ΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Συνδυάστε Βιβλίο (έντυπο) + e-book και κερδίστε 19.4€
Δωρεάν μεταφορικά σε όλη την Ελλάδα για αγορές άνω των 30€
credit-card

Πληρώστε σε έως άτοκες δόσεις των /μήνα με πιστωτική κάρτα.

Σε απόθεμα

Τιμή: 46,40 €

* Απαιτούμενα πεδία

Κωδικός Προϊόντος: 18558
Σαμαράς Α.
Γκόρτσος Χ.
ΜΕΛΕΤΕΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ
Γκόρτσος Χ., Δελλής Γ.

Στο έργο «Οι κεφαλαιακοί περιορισμοί στο σύγχρονο ενωσιακό δίκαιο» αναλύονται με συστηματικό τρόπο και σε βάθος όλα τα ζητήματα που αφορούν την ελευθερία κυκλοφορίας κεφαλαίων και πληρωμών και τους περιορισμούς της, θέμα σύγχρονο και επίκαιρο, που εμφανίζει μεγάλο θεωρητικό και πρακτικό ενδιαφέρον.

Ειδικότερα, η μονογραφία εξετάζει μέσα από πλούσια νομολογία, βιβλιογραφία και επεξηγηματικούς πίνακες:
• το νομικό καθεστώς των Capital Controls
• την εφαρμογή των Capital Controls σε Ελλάδα, Κύπρο και Ισλανδία
• τη λειτουργία της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων
• την επιβολή ελέγχων κεφαλαίου σε ευρωπαϊκά κράτη με οικονομικά προβλήματα
• τον χαρακτήρα του ευρωπαϊκού οικονομικού συντάγματος

Σκοπός του βιβλίου είναι η εξοικείωση του αναγνώστη με το νομικό καθεστώς των κεφαλαιακών περιορισμών, μέσα από πρόσφατες περιπτώσεις εφαρμογής τους, καθώς και ο σχηματισμός μιας πληρέστερης εικόνας για τη νομική φύση της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων, ενός επίκαιρου ζητήματος με σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις.

Το έργο απευθύνεται σε νομικούς, που ασχολούνται με διακίνηση κεφαλαίων και διενέργεια πληρωμών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στελέχη και φορείς δημόσιας διοίκησης, οικονομολόγους και πολιτικούς επιστήμονες.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ IX

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ XIII

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ XV

ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ XXV

 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

I. Η παρουσίαση του θέματος 1

Α. Η οριοθέτηση του νομικού προβληματισμού 1

Β. Το πεδίο έρευνας και παρατηρήσεις 2

II. Η επεξεργασία του θέματος 5

Α. Οι ορισμοί των εννοιών 5

Β. Η μεθοδολογία 8

III. Τα capital controls στο διεθνές περιβάλλον 12

Α. Το ιστορικό πλαίσιο 12

Β. Το ισχύον καθεστώς 17

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ
ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΕΝΩΣΙΑΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ
ΚΑΙ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Η νομοθετική δράση περί κατάργησης
των κεφαλαιακών περιορισμών

I. Εισαγωγικές παρατηρήσεις 29

 

II. Η πρώιμη, άκρως ελεγχόμενη απελευθέρωση των κεφαλαίων 32

Α. Τα δειλά βήματα πριν τη Συνθήκη της Ρώμης 32

1. Το τελικό κεφάλαιο της έκθεσης Σπάακ 32

2. Οι ενδοιασμοί των κρατών για την απελευθέρωση 33

Β. Η ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων στο πλαίσιο της ΕΟΚ 35

1. Η οικονομική ενοποίηση εντός των εδαφικών ορίων της ΕΟΚ 35

2. Οι κεφαλαιακοί περιορισμοί ως «κανόνας» 39

3. Η ελευθέρωση κεφαλαίων στο βαθμό του «αναγκαίου» για
την κοινή αγορά 40

4. Το ζήτημα της ελευθερίας των πληρωμών 43

5. Οι ιδιομορφίες του πρώιμου σταδίου της απελευθέρωσης 45

Γ. Οι πρώτες Οδηγίες του Συμβουλίου για τις ροές κεφαλαίων 47

1. Η υλοποίηση των κοινοτικών στόχων δια της εδραίωσης
ενός «status quo» 47

2. Η μακρά περίοδος στασιμότητας 51

III. Η ανάληψη περισσότερο φιλόδοξων νομοθετικών πρωτοβουλιών 54

Α. Η πρόοδος ενόψει της ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς 54

1. Η ισχυρή ώθηση με τη Λευκή Βίβλο του 1985 και την Ενιαία
Ευρωπαϊκή Πράξη 54

2. Η επαναφορά στο προσκήνιο της κεφαλαιακής απελευθέρωσης 57

Β. Η αναβάθμιση του νομικού καθεστώτος της ελευθερίας κεφαλαίων
δια του παράγωγου δικαίου 59

1. Η υποχρέωση ελευθέρωσης ορισμένων κινήσεων κεφαλαίων 59

2. O εξελικτικός χαρακτήρας της Οδηγίας 88/361/ΕΟΚ 60

i. Η κατάργηση των περιορισμών «μεταξύ κατοίκων
των κρατών μελών» 60

ii. Το πρώτο στάδιο υλοποίησης της ΟΝΕ και λοιπές οικονομικές
εξελίξεις 61

iii. Η «Ονοματολογία» των κινήσεων κεφαλαίου 62

iv. Η κεφαλαιακή ελευθερία ως σαφώς επικρατούσα τάση 63

IV. Η οριστική κατάργηση των περιορισμών στο πρωτογενές δίκαιο 66

Α. Η εδραίωση της πλήρους κεφαλαιακής απελευθέρωσης
στη Συνθήκη του Μάαστριχτ 66

1. Η ελευθερία των κεφαλαίων ως «κανόνας» και η εξασφάλιση
ισότιμης θέσης με τις λοιπές οικονομικές ελευθερίες 66

2. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα και η εξέλιξη της ΟΝΕ 69

3. Η προσωρινή διατήρηση περιορισμών σε μερικά κράτη μέλη 71

Β. Από το Άμστερνταμ στη Λισσαβώνα και την επικράτηση
του ρεαλισμού 73

1. Οι ήπιες αλλαγές και η κατάσταση της Ένωσης 73

2. Η διαπνεόμενη από τη λογική της συνέχειας Συνθήκη της Λισσαβώνας 75

i. Η τακτική των «μικρών βημάτων προόδου» 75

ii. Η εξέλιξη των διατάξεων περί ελεύθερης κυκλοφορίας κεφαλαίων 83

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Η επιρροή της νομολογίας στη διαμόρφωση
της ελεύθερης κυκλοφορίας κεφαλαίων

I. Εισαγωγικές παρατηρήσεις 87

II. Η επίδραση των θεμελιωδών ενωσιακών αρχών στη διακίνηση κεφαλαίων 93

Α. Η διατήρηση της ενότητας κατά την ερμηνεία του ενωσιακού δικαίου 93

1. Η αυτονομία ως απόρροια της ιδιαίτερης φύσης της Ένωσης 93

2. Η υπεροχή δια της υπέρβασης εθνικών κανόνων ανεξαρτήτως
ιεραρχίας 100

3. Το άμεσο αποτέλεσμα ως «ψυχή» του ενωσιακού κανόνα 117

Β. Το άμεσο αποτέλεσμα στην ιδιαίτερη περίπτωση της ελεύθερης
κυκλοφορίας κεφαλαίων 124

1. Η αρχική διστακτικότητα του Δικαστηρίου δια της μη πρόσδοσης
άμεσου αποτελέσματος 124

2. Η βαθιά μεταβολή στάσης του δικαστή στη μετα-Μάαστριχτ εποχή 127

3. Η διχογνωμία περί του «οριζόντιου» άμεσου αποτελέσματος 131

III. Η ελευθέρωση των κεφαλαίων και πληρωμών 136

Α. Ο συνεχής διάλογος ενωσιακού δικαστή και νομοθέτη 136

Β. Το πεδίο εφαρμογής της ελευθερίας 139

1. Το απαιτούμενο στοιχείο διασυνοριακότητας 139

2. Οι αποδέκτες και οι φορείς 141

3. Οι τρίτες χώρες, το κριτήριο του «τόπου συναλλαγής» και λοιπές ιδιαιτερότητες 142

4. Η εφαρμογή σε επίπεδο ΕΟΧ 145

Γ. Το περιεχόμενο της ελευθερίας 147

1. Οι κινήσεις κεφαλαίων 147

i. Η έννοια της «κίνησης κεφαλαίων» 147

ii. Οι κατηγορίες κεφαλαιακών ροών 148

iii. Η μη περιοριστική απαρίθμηση 153

2. Οι πληρωμές 155

i. Η ερμηνεία του κοινοτικού δικαστή 155

ii. Η έννοια της «πληρωμής» 158

3. Η απαγόρευση των περιορισμών 159

i. Η έννοια του «περιορισμού» 159

ii. Η παρεμπόδιση της πρόσβασης στην αγορά 162

iii. Ο καθολικός χαρακτήρας της απαγόρευσης 165

Δ. Η «ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων» και η «ελευθερία πληρωμών» 170

1. Η παλιά διάκριση στο πλαίσιο της ΣΕΟΚ 170

2. Μία ενιαία ελευθερία με δύο υποκατηγορίες 172

3. Η τέταρτη θεμελιώδης ελευθερία της ΣΛΕΕ 173

IV. Η σχέση της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων με τις άλλες
ελευθερίες 176

Α. Η δυναμική των τεσσάρων οικονομικών ελευθεριών 176

1. Η βασική λειτουργία των θεμελιωδών ελευθεριών 176

2. Η αξία της ελευθέρωσης των κεφαλαίων επί των λοιπών ελευθεριών 178

Β. Η εξάλειψη της αβεβαιότητας για την εφαρμογή των ελευθεριών 179

1. Ο καθορισμός της εφαρμοστέας έκφανσης της ελεύθερης
κυκλοφορίας 179

2. Οι τομείς της συνήθους εφαρμογής της ελεύθερης διακίνησης
κεφαλαίων 183

Συμπεράσματα Πρώτου Μέρους 185

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΙΔΙΑΖΟΝΤΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ
ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΧΩΡΟ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Οι κεφαλαιακοί περιορισμοί ως εξαίρεση στον γενικό κανόνα

I. Εισαγωγικές παρατηρήσεις 191

II. Το διαμορφωθέν περιβάλλον ελεύθερης κυκλοφορίας 192

Α. Η απάλειψη των εμποδίων στην ενιαία αγορά 192

1. Η αγορά ως ακρογωνιαίος λίθος της ευρωπαϊκής ενοποίησης 192

2. Η διασφάλιση της ελευθερίας των συναλλαγών 200

Β. Το συντακτικό οικονομικό πρότυπο της Ένωσης 205

1. Ο χαρακτήρας του ευρωπαϊκού οικονομικού συντάγματος 205

2. Ο προσανατολισμός στην αγορά και η κρατική συμπεριφορά 212

3. Η προώθηση των ορντολιμπεραλιστικών αρχών 217

Γ. Η μη επιβολή κεφαλαιακών περιορισμών ως κυρίαρχη νόρμα 228

1. Διαπιστώσεις περί αναγκαιότητας και σκοπιμότητας της ελευθέρωσης κεφαλαίων 228

2. Η κινητικότητα κεφαλαίων ως παράγων οικονομικής ανάπτυξης
και ευημερίας 230

III. Η δικαιολόγηση των περιορισμών της ελεύθερης διακίνησης
κεφαλαίων 232

Α. Οι συνήθεις μορφές των κεφαλαιακών περιορισμών 232

Β. Οι βασικές παρεκκλίσεις/εξαιρέσεις της ελεύθερης διακίνησης
κεφαλαίων 235

1. Οι εθνικοί περιορισμοί κατά το μέτρο των ρητών παρεκκλίσεων 235

i. Η φορολογική διαφοροποίηση 236

ii. Η πρόληψη, η διοικητική ενημέρωση και η δημόσια
πολιτική/ασφάλεια 239

α. Η αποφυγή παραβάσεως του εθνικού δικαίου 240

β. Οι διαδικασίες δήλωσης των κινήσεων κεφαλαίων 241

γ. Η δημόσια τάξη και η δημόσια ασφάλεια 242

2. Οι νομολογιακής προέλευσης «επιτακτικοί λόγοι γενικού
συμφέροντος» 248

Γ. Οι ειδικές παρεκκλίσεις/εξαιρέσεις της ελεύθερης διακίνησης
κεφαλαίων 255

1. Ο περιορισμός της διακίνησης κεφαλαίων από/προς τρίτες χώρες 255

i. Οι εξαιρέσεις ως προς ορισμένες κινήσεις κεφαλαίων 255

ii. Η θέσπιση περιοριστικών φορολογικών μέτρων 260

iii. Η λήψη προσωρινών μέτρων διασφάλισης 261

2. Οι λοιπές περιπτώσεις 262

i. Η πρόληψη/καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας 262

ii. Η ρήτρα διασφάλισης για τα κράτη μέλη εκτός Ευρωζώνης 266

IV. Τα όρια της δικαιολόγησης των κεφαλαιακών περιορισμών 267

Α. Οι ασφαλιστικές δικλείδες «περιορισμού των περιορισμών» 267

1. Οι προϋποθέσεις δικαιολόγησης των περιορισμών 267

2. Τα θεμελιώδη δικαιώματα του Χάρτη 269

3. Οι γενικές αρχές του ενωσιακού δικαίου 270

4. Η απαγόρευση αυθαίρετων διακρίσεων και συγκεκαλυμμένων
περιορισμών 272

Β. Ο σεβασμός της αρχής της αναλογικότητας 273

1. Το κατεξοχήν νομικό εργαλείο ελέγχου των εθνικών περιορισμών 273

2. Ο έλεγχος των περιορισμών στην ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων 280

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Ο ρόλος και η εφαρμογή των capital controls
σε ευρωπαϊκά κράτη

I. Εισαγωγικές παρατηρήσεις 287

II. Οι έλεγχοι κεφαλαίων εν καιρώ οικονομικής κρίσης 288

Α. Περί κρίσεων και χειρισμού των ευρωπαϊκών δοκιμασιών 288

1. Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση (2007-2009) 288

2. Η κρίση της Ευρωζώνης (2010-2011) 290

3. Η ελληνική οικονομική κρίση 294

4. Η ευρωπαϊκή συνύπαρξη και συνεργασία σε περιόδους κρίσης 297

Β. Η σημασία των ελέγχων κεφαλαίων 309

1. Τα κίνητρα, οι μορφές και η λειτουργία των ελέγχων 309

2. H αποτελεσματικότητα των ελέγχων: τα πλεονεκτήματα και
τα μειονεκτήματα 311

3. Τα οφέλη από τη μείωση των ελέγχων σε ενωσιακό επίπεδο 315

Γ. Η περίπτωση των ισλανδικών capital controls (2008-2017) 317

1. Η ισλανδική οικονομική κρίση και η εισαγωγή ελέγχων 317

2. Η συμμόρφωση των ελέγχων με το δίκαιο ΕΟΧ 319

III. Η περίπτωση των κυπριακών capital controls (2013-2015) 323

Α. Οι πρώτοι έλεγχοι κεφαλαίων σε κράτος μέλος της Ευρωζώνης 323

1. Η κυπριακή οικονομική κρίση και η αντιμετώπισή της 323

2. Τα προσωρινά περιοριστικά μέτρα στις συναλλαγές 327

Β. Η νομιμότητα των ελέγχων βάσει του ενωσιακού δικαίου 332

1. Η Δήλωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τους περιορισμούς
κεφαλαίων 332

2. Η ενωσιακή νομολογία ως προς τα οικονομικά μέτρα
των κυπριακών αρχών 334

i. Οι διατάξεις του ΓΔΕΕ 334

ii. Οι αποφάσεις του ΔΕΕ 336

IV. Η περίπτωση των ελληνικών capital controls (2015-2019) 338

Α. Πρώτο στάδιο: η επιβολή των ελέγχων 338

1. Η πορεία προς την εισαγωγή ελέγχων 338

2. Τα προσωρινά περιοριστικά μέτρα της τραπεζικής αργίας
βραχείας διάρκειας 344

3. Η Δήλωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής & το ζήτημα της νομιμότητας
των ελέγχων βάσει του ενωσιακού δικαίου 346

4. Η θέσπιση περιορισμών στην ανάληψη μετρητών και τη μεταφορά κεφαλαίων 350

5. Η επίκληση του δικαίου της ανάγκης 352

Β. Δεύτερο στάδιο: η σταδιακή «χαλάρωση» των ελέγχων 365

Γ. Τρίτο στάδιο: η πλήρης άρση των ελέγχων 373

Συμπεράσματα Δεύτερου Μέρους 382

Γενικά Συμπεράσματα 385

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ 397

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Γ.Ε. 412

ΠΙΝΑΚΕΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ κ.τλ. 414

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 421

ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ 447

 

Back to Top