ΕΙΔΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΧΩΡΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑΣ ΣΕΙΡΑΣ VII

ΠΡΟΛΟΓΟΣ IX

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ XIX

1. Εισαγωγή

1.1. Η οικονομική κρίση ως γενεσιουργός αιτία χωροταξικών
και πολεοδομικών ρυθμίσεων 2

1.2. Τα ΕΣΧΑΣΕ ως κίνητρο προσέλκυσης επενδύσεων 3

2. Νομοθετικές ρυθμίσεις για τις Στρατηγικές Επενδύσεις

2.1. Ο Ν 3894/2010 - «Επιτάχυνση και διαφάνεια υλοποίησης
Στρατηγικών Επενδύσεων» 5

2.2. Ο Ν 3986/2011 - «Επείγοντα Μέτρα Εφαρμογής Μεσοπρόθεσμου
Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015» 6

2.3. Μεταγενέστερες τροποποιήσεις με τους Ν 4092/2012 και Ν 4146/2013 7

2.4. Η αναλογική εφαρμογή των άρθρων 11-14 του Ν 3986/2011
περί κατάρτισης ΕΣΧΑΔΑ και στην περίπτωση των ΕΣΧΑΣΕ 9

2.5. Ο Ν 4608/2019 «Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα και προσέλκυση
Στρατηγικών Επενδύσεων και άλλες διατάξεις» 11

2.6. Ο νέος νόμος περί στρατηγικών επενδύσεων - Ν 4864/2021 13

3. Διοικητική διαδικασία επί στρατηγικών επενδύσεων:
υπαγωγή, εκπόνηση και έγκριση ΕΣΧΑΣΕ, χωροθέτηση και αδειοδότηση

3.1. 1ο διαδικαστικό στάδιο: Διαδικασία υπαγωγής σε καθεστώς
στρατηγικών επενδύσεων 18

3.1.1. Σύνταξη επενδυτικής πρότασης και υποβολή της στην Enterprise Greece 18

3.1.2. Γνωμοδότηση της Enterprise Greece 20

3.1.3. Αξιολόγηση επενδυτικής πρότασης από τη ΔΕΣΕ 21

3.1.4. Χαρακτηρισμός επένδυσης ως στρατηγικής 24

3.2. 2ο διαδικαστικό στάδιο: η εκπόνηση ΕΣΧΑΣΕ ως το πρώτο στάδιο πολεοδομικής ωρίμανσης 24

3.2.1. Δικαίωμα του επενδυτή να αιτηθεί την εκπόνηση ΕΣΧΑΣΕ:
υποβολή φακέλου στη ΓΔΣΕ 24

3.2.2. Διαδικασία διαβούλευσης επί της ΣΜΠΕ και εισήγηση του ΚΣΔ 25

3.2.3. Επεξεργασία σχεδίου διατάγματος έγκρισης ΕΣΧΑΣΕ
από το Συμβούλιο της Επικρατείας 26

3.2.4. Έκδοση προεδρικού διατάγματος έγκρισης ΕΣΧΑΣΕ 29

3.3. 3ο διαδικαστικό στάδιο: Χωροθέτηση της επένδυσης
ως το δεύτερο και τελικό στάδιο πολεοδομικής ωρίμανσης 29

3.3.1. Έκδοση ΚΥΑ χωροθέτησης επενδυτικού σχεδίου 29

3.3.2. Έκδοση ΚΥΑ έγκρισης πολεοδομικής μελέτης για παραθεριστικό -
τουριστικό χωριό ή επιχειρηματικό πάρκο 30

3.3.3. Περιβαλλοντική αδειοδότηση στρατηγικών επενδύσεων 31

3.4. Συγκριτική επισκόπηση της διαδικασίας στρατηγικών επενδύσεων
σε αντιπαραβολή προς τη διαδικασία αξιοποίησης ακινήτων
του Δημοσίου 33

4. Η νομική φύση του ΕΣΧΑΣΕ ως χωρικού σχεδίου

4.1. Το σύστημα χωρικού σχεδιασμού στην Ελλάδα 37

4.2. Ο γενικός - τοπικός πολεοδομικός σχεδιασμός πρώτου επιπέδου
σε διάστιξη προς τον ειδικό 39

4.3. Η διττή φύση του ΕΠΣ και η διαδικασία εκπόνησής του 40

4.4. Η εννοιολογική αποσαφήνιση του ΕΣΧΑΣΕ και η ιεράρχησή
του σε σχέση με τα λοιπά εργαλεία χωρικού σχεδιασμού 44

4.4.1. ΕΣΧΑΣΕ: χωροταξικό ή πολεοδομικό εργαλείο; 44

4.4.2. Η νομοθετική και νομολογιακή επίλυση υπέρ του πολεοδομικού
χαρακτήρα 44

4.4.3. Τα ΕΣΧΑΣΕ ως sui generis υποκατηγορία ΕΠΣ 47

4.4.4. Σύγκριση ΕΣΧΑΣΕ με ΠΟΤΑ, ΠΟΑΠΔ, ΖΟΕ, ΟΥΜΕΔ και ΕΠΜΜΜ 48

4.4.5. Ομοιότητες και διαφορές ΕΣΧΑΣΕ - ΕΣΧΑΔΑ 50

5. Οι επιμέρους περιπτώσεις στρατηγικών επενδύσεων
με εκπόνηση ΕΣΧΑΣΕ υπό το πρίσμα της νομολογίας

5.1. ΕΣΧΑΣΕ – «ΙΤΑΝΟΣ ΓΑΙΑ» στη θέση «Χερσόνησος Σίδερο»
στη Σητεία Κρήτης – ΠΕ ΣτΕ 29/2015 54

5.2. ΕΣΧΑΣΕ – «KILLADA HILLS» στην περιοχή «Κοιλάδα»
του Δήμου Ερμιονίδας – ΠΕ ΣτΕ 36/2015 59

5.3. ΕΣΧΑΣΕ – Επένδυση Κατασκευή και Λειτουργία Πολυτελούς Τουριστικής Μονάδας «VIP Exclusive Club» στη Νήσο Σκορπιό – ΠΕ ΣτΕ 79/2019 62

5.4. ΕΣΧΑΣΕ – «ELOUNDA HILLS» της MIRUM HELLAS AE στο Λασίθι Κρήτης
– ΠΕ ΣτΕ 219/2019 66

5.5. ΕΣΧΑΣΕ – «Τουριστική Ανάπτυξη στη Μύκονο» της Blue Iris AE
του Δήμου Μυκόνου στη θέση «Καραπέτης» – ΠΕ ΣτΕ 87/2020 69

5.6. ΕΣΧΑΣΕ – «Project Blue» στη θέση «Φερά Γκρεμνά – Βατούδια»
του Δήμου Μυκόνου – ΠΕ ΣτΕ 196/2021 76

5.7. ΕΣΧΑΣΕ – «Δημιουργία σύνθετης τουριστικής επένδυσης τύπου Resort»,
στη θέση «Σπηλιά» του Δήμου Καρύστου – ΠΕ ΣτΕ 90/2022 85

5.8. ΕΣΧΑΣΕ – «Varko Bay Resort» στη θέση «Βαρκό» του Δήμου Ακτίου
– Βόνιτσας – ΠΕ ΣτΕ 196/2022 90

5.9. ΕΣΧΑΣΕ «Investment in Data Centers in Greece» της Microsoft
Operations στον Δήμο Σπάτων Αρτέμιδος – ΠΕ ΣτΕ 144/2023 94

6. Εκπόνηση ΕΣΧΑΣΕ σε περιοχές υπαγόμενες σε ειδικό
καθεστώς περιβαλλοντικής προστασίας

6.1. Στρατηγικές επενδύσεις σε περιοχές δασικού χαρακτήρα 100

6.2. Στρατηγικές επενδύσεις σε περιοχές Δικτύου Natura 2000 102

6.3. Στρατηγικές επενδύσεις σε περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης 108

6.4. Στρατηγικές επενδύσεις σε αρχαιολογικές περιοχές 110

6.5. Στρατηγικές επενδύσεις στον παράκτιο χώρο πλησίον
αιγιαλού και παραλίας 111

6.6. Στρατηγικές επενδύσεις σε χώρο πλησίον ρεμάτων 114

7. ΕΣΧΑΣΕ και αναφυόμενα πολεοδομικά
και χωροταξικά ζητήματα

7.1. Χρήσεις γης και όροι δόμησης 117

7.2. Το ζήτημα του προσώπου σε νομίμως υφιστάμενη κοινόχρηστη οδό 118

7.3. Η υποχρέωση εναρμόνισης προς τις κατευθύνσεις
των χωροταξικών πλαισίων 120

7.4. Η δυνατότητα τροποποίησης άλλων πολεοδομικών σχεδίων 121

7.5. Η δυνατότητα τροποποίησης εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων,
σχεδίων πόλεων και πολεοδομικών μελετών 123

8. Οι ιδιαιτερότητες του χωρικού εργαλείου
και οι κίνδυνοι από την αλόγιστη εφαρμογή του

8.1. Το ζήτημα της μεταφοράς αρμοδιοτήτων σε άλλα όργανα 127

8.2. Ενιαίος και οργανωμένος σχεδιασμός έναντι της εκτός σχεδίου δόμησης 128

8.3. Η επικυριαρχία του ειδικού σχεδιασμού έναντι του γενικού σχεδιασμού 129

8.4. Χωρικός σχεδιασμός υπό ιδιωτική πρωτοβουλία; 132

8.5. Ρωγμές στο πρότυπο του σφαιρικού και ορθολογικού σχεδιασμού; 134

9. Δικλείδες ασφαλείας και φίλτρα ελέγχου
για τη βιώσιμη υλοποίηση στρατηγικών επενδύσεων

9.1. Η πολλαπλότητα των σταδίων ελέγχου πριν και μετά
την έγκριση του ΕΣΧΑΣΕ 137

9.2. Η μη δεσμευτικότητα της κρίσης της ΔΕΣΕ κατά τα a posteriori
στάδια περιβαλλοντικής αδειοδότησης και χωροθέτησης 139

9.3. Διαβούλευση σε τρία στάδια 140

9.4. Ο ρόλος της Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης 142

9.5. Περιβαλλοντική εκτίμηση σε δύο στάδια 144

9.6. Το αντίβαρο της «μη ανατροπής»: οριοθέτηση της τροποποιητικής
ευελιξίας των εργαλείων στρατηγικών επενδύσεων 146

9.7. Η φέρουσα ικανότητα ως θεμελιώδης συνιστώσα στην εξίσωση
του σχεδιασμού 152

9.8. Πολεοδομικά σταθερότυπα και φέρουσα ικανότητα:
μια σχέση επαλληλίας 157

9.9. Η αρχή της ιδιαίτερης προστασίας των ευπαθών οικοσυστημάτων 159

10. Η επόμενη ημέρα των στρατηγικών επενδύσεων:
επέκταση της εφαρμογής των ΕΣΧΑΣΕ
σε περισσότερες κατηγορίες δραστηριοτήτων

10.1. Η δυσανάλογη προσήλωση στην τουριστική ανάπτυξη και η ανάγκη δυναμικότερης στροφής σε έτερες μορφές δραστηριοτήτων 165

10.2. Στρατηγικές επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας,
Logistics & Data Centers: ένα ευοίωνο σενάριο 165

10.3. Στρατηγικές επενδύσεις στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση:
η περίπτωση των Data Centers 168

10.4. Η ειδική ρύθμιση για τα Κέντρα Δεδομένων στον Ν 5069/2023 169

10.5. Εμβληματικές Επενδύσεις Στρατηγικής Σημασίας:
στροφή στην πράσινη οικονομία και τις νέες τεχνολογίες 171

11. Κριτική αποτίμηση του χωρικού εργαλείου
και συμπερασματικές σκέψεις

11.1. Η σημασία εισαγωγής νέων εργαλείων σχεδιασμού
για την αναπλήρωση του ελλείποντος σχεδιασμού 173

11.2. Ο ρόλος του δικαστή ως θεματοφύλακα της προστασίας
του περιβάλλοντος και του ορθολογικού σχεδιασμού 175

11.3. Ο ρόλος της Διοίκησης στη χάραξη πολιτικής στρατηγικών επενδύσεων
και στην πλήρωση των κενών σχεδιασμού 176

11.4. Η ασφάλεια δικαίου ως το σημαντικότερο εν τέλει κίνητρο
προς τον επενδυτή 176

11.5. Χωρικός σχεδιασμός υπό το φως της βιωσιμότητας 179

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 183

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ 189

Σελ. 1

1. Εισαγωγή

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της παγκοσμιοποίησης είναι ο διεθνής ανταγωνισμός για την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων (FDI - Foreign Direct Investments). Προκειμένου οι χώρες να καταστούν πιο ανταγωνιστικές στη διεθνή αγορά και στην προσέλκυση επενδύσεων, συχνά χρησιμοποιούν εργαλεία πολιτικής προς παροχή κινήτρων, τα οποία διακρίνονται σε τρεις βασικές κατηγορίες:

α) Οικονομικά κίνητρα, όπως για παράδειγμα επιδοτήσεις και ευνοϊκά δάνεια,

β) Φορολογικά κίνητρα, όπως φορολογικές απαλλαγές και μείωση φορολογικών συντελεστών,

γ) Ρυθμιστικά κίνητρα, όπως πολιτικές προσέλκυσης επενδύσεων, μέσω της χορήγησης δυνατοτήτων που παρεκκλίνουν από τη συνήθη εθνική ή τοπική νομοθεσία.

Στην Ελλάδα προς τον σκοπό της προσέλκυσης επενδύσεων και της ενίσχυσης των επιχειρήσεων χρησιμοποιούνται διαφόρων ειδών εργαλεία και προγράμματα, τα οποία μπορεί να διακριθούν κυρίως σε τέσσερις κατηγορίες. Μια κατηγορία είναι οι νομοθετικές ρυθμίσεις που απευθύνονται κυρίως σε κεφάλαια εξωτερικού, όπως το ειδικό καθεστώς για την ίδρυση γραφείων εταιρειών του εξωτερικού στην Ελλάδα με στόχο την παροχή ενδοομιλικών υπηρεσιών, η δυνατότητα χορήγησης άδειας διαμονής σε πολίτες τρίτων χωρών για επενδυτική δραστηριότητα (Golden visa), αλλά και το Νομοθετικό Διάταγμα 2687/1953, το οποίο προβλέπει ειδικά κίνητρα για όσους επενδυτές χρησιμοποιούν κεφάλαια εξωτερικού.

Εκτός από τις παραπάνω ρυθμίσεις, οι οποίες απευθύνονται σε πολύ συγκεκριμένες κατηγορίες επενδυτών, μια δεύτερη κατηγορία αποτελούν τα διαφόρων ειδών προγράμματα και κίνητρα για την ενίσχυση των επιχειρήσεων μέσω επιχορηγήσεων. Το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο περιλαμβάνει κυρίως τις ενισχύσεις του ΕΣΠΑ και τα προγράμματα που προσφέρονται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, τα οποία απευθύνονται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και για περιορισμένου ύψους επενδύσεις.

Μια τρίτη κατηγορία αποτελεί ο εκάστοτε Αναπτυξιακός Νόμος, ο οποίος είθισται να καταλαμβάνει και τις μεγάλες επιχειρήσεις, για την υπαγωγή στον οποίο το ύψος των επενδυτικών σχεδίων ανεβαίνει σημαντικά. Ο ισχύων αναπτυξιακός νόμος (Ν 4887/2022) προσφέρει φορολογικές απαλλαγές, επιχορηγήσεις και σταθερό φορολογικό σύστημα μέσα στο πλαίσιο των κανονισμών της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις και απευθύνεται τόσο σε εγχώριες όσο και σε ξένες επενδύσεις.

Τελευταία ειδική κατηγορία ρυθμιστικών κινήτρων αποτελούν οι νομοθετικές ρυθμίσεις που αφορούν τη χωροθέτηση και περιβαλλοντική αδειοδότηση στρατηγικών επενδύσεων, οι οποίες ευνοούν την επιτάχυνση και απλούστευση των διαδικασιών. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγονται οι αλλεπάλληλες καθυστερήσεις που ανακύπτουν στο πλαίσιο πολυδαίδαλων διαδικασιών, μειώνονται σημαντικά τα συναλλακτικά κόστη και παρέχεται ασφάλεια στον ιδιώτη επενδυτή να προχωρήσει στην υλοποίηση της εκάστοτε επένδυσης.

1.1. Η οικονομική κρίση ως γενεσιουργός αιτία χωροταξικών και πολεοδομικών ρυθμίσεων

Η οικονομική κρίση και το ευρύ φάσμα των εκφάνσεων της παρουσιάζονται συχνά ως το συνηθέστερο αίτιο για την αναμόρφωση της χωρικής πραγματικότητας και της λήψης μέτρων χωροταξικού και πολεοδομικού χαρακτήρα. Κατ’ ουσίαν, πρόκειται για πολιτικές που προωθούν τις επενδύσεις μέσω της αξιοποίησης του χώρου, ως υποδοχέα οικονομικών δραστηριοτήτων μεγάλης κλίμακας. Στην περίπτωση της Ελλάδας, η εθνική νομοθεσία προσαρμόστηκε στις απαιτήσεις που περιλήφθηκαν στα προγράμματα διάσωσης με σκοπό, μεταξύ άλλων, και την εξεύρεση νέων χωρικών εργαλείων που θα κατέτειναν στην εξυπηρέτηση των επενδύσεων, ώστε να επιτευχθεί η οικονομική ανάκαμψη της χώρας και η έξοδός της από την κρίση.

Κι αν η παραδοσιακή θεώρηση στην τριγωνική σχέση κράτος – χωροταξία – οικονομία, επιτάσσει να προηγείται ο χωρικός σχεδιασμός με σχετικές ρυθμίσεις και ειδικές μελέτες ανά περιοχή και στη συνέχεια να έπονται τα όποια οικονομικά και αναπτυξιακά μέτρα, η οικονομική κρίση φαίνεται να ανέτρεψε την ισορροπία αυτή. Έτσι, στην περίπτωση της χώρας μας η οικονομική κρίση είχε και χωρικό αποτύπωμα, αφού έθεσε στο προσκήνιο της χωροταξικής και πολεοδομικής πολιτικής την άμεση ανάγκη εξεύρεσης επενδυτικών κεφαλαίων για τη βιωσιμότητα της χώρας, προκαθορίζοντας εμμέσως την κατεύθυνση προς παροχή κινήτρων υπέρ της ιδιωτικής επενδυτικής δραστηριότητας.

1.2. Τα ΕΣΧΑΣΕ ως κίνητρο προσέλκυσης επενδύσεων

Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιων νομοθετικών ρυθμίσεων που θεσπίστηκαν με ρητή επίκληση της οικονομικής κρίσης στην αιτιολογική έκθεση τους αποτελεί ο Ν 3894/2010 για την «Επιτάχυνση και διαφάνεια υλοποίησης Στρατηγικών Επενδύσεων», ο οποίος εισήγαγε πρώτος την έννοια των «Στρατηγικών Επενδύσεων» στην ελληνική νομοθεσία. Με αυτόν τον τρόπο οι επενδύσεις, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως στρατηγικές, βάσει του νόμου δικαιούνται ορισμένα προνόμια, όπως την επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης, ειδικές διαδικαστικές και χωρικές ρυθμίσεις, καθώς και τη δυνατότητα κατάρτισης Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ). Στην παρούσα μελέτη αναλύεται ο ρόλος των ΕΣΧΑΣΕ ως κινήτρων προσέλκυσης επενδύσεων, όπως προβλέφθηκαν από τη νομοθεσία και αποτυπώθηκαν στην ελληνική πραγματικότητα, καθώς και τα θεσμικά εχέγγυα που παρέχονται, προκειμένου να διατηρείται η ισορροπία μεταξύ της επιδιωκόμενης οικονομικής ανάπτυξης, αφενός, και της διαφύλαξης του οικιστικού και φυσικού περιβάλλοντος, αφετέρου, μέσω του ειδικού χωρικού σχεδιασμού.

2. Νομοθετικές ρυθμίσεις για τις Στρατηγικές Επενδύσεις

2.1. Ο Ν 3894/2010 - «Επιτάχυνση και διαφάνεια υλοποίησης Στρατηγικών Επενδύσεων»

Μια πρώτη απόπειρα επιτάχυνσης των επενδυτικών διαδικασιών επιδιώχθηκε αρχικά με τον Ν 3775/2009, γνωστό και ως νόμο Fast-Track, που απετέλεσε τη βάση της μεταγενέστερης νομοθεσίας για τις στρατηγικές επενδύσεις. Για την υπαγωγή στο ευνοϊκό νομικό καθεστώς ταχείας αδειοδότησης έπρεπε να πληρούνται κάποιες ποιοτικές και ποσοτικές προϋποθέσεις, οι οποίες συναρτώνταν με το ύψος της επένδυσης, τη δημιουργία συγκεκριμένων θέσεων εργασίας και το θεματικό φάσμα του αντικειμένου της επένδυσης. Στα κίνητρα του τότε νόμου συμπεριλαμβάνονταν τόσο η επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης, όσο και η δυνατότητα κατάρτισης Ειδικών Σχεδίων Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Περιοχών Εγκατάστασης Στρατηγικών Επενδύσεων και η δυνατότητα για απαλλοτριώσεις.

Ένα έτος αργότερα, ψηφίσθηκε ο Ν 3894/2010, καθότι αποσαφηνίστηκε η ανάγκη θέσπισης ενός νομικού πλαισίου με το οποίο θα καθίστατο δυνατή η ταχεία αδειοδότηση και υλοποίηση επενδύσεων που ήταν αναγκαίες κατά τη δύσκολη οικονομική συγκυρία στην οποία βρισκόταν τότε η χώρα. Ο στόχος ήταν να δημιουργηθεί φιλοεπενδυτικό περιβάλλον, να ξεπεραστούν διοικητικές αγκυλώσεις και καθυστερήσεις και να υπάρξουν παράλληλες εγγυήσεις προς τον σκοπό της ασφάλειας δικαίου. Έτσι, με τον νόμο αυτόν: i) εισήχθη για πρώτη φορά η έννοια των Στρατηγικών Επενδύσεων ως «παραγωγικών επενδύσεων που επιφέρουν ποσοτικά και ποιοτικά αποτελέσματα σημαντικής εντάσεως στη συνολική εθνική οικονομία και προάγουν την έξοδο της χώρας από την οικονομική κρίση» (άρθρο 1 παρ. 1), ii) προβλέφθηκε η δυνατότητα να εκκινεί ο ιδιώτης επενδυτής με δική του πρωτοβουλία τη διαδικασία υπαγωγής στο καθεστώς στρατηγικών επενδύσεων, μέσω της υποβολής συγκεκριμένης επενδυτικής πρότασης (άρθρο 1 παρ. 2), iii) συστάθηκε ειδική Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων (ΔΕΣΕ), στην οποία υποβάλλεται η επενδυτική πρόταση προς αξιολόγηση και έγκριση ή απόρριψη (άρθρο 2), iv) συστάθηκε η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Επενδύστε στην Ελλάδα ΑΕ» και τον διακριτικό τίτλο «Invest in Greece SA» (αργότερα μετονομάστηκε σε «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων & Εξωτερικού Εμπορί-

ου ΑΕ» με τον διακριτικό τίτλο «Enterprise Greece SA»), η οποία γνωμοδοτεί για την επενδυτική πρόταση προτού αποφανθεί η ΔΕΣΕ και σε περίπτωση έγκρισης της επενδυτικής πρότασης από τη ΔΕΣΕ και υπαγωγής της σε καθεστώς στρατηγικών επενδύσεων μεριμνά για την έναρξη των διαδικασιών αδειοδότησης και συντάσσει σχετικές εκθέσεις σκοπιμότητας (άρθρο 4), v) προβλέφθηκαν ειδικές διαδικασίες επιτάχυνσης της αδειοδότησης (άρθρο 22) και vi) χορηγήθηκε η δυνατότητα κατάρτισης Ειδικού Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Περιοχών Εγκατάστασης Στρατηγικών Επενδύσεων (νυν Ειδικών Σχεδίων Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων) σε όποιες περιπτώσεις στρατηγικών επενδύσεων αυτό κρινόταν αναγκαίο, προκειμένου να ρυθμίζονται ad hoc τα αναφυόμενα πολεοδομικά ζητήματα της επένδυσης (άρθρο 24). Από τα παραπάνω εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι ο χαρακτηρισμός μιας επένδυσης ως στρατηγικής είχε ως συνέπεια την εφαρμογή ειδικών ρυθμίσεων υπέρ του επενδυτή όσον αφορά τη χορήγηση περιβαλλοντικών και λοιπών αδειών, τη δυνατότητα θέσπισης παρεκκλίσεων από τους ισχύοντες όρους και περιορισμούς δόμησης και την καθιέρωση ειδικών διαδικασιών για την εκτέλεση βοηθητικών και συνοδών έργων και την παραχώρηση της χρήσης αιγιαλού και παραλίας (άρθρα 6-9 και 22).

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νόμου, το νομοσχέδιο φέρεται να ήλθε ως απάντηση στην «έλλειψη ενός ολοκληρωμένου και σύγχρονου πλαισίου που να ενθαρρύνει την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας», δεδομένου «ότι λόγω της κρίσιμης οικονομικής συγκυρίας απαιτείται ταχύτητα, ευελιξία και αποτελεσματικότητα». Στην ίδια έκθεση αναφέρεται ότι μέσω του νομοθετήματος αυτού «εισάγεται για πρώτη φορά ένα ειδικό, ευέλικτο, διαφανές, αντικειμενικό και αποτελεσματικό πλαίσιο κανόνων, διαδικασιών και διοικητικών δομών που θα λειτουργήσει ως εργαλείο για τη στήριξη της ελληνικής οικονομίας, και τη δημιουργία ενός εθνικού μοντέλου ανάπτυξης».

2.2. Ο Ν 3986/2011 - «Επείγοντα Μέτρα Εφαρμογής Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015»

Συναφής προς την έννοια των Ειδικών Σχεδίων Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ) που εφαρμόζονται επί ιδιωτικών ακινήτων, αποτελούν τα Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων (ΕΣΧΑΔΑ), τα οποία προβλέφθηκαν με τον Ν 3986/2011, με κοινό αιτιολογικό έρεισμα την αντιμετώπιση της ελληνικής οικονομικής κρίσης. Συνεπώς, για την πληρέστερη κατανόηση των ΕΣΧΑΣΕ θα πρέπει ως έναν βαθμό αυτά να εξεταστούν παράλληλα με τα ΕΣΧΑΔΑ.

Καταρχάς, με τον Ν 3986/2011, ο οποίος ήταν ο εφαρμοστικός νόμος του μεσοπρόθεσμου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής, θεσπίστηκαν οι ακόλουθες ρυθμίσεις: i) συστάθηκε η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Ταμείο αξιοποίησης Ιδι-

ωτικής Περιουσίας του Δημοσίου ΑΕ» (ΤΑΙΠΕΔ ΑΕ), η οποία είχε ως κύριο σκοπό την αξιοποίηση της ιδιωτικής περιουσίας του ελληνικού δημοσίου, μέσω της μεταβίβασης σε αυτήν όλων των περιουσιακών στοιχείων του, ώστε να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι του ελληνικού δημοσίου, ii) καθορίσθηκε για πρώτη φορά νομικό πλαίσιο για την ωρίμανση, χωροθέτηση και αδειοδότηση επενδύσεων σε ακίνητα του Δημοσίου με ειδικό προσδιορισμό των επιτρεπόμενων χρήσεων γης σε τέτοιες αναπτύξεις και iii) εισήχθησαν τα Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Δημόσιων Ακινήτων (ΕΣΧΑΔΑ) ως ειδικά πολεοδομικά εργαλεία για την αξιοποίηση των ακινήτων της ιδιωτικής περιουσίας του δημοσίου.

2.3. Μεταγενέστερες τροποποιήσεις με τους Ν 4092/2012 και Ν 4146/2013

Οι ανωτέρω νόμοι υπέστησαν στη διάρκεια του χρόνου αλλεπάλληλες τροποποιήσεις με σημαντικότερες αυτήν του Ν 4092/2012 με τίτλο «Κύρωση της από 6 Σεπτεμβρίου 2012 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου “Τροποποίηση του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του νόμου 3986/2011”» και κυρίως αυτήν του Ν 4146/2013 με τίτλο «Διαμόρφωση Φιλικού Αναπτυξιακού Περιβάλλοντος για τις Στρατηγικές και Ιδιωτικές Επενδύσεις και άλλες διατάξεις».

Ο Ν 4092/2012, αποτελεί νομοθέτημα για την κύρωση πράξεων νομοθετικού περιεχομένου, κατ’ ουσίαν όμως τροποποιεί – ή ορθότερα συμπληρώνει – τον Ν 3986/2011 και συγκεκριμένα τις διατάξεις των ΕΣΧΑΔΑ, ιδίως με την προσθήκη της χρήσης «Παραθεριστικό – Τουριστικό Χωριό» για την κάλυψη της ζήτησης για παραθεριστική κατοικία. Με τον ίδιο νόμο τροποποιήθηκαν και συμπληρώθηκαν οι διατάξεις για την παραχώρηση χρήσης αιγιαλού και παραλίας, ενώ προστέθηκε και νέο άρθρο για την κατασκευή τουριστικών λιμενικών εγκαταστάσεων στις περιπτώσεις ακινήτων που αξιοποιούνταν για τις χρήσεις παραθεριστικού – τουριστικού χωριού και τουρισμού-αναψυχής.

Περαιτέρω, ιδιαίτερα σημαντικές τροποποιήσεις επέφερε ο τροποποιητικός Ν 4146/2013. Κατά πρώτον, συγκεκριμενοποίησε την έννοια των στρατηγικών επενδύσεων, η οποία προσδιορίστηκε επί τη βάσει αντικειμενικών και σαφών όρων, προκειμένου μια πιθανή επένδυση να υπαχθεί στο συγκεκριμένο ευνοϊκό καθεστώς. Ο ορισμός των στρατηγικών επενδύσεων αποδόθηκε ως εξής:

«Ως στρατηγικές επενδύσεις, για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος νόμου, νοούνται οι παραγωγικές επενδύσεις που επιφέρουν ποσοτικά και ποιοτικά αποτελέσματα σημαντικής εντάσεως στη συνολική εθνική οικονομία και προάγουν την έξοδο της χώρας από την οικονομική κρίση. Οι Στρατηγικές Επενδύσεις αφορούν ιδίως στην κατασκευή, ανακατασκευή, επέκταση, αναδιάρθρωση, εκσυγχρονισμό ή στη διατήρηση υφιστάμενων υποδομών, εγκαταστάσεων και δικτύων: α. στη βιομηχανία, β. στην ενέργεια, γ. στον τουρισμό, δ. στις μεταφορές και επικοινωνίες, ε. στην παροχή υπηρεσιών υγείας, στ. στη διαχείριση απορριμμάτων, ζ. σε έργα υψηλής τεχνολογίας και και-

νοτομίας, η. στον τομέα εκπαίδευσης, θ. στον τομέα του πολιτισμού, ι. στον πρωτογενή τομέα και στη μεταποίηση αγροδιατροφικών προϊόντων και ια. στην παροχή υπηρεσιών, εν γένει, του τριτογενούς τομέα, εφόσον πληρούν μία τουλάχιστον από τις ακόλουθες προϋποθέσεις: Α. το συνολικό κόστος της επένδυσης είναι πάνω από εκατό εκατομμύρια (100.000.000) ευρώ, ανεξαρτήτως τομέα επένδυσης ή Β. το συνολικό κόστος της επένδυσης είναι πάνω από δεκαπέντε εκατομμύρια (15.000.000) ευρώ, για επενδύσεις στον τομέα της βιομηχανίας εντός ήδη οργανωμένων υποδοχέων σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις ή τρία εκατομμύρια (3.000.000) ευρώ για επενδύσεις που αποτελούν εγκεκριμένα έργα στο πλαίσιο του ταμείου χαρτοφυλακίου (κεφαλαίου) JESSICA που έχει συσταθεί δυνάμει της υπ’ αριθμ. 35996/ΕΥΣ 5362/2010 (Β' 1388) κοινής υπουργικής απόφασης, όπως κάθε φορά ισχύει, βάσει της διαδικασίας που ορίζεται στα άρθρα 1 παράγραφος 1 και 5 παράγραφος 1 της ανωτέρω απόφασης ή Γ. το συνολικό κόστος της επένδυσης είναι πάνω από σαράντα εκατομμύρια (40.000.000) ευρώ και ταυτόχρονα από την επένδυση δημιουργούνται τουλάχιστον εκατόν είκοσι (120) νέες θέσεις εργασίας ή Δ. από την επένδυση δημιουργούνται κατά βιώσιμο τρόπο τουλάχιστον εκατόν πενήντα (150) νέες θέσεις εργασίας ή διατηρούνται κατά βιώσιμο τρόπο τουλάχιστον εξακόσιες (600) θέσεις εργασίας ή Ε. το συνολικό κόστος της επένδυσης είναι πάνω από πέντε εκατομμύρια (5.000.000) ευρώ για επενδύσεις ανάπτυξης Επιχειρηματικών Πάρκων του Μέρους Β’ του Ν 3982/2011 (Α' 143)».

Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, βασικά κριτήρια χαρακτηρισμού μιας επένδυσης ως στρατηγικής ήταν το ύψος της επένδυσης και η δημιουργία ή η διατήρηση θέσεων εργασίας. Επιπλέον, σε επίπεδο χωροθέτησης της επένδυσης, ο Ν 4146/2013, εισέφερε ένα σημαντικό καινοτόμο χωρικό εργαλείο. Ήδη, όπως προαναφέρθηκε, ο Ν 3894/2010 εισήγαγε τα «Ειδικά Σχέδια Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Περιοχών Εγκατάστασης Στρατηγικών Επενδύσεων» στην ελληνική νομοθεσία με στόχο τον ορθολογικό σχεδιασμό και την ολοκληρωμένη ανάπτυξη των περιοχών υποδοχής των Στρατηγικών Επενδύσεων. Με τα σχέδια αυτά, οριοθετούνταν οι περιοχές χωροθέτησης των στρατηγικών επενδύσεων και ορίζονταν μεταξύ άλλων οι όροι δόμησης και η διάταξη των εγκαταστάσεων.

Εν συνεχεία, όμως, με τον Ν 4146/2013, ο οποίος τροποποίησε τον Ν 3894/2010, το καθεστώς πολεοδομικής ωρίμανσης που είχε εγκαθιδρύσει ο Ν 3986/2011 για τα ακίνητα του δημοσίου επεκτάθηκε και στα ακίνητα των στρατηγικών επενδύσεων, ορίσθηκε δε ότι για τα ακίνητα αυτά εκπονούνται και εγκρίνονται Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ). Για την κατάρτιση μάλιστα των ΕΣΧΑΣΕ προβλέφθηκε αναλογική εφαρμογή των άρθρων 11, 12, 13, 13Α, 14, 14Α του Ν 3986/2011 περί ΕΣΧΑΔΑ, γεγονός που καταδεικνύει και την επάλληλη σχέση μεταξύ ΕΣΧΑΣΕ και ΕΣΧΑΔΑ, καθώς και τα μεταξύ τους κοινά σημεία αναφοράς. Ο νομοθέτης από πολύ νωρίς αντιλήφθηκε ότι πρόκειται για συναφή εργαλεία και ως εκ τούτου το πιο εύτακτο νομικά και διοικητικά, αλλά συγχρόνως το πιο αναγκαίο για την προσέλ-

κυση ιδιωτικών επενδύσεων και την ασφάλεια δικαίου, θα ήταν να υιοθετηθεί και νομοθετικά η σύνδεση μεταξύ τους στο πλαίσιο ενός ενιαίου οριζόντιου συστήματος διοικητικών διαδικασιών.

2.4. Η αναλογική εφαρμογή των άρθρων 11-14 του Ν 3986/2011 περί κατάρτισης ΕΣΧΑΔΑ και στην περίπτωση των ΕΣΧΑΣΕ

Όπως προαναφέρθηκε, με τον Ν 4146/2013, προβλέφθηκε η αναλογική εφαρμογή των άρθρων 11 έως 14 του Ν 3986/2011 περί ΕΣΧΑΔΑ και στην περίπτωση των ΕΣΧΑΣΕ, με τις αναγκαίες οπωσδήποτε προσαρμογές ως προς τους εμπλεκόμενους φορείς (Enterprise Greece αντί του ΤΑΙΠΕΔ) και τον χαρακτήρα του υπό επένδυση ακινήτου (ιδιωτικό ακίνητο στην περίπτωση των ΕΣΧΑΣΕ, δημόσιο ακίνητο στην περίπτωση των ΕΣΧΑΔΑ). Συνεπώς, προκειμένου να κατανοηθεί η διαδικασία που ακολουθείται για την εκπόνηση, υποβολή και έγκριση ενός ΕΣΧΑΣΕ, δέον όπως αναλυθεί η διαδικασία που εφαρμόζεται ομοίως και για τα ΕΣΧΑΔΑ. Προϋπόθεση, βέβαια της αναλογικής εφαρμογής των διατάξεων αυτών αποτελεί τόσο η ένταξη του ιδιωτικού ακινήτου, όσο και των ακινήτων με μικτό ιδιοκτησιακό καθεστώς στις στρατηγικές επενδύσεις. Στρατηγικές επενδύσεις μπορούν να αναληφθούν από ιδιώτες, από το δημόσιο ή και με μεταξύ τους σύμπραξη (ΣΔΙΤ), είτε με συμβάσεις μικτής μορφής. Το κρίσιμο πάντως είναι το ακίνητο να μην είναι δημόσιο, ασχέτως του ποιος αναλαμβάνει την επένδυση, ειδάλλως σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει να εκπονηθεί ΕΣΧΑΔΑ και όχι ΕΣΧΑΣΕ.

Ειδικότερα, στο άρθρο 11 του Ν 3986/2011 προβλέπονται ορισμένοι γενικοί κανόνες χωροθέτησης, γενικές χρήσεις γης και γενικοί όροι δόμησης που επιτρέπονται μέσω των ΕΣΧΑΔΑ, άρα αναλογικώς και μέσω των ΕΣΧΑΣΕ. Στους γενικότερους κανόνες χωροθέτησης ορίζεται καταρχάς ότι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι κατευθύνσεις του υπερκείμενου χωροταξικού σχεδιασμού, μέσω των υφιστάμενων χωροταξικών πλαισίων εθνικού επιπέδου, συνεκτιμώντας τον χωρικό προορισμό του ακινήτου σε συνδυασμό με τις ανάγκες της δημοσιονομικής βιωσιμότητας, της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας της επένδυσης, ώστε να διασφαλίζεται η βέλτιστη σχέση μεταξύ των χωροταξικών επιλογών και των οικονομικών και δημοσιονομικών στόχων για την αξιοποίηση της επίμαχης περιουσίας. Προεχόντως, πρέπει να διασφαλίζεται ότι η επένδυση δεν θα οδηγεί σε παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και δεν θα υποβαθμίζει το φυσικό, οικιστικό και πολιτιστικό περιβάλλον.

Ως προς τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης καθορίζονται ορισμένες γενικές κατηγορίες χρήσεων γης και συγκεκριμένα: α) Τουρισμός – αναψυχή, β) Επιχειρηματικά πάρκα,

γ) Θεματικά πάρκα – Εμπορικά κέντρα – αναψυχή, δ) Μεταφορικές, τεχνικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές υποδομές και λειτουργίες, ε) παραθεριστικό τουριστικό χωριό, στ) Δημόσια ακίνητα μικτών χρήσεων (ιδιωτικά για την περίπτωση των ΕΣΧΑΣΕ). Εξάλλου, ως προς τους όρους δόμησης, προβλέπονται συγκεκριμένοι συντελεστές δόμησης και ποσοστά κάλυψης ανά χρήση γης, καθώς και ειδικότερες ρυθμίσεις αναφορικά με το οδικό δίκτυο.

Το άρθρο 12 του Ν 3986/2011 περιγράφει αναλυτικά τη διαδικασία καθορισμού του χωρικού προορισμού του ακινήτου και απόκτησης επενδυτικής ταυτότητας (1ο στάδιο διαδικασίας πολεοδομικής ωρίμανσης). Κατ’ ουσίαν, εξετάζεται κατά πόσον αυτό έχει απαλλαγεί από όλα τα νομικά και πραγματολογικά εμπόδια που θα καθιστούσαν αδύνατη την υλοποίηση οποιουδήποτε σχεδιασμού. Η άρση αυτών των προσκομμάτων καθιστά εφικτή την αξιοποίησή του και προσδίδει στο ακίνητο μια σαφή επενδυτική ταυτότητα. Κατόπιν αξιολόγησης της επενδυτικής πρότασης, ο επενδυτής δύναται να αιτηθεί την εκπόνηση ΕΣΧΑΣΕ. Κατόπιν τούτου και δη μετά τη λήψη των αναγκαίων γνωμοδοτήσεων, το προτεινόμενο σχέδιο προεδρικού διατάγματος έγκρισης ΕΣΧΑΣΕ διαβιβάζεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας για να υποβληθεί σε επεξεργασία.

Μετά την έγκριση του σχεδίου ΕΣΧΑΔΑ ή ΕΣΧΑΣΕ, προβλέπεται κατά το άρθρο 13 του Ν 3986/2011 η διαδικασία χωροθέτησης του επενδυτικού σχεδίου (2ο στάδιο πολεοδομικής ωρίμανσης). Με κοινή Υπουργική Απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του Υπουργού Οικονομικών επί ΕΣΧΑΔΑ (αντιστοίχως με κοινή Υπουργική Απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων επί ΕΣΧΑΣΕ) εγκρίνεται η χωροθέτηση του συγκεκριμένου επενδυτικού σχεδίου και εν συνεχεία όλες οι λοιπές άδειες που απαιτούνται (άδειες εγκατάστασης, άδειες λειτουργίας κλπ.). Ειδικώς δε για τα ακίνητα που πολεοδομούνται, δηλαδή όσα αξιοποιούνται για τη χρήση «παραθεριστικό – τουριστικό χωριό» ή «επιχειρηματικό πάρκο», κατά το δεύτερο στάδιο πολεοδομικής ωρίμανσης εγκρίνεται η οικεία πολεοδομική μελέτη, στην οποία ενσωματώνεται και η χωροθέτηση του επενδυτικού σχεδίου.

Καθ’ ερμηνεία του άρθρου 13Α του Ν 3986/2011 και υπό το φως της αρχής της αναλογικότητας, καθώς και της επικουρικότητας συνάγεται ότι σε κάθε περίπτωση επενδυτικής πρότασης θα πρέπει εκ των προτέρων να εξετάζεται το ήδη υπάρχον πολεοδομικό καθεστώς χρήσεων γης και όρων δόμησης της περιοχής επέμβασης, ώστε να εκπονείται τελικώς ΕΣΧΑΔΑ ή ΕΣΧΑΣΕ μόνο στις ειδικές περιπτώσεις που αυτό παρίσταται αναγκαίο για την λειτουργική εξυπηρέτηση του σκοπού της επένδυσης.

Περαιτέρω, τα άρθρα 14 και 14Α του Ν 3986/2011 αφορούν τις περιπτώσεις παραχώρησης αιγιαλού και παραλίας και τη δυνατότητα δημιουργίας τουριστικών λιμενικών εγκαταστάσεων για την αξιοποίηση ακινήτων ως περιοχών τουρισμού-αναψυχής ή ως παραθεριστικών-τουριστικών χωριών.

2.5. Ο Ν 4608/2019 «Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα και προσέλκυση Στρατηγικών Επενδύσεων και άλλες διατάξεις»

Με τον Ν 4608/2019 επήλθαν κάποιες επιπλέον τροποποιήσεις, καθότι η Διοίκηση αξιοποίησε πλέον την εμπειρία από την πολυετή εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου των στρατηγικών επενδύσεων, το ενδιαφέρον των επενδυτών, αλλά και την υπαρκτή ανάγκη για βελτίωση του υφιστάμενου πλαισίου. Ειδικότερα, με τον νόμο αυτόν τροποποιήθηκε το θεσμικό πλαίσιο των στρατηγικών επενδύσεων, με σκοπό την προσέλκυση μεγάλων και με ποιοτικά χαρακτηριστικά επενδύσεων σε όλους τους στρατηγικούς τομείς της οικονομίας, παρέχοντας ασφάλεια δικαίου, ταχύτητα και αποτελεσματικότητα στους επενδυτές, τη Διοίκηση και την οικονομία. Καταρχάς, προβλέφθηκαν πέντε (5) κατηγορίες στρατηγικών επενδύσεων, ανάλογα με τα παρεχόμενα κίνητρα και συγκεκριμένα διακρίνονταν σε: i) Στρατηγικές Επενδύσεις 1, ii) Στρατηγικές Επενδύσεις 2, iii) Εμβληματικές Επενδύσεις, iv) Στρατηγικές Επενδύσεις ταχείας αδειοδότησης, και σε v) Αυτοδίκαια εντασσόμενες Στρατηγικές Επενδύσεις.

Οι βασικές καινοτομίες του νέου νόμου συνοψίζονται στα εξής:

• Οι στρατηγικές επενδύσεις κατέλαβαν περισσότερους κλάδους της οικονομίας.

• Προβλέφθηκαν ενισχυμένα κίνητρα, ιδίως στη βιομηχανία, στην έρευνα και ανάπτυξη.

• Χορηγήθηκε η δυνατότητα αξιοποίησης ακινήτων που ανήκουν στο Δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, με εξαίρεση τα ακίνητα που ανήκουν στο ΤΑΙΠΕΔ ή στο Υπερταμείο, για την πραγματοποίηση επ’ αυτών Στρατηγικών Επενδύσεων από ιδιώτες.

• Οι στρατηγικές επενδύσεις κατηγοριοποιήθηκαν πλέον ανάλογα με τα παρεχόμενα κίνητρα.

• Θεσπίστηκε διαδικασία οργανωμένης ψηφιακής διαβούλευσης.

• Επιταχύνθηκε η αδειοδοτική διαδικασία.

• Θεσπίστηκε η υποχρεωτική κατάρτιση Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ της Διοίκησης και του φορέα επένδυσης με δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα αδειοδότησης και υλοποίησης της επένδυσης.

• Εισήχθη η δυνατότητα επίλυσης των διαφορών που ανακύπτουν από την ερμηνεία και την εφαρμογή του Μνημονίου Συνεργασίας με τον θεσμό της Διαιτησίας.

• Θεσπίστηκε διαδικασία ελέγχου της πορείας υλοποίησης της επένδυσης και διαδικασία επιβολής κυρώσεων σε περιπτώσεις αδράνειας εκ μέρους του επενδυτή.

Περαιτέρω με τον νόμο αυτό συστηματοποιήθηκαν τα παρεχόμενα επενδυτικά κίνητρα στις στρατηγικές επενδύσεις, τα οποία διακρίθηκαν σε κίνητρα χωροθέτησης, φορολόγησης και αδειοδότησης. Ως προς τα κίνητρα χωροθέτησης θεσπίστηκαν τα εξής: i. επαναλήφθηκε η δυνατότητα κατάρτισης Ειδικών Σχεδίων Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ), ii. ειδικά για τις «Εμβληματικές Επενδύσεις» στον το-

μέα της βιομηχανίας προβλέφθηκε η δυνατότητα χρήσης του ΕΣΧΑΣΕ με συντελεστή δόμησης 0.6, και iii. προβλέφθηκε η δυνατότητα πραγματοποίησης αναγκαστικών απαλλοτριώσεων ή σύστασης εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί ακινήτων, υπό την προϋπόθεση ότι η απαλλοτριούμενη έκταση δεν μπορεί να καταλαμβάνει ποσοστό εκτάσεων μεγαλύτερο του 3% της συνολικής έκτασης υλοποίησης της επένδυσης.

Ως προς τα φορολογικά κίνητρα προβλέφθηκαν τα εξής: i. σε όλες τις στρατηγικές επενδύσεις, ανεξαρτήτως κατηγορίας, παρασχέθηκε το κίνητρο σταθεροποίησης του φορολογικού συντελεστή, ii. προβλέφθηκε η δυνατότητα φορολογικής απαλλαγής, που συνίσταται στην απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί των πραγματοποιούμενων προ φόρου κερδών που προκύπτουν με βάση τη φορολογική νομοθεσία, από το σύνολο των δραστηριοτήτων της επιχείρησης, αφαιρουμένου του φόρου του νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας που αναλογεί στα κέρδη που διανέμονται ή αναλαμβάνονται, iii. θεσπίστηκε η δυνατότητα επιτάχυνσης των φορολογικών αποσβέσεων των παγίων που έχουν ενταχθεί στο εγκεκριμένο σχέδιο επένδυσης με προσαύξηση των οικείων συντελεστών κατά ποσοστό 100%, ενώ ο τελικός προσαυξημένος συντελεστής δεν μπορούσε να υπερβαίνει το 40% σε περίπτωση που ο αρχικός συντελεστής απόσβεσης είναι ανώτερος του 20% και iv. ειδικά για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις, οι αποσβέσεις των μηχανημάτων και του μηχανολογικού εξοπλισμού προβλεπόταν να εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα κατά τον χρόνο της πραγματοποίησής τους, προσαυξημένες κατά ποσοστό 30%.

Ως προς τα κίνητρα ταχείας αδειοδότησης, ορίστηκε ότι οποιασδήποτε απαιτούμενη άδεια, έγκριση ή γνωμοδότηση για την εγκατάσταση ή λειτουργία Στρατηγικής Επένδυσης όφειλε να εκδίδεται εντός σαράντα πέντε (45) ημερών από την ημερομηνία υποβολής του σχετικού φακέλου από τον φορέα της επένδυσης. Η αδειοδοτούσα αρχή εξέταζε την τυπική και ουσιαστική πληρότητά του και μπορούσε εντός δεκαπέντε (15) ημερολογιακών ημερών, και μία μόνο φορά, να αιτηθεί συμπληρωματικά στοιχεία. Στην περίπτωση αυτή προβλεπόταν αναστολή της σχετικής προθεσμίας, η οποία άρχιζε πάλι από την κατάθεση των συμπληρωματικών στοιχείων, χωρίς, ωστόσο, να υπάρχει δυνατότητα παράτασής της πέραν των σαράντα πέντε (45) ημερών. Σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της παραπάνω προθεσμίας, παρεχόταν η δυνατότητα στον Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης να εκδώσει ή να απορρίψει αιτιολογημένα τη σχετική άδεια.

Τέλος, ως προς τα κίνητρα ενίσχυσης δαπανών παρέχονταν ενισχύσεις με τη μορφή επιχορήγησης, που συνίσταντο στην παροχή χρηματικού ποσού για την κάλυψη τμήματος των ενισχυόμενων δαπανών. Συγκεκριμένα, παρεχόταν: i. ενίσχυση για την πρόσληψη εργαζομένων σε μειονεκτική θέση και ατόμων με αναπηρία, η οποία, αθροιζόμενη με τυχόν άλλες κρατικές ενισχύσεις, δεν μπορούσε να υπερβαίνει τα 5.000.000 ευρώ ανά επενδυτικό σχέδιο και ii. ενίσχυση για έργα έρευνας και ανάπτυξης, η οποία, αθροιζόμενη με άλλες τυχόν κρατικές ενισχύσεις, δεν μπορούσε να υπερβαίνει (α) για έργα που αφορούν κυρίως τη βιομηχανική έρευνα τα 20.000.000 ευρώ

ανά επενδυτικό σχέδιο, (β) για έργα που αφορούν κυρίως πειραματική ανάπτυξη τα 15.000.000 ευρώ ανά επενδυτικό σχέδιο, και (γ) για μελέτες σκοπιμότητας και προετοιμασίας ερευνητικών δραστηριοτήτων τα 7.500.000 ευρώ ανά επενδυτικό σχέδιο.

2.6. Ο νέος νόμος περί στρατηγικών επενδύσεων - Ν 4864/2021

Ο Ν 4864/2021 με τίτλο «Στρατηγικές επενδύσεις και βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος μέσω της επιτάχυνσης διαδικασιών στις ιδιωτικές και στρατηγικές επενδύσεις, δημιουργία πλαισίου για τις εταιρείες τεχνοβλαστούς και άλλες επείγουσες διατάξεις για την ανάπτυξη» αποτελεί το νέο νομοθετικό πλαίσιο για τις στρατηγικές επενδύσεις, το οποίο θεσπίστηκε με στόχο την περαιτέρω βελτίωση του επενδυτικού κλίματος για την υλοποίηση αυτών και προκειμένου να απλοποιηθούν και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες αξιολόγησης και υλοποίησής τους και να ενισχυθεί η ασφάλεια δικαίου των στρατηγικών επενδυτών.

Προς την επίτευξη του σκοπού αυτού διαμορφώθηκε ένα νέο, ενιαίο ρυθμιστικό πλαίσιο, που περιέχει συγκεντρωμένη την κείμενη νομοθεσία, την οποία περαιτέρω κωδικοποιεί και βελτιώνει, καταργώντας διατάξεις που αποδείχθηκαν δυσλειτουργικές και παράλληλα εισάγοντας τροποποιητικές ή νέες διατάξεις. Με τον εν λόγω νόμο καταργείται ο προγενέστερος Ν 3894/2010 περί στρατηγικών επενδύσεων, ενώ επί της ουσίας διατηρείται η λογική του Ν 4608/2019 και η διάκριση κατηγοριών επενδύσεων ανάλογα με τα παρεχόμενα κίνητρα. Ειδικά, οι «Εμβληματικές Επενδύσεις» ονομάζονται πλέον «Εμβληματικές Επενδύσεις Εξαιρετικής Σημασίας» (άρθρο 1 γ). Επίσης, με τον ίδιο νόμο επικαιροποιούνται οι περιβαλλοντικές, πολεοδομικές και αδειοδοτικές ρυθμίσεις του Ν 3894/2010 για τις στρατηγικές επενδύσεις (άρθρα 3 έως 6) και συστηματοποιούνται τα παρεχόμενα επενδυτικά κίνητρα για την πραγματοποίησή τους, τα οποία διακρίνονται ανάλογα με τον χαρακτήρα τους σε κίνητρα χωροθέτησης (άρθρο 7), φορολογικά κίνητρα (άρθρο 8), κίνητρα ταχείας αδειοδότησης (άρθρο 9) και κίνητρα ενίσχυσης κατηγοριών δαπανών στρατηγικών επενδύσεων με τη μορφή επιχορήγησης (άρθρο 10), με περιεχόμενο όμοιο με αυτό του Ν 4608/2019, όπως αναλύθηκε εκτενώς ανωτέρω.

Ιδιαιτέρως σημαντική διαφοροποίηση επήλθε με τον νέο νόμο ως προς την αποσαφήνιση της έννοιας της «στρατηγικής επένδυσης», των επιμέρους κατηγοριών στρατηγικών επενδύσεων, καθώς και των προϋποθέσεων και κριτηρίων που πρέπει να πληρούν τα σχετικά σχέδια για την υπαγωγή τους στο σχετικό καθεστώς. Έτσι, στην έννοια των στρατηγικών επενδύσεων εντάσσονται πλέον όχι μόνον τα επενδυτικά σχέδια που προ-

σελκύουν επενδυτικά κεφάλαια και ενισχύουν την απασχόληση και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας σε εθνική ή και τοπική κλίμακα, αλλά και εκείνα που προωθούν την εξωστρέφεια και την εξαγωγική δραστηριότητα, την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα, τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό, την εξοικονόμηση φυσικών πόρων στην προοπτική της κυκλικής οικονομίας και την οικονομία χαμηλού ενεργειακού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Οι επιμέρους προϋποθέσεις υπαγωγής σε μία από τις πέντε κατηγορίες στρατηγικών επενδύσεων συνοψίζονται στον ακόλουθο πίνακα ως εξής:

Περαιτέρω, ειδική μνεία αξίζει να γίνει στις προβλέψεις της παρ. 3 του άρθρου 2 Ν 4864/2021, σύμφωνα με την οποία, πέραν των ανωτέρω κατηγοριών, προβλέπεται ότι επενδύσεις σε μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας χαρακτηρίζονται ως «Στρατηγικές Επενδύσεις» των περ. α), β), γ) και δ) της παρ. 1 εφόσον, σωρευτικά με τις επιμέρους προϋποθέσεις εκάστης των περιπτώσεων, όπως αναφέρθηκαν ανωτέρω, πληρούν και τις παρακάτω προϋποθέσεις:

Περαιτέρω, αξίζει να σημειωθεί ότι με τον Ν 4864/2021, δεν επαναλήφθηκαν οι προβλέψεις του Ν 4608/2019 περί σύναψης Μνημονίου Συνεργασίας μετά τον χαρακτηρισμό της επένδυσης ως στρατηγικής από τη ΔΕΣΕ. Αντ’ αυτού, με τον Ν 4864/2021, ορίστηκαν ρητώς στο νόμο οι υποχρεώσεις του φορέα επένδυσης στο άρθρο 17 του νόμου, δίχως να καθίσταται αναγκαία η σύναψη κάποιου ιδιωτικού συμφώνου. Η παρακολούθηση της υλοποίησης της επένδυσης ανατέθηκε στη Γενική Γραμματεία Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα, όπως προβλέπεται αναλυτικά στο άρθρο 18 του νόμου, ενώ με το άρθρο 19 ορίστηκαν αυστηρές κυρώσεις που επιβάλλονται στον επενδυτή σε περίπτωση μη τήρησης των όρων της απόφασης της ΔΕΣΕ. Οι κυρώσεις αυτές περιλαμβάνουν τον αποχαρακτηρισμό της επένδυσης, την άρση των παρεχόμενων κινήτρων, τον διπλασιασμό των παραβόλων και την επιβολή προστίμου κατ’ αποκοπήν σε συνάρτηση με το ύψος της επένδυσης.

Τέλος, ως προς τα ανώτατα χρονικά όρια υλοποίησης της επένδυσης, ο Ν 4608/2019 προέβλεπε ότι ο συνολικός χρόνος για την έκδοση όλων των απαιτούμενων αδειών για την υλοποίηση μιας στρατηγικής επένδυσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία (3) έτη από την ημερομηνία υπογραφής του Μνημονίου Συνεργασίας. Αντιθέτως, σύμφωνα με τον νέο και ισχύοντα Ν 4864/2021, αμβλύνθηκαν τα χρονικά περιθώρια, αφού ο μέγιστος χρόνος υλοποίησης της στρατηγικής επένδυσης ορίστηκε στα δεκαπέντε (15) έτη, ενώ για τις επενδύσεις, οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί ως στρατηγικές, είτε βάσει του Ν 3894/2010, είτε βάσει του Ν 4608/2019 και έχει παρέλθει χρονικό διάστημα άνω των πέντε (5) ετών, χωρίς οι φορείς των επενδύσεων αυτών να έχουν καταβάλει στην Enterprise Greece το σύνολο της οφειλόμενης διαχειριστικής αμοιβής, οι φορείς αυτοί υποχρεούνται στην κατάθεση επικαιροποιημένου φακέλου του επενδυτικού τους σχεδίου εντός τριών (3) μηνών από την έγγραφη γνωστοποίηση της Enterprise Greece, για την αξιολόγηση του οποίου οφείλουν να καταβάλουν το σύνολο της διαχειριστικής αμοιβής, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 12. Η αξιολόγηση των επενδύσεων και η διαδικασία εισαγωγής τους στη ΔΕΣΕ, σύμφωνα με το άρθρο 15, ολοκληρώνονται το αργότερο εντός έξι (6) μηνών από την έγγραφη γνωστοποίηση της Enterprise Greece, ενώ σε περίπτωση μη επικαιροποίησης του φακέλου κατά τα ανωτέρω, μετά την πάροδο τριών (3) μηνών το επενδυτικό σχέδιο τίθεται στο αρχείο.

3. Διοικητική διαδικασία επί στρατηγικών επενδύσεων: υπαγωγή, εκπόνηση και έγκριση ΕΣΧΑΣΕ, χωροθέτηση και αδειοδότηση

Για την υλοποίηση μιας στρατηγικής επένδυσης ακολουθείται μια ιδιαίτερη, ειδική και σύνθετη διοικητική διαδικασία, η οποία δε συναντάται σε άλλες περιπτώσεις αδειοδότησης και χωροθέτησης εγκαταστάσεων και δραστηριοτήτων. Η διαδικασία εκκινεί με την υποβολή του επενδυτικού φακέλου εκ μέρους του ιδιώτη επενδυτή που λαμβάνει την πρωτοβουλία για την πραγματοποίηση της επένδυσης, ακολουθεί με τον χαρακτηρισμό ή μη της επένδυσης ως στρατηγικής και στη συνέχεια – στις περιπτώσεις που αυτό κριθεί απαραίτητο – έπεται η εκπόνηση και έγκριση του ΕΣΧΑΣΕ και η χωροθέτηση του επενδυτικού σχεδίου. Τα εν λόγω στάδια της διοικητικής διαδικασίας επί των στρατηγικών επενδύσεων παρατίθενται συνοπτικά στον ακόλουθο πίνακα. Μάλιστα, για λόγους πληρότητας και περαιτέρω εμβάθυνσης ακολουθεί εκτενής ανάλυση των επιμέρους σταδίων στα κεφάλαια που ακολουθούν.

3.1. 1ο διαδικαστικό στάδιο: Διαδικασία υπαγωγής σε καθεστώς στρατηγικών επενδύσεων

3.1.1. Σύνταξη επενδυτικής πρότασης και υποβολή της στην Enterprise Greece

Πρώτο στάδιο της διαδικασίας αποτελεί ο χαρακτηρισμός μιας επένδυσης ως στρατηγικής. Προς τούτο απαιτείται ο επενδυτής να συντάξει επενδυτική πρόταση και να την υποβάλει προς την Enterprise Greece. Σύμφωνα με το παλαιότερο νομοθετικό καθεστώς, η διαδικασία αυτή προβλεπόταν στο άρθρο 12 του Ν 3986/2011, όπου με τις αναγκαίες αναπροσαρμογές προς τις ιδιαιτερότητες των στρατηγικών επενδύσεων επί ιδιωτικών ακινήτων εφαρμοζόταν αναλογικά και για τις περιπτώσεις αυτές σε συνδυασμό με τις διατάξεις του Ν 3894/2010. Πλέον, με το πρόσφατο νομοθετικό πλαίσιο των στρατηγικών επενδύσεων, περιγράφεται αναλυτικά η όλη διαδικασία στο άρθρο 12 του Ν 4864/2021 με τίτλο «Υποβολή και τεκμηρίωση αίτησης χαρακτηρισμού επένδυσης ως στρατηγικής».

Για την ένταξη, λοιπόν μιας επένδυσης στον νόμο των Στρατηγικών επενδύσεων ο επενδυτής καταθέτει αίτηση μαζί με πλήρη φάκελο στον οργανισμό Enterprise Greece με τα εξής:

• Επιχειρησιακό Σχέδιο (Business plan) στο οποίο θα πρέπει να περιλαμβάνεται η περιγραφή της συνολικής επένδυσης, η ταυτότητα του επενδυτικού φορέα, η προηγού-

μενη εμπειρία του με αναφορά στη φύση και στο είδος των επενδύσεων που έχει ήδη υλοποιήσει, ανάλυση του προϋπολογισμού και της χρηματοδότησης του έργου, ενδεικτικό αναλυτικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της επένδυσης και το χρονικό διάστημα λειτουργίας της, καθώς και ειδική αναφορά στην πλήρωση των κριτηρίων του άρθρου 2 για την υπαγωγή σε καθεστώς στρατηγικών επενδύσεων (αναφορά στην ειδική κατηγορία στρατηγικής επένδυσης της οποίας τα κριτήρια πληρούνται) σχετικά με α) το ύψος της επένδυσης, β) τη δημιουργία νέων ετήσιων μονάδων επεξεργασίας, γ) την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, δ) την καινοτομία, ε) την εξωστρέφεια, στ) την υψηλή προστιθέμενη αξία, ζ) την περιβαλλοντική προστασία, η) τον καθολικό σχεδιασμό, θ) την περιγραφή του τρόπου που προτείνεται για την υλοποίηση του έργου, καθώς και η) την περιγραφή των επιμέρους δραστηριοτήτων και των υπηρεσιών που θα παρασχεθούν.

• Τίτλους ιδιοκτησίας και παραχώρησης: αγοραπωλητήρια συμβόλαια ή παραχωρητήρια κυριότητας ή συμβολαιογραφικά έγγραφα σύστασης δικαιώματος επιφάνειας, σύμφωνα με τα άρθρα 18 έως 23 του Ν 3986/2011 (Α’ 152) ή μισθωτήρια συμβόλαια ή προσύμφωνα μίσθωσης συνοδευόμενα από πιστοποιητικά ιδιοκτησίας από το αρμόδιο Υποθηκοφυλακείο ή, σε περίπτωση κατά την οποία τα ακίνητα βρίσκονται σε περιοχή όπου έχει ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση, συνοδευόμενα από αντίγραφα κτηματολογικού φύλλου των ακινήτων ή παραχωρητήρια χρήσης ακινήτων ελάχιστης διάρκειας τριάντα (30) ετών για όσα επενδυτικά σχέδια αιτούνται να λάβουν τα κίνητρα που προβλέπονται στο άρθρο 8 και δεκαπέντε (15) ετών για όλες τις άλλες περιπτώσεις, ή συμβολαιογραφικά προσύμφωνα αγοράς ακινήτων με την αίρεση της μη υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου στις στρατηγικές επενδύσεις του παρόντος Μέρους.

• Τεχνική Μελέτη με ειδικό επενδυτικό σχέδιο (Masterplan) που να αναλύει προκαταρκτικά τα περιβαλλοντικά και πολεοδομικά χαρακτηριστικά των ακινήτων, που προβλέπονται στο σχέδιο και τεκμηρίωση της χρήσης ή των χρήσεων γης, του μεγέθους και της έντασης αυτών, καθώς και των όρων και περιορισμών δόμησης, ανάλυση των άμεσων και έμμεσων συνεπειών της επένδυσης στην ελληνική οικονομία σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα («investment impact assessment») σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, στην οποία συμπεριλαμβάνεται η ανάλυση κοινωνικών και περιβαλλοντικών συνεπειών. Στην ανάλυση αυτή, λαμβάνονται υπόψη ιδίως, η τοπική παραγωγική δυνατότητα και ο βαθμός απασχόλησης, το μέγεθος και η παραγωγική δυνατότητα των γειτονικών περιοχών, το φυσικό κάλλος της περιοχής, ο αρχαιολογικός και πολιτιστικός της πλούτος, η ανθεκτικότητα και η δυνατότητα ομαλής προσαρμογής του φυσικού, οικιστικού και οικονομικοκοινωνικού υποσυστήματος στις επιδράσεις της επένδυσης, καθώς και η ύπαρξη παρεμφερών οικονομικών δραστηριοτήτων στην περιοχή. Στη μελέτη αυτή θα πρέπει να παρατίθεται το ισχύον πολεοδομικό καθεστώς που διέπει το επίμαχο-

ακίνητο, να περιγράφεται η σχέση του με τον υπερκείμενο σχεδιασμό, να λαμβάνονται υπόψη οι βασικές πολεοδομικές αρχές του πρώτου επιπέδου (αρχή εναρμόνισης, διαδημοτικής συνεργασίας και αυτονομίας του οικισμού), να προσδιορίζεται η ευρύτερη γεωγραφική περιοχή που καταλαμβάνει σε συνάρτηση προς τις διοικητικές υποδιαιρέσεις και η λειτουργική εξάρτηση προς τις γύρω περιοχές και πάντοτε ενόψει της υποχρέωσης επικαιροποίησης των δηλωθέντων στοιχείων ανά 5 έτη.

• Ανάλυση του προϋπολογισμού της συνολικής επένδυσης και των επιμέρους επενδύσεων, καθώς και της δομής χρηματοδότησης κατά την περίοδο κατασκευής του επενδυτικού έργου και κατά την περίοδο λειτουργίας του, παροχή επιστολής υποστήριξης («comfort letter») ή επιστολής απόδειξης επάρκειας κεφαλαίων («proof of funds»), για την περίπτωση επενδυτικών κεφαλαίων («funds») από χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, που λειτουργεί νόμιμα σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) ή σε κράτος μέλος του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), παράθεση των βασικών δεικτών αποδοτικότητας, αναφορά οποιασδήποτε μορφής συνδρομής που έχει ζητηθεί από το Δημόσιο, καθώς και ανάλυση ενδεχομένων άμεσων ή έμμεσων αντισταθμιστικών ωφελειών υπέρ του Δημοσίου και της τοπικής κοινωνίας.

• Ανέκκλητη εντολή και πληρεξουσιότητα προς την Enterprise Greece να προβεί σε διασταύρωση των στοιχείων και για να δημοσιεύσει τα στοιχεία της επένδυσης.

• Το αποδεικτικό καταβολής του είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) του συνόλου της διαχειριστικής αμοιβής στην Enterprise Greece.

• Υπεύθυνη δήλωση του νόμιμου εκπροσώπου του φορέα της επένδυσης, στην οποία δηλώνεται ότι τα προσκομιζόμενα έγγραφα, στοιχεία, δηλώσεις και δεδομένα που εμπεριέχονται στον υποβληθέντα φάκελο είναι ακριβή και αληθή.

• Αναλυτική περιγραφή των αιτούμενων ενισχύσεων και των σχετικών δαπανών, καθώς και τα απαραίτητα στοιχεία προς απόδειξη της πλήρωσης των κατά περίπτωση εφαρμοζόμενων προϋποθέσεων συμβατότητας προς τον Κανονισμό (ΕΕ) 651/2014 της Επιτροπής, της 17ης Ιουνίου 2014, σχετικά με την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων ως συμβατών με την εσωτερική αγορά (L 187), μόνο αν η αίτηση χαρακτηρισμού του επενδυτικού σχεδίου ως Στρατηγικής Επένδυσης περιλαμβάνει και αίτηση χορήγησης ενισχύσεων των άρθρων 8 και 10.