Back to Top
Η ΣΤΕΓΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ - ΑΘΗΝΑ 1834-2014
Πόλη - Πολιτική - Αρχιτεκτονική
Κωδικός Προϊόντος:
15918
- Έκδοση: 2016
- Σχήμα: 17x24
- Βιβλιοδεσία: Εύκαμπτη
- Σελίδες: 0
- ISBN: 978-960-562-648-8
- Δείτε ένα απόσπασμα
- Black friday εκδόσεις: 30%
Η ευπρεπής στέγαση της Δικαιοσύνης στην ελληνική πρωτεύουσα υπήρξε διακαής πόθος κυβερνήσεων, δικηγόρων και πολιτών από ιδρύσεως του ελληνικού Κράτους μέχρι τις μέρες μας. Το Δικαστικό Μέγαρο Αθηνών, δημόσιο κτήριο πνοής, στη μακρά και περιπετειώδη ιστορία του, συχνά υπήρξε σημείο συνάντησης πολιτικών φιλοδοξιών και αρχιτεκτονικών οραμάτων. Ηγετικές μορφές της πολιτικής σκηνής στην Ελλάδα και ορισμένοι από τους πλέον διακεκριμένους Έλληνες αρχιτέκτονες δίνουν με τη συμβολή και το έργο τους αφορμή να διερευνηθεί η σχέση εξουσίας - πολιτικής και αρχιτεκτονικής με άρμα το Δικαστικό μέγαρο Αθηνών, το δημόσιο κτήριο με τον σημαντικότερο αστικό συμβολισμό, του υπέρτατου θεσμού της Δικαιοσύνης.
Το παραπάνω μείζονος σημασίας θέμα πραγματεύεται η συγγραφέας στον ανά χείρας τόμο με τίτλο: «Η στέγαση της Δικαιοσύνης - Αθήνα 1874-2014 - Πόλη - Πολιτική -Αρχιτεκτονική», ο οποίος αποτελεί προϊόν αρχειακής έρευνας σε πάνω από 30 αρχεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό (πχ: Αρχείο Υπουργείου Δικαιοσύνης, Πρακτικά συνεδριάσεων ΔΣΑ, ΓΑΚ, αρχείο σχεδίων Εθνικής Πινακοθήκης, αρχεία αρχιτεκτόνων, αρχεία εφημερίδων και περιοδικών, αρχεία Συμβουλίου Επικρατείας, φωτογραφικά αρχεία κ.λπ.). Το ζήτημα της διάκρισης περιόδων στάθηκε αρκετά καίριο. Τελικά επελέγη η διάκρισή τους με βάση τις κορυφώσεις του ενδιαφέροντος για το Μέγαρο, όπως εκφράστηκαν από την αντιβασιλεία, τον Χαρίλαο Τρικούπη, τον ελευθέριο Βενιζέλο και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Το βιβλίο αναπτύσσεται σε τέσσερα μέρη. Στο Πρώτο μέρος 1828-1881, από την Αντιβασιλεία μέχρι την ενεργό συμμετοχή του Χαρ. Τρικούπη, διερευνώνται οι απαρχές του ζητήματος με τη μετατροπή εκκλησιών για τη στέγαση των Δικαστηρίων της ελληνικής πρωτεύουσας, όπου συμβάλλει ο διακεκριμένος αρχιτέκτων Χριστιανός Χάνσεν και εκπονείται το πρώτο σχέδιο για το Δικαστικό Μέγαρο Αθηνών.
Στο Δεύτερο μέρος 1881-1910, διερευνάται το Δικαστικό Μέγαρο Αθηνών στο πλαίσιο των μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων του Χαρ. Τρικούπη με τον διάσημο αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλλερ σε ρόλο πρωταγωνιστικό να εκπονεί σειρά σχεδίων για το εν λόγω Μέγαρο. Ακολουθεί ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός του 1900, όπου και η πρώτη εμφάνιση του αρχιτέκτονα Αλέξανδρου Νικολούδη.
Στο Τρίτο μέρος 1910-1932, το Δικαστικό Μέγαρο Αθηνών μελετάται ως σύμβολο του βενιζελικού οράματος για το Κράτος Δικαίου. Περιλαμβάνεται ο διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός της πρώτης βενιζελικής κυβέρνησης του 1910 καθώς και τα ουτοπικά σχέδια για το Δικαστικό Μέγαρο στη θέση Μακρυγιάννη με αξιομνημόνευτη την εμμονή του Ελευθερίου Βενιζέλου και την αντιπαράθεση του 1930.
Στο Τέταρτο μέρος 1932 έως σήμερα, εξετάζεται η μεταπολεμική εξέλιξη του θέματος, αφού μεσολαβήσει η ζωογόνηση του ζητήματος από τη μεταξική δικτατορία, το 1938. Με το πρώτο μεταπολεμικό ενδιαφέρον για τη στέγαση της Δικαιοσύνης στην Αθήνα αναδύεται η πολεοδομική διάσταση του προβλήματος η οποία τελικά αποδεικνύεται καταλυτικής σημασίας και καθοδηγεί τις πραγματιστικές προσεγγίσεις της πρώτης κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή, το 1950-51. Επί δέκα ολόκληρα χρόνια αναπτύσσεται σχετικός προβληματισμός με άξονα το πολεοδομικό πρόβλημα των Αθηνών και την αντιμετώπιση του Δικαστικού Μεγάρου Αθηνών ως μοχλού για την αντιμετώπισή του. Η οριστικοποίηση της θέσης του Μεγάρου στις φυλακές Αβέρωφ, το 1962, θα καταφέρει να επικρατήσει εν μέσω σοβαρών διαφωνιών, όπως και τα αποτελέσματα του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού του 1968 που προκηρύχθηκε από τους πρωτεργάτες της απριλιανής δικτατορίας οι οποίοι έμελλε να είναι και εκείνοι που θα θεμελίωναν το έργο. Οι συνεχείς όμως μεταβολές στις δικαστικές ανάγκες της ελληνικής πρωτεύουσας επέβαλαν την αποτίμηση του εγχειρήματος πριν την ολοκλήρωση του συγκροτήματος στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Η «λύση» της «Ευελπίδων» προβλήθηκε ως μονόδρομος και μαζί με τις επιλογές για τη στέγαση των λοιπών δικαστηρίων εκτός του συγκροτήματος της Αλεξάνδρας, εκτιμήθηκε ότι άλλαξε επί της ουσίας τον τρόπο άσκησης του δικηγορικού επαγγέλματος και οδήγησε στη σημερινή διευθέτηση της στέγασης της Δικαιοσύνης στην ελληνική πρωτεύουσα.
Το βιβλίο ολοκληρώνεται με επίμετρο όπου ερμηνεύονται οι κορυφώσεις του ενδιαφέροντος για το ζήτημα, αναδεικνύονται οι μοχλοί της προώθησής του, διερευνώνται οι αντικατοπτρισμοί των αντιλήψεων περί δικαιοσύνης στη θέση και την αρχιτεκτονική του Μεγάρου, η περιπλάνησή του στον αστικό ιστό των Αθηνών, οι αρχιτεκτονικές επιλογές, οι πρωταγωνιστές αρχιτέκτονες και τέλος, η διαρκής ματαίωση των υψηλών προσδοκιών με αναπόφευκτη την καταφυγή σε εκ των ενόντων λύσεις.
| ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ | Σελ. IX |
| ΜΕΡΟΣ Α ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ 1 | |
| 1828-1881 ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ - ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΡΕΑΛΙΣΜΟΥ | Σελ. 3 |
| Η αναζήτηση στέγης για τη Δικαιοσύνη στην Αθήνα, νέα πρωτεύουσα του Κράτους | Σελ. 5 |
| Μετατροπή εκκλησιών για τη στέγαση των Δικαστηρίων της ελληνικής πρωτεύουσας. Η συμβολή του αρχιτέκτονα Χριστιανού Χάνσεν | Σελ. 9 |
| Το πρώτο σχέδιο για το Δικαστικό Μέγαρο Αθηνών και η αρχή μιας μακραίωνης περιπλάνησης | Σελ. 18 |
| Η επιστροφή | Σελ. 22 |
| ΜΕΡΟΣ Β ΟΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ 1 | |
| 1881-1900 ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΜΕΓΑΡΟ ΑΘΗΝΩΝ ΜΟΧΛΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΚΟΥΠΙΚΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΤΙΚΩΝ ΟΡΑΜΑΤΩΝ | Σελ. 25 |
| Το Δικαστικό Μέγαρο Αθηνών και τα μεταρρυθμιστικά οράματα του Χαρίλαου Τρικούπη. Ο Ερνέστος Τσίλλερ στο προσκήνιο | Σελ. 25 |
| Η πρώτη επίσημη συμβολή αρχιτέκτονα. Ο Ερνέστος Τσίλλερ στο προσκήνιο | Σελ. 30 |
| Η επιστροφή | Σελ. 40 |
| Ο πρώτος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για το Δικαστικό Μέγαρο Αθηνών το 1900 | Σελ. 42 |
| Η αρχιτεκτονική της βραβευμένης μελέτης του Αλέξανδρου Νικολούδη | Σελ. 47 |
| Οι λοιπές συμμετοχές στον διαγωνισμό και τα κριτήρια αξιολόγησης | Σελ. 51 |
| Η συμμετοχή του Ερνέστου Τσίλλερ | Σελ. 54 |
| Η επιστροφή | Σελ. 58 |
| Μέχρι το 1910 | Σελ. 58 |
| ΜΕΡΟΣ Γ ΟΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ 2 | |
| 1910-1932 ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΜΕΓΑΡΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΙΚΟΥ ΟΡΑΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ | Σελ. 65 |
| Ο διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός του 1910 για το Δικαστικό Μέγαρο Αθηνών. Αρχιτεκτονικές αντιπαραθέσεις | Σελ. 65 |
| Η αρχιτεκτονική της βραβευμένης πρότασης Νικολούδη - Guidetti | Σελ. 69 |
| Η συμμετοχή του Ερνέστου Τσίλλερ | Σελ. 73 |
| Οι αντιδράσεις προς την βραβευμένη πρόταση. Η αντιπαράθεση Νικολούδη - Τσίλλερ και η τελική ματαίωση της ανέγερσης | Σελ. 75 |
| Η επιστροφή. 1910-1928 | Σελ. 78 |
| Η πρόταση του 1930 για το Δικαστικό Μέγαρο Αθηνών. Η κορύφωση των αντιπαραθέσεων | Σελ. 80 |
| Η αρχιτεκτονική της πρότασης του 1930 | Σελ. 83 |
| Τα σχέδια για τα Δικαστικά Μέγαρα του 1910 και 1930 ως αντικατοπτρισμοί των απόψεων του Ελευθερίου Βενιζέλου περί Κράτους Δικαίου | Σελ. 95 |
| Η επιστροφή. Η κατ’ οικονομίαν λύση. «Σανταρόζα» και Αρσάκειο | Σελ. 101 |
| Η θρυλική «Σανταρόζα» | Σελ. 101 |
| Το Αρσάκειο | Σελ. 105 |
| Το Συμβούλιο της Επικρατείας στα Παλαιά Ανάκτορα Ό Άρειος Πάγος στο Ιλίου Μέλαθρον | Σελ. 106 |
| Η εξέλιξη | Σελ. 110 |
| Το κληροδότημα της βενιζελικής εποχής | Σελ. 111 |
| ΜΕΡΟΣ Δ ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ 2 | |
| ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΣΜΟΣ Η ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΣΤΕΓΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ | Σελ. 115 |
| Η ζωογόνηση του ζητήματος από τη μεταξική δικτατορία το 1938. Το προφητικό άρθρο του πολεοδόμου Ανάργυρου Δημητρακόπουλου | Σελ. 115 |
| Το πρώτο μεταπολεμικό ενδιαφέρον για τη στέγαση της Δικαιοσύνης στην Αθήνα. Η πολεοδομική διάσταση του προβλήματος | Σελ. 120 |
| Το Δικαστικό Μέγαρο Αθηνών στην πραγματιστική πολιτική του Κωνσταντίνου Καραμανλή | Σελ. 127 |
| Η τελική απόφαση το 1962 για χωροθέτηση του Μεγάρου στον χώρο των Φυλακών Αβέρωφ. Θέσεις και αντιθέσεις | Σελ. 134 |
| Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός του 1968. Παρεμβάσεις και αμφισβήτηση | Σελ. 146 |
| Η διακήρυξη του διαγωνισμού | Σελ. 146 |
| Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού | Σελ. 149 |
| Οι αρχιτεκτονικές προτάσεις | Σελ. 150 |
| Οι αντιδράσεις για τη βραβευμένη μελέτη | Σελ. 161 |
| Η υλοποίηση του έργου και οι επερχόμενες μετατροπές | Σελ. 180 |
| Η τελετή της θεμελίωσης | Σελ. 180 |
| Tα εγκαίνια του Αρείου Πάγου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή και μια προσπάθεια αποτίμησης για τη χάραξη της μελλοντικής πορείας | Σελ. 183 |
| Η σημερινή κατάσταση - Η διαρκής επιστροφή | Σελ. 191 |
| Η επιλογή της Σχολής Ευελπίδων | Σελ. 191 |
| Τα λοιπά δικαστήρια του συγκροτήματος της λεωφόρου Αλεξάνδρας | Σελ. 195 |
| Τα Διοικητικά Δικαστήρια και το Ελεγκτικό Συνέδριο | Σελ. 198 |
| Το Συμβούλιο της Επικρατείας στο Αρσάκειο | Σελ. 201 |
| ΕΠΙΜΕΤΡΟ | |
| Οι κορυφώσεις του ενδιαφέροντος - Όραμα και ρεαλισμός σε διαρκή εναλλαγή | Σελ. 207 |
| Οι μοχλοί της προώθησης | Σελ. 208 |
| Οι αντιλήψεις περί Δικαιοσύνης και οι αρχιτεκτονικοί - πολεοδομικοί αντικατοπτρισμοί τους | Σελ. 211 |
| Η περιπλάνηση του Μεγάρου στην πόλη και η τελική επιλογή της θέσης του | Σελ. 215 |
| Οι προτάσεις της αρχιτεκτονικής και αρχιτεκτονική των προτάσεων | Σελ. 220 |
| Η διαρκής ματαίωση - Η διαρκής επιστροφή | Σελ. 223 |
| ΠΗΓΕΣ | Σελ. 227 |
| ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ | Σελ. 231 |
| ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ | Σελ. 239 |