Η ΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ
- Έκδοση: 2017
- Σχήμα: 17х24
- Βιβλιοδεσία: Εύκαμπτη
- Σελίδες: ΧΧΙΙ +266
- ISBN: 978-960-622-183-5
- Δείτε ένα απόσπασμα
- Black friday εκδόσεις: 30%
Αντικείμενο της μονογραφίας αποτελεί η μελέτη του συστήματος κτήσης της κληρονομίας υπό τον Αστικό Κώδικα.
Ο συγγραφέας αναλύει την εξαγγελία του νόμου περί «αυτοδίκαιου» της κτήσης της κληρονομίας, δηλαδή την πρόβλεψη περί κτήσης της κληρονομίας από τον καλούμενο ως κληρονόμο επειδή ο ίδιος ο νόμος το προβλέπει (“ipso jure” κτήση της κληρονομίας), ήδη κατά τη στιγμή του θανάτου του κληρονομούμενου, στιγμή που ορίζεται ως επαγωγή της κληρονομίας (“ipso morte” κτήση της κληρονομίας). Αναζητούνται οι δικαιοηθικές αρχές πίσω από το ισχύον σύστημα κτήσης της κληρονομίας και αναδεικνύεται η πλασματική κτήση της κληρονομίας ως τελειοποίηση του συστήματος της κτήσης της κληρονομίας. Στο πλαίσιο αυτό, ο προσδιορισμός του χρονικού σημείου της έναρξης της προθεσμίας αποποίησης έχει καθοριστική σημασία.
Το ισχύον στην Ελλάδα δίκαιο εξετάζεται συγκριτικά προς συστήματα που ισχύουν σε άλλες έννομες τάξεις, μετά την εξέταση της λειτουργίας των συστημάτων κτήσης της κληρονομίας σε διάφορες ιστορικές περιόδους, ιδίως κατά τις φάσεις εξέλιξης του Ρωμαϊκού Δικαίου. Μέσω της σύγκρισης διαφορετικών νομοθετικών επιλογών, κατηγοριοποιούνται τα συστήματα κτήσης της κληρονομίας και αναδεικνύονται τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα κάθε συστήματος.
Αποδοχή και αποποίηση της κληρονομίας ως δικαιοπραξίες στο επίκεντρο του συστήματος κτήσης της κληρονομίας, εξετάζονται και ως προς τη νομική τους φύση, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη δυνατότητα μερικής αποδοχής/ αποποίησης της κληρονομίας, με την ανάδειξη περιπτώσεων «γνήσιας» και «μη γνήσιας» μερικής αποδοχής/ αποποίησης.
Τέλος, αναλύεται από το συγγραφέα και το σύστημα κτήσης των κληροδοσιών με ανάλυση των προβλημάτων που ανακύπτουν ιδίως στην περίπτωση της κληροδοσίας με εμπράγματη ενέργεια.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ | |
ΠΡΟΛΟΓΟΣ | Σελ. V |
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ | Σελ. VII |
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ | Σελ. XXI |
§ 1. Εισαγωγή | |
Ι. Το σύστημα της κληρονομικής διαδοχής κατά τον ΑΚ | |
1. Η σημασία της κληρονομικής διαδοχής | Σελ. 1 |
2. Οι θεμελιώδεις αρχές της κληρονομικής διαδοχής | Σελ. 5 |
α. Η αρχή της αναγνώρισης του ιδιωτικού κληρονομικού δικαιώματος | Σελ. 6 |
β. Η ελευθερία διαθέσεως | Σελ. 8 |
γ. Η αναγνώριση του «οικογενειακού κληρονομικού δικαιώματος» | Σελ. 10 |
αα. Ως προς την εξ αδιαθέτου διαδοχή | Σελ. 10 |
ββ. Η ratio της πρόβλεψης της νόμιμης μοίρας | Σελ. 12 |
δ. Η καθολικότητα της κληρονομικής διαδοχής και η προστασία των δανειστών της κληρονομίας | Σελ. 13 |
αα. Η καθολικότητα της κληρονομητής περιουσίας | Σελ. 14 |
αα. i. Δεν είναι όλη η περιουσία του προσώπου κληρονομητή | Σελ. 14 |
αα. ii. Κριτήριο διάκρισης κληρονομητών και μη εννόμων σχέσεων | Σελ. 15 |
αα. iii. Η ειδική περίπτωση των οικογενειακών εγγράφων και κειμηλίων | Σελ. 16 |
αα. iv. Ιδίως η καθολικότητα στη μεταβίβαση των χρεών της κληρονομίας | Σελ. 17 |
ββ. Καθολικότητα ακόμα και στην περίπτωση εγκατάστασης επί δήλου | Σελ. 17 |
γγ. Η κληρονομία δεν αποτελεί αυτοτελές δικαίωμα | Σελ. 18 |
δδ. Καθολικότητα στον τρόπο διαδοχής | Σελ. 18 |
εε. Καθολικότητα στην αιτία διαδοχής | Σελ. 19 |
ε. Η αρχή της αυτοδίκαιης κτήσης της κληρονομίας | Σελ. 19 |
ΙΙ. Εισαγωγή στο αντικείμενο της μελέτης | Σελ. 22 |
§ 2. Ιστορική αναδρομή στις νομοθετικές επιλογές περί κτήσης της κληρονομίας | |
Ι. Το αρχαίο ελληνικό (αττικό) δίκαιο | |
1. Σύντομη εισαγωγή | Σελ. 25 |
2. Επαγωγή και κτήση της κληρονομίας | Σελ. 26 |
ΙΙ. Το Ρωμαϊκό Δίκαιο | |
1. Το αρχαϊκό και προκλασικό ρωμαϊκό δίκαιο | Σελ. 28 |
α. Περί κληρονομικής διαδοχής στο αρχαϊκό ρωμαϊκό δίκαιο | Σελ. 28 |
β. Επαγωγή και κτήση της κληρονομίας | Σελ. 31 |
2. Το κλασικό ρωμαϊκό δίκαιο | Σελ. 33 |
α. Τα είδη της κληρονομικής διαδοχής του κλασικού ρωμαϊκού κληρονομικού δικαίου | Σελ. 33 |
αα. Η hereditas | Σελ. 33 |
ββ. Η bonorum possessio | Σελ. 34 |
ββ.i. Adiuvandi iuris civilis gratia | Σελ. 35 |
ββ.ii. Supplendi iuris civilis gratia | Σελ. 36 |
ββ.iii. Corrigendi iuris civilis gratia | Σελ. 36 |
β. Επαγωγή και κτήση της κληρονομίας | Σελ. 36 |
αα. Κτήση της hereditas του ius civile | Σελ. 37 |
αα.i. Necesasarii | Σελ. 37 |
αα.ii. Extranei | Σελ. 39 |
αα.iii. Λοιπές προϋποθέσεις αποδοχής και αποποίησης της κληρονομίας | Σελ. 40 |
ββ. Bonorum possessio | Σελ. 42 |
γγ. Η «σχολάζουσα κληρονομία» | Σελ. 43 |
3. Μετακλασικό ρωμαϊκό, ιδίως Ιουστινιάνειο, κληρονομικό δίκαιο | Σελ. 45 |
α. Σύντομη επισκόπηση | Σελ. 45 |
β. Επαγωγή και κτήση της κληρονομίας | Σελ. 45 |
γ. Η «σχολάζουσα κληρονομία» | Σελ. 49 |
ΙΙΙ. Το Βυζαντινό Δίκαιο | |
1. Γενικά | Σελ. 49 |
2. Επαγωγή και κτήση της κληρονομίας | Σελ. 50 |
ΙV. Το ισχύσαν στην Ελλάδα σύστημα επαγωγής και κτήσης της κληρονομίας πριν την εισαγωγή του ΑΚ | |
1. Σύντομα για το προ του ΑΚ δικαϊκό στην Ελλάδα καθεστώς | Σελ. 51 |
2. Επαγωγή και κτήση της κληρονομίας | Σελ. 52 |
3. Χαρακτηριστικά της αποδοχής της κληρονομίας | Σελ. 54 |
4. Απαλλαγή των sui από την κληρονομία | Σελ. 55 |
5. Η «παραίτηση» ή «αποποίηση» των extranei από την κληρονομία | Σελ. 55 |
6. Το κληρονομητό της αποδοχής και αποποίησης/αποχής από την κληρονομία | Σελ. 58 |
V. Ενδιάμεσο συμπέρασμα | Σελ. 59 |
§ 3. Η αυτοδίκαιη και κατά το θάνατο του κληρονομούμενου κτήση της κληρονομίας | |
Ι. Η ipso jure και ipso morte κτήση της κληρονομίας ως συνειδητές νομοθετικές επιλογές | |
1. Το ισχύον δίκαιο | Σελ. 61 |
2. H αυτοδίκαιη (ipso jure) κτήση της κληρονομίας ειδικότερα | Σελ. 62 |
α. Κτήση της κληρονομίας «δυνάμει του νόμου» | Σελ. 62 |
αα. Κτήση της κληρονομίας μόνο λόγω της επαγωγής | Σελ. 62 |
ββ. Ειδικότερα η έννοια της επαγωγής της κληρονομίας | Σελ. 64 |
β. Η διπλή λειτουργία του δικαιώματος αποποίησης στο σύστημα της αυτοδίκαιης κτήσης της κληρονομίας | Σελ. 66 |
αα. Η αποποίηση της κληρονομίας ως πραγμάτωση της αρχής «ουδείς άκων κληρονόμος» | Σελ. 66 |
ββ. Η απώλεια του δικαιώματος αποποίησης ως τελειοποίηση του συστήματος αυτοδίκαιης κτήσης της κληρονομίας | Σελ. 68 |
ββ.i. Η σημασία της πλασματικής αποδοχής της κληρονομίας | Σελ. 68 |
ββ.ii. Αναδρομικότητα ή όχι της αποποίησης; | Σελ. 71 |
ββ.iii. Η προστασία των τρίτων ως πρόσθετο κριτήριο δικαιολόγησης της πλασματικής κτήσης της κληρονομίας | Σελ. 72 |
γγ. Ελαστικοποίηση του αυστηρού δικαίου της αποποίησης της κληρονομίας | Σελ. 74 |
γ. Η θέση της αποδοχής στο σύστημα της αυτοδίκαιης κτήσης της κληρονομίας | Σελ. 75 |
αα. Ο συμπληρωματικός χαρακτήρας της αποδοχής | Σελ. 75 |
ββ. Αποκλίνουσες θέσεις | Σελ. 79 |
ββ.i. Το δικαίωμα προσδοκίας του Endemann | Σελ. 79 |
ββ.ii. Η θεωρία του von Lübtow περί ανάγκης δήλωσης υπεισέλευσης στην κληρονομία | Σελ. 80 |
ββ.iii. Σύντομη κριτική | Σελ. 81 |
3. H ipso morte κτήση της κληρονομίας. | Σελ. 82 |
α. Χρόνος κτήσης της κληρονομίας ο χρόνος θανάτου του κληρονομούμενου | Σελ. 82 |
β. Οι διαφορετικές δυνατότητες νομοθετικής ρύθμισης | Σελ. 83 |
4. Οι δικαιοηθικές αρχές πίσω από την υιοθέτηση του συστήματος της αυτοδίκαιης κατά το χρόνο θανάτου του κληρονομούμενου κτήσης της κληρονομίας | Σελ. 85 |
5. Οι διατάξεις περί αποδοχής και αποποίησης της κληρονομίας ως αναγκαστικό δίκαιο | Σελ. 89 |
II. Οι συνέπειες της αυτοδίκαιης αλλά προσωρινής κτήσης της κληρονομίας κατά το θάνατο του κληρονομούμενου | |
1. Η σημασία της πρόβλεψης | Σελ. 92 |
2. Συνέπεια του προσωρινού χαρακτήρα της κτήσης | Σελ. 93 |
α. Κτήση αυτοδίκαιη υπό διαλυτική αίρεση | Σελ. 93 |
β. Τρόποι προστασίας του κληρονόμου | Σελ. 94 |
γ. Αναδρομική ανατροπή της σύγχυσης των περιουσιών; | Σελ. 101 |
αα. Η ανάμειξη των περιουσιών | Σελ. 101 |
ββ. Άλλες συνέπειες της αναδρομικής λειτουργίας της αποποίησης της κληρονομίας – ιδίως η τύχη των εκκρεμών διαθέσεων του προσωρινού κληρονόμου | Σελ. 104 |
δ. Διάσπαση της αυτοδίκαιης κτήσης της κληρονομίας ως προς τα εμπράγματα δικαιώματα επί ακινήτων; | Σελ. 106 |
αα. Η ρύθμιση του νόμου | Σελ. 106 |
ββ. Κτήση των κληρονομιαίων ακινήτων ipso jure; | Σελ. 108 |
γγ. Η νομική κατάσταση του κληρονομιαίου ακινήτου από τη στιγμή της επαγωγής μέχρι τη μεταγραφή της αποδοχής | Σελ. 110 |
§ 4. Συγκριτική επισκόπηση των ρυθμίσεων άλλων εννόμων τάξεων και σύγκριση των διαφόρων συστημάτων κτήσης της κληρονομίας | |
Ι. Δικαιοσυγκριτικές παρατηρήσεις | |
1. Γερμανία | Σελ. 118 |
2. Αυστρία | Σελ. 120 |
3. Ελβετία | Σελ. 122 |
4. Βέλγιο | Σελ. 123 |
5. Γαλλία | Σελ. 124 |
6. Ηνωμένο Βασίλειο | Σελ. 126 |
7. Ιρλανδία | Σελ. 129 |
8. Ισπανία | Σελ. 131 |
9. Ιταλία | Σελ. 133 |
10. Κύπρος | Σελ. 134 |
11. Ολλανδία | Σελ. 135 |
12. Ρωσία | Σελ. 136 |
13. Πορτογαλία | Σελ. 137 |
14. Τουρκία | Σελ. 137 |
ΙΙ. Σύνοψη των συστημάτων κτήσης της κληρονομίας και κριτική τους | |
1. Διαφορετικές νομοθετικές επιλογές | Σελ. 139 |
2. Κριτική των συστημάτων | Σελ. 141 |
§ 5. Aποδοχή και αποποίηση της κληρονομίας ως δικαιοπραξίες | |
Ι. Η αποδοχή κληρονομίας | |
1. Νομική φύση | Σελ. 147 |
2. Ειδικές ρυθμίσεις περί της αποδοχής | Σελ. 148 |
α. Ως προς την προσθήκη αίρεσης ή προθεσμίας | Σελ. 148 |
β. Ως προς το χρόνο και το λόγο της επαγωγής | Σελ. 149 |
3. Είδη αποδοχής | Σελ. 153 |
α. Μέσω ρητής δήλωσης | Σελ. 153 |
β. Σιωπηρά | Σελ. 154 |
γ. Πλασματική αποδοχή | Σελ. 157 |
4. Ακυρωσία αποδοχής | Σελ. 158 |
α. Εφαρμογή των διατάξεων περί ακύρωσης λόγω πλάνης, απάτης ή απειλής | Σελ. 158 |
β. Περιπτώσεις | Σελ. 160 |
αα. Το συνήθως συμβαίνον | Σελ. 160 |
ββ. Ιδίως η περίπτωση της παραμέλησης της προθεσμίας αποποίησης | Σελ. 161 |
γγ. Ιδιότητες του κληρονομούμενου ή της κληρονομίας | Σελ. 165 |
5. Άσκηση του δικαιώματος ακύρωσης και συνέπειες | Σελ. 166 |
ΙΙ. Η αποποίηση της κληρονομίας | |
1. Νομική φύση της αποποίησης | Σελ. 168 |
2. Ιδιαιτερότητες στην αποποίηση της κληρονομίας | Σελ. 170 |
3. Προσωποπαγής χαρακτήρας της αποποίησης | Σελ. 171 |
4. Η προθεσμία της αποποίησης | Σελ. 172 |
α. Η ρύθμιση του νόμου | Σελ. 172 |
β. Η προθεσμία αποποίησης για τους ανίκανους για δικαιοπραξία | Σελ. 175 |
5. Συνέπεια της αποποίησης | Σελ. 177 |
6. Ακυρωσία της αποποίησης | Σελ. 178 |
§ 6. Μερική αποδοχή και αποποίηση της κληρονομίας ως εξαιρέσεις από την αρχή του αυτοδίκαιου της κτήσης της | |
Ι. Η αρχή του αδιαιρέτου της αποδοχής και της αποποίησης της κληρονομίας | Σελ. 181 |
ΙΙ. Η προβληματική του παρόντος κεφαλαίου | Σελ. 183 |
ΙΙΙ. Μη γνήσιες περιπτώσεις μερικής αποποίησης | |
1. Κλήση στην ίδια μερίδα από διαφορετικούς λόγους επαγωγής | Σελ. 184 |
α. Η ρύθμιση του νόμου | Σελ. 184 |
β. Η ratio της ρύθμισης | Σελ. 185 |
γ. Πεδίο εφαρμογής | Σελ. 186 |
αα. Ευθεία εφαρμογή της διάταξης | Σελ. 186 |
αα.i. Προϋποθέσεις εφαρμογής | Σελ. 186 |
αα. ii. Η «γενική αποποίηση» ως λόγος αποκλεισμού της εφαρμογής διάταξης αυτής | Σελ. 190 |
ββ. Η αντίστροφη περίπτωση | Σελ. 191 |
δ. Κριτική της ρύθμισης | Σελ. 193 |
αα. Η γενετική εξήγηση της διάταξης | Σελ. 194 |
ββ. Η αναγκαιότητα της ρύθμισης στο ελληνικό δίκαιο | Σελ. 196 |
2. Κατάτμηση της κληρονομίας λόγω του εφαρμοστέου στην κληρονομική διαδοχή δικαίου | Σελ. 200 |
IV. Γνήσιες περιπτώσεις μερικής αποποίησης | |
1. Πολλαπλή επαγωγή | Σελ. 201 |
α. Η νομοθετική ρύθμιση | Σελ. 201 |
β. Προϋποθέσεις | Σελ. 202 |
αα. Κλήση από τον ίδιο ή διαφορετικούς λόγους | Σελ. 202 |
ββ. Κλήση σε περισσότερες μερίδες | Σελ. 203 |
ββ. i. Στην περίπτωση της εξ αδιαθέτου διαδοχής | Σελ. 203 |
ββ. ii. Στην περίπτωση της εκ διαθήκης διαδοχής | Σελ. 204 |
ββ. iii. Η περίπτωση της κατά προσαύξηση επαχθείσας μερίδας | Σελ. 205 |
γγ. Ο διαθέτης να μην έχει ορίσει άλλως | Σελ. 206 |
γ. Πρακτική σημασία της διάταξης | Σελ. 206 |
2. Η άσκηση του δικαιώματος αποδοχής/αποποίησης από τους κληρονόμους του κληρονόμου που απεβίωσε | Σελ. 208 |
α. Σύντομα η προβληματική | Σελ. 208 |
β. Η αποποίηση της αρχικής κληρονομίας ως μερική αποποίηση της κληρονομίας του κληρονόμου | Σελ. 209 |
αα. Προκατανόηση του προβλήματος | Σελ. 209 |
ββ. Μία ή περισσότερες κληρονομιαίες μερίδες; | Σελ. 211 |
γγ. Η μη διάσπαση της δεύτερης κληρονομίας | Σελ. 212 |
δδ. Προθεσμία προς αποποίηση της αρχικής μερίδας | Σελ. 213 |
εε. Τρόπος άσκησης των δικαιωμάτων | Σελ. 217 |
γ. H αποποίηση της μερίδας από τον κληρονόμο του θανόντος κληρονόμου ως μερική αποποίηση της αρχικής κληρονομιαίας μερίδας | Σελ. 218 |
αα. Το γράμμα του νόμου | Σελ. 218 |
ββ. Η τύχη της μερίδας μετά την αποποίηση | Σελ. 220 |
V. Το κληρονομητό του δικαιώματος αποδοχής /αποποίησης του κληρονομικού καταπιστεύματος | Σελ. 223 |
§ 7. Η κτήση των κληροδοσιών | |
Ι. Εισαγωγικά περί κληροδοσιών | Σελ. 225 |
ΙΙ. Ιστορικά στοιχεία | |
1. Η γέννηση του θεσμού των κληροδοσιών | Σελ. 225 |
2. Επαγωγή και κτήση των κληροδοσιών στο ρωμαϊκό δίκαιο | Σελ. 227 |
α. Επαγωγή της κληροδοσίας | Σελ. 227 |
β. Η κτήση της κληροδοσίας | Σελ. 228 |
ΙΙΙ. Το ισχύον Δίκαιο | |
1. Επαγωγή και κτήση της κληροδοσίας | Σελ. 229 |
2. Η κτήση του κληροδοτήματος | Σελ. 231 |
3. Αποδοχή και αποποίηση της κληροδοσίας | Σελ. 235 |
α. Αποδοχή της κληροδοσίας | Σελ. 235 |
αα. Γενικά | Σελ. 235 |
ββ. Ειδικότερα η ανάγκη περιέλευσης σε τρίτον της περί αποδοχής δήλωσης βούλησης της per vindicationem κληροδοσίας | Σελ. 238 |
γγ. Ειδικότερα η προθεσμία της περί αποδοχής δήλωσης βούλησης της per vindicationem κληροδοσίας | Σελ. 240 |
β. Αποποίηση της κληροδοσίας | Σελ. 241 |
§ 8. Πορίσματα της έρευνας | Σελ. 244 |
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ | |
ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΑΣΤΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ | |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: Η εξ αδιαθέτου διαδοχή | Σελ. 249 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ: Αποδοχή και αποποίηση της κληρονομίας | Σελ. 251 |
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ | Σελ. 253 |
ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ | Σελ. 265 |