Back to Top
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΖΩΝΕΣ & ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΜΕ ΓΕΙΤΟΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ
Κωδικός Προϊόντος:
14138
- Έκδοση: 2012
- Βιβλιοδεσία: Εύκαμπτη
- Σελίδες: 288
- ISBN: 978-960-272-965-6
- Δείτε ένα απόσπασμα
- Black friday εκδόσεις: 30%
Το δίκαιο της θάλασσας δίνει τη δυνατότητα στα παράκτια κράτη να θεσπίζουν «ζώνες δικαιοδοσίας», εντός των οποίων ασκούν συγκεκριμένα δικαιώματα και υποχρεώσεις. Πέραν της αιγιαλίτιδας ζώνης και της υφαλοκρηπίδας, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (1982) (Σύμβαση ΔΘ) αναγνωρίζει τη συνορεύουσα - αρχαιολογική ζώνη μεγίστου εύρους 24 ν.μ. και την αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) μεγίστου εύρους 200 ν.μ. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανισθεί στη Μεσόγειο (κυρίως στην Αδριατική και Δυτική Μεσόγειο) νέες ζώνες δικαιοδοσίας, όπως η «ζώνη οικολογικής προστασίας», η «ζώνη προστασίας της αλιείας» και η «ζώνη οικολογικής προστασίας και προστασίας της αλιείας», εντός των οποίων τα παράκτια κράτη ασκούν ορισμένα από τα δικαιώματα που αναγνωρίζει το διεθνές δίκαιο στην ΑΟΖ. Αντίθετα, στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου φαίνεται ότι έχει επικρατήσει ο θεσμός της ΑΟΖ.
Στην παρούσα μελέτη εξετάζονται οι ζώνες δικαιοδοσίας, τις οποίες δικαιούται να θεσπίσει η Ελλάδα και τα πλεονεκτήματα, αλλά και προβλήματα που ενδεχομένως θα δημιουργηθούν από την υιοθέτησή τους. Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη βαρύτητα έχουν οι διατάξεις της Σύμβασης ΔΘ, η οποία πρεσβεύει για την μεγάλη πλειοψηφία των μελών της διεθνούς κοινότητας δέσμευση για νομιμότητα και βάση για τη ρύθμιση των μεταξύ τους σχέσεων. Ωστόσο τέσσερα παράκτια κράτη στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου (Τουρκία, Λιβύη, Συρία και Ισραήλ) δεν είναι συμβαλλόμενα μέρη στη Σύμβαση ΔΘ, με αποτέλεσμα να μην δεσμεύονται τυπικά από τις διατάξεις της, με εξαίρεση τις ρυθμίσεις εκείνες που ενσωματώνουν εθιμικό δίκαιο ή έχουν μετατραπεί σε κανόνες εθιμικού δικαίου στα χρόνια που ακολούθησαν τη σύναψη της Σύμβασης και αποτελούν σήμερα τον κανόνα.
Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στις υφιστάμενες συμφωνίες οριοθέτησης στη Μεσόγειο ως «προηγούμενα» για την οριοθέτηση των ελληνικών θαλασσίων ζωνών με γειτονικά κράτη, συμπεριλαμβανομένων των δύο συμφωνιών που ενσωματώνουν τις αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου σχετικά με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Λιβύης και Τυνησίας (1982) και Λιβύης και Μάλτας (1985), αντιστοίχως. Τη σημαντικότερη εξέλιξη των τελευταίων ετών αποτελεί η υπογραφή στα Τίρανα, στις 27 Απριλίου 2009, της συμφωνίας οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας, η οποία θεσπίζει «όριο πολλαπλών χρήσεων» (multi-purpose maritime boundary) οριοθετώντας όλες τις θαλάσσιες ζώνες, υφιστάμενες και μελλοντικές, τις οποίες τα δύο κράτη δικαιούνται να θεσπίσουν βάσει του διεθνούς δικαίου.
Στο Κεφάλαιο 1 επιχειρείται μια γενική επισκόπηση των βασικών κανόνων και αρχών του δικαίου της θάλασσας που σχετίζονται με τη θέσπιση και την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών: τρόπος θέσπισης μιας θαλάσσιας ζώνης, γραμμές βάσης, δικαιώματα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, μέθοδος και αρχές οριοθέτησης, όπως διαμορφώθηκαν από τη διεθνή νομολογία και την πρακτική των κρατών, με ιδιαίτερη έμφαση στην πρόσφατη απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της 3ης Φεβρουαρίου 2009 στην υπόθεση της Θαλάσσιας Οριοθέτησης στη Μαύρη Θάλασσα (Ρουμανία - Ουκρανία). Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης, εκδόθηκε η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου Δικαίου της Θάλασσας (ΔΔΔΘ) της 14ης Μαρτίου 2012, στην υπόθεση της Οριοθέτησης του Θαλασσίου Συνόρου μεταξύ Μπανγκλαντές και Μυανμάρ στον Κόλπο της Βεγγάλης, η οποία και εξετάζεται συνοπτικά.
Στο Κεφάλαιο 2 αναλύονται οι ζώνες δικαιοδοσίας που ρυθμίζονται από τη Σύμβαση ΔΘ, ειδικότερα η συνορεύουσα - αρχαιολογική ζώνη και η ΑΟΖ, η οποία έχει απασχολήσει την κοινή γνώμη τους τελευταίους μήνες, εμφανιζόμενη ενίοτε ως πανάκεια για την επίλυση της ελληνοτουρκικής διαφοράς οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας, αλλά και ως απαραίτητη προϋπόθεση για την εκμετάλλευση του υποθαλάσσιου φυσικού πλούτου, κάτι που φυσικά δεν ισχύει. Παρά την προφανή υπερβολή - παρερμηνεία των δικαιωμάτων που ασκεί το παράκτιο κράτος εντός της υφαλοκρηπίδας - ΑΟΖ, η ΑΟΖ αποτελεί μια σημαντικότατη ζώνη, η θέσπιση της οποίας θα κατοχυρώσει την ελληνική παρουσία σε ευρύτατη περιοχή του Ιονίου, του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.
Ιδιαίτερη μνεία γίνεται επίσης σε θέματα προστασίας της ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης της ΟΥΝΕΣΚΟ για την Προστασία της Ενάλιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς (2001), καθώς και σε ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα ζητήματα του συγχρόνου δικαίου της θάλασσας, τη θέσπιση «θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών» στην ανοικτή θάλασσα. Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζεται το Πρωτόκολλο της Βαρκελώνης σχετικά με τις Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές και τη Βιοποικιλότητα στη Μεσόγειο (1995), στο οποίο η Ελλάδα δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος λόγω σοβαρών επιφυλάξεων ως προς την προβλεπόμενη διαδικασία θέσπισης προστατευόμενων περιοχών στην ανοικτή θάλασσα και σε μη-οριοθετημένες περιοχές• η διαδικασία θέσπισης θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών στο πλαίσιο της Σύμβασης για την Προστασία του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος του Βορειοανατολικού Ατλαντικού (1992, OSPAR), η οποία βασίζεται εν μέρει στα κυριαρχικά δικαιώματα του παράκτιου κράτους επί της υφαλοκρηπίδας και σε κοινοτικό επίπεδο, το Δίκτυο Natura 2000 και η πρόταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη θέσπιση μιας Συμφωνίας Εφαρμογής (Implementation Agreement) της Σύμβασης ΔΘ για την προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας σε περιοχές εκτός εθνικής δικαιοδοσίας.
Στο Κεφάλαιο 3 εξετάζονται οι νέες ζώνες δικαιοδοσίας που έχουν εμφανισθεί τα τελευταία χρόνια στη Μεσόγειο (οικολογική ζώνη, ζώνη προστασίας της αλιείας). Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στην κροατική «ζώνη οικολογικής προστασίας και προστασίας της αλιείας» στην Αδριατική και στη διαφορά που έχει ανακύψει μεταξύ Κροατίας και Σλοβενίας ως προς τη θέσπισή της. Η εν λόγω διαφορά παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με την ελληνοτουρκική διένεξη στο Αιγαίο, ενώ δημιουργεί ιδιαίτερο προβληματισμό η αντιμετώπιση του ζητήματος σε κοινοτικό επίπεδο.
Στο Κεφάλαιο 4 αναλύονται όλες οι συμφωνίες οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών στη Μεσόγειο, με ιδιαίτερη έμφαση στις τρεις συμφωνίες οριοθέτησης της ΑΟΖ που συνήψε η Κύπρος με την Αίγυπτο (2003), τον Λίβανο (2007) και το Ισραήλ (2010), αλλά και στις έντονες τουρκικές αντιδράσεις. Τα νέα δεδομένα που διαμορφώθηκαν από την ανακάλυψη του γιγαντιαίου κοιτάσματος φυσικού αερίου Leviathan από την αμερικανική εταιρεία Noble Energy επί ισραηλινής υφαλοκρηπίδας, αλλά και τα ικανοποιητικά αποτελέσματα της ερευνητικής γεώτρησης στο συνορεύον κυπριακό «οικόπεδο 12» από την ίδια εταιρεία με τον εντοπισμό του κοιτάσματος Αφροδίτη, άλλαξαν οριστικά τον ενεργειακό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου.
Στο Κεφάλαιο 5 εξετάζεται αναλυτικά η οριοθέτηση των ελληνικών θαλασσίων ζωνών με γειτονικά κράτη, δηλαδή την Ιταλία, την Αλβανία, την Αίγυπτο, την Λιβύη, την Κύπρο και την Τουρκία. Σε περίπτωση θέσπισης συνορεύουσας αρχαιολογικής ζώνης, ζήτημα οριοθέτησης τίθεται μόνο με την Αλβανία και την Τουρκία (και εν μέρει με την Ιταλία στο ύψος των Οθωνών). Ως προς τα νότια σύνορα της χώρας (Αίγυπτος - Λιβύη), η απόσταση επιτρέπει την πλήρη επέκταση του ανώτατου επιτρεπτού εύρους της συνορεύουσας ζώνης (24 ν.μ.), έτσι ώστε να μην τίθεται ζήτημα οριοθέτησης. Αντίθετα, σε περίπτωση κήρυξης ΑΟΖ ή μιας παραλλαγής της («ζώνη οικολογικής προστασίας», «ζώνη προστασίας της αλιείας»), τίθεται ζήτημα οριοθέτησης με όλα τα γειτονικά κράτη.
Ζήτημα οριοθέτησης χωρικών υδάτων τίθεται με την Αλβανία και με την Τουρκία στις περιοχές εκείνες, που δεν έχουν ήδη οριοθετηθεί συμβατικά. Στο πλαίσιο αυτό, αναλύεται λεπτομερώς η συμφωνία οριοθέτησης Ελλάδας - Αλβανίας, η οποία λύνει οριστικά το ζήτημα της οριοθέτησης όλων των θαλασσίων ζωνών των δύο χωρών και η απόφαση της Αλβανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, με την οποία κρίθηκε αντισυνταγματική.
Στο Κεφάλαιο 6 (Συμπεράσματα) ανακεφαλαιώνονται οι πολλαπλές επιλογές και τα εναλλακτικά σενάρια που έχει η Ελλάδα ως προς τη θέσπιση θαλασσίων ζωνών. Το έργο συμπληρώνεται από Παράρτημα σχετικών Χαρτών και Πίνακα σημαντικών αποφάσεων.
Στην παρούσα μελέτη εξετάζονται οι ζώνες δικαιοδοσίας, τις οποίες δικαιούται να θεσπίσει η Ελλάδα και τα πλεονεκτήματα, αλλά και προβλήματα που ενδεχομένως θα δημιουργηθούν από την υιοθέτησή τους. Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη βαρύτητα έχουν οι διατάξεις της Σύμβασης ΔΘ, η οποία πρεσβεύει για την μεγάλη πλειοψηφία των μελών της διεθνούς κοινότητας δέσμευση για νομιμότητα και βάση για τη ρύθμιση των μεταξύ τους σχέσεων. Ωστόσο τέσσερα παράκτια κράτη στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου (Τουρκία, Λιβύη, Συρία και Ισραήλ) δεν είναι συμβαλλόμενα μέρη στη Σύμβαση ΔΘ, με αποτέλεσμα να μην δεσμεύονται τυπικά από τις διατάξεις της, με εξαίρεση τις ρυθμίσεις εκείνες που ενσωματώνουν εθιμικό δίκαιο ή έχουν μετατραπεί σε κανόνες εθιμικού δικαίου στα χρόνια που ακολούθησαν τη σύναψη της Σύμβασης και αποτελούν σήμερα τον κανόνα.
Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στις υφιστάμενες συμφωνίες οριοθέτησης στη Μεσόγειο ως «προηγούμενα» για την οριοθέτηση των ελληνικών θαλασσίων ζωνών με γειτονικά κράτη, συμπεριλαμβανομένων των δύο συμφωνιών που ενσωματώνουν τις αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου σχετικά με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Λιβύης και Τυνησίας (1982) και Λιβύης και Μάλτας (1985), αντιστοίχως. Τη σημαντικότερη εξέλιξη των τελευταίων ετών αποτελεί η υπογραφή στα Τίρανα, στις 27 Απριλίου 2009, της συμφωνίας οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας, η οποία θεσπίζει «όριο πολλαπλών χρήσεων» (multi-purpose maritime boundary) οριοθετώντας όλες τις θαλάσσιες ζώνες, υφιστάμενες και μελλοντικές, τις οποίες τα δύο κράτη δικαιούνται να θεσπίσουν βάσει του διεθνούς δικαίου.
Στο Κεφάλαιο 1 επιχειρείται μια γενική επισκόπηση των βασικών κανόνων και αρχών του δικαίου της θάλασσας που σχετίζονται με τη θέσπιση και την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών: τρόπος θέσπισης μιας θαλάσσιας ζώνης, γραμμές βάσης, δικαιώματα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, μέθοδος και αρχές οριοθέτησης, όπως διαμορφώθηκαν από τη διεθνή νομολογία και την πρακτική των κρατών, με ιδιαίτερη έμφαση στην πρόσφατη απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της 3ης Φεβρουαρίου 2009 στην υπόθεση της Θαλάσσιας Οριοθέτησης στη Μαύρη Θάλασσα (Ρουμανία - Ουκρανία). Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης, εκδόθηκε η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου Δικαίου της Θάλασσας (ΔΔΔΘ) της 14ης Μαρτίου 2012, στην υπόθεση της Οριοθέτησης του Θαλασσίου Συνόρου μεταξύ Μπανγκλαντές και Μυανμάρ στον Κόλπο της Βεγγάλης, η οποία και εξετάζεται συνοπτικά.
Στο Κεφάλαιο 2 αναλύονται οι ζώνες δικαιοδοσίας που ρυθμίζονται από τη Σύμβαση ΔΘ, ειδικότερα η συνορεύουσα - αρχαιολογική ζώνη και η ΑΟΖ, η οποία έχει απασχολήσει την κοινή γνώμη τους τελευταίους μήνες, εμφανιζόμενη ενίοτε ως πανάκεια για την επίλυση της ελληνοτουρκικής διαφοράς οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας, αλλά και ως απαραίτητη προϋπόθεση για την εκμετάλλευση του υποθαλάσσιου φυσικού πλούτου, κάτι που φυσικά δεν ισχύει. Παρά την προφανή υπερβολή - παρερμηνεία των δικαιωμάτων που ασκεί το παράκτιο κράτος εντός της υφαλοκρηπίδας - ΑΟΖ, η ΑΟΖ αποτελεί μια σημαντικότατη ζώνη, η θέσπιση της οποίας θα κατοχυρώσει την ελληνική παρουσία σε ευρύτατη περιοχή του Ιονίου, του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.
Ιδιαίτερη μνεία γίνεται επίσης σε θέματα προστασίας της ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης της ΟΥΝΕΣΚΟ για την Προστασία της Ενάλιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς (2001), καθώς και σε ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα ζητήματα του συγχρόνου δικαίου της θάλασσας, τη θέσπιση «θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών» στην ανοικτή θάλασσα. Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζεται το Πρωτόκολλο της Βαρκελώνης σχετικά με τις Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές και τη Βιοποικιλότητα στη Μεσόγειο (1995), στο οποίο η Ελλάδα δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος λόγω σοβαρών επιφυλάξεων ως προς την προβλεπόμενη διαδικασία θέσπισης προστατευόμενων περιοχών στην ανοικτή θάλασσα και σε μη-οριοθετημένες περιοχές• η διαδικασία θέσπισης θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών στο πλαίσιο της Σύμβασης για την Προστασία του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος του Βορειοανατολικού Ατλαντικού (1992, OSPAR), η οποία βασίζεται εν μέρει στα κυριαρχικά δικαιώματα του παράκτιου κράτους επί της υφαλοκρηπίδας και σε κοινοτικό επίπεδο, το Δίκτυο Natura 2000 και η πρόταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη θέσπιση μιας Συμφωνίας Εφαρμογής (Implementation Agreement) της Σύμβασης ΔΘ για την προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας σε περιοχές εκτός εθνικής δικαιοδοσίας.
Στο Κεφάλαιο 3 εξετάζονται οι νέες ζώνες δικαιοδοσίας που έχουν εμφανισθεί τα τελευταία χρόνια στη Μεσόγειο (οικολογική ζώνη, ζώνη προστασίας της αλιείας). Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στην κροατική «ζώνη οικολογικής προστασίας και προστασίας της αλιείας» στην Αδριατική και στη διαφορά που έχει ανακύψει μεταξύ Κροατίας και Σλοβενίας ως προς τη θέσπισή της. Η εν λόγω διαφορά παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με την ελληνοτουρκική διένεξη στο Αιγαίο, ενώ δημιουργεί ιδιαίτερο προβληματισμό η αντιμετώπιση του ζητήματος σε κοινοτικό επίπεδο.
Στο Κεφάλαιο 4 αναλύονται όλες οι συμφωνίες οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών στη Μεσόγειο, με ιδιαίτερη έμφαση στις τρεις συμφωνίες οριοθέτησης της ΑΟΖ που συνήψε η Κύπρος με την Αίγυπτο (2003), τον Λίβανο (2007) και το Ισραήλ (2010), αλλά και στις έντονες τουρκικές αντιδράσεις. Τα νέα δεδομένα που διαμορφώθηκαν από την ανακάλυψη του γιγαντιαίου κοιτάσματος φυσικού αερίου Leviathan από την αμερικανική εταιρεία Noble Energy επί ισραηλινής υφαλοκρηπίδας, αλλά και τα ικανοποιητικά αποτελέσματα της ερευνητικής γεώτρησης στο συνορεύον κυπριακό «οικόπεδο 12» από την ίδια εταιρεία με τον εντοπισμό του κοιτάσματος Αφροδίτη, άλλαξαν οριστικά τον ενεργειακό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου.
Στο Κεφάλαιο 5 εξετάζεται αναλυτικά η οριοθέτηση των ελληνικών θαλασσίων ζωνών με γειτονικά κράτη, δηλαδή την Ιταλία, την Αλβανία, την Αίγυπτο, την Λιβύη, την Κύπρο και την Τουρκία. Σε περίπτωση θέσπισης συνορεύουσας αρχαιολογικής ζώνης, ζήτημα οριοθέτησης τίθεται μόνο με την Αλβανία και την Τουρκία (και εν μέρει με την Ιταλία στο ύψος των Οθωνών). Ως προς τα νότια σύνορα της χώρας (Αίγυπτος - Λιβύη), η απόσταση επιτρέπει την πλήρη επέκταση του ανώτατου επιτρεπτού εύρους της συνορεύουσας ζώνης (24 ν.μ.), έτσι ώστε να μην τίθεται ζήτημα οριοθέτησης. Αντίθετα, σε περίπτωση κήρυξης ΑΟΖ ή μιας παραλλαγής της («ζώνη οικολογικής προστασίας», «ζώνη προστασίας της αλιείας»), τίθεται ζήτημα οριοθέτησης με όλα τα γειτονικά κράτη.
Ζήτημα οριοθέτησης χωρικών υδάτων τίθεται με την Αλβανία και με την Τουρκία στις περιοχές εκείνες, που δεν έχουν ήδη οριοθετηθεί συμβατικά. Στο πλαίσιο αυτό, αναλύεται λεπτομερώς η συμφωνία οριοθέτησης Ελλάδας - Αλβανίας, η οποία λύνει οριστικά το ζήτημα της οριοθέτησης όλων των θαλασσίων ζωνών των δύο χωρών και η απόφαση της Αλβανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, με την οποία κρίθηκε αντισυνταγματική.
Στο Κεφάλαιο 6 (Συμπεράσματα) ανακεφαλαιώνονται οι πολλαπλές επιλογές και τα εναλλακτικά σενάρια που έχει η Ελλάδα ως προς τη θέσπιση θαλασσίων ζωνών. Το έργο συμπληρώνεται από Παράρτημα σχετικών Χαρτών και Πίνακα σημαντικών αποφάσεων.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ | Σελ. IX |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 | |
Γενική εισαγωγή | |
1. Διάκριση μεταξύ της «θέσπισης» μιας ζώνης δικαιοδοσίας και της «οριοθέτησης» με γειτονικά κράτη | Σελ. 1 |
2. Το διεθνές δίκαιο δεν επιβάλλει επιπρόσθετους όρους ως προς τη θέσπιση και την οριοθέτηση ζωνών δικαιοδοσίας σε κλειστές και ημίκλειστες θάλασσες | Σελ. 1 |
3. Η κήρυξη μιας ζώνης δικαιοδοσίας μπορεί να γίνει συνολικά ή κατ' επιλογήν σε ορισμένες μόνον θαλάσσιες περιοχές | Σελ. 6 |
4. «Τρόπος» θέσπισης μιας ζώνης δικαιοδοσίας | Σελ. 6 |
5. Γραμμές βάσης | Σελ. 8 |
6. Σημασία των νησιών, βράχων και σκοπέλων για τη θέσπιση και την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών | Σελ. 10 |
7. Οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών | Σελ. 14 |
7.1. Οριοθέτηση της αιγιαλίτιδας ζώνης | Σελ. 14 |
7.2. Οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ | Σελ. 17 |
7.3. Χάραξη «ενιαίου θαλασσίου ορίου» | Σελ. 19 |
7.4. Η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου στην υπόθεση της Θαλάσσιας Οριοθέτησης στη Μαύρη Θάλασσα (2009) | Σελ. 24 |
7.5. Συμπερασματικές εκτιμήσεις | Σελ. 29 |
ΕΠΙΜΕΤΡΟ: Η ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΔΔΘ ΣΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΣΥΝΟΡΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΜΠΑΝΓΚΛΑΝΤΕΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΥΑΝΜΑΡ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΤΗΣ ΒΕΓΓΑΛΗΣ (2012) | Σελ. 31 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 | |
Ζώνες δικαιοδοσίας στο πλαίσιο της Σύμβασης Δικαίου της Θάλασσας | |
1. Συνορεύουσα-αρχαιολογική ζώνη (24 ν.μ.) | Σελ. 39 |
1.1. Οριοθέτηση της συνορεύουσας-αρχαιολογικής ζώνης | Σελ. 42 |
1.2. Υιοθέτηση συνορεύουσας-αρχαιολογικής ζώνης από την Ελλάδα | Σελ. 43 |
1.3. Η Σύμβαση της ΟΥΝΕΣΚΟ για την Προστασία της Υποβρύχιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς (2001) | Σελ. 44 |
2. Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (200 ν.μ.) | Σελ. 48 |
2.1. Δικαιώματα και υποχρεώσεις του παράκτιου κράτους | Σελ. 48 |
2.2. Δικαιώματα και υποχρεώσεις τρίτων κρατών | Σελ. 49 |
2.3. Κήρυξη ΑΟΖ από την Ελλάδα | Σελ. 49 |
2.3.1. Θαλάσσια επιστημονική έρευνα | Σελ. 49 |
2.3.2. Οριοθέτηση με γειτονικά κράτη | Σελ. 50 |
2.3.3. Θέσπιση κανονιστικού πλαισίου - Ρύθμιση των δικαιωμάτων τρίτων κρατών | Σελ. 51 |
2.3.4. Σημασία της ΑΟΖ στο πλαίσιο της διαμόρφωσης μιας νέας ενεργειακής πολιτικής | Σελ. 52 |
3. 'Αλλες συναφείς ζώνες δικαιοδοσίας | Σελ. 54 |
3.1. Η αποκλειστική αλιευτική ζώνη (200 ν.μ.) | Σελ. 54 |
3.2. Η «κλασική» αλιευτική ζώνη (12 ν.μ.) | Σελ. 54 |
3.2.1. Δυνατότητα θέσπισης αλιευτικής ζώνης 12 ν.μ. στο πλαίσιο της κοινής αλιευτικής πολιτικής της ΕΕ | Σελ. 55 |
3.2.2. Διάκριση από τις «προστατευόμενες περιοχές αλιείας» του κανονισμού υπ' αριθ. 1976/2006 για τη διαχείριση των αλιευτικών πόρων στη Μεσόγειο | Σελ. 56 |
4. Θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές (MPAs) στην ανοικτή θάλασσα | Σελ. 58 |
4.1. Οι «Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές Μεσογειακού Ενδιαφέροντος» (SPAMI) του Πρωτοκόλλου της Βαρκελώνης (1995) | Σελ. 59 |
4.2. Διαδικασία θέσπισης θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών στο πλαίσιο της Σύμβασης OSPAR | Σελ. 61 |
4.3. Το Δίκτυο Natura 2000 | Σελ. 63 |
4.4. Μελλοντικές εξελίξεις: Πρόταση της ΕΕ περί θέσπισης Συμφωνίας Εφαρμογής της Σύμβασης ΔΘ για την προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας σε περιοχές εκτός εθνικής δικαιοδοσίας | Σελ. 65 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 | |
Εμφάνιση «νέων» ζωνών δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο | |
1. Το διεθνές νομικό καθεστώς της Μεσογείου | Σελ. 67 |
2. Οι νέες ζώνες δικαιοδοσίας: η «ζώνη προστασίας της αλιείας» και η «ζώνη οικολογικής προστασίας» | Σελ. 69 |
3. Η Διακήρυξη της Βενετίας για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Αλιευτικών Πόρων της Μεσογείου (2003) | Σελ. 73 |
4. Συμπερασματικές εκτιμήσεις | Σελ. 75 |
5. Καταγραφή των εθνικών διεκδικήσεων των Μεσογειακών κρατών | Σελ. 77 |
5.1. Μεσογειακά κράτη | Σελ. 77 |
5.2. Υφαλοκρηπίδα | Σελ. 79 |
ΠΙΝΑΚΑΣ Α' - ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΖΩΝΕΣ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ | Σελ. 82 |
ΠΙΝΑΚΑΣ Β' - ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΑΟΖ | Σελ. 85 |
ΠΙΝΑΚΑΣ Γ' - ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΤΩΝ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΖΩΝΩΝ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑΣ | Σελ. 86 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 | |
Συμφωνίες οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών στη Μεσόγειο | |
1. Γενικές παρατηρήσεις | Σελ. 87 |
1.1. Αδριατική | Σελ. 88 |
1.2. Δυτική και Κεντρική Μεσόγειος | Σελ. 89 |
1.3. Ανατολική Μεσόγειος | Σελ. 91 |
2. Ειδικές παρατηρήσεις | Σελ. 92 |
2.1. Μέθοδος οριοθέτησης | Σελ. 92 |
2.2. Τριεθνή σημεία | Σελ. 92 |
2.3. Παράγοντες που ελήφθησαν υπόψη κατά την οριοθέτηση | Σελ. 93 |
3. Κύπρος: Οι συμφωνίες οριοθέτησης της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης με την Αίγυπτο, τον Λίβανο και το Ισραήλ | Σελ. 100 |
3.1. Η συμφωνία οριοθέτησης της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης με την Αίγυπτο (2003) | Σελ. 101 |
3.1.1. Η αντίδραση της Τουρκίας | Σελ. 106 |
3.1.2. Η απάντηση της Κύπρου | Σελ. 107 |
3.1.3. Η απάντηση της Ελλάδας | Σελ. 107 |
3.1.4. Η απάντηση της Τουρκίας στην κυπριακή δήλωση | Σελ. 108 |
3.1.5. Η απάντηση της Κύπρου στη δεύτερη τουρκική δήλωση | Σελ. 108 |
3.2. Η συμφωνία-πλαίσιο για την εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων που βρίσκονται εκατέρωθεν της μέσης γραμμής (2006) | Σελ. 108 |
3.3. Η συμφωνία οριοθέτησης της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης με τον Λίβανο (2007) | Σελ. 109 |
3.3.1. Η αντίδραση της Τουρκίας | Σελ. 110 |
3.3.2. Η διαμαρτυρία της Κύπρου | Σελ. 111 |
3.3.3. Η συνεχιζόμενη διαμαρτυρία της Τουρκίας | Σελ. 111 |
3.3.4. Η απάντηση της Κύπρου | Σελ. 111 |
3.3.5. Η κλιμάκωση της έντασης | Σελ. 112 |
3.4. Η συμφωνία οριοθέτησης της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης με το Ισραήλ (2010) | Σελ. 114 |
3.4.1. Η αντίδραση της Τουρκίας | Σελ. 116 |
3.4.2. Η απάντηση της Κύπρου | Σελ. 116 |
3.4.3. Η απάντηση του Ισραήλ | Σελ. 117 |
3.4.4. Η διαμαρτυρία του Λιβάνου | Σελ. 117 |
ΠΙΝΑΚΑΣ Δ' - ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΖΩΝΩΝ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ | Σελ. 119 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 | |
Οριοθέτηση ελληνικών θαλασσίων ζωνών με γειτονικά κράτη | |
1. Οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την Ιταλία | Σελ. 131 |
1.1. Γενικές παρατηρήσεις | Σελ. 131 |
1.2. Ειδικές παρατηρήσεις | Σελ. 132 |
2. Οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την Αλβανία | Σελ. 135 |
2.1. Γενικές παρατηρήσεις | Σελ. 135 |
2.2. Ειδικές παρατηρήσεις | Σελ. 135 |
2.3. Η συμφωνία οριοθέτησης της 27ης Απριλίου 2009 | Σελ. 137 |
2.4. Η απόφαση του Αλβανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου | Σελ. 140 |
2.4.1. Έλλειψη πληρεξουσιότητας | Σελ. 141 |
2.4.2. «Ελλείψεις και ασάφειες» | Σελ. 142 |
2.4.2.1. Γραμμές βάσης | Σελ. 142 |
2.4.2.2. Χάραξη ορίου πολλαπλών χρήσεων | Σελ. 142 |
2.4.2.3. Μη εφαρμογή της αρχής της ευθυδικίας. Αυστηρή εφαρμογή της αρχής της ίσης απόστασης | Σελ. 143 |
2.4.2.4. Αναγνώριση πλήρους επήρειας στα νησιά | Σελ. 143 |
3. Οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την Αίγυπτο | Σελ. 145 |
3.1. Γενικές παρατηρήσεις | Σελ. 145 |
3.2. Ειδικές παρατηρήσεις | Σελ. 145 |
4. Οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με τη Λιβύη | Σελ. 148 |
4.1. Γενικές παρατηρήσεις | Σελ. 148 |
4.2. Ειδικές παρατηρήσεις | Σελ. 148 |
5. Οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την Κύπρο | Σελ. 149 |
5.1. Γενικές παρατηρήσεις | Σελ. 149 |
5.2. Ειδικές παρατηρήσεις | Σελ. 150 |
6. Οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την Τουρκία | Σελ. 150 |
6.1. Γενικές παρατηρήσεις | Σελ. 150 |
6.2. Ειδικές παρατηρήσεις | Σελ. 152 |
6.3. Εφαρμογή της ερμηνευτικής δήλωσης της Ελλάδας για τα στενά | Σελ. 156 |
6.3.1. Νομική βάση της ερμηνευτικής δήλωσης | Σελ. 161 |
6.3.2. Η στάση τρίτων κρατών | Σελ. 163 |
6.3.3. Οι θέσεις του Oxman | Σελ. 164 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 | |
Συμπεράσματα | |
1. Πολλαπλές επιλογές και εναλλακτικά σενάρια | Σελ. 167 |
2. Επέκταση των χωρικών υδάτων και οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ | Σελ. 169 |
3. Οι πρόσφατες εξελίξεις στη Μεσόγειο επιβάλλουν την επανεξέταση της πολιτικής διατήρησης του status quo | Σελ. 170 |
4. Επιλογή και τρόπος θέσπισης θαλασσίων ζωνών από την Ελλάδα | Σελ. 172 |
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ | |
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ A' | |
Convention on the Protection of the Underwater Cultural Heritage | Σελ. 175 |
ANNEX - RULES CONCERNING ACTIVITIES DIRECTED AT UNDERWATER CULTURAL HERITAGE | Σελ. 189 |
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β' | |
GREECE: Statement on vote, 29 October 2001 | Σελ. 195 |
Observer Statement by Greece, 1 December 2009 | Σελ. 197 |
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ' | |
DECLARATION OF THE MINISTERIAL CONFERENCE FOR THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF FISHERIES IN THE MEDITERRANEAN | Σελ. 198 |
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Δ' | |
Protocol concerning Specially Protected Areas and Biological Diversity in the Mediterranean | Σελ. 202 |
ANNEX I - COMMON CRITERIA FOR THE CHOICE OF PROTECTED MARINE AND COASTAL AREAS THAT COULD BE INCLUDED IN THE SPAMI LIST | Σελ. 217 |
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ε' | |
Draft approach to facilitate the preparation of joint proposals for inclusion in the SPAMI List in accordance with Article 9 of the SPA/BD Protocol Comments by Greece | Σελ. 221 |
ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ | |
ΠΑΡΑΘΕΜΑ Α' | |
Agreement between the Republic of Cyprus and the Arab Republic of Egypt on the Delimitation of the Exclusive Economic Zone | Σελ. 227 |
ANNEX I - List of geographical coordinates of points 1 to 8 defining the median line and its limits annexed to the Agreement between the Republic of Cyprus and the Arab Republic of Egypt on the Delimitation of the Exclusive Economic Zone | Σελ. 229 |
ΠΑΡΑΘΕΜΑ Β' | |
Agreement between the Hellenic Republic and the Republic of Albania on the delimitation of their respective continental shelf areas and other maritime zones to which they are entitled under international law | Σελ. 230 |
ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ | Σελ. 235 |
ΧΑΡΤΕΣ | Σελ. 243 |
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ | Σελ. 267 |
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΛΗΜΜΑΤΩΝ | Σελ. 269 |