ΕΠΙΤΟΜΗ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

§ 1. Ιστορία

Το σύγχρονο εμπορικό δίκαιο βασίζεται στα εμπορικά έθιμα και τις εμπορικές συνήθειες που δημιουργήθηκαν και αναπτύχθηκαν τον μεσαίωνα κυρίως στην Ιταλία και Γαλλία. Πρώτη επίσημη κωδικοποίηση των κανόνων εμπορικού δικαίου έγινε επί Λουδοβίκου του 14 που εξέδωσε δυο νομοθετήματα με τον τίτλο «Ordonnance» περί χερσαίου (1673) και θαλασσίου εμπορίου (1681). Ο Μ. Ναπολέων βασίστηκε στα παραπάνω νομοθετήματα εκδίδοντας το Ναπολεόντειο εμπορικό κώδικα ή «code de commerce» που ίσχυσε από το 1808. O Γαλλικός εμπορικός κώδικας (Ναπολεόντειος) που διαιρείται σε τέσσερα βιβλία αποτέλεσε τη βασική πηγή του Ελληνικού εμπορικού δικαίου με τις αποφάσεις των πρώτων Εθνοσυνελεύσεων. Ο κώδικας αυτός εισήχθη και εφαρμόστηκε στη γαλλική γλώσσα (αμετάφραστος). Μεταφράστηκε επίσημα με το διοικητικού περιεχομένου βασιλικό διάταγμα ΒΔ 19 Απριλίου 1835. Στη συνέχεια με το ΒΔ 2/14 Μαΐου 1835 «περί αρμοδιότητος εμποροδικείων» (ΔΑΕ) αντικαταστάθηκε το τέταρτο βιβλίο περί εμπορικών πράξεων και εμπορικής αρμοδιότητος που είχε καταργηθεί από το 1830. Έκτοτε έγιναν πολλές τροποποιήσεις, ενδεικτικά Ν ΨΛΣΤ/1878, ΓΨΙΖ/1910, Ν 3816/1958, Ν 4072/2012, N 4541/2018, N 4548/2018. Ενιαίος εμπορικός κώδικας δεν έχει ακόμα συνταχθεί εκτός μεμονωμένων τμημάτων του εμπορικού δικαίου όπως ΚΙΝΔ, ΚΑΔ, ΠτΚ.

§ 2. To εμπορικό δίκαιο

2.1. Γενικά

Το εμπορικό δίκαιο αποτελείται από ειδικούς κανόνες κυρίως ιδιωτικού δικαίου που ρυθμίζουν τις διαμεσολαβητικές έννομες σχέσεις. Περιλαμβάνει ανεξάρτητα ιδιαίτερα δίκαια όπως ενδεικτικά, το δίκαιο της βιομηχανικής ιδιοκτησίας, το ναυτικό δίκαιο, το δίκαιο των αξιογράφων, το δίκαιο των εταιρειών, το πτωχευτικό δίκαιο, το ασφαλιστικό δίκαιο. Σύμφωνα με το αντικειμενικό σύστημα που ισχύει σήμερα το εμπορικό δίκαιο είναι το δίκαιο των εμπορικών πράξεων (το δίκαιο του εμπορίου) και όχι το δίκαιο των εμπόρων όπως παλαιότερα (υποκειμενικό σύστημα). Εξαιρετικά περιλαμβάνει και κανόνες δημοσίου δικαίου όπως ειδικούς ποινικούς νόμους (Ν 4548/2018, Ν 146/1914, 4072/2012) και άλλους δημοσίου δικαίου κανόνες (ΚΔΝΔ, ΚΑΔ). To εμπορικό δίκαιο συνδέεται με τις οικονομικές επιστήμες.

2.2. Οι κανόνες του εμπορικού δικαίου

Ι. Οι κανόνες του εμπορικού δικαίου είναι διπλά ειδικοί. Ειδικότερα:

α) Τροποποιούν και συμπληρώνουν τους ήδη γνωστούς θεσμούς του αστικού δικαίου πχ έκταξη 876 ΑΚ -συναλλαγματική Ν 532519/32, εταιρεία 741 επ. ΑΚ -προσωπικές εταιρείες ΟΕ, ΕΕ Ν 4072/2012, εμπορικές μισθώσεις,

β) εισάγουν στο αστικό δίκαιο νέους άγνωστους θεσμούς και νέα ορολογία πχ. τις συμβάσεις franchising, leasing, factoring, το θεσμό της προπτωχευτικής εξυγίανσης αρ. 99 επ. ΠτΚ Ν.3588/2007, e-Υ.Μ.Σ 4446/2016 ο.τ, την εταιρεία ΙΚΕ, το Γ.Ε.ΜΗ (Ν 4635/2019).

ΙΙ. Σε περίπτωση σύγκρουσης γενικών κανόνων αστικού δικαίου και ειδικών κανόνων εμπορικού δικαίου υπερισχύει το ειδικό εμπορικό δίκαιο (lex specialis/generalis) π.χ. υπερισχύει η ειδική δεκαοκτάμηνη παραγραφή αρ. 19 Ν 146/1914 ο.τ. της γενικής παραγραφής των αδικοπραξιών αρ. 937 ΑΚ.

III. Τα κενά του εμπορικού δικαίου καλύπτονται κατά κανόνα από τις διατάξεις του αστικού δικαίου π.χ. από τις διατάξεις περί σύμβασης πώλησης 513 επ. ΑΚ, έργου 681 επ. ΑΚ, παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών 650 ΑΚ, εταιρείας αρ. 741 επ. ΑΚ.

2.3. Η διαμεσολάβηση

Η διαμεσολάβηση επιτελεί τη βασική λειτουργία της εμπορικής δραστηριότητας. H διαμεσολαβητική έννομη σχέση είναι αυτή που έχει ως εκούσιο ή σύνηθες αντικείμενο, είτε α) τη κυκλοφορία οικονομικών αγαθών και υπηρεσιών από την παραγωγή σε επόμενο στάδιο κυκλοφορίας μέχρι την κατανάλωση, είτε β) το τμήμα της κυκλοφορίας αυτής και στοιχεία, γ) τον κίνδυνο και την πρόθεση κέρδους.

2.3.1. Η κυκλοφορία των οικονομικών αγαθών και των υπηρεσιών (τομείς-κλαδοι παραγωγής)

Οι παραγωγικές δραστηριότητες των οικονομικών αγαθών και των υπηρεσιών από τη παραγωγή μέχρι την κατανάλωση διακρίνονται σε τρείς τομείς,

κάθε τομέας διακρίνεται σε κλάδους: α) πρωτογενής παραγωγή (τομέας): ενδεικτικά, γεωργία/κτηνοτροφία/αλιεία (κλάδοι), β) δευτερογενής παραγωγή (τομέας): ενδεικτικά, επεξεργασία/μεταποίηση/κατασκευές/ενέργεια/βιομηχανία (κλάδοι), γ) τριτογενής παραγωγή (τομέας): ενδεικτικά, υπηρεσίες/τράπεζες/ασφάλειες/μεταφορές/εκπαίδευση (κλάδοι).

Ο δεύτερος και τρίτος τομέας αποτελούν τη κύρια πηγή των σχέσεων της διαμεσολαβητικής λειτουργίας της εμπορικής δραστηριότητας και συνεπώς των ρυθμίσεων του εμπορικού δικαίου. Εξαιρετικά, οι ρυθμίσεις αυτές έχουν σήμερα επεκταθεί στον πρώτο τομέα που παραδοσιακά ήταν εκτός εμπορικότητας ρυθμίζοντας τις επιχειρηματικές σχέσεις διαμεσολάβησης της οργανωμένης επιχείρησης πχ ανέγερση, εκμετάλλευση ακινήτων καθώς και στον τρίτο τομέα για πράξεις με οικονομικό σκοπό των ελευθέρων επαγγελματιών (πχ. δικηγορικές εταιρείες), καλλιτεχνών κ.α (εμπορικοποίηση αστικών συναλλαγών).

2.3.2. Είδη διαμεσολάβησης (ενδεικτικά)

I. Διατοπική διαμεσολάβηση (μεταφορές).

II. Χρονική διαμεσολάβηση (αποθήκευση-συντήρηση).

III. Διαμεσολάβηση στη παροχή οικονομικής πίστης (δανεισμός, εγγυήσεις).

IV. Διαμεσολάβηση κάλυψης κινδύνων (ασφάλιση).

V. Οι πράξεις διαμεσολάβησης που επιχειρούνται από οργανωμένη επιχείρηση.

Πράξεις της πρωτογενούς παραγωγής και υπηρεσίες ελεύθερων επαγγελματιών και καλλιτεχνών που ήταν παραδοσιακά αστικές καθίστανται κατ’ αναλογία εμπορικές με κριτήρια: α) τη διαμεσολάβηση και β) την οργανωμένη επιχείρηση π.χ. εργολαβία ανέγερσης οικοδομών (υποστηρίζεται ότι αποτελεί επιχείρηση χειροτεχνίας), εγγύηση, χρηματοδοτική μίσθωση (leasing) επαγγελματικών ακινήτων, χρονομεριστική μίσθωση (time sharing ακινήτων) Ν 1652/1986, κλινικές, εκπαιδευτήρια, εκδοτικοί οίκοι, χερσαία ασφάλιση (η θαλάσσια ασφάλιση προβλέπεται στο αρ. 3 ΔΑΕ), ενεχυροδανειστήρια, διαφημίσεις (μπορεί να είναι σύμβαση πρακτορείας), αποθήκευση/μεταφορά/εκμετάλλευση δεδομένων (Big data, Open data, Base data), εκμετάλλευση δικτύων μεταφοράς (network), εκμετάλλευση του διαδικτύου (ιστότοποι, διακομιστές, internet, ίδρυση καταστημάτων e-shop, bitcoin mining, blockchain, ψηφιακά νομίσματα, Peer-to-peer P2P), μισθώσεις Uber, Airbnb, ξενοδοχεία,

τουριστικές εγκαταστάσεις, TPF (Third Party Funding, τρίτος επενδύτης αναλαμβάνει το κόστος και τον κίνδυνο επίλυσης ιδιωτικών διαφορών με διαιτησία, διεθνής θεσμός).

2.3.3. Η χρησιμότητα των διακρίσεων διαμεσολάβησης

Οι ανωτέρω διακρίσεις διαμεσολάβησης είναι χρήσιμες διότι δημιουργούν τις κατ’ αναλογία πρωτότυπα εμπορικές πράξεις. Οι πρωτότυπα εμπορικές πράξεις προβλέπονται στους νόμους περιοριστικά (με αμφισβήτηση για τις πράξεις αρ. 3 ΔΑΕ) αρ. 2, 3 ΒΔ 2/14 Μαΐου 1835 (ΔΑΕ).

2.3.4. Τα λοιπά στοιχεία της διαμεσολάβησης (κίνδυνος, κέρδος)

Ι. Κίνδυνος: Είναι η απειλή κατά εννόμου συμφέροντος ή αγαθού. Ενδεικτικοί κίνδυνοι: οικονομικός, ανταγωνισμού, φυσικών καταστροφών, θαλασσίων κινδύνων.

ΙΙ. Κέρδος: Με την έννοια της πρόθεσης κέρδους (animus lucri) άσχετα αν τελικά επήλθε κέρδος (ή ζημία).

2.3.5. Ορισμοί της εμπορικής δραστηριότητας, του εμπορίου, της αγοράς, του οικονομικού συστήματος, του οικονομικού συντάγματος.

Εμπορική δραστηριότητα: είναι οι ριψοκίνδυνες πράξεις διαμεσολάβησης που γίνονται με πρόθεση κέρδους για να καλύψουν ανθρώπινες ανάγκες (σκοπός εμπορίου).

Εμπόριο: είναι η εκούσια ανταλλαγή οικονομικών αγαθών, υπηρεσιών, χρήματος μεταξύ προσώπων και επιχειρήσεων με πρόθεση κέρδους για κάλυψη ανθρωπίνων αναγκών.

Αγορά: Ο τόπος όπου επιχειρούνται οι επιμέρους εμπορικές πράξεις και οι κανόνες που ρυθμίζουν τις εμπορικές συναλλαγές (πχ χρηματοπιστωτική αγορά, κεφαλαιαγορά, δίκαιο αγοράς). Η έννοια του «τόπου» με τα σύγχρονα μέσα συναλλαγών έχει διευρυνθεί -αγορά εν ευρεία εννοία- (πχ διαδικτυακές συναλλαγές-ηλεκρονικό εμπόριο).

Οικονομικό σύστημα: είναι το πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας του οικονομικού βίου της χώρας, ειδικότερα του συστήματος της παραγωγής και διανομής των οικονομικών αγαθών και υπηρεσιών. Είδη οικονομικών συστημάτων: απόλυτα ελεύθερη οικονομία, απόλυτα διευθυνόμενη οικονομία, μικτή οικονομία.

Οικονομικό σύνταγμα: είναι οι κανόνες δικαίου που ρυθμίζουν το οικονομικό σύστημα (πχ. το Σύνταγμα, το πρωτογενές και παράγωγο δίκαιο ΕΕ, το δημόσιο και ιδιωτικό δίκαιο).

2.4. Η επιχείρηση (firm)

Ορισμός: Είναι οργανωμένο σύνολο πραγμάτων (κινητών-ακινήτων), δικαιωμάτων επί ενσωμάτων και επί άϋλων αγαθών, απαιτήσεων, σχέσεων (προς τα έσω: συμβάσεις εργασίας, προς τα έξω: πελατεία και φήμη) με ενότητα και διαρκή οικονομικό σκοπό που ανήκει σε ορισμένο φορέα.

Η επιχείρηση μεταβιβάζεται, μισθώνεται (αρ. 638 ΑΚ), κατάσχεται και υπόκειται σε συλλογικές διαδικασίες ικανοποίησης δανειστών και εξυγίανσης (πτώχευση, ειδική εκκαθάριση, αρ. 99 ΠτΚ), ειδικότερα:

α) Μεταβιβάζεται συνολικά με υποσχετική (ενοχική) δικαιοπραξία. Για την ευθύνη του μεταβιβάζοντος και του αποκτώντος εφαρμόζεται το αρ. 479 ΑΚ.

β) Μεταβιβάζονται χωριστά τα κατ’ ιδίαν πράγματα και δικαιώματα με αντίστοιχες εκποιητικές δικαιοπραξίες κατά τους τύπους μεταβίβασης κάθε πράγματος ή δικαιώματος.

Εξαίρεση: Η συγχώνευση, η διάσπαση εταιρειών (μετασχματισμοί εταιρειών-οιονεί καθολική διαδοχή) όπου ρητά προβλέπονται Ν 4601/2019.

γ) Επίσης χωριστά συστήνονται και τα λοιπά εμπράγματα δικαιώματα πχ. δεν επιτρέπονται, επικαρπία, ενέχυρο, υποθήκη επί του συνόλου της επιχείρησης αλλά επί των κατ’ ιδίαν πραγμάτων.

Εξαίρεση: 1) Το πλασματικό ενέχυρο (από ιδιωτική βούληση) επί ομάδος κινητών πραγμάτων επιχείρησης με κυμαινόμενη σύνθεση Ν 2844/2000. 2) Η υποθήκη (από ιδιωτική βούληση) επί ακινήτου επιχείρησης επεκτεινόμενη και επί των μονίμως εμπεπηγμένων μηχανημάτων Ν 4112/1929 (ασχέτως κυριότητας οφειλέτη 1282-1283 ΑΚ).

δ) Αναγκαστική εκτέλεση (κατάσχεση-διαχείριση). Επιτρέπεται η κατάσχεση επιχείρησης στο σύνολό της κατ’ αρ. 1022 ΚΠολΔ όπως δέχθηκε η ΑΠΟλ 7/2009 καθώς και η υπαγωγή αυτής σε αναγκαστική διαχείριση 1034 ΚΠολΔ.

§ 3. Γενικό μέρος εμπορικού δικαίου

Το γενικό μέρος του εμπορικού δικαίου περιλαμβάνει ειδικούς κανόνες εμπορικού δικαίου που προβλέπουν και ρυθμίζουν τις εμπορικές πράξεις (δικαιοπραξίες και αδικοπραξίες) και την εμπορική ιδιότητα. Πριν την εφαρμογή του Γαλλικού code de commerce (1808) το εμπορικό δίκαιο ήταν δίκαιο υποκειμενικό δηλ. το δίκαιο της τάξης των εμπόρων. Σήμερα είναι το δίκαιο των εμπορικών πράξεων ή του εμπορίου με ελεύθερη πρόσβαση χωρίς την προϋπόθεση της ύπαρξης εμπορικής ιδιότητας (αντικειμενικό σύστημα). Εξαιρετικά ορισμένα τμήματα του εμπορικού δικαίου διατηρούν υποκειμενικά στοιχεία όπως το πτωχευτικό, το δίκαιο της βιομηχανικής ιδιοκτησίας, ο αθέμιτος ανταγωνισμός Ν 146/1914.

§ 4. Οι εμπορικές πράξεις

Διακρίσεις:

4.1. Πρωτότυπα εμπορικές πράξεις

Πρωτότυπα εμπορική πράξη: είναι η διαμεσολαβητική πράξη που ρυθμίζεται ως πρωτότυπα εμπορική από το νόμο περιοριστικά (με αμφισβήτηση για τις πράξεις αρ. 3 ΔΑΕ). Στην έννοια της πράξης υπάγεται κάθε δικαιοπραξία ή αδικοπραξία όπως οι αδικοπραξίες αρ. 1 Ν 146/1914, αρ. 79 Ν 5960/1933 ο.τ., Εξαιρούνται: οι απαγορευμένες δικαιοπραξίες πραγμάτων εκτός συναλλαγής πχ αρχαιότητες, ναρκωτικά.

Η ιδιωτική βούληση δεν μπορεί να δημιουργήσει πρωτότυπα εμπορική πράξη. Οι πρωτότυπα εμπορικές πράξεις αναφέρονται στους νόμους περιοριστικά και αποτελούν αναγκαστικό δίκαιο jus cogens (π.χ. αρ. 2, 3 ΒΔ 2/14 Μαΐου 1835 περί αρμοδιότητος εμποροδικείων ΔΑΕ, με αμφισβήτηση για τις πράξεις αρ. 3 ΔΑΕ).

4.2. Κατ’ αναλογία πρωτότυπα εμπορικές πράξεις

Η περιοριστική απαρίθμηση των πρωτότυπα εμπορικών πράξεων δεν εμποδίζει τη δημιουργία και άλλων πρωτότυπα εμπορικών πράξεων των

αποκαλούμενων «κατ’ αναλογίαν πρωτοτύπως εμπορικών πράξεων» δηλ. πράξεων που δεν προβλέπονται ρητά στους νόμους ως πρωτότυπα εμπορικές αλλά επειδή αφορούν δραστηριότητες με έντονα τα στοιχεία: α) της διαμεσολάβησης (με κίνδυνο και κέρδος) και β) της οργανωμένης επιχείρησης, τρέπονται σε κατ’ αναλογία πρωτότυπα εμπορικές πράξεις πχ. εργολαβία ανέγερσης οικοδομών (υποστηρίζεται ότι αποτελεί επιχείρηση χειροτεχνίας), εγγύηση, χρηματοδοτική μίσθωση (leasing) επαγγελματικών ακινήτων, χρονομεριστική μίσθωση (time sharing ακινήτων) Ν 1652/1986, κλινικές, εκπαιδευτήρια, εκδοτικοί οίκοι, χερσαία ασφάλιση (η θαλάσσια ασφάλιση προβλέπεται στο αρ. 3 ΔΑΕ), ενεχυροδανειστήρια, διαφημίσεις (μπορεί να είναι σύμβαση πρακτορείας), αποθήκευση/μεταφορά/εκμετάλλευση δεδομένων (Big data, Open data, Base data), εκμετάλλευση δικτύων μεταφοράς (network), εκμετάλλευση του διαδικτύου (ιστότοποι, διακομιστές, internet, ίδρυση καταστημάτων e-shop, bitcoin mining, blockchain, ψηφιακά νομίσματα, Peer-to-peer P2P), μισθώσεις Uber, Airbnb, ξενοδοχεία, τουριστικές εγκαταστάσεις, TPF (Third Party Funding, τρίτος επενδύτης αναλαμβάνει το κόστος και τον κίνδυνο επίλυσης ιδιωτικών διαφορών με διαιτησία, διεθνής θεσμός).

4.3. Παράγωγα εξ υποκείμενου και εξ αντικειμένου εμπορικές πράξεις

Ορισμός: είναι αστικές πράξεις (δικαιοπραξίες και αδικοπραξίες) που τρέπονται παράγωγα σε εμπορικές πράξεις είτε εξ υποκειμένου είτε εξ αντικειμένου:

Ι. Εξ υποκειμένου: αστικές πράξεις που επιχειρεί έμπορος (κατά το ουσιαστικό ή τυπικό σύστημα, φυσικό ή νομικό πρόσωπο) τρέπονται εξαιτίας της εμπορικής ιδιότητας σε παράγωγα εξ υποκειμένου εμπορικές πράξεις. Οι παράγωγα εξ υποκειμένου εμπορικές πράξεις βασίζονται στα αρ. 1 και 2 εδ. στ και 8 παρ. 2 ΔΑΕ (τεκμήριο εμπορικότητας).

Τεκμήριο εμπορικότητας (μαχητό) αρ. 8 παρ. 2 ΔΑΕ:

Κάθε πράξη, δικαιοπραξία ή αδικοπραξία, επιχειρεί έμπορος (κατά το ουσιαστικό ή τυπικό σύστημα, φυσικό ή νομικό πρόσωπο) θεωρείται ότι έγινε χάριν της εμπορίας του.

Εξαιρέσεις: α) Οι πράξεις του Δημοσίου, των ΝΠΔΔ και ΟΤΑ διότι δεν αποκτούν εμπορική ιδιότητα (επίσης δεν έχουν πτωχευτική ικανότητα αρ. 2 παρ.

2 ΠτΚ, αρ. 1 παρ. 6 περ. β’ Ν 1256/1982), αντίθετα το αλλοδαπό δημόσιο ενεργεί πάντα ως fiscus. β) Οι πράξεις που από τη φύση τους δεν μπορούν να χαρακτηριστούν εμπορικές πχ. αίτηση υιοθεσίας αρ. 1549 ΑΚ, πράξη ίδρυσης φιλανθρωπικού ιδρύματος αρ. 109 ΑΚ, αποποίηση κληρονομίας αρ. 1848 ΑΚ. γ) Οι πράξεις που με ρητή συμφωνία των μερών συμφωνήθηκαν μη εμπορικές πχ μίσθωση κύριας κατοικίας.

ΙΙ. Εξ αντικειμένου: αστικές πράξεις τρέπονται σε παράγωγα εξ αντικειμένου εμπορικές πράξεις διότι εξαρτώνται από κυρίαρχες πρωτότυπα εμπορικές πράξεις δηλ. εξαιτίας του παρακολουθηματικού τους χαρακτήρα πχ. είναι παράγωγα εξ αντικειμένου εμπορική πράξη η χερσαία ασφάλιση αγαθών που αγοράστηκαν προς μεταπώληση ή η εγγύηση επιχειρηματικού δανείου. Ο ανωτέρω κανόνας παρακολουθηματικότητας λειτουργεί και αντίστροφα (παράγωγα εξ αντικειμένου αστικότητα) π.χ. η πρωτότυπα εμπορική πράξη της έκδοσης επιταγής για φιλανθρωπική δωρεά τρέπεται σε αστική (παράγωγα εξ αντικειμένου) ως εξαρτώμενη από τη δωρεά.

4.4. Αμφιμερώς εμπορικές πράξεις

Ο χαρακτηρισμός και οι συνέπειες της εμπορικότητας της πράξης θα ισχύσουν ως προς όλα τα συμβαλλόμενα ή ενεχόμενα μέρη π.χ επί αγοράς κινητού προς μεταπώληση, αν ο αγοραστής αγοράζει με πρόθεση τη περαιτέρω μεταπώληση, η συνέπεια όπως από το αρ. 111 παρ. 1 ΕισΝΑΚ εφαρμόζεται αμφιμερώς σε όλους τους ενεχόμενους. Οι πράξεις του θαλασσίου εμπορίου θεωρούνται αμφιμερώς εμπορικές πράξεις αρ. 3 ΔΑΕ.

4.5. Ετερομερώς εμπορικές πράξεις

Ο χαρακτηρισμός και οι συνέπειες της εμπορικότητας της πράξης θα ισχύσουν ως προς ένα μόνο από τα συμβαλλόμενα ή ενεχόμενα μέρη π.χ. επί αγοράς κινητού προς μεταπώληση σε καταναλωτή οι συνέπειες της εμπορικότητας εφαρμόζονται ετερομερώς στον πωλητή και όχι στον αγοραστή-καταναλωτή.

§ 5. Οι συνέπειες της εμπορικότητας της πράξης

Ι. Ουσιαστικές:

α) Εφαρμογή των ειδικών κανόνων του εμπορικού δικαίου,

β) απόκτηση της εμπορικής ιδιότητος αρ. 1 ΕμπΝ («ο κατά σύνηθες επάγγελμα μετερχόμενος πράξεις πρωτότυπα εμπορικές αποκτά την εμπορική ιδιότητα»),

γ) βραχυπρόθεσμες παραγραφές αξιώσεων (ένσταση παραγραφή αρ. 277 ΑΚ) π.χ. αρ. 250, περ. 1-3-4-5-8-9 ΑΚ, αρ. 70 Ν 5325/1932, αρ. 52 Ν 5960/ 1933, αρ. 19 Ν 146/1914, αρ. 289 ΚΙΝΔ, 107 ΕμπΝ.

ΙΙ. Δικονομικές:

α) Εφαρμογή του αρ. 394 παρ. 1 δ’ ΚΠολΔ, απόδειξη δικαιοπραξίας ανεξάρτητα ποσού και με μάρτυρες εκτός αν ορίζεται συστατικός ή αποδεικτικός έγγραφος τύπος (αρ. 394 παρ. 2 ΚΠολΔ, συνδ. 158, 160 ΑΚ),

β) εκδίκαση εμπορικών διαφορών με την ειδική διαδικασία περιουσιακών διαφορών (πιστωτικοί τίτλοι) αρ. 614 εδ. 8, 622Α ΚΠολΔ ή διαταγή πληρωμής αρ. 623 επ. ΚπολΔ,

γ) δυνητική προσωρινή εκτελεστότητα της οριστικής απόφασης (αρ. 908 στ ΚΠολΔ εμπορικές διαφορές) ή υποχρεωτική (αρ. 910 εδ. 3 ΚΠολΔ συν/κη, γραμμάτιο, επιταγή).

§ 6. Οι πρωτότυπα εμπορικές πράξεις του χερσαίου εμπορίου (αρ. 2 ΔΑΕ)

6.1. Σύμβαση αγοράς προς μεταπώληση

Είναι η από επαχθή αιτία συμβατική κτήση κινητού πράγματος ή δικαιώματος (π.χ. δικαίωμα διανοητικής ιδιοκτησίας, ενοχική απαίτηση) με κύρια πρόθεση τη κερδοφόρα μεταπώληση ή ανταλλαγή αυτού κατόπιν επεξεργασίας (π.χ. βιομηχανία) ή άνευ. Αν δεν επακολούθησε μεταπώληση π.χ. το προϊόν καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της κυκλοφορίας, είναι εμπορική η αγορά διότι η πρόθεση μεταπώλησης απαιτείται κατά την αγορά. Δεν υπάγονται στην παραπάνω διάταξη: Η κτήση κινητού ή δικαιώματος από κληρονομική διαδοχή διότι αυτή επέρχεται από το νόμο (αυτοδικαίως με την επαγωγή αρ. 1846 ΑΚ), από χαριστική αιτία, η πρωτότυπη κτήση κινητού πχ θηράματος, η αγορά προς μεταπώληση ακινήτου, η αγορά τροφών, σπόρων, λιπασμάτων για διατροφή ζώων ή καλλιέργεια. Στη διάταξη υπάγονται και η αγορά κινητού προς μίσθωση ή μίσθωση κινητού προς υπομίσθωση (π.χ. ενοικιάσεις οχημάτων), οι περιπτώσεις εκμετάλλευσης της διανοητικής ιδιοκτησίας (πνευματικής και βιομηχανικής) εκτός αν υπάρχει δυσαναλογία μεταξύ εμπορικότητας και πνευματικής δημιουργίας οπότε υπερισχύει η πνευματική

δημιουργία, συνεπώς οι πράξεις υπάγονται στο αστικό δίκαιο, π.χ. αγορά πρώτων υλών από συγγραφέα για γράψιμο, από ζωγράφο για ζωγραφική και μεταπώληση των έργων και των πρώτων υλών. Σχετικά με την απόδειξη της αγοράς και μεταπώλησης είναι αποδεκτό κάθε αποδεικτικό μέσο και μάρτυρες (βλ. αρ. 108 ΕμπΝ συνδ. 270 παρ. 2, 394 ΚΠολΔ). Εφαρμοστέες οι διατάξεις ΑΚ περί πώλησης, ανταλλαγής 513 επ. ΑΚ, μίσθωσης 574 επ., 638 επ. ΑΚ, Ν 4152/2013 (Υποπαράγραφος Ζ4 περ. 1, 3: εξόφληση τιμολογίου εμπορικής πώλησης μεταξύ επιχειρήσεων εντός τριάντα ημερολογιακών ημερών από της παραλαβής του τιμολογίου ή του αγαθού ή της υπηρεσίας). Επίσης, α) στις λιανικές (καταναλωτικές) πωλήσεις κινητών εξ αποστάσεως, εκτός καταστήματος, μέσω διαδικτύου, εφαρμόζεται ο ν. 2251/1994 ΓΟΣ (ο.τ ν. 4512/2018) πχ. αναιτιολόγητη υπαναχώρηση (αναστροφή- επιστροφή τιμήματος) εντός 14 ημερολογιακών ημερών από την παραλαβή του πωληθέντος, β) στις διεθνείς πωλήσεις κινητών μεταξύ εμπόρων (χονδρική) εφαρμόζεται ο ν. 2532/1997 (διεθνής σύμβαση Βιέννης 1980, C.I.S.G), γ) στη χονδρική πώληση κινητών προς μεταπώληση με πίστωση συνήθως δεν εφαρμόζεται το αρ. 532 ΑΚ αλλά αρ. 531 ΑΚ, δ) στις εμπορικές πωλήσεις ο κίνδυνος πριν τη παράδοση μεταφέρεται με συμβατικές ή ασφαλιστικές ρήτρες στον αγοραστή πχ. ρήτρες CIF, FOB και ε) τοκοφορία των εμπορικών απαιτήσεων αρ. 111 παρ. 1 ΕισΝΑΚ.

6.2. Επιχείρηση χειροτεχνίας

Είναι η εμπορική πράξη στην οποία το οφειλόμενο και αμειβόμενο έργο είναι η έναντι αμοιβής επεξεργασία ξένης (πρώτης) ύλης, εξαιρετικά και μη ξένης ύλης (ιδίας ύλης) που αποκτήθηκε πρωτότυπα ή με «αυτοπαράδοση» καθώς και αν η επεξεργασία γίνεται από οργανωμένη επιχείρηση π.χ. εξόρυξη και επεξεργασία μεταλλευμάτων ή επιχείρηση ανέγερσης ή εργολαβίας επί οικοδομών. Το παραγόμενο έργο (δηλ. η επεξεργασμένη ξένη ύλη όχι η παροχή υπηρεσιών) πρέπει να αφορά κυρίως κινητό πράγμα ή επέμβαση σε ζώα ή ακόμα και σε άνθρωπο (βλ. αρ. 34 ΑΚ) π.χ. καθαριστήριο, συνεργείο, βαφή, κοπή, ραφή, ψύξη, θέρμανση, αναπαραγωγή και πώληση ζώων, ακτινοβολία, ακτινογραφία, κομμώσεις, τατουάζ, αισθητικές επεμβάσεις. Δεν υπάγεται στη χειροτεχνία η παροχή υπηρεσιών (πρακτορεία) και ειδικότερα η παροχή ανεξάρτητων υπηρεσιών από ελεύθερους επαγγελματίες κυρίως επιστήμονες πχ σύνταξη τεχνικής πραγματογνωμοσύνης, φορολογικών δηλώσεων.

Εφαρμοστέες οι διατάξεις ΑΚ περί σύμβασης έργου αρ. 681 επ ΑΚ.

6.3. Επιχείρηση παραγγελίας

Είναι η εμπορική πράξη στην οποία το οφειλόμενο και αμειβόμενο έργο ή ανεξάρτητη υπηρεσία είναι η υπό του παραγγελιοδόχου που ενεργεί ως έμμεσος αντιπρόσωπος του παραγγελιοδότη (ή παραγγελέα) ανάληψη της υποχρέωσης να συνάψει επ’ αμοιβή ή προμήθεια (διαφορά από την εντολή αρ. 713 ΑΚ που είναι κατά κανόνα «χωρίς αμοιβή») με τρίτο στο όνομά του αλλά για λογαριασμό και ωφέλεια του παραγγελιοδότη (αρ. 90 επ. ΕμπΝ) εμπορική πράξη ή υπηρεσία π.χ. παραγγελιοδόχος μεταφοράς, ασφάλισης, πώλησης, αγοράς (εκτός ακινήτων). Στην εμπορική πράξη της παραγγελίας ή της πρακτορείας, κατά περίπτωση, υπάγεται η σύμβαση εμπορικής αντιπροσωπείας. Ο εμπορικός αντιπρόσωπος είναι ο ανεξάρτητος μεσολαβητής, αποκλειστικός ή μη, άμεσος αντιπρόσωπος του αντιπροσωπευόμενου-παραγωγού-προμηθευτή προϊόντων ή υπηρεσιών, σε μόνιμη βάση, σε ορισμένη εδαφική περιοχή. Ρυθμίζεται ειδικά από τις διατάξεις του ΠΔ 219/1991 ο.τ. ΠΔ 249/1993, ΠΔ 88/1994, ΠΔ 312/1995 και συμπληρωματικά από τις διατάξεις 211, 650, 681, 713 ΑΚ. Σύμφωνα με αρ. 8, 9 ΠΔ 219/1991 ο.τ. η σύμβαση καταρτίζεται τυπικά ή άτυπα, χωρεί καταγγελία της σύμβασης αορίστου διάρκειας με προειδοποίηση και καταβολή: α) αποζημίωσης πελατείας (αρ.9 παρ. 1α, με προϋποθέσεις πχ εισφορά νέας πελατείας ) που αποτελεί ιδιόρρυθμη αξίωση αμοιβής ποσού ίσου μέχρι του μέσου όρου των ετήσιων μικτών προμηθειών (αμοιβών) μέχρι πέντε έτη (ανάλογα της διάρκειας), β) αποζημίωσης θετικής και αποθετικής ζημίας (αρ. 9 παρ. 1γ με υπαιτιότητα). Απαιτείται ενιαύσια αποσβεστική προθεσμία ειδοποίησης περί της διεκδίκησης αρ. 9 παρ. 2, 279, 280 ΑΚ. Επίσης μπορεί να καταγγελθεί η σύμβαση κατά πάντα χρόνο χωρίς τήρηση προθεσμιών για παράβαση συμβατικής υποχρέωσης πχ μη καταβολή οφειλών αρ. 8 παρ. 8 ( χωρίς αποζημίωση αρ. 9 παρ. 3), ή έκτακτους λόγους, θάνατος, πτώχευση (αρ. 726 ΑΚ). Καταγγελία άκαιρη και χωρίς σπουδαίο λόγο (αρ. 288ΑΚ), χωρίς τήρηση αρ. 8 παρ. 1-7, καταχρηστική

(αρ. 281ΑΚ) λύνει τη σύμβαση αλλά δικαιολογεί αξίωση αποζημίωσης για ενδοσυμβατική ή και εξωσυμβατική-αδικοπρακτική ευθύνη .

Το ΠΔ 219/1991 ο.τ. εφαρμόζεται αναλογικά στον παραγγελιοδοχικό αντιπρόσωπο και στον αποκλειστικό εμπορικό διανομέα που ενεργεί ως τμήμα της εμπορικής οργάνωσης του προμηθευτή (παραγωγού) αρ. 14 παρ. 4 Ν 3557/2007. Ο εμπορικός διανομέας διαφέρει του εμπορικού αντιπροσώπου διότι επιχειρεί τις πράξεις διανομής προϊόντων ή υπηρεσιών του παραγωγού στο όνομά του και για λογαριασμό του (η σύμβαση εμπορικής διανομής είναι «σύμβαση πλαίσιο», μικτή αμφοτεροβαρής, σύμβαση έργου και παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών αρ. 681, 650 ΑΚ και ΠΔ 219/1991, αρ. 14 παρ. 4 Ν 3557/2007) .

Ρύθμιση της σχέσης παραγγελιοδότη-παραγγελιοδόχου:

Εφαρμοστέες οι διατάξεις ΑΚ περί σύμβασης έργου αρ. 681 επ. ΑΚ, έμμισθης εντολής 713 ΑΚ, παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών 650 ΑΚ και οι ειδικές διατάξεις ΠΔ 219/1991 ο.τ. (συνδ. 211 ΑΚ), αρ. 90-94 και 95-101 ΕμπΝ. Ειδικότερα ο παραγγελιοδόχος μεταφοράς έχει εγγυητική ευθύνη για τις πράξεις των ενδιάμεσων μεσολαβητών έναντι του παραγγελιοδότη-παραλήπτη εμπορευμάτων αρ. 98 ΕμπΝ, επίσης προβλέπεται ειδική εξάμηνη παραγραφή αρ. 107 ΕμπΝ.

Ειδική περίπτωση: η εμπορική πράξη της χρηματιστηριακής παραγγελίας Ν. 3152/2003 (αρ. 15. παρ. 5. Ν 3632/1928).

6.4. Επιχείρηση μετακόμισης (χερσαία μεταφορά)

Είναι η εμπορική πράξη στην οποία οφειλόμενο και αμειβόμενο έργο είναι η μεταφορά στη ξηρά ή σε μη θαλάσσια ύδατα (δηλ. τα εσωτερικά ύδατα, ποτάμια, λίμνες) πραγμάτων ή προσώπων με αμοιβή (κόμιστρο, εισιτήριο, «αγώγιον» 104 ΕμπΝ). Τα συμβαλλόμενα μέρη είναι ο εργοδότης (ή παραγγελιοδότης ή αποστολέας ή παραλήπτης) και ο αγωγιάτης (ή μεταφορέας). Μπορεί να μεσολαβεί παραγγελιοδόχος μεταφοράς (αρ. 95-101 ΕμπΝ). Το αγωγιαστήριο έγγραφο είναι ο αποδεικτικός τύπος της σύμβασης μεταφοράς. Υπογράφεται από τα συμβαλλόμενα μέρη (αρ. 101 ΕμπΝ). Αντί αυτού μπορεί να εκδοθεί φορτωτική δηλ. αξιόγραφο ονομαστικό, δυνητικό εις διαταγή (αρ. 76 ΝΔ 17.7/13.8.1923) που εκδίδει και υπογράφει μόνο ο μεταφορέας υπέρ παραλήπτη που αποδεικνύει άμεσα τη φόρτωση πραγμάτων (πραγματική κατάσταση) και έμμεσα τη σύμβαση μεταφοράς (βλ. και ΚΙΝΔ 168-173). Εφαρμοστέες οι διατάξεις ΑΚ περί σύμβασης έργου αρ. 681 επ ΑΚ και οι ειδικές διατάξεις αρ. 100 -107 ΕμπΝ, ΚΙΝΔ 168-173.

6.5. Επιχείρηση προμήθειας

Είναι η επ’ ανταλλάγματι πώληση πράγματος κινητού ή ανάληψη υποχρέωσης περιοδικής παροχής ή μίσθωσης πραγμάτων (κινητών) ή δικαιωμάτων ή υπηρεσιών, τα οποία ο ήδη πωλητής θα τα αποκτήσει συμβατικά από επαχθή αιτία εκ των υστέρων, γεγονός που γνωρίζει ο αντισυμβαλλόμενος (ήδη αγοραστής). Αποτελεί χρονική αντιστροφή της αγοράς προς μεταπώληση (δηλ. προηγείται η πώληση και έπεται η αγορά).

Εφαρμοστέες οι διατάξεις περί πώλησης και ανταλλαγής αρ. 513 επ. ΑΚ, μίσθωσης πράγματος 574 επ., 638 επ. ΑΚ, 650 ΑΚ.

6.6. Επιχείρηση πρακτορείας

Είναι η εμπορική πράξη στην οποία η ανεξάρτητη υπηρεσία είναι η υπό του πράκτορα ως άμεσου αντιπροσώπου του παραγγελιοδότη (εργοδότη) επ’ αμοιβή ανάληψη ιδιωτικής υπηρεσίας επ’ ονόματι και για λογαριασμό του παραγγελιοδότη. Ειδικότερα η επιχείρηση πράξεων (υλικών και μη), αστικών δικαιοπραξιών, αλλά κυρίως η παροχή «προς το κοινό» (ευρύ ή στενό ή κατά κλάδο) ιδιωτικών υπηρεσιών πχ. εκτελωνιστής, μεταφραστής, δακτυλογράφος, ιδιωτικός αστυνομικός, φύλακας, διαφημιστής, πρακτορείο οργάνωσης ταξιδιών ΠΔ 339/1996, στοιχημάτων, πληροφοριών, εισπράξεων επιχειρηματικών

απαιτήσεων Ν 1905/1990 (κατά περίπτωση), ναυτικός πράκτορας, ασφαλιστικός πράκτορας, εμπορικός αντιπρόσωπος (οι τελευταίοι χαρακτηρίστηκαν ως πράκτορες μολονότι ασκούν παροχή υπηρεσιών σε μοναδικό αποδέκτη). Η σύμβαση πρακτορείας διαφέρει της σύμβασης παραγγελίας διότι ο παραγγελιοδόχος ενεργεί ως έμμεσος αντιπρόσωπος ενώ ο πράκτορας ενεργεί ως άμεσος αντιπρόσωπος.

Δεν υπάγεται στη πρακτορεία η παροχή ανεξάρτητων υπηρεσιών από ελεύθερους επαγγελματίες κυρίως επιστήμονες π.χ. συμβολαιογράφος, αρχιτέκτονας, οικονομολόγος.

Εφαρμοστέες οι διατάξεις 211 ΑΚ, περί σύμβασης έργου αρ. 681 επ. έμμισθης εντολής 713 ΑΚ, παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών αρ. 650 ΑΚ, ΠΔ 219/1991.

6.7. Επιχείρηση πλειστηριασμών (δημοπρασιών)

Είναι η εμπορική πράξη στην οποία το οφειλόμενο και αμειβόμενο έργο είναι η διεξαγωγή ιδιωτικού εκουσίου πλειστηριασμού (δημοπρασίας) για την πώληση, αγορά, μίσθωση ή εκμίσθωση κινητού ή δικαιώματος ή σύναψη χειροτεχνίας ή άλλης σύμβασης ή εμπορικής πράξης (π.χ. παραγγελία πώλησης κινητού) με πλειοδοτικό ή μειοδοτικό δημόσιο διαγωνισμό για λογαριασμό του παραγγελιοδότη. H σύγχρονη μορφή δημοπρασίας προς το κοινό μέσω διαδικτύου θεωρείται μεσιτεία .

Εφαρμοστέες οι διατάξεις ΑΚ περί σύμβασης έργου αρ. 681 επ., 513, 574, 638 ΑΚ.

6.8. Επιχείρηση δημοσίων θεαμάτων

Είναι η εμπορική πράξη στην οποία το οφειλόμενο και αμειβόμενο έργο είναι η παροχή προς το ευρύ κοινό οποιουδήποτε ψυχαγωγικού δημόσιου θεάματος από πρόσωπο που διαμεσολαβεί μεταξύ δημιουργού και κοινού. Το δημόσιο θέαμα πρέπει να οργανώνεται από διαμεσολαβητή τρίτο όχι απευθείας από τον καλλιτέχνη-δημιουργό αφού αυτός παρέχει ανεξάρτητες καλλιτεχνικές υπηρεσίες ή μίσθωση έργου (αστικές πράξεις).

Εφαρμοστέες οι διατάξεις ΑΚ περί σύμβασης έργου αρ. 681 επ. ΑΚ, 650 ΑΚ.

6.9. Kολλυβιστικές εργασίες

Είναι η έναντι αμοιβής (καλούμενης κόλλυβον ή cambio) ανταλλαγή νομισμάτων (ο κόλλυβος είναι το νόμισμα-κέρμα μικρής αξίας) π.χ. τα ανταλλακτήρια συναλλάγματος με τη σημερινή μορφή.

6.10. Τραπεζικές εργασίες

Σύμφωνα με τα εδ. ε’ και στ’ αρ. 2 ΔΑΕ ο νόμος προβλέπει ως πρωτότυπα εμπορικές πράξεις «όλας τας εργασίας των δημοσίων τραπεζών και όλας τας μεταξύ των εμπόρων και τραπεζιτών υποχρεώσεις». Είναι η επιχείρηση δικαιοπραξιών με το κοινό (εμπόρους και μη) από τραπεζική ΑΕ (πιστωτικό ίδρυμα) ή πιστωτικό συνεταιρισμό που έχει ως δραστηριότητα (αρ. 11 παρ. 1 Ν 4261/2014 ): την αποδοχή καταθέσεων χρημάτων (αρ. 830 ΑΚ) ή άλλων επιστρεπτέων εντόκως κεφαλαίων με σύσταση (άνοιγμα) λογαριασμού όπως κοινού λογαριασμού Ν 5638/1932, κοινού συμπλεκτικού (αδιαίρετου ή ενωμένου)

λογαριασμού, τη χορήγηση δανείων και λοιπών πιστώσεων (άμεσες, έμμεσες), τη σύσταση λογαριασμών ταμιευτηρίου, όψεως, χρεωστικών, αλληλόχρεων, την έκδοση πιστωτικών καρτών, ηλεκτρονικού χρήματος και παροχή φύλλων επιταγών (μπλόκ), τη σύναψη συμβάσεων leasing, factoring, forfaiting, συμμετοχών, συμβουλών, διαχείρισης, συναλλάγματος, εμπορικών πληροφοριών, επενδύσεων, την εξόφληση ή προεξόφληση αξιογράφων, απαιτήσεων, εμβασμάτων (είναι μέσο πληρωμής τρίτου), τη σύσταση ενέγγυας πίστωσης (αρ. 25 επ. ΝΔ 17.7/13.8.1923), το άνοιγμα (εκμίσθωση) θυρίδας για φύλαξη αξιών, την εξασφάλιση δανείων με σύσταση ενεχύρου, υποθήκης γενικής κατά ΑΚ ή ειδικής Ν 4112/1929, προσημείωσης υποθήκης, την έκδοση εγγυητικής επιστολής (αποτελεί ιδιαίτερο είδος και τύπο αυθύπαρκτης εγγύησης τριμερούς σχέσης αρ. 317, 847 ΑΚ, ειδικότερα είναι η έγγραφη ανέκκλητη υπόσχεση της εγγυήτριας τράπεζας ισχύος ορισμένου ή αορίστου χρόνου, στον εντολέα της, πρωτοφειλέτη ή μη, ότι θα καταβάλλει στο δικαιούχο-δανειστή, σε πρώτη ζήτηση, ορισμένο χρηματικό ποσό ανεπιφύλακτα δηλ. χωρίς έλεγχο της εγκυρότητας της βασικής οφειλής και απόδειξη του λόγου κατάπτωσης της εγγύησης, μπορεί να εκδοθεί σε πρώτη ζήτηση χωρίς όρους ή υπό όρους ).

6.11. Μεσιτικές εργασίες

Είναι η εμπορική πράξη στην οποία το οφειλόμενο και αμειβόμενο έργο συνίσταται είτε στην υπόδειξη ευκαιρίας προς σύναψη σύμβασης (ο μεσίτης δεν συμβάλλεται στην κύρια σύμβαση) είτε σε άλλη αμειβόμενη εργασία μεσολάβησης (π.χ. εκπροσώπηση, διαπραγμάτευση, έρευνα ή άλλη παραγγελία). Ο νόμος αναγνωρίζει ως εμπορική πράξη και την μεσιτεία ακινήτων («όλας τας μεσιτικάς εργασίας»).

Εφαρμοστέες οι διατάξεις ΑΚ περί μεσιτείας αρ. 703 επ. ΑΚ, σύμβασης έργου αρ. 681 επ. ΑΚ, έμμισθης εντολής αρ. 713 ΑΚ, 650 ΑΚ.

6.12. Συναλλαγματικές και οι αποστολές χρημάτων από τόπο σε τόπο

Η ενυπόγραφη ανάληψη υποχρέωσης με οποιαδήποτε ιδιότητα από συναλλαγματική και παράδοση αυτής στο νόμιμο κομιστή είναι εμπορική πράξη (αρ. 79 Ν 5325/1932, τα αρ. 109-188 ΕμπΝ καταργήθηκαν με τον Ν 5325/1932).

Είναι εμπορική πράξη η συμφωνία περί αποστολής χρημάτων από τόπο σε τόπο που μπορεί να έχει περιεχόμενο είτε την επ’ αμοιβή αυτούσια μεταφορά των χρημάτων (χρηματαποστολή δηλ. την υλική μεταφορά των χρημάτων οπότε εφαρμοστέο είναι το δίκαιο της μετακόμισης-μεταφοράς) είτε την επ’ αμοιβή δημιουργία απαίτησης υπέρ του ιδίου του αποστολέα ή υπέρ τρίτου (οπότε καλείται έμβασμα) περί παράδοσης σ’ αυτόν ορισμένου χρηματικού ποσού που ήδη κατέβαλε ο αποστολέας αλλά σε άλλον τόπο (διατόπια αποστολή χρημάτων).

§ 7. Οι πρωτότυπα εμπορικές πράξεις του θαλάσσιου εμπορίου (αρ. 3 ΔΑΕ)

7.1. Επιχείρηση κατασκευής πλοίου (ναυπήγηση)

Είναι η επ’ αμοιβή σύμβαση με την οποία ο ναυπηγός αναλαμβάνει την υποχρέωση ναυπήγησης πλοίου ή πλωτού ναυπηγήματος (αρ. 1-9 ΚΙΝΔ) ανεξάρτητα αν είναι πλοίο αναψυχής ή εμπορικό. Εφαρμοστέες οι διατάξεις ΑΚ περί σύμβασης έργου αρ. 681 επ ΑΚ και οι διατάξεις αρ. 4-9 ΚΙΝΔ. Σύμφωνα με αρ. 5 ΚΙΝΔ στη σύμβαση ναυπήγησης δεν εφαρμόζονται τα αρ. 683, 693, 695 ΑΚ ΑΚ (π.χ. ανεξάρτητα ποίος παρέχει τη πρώτη ύλη ο εργοδότης γίνεται πρωτότυπα κύριος του πλοίου εκτός αντίθετης συμφωνίας κατ’ απόκλιση αρ. 683 ΑΚ).

7.2. Αγορά πλοίου

Είναι η μεμονωμένη σύβαση αγοράς πλοίου (και ανταλλαγή). Δεν απαιτείται πρόθεση μεταπώλησης. Με διασταλτική ερμηνεία αφορά και πλωτό ναυπήγημα και σύσταση εμπραγμάτου δικαιώματος υποθήκης και επικαρπίας. Δεν ενδιαφέρει ο προορισμός χρήσης του πλοίου (αναψυχή ή εμπορικός). Εφαρμοστέες οι διατάξεις ΑΚ περί πώλησης αρ. 513 επ ΑΚ και οι διατάξεις αρ. 1-2-6-9 ΚΙΝΔ.