ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ (τσέπης)

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ VII

[1] ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ - ΟΡΓΑΝΩΣΗ - ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ [Άρθρα 1-14] 1

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΩΝ [Άρθρα 15-16α]

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

ΕΝΔΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Γενικοί δικονομικοί κανόνες [Άρθρα 17-40] 16

KΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Προσφυγές [Άρθρα 41-44] 65

KΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Αίτηση ακυρώσεως [Άρθρα 45-52Α] 67

KΕΦΑΛΑΙΟ ΤEΤΑΡΤΟ

Αίτηση αναιρέσεως [Άρθρα 53-57] 81

KΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Έφεση [Άρθρα 58-67] 86

KΕΦΑΛΑΙΟ ΕKΤΟ

Διόρθωση και ερμηνεία αποφάσεων [Άρθρα 68-69] 90

KΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

Αίτηση επανάληψης της διαδικασίας [Άρθρο 69Α] 91

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ

KΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Γενικές ρυθμίσεις [Άρθρα 70-71] 92

KΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Ειδικά θέματα [Άρθρα 72-76] 96

KΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 77-82] 99

[1. Α.] ΤΑΚΤΙΚΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ - ΑΚΥΡΩΤΙΚΗ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ

KΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Γενικοί δικονομικοί κανόνες [Άρθρα 17-40] 103

KΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Αίτηση ακυρώσεως [Άρθρα 45-52Α] 139

KΕΦΑΛΑΙΟ ΕKΤΟ

Διόρθωση και ερμηνεία αποφάσεων [Άρθρα 68-69] 152

KΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

Αίτηση επανάληψης της διαδικασίας [Άρθρο 69Α] 153

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ

KΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Γενικές ρυθμίσεις [Άρθρα 70-70Α] 154

[2] ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Ν 2717/1999

Άρθρο Πρώτο 159

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΕΚΤΑΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ [Άρθρο 1] 160

ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ

ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΚΑΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ [Άρθρα 2-13] 160

ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ - ΑΠΟΧΗ - ΕΞΑΙΡΕΣΗ [Άρθρα 14-22] 170

ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΔΙΑΔΙΚΟΙ [Άρθρα 23-32] 176

ΠΕΜΠΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ [Άρθρα 33-43] 184

ΕΚΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ [Άρθρα 44-62] 188

ΕΒΔΟΜΟ ΤΜΗΜΑ

ΕΝΔΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ [Άρθρα 63-80] 206

ΟΓΔΟΟ ΤΜΗΜΑ

ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ [Άρθρα 81-111] 220

ΕΝΑΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ [Άρθρα 112-114] 236

ΔΕΚΑΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΟΜΟΔΙΚΙΑ - ΣΥΝΑΦΕΙΑ [Άρθρα 115-123] 237

ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΣΩΡΕΥΣΗ - ΣΥΝΕΚΔΙΚΑΣΗ [Άρθρα 124-125] 243

ΔΩΔΕΚΑΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΠΡΟΔΙΚΑΣΙΑ [Άρθρα 126-131] 243

ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΚΥΡΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ [Άρθρα 132-143] 262

ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΑΠΟΔΕΙΞΗ [Άρθρα 144-186] 282

ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΑΠΟΦΑΣΗ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΑ [Άρθρα 187-199] 307

ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ [Άρθρα 200-215] 319

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ

ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ
[Άρθρα 216-243] 335

ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ [Άρθρα 244-272] 344

ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΔΙΑΤΑΓΗΣ ΠΛΗΡΩΜΗΣ [Άρθρα 272Α-272Ι] 362

ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ

ΔΑΠΑΝΕΣ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ [Άρθρα 273-277] 369

ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΡΟΣ

ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ [Άρθρα 278-282] 381

ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ

ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ [Άρθρα 283-285] 382

Άρθρο Δεύτερο 384

[3] Ν 1406/1983

Ολοκλήρωση της δικαιοδοσίας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, συγκρότηση Γενικής Επιτροπείας
της Επικρατείας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και ρύθμιση μερικών άλλων θεμάτων

[Άρθρα 1-11, 31-32, 38, 40] 385

[4] Ν 702/1977

Περί υπαγωγής υποθέσεων εις τα διοικητικά δικαστήρια, αντικαταστάσεως, τροποποιήσεως και καταργήσεως διατάξεων του ΝΔ 170/1973 περί
του Συμβουλίου της Επικρατείας

[Άρθρα 1-5Α, 7, 33, 36, 37] 399

[5] ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

Άρθ. πρώτο 419

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Γενικές διατάξεις [Άρθρα 1-12] 419

ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Συλλογικά όργανα της Διοίκησης [Άρθρα 13-15] 437

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Διοικητική πράξη [Άρθρα 16-21] 442

ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Διοικητική σύμβαση [Άρθρα 22-23] 445

ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Διοικητικές προσφυγές - Αναφορές [Άρθρα 24-27] 446

ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Τελικές και μεταβατικές διατάξεις [Άρθρα 28-33] 448

Άρθρο δεύτερο 449

Άρθρο τρίτο 451

[6] Ν 3900/2010

Εξορθολογισμός διαδικασιών και επιτάχυνση
της διοικητικής δίκης και άλλες διατάξεις

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ [Άρθρα 1, 2, 70] 453

[7] Ν 4055/2012

Δίκαιη δίκη και εύλογη διάρκεια αυτής

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’

Δίκαιη ικανοποίηση των διαδίκων λόγω υπέρβασης
της εύλογης διάρκειας της διοικητικής δίκης και αίτηση
επιτάχυνσης [Άρθρα 53-58] 457

ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ 463

[1] ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ*

(ΠΔ 18/1989, ΦΕΚ Α΄ 8/9.1.1989)

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ - ΟΡΓΑΝΩΣΗ - ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ

Άρθ. 1 Μέλη του Συμβουλίου της Επικρατείας. Μέλη του Συμβουλίου είναι ο Πρόεδρος, οι Αντιπρόεδροι και οι Σύμβουλοι της Επικρατείας. Ο αριθμός των Αντιπροέδρων ορίζεται σε τέσσερις (4) και των Συμβούλων σε τριάντα πέντε (35).

[O αριθμός των Αντιπροέδρων και των Συμβούλων μετά από τροποποιήσεις προ της κωδικοποίησης της νομοθεσίας περί ΣτΕ με το ΠΔ 18/1989 από τα άρθρα 9 του Ν 1183/1981 και 1 του Ν 1470/1984 και διαδοχικές αυξήσεις από τα άρθρα 15 του Ν 1968/1991, 12 παρ. 2 του Ν 2145/1993, 34

παρ. 2 του Ν 2161/1993, 3 παρ. 1 του Ν 3258/2004 και 10 του Ν 3514/2006 ανέρχεται σήμερα σε δέκα (10) και πενήντα τρεις (53) αντίστοιχα.]

Άρθ. 2 Αρμοδιότητες και αναπλήρωση Προέδρου και Αντιπροέδρων. 1. Ο Πρόεδρος έχει τη γενική διεύθυνση των εργασιών του Συμβουλίου και το εκπροσωπεί στις σχέσεις του με τις δημόσιες αρχές.

2. Ο Πρόεδρος προΐσταται της Ολομελείας. Κάθε Αντιπρόεδρος προΐσταται ενός από τα Τμήματα του Συμβουλίου. Ο Πρόεδρος μπορεί να προεδρεύει και σε οποιοδήποτε Τμήμα.

3. Τον Πρόεδρο, όταν ελλείπει, απουσιάζει ή κωλύεται, αναπληρώνουν οι Αντιπρόεδροι κατά σειρά αρχαιότητας και αυτούς οι Σύμβουλοι κατά σειρά αρχαιότητας.

4. Τον Αντιπρόεδρο, όταν ελλείπει, απουσιάζει ή κωλύεται, αναπληρώνουν στο οικείο Τμήμα κατά σειρά αρχαιότητας οι Σύμβουλοι που μετέχουν σε αυτό.

Άρθ. 3 Πάρεδροι και Εισηγητές. 1. Ο αριθμός των Παρέδρων ορίζεται σε σαράντα (40) και των Εισηγητών σε σαράντα (40).

[Μετά από διαδοχικές αυξήσεις των οργανικών θέσεων των Παρέδρων του Συμβουλίου της Επικρατείας, με τα άρθρα 7 Ν 1816/1988, 15 Ν 1968/1991, 12 παρ. 2 Ν 2145/1993, 6 παρ. 1 Ν 3060/2002, 58 παρ. 4 Ν 3160/2003, 3 παρ. 1 Ν 3258/2004, 43 του Ν 3659/2008 και 34 του Ν 4509/2017, ο αριθμός των Παρέδρων ορίστηκε σε πενήντα οκτώ (58) και ο αριθμός των Εισηγητών σε πενήντα (50).]

2. Οι Πάρεδροι ασκούν ιδίως έργα εισήγησης και μετέχουν στις συνεδριάσεις του Δικαστηρίου με ψήφο συμβουλευτική.

3. Οι Εισηγητές βοηθούν τους Συμβούλους και τους Παρέδρους στην προπαρασκευή και διάγνωση των υποθέσεων.

Άρθ. 4 Γραμματεία. 1. Το προσωπικό της Γραμματείας απαρτίζουν ο Προϊστάμενος της Γραμματείας, οι Προϊστάμενοι των Τμημάτων της Γραμματείας και οι λοιποί δικαστικοί υπάλληλοι.

2. Ο Προϊστάμενος της Γραμματείας διευθύνει τις εργασίες της και εκτελεί καθήκοντα Γραμματέα της Ολομέλειας. Ασκεί επίσης άμεση εποπτεία στο προσωπικό της Γραμματείας και στις καθαρίστριες.

3. Τον Προϊστάμενο της Γραμματείας, όταν ελλείπει, απουσιάζει ή κωλύεται, αναπληρώνει ένας από τους Προϊσταμένους Τμημάτων της Γραμματείας, που ορίζεται από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας. Τον πιο πάνω αναπληρωτή προϊστάμενο αναπληρώνει υπάλληλος που ορίζεται επίσης από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας. (Όπως η παρ. 3 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 31 του Ν 2721/1999.)

4. Ο Προϊστάμενος Τμήματος της Γραμματείας ασκεί καθήκοντα γραμματέα του οικείου Τμήματος του Δικαστηρίου. Όταν ελλείπει, απουσιάζει ή κωλύεται, τον αναπληρώνουν στα καθήκοντά του κατά σειρά αρχαιότητας οι υπάλληλοι που υπηρετούν στο Τμήμα.

5. Οι επιμελητές δικαστηρίων, εκτός από τα άλλα καθήκοντά τους, ενεργούν και τις προβλεπόμενες από το παρόν επιδόσεις στην έδρα του Συμβουλίου.

Άρθ. 5 Έδρα. Το Συμβούλιο της Επικρατείας εδρεύει στην Αθήνα. Το κατάστημά του ορίζεται με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης που εκδίδεται ύστερα από σύμφωνη γνώμη της Ολομέλειας και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Άρθ. 6 Τήβεννος. Τα μέλη του Συμβουλίου, οι Πάρεδροι και οι Γραμματείς στις δημόσιες συνεδριάσεις φορούν τήβεννο, η οποία καθορίζεται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση

του Υπουργού Δικαιοσύνης μετά από σύμφωνη γνώμη της Ολομέλειας.

Άρθ. 7 Ολομέλεια - Τμήματα. 1. Οι αρμοδιότητες του Συμβουλίου ασκούνται από την Ολομέλεια και τα Τμήματα.

2. Τα Τμήματα είναι πέντε (Α’, Β’, Γ’, Δ’ και Ε’).

Σημ.: Με το άρθρο 12 παρ. 1 του Ν 2145/1993 προστέθηκε και ΣΤ’ Τμήμα.

Άρθ. 8 Σύνθεση Ολομελείας. 1. Η Ολομέλεια του Συμβουλίου, όταν συνεδριάζει δημόσια, ως δικαστήριο, συντίθεται από τον Πρόεδρο, τους Αντιπροέδρους, του Συμβούλους, δύο Παρέδρους και τον Γραμματέα. Για την ύπαρξη απαρτίας απαιτείται πάντως να παρίστανται δέκα επτά (17) μέλη με αποφασιστική ψήφο. Ο αριθμός των μελών πρέπει πάντοτε να διατηρείται περιττός. Αν τα προσερχόμενα στη συνεδρίαση μέλη σχηματίζουν άρτιο αριθμό, αποχωρεί ο νεότερος σύμβουλος και αν αυτός είναι εισηγητής στη δικαζόμενη υπόθεση, ο αμέσως αρχαιότερός του, για να διατηρηθεί ο αριθμός περιττός.

Στη σύνθεση μετέχουν και δύο αναπληρωματικά μέλη με δικαίωμα ψήφου, καθώς και ένας πάρεδρος, προοριζόμενα να αντικαταστήσουν τυχόν κωλυόμενο ή ελλείπον κατά τη διάσκεψη μέλος. Τα μέλη αυτά μετέχουν και στις διασκέψεις, μέχρι το πέρας αυτών, στις ψηφοφορίες, όμως, μετέχουν μόνον εάν απουσιάζει τακτικό μέλος ή πάρεδρος, αντιστοίχως. Σε περίπτωση συμμετοχής των μελών αυτών σε ψηφοφορία, το κωλυόμενο μέλος δεν μετέχει εφεξής στη διάσκεψη επί της αυτής υποθέσεως. Για τις μεταβολές αυτές συντάσσεται ειδικό πρακτικό. (Όπως η παρ. 1 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 του Ν 1968/1991 και κατόπιν το δεύτερο εδάφιο της ιδίας παραγράφου αντικαταστάθηκε από το άρθρο 26 παρ. 1 του Ν 3719/2008 και στη συνέχεια εκ νέου από το άρθρο 8 παρ. 4 του

Ν 4205/2013. Τα τέσσερα τελευταία εδάφια προστέθηκαν στο τέλος της παραγράφου 1 με το άρθρο 26 παρ. 2 του Ν 3719/2008.)

2. Η Ολομέλεια συνέρχεται εν συμβουλίω μετά από πρόσκληση του Προέδρου. Η σύγκλησή της είναι υποχρεωτική όταν ζητηθεί εγγράφως από το ένα τρίτο των μελών της. Σε περίπτωση που δεν συγκληθεί μέσα σε πέντε ημέρες, εκείνοι που ζήτησαν τη σύγκλησή της μπορούν να συγκαλέσουν την Ολομέλεια με αίτησή τους που γνωστοποιείται σε όλα τα μέλη της. Η Ολομέλεια συντίθεται από όλα τα μέλη της εκτός από εκείνα που κωλύονται. (Όπως το πρώτο εδάφιο της παρ. 2 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 3 παρ. 2 του Ν 1868/1989.)

Πρέπει, πάντως να παρίστανται οι μισοί συν ένας από το συνολικό αριθμό τους. Ο αριθμός των μελών του Συμβουλίου που μετέχουν πρέπει να διατηρείται περιττός κατ’ εφαρμογή του τελευταίου εδαφίου της προηγούμενης παραγράφου. Ανάλογα με τις περιστάσεις, που εκτιμώνται από τον Πρόεδρο, μπορεί να κληθούν να μετάσχουν στη συνεδρίαση και Πάρεδροι με γνώμη συμβουλευτική, καθώς και ο Γραμματέας. Αν δεν παρίσταται ο Γραμματέας, τα πρακτικά τηρεί εκείνος που τυχόν έχει ορισθεί Εισηγητής, διαφορετικά ο νεότερος από τους Συμβούλους ή Παρέδρους που μετέχουν.

Άρθ. 9 Συγκρότηση Τμημάτων. 1. Με απόφαση της Ολομέλειας εν συμβουλίω που αναρτάται στο κατάστημα του Συμβουλίου της Επικρατείας γίνεται η συγκρότηση των Τμημάτων με την κατανομή σε αυτά των μελών του Συμβουλίου και των Παρέδρων. (Όπως το πρώτο εδάφιο της παρ. 1 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 6 παρ. 1 του Ν 2944/2001, το δε δεύτερο εδάφιο αφού αρχικά αντικαταστάθηκε από το άρθρο 42 παρ. 1 του Ν 2172/1993, στη συνέχεια καταργήθηκε με το άρθρο 30 παρ. 1 του Ν 2721/1999.)

Η Ολομέλεια μπορεί, αν το επιβάλλουν οι περιστάσεις, να τοποθετεί, μετά από σχετική πρόταση του Προέδρου, Συμβούλους και Παρέδρους σε περισσότερα από ένα Τμήματα συγχρόνως, για ορισμένο ή αόριστο χρόνο. Επίσης, μπορεί, όταν κατανέμει το δικαστικό προσωπικό στα Τμήματα, να τοποθετεί, αν συντρέχουν κατά την κρίση της σπουδαίοι λόγοι, αποκλειστικά στο Ε’ Τμήμα έως έξι Παρέδρους για δύο το πολύ χρόνια.

2. Με όμοια απόφαση της Ολομέλειας μπορεί να ανατίθεται σε Αντιπρόεδρο που δεν προΐσταται Τμήματος η άσκηση καθηκόντων αναπλήρωσης Προέδρου Τμήματος. (Όπως η παρ. 2 προστέθηκε με το άρθρο 6 παρ. 2 του Ν 2944/2001.)

3. Με όμοια απόφαση μπορεί κατά τη λήξη κάθε δικαστικού έτους να γίνεται ανασυγκρότηση των Τμημάτων με την τοποθέτηση σε άλλο Τμήμα τουλάχιστον ενός Συμβούλου και δύο Παρέδρων. (Όπως η πρώην παρ. 2 αναριθμήθηκε σε παρ. 3 με το άρθρο 6 παρ. 2 του Ν 2944/2001.)

4. Η Ολομέλεια μπορεί να αποφασίζει και την κατανομή των Εισηγητών στα Τμήματα. (Όπως η πρώην παρ. 3 αναριθμήθηκε σε παρ. 4 με το άρθρο 6 παρ. 2 του Ν 2944/2001.)

Άρθ. 10 Σύνθεση Τμημάτων. 1. Τα Α’, Β’, Γ’, Δ’ και Ε’ τμήματα του Συμβουλίου της Επικρατείας συνεδριάζουν δημόσια και συντίθενται από τον πρόεδρό τους, δύο συμβούλους και δύο παρέδρους και τον γραμματέα (πενταμελής σύνθεση). Kάθε τμήμα συντίθεται από τον πρόεδρό του, τέσσερις συμβούλους, δύο παρέδρους και τον γραμματέα (επταμελής σύνθεση) μόνον όταν εκδικάζει υποθέσεις, που εισάγονται σε επταμελή σύνθεση από τον πρόεδρό του ή παραπέμπονται με απόφαση της πενταμελούς συνθέσεως. Όπου στην κείμενη νομοθεσία γίνεται λόγος για τριμελή ή πενταμελή σύνθεση νοείται αντίστοιχα η πενταμελής ή

επταμελής. (Όπως οι πρώην παρ. 1, 2 και 3 συγχωνεύθηκαν σε παρ. 1 με το άρθρο 1 παρ. 2 του Ν 1968/1991.)

2. Όταν ένα Τμήμα καλείται, κατά τις κείμενες διατάξεις, να αποφανθεί ή να γνωμοδοτήσει εν συμβουλίω συντίθεται από τον Πρόεδρό του και τέσσερις Συμβούλους, που ορίζονται μαζί με ισάριθμους αναπληρωτές, το Δεκέμβριο κάθε δεύτερου έτους με πράξη του Προέδρου του. Η θητεία των μελών αυτών αρχίζει την 1η Ιανουαρίου του αμέσως επόμενου έτους. Ανάλογα με τις περιστάσεις, που εκτιμώνται από τον Πρόεδρο του Τμήματος, μπορεί να κληθεί να μετάσχει στη συνεδρίαση και ο Γραμματέας του Τμήματος. Αν δεν παρίσταται ο Γραμματέας, τα πρακτικά τηρούνται κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 8 παρ. 2. (Όπως η πρώην παρ. 4 αριθμήθηκε ως παρ. 2 με το άρθρο 1 παρ. 3 του Ν 1968/1991.)

Άρθ. 11 Δικαστικές Διακοπές. 1. Από την 1η Ιουλίου έως και την 15η Σεπτεμβρίου κάθε έτους διακόπτονται οι τακτικές εργασίες του Συμβουλίου. Kατά το διάστημα αυτό λειτουργεί Τμήμα Διακοπών, το οποίο επεξεργάζεται τα διατάγματα, αποφαίνεται επί των αιτήσεων αναστολής και εκδικάζει τις υποθέσεις, που τυχόν κρίνονται ως κατεπείγουσες με πράξη του Προέδρου του ιδίου Τμήματος. Στις διακοπές μετέχουν, εκτός από τα μέλη του Συμβουλίου, οι Πάρεδροι και οι Εισηγητές.

2. Αν ο αριθμός των Συμβούλων που υπηρετούν στο Τμήμα Διακοπών δεν επαρκεί για να συγκροτηθεί ο αρμόδιος για την εκδίκαση της κατεπείγουσας υπόθεσης σχηματισμός του Συμβουλίου της Επικρατείας, ο Πρόεδρος του Τμήματος καλεί αδιακρίτως τα λοιπά μέλη του Συμβουλίου για να συμπληρωθεί ο νόμιμος αριθμός.

3. Kατά τα λοιπά εφαρμόζονται αναλόγως οι κείμενες διατάξεις για τις δικαστικές διακοπές.

Άρθ. 12 Γραφείο νομολογίας και έρευνας. 1. Στο Συμβούλιο λειτουργεί Γραφείο νομολογίας και έρευνας που υπάγεται στον Πρόεδρο του Δικαστηρίου.

2. Το Γραφείο αυτό διευθύνει ένας Πάρεδρος με τη βοήθεια δύο τουλάχιστον Εισηγητών. Οι παραπάνω ορίζονται από τον Πρόεδρο και υπηρετούν στο Γραφείο, μπορεί να απαλλάσσονται ολικώς ή μερικώς από τα λοιπά καθήκοντά τους για χρονικό διάστημα έως δύο έτη και πάντως εναλλάσσονται εκ περιτροπής κάθε έτος.

3. Το Γραφείο λειτουργεί με προσωπικό της Γραμματείας που προβλέπεται και τοποθετείται σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 71.

Άρθ. 13 Έργα του Γραφείου Νομολογίας και Έρευνας. Στο Γραφείο νομολογίας και έρευνας ανήκει ιδίως:

α) Η συλλογή, ταξινόμηση και ευρετηρίαση του νομολογιακού υλικού καθώς και η σύνταξη δελτίου της νομολογίας.

β) Η οργάνωση και λειτουργία της βιβλιοθήκης του Συμβουλίου.

γ) Η επιμέλεια για την εκτύπωση των αποφάσεων και των ευρετηρίων τους, καθώς και κάθε άλλης συναφούς έκδοσης.

Άρθ. 14 Αρμοδιότητα Ολομελείας και Τμημάτων. 1. Με απόφαση της Ολομέλειας καθορίζονται οι κατηγορίες υποθέσεων που υπάγονται στην αρμοδιότητα καθενός από τα Τμήματα. (Όπως η παρ. 1 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 4 παρ. 1 του Ν 3900/2010, ισχύς από 1.1.2011. Προηγουμένως η παρ. 1 είχε αντικατασταθεί από το άρθρο 1 παρ. 4 του Ν 1968/1991, ενώ το άρθρο 12 παρ. 10 περ. α’ του Ν 2145/1993, που είχε καταργήσει την ως άνω παράγραφο, καταργήθηκε, αφότου ίσχυσε με το άρθρο 42 παρ. 5 του Ν 2172/1993.)

2. Η Ολομέλεια είναι αρμόδια:

α) Για ζήτημα ή υπόθεση που παραπέμπεται ενώπιόν της με απόφαση Τμήματος, πενταμελούς ή επταμελούς συνθέσεως, λόγω μεγαλύτερης σπουδαιότητας, ιδίως όταν πρόκειται για θέματα γενικότερης σημασίας. Η παραπεμπτική απόφαση επέχει θέση εκθέσεως του Συμβούλου που ορίζεται εισηγητής με την ίδια απόφαση.

β) Για ζήτημα ή υπόθεση, που παραπέμπεται υποχρεωτικώς ενώπιόν της με απόφαση Τμήματος, όταν αυτό άγεται σε κρίση αντισυνταγματικότητας τυπικού νόμου (άρθρο 100 παρ. 5 του Συντάγματος). Η διάταξη του δευτέρου υποεδαφίου του προηγουμένου εδαφίου ισχύει και εν προκειμένω.

γ) Για κάθε υπόθεση, την οποία ο Πρόεδρος του Συμβουλίου εισάγει ενώπιόν της για το λόγο του εδαφίου α’, ακόμη και αν η υπόθεση έχει εισαχθεί σε Τμήμα. Ο Πρόεδρος, όταν κρίνει ότι η υπόθεση έχει όλως εξαιρετική σπουδαιότητα την εισάγει στην Ολομέλεια με μείζονα σύνθεση, για την απαρτία της οποίας απαιτείται πάντως να παρίστανται είκοσι πέντε (25) μέλη με αποφασιστική ψήφο. Εισηγητής στην Ολομέλεια ορίζεται Σύμβουλος. [Όπως η παρ. 2 του άρθρου 14, η οποία είχε αντικατασταθεί από το άρθρο 4 παρ. 2 του Ν 3900/2010, αντικαταστάθηκε εκ νέου από το άρθρο 8 παρ. 5 του Ν 4205/2013 (ΦΕΚ Α’ 242)].

3. Η Ολομέλεια μπορεί, αφού επιλύσει τα θέματα γενικότερης σημασίας, να εκδικάσει εξ ολοκλήρου την υπόθεση ή να την παραπέμψει για εκδίκαση στο αρμόδιο Τμήμα. (Όπως η παρ. 3 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 4 παρ. 2 του Ν 3900/2010, ισχύς από 1.1.2011.)

4. Όταν ένα Τμήμα του Δικαστηρίου φέρεται προς λήψη αποφάσεως διαφορετικής από απόφαση του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου ως προς την ουσιαστική συνταγματικότητα ή την

έννοια τυπικού νόμου, παραπέμπει την υπόθεση στην Ολομέλεια, η οποία μπορεί να αποφανθεί περαιτέρω κατά την προηγούμενη παράγραφο, εφόσον δεν συντρέχει περίπτωση παραπομπής στο κατά το άρθρο 100 του Συντάγματος Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο.

5. Ο Πρόεδρος του Τμήματος μπορεί λόγω της σπουδαιότητάς της να εισαγάγει υπόθεση στην επταμελή σύνθεση του Τμήματος. Και η πενταμελής σύνθεση μπορεί για τους ίδιους λόγους να παραπέμπει την υπόθεση στην επταμελή, ορίζοντας ως εισηγητή και Πάρεδρο. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται η αναπομπή της υπόθεσης στην πενταμελή σύνθεση. Το Τμήμα με πενταμελή ή επταμελή σύνθεση μπορεί σε κάθε περίπτωση να παραπέμψει την υπόθεση στην Ολομέλεια. (Όπως η παρ. 5 είχε καταργηθεί με το άρθρο 12 παρ. 10α του Ν 2145/1993, η τελευταία όμως διάταξη καταργήθηκε από το άρθρο 42 παρ. 5 του Ν 2172/1993.)

6. Όταν ένα Τμήμα κρίνει ότι είναι αναρμόδιο, παραπέμπει την υπόθεση στον Πρόεδρο του Συμβουλίου. Αυτός με πράξη του επιλύει το ζήτημα της αρμοδιότητας δεσμευτικά και παραπέμπει την υπόθεση στο αρμόδιο Τμήμα. (Όπως η παρ. 6 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν 3900/2010, ισχύς από 1.1.2011.)

7. Αν με το ίδιο δικόγραφο προσβάλλονται πράξεις που ανήκουν στην αρμοδιότητα περισσότερων Τμημάτων, η υπόθεση εισάγεται στο Τμήμα που είναι αρμόδιο για τη χρονολογικά προηγούμενη πράξη και εκδικάζεται από αυτό. Αν η πράξη αυτή προσβάλλεται απαραδέκτως, το Τμήμα μπορεί είτε να εκδικάσει εξ ολοκλήρου την υπόθεση είτε να την παραπέμψει κατά τα λοιπά στον Πρόεδρο του Συμβουλίου κατά την προηγούμενη παράγραφο. Οι διατάξεις για το απαράδεκτο λόγω έλλειψης συνάφειας εφαρμόζονται και στην περίπτωση αυτή. Η ρύθμιση αυτή εφαρμόζεται αναλόγως και επί αιτήσεων αναιρέσεως. (Όπως στην παρ. 7 του άρθρου 14, η

οποία έχει αντικατασταθεί από το άρθρο 7 του Ν 2944/2001, οι λέξεις «στον αρμόδιο σχηματισμό» αντικαταστάθηκαν από τις λέξεις «στον Πρόεδρο του Συμβουλίου κατά την προηγούμενη παράγραφο» από το άρθρο 4 παρ. 4 του Ν 3900/2010, ισχύς από 1.1.2011.)

8. Υπόθεση που εισήχθη λόγω σπουδαιότητας στην Ολομέλεια ή στην επταμελή σύνθεση Τμήματος μπορεί να εισαχθεί με νεότερη πράξη του οικείου Προέδρου στο αρμόδιο Τμήμα, είτε στην πενταμελή σύνθεση, αντιστοίχως. [Όπως στο άρθρο 14 προστέθηκε νέα παρ. 8 (χωρίς να γίνει αναρίθμηση της υπάρχουσας παρ. 8 σε παρ. 9) με το άρθρο 4 παρ. 5 του Ν 3900/2010, ισχύς από 1.1.2011.]

8. [ενν. 9] Στο Ε’ τμήμα με την επιφύλαξη της έκδοσης προεδρικών διαταγμάτων που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου αυτού, υπάγονται οι κατηγορίες υποθέσεων που αφορούν:

α) στη νομοθεσία περί προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, των δασών και δασικών εκτάσεων, των υδάτων της αυτοφυούς χλωρίδας και της άγριας πανίδας,

β) στη νομοθεσία περί προστασίας του πολιτιστικού περιβάλλοντος, των αρχαιοτήτων και αρχαιολογικών χώρων, των μνημείων, των διατηρητέων κτιρίων και των παραδοσιακών οικισμών,

γ) στη νομοθεσία περί μεταλλείων και λατομείων,

δ) στη νομοθεσία περί αιγιαλού και παραλίας,

ε) στη νομοθεσία περί χωροταξίας, περί εγκρίσεως, τροποποιήσεως και επεκτάσεως σχεδίων πόλεων, γενικών πολεοδομικών σχεδίων και μελετών, επιβολής όρων και περιορισμών δομήσεως, καθορισμού ζωνών ενεργού πολεοδομίας και αστικού αναδασμού, ζωνών ειδικής ενίσχυσης και ειδικών κινήτρων και ζωνών οικιστικού ελέγχου, πλην των αφορωσών σε οικοδομικές άδειες και πράξεις χαρακτηρισμού αυθαιρέτων,

στ) στη νομοθεσία περί αδειών ιδρύσεως και λειτουργίας, βιομηχανιών, βιοτεχνιών και ξενοδοχείων εν γένει και μηχανολογικών εγκαταστάσεων και

ζ) στην οργάνωση και λειτουργία της διοικήσεως, των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

Επίσης στο Ε’ τμήμα υπάγονται:

η) η επεξεργασία των κανονιστικών διαταγμάτων,

θ) η άσκηση πειθαρχικής εξουσίας κατά νόμο και

ι) η έγκριση κάθε διαχειριστικής δαπάνης.

(Όπως η παρ. 8 προστέθηκε με το άρθρο 1 παρ. 5 του Ν 1968/1991. Με το άρθρο 4 παρ. 5 του Ν 3900/2010 προστέθηκε νέα παρ. 8 χωρίς να γίνει αρίθμηση της παλαιάς παρ. 8 σε παρ. 9.).

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΩΝ

Άρθ. 15 1. Όλα τα κανονιστικά διατάγματα (εκτός από εκείνα που ορίζουν απλώς το χρόνο έναρξης της ισχύος του νόμου) αποστέλλονται στο Συμβούλιο από τη Γραμματεία του Υπουργικού Συμβουλίου, σε σχέδιο για να γίνει η κατά το Σύνταγμα επεξεργασία τους. Τα σχέδια των κανονιστικών αυτών διαταγμάτων πρέπει να υπογράφονται από τον αρμόδιο ή τους συναρμόδιους υπουργούς ή τη νόμιμη πλειοψηφία των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου, ανάλογα με το αν η έκδοσή τους γίνεται ύστερα από πρόταση ενός ή περισσοτέρων αρμόδιων υπουργών ή του Υπουργικού Συμβουλίου, αντίστοιχα. Ο αποκλειστικά ή κυρίως αρμόδιος υπουργός μπορεί να τάξει προθεσμία, ανάλογη με τη σπουδαιότητα και το τυχόν κατεπείγον του διατάγματος, η οποία αρχίζει από την περιέλευση του σχεδίου στο Συμβούλιο. Η ισχύς

της διάταξης αυτής αρχίζει από τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως του διατάγματος του άρθρου 37 του παρόντος νόμου. (Όπως η παρ. 1 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 παρ. 6 του Ν 1968/1991.)

2. Στο προοίμιο των σχεδίων διαταγμάτων που αποστέλλονται κατά τα ανωτέρω στο Συμβούλιο πρέπει να αναγράφονται οι διατάξεις των νόμων, στις οποίες βασίζεται ειδικά η έκδοσή τους, καθώς και οι προτάσεις ή γνωμοδοτήσεις που απαιτούνται κατά νόμο για την έκδοσή τους. Στο προοίμιο των διαταγμάτων που δημοσιεύονται πρέπει να αναγράφονται ο αριθμός και η χρονολογία της γνωμοδότησης του Συμβουλίου. Στο προοίμιο τοιν διαταγμάτων, τα οποία δημοσιεύονται μετά την άπρακτη πάροδο της προθεσμίας που είχε ταχθεί για τη γνωμοδότηση, γίνεται σχετική μνεία.

3. Η γνώμη του Συμβουλίου έχει χαρακτήρα συμβουλευτικό.

4. Το Ε’ τμήμα επεξεργάζεται τα κανονιστικά διατάγματα με σύνθεση είτε τριμελή, που περιλαμβάνει τον πρόεδρο του τμήματος ή τον αναπληρωτή του, ένα σύμβουλο, έναν πάρεδρο και το γραμματέα, είτε πενταμελή, που περιλαμβάνει τον πρόεδρο του τμήματος ή τον αναπληρωτή του τρεις συμβούλους, έναν πάρεδρο και τον γραμματέα.

Αν το τμήμα κρίνει ότι, λόγω της σπουδαιότητας των νομικών ζητημάτων που εγείρονται, η επεξεργασία του σχεδίου διατάγματος πρέπει να παραπεμφθεί σε ευρύτερο σχηματισμό, εκφράζει τη γνώμη του και παραπέμπει τα πιο πάνω ζητήματα σε σχηματισμό της Ολομέλειας.

Στο σχηματισμό αυτόν συμμετέχουν ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας ή ο νόμιμος αναπληρωτής του, έξι σύμβουλοι και δύο πάρεδροι, τους οποίους ορίζει η Ολομέλεια στην αρχή

του έτους και για ετήσιο διάστημα που μπορεί να ανανεώνεται. Η Ολομέλεια ορίζει επίσης τρεις συμβούλους και δύο παρέδρους ως αναπληρωματικούς.

Κατά τη διάρκεια των δικαστικών διακοπών στο σχηματισμό αυτόν, στον οποίο προεδρεύει ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας ή ο νόμιμος αναπληρωτής του, συμμετέχουν οι έξι (6) αρχαιότεροι σύμβουλοι και οι δύο (2) αρχαιότεροι πάρεδροι, που μετέχουν στο οικείο τμήμα διακοπών, αναπληρούμενοι από τους λοιπούς μετέχοντες συμβούλους και παρέδρους, αντιστοίχως, κατά τη σειρά αρχαιότητας.

Δικαίωμα παραπομπής για τον πιο πάνω λόγο έχει και ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας αυτεπαγγέλτως ή ύστερα από αίτηση του αρμόδιου υπουργού.

Οι πάρεδροι, που μετέχουν στην παραπάνω τριμελή ή πενταμελή σύνθεση του Ε’ τμήματος και στον προαναφερόμενο σχηματισμό της Ολομέλειας, έχουν αποφασιστική ψήφο.

Αν ενώπιον δικαστικού σχηματισμού εγερθεί, κυρίως ή παρεμπιπτόντως, το ζήτημα της νομιμότητας κανονιστικού διατάγματος και ο σχηματισμός αυτός αποκλίνει από τη γνωμοδότηση του παραπάνω σχηματισμού της Ολομέλειας, που έχει ήδη επεξεργαστεί το διάταγμα, το ζήτημα τούτο παραπέμπεται στη δικαστική Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας. (Όπως η παρ. 4, αφού αρχικά προστέθηκε με το άρθρο 1 παρ. 7 του Ν 1968/1991, στη συνέχεια αντικαταστάθηκε ως άνω από το άρθρο 42 παρ. 2 του Ν 2172/1993.)

Άρθ. 16 1. Για την επεξεργασία των κατά το προηγούμενο άρθρο σχεδίων διαταγμάτων ο Πρόεδρος του Ε’ Τμήματος ορίζει Εισηγητή, Σύμβουλο ή Πάρεδρο και ημέρα συνεδριάσεως, δίνει δε εντολή για την αποστολή αντιγράφου του σχεδίου σε όσους μετέ

χουν στη συνεδρίαση. (Όπως η παρ. 1 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 παρ. 8 του Ν 1968/1991.)

2. Ο Γραμματέας του Τμήματος τηρεί πρακτικά των συνεδριάσεων.

3. Ο αρμόδιος υπουργός μπορεί να παραστεί κατά τη συζήτηση ή να αντιπροσωπευθεί από τον προϊστάμενο της οικείας υπηρεσίας ή και από άλλο ανώτερο υπάλληλο.

4. Η γνωμοδότηση του τμήματος, η οποία συντάσσεται από τον εισηγητή περιλαμβάνει την εισήγησή του και τις γνώμες που διατυπώθηκαν, υπογράφεται δε από τον πρόεδρο και από τον γραμματέα. Θεωρείται ότι επικράτησε η γνώμη με την οποία τάχθηκε η πλειοψηφία των μετεχόντων στη συνεδρίαση. (Όπως η παρ. 4 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 παρ. 9 του Ν 1968/1991.)

5. Τα παραπάνω εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση που επεξεργασία διατάγματος ανατίθεται στην Ολομέλεια.

Άρθ. 16Α Επεξεργασία διαταγμάτων με τη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Τα σχέδια διαταγμάτων που αποστέλλονται προς επεξεργασία προς το Συμβούλιο της Επικρατείας, τα στοιχεία που κατά νόμο τα συνοδεύουν και η σχετική γνωμοδότηση του Δικαστηρίου διακινούνται αποκλειστικά με τη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.), που διατίθενται στο Συμβούλιο της Επικρατείας από το Ελληνικό Δημόσιο, καθώς και του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων της Διοικητικής Δικαιοσύνης (Ο.Σ.Δ.Δ.Υ.Δ.Δ.). Τα σχέδια των διαταγμάτων, τα κρίσιμα στοιχεία που τα συνοδεύουν και το αντίγραφο της γνωμοδότησης του Δικαστηρίου που αποστέλλεται στη Διοίκηση φέρουν εγκεκριμένη ηλεκτρονική υπογραφή κατά την έννοια του άρθρου 2 του Ν 4727/2020 (Α΄ 184). Η Διοίκηση παρέχει στους δικαστι-

κούς λειτουργούς και υπαλλήλους που υπηρετούν στο Δικαστήριο πλήρη πρόσβαση στις πληροφορίες και στα έγγραφα που είναι αναγκαία για την επεξεργασία των διαταγμάτων. Η Διοίκηση οφείλει να αποστείλει σε έγχαρτη ή ηλεκτρονική μορφή οποιοδήποτε στοιχείο κρίνει σκόπιμο ο Εισηγητής ότι είναι αναγκαίο για την επεξεργασία του σχεδίου λόγω της φύσης του.

[Όπως το άρθρο 16Α προστέθηκε με το άρθρο 39 περ. α του Ν 4745/2020 (ΦΕΚ Α΄ 214/6.11.2020).]

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

ΕΝΔΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ

[Όπως ο τίτλος του Μέρους Τρίτου αντικαταστάθηκε από το άρθρο 3 παρ. 1 του 5119/2024 (ΦΕΚ Α΄ 103/05.07.2024)· έναρξη ισχύος από 16.9.2024, σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ. 2 Ν 5119/2024.]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Γενικοί δικονομικοί κανόνες

Άρθ. 17 Άσκηση ενδίκων βοηθημάτων και μέσων. 1. Τα ένδικα βοηθήματα και μέσα ενώπιον του Συμβουλίου ασκούνται δια καταθέσεως δικογράφου.

2. Το δικόγραφο πρέπει να περιέχει το όνομα εκείνου που ασκεί το ένδικο βοήθημα ή μέσο, την ηλεκτρονική διεύθυνση, τη διεύθυνση της κατοικίας του, τον αριθμό φορολογικού του μητρώου, την προσβαλλόμενη πράξη ή απόφαση, τους συγκεκριμένους λόγους στους οποίους στηρίζεται το ένδικο βοήθημα ή μέσο, χρονολογία και υπογραφή.

3. Η αόριστη μνεία στα δικόγραφα ως προσβαλλόμενης και κάθε συναφούς πράξης ή απόφασης δεν υποχρεώνει το Δικαστήριο να ερευνήσει από την άποψη αυτή την υπόθεση.

4. Τα δικόγραφα της αίτησης ακυρώσεως, της προσφυγής και της αίτησης αναιρέσεως, που ασκούνται από ιδιώτη, υπογράφονται μόνο από δικηγόρο. Τα δικόγραφα των ενδίκων αυτών βοηθημάτων και μέσων, όταν ασκούνται από το Δημόσιο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, υπογράφονται από τον οικείο λειτουργό του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους ή δικηγόρο. Τα ίδια ισχύουν και για τους πρόσθετους λόγους, την παρέμβαση, την τριτανακοπή, την αίτηση ερμηνείας ή διόρθωσης αποφάσεως και την αίτηση αναστολής εκτελέσεως.

5. Όταν η προσφυγή ασκείται από το Δημόσιο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, το δικόγραφο υπογράφεται σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο. Τα ίδια ισχύουν και για τους πρόσθετους λόγους, την παρέμβαση, την τριτανακοπή και την αίτηση ερμηνείας ή διόρθωσης αποφάσεως.

6. Τα δικόγραφα ενδίκων βοηθημάτων και μέσων, καθώς και τα δικόγραφα πρόσθετων λόγων και παρεμβάσεων δεν υπερβαίνουν τις τριάντα (30) σελίδες. Σε περίπτωση υπέρβασης του αριθμού αυτού, η Γραμματεία, κατόπιν συνεννοήσεως με τον Πρόεδρο του αρμόδιου σχηματισμού, καλεί πριν από οποιαδήποτε άλλη ενέργεια τον πληρεξούσιο δικηγόρο να περιορίσει την έκταση του δικογράφου στους ανωτέρω αριθμούς σελίδων εντός προθεσμίας η οποία δεν υπερβαίνει τον έναν (1) μήνα. Η πρόσκληση του δικηγόρου, η οποία μπορεί να γίνει με κάθε τρόπο από τον αρμόδιο γραμματέα, βεβαιώνεται από τον ίδιο με καταχώριση σχετικής σημείωσης στον φάκελο της δικογραφίας, την οποία χρονολογεί και υπογράφει. Τα ως άνω προσαρμοσμένα δικόγραφα είναι τα μόνα που λαμβάνονται υπόψη για την εκδίκαση της υπόθεσης και επιδίδονται στους διαδίκους σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις. Εμπρόθεσμη επίδοση του αρχικού (μη προ-

σαρμοσμένου) δικογράφου, πριν από την κατά τα ανωτέρω προσαρμογή

του, θεωρείται έγκυρη. Στην περίπτωση αυτή, το προσαρμοσμένο δικόγραφο δεν επιδίδεται και ο αρμόδιος γραμματέας γνωστοποιεί με κάθε πρόσφορο μέσο στους διαδίκους την κατάθεσή του και καταχωρίζει σχετική βεβαίωση σύμφωνα με το τρίτο εδάφιο. Ως άσκηση του οικείου δικονομικού δικαιώματος νοείται σε κάθε περίπτωση η κατάθεση του αρχικού δικογράφου. Άλλα δικόγραφα, καθώς και τα υπομνήματα των διαδίκων, τα οποία υπερβαίνουν τις είκοσι (20) σελίδες, απορρίπτονται ως απαράδεκτα στο σύνολό τους με τη δικαστική απόφαση που εκδίδεται για το ένδικο βοήθημα ή μέσο. Με τον Κανονισμό του Συμβουλίου της Επικρατείας θεσπίζονται ειδικότερες ρυθμίσεις για τη μορφή και το περιεχόμενο των δικογράφων.

7. Εντός ενός (1) μηνός από τη λήξη της προθεσμίας που τέθηκε για την προσαρμογή του αρχικού δικογράφου ο διάδικος που δεν υπέβαλε καθόλου το προσαρμοσμένο δικόγραφο ή το υπέβαλε κατά τρόπο μη σύμφωνο με την παρ. 6, έχει δικαίωμα να καταθέσει νέο προσαρμοσμένο δικόγραφο, τηρώντας το όριο σελίδων της παρ. 6, αφού καταβάλει παράβολο ίσο προς το τριπλάσιο του παραβόλου που προβλέπεται για το οικείο ένδικο βοήθημα ή μέσο, εφαρμοζόμενης κατά τα λοιπά της παρ. 6. Αν δεν προβλέπεται παράβολο για συγκεκριμένο δικόγραφο (πρόσθετοι λόγοι, παρέμβαση), για την κατάθεση του προσαρμοσμένου δικογράφου κατατίθεται παράβολο ίσο προς το τριπλάσιο του παράβολου που προβλέπεται για το αντίστοιχο ένδικο βοήθημα ή μέσο. Αν το δικαίωμα αυτό του διαδίκου δεν ασκηθεί σύμφωνα με τα προηγούμενα εδάφια, το ένδικο βοήθημα ή μέσο απορρίπτεται με απόφαση του δικαστικού σχηματισμού σε συμβούλιο του άρθρου 34Γ που εκδίδεται κατά το άρθρο 34Α και διατάσσεται η κατάπτωση του κατατεθέντος παράβολου. Κάθε άλλο δικόγραφο, εκτός από

το ένδικο βοήθημα ή μέσο, απορρίπτεται ως απαράδεκτο με τη δικαστική απόφαση που εκδίδεται για το ένδικο βοήθημα ή μέσο.

[Όπως το άρθρο 17 τροποποιήθηκε από το άρθρο 3 παρ. 2 του Ν 5119/2024 (ΦΕΚ Α΄103/05.07.2024)· έναρξη ισχύος από 16.9.2024, σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ. 2 Ν 5119/2024. Προηγουμένως, το άρθρο 17 είχε τροποποιηθεί από τα άρθρα 24 Ν 4786/2021, 78 παρ. 1 Ν 4635/2019, 14 παρ. 1 και 2 Ν 4446/2016 και 69 περ. α Ν 3900/2010.]

Σημ.: Στο άρθρο 23 παρ. 1 και παρ. 3 του Ν 5119/2024 (ΦΕΚ Α΄103), έναρξη ισχύος από 16.9.2024, σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ. 2 Ν 5119/2024, ορίζεται: «1. Για τα ένδικα βοηθήματα και μέσα που έχουν κατατεθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας έως τη 15η.9.2024 εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι διατάξεις του π.δ. 18/1989 (Α΄ 8) που ισχύουν πριν από τη 16η.9.2024. 3. Ένδικα βοηθήματα και μέσα που έχουν κατατεθεί έως και τη 15η.9.2024 δύνανται να εισάγονται σε κάθε περίπτωση με πράξη του Προέδρου στον δικαστικό σχηματισμό του άρθρου 34Γ του π.δ. 18/1989 και να εκδικάζονται από αυτόν σύμφωνα με τα άρθρα 34Α και 34Β του π.δ. 18/1989, όπως οι διατάξεις αυτές ισχύουν μετά από την αντικατάστασή τους με τον παρόντα νόμο. Αν η υπόθεση έχει ήδη εισαχθεί στο ακροατήριο, ο αρμόδιος Γραμματέας ενημερώνει τον πληρεξούσιο δικηγόρο του διαδίκου για την εισαγωγή της υπόθεσης σε συμβούλιο.».

Άρθ. 18 Αντίκλητος. 1. Αντίκλητος εκείνου που ασκεί το ένδικο μέσο είναι αυτοδικαίως ο δικηγόρος που το υπογράφει, εφόσον είναι διορισμένος στο Πρωτοδικείο Αθηνών. Σε περίπτωση που ο δικηγόρος ενεργεί ως Εταίρος ή συνεργάτης δικηγορικής Εταιρείας, αντίκλητος θεωρείται και η δικηγορική Εταιρεία. [Όπως η παρ. 1 τροποποιήθηκε από το άρθρο 142 παρ. 1 Ν 4938/2022 (ΦΕΚ Α’ 109/06.06.2022).]

2. Εκείνος που ασκεί το ένδικο μέσο μπορεί με το δικόγραφο ή με δήλωση που κατατίθεται στη Γραμματεία να διορίζει έναν αντίκλητο, ο οποίος πρέπει να κατοικεί στην Αθήνα και του οποίου πρέπει να αναφέρεται η διεύθυνση.

3. Αν το δικόγραφο υπογράφεται από δικηγόρο που δεν είναι διορισμένος στο Πρωτοδικείο Αθηνών πρέπει να διορίζεται αντίκλητος που κατοικεί στην Αθήνα και να αναφέρεται η διεύθυνσή του. Το ίδιο ισχύει και για προσφυγή που υπογράφεται από υπάλληλο.

4. Ο δικηγόρος που παρέστη κατά τη συζήτηση στο ακροατήριο καθίσταται επίσης αυτοδικαίως αντίκλητος για όλες τις εφεξής κοινοποιήσεις έως την έκδοση οριστικής απόφασης.

5. Όλες οι κοινοποιήσεις προς τον διάδικο που προβλέπονται από το παρόν γίνονται είτε προς τον ίδιο, είτε προς τον αντίκλητό του.

6. Κάθε μεταβολή της διεύθυνσης της κατοικίας στην Αθήνα εκείνου που ασκεί το ένδικο μέσο ή του αντικλήτου του πρέπει να γνωστοποιείται με έγγραφη δήλωση, η οποία κατατίθεται στην Γραμματεία, εκτός αν ο αντίκλητος είναι δικηγόρος στο Πρωτοδικείο Αθηνών.

7. Αν εκείνος που άσκησε το ένδικο μέσο και ο αντίκλητός του δεν κατοικούν στη διεύθυνση κατοικίας Αθηνών που δηλώθηκε αρχικά ή μεταγενέστερα, το ένδικο μέσο εκδικάζεται χωρίς να γίνουν προς αυτούς οι κοινοποιήσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 21 παρ. 3 εδ. γ΄ και 5 και του άρθρου 49 παρ. 2 του παρόντος. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που δεν έγινε διορισμός αντικλήτου, αν και υπήρχε σχετική υποχρέωση, σύμφωνα με την παρ. 3 του παρόντος άρθρου.

8. Αν υπάρχουν περισσότεροι αντίκλητοι, οι κοινοποιήσεις γίνονται εγκύρως σε οποιονδήποτε από αυτούς.

Άρθ. 19 Κατάθεση δικογράφου. 1. Η κατάθεση του δικογράφου γίνεται με την παράδοση του πρωτοτύπου στη Γραμματεία και την άμεση καταχώριση, κατά τη χρονολογία και τη σειρά που παραδίδεται σε ειδικό βιβλίο στο οποίο υπογράφει ο καταθέτης.