ΤΡΑΓΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Από την σανίδα του Καρνεάδη στο "Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού"

Δωρεάν μεταφορικά σε όλη την Ελλάδα για αγορές άνω των 30€

Πληρώστε σε έως άτοκες δόσεις των /μήνα με πιστωτική κάρτα.

Σε απόθεμα

Τιμή: 53,00 €

Επιλογές

Βιβλίο (έντυπο) + 53,00 €

* Απαιτούμενα πεδία

Ποσότητα

Κωδικός Προϊόντος: 12532

Συγγραφέας: Βαθιώτης Κ.

Έκδοση: 2010
Βιβλιοδεσία: Εύκαμπτη
Σελίδες: 544
ISBN: 978-960-272-708-9
Black friday εκδόσεις: 30%

Περιγραφή
Περιεχόμενα

Με εφαλτήριο το αρχέγονο δίλημμα της σανίδας του Καρνεάδη, στο στόχαστρο της παρούσας εργασίας τίθενται δύο από τα πιο πολυσυζητημένα "τραγικά διλήμματα" μιας μεταηρωικής κοινωνίας δυτικού τύπου και ερωτάται: Επιτρέπεται να καταρριφθεί ένα κατειλημμένο από τρομοκράτες επιβατικό αεροσκάφος που κατευθύνεται κατά το πρότυπο της 11ης Σεπτεμβρίου πάνω σε κατοικημένο κτήριο, προκειμένου να αποφευχθεί η ολέθρια για χιλιάδες ανθρώπους πρόσκρουση; Επιπλέον: είναι δικαιολογημένη η χρήση "σωστικών βασανιστηρίων" εις βάρος ενός τρομοκράτη, προκειμένου να αποκαλύψει σε ποιο σημείο έχει τοποθετήσει μια ωρολογιακή βόμβα που από στιγμή σε στιγμή πρόκειται να εκραγεί;

Τα δύο αυτά ζητήματα εξετάζονται στο φόντο του λεγόμενου "Ποινικού Δικαίου του Εχθρού" και, ειδικότερα, σε συνδυασμό με το εξής ερώτημα: είναι σωστό και σκόπιμο να διαβρώνεται διαρκώς, στο όνομα της ασφάλειας, το παραδοσιακό σύστημα του Ποινικού Δικαίου από οιονεί πολεμικές σκέψεις, οι οποίες διχοτομούν την κοινωνία σε πολίτες-πρόσωπα και σε άτομα-εχθρούς, και έτσι να θυσιάζεται η ζωή κάποιων αθώων, αντιστοίχως δε να προσβάλλεται η ανθρώπινη αξιοπρέπεια των τρομοκρατών;

Το Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού έχει συνδεθεί με ένα ακόμη δίλημμα, ο ένας πόλος του οποίου συνοψίζεται στο εξής ερώτημα: Να δεχόμαστε, άραγε, αδιαμαρτύρητα κάθε καινούργια απόφαση της εκάστοτε κρατικής αρχής που περιορίζει τις ελευθερίες μας και δηλητηριάζει το κράτος Δικαίου, επειδή τάχα δεν υπάρχει άλλη λύση για να είμαστε ασφαλείς, ενεργώντας έτσι ως συμβολαιογράφοι που διαπιστώνουν την μεταβολή των κυρίαρχων συσχετισμών; Ο έτερος πόλος του διλήμματος: ή, αντιθέτως, να εγκύπτουμε εμμονικά στις κλασικές αρχές του Δικαίου με τις οποίες γαλουχήθηκαν γενεές επί γενεών, παραγνωρίζοντας την πραγματικότητα με τις νέες προκλήσεις και τους νέους κινδύνους που απαιτούν νέες απαντήσεις και, ενδεχομένως, χάνοντας το "καραβάνι της ζωής" που προχωράει μπροστά και δεν μπορεί να σταματήσει με την επίκληση οτιδήποτε παραδοσιακού;

Η απάντηση που επιχειρεί ο συγγραφέας να δώσει στο τελευταίο αυτό ερώτημα είναι ότι για εκεί που μας πάει αυτό το καραβάνι είναι προτιμότερο να μείνουμε πίσω φωνάζοντας ρομαντικά υπέρ των δικαιοκρατικών αρχών που απεμπολούνται ή ήδη απεμπολήθηκαν. Ο κίνδυνος να "χαθεί το σύμπαν" από μια τέτοια προσήλωση στο κράτος Δικαίου (fiat iustitia, pereat mundus) μπορεί να λειτουργήσει ως συναγερμός όχι για νέους αυστηρούς (ή αυστηρότερους) ποινικούς νόμους που υπόσχονται δήθεν περισσότερη ασφάλεια, αλλά για αλλαγή πλεύσης: αντί να μεταβάλλουμε ακατάπαυστα την ποινική νομοθεσία, ώστε αυτή να παρακολουθεί την "νέα πραγματικότητα", θα ήταν προτιμότερο να αλλάξουν οι βάσεις πάνω στις οποίες χτίσθηκε αυτός ο κόσμος.

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Τραγικά διλήμματα και αμέτοχοι πολίτες
ΕΙΣΑΓΩΓΗ	Σελ. 3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' - Η σανίδα του Καρνεάδη: Ένα αρχέγονο δίλημμα με σύγχρονες προεκτάσεις	Σελ. 7
Ι. Ο Καρνεάδης και η συνήθης εκδοχή της σανίδας των δύο ναυαγών	Σελ. 7
ΙΙ. Φιλοσοφική προσέγγιση	Σελ. 12
ΙΙΙ. Ποινική αντιμετώπιση	Σελ. 22
Α. Συνήθης εκδοχή	Σελ. 22
Β. Παραλλαγές της σανίδας του Καρνεάδη	Σελ. 23
1. Σωτηρία από τα χέρια του ίδιου του ναυαγού	Σελ. 24
α) Μάχη για την διατήρηση της κατοχής της σανίδας	Σελ. 24
αα) Επί αποκλειστικής κατοχής της σανίδας	Σελ. 24
i. Αυτόβουλη αντίσταση κατόχου	Σελ. 24
ii. Αντίσταση κατόχου μετά από παρότρυνση τρίτου	Σελ. 28
ββ) Επί συγκατοχής της σανίδας	Σελ. 29
i. Επιβάτης versus επιβάτης	Σελ. 29
ii. Επιβάτης versus μέλος πληρώματος	Σελ. 31
β) Μάχη για την απόκτηση της κατοχής	Σελ. 33
αα) Στο πλαίσιο του ελεύθερου ανταγωνισμού	Σελ. 33
ββ) Στο πλαίσιο βίαιης αντιπαράθεσης	Σελ. 34
i. Ένας εναντίον ενός	Σελ. 34
ii. Ένας εναντίον όλων: "ναυαγός μακελλάρης"	Σελ. 34
2. Σωτηρία από τα χέρια τρίτου	Σελ. 37
α) Καθήκον ενεργείας versus καθήκον ενεργείας	Σελ. 37
αα) Ποσοτικώς ίσα κινδυνεύοντα μεγέθη	Σελ. 38
ββ) Ποσοτικώς άνισα κινδυνεύοντα μεγέθη	Σελ. 40
β) Καθήκον ενεργείας versus καθήκον παραλείψεως	Σελ. 43
αα) Ποσοτικώς ίσα κινδυνεύοντα μεγέθη	Σελ. 44
ββ) Ποσοτικώς άνισα κινδυνεύοντα μεγέθη	Σελ. 45
i. Συμμετρικός κίνδυνος: ναυαγοσωστική λέμβος με υπεράριθμους επιβάτες	Σελ. 45
ii. Ασύμμετρος κίνδυνος: "ξοφλημένο" πλήρωμα σε κατάμεστο πλοίο που μπάζει νερά	Σελ. 51
IV. Η μεταφορά της σανίδας του Καρνεάδη στην γερμανική λογοτεχνία	Σελ. 54
Α. Annette von Droste-H?lshoff: Η ανταπόδοση	Σελ. 54
Β. Heinrich von Kleist: Η μονομαχία	Σελ. 56
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' - Το δίλημμα της κατάρριψης επιβατικού αεροσκάφους-renegade	Σελ. 61
Ι. Το πρόβλημα	Σελ. 61
ΙΙ. Necessitas habet legem: Το άρ. 14 παρ. 3 του γερμανικού νόμου για την αεροπορική ασφάλεια	Σελ. 68
Α. Τρομοκράτες ως "απόλυτοι εχθροί" και αθώοι επιβάτες ως "παράπλευρες απώλειες"	Σελ. 70
Β. Ηρωικές versus μεταηρωικές κοινωνίες	Σελ. 75
Γ. Αντισυνταγματικότητα της ρύθμισης	Σελ. 76
Δ. Ενστάσεις κατά της αντισυνταγματικότητας	Σελ. 87
III. Επίλυση με βάση τα ελληνικά δεδομένα	Σελ. 91
Α. Τριτάμυνα;	Σελ. 92
1. Αντιπροσβολή του επιτιθεμένου	Σελ. 92
2. Διαιρετή περί αδίκου κρίση	Σελ. 94
3. Το επιχείρημα της προστατευτικής ασπίδας	Σελ. 95
Β. Σύγκρουση καθηκόντων	Σελ. 98
1. Σύγκρουση ανάμεσα σε δύο καθήκοντα ενεργείας	Σελ. 100
α) Αντίρροπα καθήκοντα διαφορετικής βαρύτητας	Σελ. 101
β) Αντίρροπα καθήκοντα ίσης βαρύτητας	Σελ. 103
2. Σύγκρουση ανάμεσα σε καθήκον ενεργείας και σε καθήκον παραλείψεως	Σελ. 107
α) Εισαγωγικά	Σελ. 107
β) Υπόθεση Schleyer	Σελ. 108
γ) Οι τρεις κατηγορίες	Σελ. 110
αα) Σωρευτική κοινότητα ανισοβαρούς κινδύνου	Σελ. 110
i. Το παράδειγμα των ορειβατών	Σελ. 110
ii. Ο αποχωρισμός των σιαμαίων διδύμων και η θεωρία του διπλού αποτελέσματος	Σελ. 113
ββ) Σωρευτική κοινότητα ισοβαρούς κινδύνου - Το παράδειγμα του αερόστατου	Σελ. 123
γγ) Διαζευκτική κοινότητα κινδύνου - Το παράδειγμα του ακυβέρνητου βαγονιού	Σελ. 127
δδ) Quid στην περίπτωση της κατάρριψης του επιβατικού αεροσκάφους;	Σελ. 133
i. Ομοιότητα με το παράδειγμα των ορειβατών	Σελ. 133
ii. Εφαρμογή της θεωρίας του διπλού αποτελέσματος	Σελ. 136
iii. Ομοιότητα με το παράδειγμα του βαγονιού	Σελ. 137
iv. Ομοιότητα με το παράδειγμα της ναυαγοσωστικής λέμβου, με την υπόθεση Mignonette και με το παράδειγμα του αερόστατου	Σελ. 138
v. Διαφορές από την σανίδα του Καρνεάδη	Σελ. 139
3. Σύγκρουση ανάμεσα σε δύο καθήκοντα παραλείψεως	Σελ. 140
Γ. Αριθμητική των πιθανοτήτων	Σελ. 141
Δ. Αμυντική κατάσταση ανάγκης	Σελ. 144
1. Γενικές προϋποθέσεις	Σελ. 144
2. Εφαρμογή στην περίπτωση της κατάρριψης του κατειλημμένου από τρομοκράτες επιβατικού αεροσκάφους	Σελ. 151
α) Επιχειρήματα υπέρ της αμυντικής καταστάσεως ανάγκης	Σελ. 151
β) Απόρριψη	Σελ. 152
Ε. Εικαζόμενη συναίνεση	Σελ. 155
ΣΤ. Λύσεις εκτός παραδοσιακού Δικαίου	Σελ. 156
1. Ελεύθερος Δικαίου Χώρος	Σελ. 157
α) Το περιεχόμενο της θεωρίας	Σελ. 157
β) Απόρριψη	Σελ. 161
2. Η "πληγωμένη καρδιά" του κράτους	Σελ. 163
α) Αποκλεισμός τρομοκρατών και αθώων από το πεδίο του Δικαίου	Σελ. 163
β) Απόρριψη	Σελ. 164
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ' - Συγχώρηση και ήρωες	Σελ. 165
Ι. Αποκλεισμός του καταλογισμού πέραν του τεθειμένου Δικαίου	Σελ. 165
ΙΙ. Συμπληρωματικές σκέψεις	Σελ. 178
Α. Σύγκριση με ρυθμίσεις Αστυνομικού Δικαίου	Σελ. 178
1. Ελληνικό Δίκαιο	Σελ. 178
2. Γερμανικό Δίκαιο	Σελ. 179
Β. Σύγκριση με το άρθρο 2 ΕΣΔΑ	Σελ. 181
Γ. Ωφελιμισμός;	Σελ. 183
Δ. Το παράδοξο της συγχώρησης υπεύθυνων προσώπων που δρουν στο πλαίσιο μιας εκτάκτου καταστάσεως	Σελ. 186
ΙΙΙ. Ποινική ευθύνη του πιλότου που καταρρίπτει το αεροσκάφος	Σελ. 187
Α. Πιλότος-αξιωματικός	Σελ. 187
Β. Πιλότος-ιδιώτης	Σελ. 189
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Τραγικά διλήμματα και "εχθροί"
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' - Το Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού και το δίλημμα των βασανιστηρίων	Σελ. 193
Ι. Παραδοσιακές αναφορές στον "εχθρό"	Σελ. 198
ΙΙ. Παραδοσιακός τρόπος νομιμοποίησης της ποινής	Σελ. 201
Α. Απόλυτες θεωρίες	Σελ. 201
Β. Σχετικές θεωρίες	Σελ. 203
Γ. Συμπλήρωση της θετικής γενικής πρόληψης: η πύλη για την σύγχρονη διάκριση ανάμεσα σε Ποινικό Δίκαιο του Πολίτη και σε Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού	Σελ. 206
1. Γνωστική θωράκιση της κανονιστικής βεβαιότητας: ένα "εμπρηστικό novum"	Σελ. 207
2. 'Αλλο τα "πρόσωπα" κι άλλο τα "άτομα";	Σελ. 210
ΙΙΙ. Ορισμός του εχθρού	Σελ. 219
Α. Καταστροφέας της έννομης τάξης	Σελ. 219
Β. Το κυοφορούμενο έμβρυο ως εχθρός και οι προσπάθειες "δικαιολόγησης της δικαιολόγησης" των αμβλώσεων	Σελ. 221
1. Μέσα στις πρώτες δώδεκα εβδομάδες	Σελ. 222
α) Το παράδειγμα του ιστιοφόρου και η εξέλιξη σε άνθρωπο	Σελ. 222
β) Το παράδειγμα του αθλητικού σωματείου	Σελ. 223
γ) Το κριτήριο της ικανότητας αυτοσυνειδησίας	Σελ. 224
2. Στις λοιπές περιπτώσεις	Σελ. 225
α) Επί ηθικής-εγκληματολογικής ενδείξεως	Σελ. 225
β) Επί ιατρικής ενδείξεως	Σελ. 226
γ) Επί ευγονικής-εμβρυοπαθολογικής ενδείξεως	Σελ. 228
3. Η εν αμύνη θανάτωση εγκύου τρομοκράτισσας	Σελ. 229
4. Σύνδεση με τον Ελεύθερο Δικαίου Χώρο	Σελ. 230
Γ. Προς αποφυγήν παρεξηγήσεων	Σελ. 230
1. Ο "εχθρός" δεν είναι εύρημα του Jakobs	Σελ. 230
α) Κant	Σελ. 231
β) Hobbes και Κικέρων	Σελ. 232
γ) Δικαίωμα στην ασφάλεια;	Σελ. 236
δ) Rousseau και Fichte. - "Yπόθεση Exner" και Grattenauer	Σελ. 240
ε) Αριστοτέλης	Σελ. 243
στ) Προσωρινό συμπέρασμα	Σελ. 244
2. Ο κατά τον Jakobs εχθρός ως inimicus και ο κατά τον Carl Schmitt εχθρός ως hostis	Σελ. 244
3. Γιακομπσιανός εχθρός ήδη από το 1985!	Σελ. 247
IV. Πώς αντιμετωπίζεται ο "εχθρός";	Σελ. 249
Α. Το πρότυπο της ασφαλιστικής κράτησης	Σελ. 249
Β. Οριοθετημένος πόλεμος και βασανιστήρια	Σελ. 257
1. Σενάριο της ωρολογιακής βόμβας	Σελ. 263
α) Κλασική εκδοχή και διάφορες παραλλαγές	Σελ. 263
β) Κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα	Σελ. 266
γ) Μια ουσιώδης απόκλιση από το κλασικό σενάριο: βασανισμός αμέτοχου τρίτου	Σελ. 268
2. Εναλλακτικές δυνατότητες κατά τον Dershowitz	Σελ. 271
3. Yπόθεση Daschner	Σελ. 275
4. "Dirty Harry"	Σελ. 279
Γ. Δικαιολογημένη ή συγχωρητή η χρήση "σωστικών βασανιστηρίων";	Σελ. 280
1. Πρωτοτυπία του Έλληνα νομοθέτη ως προς τον αδικαιολόγητο βασανισμό (επιτιθεμένου) εκ μέρους δημοσίου υπαλλήλου	Σελ. 280
2. Μια διαφορετική ερμηνεία από τους Μυλωνόπουλο και Σπινέλλη	Σελ. 283
α) Η επίμαχη θέση	Σελ. 283
β) Αντίκρουση	Σελ. 283
3. Non liquet ως προς τους ιδιώτες	Σελ. 286
4. Αδιαπραγμάτευτη απαγόρευση των βασανιστηρίων: απολυτοκρατία, όχι χρησιμοθηρία	Σελ. 286
5. Σχετικοποίηση της απόλυτης απαγόρευσης των βασανιστηρίων - "Νομιμοποίηση διά της ωφέλειας"	Σελ. 294
α) Επιχειρήματα pro	Σελ. 294
αα) Γενικά	Σελ. 295
ββ) Ειδικά: Μια ερμηνεία της ΕΣΔΑ φιλική προς την σχετικοποίηση της απόλυτης απαγόρευσης	Σελ. 296
β) Eπιχειρήματα contra	Σελ. 301
αα) Εξαίρεση ως κίνδυνος υπονόμευσης της απόλυτης απαγόρευσης	Σελ. 302
ββ) Κράτος με βρόμικα χέρια	Σελ. 302
γγ) Προσφορότητα βασανιστηρίων για την αποτροπή της καταστροφής - αναγκαίο μέτρο	Σελ. 305
δδ) Το πρόβλημα με τους υπόπτους	Σελ. 309
γ) Περί της απειλής χρήσεως βασανιστηρίων στην υπόθεση Daschner	Σελ. 309
6. Βασανιστήρια ως νόμιμη (τριτ)άμυνα	Σελ. 314
α) Ακύρωση του αμυντικού δικαιώματος, κοινωνικοηθικοί περιορισμοί και απαγορευμένη χρήση βασανιστηρίων	Σελ. 314
β) Ενστάσεις κατά της απαγόρευσης (τριτ)άμυνας	Σελ. 321
γ) Βασανιστήρια ως δικαιολογημένη (τριτ)άμυνα εκ μέρους ιδιώτη	Σελ. 327
αα) Επιχειρήματα pro	Σελ. 328
ββ) Επιχειρήματα contra	Σελ. 329
7. Κατάσταση ανάγκης που αποκλείει το άδικο	Σελ. 334
α) Απόλυτο όχι	Σελ. 334
β) Αντιρρήσεις	Σελ. 337
8. Κατάσταση ανάγκης που αποκλείει τον καταλογισμό	Σελ. 338
α) Θεμελίωση	Σελ. 338
β) Αντιρρήσεις	Σελ. 339
γ) Η "σολoμώντειος λύση" στην υπόθεση Daschner	Σελ. 342
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' - Το Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού στο Ουσιαστικό και Δικονομικό Ποινικό Δίκαιο	Σελ. 345
Ι. Το Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού στο Ουσιαστικό Ποινικό Δίκαιο	Σελ. 346
Α. Αξιόποινο προστάδιο	Σελ. 347
1. Προπαρασκευαστικές πράξεις εσχάτης προδοσίας	Σελ. 347
2. Συγκρότηση εγκληματικής ή τρομοκρατικής οργάνωσης	Σελ. 347
3. Απάτη περί τις ασφάλειες	Σελ. 351
4. Εγκλήματα αφηρημένης διακινδυνεύσεως	Σελ. 353
5. Η αξία της "προσώθησης του αξιοποίνου"	Σελ. 358
Β. Αξιόποινο μεταστάδιο: τα εζευγμένα εγκλήματα	Σελ. 360
Γ. Απόπειρα - Συμμετοχή - Συρροή - Παραγραφή - Υφ' όρον απόλυση	Σελ. 364
Δ. "Καταπολέμηση": Όρος με εχθρική έννοια;	Σελ. 367
Ε. Συνοπτική απαρίθμηση των ενδεικτών του Ποινικού Δικαίου του Εχθρού	Σελ. 372
ΙΙ. Το Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού στο Δικονομικό Ποινικό Δίκαιο	Σελ. 374
Α. Ανακριτική διείσδυση ως ειδική ανακριτική πράξη	Σελ. 374
Β. Εθνική Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες	Σελ. 378
Γ. Ευρωπαϊκό Ένταλμα Συλλήψεως	Σελ. 379
Δ. Δικονομικές "εκτροπές" στην αλλοδαπή	Σελ. 388
1. Το αγγλοσαξονικό παράδειγμα και η "μαύρη τρύπα" του Guant?namo	Σελ. 388
2. Η συζήτηση στην Γερμανία	Σελ. 396
α) Διάκριση τριών κατηγοριών	Σελ. 396
αα) Αυστηρή προσήλωση στις κλασικές αρχές του κράτους Δικαίου	Σελ. 396
ββ) Εχθρική Δικονομία	Σελ. 398
γγ) Ενδιάμεση λύση: Διασφάλιση ενός δικαιοκρατικού minimum	Σελ. 402
β) Παράμετροι δικαιοκρατικού ιδεοτύπου και μυστικές ανακριτικές πράξεις	Σελ. 403
3. "Δικαιοσύνη χωρίς πρόσωπο"	Σελ. 407
α) Το παράδειγμα της Κολομβίας	Σελ. 407
β) Οι ανώνυμοι μάρτυρες του Ν. 2928/2001	Σελ. 408
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ' - Τελική κριτική στο Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού και αντιπροτάσεις	Σελ. 411
Ι. Τα ευάλωτα σημεία του Ποινικού Δικαίου του Εχθρού	Σελ. 411
Α. Ποιος και πώς θα ορίσει τον "εχθρό";	Σελ. 411
Β. Η εικασία περί διαρκούς και πάντως με αποφασιστικότητα αποκηρύξεως του Δικαίου	Σελ. 417
Γ. Αναχρονιστικές τάσεις	Σελ. 422
ΙΙ. Λύσεις επέκεινα του Ποινικού Δικαίου - fiat iustitia, pereat mundus	Σελ. 422
ΕΠΙΜΕΤΡΟ - Annette von Droste-H?lshoff Die Vergeltung (Η ανταπόδοση)	Σελ. 441
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ	Σελ. 449
Ι. ΕΛΛΗΝΟΓΛΩΣΣΗ	Σελ. 449
ΙΙ. ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ	Σελ. 459
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ	Σελ. 509