Back to Top
ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΗ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Συγκριτική μελέτη της οργάνωσης και λειτουργίας της ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας και του federal reserve system
Κωδικός Προϊόντος:
18424
- Έκδοση: 2021
- Σχήμα: 17x24
- Βιβλιοδεσία: Εύκαμπτη
- Σελίδες: 496
- ISBN: 978-960-654-424-8
- Δείτε ένα απόσπασμα
- Black friday εκδόσεις: 10%
Το έργο «Ανεξαρτησία και λογοδοσία των κεντρικών τραπεζών στη φιλελεύθερη δημοκρατία - Συγκριτική μελέτη της οργάνωσης και λειτουργία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Federal Reserve System» πραγματεύεται διαχρονικά ζήτημα αιχμής: προσεγγίζει τα αναφυόμενα ζητήματα των διατυπώσεων ανεξάρτητης λειτουργίας και λογοδοσίας αυτών με όρους «παραδοσιακού» Δημοσίου Δικαίου, αλλά και από τη σκοπιά σύγχρονων προβληματισμών στο πλαίσιο του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Δικαίου. Το έργο έχει θεωρητικό και πρακτικό ενδιαφέρον και απευθύνεται σε νομικούς που ασχολούνται με το τραπεζικό ή/και ευρωπαϊκό δίκαιο ή/και ενδιαφέρονται για τα ζητήματα που άπτονται της κεντρικής τραπεζικής και των οικονομικών θεσμών εν γένει, αλλά και σε οικονομολόγους που ενδιαφέρονται για τη νομική διάσταση των ως άνω ζητημάτων.
| Περιεχόμενα | |
| Πρόλογος Χ. Γκόρτσου | Σελ. V |
| Πρόλογος - Ευχαριστίες | Σελ. VII |
| Συντομογραφίες | Σελ. XXV |
| ΜΕΡΟΣ Α΄ | |
| Κεντρικές τράπεζες, ανεξαρτησία και λογοδοσία: Οι «γενικές αρχές» | |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ | |
| Θεμελιώδη στοιχεία και ιστορική εξέλιξη της κεντρικής τραπεζικής | |
| 1.1. Εισαγωγή | Σελ. 3 |
| 1.2. Η φύση των κεντρικών τραπεζών | Σελ. 4 |
| 1.3. Οι βασικοί στόχοι των κεντρικών τραπεζών | Σελ. 6 |
| 1.4. Βασικές αρμοδιότητες των κεντρικών τραπεζών | Σελ. 8 |
| 1.4.1.Η άσκηση της νομισματικής πολιτικής - συμβατική και μη συμβατική νομισματική πολιτική | Σελ. 8 |
| 1.4.2.Αρμοδιότητες των κεντρικών τραπεζών για τη διατήρηση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος | Σελ. 11 |
| 1.4.3.Αρμοδιότητες των κεντρικών τραπεζών σχετικά με τα συστήματα πληρωμών και διακανονισμού | Σελ. 13 |
| 1.4.4. Λοιπές αρμοδιότητες των κεντρικών τραπεζών | Σελ. 13 |
| 1.5. Οι ιστορικές καταβολές της κεντρικής τραπεζικής | Σελ. 15 |
| 1.5.1. Οι πρώτες κεντρικές τράπεζες της Σουηδίας και της Αγγλίας | Σελ. 15 |
| 1.5.2.Η εδραίωση των κεντρικών τραπεζών στις ευρωπαϊκές οικονομίες μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο | Σελ. 18 |
| 1.5.3. Το Federal Reserve System | Σελ. 21 |
| 1.5.4. Η Τράπεζα της Ελλάδος | Σελ. 23 |
| 1.5.5. Η γερμανική κεντρική τράπεζα | Σελ. 26 |
| 1.5.6. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα | Σελ. 27 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ | |
| Η κεντρική τραπεζική στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης | |
| 2.1. Ιστορική εξέλιξη | Σελ. 29 |
| 2.1.1.Η πορεία προς την ενιαία άσκηση της ευρωπαϊκής οικονομικής και νομισματικής πολιτικής | Σελ. 29 |
| 2.1.2.Η «εποχή του Μάαστριχτ» και η ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας | Σελ. 35 |
| 2.1.3.Οι διατάξεις της Συνθήκης της Λισαβόνας σχετικά με την ΟΝΕ και την άσκηση της κεντρικής τραπεζικής | Σελ. 48 |
| 2.1.4.Η επίδραση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης στην άσκηση της ενιαίας οικονομικής & νομισματικής πολιτικής: από τις ιδρυτικές Συνθήκες, στις διακυβερνητικές συμφωνίες | Σελ. 60 |
| 2.2.Η άσκηση της κεντρικής τραπεζικής στην Ευρωζώνη: Η συμβατική και η μη συμβατική νομισματική πολιτική της ΕΚΤ | Σελ. 63 |
| 2.2.1.Τα «παραδοσιακά» μέσα άσκησης νομισματικής πολιτικής εκ μέρους της ΕΚΤ | Σελ. 63 |
| 2.2.2.Η κεντρική τραπεζική στην Ευρωζώνη σε καιρούς κρίσης: Η μη συμβατική νομισματική πολιτική της ΕΚΤ | Σελ. 70 |
| 2.3. H Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ένωση | Σελ. 80 |
| 2.3.1.Η δημιουργία και το κανονιστικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης | Σελ. 80 |
| 2.3.2. H Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ένωση και τα νέα καθήκοντα της ΕΚΤ | Σελ. 88 |
| (α) Η οργάνωση και λειτουργία του SSM και τα νέα καθήκοντα της ΕΚΤ | Σελ. 88 |
| (β) Η οργάνωση και λειτουργία του SRM και τα νέα καθήκοντα της ΕΚΤ | Σελ. 100 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ | |
| Δημοκρατία και τεχνοκρατία: Το ζήτημα της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών | |
| 3.1.Ανεξάρτητες διοικητικές αρχές και φιλελεύθερη δημοκρατία: ‘public choice theory’, ‘ordoliberalism’ και ‘constitutional economics’ | Σελ. 108 |
| 3.1.1. Η περίοδος του ‘New Deal’ | Σελ. 108 |
| 3.1.2.Η όσμωση της φιλελεύθερης δημοκρατίας με την τεχνοκρατία στα μέσα του 20ου αιώνα: Η επιρροή της περιόδου του ‘New Deal’ και η ‘Public Choice Theory’ | Σελ. 111 |
| 3.1.3.Η «ευρωπαϊκή» διάσταση του ζητήματος: Η επιρροή του ορθοφιλελεύθερου μοντέλου στη ζεύξη μεταξύ δημοκρατίας και τεχνοκρατίας | Σελ. 113 |
| 3.1.3.1 Η επιρροή του ορθοφιλελευθερισμού στην άσκηση της νομισματικής πολιτικής | Σελ. 126 |
| 3.1.3.2. Η αναζήτηση της ισορροπίας μεταξύ τεχνοκρατίας και δημοκρατικού πλουραλισμού: Constitutional Economics (ή: το επόμενο βήμα του ορθοφιλελευθερισμού) | Σελ. 135 |
| 3.2. Η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών | Σελ. 138 |
| 3.2.1. Εισαγωγικά | Σελ. 138 |
| 3.2.2.Η εδραίωση της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών στη σύγχρονη εποχή | Σελ. 139 |
| 3.2.3.Τα επιμέρους χαρακτηριστικά της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών | Σελ. 150 |
| 3.2.4.Κεντρικές τράπεζες και πολιτική εξουσία: μια σχέση δύσκολη αλλά όχι απαραίτητα απαγορευμένη | Σελ. 154 |
| 3.3. Ανεξαρτησία και αποτελεσματικότητα | Σελ. 159 |
| 3.4.Φιλελεύθερη δημοκρατία και ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών: Τo σημείο ισορροπίας | Σελ. 169 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ | |
| Αναζητώντας τα όρια: Το ζήτημα της λογοδοσίας των κεντρικών τραπεζών | |
| 4.1. Εισαγωγικά | Σελ. 171 |
| 4.2. Είδη λογοδοσίας | Σελ. 173 |
| 4.3. Γενικές αρχές και μέσα λογοδοσίας | Σελ. 178 |
| 4.3.1.Τα διεθνή πρότυπα εποπτείας (‘International Standards of Supreme Audit Institutions’) του INTOSAI | Σελ. 179 |
| 4.3.2.Ο Κώδικας Καλών Πρακτικών Διαφάνειας επί της Νομισματικής και Δημοσιονομικής Πολιτικής (‘Code of Good Practices on Transparency in Monetary and Financial Policies’) του ΔΝΤ | Σελ. 182 |
| 4.4.Η ιδιαιτερότητα του καθεστώτος λογοδοσίας των κεντρικών τραπεζών και η ποσοτικοποίηση της αποτελεσματικότητάς τους | Σελ. 184 |
| 4.5.Ανεξαρτησία και λογοδοσία: Παράλληλες ευθείες ή συγκοινωνούντα δοχεία; | Σελ. 192 |
| ΜΕΡΟΣ Β΄ | |
| (Συγκριτική μελέτη και υπαγωγή) | |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ | |
| Ανεξαρτησία και λογοδοσία του Federal Reserve System | |
| 5.1. Ιστορικά | Σελ. 199 |
| 5.2. Ανεξαρτησία | Σελ. 203 |
| 5.2.1. Οι ανεξάρτητες Αρχές στο νομικό σύστημα των ΗΠΑ | Σελ. 203 |
| 5.2.2. Η Fed | Σελ. 207 |
| 5.3. Λογοδοσία | Σελ. 215 |
| 5.3.1. Εισαγωγικά | Σελ. 215 |
| 5.3.2. Ανεξάρτητες Αρχές και Κογκρέσο | Σελ. 216 |
| 5.3.3. Ανεξάρτητες Αρχές και προεδρικός έλεγχος | Σελ. 220 |
| 5.3.4. Ανεξάρτητες Αρχές και δικαστικός έλεγχος | Σελ. 223 |
| 5.4. Η Fed | Σελ. 226 |
| 5.4.1. Οι σχέσεις της Fed με το Κογκρέσο | Σελ. 226 |
| 5.4.2. Ιστορικά | Σελ. 227 |
| 5.4.3. Το νομοθετικό πλαίσιο της λογοδοσίας της Fed | Σελ. 229 |
| 5.4.4. Το Government Accountability Office | Σελ. 231 |
| 5.4.5. Κογκρέσο και Fed: από τον Hoover στον Dodd-Frank | Σελ. 235 |
| 5.4.6. Η λογοδοσία της Fed προς τον δικαστή | Σελ. 242 |
| 5.4.7. Η λογοδοσία της Fed προς το κοινό | Σελ. 244 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ | |
| Ανεξαρτησία και λογοδοσία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας: Ιστορική προσέγγιση και εξελικτική θεώρηση υπό το καθεστώς της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης | |
| 6.1. Η ανεξαρτησία του Ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ | Σελ. 249 |
| 6.2.Τα επιμέρους χαρακτηριστικά ανεξαρτησίας του Ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ | Σελ. 250 |
| 6.2.1. Η θεσμική ανεξαρτησία του Ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ | Σελ. 250 |
| 6.2.2. Η λειτουργική ανεξαρτησία του Ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ | Σελ. 255 |
| 6.2.3.Η προσωπική ανεξαρτησία των οργάνων του Ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ | Σελ. 262 |
| 6.2.4. Η οικονομική ανεξαρτησία του Ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ | Σελ. 263 |
| 6.2.5. Η οργανωτική ανεξαρτησία του Ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ | Σελ. 266 |
| 6.2.6. Η ευθύνη και οι ασυλίες των οργάνων της ΕΚΤ | Σελ. 266 |
| Ειδικό ζήτημα:Ο «στόχος πληθωρισμού» ως συνιστώσα της ανεξαρτησίας της ΕΚΤ | Σελ. 268 |
| 6.2.7.Η ανεξαρτησία του Ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης | Σελ. 273 |
| 6.2.8.Η ανεξαρτησία του Ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ στη νομολογία του ΔΕΕ | Σελ. 278 |
| 6.3. Η λογοδοσία του Ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ | Σελ. 287 |
| 6.3.1.Sedes materiae του καθεστώτος λογοδοσίας του Ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ | Σελ. 288 |
| 6.3.2. Ατομική ή συλλογική ευθύνη; | Σελ. 288 |
| 6.3.3. Οι αποδέκτες της λογοδοσίας της ΕΚΤ | Σελ. 290 |
| 6.3.4. Η λογοδοσία του Ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ στην πράξη | Σελ. 292 |
| 6.3.4.1. Η λογοδοσία της ΕΚΤ προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και προς τα εθνικά κοινοβούλια | Σελ. 292 |
| 6.3.4.2. Η λογοδοσία της ΕΚΤ προς το ΔΕΕ και τα εθνικά δικαστήρια | Σελ. 295 |
| (α) Το γενικό πλαίσιο του ελέγχου του ΔΕΕ επί των πράξεων και παραλείψεων της ΕΚΤ και των εθνικών κεντρικών τραπεζών | Σελ. 295 |
| (β) Ο ρόλος της ΕΚΤ στην οικονομική κρίση ενώπιον του ΔΕΕ: Οι αποφάσεις ‘Pringle’, ‘Gauweiler’ και ‘Weiss’ | Σελ. 303 |
| ― Η απόφαση ‘Pringle’ | Σελ. 304 |
| ― Η απόφαση ‘Gauweiler’ | Σελ. 310 |
| ― Η απόφαση ‘Weiss’ | Σελ. 320 |
| 6.3.4.3. Η λογοδοσία της ΕΚΤ προς το κοινό | Σελ. 322 |
| 6.3.4.4. Οι σχέσεις της ΕΚΤ με το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή | Σελ. 324 |
| 6.3.4.5. Οι σχέσεις της ΕΚΤ με τα λοιπά όργανα της ΕΕ | Σελ. 324 |
| 6.4.Η λογοδοσία της ΕΚΤ στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης | Σελ. 336 |
| 6.4.1. Η λογοδοσία της ΕΚΤ ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου | Σελ. 337 |
| 6.4.2. Η λογοδοσία της ΕΚΤ ενώπιον των εθνικών κοινοβουλίων | Σελ. 349 |
| 6.4.3. H λογοδοσία της ΕΚΤ ενώπιον του ΔEE | Σελ. 350 |
| 6.4.4.H λογοδοσία της ΕΚΤ ενώπιον του Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής | Σελ. 355 |
| 6.4.5.Οι αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου στο πλαίσιο του SSM | Σελ. 356 |
| Ειδικό ζήτημα:Συγκριτική προσέγγιση των βασικών σημείων των καθεστώτων ανεξαρτησίας και λογοδοσίας της Fed και της ΕΚΤ | Σελ. 358 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ | |
| Η κεντρική τραπεζική στο πλαίσιο της φιλελεύθερης δημοκρατίας: Συμπεράσματα και προτάσεις | |
| 7.1.Κοινοβουλευτική δημοκρατία και «θύλακες ανεξαρτησίας»: Η οπτική του παραδοσιακού Συνταγματικού Δικαίου | Σελ. 366 |
| 7.1.1. Κρατική κυριαρχία και κρατική εξουσία | Σελ. 366 |
| 7.1.2.Νομιμότητα, νομιμοποίηση και νομοθετική εξουσιοδότηση στο δημοκρατικό πολίτευμα | Σελ. 371 |
| 7.2. Κοινοβουλευτισμός και αντιπροσωπευτικό σύστημα | Σελ. 377 |
| 7.3.Δημοκρατική Αρχή, θεμελιώδη δικαιώματα και ανεξάρτητες διοικητικές Αρχές | Σελ. 379 |
| 7.4.Αντί επιλόγου: Ο δικαστής ως ο πλέον αποτελεσματικός veto player και η απαραίτητη εξέλιξη του δικαστικού ελέγχου επί των πράξεων κεντρικής τραπεζικής | Σελ. 380 |
| Πηγές | |
| (i) Πρωτογενείς πηγές | |
| α) Κοινοτικό/ενωσιακό δίκαιο, ήπιο δίκαιο και λοιπά θεσμικά κείμενα | Σελ. 383 |
| β) Λοιπές διεθνείς/διακυβερνητικές συνθήκες | Σελ. 398 |
| γ) Ελληνικό δίκαιο | Σελ. 399 |
| δ) Δίκαιο και λοιπά θεσμικά κείμενα ΗΠΑ | Σελ. 401 |
| ε) Δίκαιο Ηνωμένου Βασιλείου | Σελ. 402 |
| στ) Γερμανικό δίκαιο | Σελ. 402 |
| ζ) Δίκαιο θεσμικά κείμενα Νέας Ζηλανδίας | Σελ. 403 |
| η) Νομολογία ΔΕΕ (τ. ΔΕΚ) και Γενικού Δικαστηρίου της ΕΕ, λοιπές δικαστικές και εισαγγελικές αποφάσεις, πράξεις, διαταγές κτλ | Σελ. 403 |
| θ) Νομολογία US Supreme Court και λοιπών δικαστηρίων των ΗΠΑ | Σελ. 406 |
| ι) Νομολογία και κείμενα λοιπών διεθνών δικαστηρίων | Σελ. 408 |
| ια) Νομολογία και εκδόσεις λοιπών εθνικών δικαστηρίων | Σελ. 408 |
| ιβ) Εκθέσεις θεσμικών οργάνων, διοικητικών Αρχών, κεντρικών τραπεζών, διεθνών οργανισμών, fora κ.τ.λ. | Σελ. 408 |
| (ii) Βιβλιογραφία | |
| α. Ελληνική | Σελ. 413 |
| β. Ξενόγλωσση | Σελ. 418 |
| (iii) Διαγράμματα/Πίνακες | Σελ. 453 |
| Ευρετήριο καθ' ύλην | Σελ. 455 |
