Back to Top
ΕΙΔΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΟΥ ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ
14ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης Αστικολόγων
Κωδικός Προϊόντος:
18791
- Έκδοση: 2023
- Σχήμα: 17Χ24
- Βιβλιοδεσία: Εύκαμπτη
- Σελίδες: 240
- ISBN: 978-618-08-0038-8
Το παρόν έργο παρουσιάζει τα Πρακτικά του 14ου Πανελλήνιου Συνεδρίου της Ένωσης Αστικολόγων, το οποίο διεξήχθη στα Ιωάννινα, στις 27 και 28 Μαΐου 2022, σε συνεργασία και με τον Δικηγορικό Σύλλογο Ιωαννίνων, με θέμα «Ειδικά ζητήματα αδικαιολόγητου πλουτισμού». Τη θεματική του συνεδρίου αποτέλεσαν τα προβλήματα τα οποία απασχολούν συναλλασσόμενους και δικαστήρια:
• πλουτισμός και νόμιμη αιτία
• αρχή επικουρικότητας
• πρωτότυποι τρόποι κτήσης κυριότητας
• διοίκηση αλλοτρίων
• η επαυξημένη ευθύνη του λήπτη
• χαριστική αιτία
• ευθύνη επί ακύρωσης του πλειστηριασμού
• δημόσιες συμβάσεις
• εργασιακές σχέσεις
Διακεκριμένοι πανεπιστημιακοί και αξιόμαχοι δικηγόροι έδωσαν το παρόν και συνεισέφεραν με τις εισηγήσεις και τις παρεμβάσεις τους σε ένα γόνιμο επιστημονικό διάλογο, ο οποίος αποτυπώνεται στα παρόντα Πρακτικά.
Οργανωτική Επιτροπή 14ου Πανελλήνιου Συνεδρίου ΕΝΑΣ V
Διοικητικό Συμβούλιο Ένωσης Αστκοκολόγων V
Διοικητικό Συμβούλιο Δικηγορικού Συλλόγου Ιωαννίνων VI
Πρόγραμμα 14ου Συνεδρίου Ένωσης Αστικολόγων VII
Πρόλογος ΙΧ
Χαιρετισμός 1
Θωμάς Ε. Καμενόπουλος
Δικηγόρος, MLE Hannover, Μέλος Δ.Σ. & πρ. Αντιπρόεδρος
του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (εκ των χορηγών του Συνεδρίου)
Χαιρετισμός 5
Παναγιώτης Σ. Γιαννόπουλος
Αναπλ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ, Αντιπρόεδρος
του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (εκ των χορηγών του Συνεδρίου)
Χαιρετισμός 6
Νικόλαος Μαράντος
Διαχειριστής της Εταιρείας N.Μ. Advisors (εκ των χορηγών του Συνεδρίου),
τ. Ειδικός εκκαθαριστής της Αγροτικής Τράπεζας
Χαιρετισμός 7
Χριστίνα Τσέτσου
Πρόεδρος του ΔΣ Ιωαννίνων
Χαιρετισμός 8
Ελένη Ακονίδου
Αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Πρόεδρος του Πνευματικού Δήμου Ιωαννιτών
Χαιρετισμός 9
Καλλιρρόη Δ. Παντελίδου
Καθηγήτρια Δ.Π. Θράκης, Πρόεδρος της Ένωσης Αστικολόγων
A΄ Συνεδρίαση
Έναρξη 13
Από τον Πρόεδρο της Α΄ συνεδρίασης, κ. Μιχ. Π. Σταθόπουλο
Επίτιμο καθηγητή Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, Ακαδημαϊκό
Πλουτισμός και νόμιμη αιτία στο δίκαιο του αδικαιολόγητου πλουτισμού.
Ειδικά ζητήματα 15
Αναστάσιος Βαλτούδης
Καθηγητής Αστικού Δικαίου Νομικής Σχολής ΑΠΘ
Η αρχή της επικουρικότητας 29
Αθανάσιος Κουτρομάνος
Πρόεδρος του Αρείου Πάγου ε.τ.
Πρωτότυποι τρόποι κτήσης κυριότητας και αδικαιολόγητος πλουτισμός 36
Γιάννα Καρύμπαλη-Τσίπτσιου
Ομ. καθηγήτρια ΑΠΘ
Παρέμβαση:
Δύο ειδικά θέματα αδικαιολόγητου πλουτισμού 49
Ιωάννης Σπυριδάκης
Ομ. Καθηγητής Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Παρέμβαση:
Θεμελίωση αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού επί εμπράγματης
πρωτότυπης δικαιοκτησίας (και ειδικότερα σε περίπτωση τακτικής χρησικτησίας) 51
Ευαγγελία Νεζερίτη
Δικηγόρος, ΔΝ
Παρέμβαση:
Ο θεσμός του αδικαιολόγητου πλουτισμού ως δίκαιο επιείκειας
και η λειτουργία αυτού 53
Γεώργιος Θ. Παπαχρήστου
Δικηγόρος, ΔΝ, LLM (Tübingen)
Παρέμβαση:
Ρήτρες σε συμβάσεις με το Δημόσιο 57
Καλλιόπη Χριστακάκου-Φωτιάδη
Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
Παρέμβαση:
Η διάταξη της ΑΚ 938 ως επιχείρημα υπέρ της αυθυπαρξίας της αξίωσης
περί αδικαιολογήτου πλουτισμού 58
Δημήτριος Κ. Ρούσσης
Δικηγόρος, ΔΝ
Β΄ Συνεδρίαση
Αδικαιολόγητος πλουτισμός και διοίκηση αλλοτρίων 63
Φίλιππος Γ. Πανταζής
Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο
Η επαυξημένη ευθύνη του λήπτη του αδικαιολόγητου πλουτισμού 90
Ζαφείριος Ν. Τσολακίδης
Αναπλ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
Παρέμβαση 107
Μιχ. Π. Σταθόπουλος
Επίτιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, Ακαδημαϊκός
Παρέμβαση 108
Ιωάννης - Αλέξανδρος Φαρχούντ
Δικηγόρος, ΔΝ
Παρέμβαση 110
Βασίλειος Τριανταφυλλίδης
Δικηγόρος, ΔΝ
Απάντηση κ. Τσολακίδη 110
Γ΄ Συνεδρίαση
Η ευθύνη του λήπτη στις χαριστικές συμβάσεις 113
Απόστολος Χελιδόνης
Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ
Ευθύνη εξ αδικαιολογήτου πλουτισμού επί ακυρώσεως
του πλειστηριασμού και εκνικήσεως του πλειστηριασθέντος 140
Παναγιώτης Η. Κολοτούρος
Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ
Παρέμβαση 173
Μιχ. Π. Σταθόπουλος
Επίτιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, Ακαδημαϊκός
Παρέμβαση:
Επαναπροσέγγιση της άποψης Παπαχρίστου για την ευθύνη του τρίτου
κατ’ ΑΚ 913 176
Γεώργιος Λέκκας
Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
Παρέμβαση:
Άδικη αναγκαστική εκτέλεση και αδικαιολόγητος πλουτισμός 178
Ιωάννης Π. Μαντζουράνης
Επίκ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ
Δ΄ Συνεδρίαση
Η αξίωση αδικαιολογήτου πλουτισμού στις διαφορές από την εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων 185
Αθανάσιος Β. Τσιρωνάς
Επίκ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ
Ο αδικαιολόγητος πλουτισμός στις εργασιακές σχέσεις 204
Ιωάννης Β. Σκανδάλης
Επίκ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
Παρέμβαση:
Θεώρηση των μορφών ανισχύρου της συμβάσεως εργασίας
υπό το πρίσμα της προστασίας του εργαζομένου 217
Γεώργιος Λέκκας
Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ
Συμπεράσματα Συνεδρίου 219
Μιχ. Π. Σταθόπουλος
Επίτιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, Ακαδημαϊκός
Επίλογος Συνεδρίου 225
Καλλιρρόη Δ. Παντελίδου
Πρόεδρος της Ένωσης Αστικολόγων, Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΔΠΘ
1
Χαιρετισμός
Θωμάς Ε. Καμενόπουλος
Δικηγόρος, MLE Hannover, Μέλος Δ.Σ. & πρ. Αντιπρόεδρος
του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (εκ των χορηγών του Συνεδρίου)
Κυρίες και κύριοι,
Ι. Είναι μεγάλη τιμή να βρίσκομαι στο βήμα ενός συνεδρίου της Ενώσεως Αστικολόγων (ΕΝ.ΑΣ.), του επιστημονικού σωματείου, το οποίο επί είκοσι επτά συναπτά έτη έχει ως στόχο την καλλιέργεια της νομικής θεωρίας και πράξης καθώς και την εμβάθυνση στο πεδίο της επιστήμης του Αστικού Δικαίου, συμβάλλει δε στην κριτική αξιολόγηση του νομοθετικού έργου και στην παρακολούθηση των εξελίξεων στην ημεδαπή και αλλοδαπή θεωρία και νομολογία, με έμφαση μάλιστα στο Ενωσιακό Δίκαιο. Στο πλαίσιο αυτό η ΕΝ.ΑΣ. προάγει την συνεργασία των θεωρητικών και των εφαρμοστών του αστικού δικαίου στην πράξη, για την περαιτέρω ανάπτυξη και καλλιέργεια του δόγματος και της επιστήμης του αστικού δικαίου.
Υλοποιώντας τους στόχους της η ΕΝ.ΑΣ. έχει διοργανώσει έως σήμερα σε πολλές πόλεις της χώρας σωρεία πανελληνίων συνεδρίων και επιστημονικών εκδηλώσεων σε θεματικές, που κινούνται στον ευρύτερο χώρο του αστικού δικαίου. Και όχι μόνο. Με χαρά θυμάμαι (καθώς το κυρίως γνωστικό πεδίο της επιστημονικής μου ενασχολήσεως και εξειδικεύσεως είναι το Εργατικό Δίκαιο) την συνδιοργάνωση με την Εταιρία Δικαίου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφαλίσεως προ τετραετίας του πολύ επιτυχημένου Συνεδρίου στην Θεσσαλονίκη με θέμα «Το Εργατικό και το Αστικό Δίκαιο σε ανοικτό διάλογο», από το βήμα του οποίου επίσης είχα την τιμή να λάβω τον λόγο.
Και τι να πει κανείς για έναν επιστημονικό φορέα, Πρόεδροι του οποίου έχουν διατελέσει σημαντικότατες προσωπικότητες της επιστήμης του Αστικού Δικαίου, όπως (κατά σειρά θητείας) οι Απόστολος Γεωργιάδης, Μιχάλης Σταθόπουλος, Γεώργιος Καλλιμόπουλος, Παναγιώτης Κορνηλάκης, Φίλιππος Δωρής, Ιωάννης Καράκωστας, Παναγιώτης Λαδάς, Δήμητρα Παπαδοπούλου-Κλαμαρή, Γιάννα Καρύμπαλη–Τσίπτσιου και προσφάτως η αγαπητή Καθηγήτρια κυρία Καλλιρρόη Παντελίδου, με την οποία μάλιστα έχω την χαρά της συνεργασίας και στο Συμβούλιο Σπουδών της Εθνικής Σχολής Δικαστών.
2
ΙΙ. Όπως πάντα, η ΕΝ.ΑΣ. έχει και πάλι επιλέξει ένα ιδιαιτέρως σημαντικό θέμα για το συνέδριό της, δογματικό αλλά και πάντοτε επίκαιρο: τον αδικαιολόγητο πλουτισμό και τα ειδικότερα θέματα αυτού.
Ολόκληρο το οικοδόμημα του Ενοχικού Δικαίου βασίζεται και θεμελιώνεται στις εξής τρεις μεγάλες ηθικές επιταγές: α) στην αρχή της τήρησης της υποσχέσεως που ελευθέρως εδόθη (γνωστή ως αρχή «pacta sunt servanda» – οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται), β) στην αρχή της υποχρεώσεως προς αποζημίωση από την ζημία που προξενήθηκε αδίκως και υπαιτίως (914 επ. ΑΚ) και γ) στην αρχή της απαγορεύσεως του αδικαιολογήτου πλουτισμού σε βάρος άλλου (904 επ. ΑΚ).
Στο ισχύον οικονομικό σύστημα της ελεύθερης αγοράς το δίκαιο ως θεσμός ρύθμισης των ανθρώπινων σχέσεων δεν απαγορεύει γενικά και αφηρημένα τον πλουτισμό ενός προσώπου σε βάρος άλλου. Αυτό που απαγορεύεται είναι ο πλουτισμός που δεν στηρίζεται σε κάποια νόμιμη αιτία, σε έναν σκοπό, δηλαδή, που να αναγνωρίζεται από τον νομοθέτη. Έτσι, χωρίς να «συνθλίβεται» η επιδίωξη ατομικού οφέλους, που είναι από τις κινητήριες δυνάμεις μίας κοινωνίας, η δικαιϊκή τάξη διατηρεί την επιβεβλημένη ισορροπία μεταξύ των μελών της, αμβλύνοντας τις αδικίες και τις παθογένειες από την οικονομική δραστηριότητα αυτών.
Η σημασία του αδικαιολογήτου πλουτισμού για όλο το οικοδόμημα του Αστικού μας Δικαίου είναι τεράστια. Κατ’ αρχάς, πρέπει να σημειωθεί ότι πέραν των θεμελιωδών ρυθμίσεων των άρθρων 904 επ. ΑΚ, διάφορες διατάξεις παραπέμπουν στον αδικαιολόγητο πλουτισμό (όπως λ.χ. οι ΑΚ 380, 389 §2, 509, 735, 943 §2, 1063 §1 κ.ο.κ.) και δη άλλοτε παραπέμπουν στο σύνολο των διατάξεών του (βλ. ΑΚ 735, 938, 943 §2 κλπ.) - χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εφαρμόζονται αυτοδικαίως όλες οι διατάξεις του αδικαιολογήτου πλουτισμού, αλλά πρέπει κάθε φορά να ερευνάται αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του και, αν αυτό συμβαίνει, τότε επέρχονται οι συνέπειές του (ΑΚ 908 επ.), ενώ άλλοτε οι παραπέμπουσες διατάξεις θεωρούν δεδομένο τον αδικαιολόγητο πλουτισμό, οπότε παραπέμπουν στις διατάξεις που ρυθμίζουν τις συνέπειές του, όπως λ.χ. οι ΑΚ 380, 389 § 2, 509 κ.ο.κ.
Σημειωτέον ότι ο θεσμός του αδικαιολογήτου πλουτισμού δεν είναι απλά ένας θεσμός αποκλειστικώς του ιδιωτικού δικαίου, εφαρμόζεται ακόμη και στο δημόσιο δίκαιο, όπως άλλωστε πολύ εύστοχα παρατηρούμε την σχετική θεματική στο Πρόγραμμα του Συνεδρίου.
ΙΙΙ. Το παρόν Συνέδριο, πράγματι, καταπιάνεται με κομβικές προβληματικές του δικαίου του αδικαιολογήτου πλουτισμού. Έτσι, εντοπίζει κανείς μεταξύ άλλων στο Πρόγραμμα τις εξής ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσες θεματικές:
- Πλουτισμός και νόμιμη αιτία. Ως έλλειψη νόμιμης αιτίας χαρακτηρίζεται από τον Α.Π. «η έλλειψη δικαιολογητικής βάσεως για τη διατήρηση της παροχής από το λήπτη. Αιτία του πλουτισμού είναι ο σκοπός τον οποίο επιδιώκει με την παροχή
3
του ο δότης, η απουσία δε του σκοπού αυτού επιφέρει την έλλειψη της αιτίας». Κατά την επιστήμη «νόμιμη αιτία του πλουτισμού αποτελεί εκείνο το γεγονός που παρέχει κάθε φορά την σύμφωνη με την έννομη τάξη δικαιολογία για την οριστική διατήρηση του. Και τα γεγονότα αυτά, που δικαιολογούν την διατήρηση του πλουτισμού από το λήπτη του, είναι η βούληση του δότη, το αντάλλαγμα που δίνει ο λήπτης για την απόκτηση του πλουτισμού και η θέληση του νομοθέτη». Στο πλαίσιο αυτό ερευνώνται οι περιπτώσεις νόμιμων αιτιών και οι περιπτώσεις έλλειψης νόμιμης αιτίας.
- Επικουρικότητα ή μη της αξιώσεως του αδικαιολόγητου πλουτισμού. Στη νομολογία γίνεται δεκτό ότι η αξίωση του αδικαιολόγητου πλουτισμού είναι επικουρική σε σχέση με τις αξιώσεις από έγκυρη σύμβαση. Ουσιαστικά η αξίωση του αδικαιολόγητου πλουτισμού δεν γεννάται, εφόσον υπάρχει σύμβαση ισχυρή, που δεν έχει ανατραπεί, είτε λ.χ. με ακύρωση, υπαναχώρηση, καταγγελία κλπ. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι η ύπαρξη έγκυρης και ισχυρής ακόμα σύμβασης συνιστά νόμιμη αιτία διατήρησης του πλουτισμού του λήπτη, δηλαδή επί παραδείγματι στην πώληση, της παροχής του πωλητή από τον αγοραστή. Τα δικαστήρια συνηθίζουν να απορρίπτουν μία αγωγή ως νόμω αβάσιμη, διότι ο ενάγων δεν διαλαμβάνει στο δικόγραφό του τα πραγματικά εκείνα περιστατικά, που δικαιολογούν την επιλογή της αξίωσης του αδικαιολογήτου πλουτισμού αντί της αξιώσεως από την βασική («επώνυμη») σύμβαση που τον συνδέει με τον εναγόμενο. Αντίθετα, η επιστήμη δέχεται με καταλυτικά επιχειρήματα την αυτοτέλεια της αξιώσεως του αδικαιολογήτου πλουτισμού – και πού αλλού να παραπέμψει κανείς σχετικώς, παρόντος του μεγάλου Δασκάλου μας, Μιχάλη Σταθόπουλου …
- Διάκριση από συγγενείς έννοιες. Η αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού διακρίνεται από λοιπές βάσεις θεμελίωσης αποζημιωτικής αξιώσεως. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αποζημίωση λόγω αδικοπραξίας (914 επ. ΑΚ), στην οποία περίπτωση το καταβαλλόμενο χρηματικό ποσό καλύπτει ολόκληρη την ζημιά του ζημιωθέντος (εξαίρεση: 387 ΑΚ / εύλογη αποζημίωση), ενώ στην αξίωση του αδικαιολόγητου πλουτισμού δεν καλύπτεται όλη η ζημιά που υφίσταται ο ζημιωθείς, αλλά μόνο το ποσό κατά το οποίο πλούτισε ο υπόχρεος (ΑΚ 909 ΑΚ).
- Ενδιαφέρον έχουν στο πλαίσιο αυτό και οι λεγόμενες τριμερείς σχέσεις. Για τέτοιες σχέσεις γίνεται λόγος όταν μετέχουν στην μετακίνηση του πλουτισμού τρία πρόσωπα. Διακρίνονται δύο είδη τριγωνικών σχέσεων: α) η γραμμική σχέση και β) η τριγωνική σχέση. Γραμμική σχέση υπάρχει στην περίπτωση της αλυσίδας πλουτισμών, όπως στην περίπτωση αλλεπάλληλων μεταβιβάσεων. Στην τριγωνική σχέση μετέχουν δύο πρόσωπα, ο καταβάλλων και ο αποκτών, αλλά και ένα τρίτο, που συνδέεται με αυτούς.
4
5
Χαιρετισμός
Παναγιώτης Σ. Γιαννόπουλος
Αναπλ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ, Αντιπρόεδρος
του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (εκ των χορηγών του Συνεδρίου)
Αξιότιμοι κ.κ. καθηγητές,
Αξιότιμοι κ.κ. δικαστικοί λειτουργοί,
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Με αισθήματα ιδιαίτερης τιμής ανέλαβα να απευθύνω τον παρόντα χαιρετισμό εκ μέρους του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης στην έναρξη του πολύ ενδιαφέροντος συνεδρίου της Ένωσης Αστικολόγων με θέμα «Ειδικά ζητήματα αδικαιολογήτου πλουτισμού». Η θεματική του συνεδρίου εμφανίζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη δικαστηριακή πρακτική αλλά και για το επιστημονικό δόγμα. Προς την κατεύθυνση αυτή είμαι βέβαιος ότι θα συγκλίνουν οι εισηγήσεις του επόμενου διημέρου, οι οποίες καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα ειδικών προβληματισμών από ολόκληρη την ύλη του αδικαιολόγητου πλουτισμού.
Εκφράζω ως εκ τούτου τα θερμότερα συγχαρητήρια μου στη διοργανώτρια, Ένωση Αστικολόγων, τόσο για την πρωτοβουλία της διοργάνωσης, όσο και την επιλογή των εκλεκτών εισηγητών, ευχόμενος συγχρόνως καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου.
6
Χαιρετισμός
Νικόλαος Μαράντος
Διαχειριστής της Εταιρείας N.Μ. Advisors (εκ των χορηγών του Συνεδρίου),
τ. Ειδικός εκκαθαριστής της Αγροτικής Τράπεζας
Αισθάνομαι μεγάλη τιμή που βρίσκομαι ανάμεσα σε τόσους έγκριτους νομικούς.
Προσδοκούμε τις συμβουλές, τη σύμπραξή σας και τη βοήθειά σας στην άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Εύχομαι καλή επιτυχία στο Συνέδριο.
7
Χαιρετισμός
Χριστίνα Τσέτσου
Πρόεδρος του ΔΣ Ιωαννίνων
Ως Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ιωαννίνων και εκ μέρους όλων των συναδέλφων μου, έχω την τιμή να σας καλωσορίσω στην πολύ όμορφη και φιλόξενη πόλη μας και μάλιστα σε αυτό τον εξαίρετο χώρο του Δήμου Ιωαννιτών.
Η χαρά μου είναι διπλή. Αφενός το παρόν Συνέδριο, μας δίνει την ευκαιρία να ανταμώσουμε δια ζώσης επιστημονικά έπειτα από μια μακρά περίοδο κοινωνικής αποστασιοποίησης λόγω Covid. Αφετέρου και προεχόντως, μας δίνει την ευκαιρία της εμβάθυνσης στο μεγάλο νομικό ζήτημα του αδικαιολόγητου πλουτισμού, με την ανάπτυξη εννέα θεματικών ενοτήτων από έγκριτους και εκλεκτούς ομιλητές, οι οποίοι με τις εισηγήσεις τους θα δώσουν το έναυσμα για ένα γόνιμο επιστημονικό διάλογο.
Σας ευχαριστώ από καρδιάς όλους και όλες που ανταποκριθήκατε σε μια δύσκολη συγκυρία στην πρόσκληση του Δικηγορικού Συλλόγου Ιωαννίνων και της Ένωσης Αστικολόγων. Ευχαριστώντας και την Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου, ας μου επιτραπεί να κάνω ιδιαίτερη μνεία στις συναδέλφους μου - μέλη του ΔΣ Ιωαννίνων Βέρα Γκουβά, Ελένη Αναστασίου, Ελένη Σίμου και Έλλη Νούτση.
Ολόψυχα εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου.
8
Χαιρετισμός
Ελένη Ακονίδου
Αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Πρόεδρος του Πνευματικού Δήμου Ιωαννιτών
Αποτελεί για την πόλη μας ιδιαίτερη τιμή να φιλοξενούμε το 14ο Συνέδριο της Ένωσης Αστικολόγων. Η αλήθεια είναι ότι χάρηκα ιδιαιτέρως όταν μου ζητήθηκε από την αγαπητή κ. Παντελίδου, Πρόεδρο της ΕΝΑΣ, να συνδράμω στην πραγματοποίηση αυτού του Συνεδρίου. Στην πολύ δύσκολη περίοδο που διανύομε μετά από την πανδημία, έρχονται να προστεθούν ο πόλεμος και η ακρίβεια που ανατρέπουν την καθημερινότητά μας. Πολλοί επαγγελματικοί κλάδοι πλήττονται, όπως και όλα ανεξαιρέτως τα νοικοκυριά. Τίποτε δεν θυμίζει την κανονικότητα.
Το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών, ως ένα από τα μεγαλύτερα νομικά πρόσωπα του Δήμου μας, στέκεται αρωγός σε κάθε επιστημονική εκδήλωση που διοργανώνεται είτε από επαγγελματικούς φορείς είτε από ιδιώτες και δεν θα μπορούσε να απέχει από μια τόσο σημαντική επιστημονική πρωτοβουλία.
Ο Δήμος Ιωαννιτών και το Πνευματικό Κέντρο σας καλωσορίζουν στην Πόλη μας, σας ευχόμαστε καλή διαμονή και καλή επιτυχία στο Συνέδριο.
11
A΄ Συνεδρίαση
Παρασκευή 27 Μαΐου 2022, απόγευμα
Προεδρεύων: Μιχ. Π. Σταθόπουλος
Επίτιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, Ακαδημαϊκός
13
Έναρξη
Από τον Πρόεδρο της Α΄ συνεδρίασης, κ. Μιχ. Π. Σταθόπουλο
Επίτιμο καθηγητή Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, Ακαδημαϊκό
Ευχαριστώ πολύ, πρωτίστως την κ. Παντελίδου που σας θύμισε ότι κλείνουν 50 χρόνια από τη δημοσίευση της υφηγεσίας μου για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό. Εγώ βέβαια υπολογίζω και 5 χρόνια πριν, γιατί τόσα χρόνια μου πήρε για να φθάσω στη δημοσίευση αυτής της πραγματείας. Άρα 55 χρόνια ενασχόλησης με τον αδικαιολόγητο πλουτισμό. Ευχαριστώ επίσης το Δ.Σ. και την Πρόεδρο που μου έκαναν την τιμητική πρόταση, να αναλάβω μια προεδρεία εδώ, όπως επίσης στο τέλος και τη συναγωγή συμπερασμάτων. Επιπλέον θέλω να ευχαριστήσω τους Ιωαννίτες που μας φιλοξενούν τόσο ωραία εδώ στην όμορφη πόλη τους. Είπε η κ. Παντελίδου τι σημασία έχουν τα Ιωάννινα. Θυμήθηκε και την αρχαία εποχή, Δωδώνη κλπ. Εγώ θα προσθέσω και κάτι άλλο, Ρόη, που εκτιμώ πολύ στα Ιωάννινα. Ήταν ένα κέντρο του νεοελληνικού διαφωτισμού. Ύστερα από αιώνες, στην αρχή της τουρκοκρατίας, αιώνες αμάθειας (δεν υπήρχαν σχολεία καν) άρχισαν κάποτε στην Ελλάδα και κυρίως στα Ιωάννινα, και σε άλλες πόλεις βέβαια, να ιδρύονται σχολεία. Σας θυμίζω τη Ζωσιμαία και άλλα πολλά σχολεία. Και άρχισε να διαδίδεται η παιδεία, η σύνδεση με το παρελθόν, την ένδοξη αρχαιότητα. Άρα τα Ιωάννινα έχουν συμβάλει πολύ στην προσπάθεια να ξαναγεννηθεί το ελληνικό έθνος. Και βεβαίως οι Ηπειρώτες διακρίνονται όσο καμία άλλη περιοχή στην Ελλάδα, το είπε η κ. Παντελίδου, με τους ευεργέτες που ανέδειξαν και μάλιστα ανιδιοτελείς ευεργέτες. Αυτό είναι το χαρακτηριστικό τους. Το έχει γράψει και η Αλίκη Μαραγκοπούλου σε ένα βιβλίο της «Ηπειρώτες και Ηπειρώτισσες», όπου, μάλλον όχι αδικαιολογήτως, λέει ότι είναι ο καλύτερος λαός του κόσμου στο θέμα της ανιδιοτέλειας σε αντίθεση με άλλους ευεργέτες που θέλουν να προβάλλουν με κάθε τρόπο τις χορηγίες τους κ.λπ.
Αλλά ας έλθουμε τώρα στο πρόγραμμα που είναι πολύ γεμάτο. Έχουμε τρεις εξαιρετικά ενδιαφέρουσες εισηγήσεις, που διαφέρουν κάπως από τις έξι εισηγήσεις της αυριανής ημέρας. Οι έξι αυριανές αφορούν ειδικά θέματα. Αυτές πράγματι αποδίδουν τον τίτλο του συνεδρίου μας που είναι «Ειδικά ζητήματα αδικαιολόγητου πλουτισμού».
