Back to Top
Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ
Αλληλεπιδράσεις γενικού διεθνούς δικαίου και δικαιωμάτων του ανθρώπου
Κωδικός Προϊόντος:
12649
- Έκδοση: 2010
- Βιβλιοδεσία: Εύκαμπτη
- Σελίδες: 488
- ISBN: 978-960-272-778-2
- Black friday εκδόσεις: 30%
Η παρούσα μονογραφία στην οποία προλογίζει ο Εμμανουήλ Ρούκουνας, αποτελεί το δεύτερο έργο στη «Σειρά του Δημόσιου Διεθνούς Δικαίου» και έχει ως αντικείμενο την ανθρώπινη διάσταση του διεθνούς δικαίου. Η επιχειρούμενη απόδοση ανθρώπινης διάστασης στο διεθνές δίκαιο επαναπροσδιορίζει τους στόχους του διαρκούς διευρυνόμενου κλάδου του.
Έως πολύ πρόσφατα επικρατούσε η άποψη ότι η διεθνής προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου ήταν ένα παρακλάδι του διεθνούς δικαίου, μάλλον απομακρυσμένο από τον κυρίως κορμό της διεθνούς δικαιοταξίας. Η κρατούσα θέση στη θεωρία ήταν ότι το δημόσιο διεθνές δίκαιο διέπει κατά πρώτο λόγο τις διακρατικές σχέσεις και δευτερευόντως τους διεθνείς οργανισμούς, το δε άτομο και γενικότερα ο ιδιωτικός παράγοντας δεν είναι παρά αντικείμενο της διεθνούς έννομης τάξης ή άθυρμα των διεθνών σχέσεων. Στόχος αυτής της μελέτης είναι να καταδείξει ότι η θέση αυτή είναι πλέον ξεπερασμένη. Παρά τις αναμφισβήτητες ιδιαιτερότητές της, η διεθνής προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του κλάδου. Το γενικό διεθνές δίκαιο επηρεάζει τα δικαιώματα του ανθρώπου, άλλοτε θετικά και άλλοτε περιοριστικά και συγχρόνως επηρεάζεται από αυτά. Ειδικότερα τα δικαιώματα του ανθρώπου και οι αξίες που αυτά ενσαρκώνουν έχουν επιδράσει στις πηγές του διεθνούς δικαίου, σε μια σειρά παραδοσιακών θεσμών που σχετίζονται με τις εξωτερικές σχέσεις του κράτους, στη θεωρία περί «υποκειμένων» της διεθνούς έννομης τάξης και τελικά στην ίδια τη δομή και φυσιογνωμία του κλάδου.
Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος που αφορά στο νομικό υπόβαθρο της διεθνούς προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου, αναλύονται οι διάφορες πηγές του διεθνούς δικαίου, η δικαιοδοσία των Κρατών και η εξω-εδαφική εφαρμογή των δικαιωμάτων του ανθρώπου, η επίδραση του δικαίου περί ευθύνης των Κρατών στην προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου καθώς επίσης και το διεθνές δίκαιο ως φραγμός στις παρεκκλίσεις σε περιόδους κρίσης. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύεται το διεθνές δίκαιο ως περιορισμός των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Συγκεκριμένα εξετάζεται η ετεροδικία ως προστατευτική ασπίδα κρατικών συμφερόντων και το απυρόβλητο των διεθνών οργανισμών.
Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται τα δικαιώματα του ανθρώπου ως παράγων εξέλιξης του διεθνούς δικαίου. Εξηγείται ειδικότερα στο πρώτο κεφάλαιο, η επίδραση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στις πηγές του διεθνούς δικαίου και στις διεθνείς σχέσεις του Κράτους. Στο δεύτερο κεφάλαιο του δεύτερου μέρους παρουσιάζονται τα δικαιώματα του ανθρώπου ως παράγων ανατροπών στο διεθνές δίκαιο και το αντικείμενο της μελέτης εκτείνεται επιπλέον και στην επίδραση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη θεωρία των «υποκειμένων» του διεθνούς δικαίου και στην επίδρασή τους στη δομή του διεθνούς δικαίου.
Γενικό διεθνές δίκαιο και δικαιώματα του ανθρώπου αλληλεπιδρούν σε διάφορα επίπεδα και σε μεγάλο εύρος επιμέρους ζητημάτων. Το διεθνές δίκαιο συνιστά το νομικό υπόβαθρο της διεθνούς προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου και συγχρόνως τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν σημαντικό παράγοντα εξέλιξης του γενικού διεθνούς δικαίου. Οι εξελίξεις και οι ανατροπές που παρουσιάζονται από τον συγγραφέα με την παρούσα μονογραφία συνθέτουν μια εικόνα του γενικού διεθνούς δικαίου πολύ διαφορετική από εκείνη που προέβαλαν οι κλασικοί θεωρητικοί του κλάδου αλλά και οι σημαντικοί σύγχρονοι συγγραφείς. Παρά τις σθεναρές αντιδράσεις, όπως εξηγεί ο συγγραφέας το κρατοκεντρικό μοντέλο έχει υποστεί ουσιαστικές ρωγμές με ορατές συνέπειες σε επιμέρους τομείς κομβικής σημασίας. Ο συγγραφέας χειρίζεται με άνεση τη δογματική του διεθνούς δικαίου ως φορέως και των ανθρώπινων δικαιωμάτων και παρέχει στον αναγνώστη εντυπωσιακή εποπτεία των επιτευγμάτων και των δυσχερειών που παρουσιάζει η σημερινή πολυμορφία διεθνών κανόνων και οργάνων.
Έως πολύ πρόσφατα επικρατούσε η άποψη ότι η διεθνής προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου ήταν ένα παρακλάδι του διεθνούς δικαίου, μάλλον απομακρυσμένο από τον κυρίως κορμό της διεθνούς δικαιοταξίας. Η κρατούσα θέση στη θεωρία ήταν ότι το δημόσιο διεθνές δίκαιο διέπει κατά πρώτο λόγο τις διακρατικές σχέσεις και δευτερευόντως τους διεθνείς οργανισμούς, το δε άτομο και γενικότερα ο ιδιωτικός παράγοντας δεν είναι παρά αντικείμενο της διεθνούς έννομης τάξης ή άθυρμα των διεθνών σχέσεων. Στόχος αυτής της μελέτης είναι να καταδείξει ότι η θέση αυτή είναι πλέον ξεπερασμένη. Παρά τις αναμφισβήτητες ιδιαιτερότητές της, η διεθνής προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του κλάδου. Το γενικό διεθνές δίκαιο επηρεάζει τα δικαιώματα του ανθρώπου, άλλοτε θετικά και άλλοτε περιοριστικά και συγχρόνως επηρεάζεται από αυτά. Ειδικότερα τα δικαιώματα του ανθρώπου και οι αξίες που αυτά ενσαρκώνουν έχουν επιδράσει στις πηγές του διεθνούς δικαίου, σε μια σειρά παραδοσιακών θεσμών που σχετίζονται με τις εξωτερικές σχέσεις του κράτους, στη θεωρία περί «υποκειμένων» της διεθνούς έννομης τάξης και τελικά στην ίδια τη δομή και φυσιογνωμία του κλάδου.
Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος που αφορά στο νομικό υπόβαθρο της διεθνούς προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου, αναλύονται οι διάφορες πηγές του διεθνούς δικαίου, η δικαιοδοσία των Κρατών και η εξω-εδαφική εφαρμογή των δικαιωμάτων του ανθρώπου, η επίδραση του δικαίου περί ευθύνης των Κρατών στην προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου καθώς επίσης και το διεθνές δίκαιο ως φραγμός στις παρεκκλίσεις σε περιόδους κρίσης. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύεται το διεθνές δίκαιο ως περιορισμός των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Συγκεκριμένα εξετάζεται η ετεροδικία ως προστατευτική ασπίδα κρατικών συμφερόντων και το απυρόβλητο των διεθνών οργανισμών.
Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται τα δικαιώματα του ανθρώπου ως παράγων εξέλιξης του διεθνούς δικαίου. Εξηγείται ειδικότερα στο πρώτο κεφάλαιο, η επίδραση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στις πηγές του διεθνούς δικαίου και στις διεθνείς σχέσεις του Κράτους. Στο δεύτερο κεφάλαιο του δεύτερου μέρους παρουσιάζονται τα δικαιώματα του ανθρώπου ως παράγων ανατροπών στο διεθνές δίκαιο και το αντικείμενο της μελέτης εκτείνεται επιπλέον και στην επίδραση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη θεωρία των «υποκειμένων» του διεθνούς δικαίου και στην επίδρασή τους στη δομή του διεθνούς δικαίου.
Γενικό διεθνές δίκαιο και δικαιώματα του ανθρώπου αλληλεπιδρούν σε διάφορα επίπεδα και σε μεγάλο εύρος επιμέρους ζητημάτων. Το διεθνές δίκαιο συνιστά το νομικό υπόβαθρο της διεθνούς προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου και συγχρόνως τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν σημαντικό παράγοντα εξέλιξης του γενικού διεθνούς δικαίου. Οι εξελίξεις και οι ανατροπές που παρουσιάζονται από τον συγγραφέα με την παρούσα μονογραφία συνθέτουν μια εικόνα του γενικού διεθνούς δικαίου πολύ διαφορετική από εκείνη που προέβαλαν οι κλασικοί θεωρητικοί του κλάδου αλλά και οι σημαντικοί σύγχρονοι συγγραφείς. Παρά τις σθεναρές αντιδράσεις, όπως εξηγεί ο συγγραφέας το κρατοκεντρικό μοντέλο έχει υποστεί ουσιαστικές ρωγμές με ορατές συνέπειες σε επιμέρους τομείς κομβικής σημασίας. Ο συγγραφέας χειρίζεται με άνεση τη δογματική του διεθνούς δικαίου ως φορέως και των ανθρώπινων δικαιωμάτων και παρέχει στον αναγνώστη εντυπωσιακή εποπτεία των επιτευγμάτων και των δυσχερειών που παρουσιάζει η σημερινή πολυμορφία διεθνών κανόνων και οργάνων.
| Πρόλογος Εμμανουήλ Ρούκουνα | Σελ. I |
| ΕΙΣΑΓΩΓΗ | Σελ. 1 |
| ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ: ΝΟΜΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ | |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ | Σελ. 11 |
| §1. Η επίκληση των διαφόρων πηγών του διεθνούς δικαίου | |
| Α) Η επίκληση άλλων διεθνών συμβάσεων | |
| 1. Η επίκληση συμβάσεων για τα δικαιώματα του ανθρώπου | Σελ. 14 |
| 2. Η επίκληση συμβάσεων ξένων προς τα δικαιώματα του ανθρώπου | Σελ. 18 |
| Β) Η επίκληση μη συμβατικών πηγών του διεθνούς δικαίου | Σελ. 20 |
| 1. Συμβατικές αναφορές σε μη συμβατικές πηγές | |
| α) Η αρχή nullum crimen και η καταπολέμηση της ατιμωρησίας: μια λεπτή ισορροπία | Σελ. 21 |
| β) Οι γενικές αρχές του διεθνούς δικαίου και το δικαίωμα στην περιουσία | Σελ. 27 |
| 2. Νομολογιακές αναφορές σε μη συμβατικές πηγές | |
| α) Η επίκληση όλων των μη συμβατικών πηγών του άρθρου 38 του Καταστατικού του Διεθνούς Δικαστηρίου του ΟΗΕ | Σελ. 30 |
| β) Η επίκληση πράξεων και αποφάσεων διεθνών οργανισμών | Σελ. 37 |
| §2. Η «δικαιοδοσία» των Κρατών και η εξω-εδαφική εφαρμογή των δικαιωμάτων του ανθρώπου | Σελ. 41 |
| Α) Η έννοια της «δικαιοδοσίας» στην πάγια νομολογία των οργάνων ελέγχου | Σελ. 41 |
| 1. Η δικαιοδοσία ratione personae | Σελ. 42 |
| 2. Η δικαιοδοσία ratione loci | Σελ. 44 |
| α) Η νομολογία των οργάνων της ΕΣΔΑ και της ΑΣΔΑ | Σελ. 45 |
| β) Η νομολογία και η πρακτική των οργάνων των Ηνωμένων Εθνών | Σελ. 47 |
| Β) Οι παλινδρομήσεις της πρόσφατης νομολογίας του ΕΔΔΑ | Σελ. 51 |
| 1. Η υπόθεση Bankovic: μια συγκυριακή απόκλιση; | Σελ. 52 |
| 2. Η πιο πρόσφατη νομολογία: επιστροφή στην «ορθοδοξία» | Σελ. 56 |
| §3. Η επίδραση του δικαίου περί ευθύνης των Κρατών στην προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου | Σελ. 60 |
| Α) Η επίδραση των κανόνων περί καταλογισμού | Σελ. 60 |
| 1. Το Κράτος ευθύνεται για τις ενέργειες όλων των οργάνων του | |
| α) Πράξεις και παραλείψεις | Σελ. 61 |
| β) Όργανα de jure | Σελ. 63 |
| γ) Εξουσιοδοτημένα πρόσωπα και όργανα de facto | Σελ. 67 |
| 2. Το Κράτος ευθύνεται για τις δικές του ενέργειες σε σχέση με τη συμπεριφορά ιδιωτών | |
| α) Ο κανόνας και η εφαρμογή του στο πεδίο των δικαιωμάτων του ανθρώπου | Σελ. 72 |
| β) Η παρέμβαση του Κράτους στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών | Σελ. 75 |
| Β) Η επίδραση των κανόνων για το περιεχόμενο της διεθνούς ευθύνης | Σελ. 80 |
| 1. Επανόρθωση της βλάβης και δίκαιη ικανοποίηση του προσφεύγοντος | Σελ. 82 |
| 2. Restitutio in integrum, εγγυήσεις περί μη επανάληψης και ουσιαστική συμμόρφωση προς τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ | Σελ. 87 |
| α) Ατομικά μέτρα | Σελ. 88 |
| β) Γενικά μέτρα | Σελ. 90 |
| §4. Το διεθνές δίκαιο ως φραγμός στις παρεκκλίσεις σε περιόδους κρίσης | Σελ. 96 |
| Α) Η αναφορά των ρητρών παρέκκλισης στο διεθνές δίκαιο | Σελ. 96 |
| Β) Οι σχέσεις δικαιωμάτων του ανθρώπου και διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου | Σελ. 101 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΩΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ | Σελ. 108 |
| §1. Ο θεσμός της ετεροδικίας: προστατευτική ασπίδα κρατικών συμφερόντων | Σελ. 109 |
| Α) Η ετεροδικία των Κρατών και τα δικαιώματα του ανθρώπου | |
| 1. Προκαταρκτικές θεωρητικές επισημάνσεις | |
| α) Το διεθνές δίκαιο ως πρωταρχική πηγή του θεσμού της ετεροδικίας | Σελ. 110 |
| β) Η νομική φύση του θεσμού της ετεροδικίας | Σελ. 112 |
| γ) Η δικαιολογητική βάση του θεσμού της ετεροδικίας | Σελ. 113 |
| 2. Η «θεωρία της κανονιστικής ιεραρχίας» | Σελ. 114 |
| 3. Οι ενδεχόμενες παρενέργειες της θεωρίας και η διστακτικότητα της νομολογίας | Σελ. 119 |
| 4. Ο τόπος τέλεσης του αδικήματος ως λόγος εξαίρεσης από την ετεροδικία | Σελ. 123 |
| Β) Η ετεροδικία των κρατικών αξιωματούχων και τα δικαιώματα του ανθρώπου | Σελ. 127 |
| 1. Η δικαιολογητική βάση του θεσμού και η διάκριση προσωπικής και λειτουργικής ασυλίας | Σελ. 128 |
| 2. Η προσωπική ασυλία ανθίσταται | Σελ. 134 |
| 3. Η λειτουργική ασυλία υποχωρεί | Σελ. 141 |
| §2. Το απυρόβλητο των διεθνών οργανισμών | Σελ. 148 |
| Α) Η διασφάλιση της απρόσκοπτης λειτουργίας των διεθνών οργανισμών | |
| 1. Η ετεροδικία των διεθνών οργανισμών και τα δικαιώματα του ανθρώπου | Σελ. 148 |
| 2. Η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων και η αρχή της «ισοδύναμης προστασίας» | |
| α) Η εξαγγελία της αρχής της «ισοδύναμης προστασίας» | Σελ. 153 |
| β) Η προβληματική εφαρμογή της αρχής στην πράξη | Σελ. 157 |
| Β) Η διαπίστωση της ευθύνης των διεθνών οργανισμών παραμένει μετέωρη | Σελ. 162 |
| 1. Οι διεθνείς οργανισμοί έχουν διεθνείς υποχρεώσεις στο πεδίο των δικαιωμάτων του ανθρώπου; | Σελ. 163 |
| 2. Ζητήματα καταλογισμού στους διεθνείς οργανισμούς | Σελ. 171 |
| α) Το κριτήριο του «αποτελεσματικού ελέγχου» | Σελ. 172 |
| β) Η διαστρέβλωση του κριτηρίου: η απόφαση Behrami και Saramati | Σελ. 178 |
| 3. Εκτός της ΕΕ, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί παραμένουν ανίσχυροι | Σελ. 183 |
| ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ: ΠΑΡΑΓΩΝ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ | |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΩΣ ΠΑΡΑΓΩΝ ΗΠΙΑΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ | Σελ. 192 |
| §1. Η επίδραση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στις πηγές του διεθνούς δικαίου | |
| Α) Η πολλαπλή επιρροή των δικαιωμάτων του ανθρώπου στο δίκαιο των συνθηκών | Σελ. 192 |
| 1. Η σύναψη των συμβάσεων για τα δικαιώματα του ανθρώπου: ο ρόλος των ΜΗΚΥΟ | Σελ. 193 |
| 2. Η εξέλιξη του καθεστώτος των επιφυλάξεων | Σελ. 196 |
| α) Οι ιδιομορφίες των δικαιωμάτων του ανθρώπου και το «καθεστώς της Βιέννης»: μια προβληματική συνύπαρξη | Σελ. 197 |
| β) Η αναγκαία προσαρμογή του «καθεστώτος της Βιέννης» | Σελ. 203 |
| i) Η κύρια αρμοδιότητα των οργάνων ελέγχου να κρίνουν τις επιφυλάξεις | Σελ. 204 |
| ii) Τα έννομα αποτελέσματα | Σελ. 210 |
| 3. Η δυναμική ερμηνεία των συμβάσεων για τα δικαιώματα του ανθρώπου | Σελ. 213 |
| α) Τελεολογική ερμηνεία και διεύρυνση της προστασίας | Σελ. 216 |
| β) Εξελικτική ερμηνεία και περιθωριοποίηση της αρχικής βούλησης των μερών | Σελ. 222 |
| 4. Η καταγγελία ή η αναστολή συνθηκών «ανθρωπιστικού χαρακτήρα» και η exceptio non adimpleti contractus | Σελ. 227 |
| Β) Η επίδραση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη θεώρηση του εθίμου | Σελ. 233 |
| 1. Τα προβλήματα της παραδοσιακής θεώρησης του διεθνούς εθίμου | Σελ. 234 |
| 2. Η πρωτοκαθεδρία της opinio juris | Σελ. 235 |
| 3. Η διεύρυνση της έννοιας της «πρακτικής» | Σελ. 237 |
| α) Το σύνολο της κρατικής πρακτικής | Σελ. 237 |
| β) Η πρακτική όλων των υποκειμένων του διεθνούς δικαίου | Σελ. 239 |
| §2. Η επίδραση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στις διεθνείς σχέσεις του Κράτους | Σελ. 245 |
| A) Τα δικαιώματα του ανθρώπου και η αναγνώριση Κράτους | Σελ. 245 |
| 1. Οι αρχικοί περιορισμοί της διακριτικής ευχέρειας για αναγνώριση: το δόγμα Stimson ως εθιμικός κανόνας | Σελ. 246 |
| 2. Η περαιτέρω συρρίκνωση της διακριτικής ευχέρειας για αναγνώριση | |
| α) Οι φυλετικές διακρίσεις και η υποχρέωση μη αναγνώρισης | Σελ. 248 |
| β) Η περαιτέρω διεύρυνση της υποχρέωσης μη αναγνώρισης | Σελ. 250 |
| Β) Η αναβίωση των θεσμών της διπλωματικής προστασίας και της προξενικής αρωγής | Σελ. 254 |
| 1. Τα δικαιώματα του ανθρώπου και ο εκσυγχρονισμός της διπλωματικής προστασίας | Σελ. 257 |
| α) Η εξέλιξη της νομικής φύσης της διπλωματικής προστασίας | Σελ. 258 |
| i) Δικαίωμα του Κράτους ή μέσο προστασίας ατομικών δικαιωμάτων; | Σελ. 258 |
| ii) Δικαίωμα ή υποχρέωση του Κράτους; | Σελ. 261 |
| β) Η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της διπλωματικής προστασίας | Σελ. 264 |
| i) Ratione materiae | Σελ. 264 |
| ii) Ratione personae | Σελ. 266 |
| γ) Η σχετικοποίηση του κανόνα της εξάντλησης των εσωτερικών ενδίκων μέσων | Σελ. 269 |
| i) Τα δικαιώματα του ανθρώπου και η διεύρυνση των εξαιρέσεων στον κανόνα | Σελ. 270 |
| ii) Η διεύρυνση των εξαιρέσεων και η κωδικοποίηση της διπλωματικής προστασίας | Σελ. 275 |
| 2. Τα δικαιώματα του ανθρώπου και ο εκσυγχρονισμός της προξενικής αρωγής | Σελ. 279 |
| α) Η προξενική αρωγή ως δικαίωμα του Κράτους και ως ατομικό δικαίωμα | Σελ. 279 |
| β) Η προξενική αρωγή ως δικαίωμα του Κράτους και ως ανθρώπινο δικαίωμα | Σελ. 284 |
| Γ) Τα δικαιώματα του ανθρώπου και η διαδοχή Κρατών στις διεθνείς συνθήκες | Σελ. 286 |
| 1. Η ανάγκη της συνέχειας των συμβατικών υποχρεώσεων για τα δικαιώματα του ανθρώπου | Σελ. 288 |
| 2. Οι αμφισημίες της πρακτικής | Σελ. 290 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΩΣ ΠΑΡΑΓΩΝ ΑΝΑΤΡΟΠΩΝ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ | Σελ. 298 |
| §1. Η επίδραση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη θεωρία των «υποκειμένων» του διεθνούς δικαίου | Σελ. 299 |
| Α) Η μετεξέλιξη του προβληματισμού | |
| 1. Aπό την κρατοκεντρική θεώρηση... | Σελ. 300 |
| 2. ... στους «χρήστες» του διεθνούς δικαίου | Σελ. 304 |
| Β) Η διεθνής αναγνώριση σειράς δικαιωμάτων υπέρ ιδιωτών, ομάδων και λαών | Σελ. 307 |
| 1. Ουσιαστικά δικαιώματα | Σελ. 308 |
| α) Η Οικουμενική Διακήρυξη: θεμέλιο των συμβάσεων του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών | Σελ. 308 |
| β) Η Οικουμενική Διακήρυξη: πηγή έμπνευσης των περιφερειακών συστημάτων | Σελ. 313 |
| γ) Πέρα από την Οικουμενική Διακήρυξη: η ενίσχυση της συλλογικής διάστασης των δικαιωμάτων | |
| i) Η αναγνώριση δικαιωμάτων των λαών | Σελ. 317 |
| ii) Η ενίσχυση της συλλογικής διάστασης των μειονοτικών δικαιωμάτων | Σελ. 321 |
| iii) Τα δικαιώματα των αυτοχθόνων: συνύπαρξη ατομικών, συλλογικών και «μεικτών» δικαιωμάτων | Σελ. 330 |
| 2. Δικονομικά δικαιώματα | Σελ. 334 |
| α) Η επέκταση και η ενίσχυση του δικαιώματος ατομικής προσφυγής | Σελ. 334 |
| i) Δικαίωμα υπό αίρεση | Σελ. 335 |
| ii) Δικαίωμα απαλλαγμένο από αιρέσεις και περιορισμούς | Σελ. 340 |
| β) Η διστακτική αναγνώριση δικαιώματος συλλογικής προσφυγής | Σελ. 342 |
| γ) ' λλες μορφές συμμετοχής σε διεθνείς μηχανισμούς ελέγχου | Σελ. 347 |
| Γ) Η ατομική ποινική ευθύνη κατά το διεθνές δίκαιο και τα δικαιώματα του ανθρώπου | Σελ. 350 |
| 1. Η επίδραση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην πορεία προς την υιοθέτηση του Καταστατικού του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου | Σελ. 352 |
| 2. Η ενδογενής σχέση δικαιωμάτων του ανθρώπου και διεθνούς ποινικού δικαίου | Σελ. 356 |
| α) Το διεθνές ποινικό δίκαιο στην υπηρεσία των δικαιωμάτων του ανθρώπου | Σελ. 356 |
| β) Τα ανθρώπινα δικαιώματα στην υπηρεσία του διεθνούς ποινικού δικαίου | Σελ. 362 |
| §2. Η επίδραση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη δομή του διεθνούς δικαίου | Σελ. 365 |
| Α) Τα δικαιώματα του ανθρώπου και η ιεράρχηση της διεθνούς έννομης τάξης | Σελ. 366 |
| 1. Ο ρόλος των δικαιωμάτων του ανθρώπου ως προς τις υποχρεώσεις erga omnes partes | Σελ. 368 |
| α) Η γενικότερη σημασία του θεσμού της διακρατικής προσφυγής της ΕΣΔΑ | Σελ. 369 |
| β) ' λλα παραδείγματα υποχρεώσεων erga omnes partes | Σελ. 372 |
| 2. Ο ρόλος των δικαιωμάτων του ανθρώπου ως προς τις υποχρεώσεις erga omnes | Σελ. 376 |
| 3. Ο ρόλος των δικαιωμάτων του ανθρώπου ως προς τους κανόνες jus cogens | Σελ. 382 |
| B) Τα δικαιώματα του ανθρώπου και οι δομικές συνέπειες της ιεράρχησης | Σελ. 388 |
| 1. Η μετάλλαξη της διεθνούς ευθύνης | Σελ. 389 |
| α) Ευθύνη χωρίς «ζημία» και δικαιώματα του ανθρώπου | Σελ. 389 |
| β) Σοβαρές παραβιάσεις κανόνων αναγκαστικού δικαίου | Σελ. 391 |
| γ) Επίκληση της ευθύνης του Κράτους από έμμεσα θιγόμενα Κράτη | Σελ. 393 |
| δ) Λήψη αντιμέτρων από έμμεσα θιγόμενα Κράτη | Σελ. 397 |
| 2. Η συρρίκνωση της «εσωτερικής δικαιοδοσίας» των Κρατών | |
| α) Το ζήτημα στη θεωρία και την πράξη | Σελ. 400 |
| β) Η δογματική θεμελίωση | Σελ. 404 |
| 3. Η αναμόρφωση του συστήματος συλλογικής ασφάλειας | Σελ. 406 |
| α) Ο «εξανθρωπισμός» της απειλής για την ειρήνη | Σελ. 407 |
| β) Τα δικαιώματα του ανθρώπου και η ενεργοποίηση του συστήματος | Σελ. 411 |
| ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ | Σελ. 417 |
| ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ | |
| Α. Ελληνόγλωσση | Σελ. 431 |
| Β. Ξενόγλωσση | Σελ. 436 |