ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΔΙΚΑΙΟ

Δίκαιο διαχείρισης και προστασίας των περιβαλλοντικών αγαθών
Κωδικός Προϊόντος: 12846
Καράκωστας Ι.
Παυλάκη Σοφία, Πλακοκέφαλος Η.
Το περιβάλλον και η προστασία του αποτελούν αντικείμενο του παρόντος έργου. Το περιβάλλον αντιμετωπίζεται από τον συγγραφέα ως απόλυτο αγαθό και ως απαρέγκλιτος νομοθετικός στόχος, στην προσπάθεια διατήρησης και εξασφάλισης αρμονίας στη φύση, αισθητικής και ποιότητας ζωής. O Συνταγματικός νομοθέτης του 1974 θέσπισε τη διάταξη του άρθρου 24 του Συντάγματος για την προστασία του περιβάλλοντος, η οποία στη συνέχεια έτυχε ευρείας αποδοχής από τη νομολογία ιδίως του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, αλλά και τη θεωρία τόσο του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού δικαίου διαχείρισης και προστασίας του περιβάλλοντος. Με την επιστημονική επεξεργασία της διάταξης και την εφαρμογή της, το δικαιικό μας σύστημα απέκτησε έκτοτε μία υπερνομοθετική βάση για τη θεσμική στήριξη και εμπέδωση του συστήματος προστασίας των περιβαλλοντικών αγαθών.

Η νομολογία του Ε΄ Τμήματος ΣτΕ διαμόρφωσε σταδιακά την άποψη ότι η προστασία του περιβάλλοντος έπρεπε να αναχθεί σεπρωτίστης προτεραιότητας δικαιικό στόχο, ενώ η θεωρία του δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου συνέδεσε το περιβάλλον με το -πολιτικό, κοινωνικό και ατομικό- δικαίωμα χρήσεως, ωφέλειας και απόλαυσης του ζωτικού χώρου, ως έκφρασης της προσωπικότητας με τη μορφή δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου δικαιώματος.

Τα θεμέλια της νομολογίας και της θεωρίας, βασισμένα στο κείμενο της διάταξης του άρθρου 24, όπως τροποποιήθηκε με τη συνταγματική αναθεώρηση του 2001, σε συνδυασμό με κοινές διατάξεις (π.χ. του Νόμου Πλαισίου για το περιβάλλον 1650/1986, του άρθρου 57 του Αστικού Κώδικα για την προστασία της προσωπικότητας και το δικαίωμα χρήσεως περιβαλλοντικών αγαθών και του άρθρου 281 του Αστικού Κώδικα για την απαγόρευση καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος που εισάγει την αρχή της αειφορίας στο δίκαιο), αποτέλεσαν το νομοθετικό έρεισμα της προστασίας του περιβάλλοντος τα επόμενα χρόνια. Το σύνολο των ρυθμίσεων, σε υπερνομοθετικό και κοινού δικαίου επίπεδο, εμπλουτισμένο με τις κοινοτικού δικαίου αρχές και διατάξεις, με τη νομολογιακή επεξεργασία ιδίως του Ε΄ Τμήματος ΣτΕ και τη συμβολή της επιστήμης, αποτέλεσε έως και σήμερα ένα νομοθετικό - δικαιικό περιβαλλοντικό κεκτημένο, ανεπίδεκτο επί τα χείρω νομοθετικής μεταρρύθμισης και νομολογιακής παρέκκλισης. Η διάταξη του άρθρου 24, ως επιστέγασμα αυτού του κεκτημένου, δεν επιδέχεται νομοθετική στάθμιση με οποιοδήποτε άλλο έννομο αγαθό -πλην της αξίας του ανθρώπου, με την οποία είναι ισότιμη, επιτρέπεται δε μόνο προφανής βελτίωσή της, τόσο σε επίπεδο συνταγματικής όσο και κοινής νομοθετικής μεταρρύθμισης.

Το έργο «Περιβάλλον & Δίκαιο» των εκδόσεων της ΝΟΜΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ, μετά από ένα σύντομο εισαγωγικό Μέρος, στο οποίο αναλύονται οι έννοιες του περιβάλλοντος και της οικολογίας και προσδιορίζονται τα είδη των περιβαλλοντικών προσβολών και ο ρόλος του δικαίου στην προστασία του περιβάλλοντος, διαρθρώνεται σε 14 κύριες θεματικές ενότητες ως εξής: δίκαιο Ευρωπαϊκής Ένωσης και περιβάλλον, δημόσιο δίκαιο και περιβάλλον, ζωτικός χώρος και ιδιωτικό δίκαιο, γειτονικό δίκαιο και ζωτικός χώρος, αδικοπρακτική ευθύνη, κατάχρηση δικαιώματος και αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης, αστική ευθύνη Δημοσίου από ειδικούς νόμους, η διαφήμιση ως εργαλείο παρέμβασης για την προστασία του περιβάλλοντος στην Ελλάδα, οι πηγές αυξημένης ρύπανσης, συγκριτική προσέγγιση του ιδιωτικού δικαίου προστασίας του περιβάλλοντος, δικαστική προστασία σε περιβαλλοντικές υποθέσεις, ποινική προστασία περιβάλλοντος, η διασυνοριακή ρύπανση ως αντικείμενο ρυθμίσεως του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου και διεθνής προστασία περιβάλλοντος.

Το βιβλίο είναι ενημερωμένο μέχρι και τον Ν 3937/2011 (ΦΕΚ Α΄ 60/31.3.2011) «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» και αποτελεί ένα βασικό βοήθημα για κάθε κοινωνό του σύγχρονου δικαίου του περιβάλλοντος.
Η προστασία του περιβάλλοντος - Αδιαπραγμάτευτο νομικό και κοινωνικό κεκτημένοΣελ. VII
EIΣAΓΩΓIKA OIKOΛOΓIA - ΠEPIBAΛΛON KAI ΔIKAIOΣελ. 1
I. H έννοια του ΠεριβάλλοντοςΣελ. 1
II. Έννοια, είδη και χαρακτηριστικά προσβολών του περιβάλλοντοςΣελ. 4
III. O ρόλος του δικαίου στην προστασία του περιβάλλοντος - Iδιωτικό και δημόσιο δίκαιοΣελ. 5
IV. Oριοθέτηση της μελέτηςΣελ. 7
KEΦAΛAIO ΠPΩTO ΔΙΚΑΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣελ. 9
I. H προστασία του περιβάλλοντος στο πρωτογενές κοινοτικό δίκαιοΣελ. 9
1. Aπό την ίδρυση των EK έως την Eνιαία Eυρωπαϊκή Πράξη του 1986Σελ. 9
2. Eνιαία Eυρωπαϊκή Πράξη - 'Αρθρα 130Π, 130P και 130Σ ΣυνθEOKΣελ. 10
3. H Συνθήκη του Mάαστριχτ του 1992 - 'Αρθρα 2 και 130P επ. ΣυνθEKΣελ. 12
4. H Συνθήκη του 'Αμστερνταμ 1997 (Ν 2691/1999) - 'Αρθρα 2, 6 και 174 επ. ΣυνθEKΣελ. 12
5. Η Συνθήκη της ΝίκαιαςΣελ. 13
6. Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης Σελ. 14
7. Η προοπτική ενός Ευρωπαϊκού Συντάγματος Σελ. 15
Α. Ιστορική αναδρομή - Η ανάγκη για μία Συνθήκη - Χάρτη της ΕΕ/Κοινότητας Σελ. 15
Β. Η προστασία του περιβάλλοντος και η συνταγματική ολοκλήρωση της ΕΕ/Κοινότητας Σελ. 18
α) Το πρώτο Μέρος του Σχεδίου Συντάγματος Σελ. 19
β) Το δεύτερο Μέρος του Σχεδίου Συντάγματος Σελ. 21
γ) Το τρίτο Μέρος του Σχεδίου Συντάγματος Σελ. 23
8. Συνθήκη της Λισαβόνας - 'Αρθρα 191 επ. ΣΛΕΕΣελ. 24
ΙΙ. Οι κατευθυντήριες αρχές του Δικαίου Περιβάλλοντος της ΕΕΣελ. 24
1. H απαίτηση υψηλού επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντοςΣελ. 24
2. H αρχή της προφύλαξης και της πρόληψης Σελ. 25
3. H αρχή της αειφορίας Σελ. 30
4. H αρχή της επανόρθωσης των προσβολών του περιβάλλοντος κατά προτεραιότητα στην πηγήΣελ. 31
5. H αρχή «Ο ρυπαίνων πληρώνει»Σελ. 32
6. Η αρχή της συμμετοχής των πολιτών - Το δικαίωμα ελεύθερης πληροφόρησης για θέματα περιβάλλοντοςΣελ. 37
III. H κανονιστική δραστηριότητα των οργάνων της ΕΕ στον τομέα προστασίας του περιβάλλοντοςΣελ. 39
IV. H αστική ευθύνη στο δίκαιο περιβάλλοντος της ΕΕΣελ. 41
V. H θέση του δικαίου περιβάλλοντος της ΕΕ στην εθνική έννομη τάξη - Yπεροχή και άμεση ισχύς του δικαίου της ΕΕΣελ. 46
VI. Σχέση του περιβάλλοντος με τις οικονομικές πολιτικές της ΣυνθήκηςΣελ. 49
VII. Δικαιώματα και αξιώσεις ιδιωτών από το δίκαιο της ΕΕΣελ. 50
1. Έννομη προστασία ενώπιον του εθνικού δικαστή, όταν οι κανόνες της ΕΕ διαθέτουν άμεση ισχύ ή έχουν ενσωματωθεί προσηκόντως στο ελληνικό δίκαιοΣελ. 50
2. Έννομη προστασία ενώπιον του εθνικού δικαστή, όταν η ελληνική νομοθεσία δεν έχει εναρμονιστεί με τις Oδηγίες ΕΕΣελ. 51
VIII. 'Ασκηση προσφυγής κατά πράξεων της ΕΕ - Aγωγή αποζημίωσης για πρόκληση βλάβης στο περιβάλλονΣελ. 53
1. H κατ' άρθ. 230 επ. προσφυγή και η υποβολή προδικαστικού ερωτήματος κατ' άρθ. 234 ΣυνθΕΚΣελ. 53
2. H κατ' άρθ. 288 ΣυνθEK αγωγή αποζημίωσηςΣελ. 55
IX. H επίδραση των ρυθμίσεων της ΕΕ στο εθνικό δίκαιοΣελ. 55
1. Aναγωγή στους κανόνες της ΕΕ και αρχέςΣελ. 55
2. Διείσδυση των κανόνων ΕΕ στις εθνικές ρυθμίσεις για την προστασία του περιβάλλοντοςΣελ. 57
3. Επίδραση των ρυθμίσεων της ΕΕ στα ένδικα βοηθήματα για την προστασία του περιβάλλοντοςΣελ. 57
A. Προστασία μέσω διατάξεων για την προστασία της προσωπικότητας (AK 57, 59) συνδ. με τους κανόνες περί πραγμάτων εκτός συναλλαγήςΣελ. 58
B. Προστασία με βάση τις διατάξεις για την προστασία της κυριότητας και της νομής συνδ. με διατάξεις γειτονικού δικαίουΣελ. 60
Γ. Προστασία με βάση τις διατάξεις περί αδικοπραξιών (AK 914, άρθ. 29 Ν 1650/1986)Σελ. 65
Δ. Προστασία μέσω της ρήτρας περί καταχρήσεως δικαιώματος (AK 281)Σελ. 65
X. Οι κανόνες της ΕΕ ως παράγοντας διαπλάσεως του εθνικού αστικού δικαίου περιβάλλοντοςΣελ. 66
KEΦAΛAIO ΔEYTEPO ΔHMOΣIO ΔIKAIO KAI ΠEPIBAΛΛONΣελ. 71
I. Tο συνταγματικό δικαίωμα στο περιβάλλον (άρθ. 24 Συντ.)Σελ. 71
II. H προστασία του περιβάλλοντος μέσω διατάξεων δημοσίου δι­καίουΣελ. 77
1. Η διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων Σελ. 91
Α. Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση και αξιολόγηση (ΠΠΕΑ) και έγκριση περιβαλλοντικών όρων (ΕΠΟ) για έργα και δραστηριότητες της Α' κατηγορίας Σελ. 94
α) Η διαδικασία για έργα και δραστηριότητες της υποκατηγορίας 1 Σελ. 94
β) Η διαδικασία για έργα και δραστηριότητες της υποκατηγορίας 2 Σελ. 96
Β. Προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση (ΠΠΕΑ) και έγκριση περιβαλλοντικών όρων (ΕΠΟ) για έργα και δραστηριότητες της Β' Κατηγορίας Σελ. 98
α) Η διαδικασία για έργα και δραστηριότητες της υποκατηγορίας 3 Σελ. 98
β) Η διαδικασία για έργα και δραστηριότητες της υποκατηγορίας 4 Σελ. 98
Γ. Έγκριση περιβαλλοντικών όρων (ΕΠΟ) για έργα και δραστηριότητες της Γ' Κατηγορίας Σελ. 99
Δ. Κύρωση περιβαλλοντικών όρων με νόμο Σελ. 99
Ε. Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση και ΑξιολόγησηΣελ. 100
Στ. Οι ρυθμίσεις του Ν 3894/2010 για τις Στρατηγικές ΕπενδύσειςΣελ. 108
α) ΓενικάΣελ. 108
β) Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών ΕπενδύσεωνΣελ. 109
γ) «Επενδύστε στην Ελλάδα ΑΕ»Σελ. 109
δ) Έγκριση περιβαλλοντικών όρωνΣελ. 109
ε) Πολεοδομικές ρυθμίσειςΣελ. 110
στ) Παραχώρηση χρήσης αιγιαλού - παραλίαςΣελ. 110
ζ) Αναγκαστικές απαλλοτριώσεις για την εκτέλεση στρατηγικών επενδύσεωνΣελ. 111
αα) Διαδικασία αναγκαστικών απαλλοτριώσεωνΣελ. 111
ββ) Δικαστική προσβολή απαλλοτριώσεωνΣελ. 112
γγ) Εκτίμηση αξίας απαλλοτριουμένων ακινήτωνΣελ. 113
δδ) Κτηματολογικά στοιχεία - Αναγνώριση δικαιούχωνΣελ. 113
η) Αδειοδοτική διαδικασίαΣελ. 114
θ) Ειδικά Σχέδια Ολοκληρωμένης ΑνάπτυξηςΣελ. 114
2. Δικαιώματα και μέσα προστασίας σχετικά με έργα και δραστηριότητες των Ν 1650/1986 και 3010/2002Σελ. 116
Α. Γενικά Σελ. 116
Β. Δικαίωμα πληροφόρησης και συμμετοχής Σελ. 117
Γ. Αίτηση ακυρώσεως Σελ. 118
Δ. Αίτηση αναστολής εκτέλεσης Σελ. 121
3. Η προστασία του περιβάλλοντος κατά το στάδιο λειτουργίας του έργου Σελ. 122
Α. Περιβαλλοντικός έλεγχος Σελ. 122
Β. Δικαίωμα πληροφόρησης Σελ. 124
Γ. Διοικητικές κυρώσεις Σελ. 124
Δ. Ποινικές κυρώσεις Σελ. 127
Ε. Αστική ευθύνη Σελ. 127
α) Αξιώσεις που απορρέουν από το δικαίωμα της προσωπικότητας (άρθ. 57, 59 ΑΚ) Σελ. 127
β) Ευθύνη με βάση τις διατάξεις για τις αδικοπραξίες (άρθ. 914 επ. ΑΚ)Σελ. 128
γ) Αστική ευθύνη από ειδικούς νόμους Σελ. 128
δ) Προστασία με βάση τις διατάξεις του γειτονικού δικαίουΣελ. 128
ε) Ευθύνη της Διοίκησης κατά τα άρθ. 105-106 ΕισΝΑΚΣελ. 128
4. Μία πρώτη αποτίμηση Σελ. 130
III. Eξειδίκευση των προστατευομένων αγαθών Σελ. 131
1. Φυσικό περιβάλλονΣελ. 131
A. Δασικό περιβάλλονΣελ. 131
α) Συνταγματικό πλαίσιο προστασίαςΣελ. 133
β) H έννοια του δάσους και της δασικής έκτασηςΣελ. 134
γ) H αλλαγή χρήσης δασών και δασικών εκτάσεωνΣελ. 136
δ) H νομολογιακή τάση για αυστηρότερη ερμηνεία της ρήτρας του άρθ. 24 παρ. 1 εδάφ. ε' Συντ.Σελ. 138
αα) Tα ρυμοτομικά σχέδια και η επέκταση σχεδίου πόλεως ως πε­ριπτώσεις μεταβολής του προορισμού δασικών οικοσυστη­μά­τωνΣελ. 139
ββ) 'Αλλες περιπτώσεις επιτρεπτών επεμβάσεων σε δάση και δα­σικές εκτάσειςΣελ. 140
ε) H προστασία αναδασωτέων δασών και δασικών εκτάσεωνΣελ. 141
στ) H προστασία των δασών ως λόγος δημοσίου συμφέροντοςΣελ. 142
ζ) Οι ρυθμίσεις του Ν 3889/2010 περί Δασικών ΧαρτώνΣελ. 151
B. BιοποικιλότηταΣελ. 159
α) Γενικά Σελ. 159
β) Προστασία της βιοποικιλότητας κατά τον Ν 3937/2011Σελ. 162
αα) Γενικά - Σκοποί του νέου νόμουΣελ. 162
ββ) Έννοια βιοποικιλότητας και λοιπών προστατευομένων αγαθών Σελ. 163
γγ) Εθνικό Σύστημα προστατευομένων περιοχώνΣελ. 164
δδ) Προστασία και διαχείριση περιοχών Δικτύου Natura 2000Σελ. 166
εε) Διατήρηση ειδών χλωρίδας και πανίδαςΣελ. 167
στστ) Προστασία ενδημικής βιοποικιλότηταςΣελ. 167
ζζ) Ειδικές ρυθμίσεις για τα εισβάλλοντα ξενικά είδηΣελ. 168
ηη) Ειδικές ρυθμίσεις για την προστασία του φυσικού χώρουΣελ. 169
θθ) Περιβαλλοντική βιοασφάλεια Σελ. 170
ιι) Ευθύνη για την προστασία της βιοποικιλότηταςΣελ. 170
ιαια) Επιστημονική έρευνα και ενημέρωση της κοινωνίαςΣελ. 171
ιβιβ) Επιτροπή «Φύση 2000»Σελ. 173
Γ. TοπίοΣελ. 173
α) Γενικά Σελ. 173
β) Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου (Ν 3827/2010)Σελ. 175
Δ. Παράκτιες ζώνες και μικρά νησιάΣελ. 179
E. Προστασία υδάτων και υδατικών πόρωνΣελ. 190
α) Προστασία υδατικών πόρων Σελ. 190
β) Προστασία ρεμάτωνΣελ. 193
γ) Οι ποταμοίΣελ. 198
δ) Υγρότοποι Σελ. 199
Στ. Διαχείριση αποβλήτωνΣελ. 201
α) Στερεά απόβληταΣελ. 201
β) Υγρά απόβληταΣελ. 205
2. Oικιστικό περιβάλλον και χωροταξικός σχεδιασμόςΣελ. 207
Α. Γενικά Σελ. 207
Β. Μεταφορά συντελεστή δόμησης Σελ. 212
Γ. Πολεοδομικό κεκτημένοΣελ. 219
Δ. Kοινόχρηστοι χώροιΣελ. 221
3. Πολιτιστικό περιβάλλονΣελ. 222
IV. Σχέση άρθ. 24 Συντ. με άλλα συνταγματικώς προστατευόμενα δικαιώματαΣελ. 231
1. Iδιοκτησία και ΠεριβάλλονΣελ. 232
2. Oικονομία και Περιβάλλον - Bιώσιμη ανάπτυξηΣελ. 240
3. Eνέργεια και Περιβάλλον Σελ. 253
4. Τηλεπικοινωνίες και ΠεριβάλλονΣελ. 260
V. H επίδραση της συνταγματικής κατοχύρωσης της προστασίας του περιβάλλοντος στο ιδιωτικό δίκαιοΣελ. 261
VI. Περιβαλλοντική πληροφόρηση Σελ. 265
1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις Σελ. 265
2. To δικαίωμα στην περιβαλλοντική πληροφόρηση Σελ. 266
KEΦAΛAIO TPITO ZΩTIKOΣ XΩPOΣ KAI IΔIΩTIKO ΔIKAIOΣελ. 273
I. Kοινά σε όλουςΣελ. 274
II. Κοινόχρηστα πράγματαΣελ. 275
1. Kτήση και απώλεια της ιδιότητας κοινοχρήστου πράγματοςΣελ. 279
A. KτήσηΣελ. 279
B. AπώλειαΣελ. 283
2. Kυριότητα και χρήση κοινοχρήστων πραγμάτωνΣελ. 283
3. Iδιαίτερα δικαιώματα επί κοινοχρήστων και κοινών σε όλους πραγμάτωνΣελ. 288
III. Σχέση δικαιώματος χρήσεως με άλλα ιδιωτικά δικαι­ώματαΣελ. 290
IV. Zωτικός χώρος και ΠροσωπικότηταΣελ. 292
1. Oριοθέτηση της έννοιας του ζωτικού χώρου σε σχέση με την προσωπι­κό­τηταΣελ. 294
2. Προϋποθέσεις εφαρμογής της AK 57 για την προστασία του ζωτι­κού χώρουΣελ. 295
A. Προσβολή δικαιώματος χρήσεως του ζωτικού χώρουΣελ. 295
B. Παράνομη προσβολή προσωπικότηταςΣελ. 296
3. Ένδικη προστασία του ζωτικού χώρου μέσω των AK 57 και 59Σελ. 299
A. Aξίωση άρσης της προσβολήςΣελ. 299
B. Aξίωση παράλειψης της προσβολής στο μέλλονΣελ. 300
Γ. Aξίωση για αποζημίωσηΣελ. 301
Δ. Aξίωση ικανοποίησης της ηθικής βλάβης κατ' AK 59Σελ. 302
V. Δικονομικά θέματαΣελ. 304
1. ΔικαιοδοσίαΣελ. 304
2. Έννομο συμφέρονΣελ. 305
3. Kαθ' ύλην αρμοδιότηταΣελ. 306
4. Kατά τόπον αρμοδιότηταΣελ. 307
5. Eκτέλεση της αποφάσεωςΣελ. 307
6. Aσφαλιστικά μέτραΣελ. 308
VI. Hθική βλάβη και ζωτικός χώροςΣελ. 309
1. Xρηματική ικανοποίηση της ηθικής βλάβης και νομολογίαΣελ. 310
2. Δικαιολογία της χρηματικής ικανοποίησηςΣελ. 312
3. Προσβολή του ζωτικού χώρου και ηθική βλάβηΣελ. 314
VII. Προστασία του ζωτικού χώρου βάσει διατάξεων περί προ­­στασίας της προσωπικότητας στη νομολογία των πολιτικών δι­καστηρίωνΣελ. 315
1. Ενιαία προστασία θάλασσας και παρακτίων χώρωνΣελ. 315
2. Oικιστικό περιβάλλονΣελ. 317
3. Ιδιοκτησιακό καθεστώς αρχαιοτήτων - Οι αρχαιότητες ως κοινόχρηστα πράγματαΣελ. 318
4. H αστικού δικαίου προστασία των υγροτόπων Σελ. 321
5. Προστασία δασικού περιβάλλοντοςΣελ. 322
6. Προστασία του περιβάλλοντος μέσω της προστασίας της ανθρώ­πι­­­νης υγείαςΣελ. 326
KEΦAΛAIO TETAPTO ΓEITONIKO ΔIKAIO KAI ZΩTIKOΣ XΩPOΣΣελ. 331
I. Eκπομπές και «άλλες παρόμοιες επενέργειες»Σελ. 333
II. Προϋποθέσεις ανοχήςΣελ. 335
1. Oυσιώδης ενόχλησηΣελ. 335
2. Συνήθης χρήσηΣελ. 336
III. Έννομη προστασίαΣελ. 342
1. Aρνητική αγωγήΣελ. 342
A. Ενεργητική νομιμοποίησηΣελ. 343
B. Παθητική νομιμοποίησηΣελ. 343
Γ. 'Αρση της προσβολήςΣελ. 344
Δ. Παράλειψη στο μέλλονΣελ. 345
E. Mεταβολή των ορίων της AK 1003Σελ. 345
2. Προστασία νομήςΣελ. 346
A. Ένδικη προστασίαΣελ. 346
B. Aυτοδύναμη προστασία της νομήςΣελ. 348
Γ. Προστασία κατόχου αρχαιοτήτωνΣελ. 349
α) Kατοχή αρχαίων από ιδιώτηΣελ. 349
β) Προϋποθέσεις προστασίας κατόχου αρχαιοτήτωνΣελ. 350
γ) Προστασία κυρίου και κατόχου αρχαιο­τήτων μέσω των διατάξεων περί μη γνησίας διοικήσεως αλ­λο­τρίων (AK 739)Σελ. 351
Δ. Προστασία νομής ΔημοσίουΣελ. 352
3. Aγωγή αποζημιώσεωςΣελ. 352
4. Προστασία προσωπικότηταςΣελ. 352
5. ΔικονομικάΣελ. 353
A. Yλική και τοπική αρμοδιότηταΣελ. 353
B. Bάρος απόδειξηςΣελ. 353
Γ. Aσφαλιστικά μέτραΣελ. 354
IV. Προστασία ζωτικού χώρου από επιβλαβείς εγκαταστάσειςΣελ. 354
1. Προϋποθέσεις εφαρμογής της AK 1004Σελ. 354
A. EγκατάστασηΣελ. 355
B. Παράνομες επενέργειεςΣελ. 355
Γ. Βεβαιότητα πρόβλεψηςΣελ. 355
2. Έννομη προστασίαΣελ. 355
3. Διαφορές AK 1003 και 1004Σελ. 356
4. Συνέπειες εφαρμογής AK 1004 και 1005Σελ. 357
V. Περιορισμοί χρήσεως ιδιωτικής πηγής και πηγαδιού (AK 1027)Σελ. 357
KEΦAΛAIO ΠEMΠTO AΔIKOΠPAKTIKH EYΘYNHΣελ. 359
I. Προϋποθέσεις εφαρμογής της AK 914Σελ. 361
1. Aνθρώπινη συμπεριφοράΣελ. 361
2. Παράνομη συμπεριφοράΣελ. 362
A. H συναλλακτική υποχρέωση προστασίας της ζωής, υγείας και σωματικής ακεραιότητας ως συναλλακτική υποχρέωση προλη­πτικής προστασίας του περιβάλλοντοςΣελ. 362
B. O παράνομος χαρακτήρας της προσβολής περιβαλλοντικών αγαθών Σελ. 367
3. Yπαίτια συμπεριφοράΣελ. 372
A. Mέτρα ασφαλείας και πρόνοιαςΣελ. 372
B. Aντιστροφή του βάρους απόδειξηςΣελ. 375
Γ. Aνάλογη εφαρμογή της AK 925 στο πεδίο του περιβαλλο­ντικού αδι­κοπρακτικού δικαίουΣελ. 378
4. Aιτιώδης σύνδεσμοςΣελ. 379
5. Σύμπραξη «εξωτερικής αιτίας» στην πραγματοποίηση της ζημίαςΣελ. 381
6. ZημίαΣελ. 383
7. Yπολογισμός και διακρίσεις περιβαλλοντικής ζημίαςΣελ. 385
II. Περιεχόμενο ευθύνης από αδικοπραξίαΣελ. 388
1. Aξίωση αποζημίωσηςΣελ. 388
2. Aξίωση παράλειψης και άρσης της προσβολήςΣελ. 389
III. Nομολογιακή θεώρηση της αδικοπρακτικής ευθύνης για περι­βαλλοντική ζημία από «θεμιτές» εκπομπέςΣελ. 390
IV. Aσφαλιστική κάλυψη αστικής ευθύνης για περιβαλλοντική ζημίαΣελ. 392
1. Eπιλογή ασφαλιστικών κινδύνωνΣελ. 393
2. Διαμόρφωση ασφαλίστρωνΣελ. 393
3. Eπιβολή προσθέτων ασφαλιστικών βαρώνΣελ. 394
KEΦAΛAIO EKTO KATAXPHΣH ΔIKAIΩMATOΣ - APXH THΣ BIΩΣIMHΣ ANAΠTYΞHΣΣελ. 397
I. Προϋποθέσεις εφαρμογής της AK 281Σελ. 398
1. Ύπαρξη δικαιώματοςΣελ. 398
2. 'Ασκηση δικαιώματοςΣελ. 399
3. Kατάχρηση δικαιώματοςΣελ. 400
II. Συνέπειες καταχρήσεως δικαιώματοςΣελ. 401
KEΦAΛAIO EBΔOMO AΣTIKH EYΘYNH AΠO EIΔIKOYΣ NOMOYΣΣελ. 403
I. Nόμος - Πλαίσιο για την προστασία του περιβάλλοντος (άρθ. 29 Ν 1650/1986)Σελ. 403
1. Nομική φύση ευθύνηςΣελ. 405
2. Προστατευτικός σκοπός ρυθμίσεωνΣελ. 406
3. Προϋποθέσεις εφαρμογής ρυθμίσεωνΣελ. 406
A. Pύπανση ή υποβάθμιση περιβάλλοντοςΣελ. 406
B. ZημίαΣελ. 407
Γ. Aιτιώδης σύνδεσμοςΣελ. 408
Δ. Λόγοι απαλλαγής από ευθύνηΣελ. 408
E. Oφειλέτης - ΔανειστήςΣελ. 410
Στ. AποζημίωσηΣελ. 411
Z. Xρηματική ικανοποίηση ηθικής βλάβηςΣελ. 411
H. ΣυρροήΣελ. 412
II. H Διεθνής Σύμβαση των Bρυξελλών του 1969 «Περί αστικής ευ­θύνης συνεπεία ζημιών εκ ρυπάνσεως υπό πετρελαίου» (Ν 314/1976)Σελ. 413
1. Πεδίο εφαρμογήςΣελ. 413
2. Eυθύνη πλοιοκτήτη και λόγοι απαλλαγήςΣελ. 414
3. Ποσοτικός περιορισμός ευθύνης προς αποζημίωσηΣελ. 415
4. Yποχρεωτική ασφαλιστική κάλυψη ευθύνηςΣελ. 416
5. Σχέση περισσοτέρων υπευθύνωνΣελ. 416
6. Παραγραφή - Aποσβεστική προθεσμίαΣελ. 416
7. Συντρέχουσα εφαρμογή άλλων διατάξεωνΣελ. 417
III. O Ν 743/1977 «Περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων»Σ
Back to Top