διαφορές ως προς τη φορολόγηση μεταξύ των διαφόρων εταιρικών τύπων.

  1. 6

Σε αντίθεση με τη μετατροπή, όπου λαμβάνει χώρα μόνο μεταβολή του εταιρικού φορέα, στη συγχώνευση και στη διάσπαση λαμβάνει χώρα περιουσιακή αναδιάρθρωση των εμπλεκομένων εταιριών, η οποία μπορεί να συνδυάζεται και με μεταβολή του εταιρικού τύπου, εφόσον στο μετασχηματισμό συμμετέχουν ή προκύπτουν εταιρίες διαφορετικών μορφών. Η συγχώνευση καταλήγει στη συνένωση περιουσιών, που μέχρι τότε ανήκαν σε διαφορετικά νομικά πρόσωπα, με στόχο τη δημιουργία μεγαλύτερων επιχειρηματικών μονάδων με ό,τι αυτό συνεπάγεται από πλευράς αύξησης της αποτελεσματικότητας, μείωσης του κόστους, ακόμη και εκμετάλλευσης φορολογικών πλεονεκτημάτων. Επί διάσπασης επέρχονται κατά βάση αντίθετα αποτελέσματα, ήτοι διαχωρισμός περιουσίας σε περισσότερα νομικά πρόσωπα, πράγμα που μπορεί να καθίσταται αναγκαίο για διάφορους λόγους, όπως ο διαχωρισμός δραστηριοτήτων (π.χ. παραγωγή από διάθεση), ο περιορισμός του επιχειρηματικού κινδύνου, η αναδιάρθρωση εντός του ομίλου, η πώληση κάποιου κλάδου μέσω απόσχισης και εν συνεχεία share deal, η τακτοποίηση ενδοοικογενειακών εκκρεμοτήτων, ιδιαίτερα μετά από κληρονομική διαδοχή κ.λπ. (Karsten Schmidt, ΔΕΕ 2002, 559).

  1. 7

Το δίκαιο των εταιρικών μετασχηματισμών απευθύνεται κατά βάση σε φορείς επιχειρήσεων, καθώς σε αυτές ανακύπτουν ανάγκες μετασχηματισμού. Η επιλογή του είδους του εταιρικού φορέα γίνεται κατ’ αρχήν κατά την ίδρυση αυτού με ποικίλα δεδομένα και κριτήρια (αρχή του κλειστού αριθμού των εταιρικών τύπων, καθορισμός από το νόμο συγκεκριμένου εταιρικού τύπου για ορισμένες δραστηριότητες, προσαρμοστικότητα του εταιρικού τύπου στις ανάγκες των εταίρων, φορολογία κ.λπ.), όμως δεν είναι δεσμευτική για το μέλλον, καθώς εκτός από τη λύση και εκκαθάριση της εταιρίας με στόχο την ίδρυση νέας, πράγμα που επιτελείται με τα μέσα του εταιρικού δικαίου, το δίκαιο των εταιρικών μετασχηματισμών παρέχει τη δυνατότητα εύκολης μετάβασης από τον ένα εταιρικό τύπο στον άλλο.

  1. 8

Ειδικότερα το δίκαιο των εταιρικών µετασχηµατισµών: (α) προσφέρει τα απαραίτητα νοµικά εργαλεία για την αποτελεσµατική και ευχερή πραγµάτωση του μετασχηματισμού, (β) διασφαλίζει την απρόσκοπτη και οµαλή συνέχιση της εταιρικής επιχείρησης του µετασχηµατιζόµενου φορέα, χωρίς κίνδυνο υποβάθµισης της ενότητας και ακεραιότητας των επιµέρους στοιχείων που τη συγκροτούν, (γ) εγγυάται την προστασία των συµφερόντων των εργαζοµένων, των πιστωτών και των εταίρων του µετασχηµατιζόµενου φορέα και (δ) ενισχύει την ασφάλεια του δικαίου και την ασφάλεια των συναλλαγών.

  1. 9

Με βάση τις ανωτέρω στοχεύσεις του, το δίκαιο των εταιρικών μετασχηματισμών θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ειδικός κλάδος εταιρικού δικαίου και μάλιστα ως «διεταιρικό» εταιρικό δίκαιο, καθώς καθιστά τους διάφορους εταιρικούς τύπους συγκοινωνούντα δοχεία: με

Σελ. 18

την ύπαρξη ενός οργανωμένου και συστηματικού δικαίου των εταιρικών μετασχηματισμών, όπως είναι ο ν. 4601/2019, καταργούνται τα στεγανά μεταξύ των διαφόρων εταιρικών τύπων, καθώς πλέον η μετάβαση από τον έναν τύπο στον άλλο είναι ευχερής.

  1. 10

Στο βαθμό δε, που υφίσταται δίκαιο για τους διασυνοριακούς μετασχηματισμούς (βλ. ν. 3777/2009 και Οδηγία (ΕΕ) 2019/2121 για την τροποποίηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2017/1132 όσον αφορά τις διασυνοριακές μετατροπές, συγχωνεύσεις και διασπάσεις, η οποία τελεί υπό ενσωμάτωση στο ελληνικό δίκαιο), καθίσταται δυνατή – πέραν των ανωτέρω πλεονεκτημάτων των εταιρικών μετασχηματισμών – η αποδημία εταιριών και οξύνεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των εθνικών εταιρικών δικαίων.

3. Οι εταιρικοί μετασχηματισμοί ως αντικείμενο νομοθετικής ρύθμισης

  1. 11

Το φαινόμενο των εταιρικών μετασχηματισμών λόγω της συνθετότητάς του και των πολυποίκιλων αποτελεσμάτων, που αναπτύσσει, αποτελεί αντικείμενο ενδιαφέροντος και νομοθετικής ρύθμισης διαφόρων κλάδων δικαίου με διαφορετική στόχευση.

  1. 12

Στο επίκεντρο βρίσκεται το εταιρικό δίκαιο ως οργανωτικό δίκαιο, το οποίο καθιστά κατ’ αρχήν δυνατό τον (κάθε) μετασχηματισμό, καθορίζει τη διαδικασία και τις έννομες συνέπειές του και φροντίζει για την προστασία των εμπλεκομένων συμφερόντων (εταιρικών δανειστών, εταίρων μειοψηφίας) εξισορροπώντας αυτά με το νομοθετικό σκοπό της διευκόλυνσης των εταιρικών μετασχηματισμών.

  1. 13

Οι εταιρικοί μετασχηματισμοί απασχολούν έντονα το δίκαιο προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού (εθνικό και ενωσιακό), καθώς η συγκέντρωση επιχειρήσεων (έννοια ευρύτερη του εταιρικού μετασχηματισμού) ενδέχεται να έχει αρνητικές επιπτώσεις στον ανταγωνισμό, ιδίως με τη δημιουργία ή ενίσχυση μίας δεσπόζουσας θέσης, οπότε και ελέγχεται προληπτικά (βλ. άρθρ. 5 επ. ν. 3959/2011, Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 139/2004 για τον έλεγχο των συγκεντρώσεων μεταξύ επιχειρήσεων).

  1. 14

Οι εταιρικοί μετασχηματισμοί ρυθμίζονται στο πλαίσιο του φορολογικού δικαίου, το οποίο, όπως εκτίθεται κατωτέρω, κείται φιλικά έναντι των μετασχηματισμών προσφέροντας ευεργετήματα προς διευκόλυνση της πραγματοποίησής τους με στόχο τη δημιουργία μεγάλων επιχειρηματικών μονάδων.

  1. 15

Οι εταιρικοί μετασχηματισμοί θέτουν προκλήσεις στο εργατικό δίκαιο λόγω της μεταβολής του προσώπου του εργοδότη και της προκύπτουσας ανάγκης προστασίας των εργαζομένων (βλ. Οδηγία 2001/23/ΕΚ και σχετική ανάλυση υπό τα άρθρ. 12 και 64).

  1. 16

Τέλος, εάν κάποια συμμετέχουσα σε μετασχηματισμό επιχείρηση είναι εισηγμένη σε ρυθμιζόμενη αγορά, ο μετασχηματισμός ενδέχεται να ενεργοποιήσει και διατάξεις του δικαίου της κεφαλαιαγοράς.

 

Σελ. 19

4. Το νομοθετικό καθεστώς προ του ν. 4601/2019

4.1 Το προϊσχύσαν εταιρικό δίκαιο των εταιρικών μετασχηματισμών

  1. 17

Η αδήριτη ανάγκη υιοθέτησης ενός σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου για τους εταιρικούς μετασχηματισμούς, η οποία ικανοποιήθηκε με το ν. 4601/2019, αναδεικνύεται κατά τρόπο εναργή μέσα από την παρουσίαση της κατάστασης του προϊσχύσαντος δικαίου.

  1. 18

Όπως αναλυτικά επισημαίνεται και στην Αιτ.Έκθ., το προϊσχύσαν δίκαιο χαρακτηριζόταν από αποσπασματικότητα και πολυδιάσπαση. Κατ’ αρχήν δεν υπήρχε ένας ενιαίος νόμος για τους εταιρικούς μετασχηματισμούς, που να ρυθμίσει κατά τρόπο πλήρη και συστηματικό όλα τα είδη των μετασχηματισμών ως προς όλους τους εταιρικούς τύπους, αλλά υπήρχαν σχετικές ρυθμίσεις στα ειδικά εταιρικά νομοθετήματα για τον εκάστοτε εταιρικό τύπο (βλ. αναλυτικό κατάλογο ως προς τις σχετικές διατάξεις του προϊσχύσαντος δικαίου υπό αρ. 5 της Αιτ.Έκθ.). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι επιμέρους ρυθμίσεις να είναι προσανατολισμένες στα χαρακτηριστικά του εκάστοτε εταιρικού τύπου χωρίς να ρυθμίζουν πλήρως όλα τα αναφυόμενα ζητήματα.

  1. 19

Επιπλέον υπήρχαν σημαντικά νομοθετικά κενά (Αυγητίδης, Το νέο δίκαιο …, 13 επ.): πρώτον έλλειπαν ρυθμίσεις για τις συγχωνεύσεις μεταξύ εταιριών διαφορετικού τύπου, οπότε έπρεπε της συγχώνευσης να προηγηθεί μετατροπή ούτως ώστε να προκύψουν ομοειδείς εταιρικοί τύποι προς συγχώνευση, δεύτερον δεν προβλεπόταν η δυνατότητα συγχώνευσης μεταξύ προσωπικών εταιριών, τρίτον η διάσπαση ρυθμιζόταν μόνο ως προς την ΑΕ και τέταρτον δεν υπήρχαν ρυθμίσεις για τη μερική διάσπαση και την απόσχιση, αν και οι δύο αυτές μορφές μετασχηματισμού ήταν γνωστές στο φορολογικό δίκαιο.

  1. 20

Η πρώτη ρύθμιση εταιρικού μετασχηματισμού στο ελληνικό δίκαιο συναντάται στο ν. 5261/1931 «Περί συγχωνεύσεως ανωνύμων εταιρειών», όπου ρυθμίστηκαν για πρώτη φορά υποτυπωδώς οι τρεις μορφές συγχώνευσης (συγχώνευση με σύσταση, με απορρόφηση και εξαγορά) μόνο μεταξύ ΑΕ με πρόβλεψη διαφόρων φορολογικών απαλλαγών. Οι διατάξεις του ως άνω νόμου μεταφέρθηκαν στη συνέχεια στα άρθρ. 68, 69 κ.ν. 2190/1920 με την κωδικοποίηση του κ.ν. 2190/1920 με το β.δ. 174 της 12/30 Μαρτίου 1963. Επίσης ρυθμίσεις για τη μετατροπή ΑΕ σε ΕΠΕ, ΟΕ ή ΕΕ σε ΕΠΕ και για τη συγχώνευση μεταξύ ΕΠΕ εισήχθησαν για πρώτη φορά στο ελληνικό δίκαιο με τα άρθρ. 51, 53, 54 και 55 ν. 3190/1955.

  1. 21

Καμπή στην ιστορία του ενωσιακού και του ελληνικού δικαίου των εταιρικών μετασχηματισμών αποτελεί η έκδοση της τρίτης εταιρικής Οδηγίας 78/855/ΕΟΚ για τη συγχώνευση μεταξύ ΑΕ και της έκτης εταιρικής Οδηγίας 82/891 /ΕΟΚ για τη διάσπαση ΑΕ (πλέον άρθρ. 87 επ. και 135 επ. της κωδικοποιητικής Οδηγίας (ΕΕ) 2017/1132), οι οποίες ενσωματώθηκαν στα άρθρ. 68-89 του κ.ν. 2190/1920 με το π.δ. 498/1987. Οι ως άνω ενωσιακές ρυθμίσεις προσέφεραν ένα πλήρες νομοθετικό πλαίσιο για τις συγχωνεύσεις και διασπάσεις ΑΕ, το οποίο αποτέλεσε και τη νομοθετική μήτρα των σχετικών ρυθμίσεων του ν. 4601/2019.

 

Σελ. 20

4.2 Ο ρόλος του φορολογικού δικαίου

  1. 22

Όπως ήδη έχει αναφερθεί, στα κίνητρα των εταιρικών μετασχηματισμών συγκαταλέγεται και η φορολόγηση των διαφόρων εταιρικών τύπων, στο βαθμό, που υφίστανται αποκλίσεις. Εκτός όμως από την ως άνω λειτουργία του φορολογικού δικαίου, το τελευταίο έχει χρησιμοποιηθεί – και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται και υπό το καθεστώς του ν. 4601/2019 – ως εργαλείο οικονομικής πολιτικής με στόχο τη δημιουργία μεγάλων επιχειρηματικών μονάδων, οι οποίες μπορούν να είναι περισσότερο ανταγωνιστικές και εκτός συνόρων.

  1. 23

Στο πλαίσιο αυτό έχουν τεθεί σε ισχύ «αναπτυξιακοί» – όπως λέγονται – νόμοι, οι οποίοι παρέχουν φορολογικά κίνητρα για την πραγματοποίηση ορισμένων μορφών μετασχηματισμών επιχειρήσεων. Ειδικότερα:

  1. 24

Το ν.δ. 1297/1972 («Περί παροχής φορολογικών κινήτρων δια την συγχώνευσιν ή μετατροπήν επιχειρήσεων προς δημιουργίαν μεγάλων οικονομικών μονάδων») προβλέπει φορολογικές απαλλαγές επί συγχώνευσης ή µετατροπής επιχειρήσεων οποιασδήποτε µορφής σε ΑΕ ή προς τον σκοπό ίδρυσης ΑΕ, επί συγχώνευσης ή µετατροπής επιχειρήσεων οποιασδήποτε µορφής, εφόσον σε αυτές δεν περιλαµβάνεται ΑΕ, σε ΕΠΕ ή προς το σκοπό ίδρυσης ΕΠΕ, καθώς και επί εισφοράς κλάδου σε ΑΕ.

  1. 25

Ο ν. 2166/1993 («Κίνητρα ανάπτυξης επιχειρήσεων, διαρρυθμίσεις στην έμμεση και άμεση φορολογία και άλλες διατάξεις») παρέχει φορολογικές απαλλαγές και διευκολύνσεις στους ακόλουθους μετασχηματισμούς επιχειρήσεων: (α) µετατροπή ή συγχώνευση επιχειρήσεων οποιασδήποτε µορφής σε ΑΕ ή ΕΠΕ, (β) απορρόφηση επιχειρήσεων οποιασδήποτε µορφής από υφιστάµενη ΑΕ ή ΕΠΕ, (γ) συγχώνευση ΑΕ, (δ) διάσπαση ΑΕ υπό την προϋπόθεση ότι, οι διασπώµενες απορροφώνται από υφιστάµενες ΑΕ, (ε) εισφορά από λειτουργούσα επιχείρηση ενός ή περισσότερων κλάδων ή τµηµάτων της σε λειτουργούσα ΑΕ και (στ) συγχώνευση αστικών συνεταιρισµών του ν. 1667/1986 µε σκοπό την ίδρυση νέου αστικού συνεταιρισµού.

  1. 26

Επίσης στα άρθρ. 52-54 ν. 4172/2013 (Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος) προβλέπονται φορολογικά ευεργετήματα επί εισφοράς ενεργητικού έναντι τίτλων, επί ανταλλαγής τίτλων και επί συγχωνεύσεων και διασπάσεων.

  1. 27

Ο φορολογικός νομοθέτης δεν περιορίστηκε εντούτοις στο να ρυθμίσει τα του οίκου του, αλλά εκμεταλλευόμενος και την αδράνεια του εταιρικού νομοθέτη προέβη με άκομψο έως και βίαιο τρόπο, που καταδεικνύει άγνοια στοιχειωδών κανόνων εταιρικού και ιδιωτικού εν γένει δικαίου, σε εισπήδηση στο πεδίο του εταιρικού δικαίου, η οποία εκδηλώθηκε με τέσσερις μορφές (με φθίνουσα σειρά βαρύτητας):

  1. 28

Πρώτον με την αναφορά σε μορφές εταιρικών μετασχηματισμών, που δεν νοούνται καν από πλευράς εταιρικού και αστικού δικαίου, όπως η «μετατροπή» ατομικής επιχείρησης σε εταιρία (βλ. άρθρ. 1, 4 στοιχ. β΄, γ΄ ν.δ. 1297/1972, άρθρ. 1 στοιχ. α΄ ν. 2166/1993).

  1. 29

Δεύτερον με την πρόβλεψη μορφών εταιρικών μετασχηματισμών, που δεν προβλέπονταν στο εταιρικό δίκαιο, όπως π.χ. η απόσχιση κλάδου (βλ. άρθρ. 7 ν.δ. 1297/1972, άρθρ. 1 στοιχ. ε΄ ν. 2166/1993, άρθρ. 52 ν. 4172/2013) και η μερική διάσπαση (άρθρ. 54 παρ. 3 στοιχ. β΄ ν. 4172/2013).

Back to Top