ΕΓΓΥΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

Συντομογραφίες VII

Εισαγωγή 1

Κεφάλαιο 1

Νομοθετικές Προβλέψεις 7

Κεφάλαιο 2

Το τριπρόσωπο της εγγυητικής επιστολής 18

Κεφάλαιο 3

Κατηγορίες εγγυητικών επιστολών 26

Κεφάλαιο 4

Είδη εγγυητικών επιστολών 37

Κεφάλαιο 5

Τα κύρια στοιχεία της εγγυητικής επιστολής 42

Κεφάλαιο 6

Εξασφαλίσεις 74

Κεφάλαιο 7

Προμήθειες 102

Κεφάλαιο 8

Κριτήρια έκδοσης εγγυητικών επιστολών 105

Κεφάλαιο 9

Κατάπτωση 123

Κεφάλαιο 10

Παράταση 137

Κεφάλαιο 11

Αύξηση 140

Κεφάλαιο 12

Μείωση 144

Κεφάλαιο 13

Παραγραφή 146

Κεφάλαιο 14

Έκδοση εγγυητικής επιστολής από άλλο κατάστημα 148

Κεφάλαιο 15

Ειδική εντολή πληρωμής 152

Κεφάλαιο 16

Εγγυητικές επιστολές εξωτερικού 155

Κεφάλαιο 17

Ανάλυση των κυριότερων
ειδών εγγυητικών επιστολών εξωτερικού 159

Κεφάλαιο 18

Letter of Intent (Επιστολή Προθέσεως) 165

Κεφάλαιο 19

Ανανεούμενη εγγυητική επιστολή (Revolving Letter of Guarantee) 167

Κεφάλαιο 20

Irrevocable Standby Letter of Credit (Πιστώσεις σε Αναμονή - Ετοιμότητα) 169

Κεφάλαιο 21

Εγγυητικές επιστολές με εντολή Τράπεζας του εξωτερικού 172

Επίλογος 187

Παράρτημα I

Ορολογία στα αγγλικά 188

Παράρτημα ΙΙ

Σχέδια κειμένων Εγγυητικών Επιστολών 189

Βιβλιογραφία-Πηγές 198

Εισαγωγή

I. Τράπεζες

Οι Τράπεζες ή τα Πιστωτικά Ιδρύματα, όπως αποκαλούνται διεθνώς, αποτελούν κερδοσκοπικές επιχειρήσεις. Η λειτουργία και η διοίκησή τους είναι παρόμοια με εκείνη των άλλης μορφής εμπορικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων, που δραστηριοποιούνται σε διάφορους κλάδους της οικονομίας.

Ωστόσο, οι τράπεζες διαφέρουν από όλες τις άλλες μορφές επιχειρήσεων στα δύο παρακάτω σημαντικά σημεία:

1. το αντικείμενό τους είναι η διευκόλυνση της επιχειρηματικής δραστηριότητας όλων αυτών των άλλων μορφών επιχειρήσεων και

2. η λειτουργία τους πρέπει να συμβάλλει στην στήριξη, στην ενίσχυση και στην ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας, όπου δραστηριοποιούνται.

Για τον λόγο αυτό, σε αντίθεση με τις άλλες επιχειρήσεις, αποτελούν αντικείμενο εποπτείας των νομισματικών (εποπτικών) Αρχών της χώρας, στην οποία λειτουργούν.

II. Προτεραιότητα Τραπεζών

Tη βασική προτεραιότητα κάθε εμπορικής τράπεζας αποτελεί η επιχειρηματική πελατεία και η εξυπηρέτησή της.

Οι τραπεζικές ανάγκες κάθε επιχείρησης, πάντοτε με γνώμονα το μέγεθος και τις προοπτικές της, μεταφράζονται σε χρήμα, ακόμη και αν περιορίζονται σε τραπεζικές υπηρεσίες και όχι σε χρηματοδότηση.

Το τραπεζικό σύστημα επομένως καλείται να καλύψει όλες αυτές τις χρηματικές ανάγκες. Με δεδομένο μάλιστα τον οξύτατο ανταγωνισμό οι τράπεζες αποσκοπούν στην προσέλκυση βιώσιμων και αποδοτικών επιχειρήσεων και στη συνεχή αύξηση του μεριδίου τους στην αγορά τέτοιων επιχειρήσεων.

Μία από τις βασικότερες ανάγκες μιας επιχείρησης είναι η ενίσχυση του παραγωγικού - συναλλακτικού της κυκλώματος (παραγωγή - πώληση) με νέα εξωτερικά κεφάλαια, πέραν εκείνων των κεφαλαίων, που μπορούν να προσφέρουν οι ίδιοι οι μέτοχοί της με δικά τους ιδιωτικά μέσα.

Αυτή είναι η περίπτωση, κατά την οποία οι τράπεζες είναι απαραίτητες. Τότε καλούνται να προσφέρουν μια πολύπλευρη χρηματοοικονομική στήριξη στις επιχειρήσεις, ανάλογη με την πιστοληπτική ικανότητα της κάθε μιας και την, κατά περίπτωση, κατάσταση της αγοράς.

III. Χρηματοδοτικά προϊόντα

Η χρηματοοικονομική στήριξη εκ μέρους των τραπεζών αποτελείται από πλήθος χρηματοδοτικών προϊόντων, τα οποία, εφόσον οι φορείς των επιχειρήσεων διαχειριστούν έγκαιρα και ορθολογικά, αναμένεται να συμβάλλουν στην ενίσχυση της δυναμικής της επιχείρησης με την αύξηση του κύκλου εργασιών της και την ανάπτυξή της.

Κεντρικοί άξονες των προϊόντων αυτών αποτελούν οι χρηματοδοτήσεις. Οι χρηματοδοτήσεις από πλευράς αντικειμένου χωρίζονται σε δύο βασικά είδη:

A.στις χρηματοδοτήσεις για Κεφάλαιο Κίνησης και

B.στις χρηματοδοτήσεις για Πάγιες επενδύσεις εγκαταστάσεις

Α.Οι χρηματοδοτήσεις για Κεφάλαιο Κίνησης είναι βραχυπρόθεσμες και αποσκοπούν :

•στην ενίσχυση της ρευστότητας της επιχείρησης, δηλαδή στη δυνατότητα της επιχείρησης να ανταποκρίνεται με ευχέρεια στις ταμειακές της υποχρεώσεις (πληρωμές προμηθευτών, προσωπικού, φόρων, ασφαλιστικών εισφορών, δανείων κλπ)

•στην ομαλή λειτουργία του παραγωγικού – συναλλακτικού της κυκλώματος (δηλαδή αγορά Α’ υλών ή εμπορευμάτων, επεξεργασία προϊόντων, αποθήκευση, πώληση, είσπραξη κλπ)

•στην κάλυψη των πραγματικών πιστωτικών της αναγκών ( δηλαδή όχι στην κάλυψη εξωεπιχειρηματικών αναγκών ).

Β. Οι χρηματοδοτήσεις για επενδύσεις παγίων στοιχείων είναι μεσο - μακροπρόθεσμες και αποσκοπούν :

•στην αγορά, στην ανέγερση, στην επέκταση, στον εκσυγχρονισμό κτιριακών εγκαταστάσεων

•στην αγορά μηχανημάτων και εξοπλισμού

•στην αγορά οχημάτων κλπ

IV. Εγγύηση

Ωστόσο, για μια επιχείρηση, η ανάληψη των παραπάνω μορφών χρηματοδοτήσεων, συνεπάγεται αφενός:

• υψηλό κόστος τόσο για την εκταμίευση όσο και για την παρακολούθησή τους,

• λογιστική δέσμευση (επιβάρυνση των μεγεθών των στοιχείων του ισολογισμού κυρίως στις βραχυπρόθεσμες και στις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις),

• ετοιμότητα για τις τμηματικές εκταμιεύσεις σ’ εξόφληση των δανείων, κλπ

και αφετέρου κυρίως:

• αφαίρεση από το παραγωγικό - συναλλακτικό της κύκλωμα πολύτιμων κεφαλαίων, τα οποία θα μπορούσαν αλλιώς να διατεθούν για επενδυτικούς και λοιπούς σκοπούς της ίδιας της επιχείρησης.

Από την άλλη μεριά:

• η ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου

• η παγκοσμιοποίηση των εμπορικών συναλλαγών,

• η πραγματοποίηση μεγάλων δημόσιων έργων υποδομής αλλά και

• η αλματώδης τεχνολογική εξέλιξη,

έχουν σαν αποτέλεσμα τον πολλαπλασιασμό των εμπορικών συναλλαγών στο τοπικό και στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον.

Η προσωπική γνωριμία μεταξύ των συναλλασσομένων δεν αποτελεί πλέον καθοριστικό παράγοντα για την πραγματοποίηση των συναλλαγών, όπως στο παρελθόν.

Τα προϊόντα πρέπει να απευθύνονται σε οργανωμένους κλάδους της οικονομίας και να διακινούνται με ευέλικτες μορφές ενοχικών εξασφαλίσεων για τα εμπλεκόμενα μέρη, ώστε να διασφαλίζεται το καλό τέλος των συναλλαγών αλλά και το άμεσο και γρήγορο αποτέλεσμα.

Αυτό όμως ενέχει ιδιαίτερα υψηλούς κινδύνους για την οικονομική - και όχι μόνον - διασφάλιση των συναλλασσομένων, οι οποίοι επιβάλλουν τον καθορισμό ασφαλιστικών δικλείδων.

Οι τράπεζες για το σκοπό αυτό διαθέτουν ένα εργαλείο πολύτιμο τόσο για τις ίδιες, αφού είναι άυλο και απεριόριστο, όσο και για τους πελάτες τους, γιατί δεν καλούνται να εκταμιεύσουν τα κεφάλαιά τους.

Το εργαλείο αυτό είναι η Πίστη, την οποία κάθε τράπεζα απολαμβάνει στην αγορά. Η πίστη αυτή προσφέρεται με τη μορφή Εγγύησης / Πιστοδότησης, η οποία βοηθά τους πελάτες να καλύψουν τις κεφαλαιακές τους ανάγκες, χωρίς εκταμίευση πολύτιμων κεφαλαίων και χωρίς λογιστική δέσμευση και υψηλό κόστος.

Α. Μορφές εγγύησης / πιστοδότησης

Η εγγύηση των τραπεζών παίρνει μορφή με τη χορήγηση των παρακάτω τριών εργαλείων:

• Εγγυητικές Επιστολές,

• Ενέγγυες Πιστώσεις και

• Πιστώσεις σε ετοιμότητα (Standby Letters of Credit),

Τα εργαλεία αυτά επιτρέπουν στις τράπεζες να υπεισέλθουν στις σχέσεις δύο ή και περισσότερων μερών σε τοπικό και διεθνές επίπεδο και να ενισχύσουν με το κύρος τους την αξιοπιστία και τη φερεγγυότητα του ενός προς τον άλλο.

Ωστόσο, επειδή αποτελούν συγχρόνως πιστοληπτικά εργαλεία για τις επιχειρήσεις που συναλλάσσονται κυρίως με το εξωτερικό, όπου υπάρχουν πολλές ιδιαιτερότητες, από τις οποίες εξαρτάται η ομαλή εξέλιξη των συναλλαγών τους με τους εκεί πελάτες τους, απαιτείται να ασκούνται από άτομα με εμπειρία και εξειδίκευση με μία ολοκληρωμένη θεωρητική και κυρίως πρακτική προσέγγιση του αντικειμένου.

Β. Ομοιόμορφοι κανόνες για τις Εγγυητικές Επιστολές 758/2010 (ICC Uniform Rules for Demand Guarantees)

Για την διεθνή πρακτική επάνω στην διακίνηση των εγγυητικών επιστολών έχουν συνταχθεί οι Ομοιόμορφοι κανόνες 758/2010, που αποτελούν αναθεώρηση των αντίστοιχων 458. Οι κανόνες αυτοί είναι το αποτέλεσμα μελέτης και σχολίων 52 κρατών προς το ICC Executive Board και της τελικής έγκρισης του τελευταίου.

Η αναθεώρηση των Ομοιόμορφων Κανόνων για τις Εγγυητικές Επιστολές σε Πρώτη Ζήτηση (ΟΚΕΕΠΖ ή URDG), μετά από ένα στάδιο προετοιμασίας 2½ ετών, έχει τεθεί σε ισχύ την 1η Ιουλίου 2010.

Η αναθεώρηση αυτή, η πρώτη μετά από 18 χρόνια, περιλαμβάνει σημαντικές αλλαγές στους κανόνες που έχουν εφαρμογή σε Εγγυητικές Επιστολές σε Πρώτη Ζήτηση συνολικής αξίας αρκετών δισεκατομμυρίων δολαρίων, οι οποίες εκδίδονται παγκοσμίως με σκοπό να διασφαλίσουν την καλή εκτέλεση και την πληρωμή μιας ευρύτατης κλίμακας διεθνών αλλά και εγχώριων συμβάσεων.

Οι νέοι URDG δεν στόχευσαν απλώς σε μια επικαιροποίηση των URDG 458. Στόχος τους είναι να φέρουν τους κανόνες για τις Εγγυητικές Επιστολές σε Πρώτη Ζήτηση στον 21ο αιώνα! Για να το πετύχουν αυτό, οι νέοι κανόνες είναι πιο ξεκάθαροι, πιο ακριβείς και απόλυτα κατανοητοί. Επιπροσθέτως, οι νέοι κανόνες καινοτομούν, εισάγοντας μια σειρά νέων ρυθμίσεων που αντιμετωπίζουν επιτυχώς τυχόν απρόοπτες δυσμενείς εξελίξεις λόγω μεταβολής της πρακτικής και οι οποίες ελαχιστοποιούν τις περιπτώσεις αντιδικιών.

Με την πάροδο των χρόνων, οι URDG έχουν κερδίσει την παγκόσμια αναγνώριση και αποδοχή τόσο από τους διεθνείς όσο και από τους εγχώριους νομοθέτες - όπως από την UNCITRAL (UNCITRAL Arbitration rules) και τη World Bank - και προορίζονται να καταστούν τα διεθνή πρότυπα για την έκδοση Εγγυητικών Επιστολών σε Πρώτη Ζήτηση.

V. Στόχος του παρόντος Πονήματος

Στόχος του παρόντος Πονήματος είναι η μελέτη του αντικειμένου των εγγυητικών επιστολών, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό.

Στόχος της μελέτης των εγγυητικών επιστολών είναι να παρουσιαστούν, θεωρητικά και πρακτικά:

• οι μορφές και τα χαρακτηριστικά τους,

• το θεσμικό, διοικητικό και κανονιστικό πλαίσιο των νομισματοπιστωτικών διατάξεων, που τις διέπουν,

• οι κίνδυνοι για τις επιχειρήσεις, που συνεπάγεται τόσο η έκδοσή τους, όσο και η παρακολούθησή τους, λόγω αφενός των εξόδων (προμήθειες, κλπ), που επιβαρύνονται κατά την διάρκεια της ισχύος τους και αφετέρου της ανάγκης διασφάλισης του καλού τέλους κάθε συναλλαγής, που πρέπει να εξασφαλίζεται με την έκδοσή τους,

• η άμεση σχέση των εγγυητικών επιστολών με τις λοιπές χρηματοδοτήσεις των επιχειρήσεων ( γραμμές, δάνεια κλπ) και

• τα οικονομικά και λοιπά οφέλη για τις επιχειρήσεις από την έκδοσή τους.

VI. Χρήση των εγγυητικών επιστολών στην Αγορά

Οι εγγυητικές επιστολές αποτελούν αντικείμενο μελέτης και για τις τράπεζες, που το προσφέρουν αλλά και για τις επιχειρήσεις, που το χρησιμοποιούν στην δραστηριότητά τους.

Α. Για τις τράπεζες:

Οι εγγυητικές επιστολές θεωρούνται επικερδές εργαλείο στα χέρια των τραπεζών γιατί αποτελούν ένα σημαντικό πόλο έλξης και προσέλκυσης πελατείας στα γκισέ τους με πολλαπλά οφέλη για τις ίδιες. Μέσω αυτών προωθούνται και τα λοιπά διάφορα τραπεζικά προϊόντα σε καλούς και συνεπείς πελάτες.

Για τον λόγο αυτό τα στελέχη των τραπεζών που διαχειρίζονται εγγυητικές επιστολές πρέπει:

• να έχουν βαθειά γνώση του αντικειμένου και να χειρίζονται σωστά τις διαδικασίες έκδοσης και παρακολούθησης των εγγυητικών επιστολών

• να έχουν εξοικειωθεί πλήρως με τις τεχνικές της ποιοτικής και σύγχρονης διαχείρισής τους

• να έχουν πλήρη επίγνωση των κριτηρίων έκδοσης των εγγυητικών επιστολών, τα οποία, επειδή συνάδουν με αυτά των χρηματοδοτήσεων, τους προσφέρουν σφαιρική και ολοκληρωμένη γνώση του συνόλου των πιστοδοτήσεων,

• να διερευνούν και αξιολογούν σωστά τις ανάγκες της επιχειρηματικής πελατείας τους για τη χρήση του τραπεζικού αυτού εργαλείου

• να διερευνούν, να αναγνωρίζουν και να επισημαίνουν συμβουλευτικά στις επιχειρήσεις τις εναλλακτικές δυνατότητες, που τους προσφέρουν τα διαθέσιμα πιστοδοτικά τραπεζικά εργαλεία, ώστε η επιλογή τους να συμβάλλει στην ανάπτυξη των εργασιών της επιχείρησης.

Β. Για τις επιχειρήσεις:

Η προσέγγιση των στελεχών των επιχειρήσεων στο αντικείμενο των εγγυητικών επιστολών θα τους βοηθήσει να καλύψουν απορίες και ερωτηματικά, ώστε:

• να διερευνούν και να αξιολογούν σωστά τις ανάγκες των επιχειρήσεών τους για τη σωστή και όχι άσκοπη χρήση των εργαλείων αυτών

• να αντιμετωπίζουν και διαπραγματεύονται επωφελώς για την επιχείρησή τους με τις Τράπεζες τους όρους έκδοσής τους και να χειρίζονται σωστά τις διαδικασίες έκδοσης

• να παρακολουθούν από κοντά την πορεία των εγγυητικών επιστολών, που εκδίδονται, σε σχέση με τις συναλλαγές, που καλύπτονται από αυτές, για την αποφυγή περιττών εξόδων και χρηματοοικονομικών επιβαρύνσεων για τις επιχειρήσεις τους

• να συμβάλλουν στην ανάπτυξη των εργασιών των επιχειρήσεών τους μέσω της χρήσης των σημαντικών αυτών πιστοληπτικών εργαλείων, αντικαθιστώντας με αυτά την εκταμίευση μετρητών των επιχειρήσεων,

• να χρησιμοποιούν τις εγγυητικές επιστολές για να διευκολύνουν τις διεθνείς σχέσεις της επιχείρησης, την επέκτασή της στις αγορές του εξωτερικού και τη μεταφορά της πίστης της εκεί μέσω του τραπεζικού συστήματος,

• να χειρίζονται με ορθολογικούς όρους τον ανταγωνισμό στην εγχώρια αλλά και στη διεθνή αγορά

• να ενισχύουν με τις γνώσεις τους τη νομική προστασία των επιχειρήσεών τους σε περίπτωση προβλημάτων, που τυχόν ανακύπτουν.

Τη γνώση του αντικειμένου των εγγυητικών επιστολών μέσα στις επιχειρήσεις πρέπει να την αποκτήσουν υπάλληλοι και στελέχη που ασχολούνται με:

• Χρηματοοικονομικές λειτουργίες

• Τραπεζικές εργασίες

• Εισαγωγές , εξαγωγές και Πιστώσεις

• Το Λογιστήριο

• Προμήθειες

• Διοικητικές λειτουργίες

• Έρευνα και Ανάπτυξη εργασιών

• Marketing

• Υπάλληλοι και στελέχη που ασχολούνται με τις παραπάνω εργασίες στο Εξωτερικό, σε θυγατρικές των ελληνικών επιχειρήσεων, ώστε οι γνώσεις τους να συνάδουν με το κανονιστικό πλαίσιο που ισχύει στην Ελλάδα και διεθνώς.

Κεφάλαιο 1

Νομοθετικές Προβλέψεις

Ο Νόμος δεν προβλέπει τίποτε για τις εγγυητικές επιστολές, ως εργαλείο παροχής της πίστης των Τραπεζών.

Οι Ομοιόμορφοι Κανόνες (Τελευταία έκδοση URDG 758 /2010 ) αποτελούν συμβουλευτικό και μόνον εργαλείο για τις Τράπεζες.

Για τις εγγυητικές επιστολές Ε/Ε που εκδίδονται στην Ελλάδα αλλά και για αυτές που αφορούν διεθνείς συναλλαγές ισχύει το νομοθετικό πλαίσιο του Αστικού Κώδικα περί εγγυήσεων.

I. Ορισμός της Εγγυητικής Επιστολής

Εγγυητική Επιστολή είναι το έγγραφο, με το οποίο η Τράπεζα αναλαμβάνει την ευθύνη να πληρώσει στον Δικαιούχο ένα ορισμένο ποσό, σε περίπτωση, που ο πελάτης της δεν εκπληρώσει τις συγκεκριμένες υποχρεώσεις, που έχει αναλάβει μέσα από την εγγυητική επιστολή απέναντί του.

Το νομικό πλαίσιο της εγγυητικής επιστολής βασίζεται στο άρθρο 847 ΑΚ, που αναφέρει: «Με τη σύμβαση εγγυήσεως ο εγγυητής αναλαμβάνει έναντι του δανειστού την ευθύνη, ότι θα καταβληθεί η οφειλή».

II. Ο ρόλος της εγγυητικής επιστολής για την Οικονομία

Οι εγγυητικές επιστολές, πέραν της χρήσης τους ως εργαλεία των τραπεζών, συμβάλλουν με ιδιαίτερο και σημαντικό τρόπο στην ανάπτυξη της οικονομίας γιατί:

Α . Διευκολύνουν τις εμπορικές συναλλαγές, καθόσον:

• Η πληρωμή του Δικαιούχου/αντισυμβαλλομένου, σε περίπτωση κατάπτωσης, είναι γρήγορη και ανέξοδη,

• Ουσιαστικά υπάρχει κίνηση κεφαλαίων, χωρίς διακίνηση χρημάτων, δεδομένου ότι όλη η συναλλαγή στηρίζεται σε ένα έγγραφο με την υπογραφή της εγγυήτριας τράπεζας ( την εγγυητική επιστολή ),

• Αναπτύσσεται και προβάλλεται η Διεθνής πίστη, τόσο της τράπεζας, που εγγυάται, όσο και του Κράτους, στο οποίο ανήκει η τράπεζα αυτή, με την προϋπόθεση βεβαίως (όπως θα δούμε στη συνέχεια αναλυτικότερα) ότι η εκτέλεση των υποχρεώσεων της τράπεζας, όπως αυτές ανακύπτουν από το έγγραφο της εγγυητικής επιστολής, θα τηρηθεί πιστά και άμεσα.

• Οι εγγυητικές επιστολές πληρώνονται σε πρώτη ζήτηση του Δικαιούχου, χωρίς να μπορεί η τράπεζα ή ο πελάτης της να φέρουν αντιρρήσεις. Για το λόγο αυτό και ονομάζονται διεθνώς «demand guarantees»

Β. Αποτελούν όργανο για την άσκηση της Κυβερνητικής Πολιτικής,
πράγμα που επιτυγχάνεται με:

• την απαγόρευση ορισμένων δραστηριοτήτων, όπως πχ ο εξωτραπεζικός δανεισμός

• την ενίσχυση ή τον περιορισμό των εισαγωγών ή των εξαγωγών, σε περιπτώσεις που αυτό επιβάλλεται από την γενικότερη οικονομική κατάσταση της Χώρας και την εξωτερική της πολιτική, όπως σε περιπτώσεις ύφεσης, νομισματικής ανατίμησης / υποτίμησης, εμπάργκο κλπ.

• την επιβολή κυρώσεων σε πρόσωπα, όπως η απαγόρευση εκδόσεως εγγυητικών υπέρ παραβατών νομισματικών κανόνων

III. Η σημασία της εγγυητικής επιστολής για την Τράπεζα

Η Τράπεζα έχει πολλαπλά οφέλη από τη χορήγηση εγγυητικών επιστολών στους πελάτες της. Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος της ραγδαίας ανάπτυξης του προϊόντος αυτού ιδιαίτερα μετά τον πόλεμο. Οι λόγοι είναι πολλοί:

Α. Η τράπεζα δεν χορηγεί χρήματα

Η έκδοση εγγυητικών επιστολών αντικαθιστά τα δάνεια. Η τράπεζα χορηγεί μόνον ένα έγγραφο (την εγγυητική επιστολή), το οποίο φέρει την υπογραφή της, το οποίο πλέον αποτελεί δική της υποχρέωση να πληρώσει σε περίπτωση, που ο πελάτης της δεν θα εκτελέσει τις υποχρεώσεις του.

Ωστόσο, όπως θα δούμε και αναλυτικότερα στη συνέχεια, η τράπεζα, με την έκδοση κάθε εγγυητικής, πρέπει να κρατά στα διαθέσιμά της ισόποση με το ποσό της εγγυητικής επιστολής οικονομική πρόβλεψη. Αυτό σημαίνει ότι κάθε τράπεζα πρέπει να μπορεί ανά πάσα στιγμή να έχει στη διάθεσή της τα ποσά των εγγυητικών επιστολών, που ισχύουν, για τις παρακάτω πιθανές περιπτώσεις:

• πιθανότητα κατάπτωσης (γιατί τότε θα χρειασθεί εκταμίευση μετρητών),

• πιθανότητα αιτήματος έκδοσης νέων εγγυητικών επιστολών ή και χρηματοδότησης, που τυχόν θ’ απαιτηθούν για την ολοκλήρωση της συμβατικής υποχρέωσης, που καλύπτει η πρώτη εγγυητική επιστολή. Όπως θα εξηγηθεί παρακάτω, η έκδοση μιας εγγυητικής επιστολής μπορεί να δημιουργεί ηθική υποχρέωση ή / και πραγματική ανάγκη για την τράπεζα να χορηγήσει και πρόσθετη πιστοδότηση στον πελάτη της στο μέλλον.

Β. Είσπραξη αμοιβής

Η τράπεζα εισπράττει προμήθεια σαν αμοιβή για την έκδοση εγγυητικών επιστολών για τους παρακάτω λόγους:

1. για την εργασία, που προσφέρει, για την οποία απασχολεί το εργατικό της δυναμικό (υπάλληλοι, στελέχη), χρησιμοποιεί τα υλικά έκδοσης και παρακολούθησης (χαρτί, υπολογιστές κλπ), στεγάζεται στα κτήρια της κλπ. και

2. για τον κίνδυνο, που αναλαμβάνει δεδομένου ότι η εγγυητική επιστολή αποτελεί:

• έμμεση χρηματοδότηση, γιατί αντικαθιστά το χρήμα, που θα χρειαζόταν ο πελάτης της, και

• εν δυνάμει κίνδυνο, γιατί υπάρχει πιθανότητα είτε να καταπέσει είτε να μην καταπέσει ποτέ.

Γ. cross selling (Προσέλκυση νέας πελατείας ή επί πλέον εργασιών υφιστάμενης πελατείας)

Νέοι πελάτες: Η τράπεζα μέσω των εγγυητικών επιστολών προσελκύει στα γραφεία της νέους πελάτες, οι οποίοι μπορεί να μην έχουν ανάγκη από άλλα τραπεζικά προϊόντα και να περιορίσουν την τραπεζική συνεργασία τους μόνον σε αυτό το είδος (πιθανώς ιδιώτες).

Παλιοί πελάτες: Για τους παλιούς πελάτες η έκδοση εγγυητικών επιστολών αποτελεί πόλο έλξης και για τις λοιπές εργασίες τους, όπως καταθέσεις, εισαγωγές, εξαγωγές, διαχείριση χαρτοφυλακίου, εξυπηρέτηση μισθοδοσίας κλπ.

Cross selling: Η συγκέντρωση των πλέον προσοδοφόρων εργασιών της βιώσιμης πελατείας (για να της χορηγείται εγγυητική επιστολή είναι βιώσιμη) ονομάζεται cross selling και αποτελεί άμεσο στόχο της τράπεζας, γιατί συμβάλλει στην κερδοφορία της.

Δ. Χαμηλό λειτουργικό κόστος

Η τράπεζα για την έκδοση των εγγυητικών επιστολών έχει χαμηλό λειτουργικό κόστος. Η παρακολούθηση της σωστής και έγκαιρης εκτέλεσης της συμβατικής υποχρέωσης του πελάτη και η χρήση ή επιστροφή της εγγυητικής επιστολής ενδιαφέρει άμεσα τον Δικαιούχο της εγγυητικής επιστολής, και έμμεσα τον πελάτη, υπέρ του οποίου εκδόθηκε.

Η τράπεζα αναμένει οδηγίες εισπράττοντας ανελλιπώς τις προμήθειές της.

Ε. Εργαλείο κάλυψης πιστωτικών περιορισμών

Σε περιόδους πιστωτικών περιορισμών, που ενδεχομένως επιβάλλονται λόγω κυβερνητικής πολιτικής, η εγγυητική επιστολή αποτελεί πολύ επιθυμητό εργαλείο.

Στις περιόδους αυτές οι επιχειρήσεις δεν έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτηθούν, λόγω των πιστωτικών περιορισμών. Ωστόσο, οι τράπεζες εναλλακτικά μπορούν να τις καλύψουν με εγγυητικές επιστολές πληρωμής σε μεταγενέστερο χρόνο, όταν θα αρθούν οι πιστωτικοί περιορισμοί.

IV. Απαγόρευση έκδοσης εγγυητικών επιστολών

Η δυνατότητα έκδοσης εγγυητικών επιστολών από τις τράπεζες δεν είναι απεριόριστη.

Η δύναμη της πίστης μιας τράπεζας, που αντανακλά, τόσο τη δική της οικονομική κατάταξη μέσα στην τραπεζική αγορά, όσο και τη δυναμικότητα του Κράτους, που τη στηρίζει, πρέπει να συμβάλλει στη διαμόρφωση ήθους και συνέπειας στη συναλλακτική συμπεριφορά τόσο της Αγοράς όσο και της Κοινωνίας. Για το λόγο αυτό επιβάλλονται περιορισμοί στην έκδοση των εγγυητικών επιστολών από:

Α. Τον Νόμο

Β. Την Τράπεζα της Ελλάδος και

Γ. Τις ίδιες τις Τράπεζες που τις εκδίδουν.

Α. Απαγόρευση από τη Νομοθεσία

Οι τράπεζες αποτελούν και αυτές, όπως και κάθε επιχείρηση, νομικά πρόσωπα, τα οποία διοικούνται από άτομα με διαφορετικές εκάστοτε αντιλήψεις, μορφωτικό επίπεδο, ενδιαφέροντα, πεποιθήσεις, στόχους και ιδεώδη.

Τα άτομα αυτά, και κατά συνέπεια οι τράπεζες, είναι ευάλωτα/ες σε πολιτικές καθοδηγήσεις, οικογενειακές και άλλες παρεμβάσεις, που μπορεί να οδηγήσουν σε αλλοίωση της σωστής οικονομικής διαχείρισης.

Για το λόγο αυτό ο Νόμος θέλησε να περιορίζει τη δυνατότητα παρεμβολής στο οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό έργο των τραπεζών, ομάδων προσκείμενων στη διοικητική λειτουργία τους ή έστω και ακόμη δυνάμενων να την επηρεάσουν.

Ο Νόμος απαγορεύει (μεταξύ άλλων) την έκδοση εγγυητικών επιστολών υπέρ μελών του διοικητικού συμβουλίου, των προσώπων που ασκούν έλεγχο επί της τράπεζας, τους συζύγους και τους συγγενείς των προσώπων αυτών εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι του 3ου βαθμού καθώς και των νομικών προσώπων που ελέγχονται από τους ανωτέρω. Το ύψος και το είδος των τυχόν εξαιρέσεων καθορίζεται από τις εκάστοτε αποφάσεις περί ανωνύμων εταιριών και πιστωτικών ιδρυμάτων (πχ. αν δίδονται επαρκείς εμπράγματες ή λοιπές εξασφαλίσεις). Σε τέτοιες περιπτώσεις η δυνατότητα έκδοσης εγγυητικών επιστολών πρέπει πάντοτε να λαμβάνει την έγκριση της Νομικής Υπηρεσίας της Τράπεζας.

Ακόμη ο Νόμος έχει καθορίσει για όλες τις Τράπεζες, Ελληνικές και Ξένες, που λειτουργούν στην Ελλάδα, ανώτατα όρια έκδοσης Ε/Ε προς το Δημόσιο και τα ΝΠΔΔ. (Αποφάσεις Υπουργείου Οικονομικών 2028691/4534/95 και 2080186/125/25.1.96 ΦΕΚ 740/Β/28.8.95).

Αναλυτικότερα:

• Τα ανώτατα όρια διαμορφώνονται ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες της Αγοράς και την κατάταξη της κάθε τράπεζας από τους Οίκους αξιολόγησης. Τροποποιούνται δε κατά καιρούς ακολουθώντας τις αλλαγές των συνθηκών στο οικονομικό περιβάλλον.