ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α

ΕΝΑΡΞΗ - ΜΕΤΑΒΟΛΗ - ΔΙΑΚΟΠΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

Α. Έναρξη εργασιών

Κάθε φυσικό ή νοµικό πρόσωπο που πρόκειται να ασκήσει δραστηριότητες επιχειρηµατικού περιεχοµένου και, σε κάθε περίπτωση, πριν την πραγµατοποίηση της πρώτης επιχειρηµατικής ή εµπορικής συναλλαγής, οφείλει να υποβάλλει δήλωση έναρξης στο Φορολογικό Μητρώο, της ΔΟΥ στην οποία υπάγεται. Πριν την θέσπιση του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ, Ν 4174/2013), οι δηλωτικές υποχρεώσεις και οι αντίστοιχες προθεσµίες σε ζητήµατα έναρξης και µεταβολής εργασιών, εµπεριέχονταν αποκλειστικά στο άρθρο 36 του Κώδικα ΦΠΑ (Ν 2859/2000). Ωστόσο, συναφείς διατάξεις εµπεριείχε και ο ως άνω Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας, µετά την έναρξη ισχύος του, την 1/1/2014. Μεταγενέστερα, στο πλαίσιο της εναρµόνισης και της αποφυγής επικαλύψεων των δύο νοµοθετηµάτων, µε τον Ν 4512/2018 (παρ. 1 άρθρο 355) όλα τα ζητήµατα εγγραφής, µεταβολής και διακοπής εργασιών στο Φορολογικό Μητρώο ορίζονται εφεξής από τα προβλεπόµενα στο άρθρο 10 του ΚΦΔ.

Δήλωση έναρξης εργασιών δικηγόρου

Η δήλωση έναρξης εργασιών υποβάλλεται στο Τµήµα Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της ΔΟΥ, στη χωρική αρµοδιότητα της οποίας ο δικηγόρος θα ασκήσει την επιχειρηµατική του δραστηριότητα, συνυποβάλλοντας τα κατάλληλα δικαιολογητικά. Η εµπρόθεσµη δήλωση έναρξης εργασιών θα πρέπει να προηγείται της άσκησης οποιασδήποτε άλλης επιχειρηµατικής ή εµπορικής συναλλαγής, καθώς σε αντίθετη περίπτωση επιβάλλεται το πρόστιµο της περίπτωσης α, της παραγράφου 1, του άρθρου 54 ΚΦΔ.

Απαραίτητα έγγραφα για την έναρξη εργασιών:

Ως έδρα µπορεί να χρησιµοποιηθεί οποιαδήποτε επαγγελµατική στέγη ή ακόµη και κατοικία, επί της οποίας ο δικηγόρος, δυνάμενος να ασκήσει επιχειρηματική δραστηριότητα, αποδεικνύει ότι έχει δικαίωµα έννοµης χρήσης. Τούτο προκύπτει είτε λόγω πλήρους ιδιοκτησίας ή δικαιώματος επικαρπίας, είτε λόγω µίσθωσης - υπεκµίσθωσης ή δωρεάν παραχώρησης από τρίτο πρόσωπο. Αναφορικά µε την έδρα της επαγγελµατικής εγκατάστασης, µπορούµε να διακρίνουµε τις παρακάτω πιθανές περιπτώσεις:

Ιδιόκτητο ακίνητο

Στην περίπτωση που η έδρα αποτελεί ιδιοκτησία του δικηγόρου (πλήρης ή δικαίωμα επικαρπίας), απαιτείται αντίγραφο της δήλωσης περιουσιακής κατάστασης (Ε9), στην οποία θα απεικονίζεται η κατοχή του ακινήτου ή το εμπράγματο δικαίωμα της επικαρπίας.

Μισθωµένο ακίνητο

Αφού συνταχθεί και υπογραφεί ιδιωτικό συµφωνητικό επαγγελµατικής µίσθωσης και µετά την υποβολή αυτού από τον εκµισθωτή στην αντίστοιχη εφαρμογή της ΑΑΔΕ (taxisnet), ο δικηγόρος προβαίνει στην αποδοχή της υποβληθείσας µίσθωσης, μέσω των προσωπικών κωδικών

taxisnet. Επισηµαίνεται, ότι στην ΔΟΥ προσκοµίζεται αντίγραφο αποδεικτικού της υποβληθείσας δήλωσης πληροφοριακών στοιχείων µίσθωσης στην οποία εµφαίνεται η αποδοχή αυτής από τον δικηγόρο – µισθωτή. Ανάλογες ενέργειες θα γίνουν και για την μετονομασία των λογαριασμών που αφορούν επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας (Η/Ρ, ύδρευση, τηλεφωνία κ.λπ.).

Δωρεάν παραχώρηση ακινήτου

Στην περίπτωση που ο χώρος της έδρας έχει παραχωρηθεί δωρεάν από τρίτο, απαιτείται η προσκόµιση υπεύθυνης δήλωσης µε την οποία ο ιδιοκτήτης δηλώνει ότι παραχωρεί άνευ τιµήµατος την συγκεκριµένη ιδιοκτησία στον δικηγόρο και, σε κάθε περίπτωση, αντίγραφο αποδεικτικού της υποβληθείσας δήλωσης πληροφοριακών στοιχείων µίσθωσης στο πληροφοριακό σύστημα της ΑΑΔΕ, στην οποία απεικονίζεται η αποδοχή αυτής από το δικηγόρο, ως δυνάμενο να ασκήσει επιχειρηματική δραστηριότητα.

Υπεκµίσθωση ακινήτου

Στην περίπτωση υπεκµίσθωσης ακινήτου ακολουθείται η ίδια διαδικασία µε αυτήν της µίσθωσης, λαµβάνοντας ως απαραίτητη προϋπόθεση ότι η αρχική µίσθωση θα πρέπει να προβλέπει και να µην απαγορεύει την δυνατότητα υπεκµίσθωσης του ακινήτου ή του χώρου.

Χρήσιµες επισηµάνσεις σχετικές µε την επιλογή της έδρας:

- Στην περίπτωση ιδιοχρησιμοποίησης / ιδιόχρησης ακινήτου, αλλά ομοίως και στην περίπτωση της δωρεάν παραχώρησης, προκύπτει τεκµαρτό εισόδηµα από ακίνητη περιουσία. Το ύψος του εν λόγω εισοδήµατος τεκµαίρεται ότι συνίσταται στο 3% της αντικειµενικής αξίας του ακινήτου και δηλώνεται κατά την υποβολή της ετήσιας δήλωσης φορολογίας εισοδήµατος (παρ. 2, άρθρο 39 ΚΦΕ, Ν 4172/2013). Επισημαίνεται ότι, η αντικειμενική αξία ενός ακινήτου δεν ταυτίζεται με την αξία επιβολής του ΕΝΦΙΑ (Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων). 

Δικηγόρος χρησιµοποιεί ως έδρα ένα γραφείο (ακίνητο), του οποίου κατέχει την πλήρη κυριότητα. Η αντικειµενική αξία του ακινήτου ανέρχεται στο ποσό των 40.000 ευρώ. Στην ετήσια φορολογική του δήλωση και στους οικείους κωδικούς των έντυπων Ε2 και Ε1 θα πρέπει να συµπληρώσει το ποσό των 1.200,00 ευρώ ως τεκµαρτό εισόδηµα από ιδιόχρηση επαγγελµατικής στέγης (40.000,00 x 3%). Επισηµαίνεται ότι το ίδιο ποσό, θα πρέπει να αναγραφεί και ως έξοδο (περ. η, άρθρο 23 ΚΦΕ), ώστε το τελικό αποτέλεσµα να είναι αδιάφορο από φορολογική άποψη. Ωστόσο, παρά την ουδετερότητα του φορολογικού αποτελέσματος, οι παραπάνω κινήσεις είναι απαραίτητο να γίνουν.

- Επιτρέπεται η µίσθωση τµήµατος (χώρου) ακινήτου, η οποία θα πρέπει να απεικονιστεί αναλόγως στο taxisnet (µερική µίσθωση).

- Σηµειώνεται, ότι στην περίπτωση που στην διαδικασία έναρξης δεν παρίσταται ο δικηγόρος αυτοπροσώπως (εφόσον αυτό είναι απαραίτητο) και πραγµατοποιηθεί από τρίτο άτοµο, απαιτείται σχετική εξουσιοδότηση από τον υπόχρεο δικηγόρο προς το άτομο αυτό, µε θεωρηµένο το γνήσιο της υπογραφής από Δηµόσια Αρχή ή µέσω της εφαρμογής gov.gr (εξουσιοδότηση).

Με την υποβολή των δικαιολογητικών ολοκληρώνεται αµέσως η διαδικασία χωρίς να απαιτείται η διενέργεια επιτόπιου ελέγχου (αυτοψία) και χορηγείται σχετική βεβαίωση έναρξης εργασιών. Κατ εξαίρεση, σύµφωνα µε τις οδηγίες που έχουν δοθεί από την Φορολογική Διοίκηση, ειδικά στην περίπτωση δήλωσης άσκησης ενδοκοινοτικών συναλλαγών προτού χορηγηθεί η σχετική βεβαίωση έναρξης ή µεταβολής, κατά περίπτωση, η ΔΟΥ οφείλει να πραγµατοποιήσει αυτοψία στον χώρο διενέργειας της δραστηριότητας (Πολ. 1046/2016). Στην πράξη, ωστόσο, η διαδικασία αυτή εφαρµόζεται σπανίως, καθώς σκοπός της αυτοψίας είναι η διαπίστωση πραγµατικής ύπαρξης της οικονομικής οντότητας και ο έλεγχος τυχόν εικονικότητας, ζήτηµα το οποίο επ’ ουδενί δεν τίθεται στην περίπτωση δραστηριοτήτων του δικηγόρου.

Β. Το έντυπο Μητρώου

Η δήλωση Δ211 είναι διαθέσιμη στον ιστότοπο της ΑΑΔΕ www.aade.gr, στην ενότητα του καταλόγου εντύπων (βλ. και στο παρόν Παράρτημα Ι, σελ. 209). Προκειμένου να υποβληθεί η δήλωση ψηφιακά, θα πρέπει ο χρήστης να συνδεθεί στην εφαρμογή «Τα Αιτήματά μου» της ΑΑΔΕ [myaade.gov.gr] και να επιλέξει την σχετική διαδικασία Μητρώου. Για την ψηφιακή υποβολή δεν απαιτείται εκτύπωση. Πρέπει το αρχείο να ληφθεί στον υπολογιστή του χρήστη, να συμπληρωθεί, να αποθηκευθεί και να επισυναφθεί στην εφαρμογή των Αιτημάτων.

Εναλλακτικοί τρόποι υποβολής:

Αν αναφερόμαστε σε Νομικό Πρόσωπο ή Νομική Οντότητα και υποβάλλεται Δήλωση έναρξης εργασιών, με αίτηση εγγραφής στο Φορολογικό Μητρώο, η υποβολή θα γίνει σε έντυπη μορφή. Αφού γίνει λήψη του αρχείου από τον ιστότοπο της ΑΑΔΕ, συμπληρώνεται η δήλωση και αφού εκτυπωθεί και υπογραφεί, αποστέλλεται ταχυδρομικά με συστημένη επιστολή ή με υπηρεσία ταχυμεταφοράς. Μπορεί να κατατεθεί αυτοπροσώπως σε έντυπη μορφή. Επισημαίνεται ότι στην περίπτωση αυτή, απαιτείται φυσική υπογραφή του υπόχρεου.

Γ. Δήλωση έναρξης εργασιών δικηγορικής εταιρείας

Προκειµένου περί νοµικού προσώπου, όπως τέτοιο είναι και η Αστική Επαγγελµατική Δικηγορική Εταιρεία, χρόνος έναρξης θεωρείται ο χρόνος της νόµιµης σύστασης αυτού. Σύµφωνα µε τον Κώδικα Δικηγόρων (Ν 4194/2013), η δικηγορική εταιρεία αποκτά νοµική προσωπικότητα από την εγγραφή της στο Μητρώο Εταιρειών του Δικηγορικού Συλλόγου της έδρας της. Εντός 30 ηµερών από την καταχώρισή της στο Μητρώο Δικηγορικών Εταιρειών, οφείλει να προβεί σε σχετική δήλωση έναρξης εργασιών στην αρµόδια ΔΟΥ, υποβάλλοντας τα παρακάτω δικαιολογητικά:

Δ. Μεταβολή κατά την διάρκεια των εργασιών

Στην περίπτωση που ο δικηγόρος ή η δικηγορική εταιρεία µεταβάλλει στοιχεία που δήλωσε κατά την έναρξη εργασιών, θα πρέπει εντός 30 ηµερών από την ηµεροµηνία που έλαβε χώρα η µεταβολή να ενηµερώσει τη ΔΟΥ στην οποία υπάγεται, υποβάλλοντας σχετική δήλωση µεταβολής εργασιών (έντυπο Δ211). Εκτός των απαραίτητων δικαιολογητικών σε όλες τις περιπτώσεις µεταβολής εργασιών του δικηγόρου ή της δικηγορικής εταιρείας, συμπληρώνονται οι κατάλληλες ενδείξεις του εντύπου Δ211.

1. Αλλαγή έδρας

Η αλλαγή έδρας του δικηγόρου πραγµατοποιείται µε την υποβολή των σχετικών ενδείξεων του εντύπου Δ211, μέσω της εφαρμογής της ΑΑΔΕ («Τα αιτήματά μου») στην αρµόδια ΔΟΥ. Προηγουµένως, ο δικηγόρος θα πρέπει να έχει γνωστοποιήσει στον Δικηγορικό Σύλλογο στον οποίο υπάγεται τη νέα του επαγγελµατική διεύθυνση, ο οποίος και θα του χορηγήσει σχετικό πιστοποιητικό προκειµένου να το συνυποβάλλει στη Φορολογική Διοίκηση. Όπως και στην έναρξη εργασιών, µαζί µε τα παραπάνω θα πρέπει να προσκοµιστεί και το ανάλογο έγγραφο – αποδεικτικό έδρας κατά περίπτωση (συµβόλαιο, υποβληθείσα µίσθωση στο taxisnet κ.ο.κ.). Σηµειώνεται, ότι προκειµένου περί δικηγορικής εταιρείας, ακολουθείται η ίδια διαδικασία χωρίς να απαιτείται τροποποίηση καταστατικού.

2. Μεταβολή λογιστικού συστήµατος

Σύµφωνα µε παράγραφο 2γ του άρθρου 1 των ΕΛΠ (Ν 4308/2014), ο δικηγόρος ή η δικηγορική εταιρεία για ετήσια ακαθάριστα έσοδα έως και 1.500.000 ευρώ εντάσσονται στην κατηγορία των πολύ µικρών οντοτήτων και τηρούν βιβλία κατά το απλογραφικό λογιστικό σύστηµα

(Βιβλίο Εσόδων – Εξόδων). Στην περίπτωση που τα ακαθάριστα έσοδα υπερβούν το όριο του 1.500.000 ευρώ για δύο (2) συνεχόµενα φορολογικά έτη, θεωρούνται µικρές οντότητες, αλλάζουν δηλαδή κατηγορία και τηρούν υποχρεωτικά βιβλία κατά το διπλογραφικό λογιστικό σύστηµα. Για αυτή την µεταβολή του λογιστικού συστήµατος θα πρέπει να ενηµερωθεί η αρµόδια ΔΟΥ εντός 30 ηµερών από την έναρξη του φορολογικού έτους που έπεται των δύο (2) κρινόµενων ετών, όπου υπερέβη το κριτήριο των ακαθαρίστων εσόδων. Επισηµαίνεται ότι γενικώς στο έντυπο Δ211, όταν υποβάλλεται ως δήλωση µεταβολής, συμπληρώνονται μόνο οι ενδείξεις που µεταβάλλονται. Για παράδειγµα, δεν χρειάζεται να επαναλάβουµε το καθεστώς ΦΠΑ, αφού αυτό παραµένει το ίδιο. 

Δικηγορική εταιρεία υπέβαλε δήλωση έναρξης εργασιών το έτος 2020 και εντάχθηκε στις πολύ μικρές οντότητες της παράγραφο 2γ του άρθρου 1 των ΕΛΠ (Ν 4308/2014), με υποχρέωση τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος. Κατά τα έτη 2021 και 2022 είχε ακαθάριστα έσοδα άνω του 1.500.000 ευρώ. Από 1/1/2023 θα πρέπει να τηρήσει υποχρεωτικά διπλογραφικό λογιστικό σύστηµα. Θα υποβάλει το έντυπο Δ211, συμπληρώνοντας τις ενδείξεις: 1. Γενικές Πληροφορίες και 2. Στοιχεία Φορολογούμενου και ακολούθως μόνο τις ενότητες των οποίων τα στοιχεία μεταβάλλονται, εν προκειμένω: Ενότητα 5 (Στοιχεία ΕΛΠ).

3. Πραγµατοποίηση ενδοκοινοτικών συναλλαγών

Η παροχή νοµικών υπηρεσιών σε ασκούντες επιχειρηµατική δραστηριότητα κρατών - µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνεπάγεται την υποχρέωση εγγραφής του δικηγόρου στο σύστηµα VIES. Αυτό επιτυγχάνεται µε την υποβολή σχετικής δήλωσης στη ΔΟΥ εντός 30 ηµερών από την πρώτη πραγµατοποίηση οποιασδήποτε ενδοκοινοτικής συναλλαγής. Ίδια υποχρέωση υπάρχει και στην περίπτωση ενδοκοινοτικής λήψης υπηρεσιών ή απόκτησης αγαθών (π.χ. αγορά παγίου).

Η απεικόνιση της µεταβολής στο έντυπο της δήλωσης σε περίπτωση παροχής υπηρεσιών θα γίνει στις ανάλογες ενδείξεις του εντύπου Δ211.

4. Μετάταξη καθεστώτος ΦΠΑ

Σύµφωνα µε το άρθρο 39 του Κώδικα ΦΠΑ (Ν 2859/2000), όπως αυτό διαµορφώθηκε µε τον Ν 4281/2014, παρασχέθηκε η δυνατότητα σε µικρές επιχειρήσεις να µεταταγούν από το κανονικό καθεστώς ΦΠΑ στο απαλλασσόµενο, εφόσον κατά την προηγούµενη διαχειριστική περίοδο τα ετήσια ακαθάριστα έσοδά τους δεν υπερέβησαν το ποσό των 10.000,00 ευρώ (χωρίς στο ποσό αυτό να συµπεριλαµβάνεται ο φόρος προστιθέµενης αξίας). Το δικαίωµα αυτό µπορεί

να ασκηθεί εµπρόθεσµα από τον δικηγόρο εντός 30 ηµερών από την έναρξη της νέας διαχειριστικής περιόδου µε την υποβολή σχετικής δήλωσης στο αρµόδιο τµήµα της ΔΟΥ που ανήκει. Σε περίπτωση όµως, που η µετάταξη πραγµατοποιήθηκε την προβλεπόµενη ηµεροµηνία (εκπληρώνονται δηλαδή ορθώς από την έναρξη της διαχειριστικής περιόδου, οι υποχρεώσεις του συγκεκριµένου καθεστώτος), αλλά υποβάλλεται εκπρόθεσµα µόνο η δήλωση µεταβολών, επιβάλλεται για την εκπρόθεσµη αυτή δήλωση το πρόστιµο του άρθρου 54 του ΚΦΔ (Ν 4174/2013).

Σηµειώνεται, ότι οι νέες επιχειρήσεις εντάσσονται ταυτοχρόνως, µε την έναρξή τους στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ και από την επόµενη διαχειριστική περίοδο µπορούν να επιλέξουν την υπαγωγή τους στο απαλλασσόµενο καθεστώς, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν το κριτήριο του ορίου των ακαθαρίστων εσόδων.

Ε. Διακοπή εργασιών

Στην περίπτωση που ο δικηγόρος ή η δικηγορική εταιρεία επιθυµεί να διακόψει οριστικά (ή προσωρινά) την δραστηριότητά του, οφείλει να υποβάλλει δήλωση διακοπής εργασιών στην αρµόδια για την φορολογία του ΔΟΥ, συμπληρώνοντας τις κατάλληλες ενδείξεις στο έντυπο Δ211 . Η δήλωση αυτή υποβάλλεται τόσο για τον δικηγόρο, φυσικό πρόσωπο, εντός 30 ηµερών από την οριστική (ή προσωρινή) παύση των εργασιών του, όσο και για την δικηγορική εταιρεία, επίσης, εντός 30 ηµερών από την λύση της ή από την λήξη των εργασιών της εκκαθάρισης, κατά περίπτωση. Τονίζεται, ότι ο χρόνος διακοπής δεν µπορεί να είναι προγενέστερος του χρόνου που έλαβε χώρα η τελευταία πράξη του δικηγόρου, στο πλαίσιο του επαγγέλµατός του. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να κατατεθεί και το πιστοποιητικό του Δικηγορικού Συλλόγου για την παραίτηση του δικηγόρου ή την λύση της εταιρείας.

Για τις ανάγκες διαπίστωσης του πραγµατικού χρόνου διακοπής, ελέγχεται αν έχουν εκπληρωθεί οι φορολογικές υποχρεώσεις µέχρι την δηλούµενη ηµεροµηνία παύσης εργασιών (δηλώσεις φορολογίας εισοδήµατος, δηλώσεις ΦΠΑ, συγκεντρωτικές καταστάσεις πελατών-προµηθευτών προηγουμένων ετών) και επιπλέον για νοµικό πρόσωπο αν κατέχει ακίνητη περιουσία. Επιπλέον, επισηµαίνεται ότι παρά το γεγονός ότι κατά τη διακοπή εργασιών επιχειρηµατικής δραστηριότητας δεν υφίσταται υποχρέωση ακύρωσης τυχόν αχρησιµοποίητων θεωρηµένων στοιχείων (Πολ. 1163/2016), σε πολλές περιπτώσεις κατά την διαδικασία της διακοπής ζητείται από την ΔΟΥ η επίδειξη αυτών, καθώς επίσης και των βιβλίων. Η απαίτηση αυτή, ωστόσο, από τις ΔΟΥ, προϊόντος του χρόνου µειώνεται σηµαντικά, δεδοµένου ότι δεν υφίσταται πραγµατικός λόγος για αυτού του είδους τους ελέγχους.

ΣΤ. Μεταβολή ατοµικών στοιχείων φυσικών προσώπων

Εκτός από τα στοιχεία που αφορούν την άσκηση επιχειρηµατικής δραστηριότητας, η φορολογική αρχή θα πρέπει να ενηµερώνεται και για τις λοιπές µεταβολές προσωπικών στοιχείων του φορολογουµένου όπως ενδεικτικά είναι η διεύθυνση κατοικίας, στοιχεία δελτίου αστυνοµικής ταυτότητας ή άλλου ισότιµου εγγράφου, µεταβολές στην οικογενειακή κατάσταση κ.λπ. Σε αντιδιαστολή µε τα ανωτέρω, η υποχρέωση ενηµέρωσης για αυτές τις µεταβολές δεν υπόκειται σε προθεσµία. Σηµειώνεται ότι, αρκετές από τις µεταβολές αυτές πραγµατοποιούνται µε ηλεκτρονική διαδικασία, όπως η αλλαγή διεύθυνσης κατοικίας, η αλλαγή στο δελτίο αστυνοµικής ταυτότητας κ.λπ. Για όποιες µεταβολές δεν µπορούν να γίνουν µε ηλεκτρονικό τρόπο ή µε αυτοµατοποιηµένη διαδικασία, πραγµατοποιούνται στην αρµόδια ΔΟΥ µε την υποβολή αίτησης και των κατά περίπτωση δικαιολογητικών.

Επισηµαίνεται ότι, το σύνολο πλέον των ενεργειών και µεταβολών που αφορούν σχέσεις φορολογουµένων µε τις αρµόδιες υπηρεσίες των ΔΟΥ, διεκπεραιώνονται µέσω ηλεκτρονικών εφαρµογών ή αποστολών εγγράφων δια του ηλεκτρονικού ταχυδροµείου (e-mail), µε αποτέλεσµα να έχει συντελεστεί ιδιαίτερη πρόοδος σε ζητήµατα φορολογικών και λοιπών διοικητικών υποχρεώσεων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Α. Περιουσία και οικονομική οντότητα

Κάθε οικονομική οντότητα προκειμένου να πετύχει τον σκοπό της πρέπει να έχει τα κατάλληλα μέσα δράσης. Τα μέσα δράσης μπορεί να είναι υλικά ή άυλα. Τα υλικά περιουσιακά στοιχεία προορίζονται να χρησιμοποιηθούν επί σειρά ετών (πάγια), ή πρόκειται για περιουσιακά στοιχεία που διακινούνται, ή μετασχηματίζονται σε άλλα (εμπορεύματα, πρώτες ύλες κ.λπ. αποθέματα).

Περαιτέρω, κατά την λειτουργία της οικονομικής οντότητας, σχηματίζονται απαιτήσεις κατά των πελατών της και φυσικά σχηματίζονται υποχρεώσεις προς τους προμηθευτές της, δηλαδή σε τρίτους, «ξένους» προς αυτήν.

Σημαντικό είναι να παρατηρήσουμε ότι η οικονομική οντότητα, ως επιχείρηση, έχει υποχρέωση και προς τον επιχειρηματία (ή τους φορείς) που την δημιούργησε. Αυτό σημαίνει ότι ως ανεξάρτητη οντότητα, σε σχέση με την περιουσιακή της διάρθρωση, «οφείλει» να επιστρέψει, κατά περίπτωση, τα τοποθετημένα κεφάλαια σε αυτούς που τα επένδυσαν, οι οποίοι είχαν ως στόχο την βέλτιστη απόδοση αυτών των κεφαλαίων.

Άρα, έχουμε:

Ακολούθως, ενεργητικά στοιχεία είναι τα υλικά και τα άυλα αγαθά που έχει στην διάθεση της η οικονομική οντότητα, προκειμένου να ενεργοποιηθεί, δηλαδή, να ενεργήσει πράξεις. Συνεπώς, το άθροισμα των αξιών αυτών των περιουσιακών στοιχείων, ονομάζεται Ενεργητικό (Ε). Η συνολική αξία του ενεργητικού, αποκτήθηκε από την οικονομική οντότητα, είτε μετά από ρευστοποίηση των κεφαλαίων (καθαρή θέση ή ίδια κεφάλαια ΙΚ), του επιχειρηματία είτε δια μέσου πιστώσεων από κάθε τρίτο (δηλαδή, πραγματικό παθητικό = πιστωτές, προμηθευτές, χορηγήσεις από τράπεζες κ.λπ. ΠΠ).

Επομένως, έχουμε:

Σύμφωνα με τα ανωτέρω, έχουμε την διατύπωση της Λογιστικής Ισότητας:

Από την Λογιστική Ισότητα προκύπτει:

δηλαδή, τα ίδια κεφάλαια ισούνται με την διαφορά της αξίας του ενεργητικού, μείον την συνολική αξία των υποχρεώσεων προς τρίτους και ακολούθως,

δηλαδή, η συνολική αξία των υποχρεώσεων προς τρίτους, ισούται με την διαφορά της αξίας του ενεργητικού, μείον το ύψος των ιδίων κεφαλαίων. 

α. Επιχειρηματίας τοποθετεί 100.000,00 ευρώ από την προσωπική του περιουσία και δημιουργεί επιχείρηση.

Έχουμε:

β. Ο ίδιος επιχειρηματίας, εκτός από τις 100.000,00 ευρώ εισφέρει στην ατομική του επιχείρηση έπιπλα και εξοπλισμό αξίας 30.000,00 ευρώ (εύλογη εκτίμηση).

Έχουμε:

γ. Εν συνεχεία, η ως άνω ατομική επιχείρηση, αγόρασε εμπορεύματα από προμηθευτή, με πίστωση (δηλαδή με αναστολή της καταβολής του τιμήματος), αξίας 50.000,00 ευρώ.

Έχουμε:

Β. Ισολογισμός

Ισολογισμός είναι μια λογιστική κατάσταση, στην οποία παρουσιάζεται περιληπτικά η περιουσιακή εικόνα μιας επιχείρησης –οικονομικής οντότητας, σε μια δεδομένη χρονική στιγμή. Η εμφάνιση της περιουσίας υλοποιείται σε έναν πίνακα χωρισμένο σε δύο μέρη, ήτοι στο Ενεργητικό και στο Παθητικό.

Η παρουσίαση των περιουσιακών στοιχείων μπορεί να γίνεται σε κάθετη ή σε οριζόντια μορφή (βλέπε: ΕΛΠ, Ν 4308/2014).

Οποιαδήποτε μεταβολή στην περιουσία, η οποία προέρχεται από συναλλαγές της επιχείρησης τόσο με το εξωτερικό οικονομικό περιβάλλον, όσο και με εσωτερικές διακινήσεις, μεταφορές ή καταβολές χρηματικών ποσών (πχ εξόφληση μισθοδοσίας προσωπικού), προκαλούν αυξομειώσεις στην αξία των περιουσιακών στοιχείων και καταλήγουν σε νέες λογιστικές ισότητες.

Προκειμένου η Λογιστική να παρακολουθήσει όλες αυτές τις μεταβολές των περιουσιακών στοιχείων και στην συνέχεια, να απεικονίσει αυτές, στα λογιστικά βιβλία – αρχεία, με στόχο την παροχή αναλυτικών πληροφοριών προς την διοίκηση της οικονομικής οντότητας, χρησιμοποιούνται οι λεγόμενοι λογαριασμοί (account), ή εξατομικευμένες καταστάσεις κινήσεων περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων.

Ο λογαριασμός είναι ένας λογιστικός πίνακας, με οποιαδήποτε μορφή, στον οποίο καταγράφονται όλες οι μεταβολές (λογιστικές και εμπορικές κινήσεις) ενός περιουσιακού στοιχείου ή μιας υποχρέωσης. Όπως είναι γνωστό, το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο (τα προηγούμενα χρόνια, μέχρι 31/12/2014) και τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (από 1/1/2015 και μετά), έχουν δημιουργήσει ομάδες λογαριασμών και σχέδια λογαριασμών, στα οποία έχουν ενταχθεί περιουσιακά στοιχεία του ενεργητικού, υποχρεώσεις του πραγματικού παθητικού, καθώς και υποχρεώσεις προς τους φορείς της επιχείρησης (ίδια κεφάλαια ή καθαρή θέση).

Οι λογαριασμοί της Γενικής Λογιστικής χρησιμοποιούνται για να απεικονίσουν συναλλαγές της επιχείρησης, που αφορούν τόσο το εσωτερικό, όσο και το εξωτερικό επιχειρηματικό περιβάλλον. Για παράδειγμα, η λογιστικοποίηση μιας μισθοδοτικής κατάστασης και η, εν συνεχεία, εξόφληση των οφειλόμενων ποσών, αφορά αριθμό συναλλαγών που πραγματοποιούνται στο εσωτερικό περιβάλλον της οντότητας. Υπό την έννοια αυτή, σχηματίζονται και οι λογαριασμοί των εξόδων.

Το ίδιο ισχύει και για την εσωτερική διακίνηση πρώτων και βοηθητικών υλών, προς τα τμήματα παραγωγής, για την περαιτέρω επεξεργασία τους, προκειμένου να παραχθούν έτοιμα προϊόντα. Απεναντίας, η αγορά αγαθών, υπό την ευρεία έννοια (παγίων, εμπορευσίμων, αναλωσίμων κ.λπ.), συνιστά επαφή της επιχείρησης με τρίτους συναλλασσόμενους (προμηθευτές ή πιστωτές), ήτοι με το εξωτερικό περιβάλλον.

Ομοίως, οι πωλήσεις εμπορευμάτων ή ετοίμων προϊόντων, δηλαδή οι εκροές, προς τους πελάτες, αφορούν συναλλαγές της οικονομικής μονάδας με το εξωτερικό περιβάλλον αυτής. Έτσι, δημιουργούνται και λογαριασμοί εσόδων.

Για να έχουμε ορθή απεικόνιση των συναλλαγών, οι λογαριασμοί της Γενικής Λογιστικής κατηγοριοποιούνται αναλόγως προς την ομάδα των περιουσιακών στοιχείων που αντιπροσωπεύουν. Οι κινήσεις των λογαριασμών μέσω της χρέωσης και της πίστωσής τους απεικονίζουν τις μεταβολές τόσο των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων, όσο και των αποτελεσμάτων.

Γ. Υποχρεώσεις που απορρέουν από τα ΕΛΠ (Ν 4308/2014)

1. Οι δικηγόροι ως οικονομικές οντότητες

Με τον νόμο 4308 της 24/11/2014, καθιερώνονται, σε ότι αφορά τον τρόπο απεικόνισης των συναλλαγών στα λογιστικά βιβλία/αρχεία, καθώς και τον τρόπο κατάρτισης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα που στοχεύουν τόσο σε μια απλουστευμένη διαχείριση των λογιστικών δεδομένων, όσο και στην προσαρμογή όλων αυτών των διαδικασιών στα ευρωπαϊκά πρότυπα. Χαρακτηριστικό αυτού του λογιστικού πλαισίου είναι η εισαγωγή, εκτός των άλλων, νέας ορολογίας και σε ένα βαθμό, αντικατάσταση όρων που είχαν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν, βάσει του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου. Παράλληλα, οι νέες διατάξεις αντικαθιστούν διαδικασίες του Κώδικα Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών (ΚΦΑΣ), ο οποίος καταργείται, όπως εξάλλου και ο προηγούμενος Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων (ΚΒΣ, ΠΔ 186/1992).

Εφεξής, κάθε οργανωμένη επιχειρηματική δραστηριότητα (φυσικό ή νομικό πρόσωπο), με συγκροτημένο επενδυτικό πλαίσιο και προσδοκία για θετική απόδοση των ιδίων κεφαλαίων της (κέρδος), θα αποκαλείται οικονομική οντότητα.

Οι ρυθμίσεις του παραπάνω νόμου αφορούν και πρέπει να εφαρμόζονται από τις εξής οντότητες:

(α) Τα νομικά πρόσωπα που έχουν τη μορφή της ανώνυμης εταιρείας (ΑΕ), της εταιρείας περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ), της ετερόρρυθμης κατά μετοχές εταιρείας (Ε κ.μ. Ε) και της ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρείας (ΙΚΕ).

(β) Τα νομικά πρόσωπα που έχουν τη μορφή της ομόρρυθμης (ΟΕ) ή ετερόρρυθμης εταιρείας (ΕΕ), όταν όλοι οι άμεσοι ή έμμεσοι εταίροι των νομικών αυτών προσώπων, έχουν περιορισμένη ευθύνη λόγω του ότι είναι, είτε νομικά πρόσωπα της παραπάνω πρώτης περίπτωσης (α), ή άλλου νομικού τύπου συγκρίσιμου με αυτά τα νομικά πρόσωπα.

(γ) Η ετερόρρυθμη εταιρεία (ΕΕ), η ομόρρυθμη εταιρεία (ΟΕ), η δικηγορική εταιρεία, η ατομική επιχείρηση και κάθε άλλη οντότητα του ιδιωτικού τομέα που υποχρεούται στην εφαρμογή του νόμου 4308, από φορολογική ή άλλη νομοθετική διάταξη. Στην έννοια της ατομικής επιχείρησης περιλαμβάνεται και ο ασκών επιχειρηματική δραστηριότητα δικηγόρος, αλλά και κάθε πρώην ελεύθερος επαγγελματίας.

(δ) Κερδοσκοπικές ή μη κερδοσκοπικές οντότητες που ανήκουν στον Δημόσιο Τομέα ή ελέγχονται από το Δημόσιο ή τελούν υπό την εποπτεία του Δημοσίου, όταν δεν εμπίπτουν στην εφαρμογή του άρθρου 156 του Ν. 4270/2014.

Στη συνέχεια καθορίζεται το μέγεθος των ως άνω οικονομικών οντοτήτων, βάσει γνωστών κριτηρίων που είχαν εφαρμογή και στις προηγούμενες διατάξεις. Τα κριτήρια αυτά είναι:

(α) σύνολο Ενεργητικού

(β) ύψος κύκλου εργασιών

(γ) μέσος όρος απασχολουμένων στην διάρκεια της λογιστικής χρήσης

Ακολούθως, καθορίζεται το μέγεθος των οικονομικών οντοτήτων, ως εξής, εφόσον κατά την ημερομηνία κατάρτισης του ισολογισμού τους δεν υπερβαίνουν ή υπερβαίνουν τα όρια δύο τουλάχιστον από τα παραπάνω τρία κριτήρια:

α. Πολύ μικρές οντότητες

Στην κατηγορία αυτή κατατάσσονται οι επιχειρήσεις, όταν δεν υπερβαίνουν τα όρια δύο τουλάχιστον εκ των τριών κριτηρίων:

1. Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία (ΙΚΕ) την 31/12/2020 έχει καθαρό ύψος κύκλου εργασιών 50.000 ευρώ και δεν απασχολεί προσωπικό.

2. Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (ΕΠΕ) έχει καθαρό ύψος κύκλου εργασιών 800.000 ευρώ, σύνολο Ενεργητικού 10.000 ευρώ και απασχολεί 2 άτομα.

3. Ο δικηγόρος, ο οποίος ανήκε στην κατηγορία των ελευθέρων επαγγελματιών, εφεξής θα είναι ασκών επιχειρηματική δραστηριότητα, ως προς την φορολογική αντιμετώπιση και πολύ μικρή οντότητα, ως προς τα ΕΛΠ, (παρ. 2γ του άρθρου 1, Ν 4308/2014).

β. Μικρές οντότητες

Στην κατηγορία των μικρών οντοτήτων εντάσσονται οι επιχειρήσεις όταν δεν είναι πολύ μικρές οντότητες και δεν υπερβαίνουν τα όρια δύο τουλάχιστον εκ των τριών κριτηρίων:

1. ΕΠΕ ή ΙΚΕ έχει σύνολο ενεργητικού 2.000.000 ευρώ και καθαρό ύψος κύκλου εργασιών 4.000.000 ευρώ, ενώ απασχολεί 55 άτομα.

2. Ανώνυμη εταιρεία έχει σύνολο ενεργητικού 5.000.000 ευρώ και κύκλο εργασιών 7.000.000 ευρώ, ενώ απασχολεί 30 άτομα.

γ. Μεσαίες οντότητες

Στις μεσαίες οντότητες εντάσσονται οι επιχειρήσεις, όταν δεν είναι πολύ μικρές ή μικρές οντότητες και δεν υπερβαίνουν τα όρια δύο τουλάχιστον εκ των τριών κριτηρίων:

1. Ανώνυμη εταιρεία έχει την 31/12/2020 καθαρό κύκλο εργασιών 35.000.000 ευρώ και απασχολεί 35 άτομα. Το σύνολο του Ενεργητικού είναι 30.000.000 ευρώ.

2. Δικηγορική εταιρεία έχει σύνολο Ενεργητικού 5.000.000 ευρώ, καθαρό κύκλο εργασιών 60.000.000 ευρώ, ενώ απασχολεί 80 άτομα.

δ. Μεγάλες οντότητες

Στην περίπτωση των μεγάλων οντοτήτων αντιστρέφονται οι απαιτήσεις για την κάλυψη των κριτηρίων και η ένταξη καθορίζεται από την υπέρβαση των ορίων. Έτσι, στην κατηγορία αυτή εντάσσονται οι επιχειρήσεις όταν υπερβαίνουν τα όρια δύο τουλάχιστον από τα ακόλουθα τρία κριτήρια:

1. Ανώνυμη εταιρεία έχει την 31/12/2020 καθαρό κύκλο εργασιών 350.000.000 ευρώ και απασχολεί 350 άτομα. Το σύνολο του Ενεργητικού είναι 15.000.000 ευρώ.

2. Δικηγορική εταιρεία έχει σύνολο Ενεργητικού 5.000.000 ευρώ, καθαρό κύκλο εργασιών 60.000.000 ευρώ, ενώ απασχολεί 260 άτομα.

2. Πολύ μικρές οντότητες βάσει κύκλου εργασιών

Ωστόσο, η ετερόρρυθμη εταιρεία (ΕΕ), η ομόρρυθμη εταιρεία (ΟΕ), η δικηγορική εταιρεία, η ατομική επιχείρηση και κάθε άλλη οικονομική οντότητα του ιδιωτικού τομέα που υποχρεούται στην εφαρμογή των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων, από φορολογική ή άλλη νομοθετική διάταξη, εντάσσονται στην κατηγορία των πολύ μικρών οντοτήτων με μόνη προϋπόθεση

ότι ο κύκλος εργασιών τους δεν υπερβαίνει το ποσό του 1.500.000 ευρώ. Συνεπώς, εδώ υπάρχει ως μοναδικό κριτήριο το ύψος του κύκλου εργασιών, ανεξαρτήτως της διαμόρφωσης των υπολοίπων μεγεθών. Σκοπός του νομοθέτη είναι η απλοποιημένη αντιμετώπιση αυτών των μορφών της επιχειρηματικής δράσης, δεδομένου ότι συγκροτούν έναν μεγάλο αριθμό απασχολούμενων κεφαλαίων στην οικονομία.

Οι κερδοσκοπικές ή μη κερδοσκοπικές οντότητες που ανήκουν στον Δημόσιο τομέα ή ελέγχονται από το Δημόσιο ή τελούν υπό την εποπτεία του Δημοσίου, εντάσσονται στις «μεγάλες» οντότητες. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στο σημείο αυτό, δεδομένου ότι όλες οι παραπάνω οντότητες θα υποχρεωθούν να τηρήσουν βιβλία κατά την διπλογραφία, καθώς και να καταρτίζουν χρηματοοικονομικές καταστάσεις όπως και οι μεγάλες οντότητες του ιδιωτικού τομέα.

Ως «σύνολο Ενεργητικού», λαμβάνεται το ποσό που αναφέρεται στο υπόδειγμα ισολογισμού Β.1.1 (χρηματοοικονομικά στοιχεία στο κόστος κτήσης), ή Β.1.2 (χρηματοοικονομικά στοιχεία στην εύλογη αξία), ή Β.5 (ισολογισμός πολύ μικρών επιχειρήσεων), αναλόγως.

Ως «κύκλος εργασιών», λαμβάνεται το ποσό του υποδείγματος της κατάστασης αποτελεσμάτων Β.2.1 (κατάσταση αποτελεσμάτων κατά λειτουργία), ή Β.2.2 (κατάσταση αποτελεσμάτων κατ είδος), ή Β.6 (κατάσταση αποτελεσμάτων για πολύ μικρές οντότητες), αναλόγως.

Σε περίπτωση περιόδου διαφορετικής του δωδεκάμηνου, ο κύκλος εργασιών υπολογίζεται κατ’ αναλογία σε ετήσια βάση. 

Δικηγορική εταιρεία πραγματοποίησε έναρξη εργασιών την 1/3/2022. Την 31/12/2022 ο κύκλος εργασιών διαμορφώθηκε στο ποσό των 600.000 ευρώ. Το ποσό αυτό αναφέρεται σε δεκάμηνο (10) χρονικό διάστημα. Το ανάλογο ποσό στο δωδεκάμηνο (12) διάστημα είναι:

Τέλος, όταν η οικονομική οντότητα υπερβαίνει ή παύει να υπερβαίνει τα όρια δύο εκ των τριών κριτηρίων, ή το κριτήριο του κύκλου εργασιών του 1.500.000 ευρώ (ΟΕ, ΕΕ και ατομικές) για δύο διαδοχικές περιόδους, η αλλαγή κατηγορίας μεγέθους ενεργοποιείται από την περίοδο που έπεται των δύο εν λόγω διαδοχικών περιόδων.

Δ. Λογιστικό σύστημα και λογιστικά αρχεία (βιβλία)

Σύμφωνα με τον νόμο 4308/2014, για τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα, ο τρόπος με τον οποίο καταχωρίζονται οι συναλλαγές στα λογιστικά βιβλία (αρχεία), καθορίζει το τηρούμενο λογιστικό σύστημα. Η οικονομική οντότητα, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, πρέπει να τηρεί, ως μέρος του λογιστικού της συστήματος, αρχείο κάθε λογιστικού γεγονότος που πραγματοποιείται στην διάρκεια της λογιστικής χρήσης. Ομοίως, θα τηρηθούν αρχεία και για τα κάθε είδους έσοδα, κέρδη, έξοδα, ζημιές, για τις αγορές ή πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων (καθώς και

για τυχόν εκπτώσεις ή επιστροφές), για τους φόρους, τα τέλη και για τις εισφορές σε ασφαλιστικούς οργανισμούς.

Τα λογιστικά αρχεία τηρούνται με ηλεκτρονικό ή χειρόγραφο τρόπο. Αυτό σημαίνει ότι ο νομοθέτης αναφέρεται σε λογιστικά βιβλία, στα οποία καταγράφονται οι συναλλαγές είτε ηλεκτρονικά, είτε χειρόγραφα, με την επιφύλαξη του Πληροφοριακού Συστήματος my data, το οποίο θα ισχύσει από το 2022, με πλήρη καταγραφή των εκδιδόμενων και λαμβανόμενων στοιχείων, σε πλατφόρμα της ΑΑΔΕ.

Εφόσον η επιχείρηση συντάσσει ισολογισμό, χρησιμοποιεί ένα κατάλληλο διπλογραφικό σύστημα (δηλαδή με χρεώσεις και πιστώσεις λογαριασμών) για την παρακολούθηση των λογιστικών γεγονότων και τηρεί:

Δεδομένου ότι καταργείται το ΕΓΛΣχέδιο (ΠΔ 1123/1980), με δυνατότητα προαιρετικής διατήρησης του λογιστικού σχεδίου, όπως αυτό τηρούταν την 31/12/2014, καθιερώνεται νέο σχέδιο λογαριασμών (Παράρτημα Γ’ του νόμου 4308/2014), το οποίο χρησιμοποιείται ως μέρος του λογιστικού συστήματος, σε ό,τι αφορά την ονοματολογία, τον βαθμό ανάλυσης και συγκέντρωσης των λογαριασμών, καθώς και το περιεχόμενό τους.

Περαιτέρω, εφόσον η επιχείρηση δεν συντάσσει ισολογισμό, δύναται, αντί του διπλογραφικού λογιστικού συστήματος, να χρησιμοποιεί ένα κατάλληλο απλογραφικό λογιστικό σύστημα (τήρηση του βιβλίου Εσόδων – Εξόδων) για την παρακολούθηση των συναλλαγών και μεταβολών των περιουσιακών στοιχείων, στα οποία συμπεριλαμβάνονται:

Οι στόχοι που τίθενται είναι, αφενός μεν, το λογιστικό σύστημα να παρακολουθεί την λογιστική βάση των στοιχείων των εσόδων, εξόδων, περιουσιακών στοιχείων, υποχρεώσεων και καθαρής θέσης, κατά περίπτωση, ώστε να είναι εφικτή η κατάρτιση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και αφετέρου, να παρακολουθεί και την φορολογική βάση των παραπάνω δεδομένων, ώστε να προκύπτει η συμμόρφωση με την φορολογική νομοθεσία και την σύνταξη και υποβολή των κάθε είδους φορολογικών δηλώσεων.

Ε. Τα λογιστικά στοιχεία (παραστατικά, δικαιολογητικά)

Καταρχάς, με τις διατάξεις του Ν 4308/2014 παρατηρείται μια ιδιότυπη απλούστευση, τόσο στην έκδοση όσο και στην παρουσίαση - εμφάνιση των στοιχείων – δικαιολογητικών που πρέπει να παρίστανται στις συναλλαγές. Τα λογιστικά στοιχεία (παραστατικά), στα οποία, ως γνωστό, συμπεριλαμβάνεται και το τιμολόγιο πώλησης, επιτρέπεται να συντάσσονται σε διαφορετική γλώσσα από την Ελληνική. Σημειώνεται πάντως, ότι τα λογιστικά βιβλία (αρχεία) τηρούνται στην Ελληνική γλώσσα.

Το προτεινόμενο σχέδιο λογαριασμών, σε αντικατάσταση του ΕΓΛΣ, χρησιμοποιείται ως μέρος του λογιστικού συστήματος της οικονομικής οντότητας, σε ό,τι αφορά την ονοματολογία, τον βαθμό ανάλυσης και συγκέντρωσης των λογαριασμών, καθώς και το περιεχόμενό τους, όπως αυτό καθορίζεται στα υπόλοιπα θέματα του λογιστικού πλαισίου. Η περαιτέρω ανάπτυξη του σχεδίου λογαριασμών για την κάλυψη των πληροφοριακών αναγκών της οντότητας και την ευχερή εφαρμογή των διατάξεων που αφορούν τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα, είναι ευθύνη της Διοίκησης της οικονομικής οντότητας, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη την ανάγκη κάλυψης της απαίτησης, ότι από το τηρούμενο λογιστικό σύστημα πρέπει να παρέχονται με αξιοπιστία και αναλυτικά όλα τα δεδομένα και οι πληροφορίες που κρίνονται αναγκαίες, ώστε να μπορούν να πραγματοποιηθούν επαληθεύσεις, σε οποιαδήποτε διενέργεια ελέγχου. Ιδιαίτερα, οι τίτλοι των λογαριασμών και οι περιγραφές τους, μπορούν να προσαρμόζονται, σύμφωνα με τις καθιερωμένες ονοματολογίες ευρύτερων κλάδων δραστηριότητας, όπως ακριβώς προβλέπεται

από την παράγραφο 12, του άρθρου 16. Στο σημείο αυτό υπογραμμίζεται, με ρητή αναφορά στον νόμο (παρ. 9, άρθρο 3), ότι η οικονομική οντότητα έχει την δυνατότητα, εναλλακτικά, να εφαρμόζει το σχέδιο λογαριασμών, όπως ίσχυε κατά την 31η Δεκεμβρίου 2014.

Η ομόρρυθμη εταιρεία, η ετερόρρυθμη εταιρεία και η ατομική επιχείρηση, που εμπίπτουν στην κατηγορία των πολύ μικρών οντοτήτων και επιλέγουν να καταρτίζουν μόνο την Κατάσταση Αποτελεσμάτων του υποδείγματος Β.6, μπορούν να μην τηρούν σε αρχείο κάθε στοιχείο του ισολογισμού με τις μεταβολές του (παρ. 11, άρθρο 3).

α. Παραστατικό στις αμοιβές των δικηγόρων

Στις αμοιβές που λαμβάνουν δικηγόροι οφείλεται προκαταβολή φόρου 15%. Δεν υπολογίζεται προκαταβλητέος φόρος επί των αμοιβών για παραστάσεις, καθώς και για κάθε άλλη νομική υπηρεσία που παρέχουν δικηγόροι, οι οποίοι συνδέονται με τον εντολέα τους με σύμβαση έμμισθης εντολής και αμείβονται με πάγια αντιμισθία. Ομοίως, δεν υπολογίζεται και δεν αποδίδεται προκαταβλητέος φόρος στις περιπτώσεις που ενεργείται παρακράτηση φόρου, σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης δ’ της παραγράφου 1 του άρθρου 64 (του ΚΦΕ).

Σύμφωνα με το άρθρο 61 του Κώδικα Δικηγόρων (Ν 4194/2013, όπως ισχύει), ο δικηγόρος για την άσκηση κάθε είδους ένδικων βοηθημάτων ή ένδικων μέσων και για την παράστασή του ενώπιον των δικαστηρίων και γενικά για την παροχή υπηρεσιών, που σχετίζονται με την έναρξη και την διεξαγωγή δίκης κ.λπ., υποχρεούται να προκαταβάλει στον οικείο Δικηγορικό Σύλλογο (ΔΣ) εισφορές που προορίζονται για:

Οι εισφορές αυτές είναι πάγια ποσά για κάθε διαδικαστική πράξη ή παράσταση δικηγόρου, όπως καθορίζονται στο Παράρτημα ΙΙΙ του Κώδικα Δικηγόρων, ως άνω.

Ακολούθως, στον ΚΦΕ (Ν 4172/2013, παρ. 5, άρθρο 69) ορίζεται ότι στις αμοιβές που λαμβάνουν οι δικηγόροι οφείλεται προκαταβολή φόρου 15%, ενώ δεν υπολογίζεται και δεν αποδίδεται

προκαταβλητέος φόρος στις περιπτώσεις που ενεργείται παρακράτηση φόρου, σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. δ, της παρ. 1 του άρθρου 64 του ΚΦΕ (δηλαδή, όταν γίνεται παρακράτηση με συντελεστή 20%).

Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι, όταν καταβάλλονται αμοιβές σε δικηγόρους με έκδοση τιμολογίου (και με αντισυμβαλλόμενο άλλον ασκούντα επιχειρηματική δραστηριότητα) παρακρατείται φόρος με συντελεστή 20% επί του ακαθάριστου ποσού της αμοιβής, η παρακράτηση θα διενεργείται μετά την αφαίρεση της αμοιβής που αναγράφεται επί του γραμματίου προκαταβολής ως ποσού αναφοράς και εφόσον η καταβαλλόμενη επιπλέον του γραμματίου προκαταβολής αμοιβή, υπερβαίνει το ποσό των 300 ευρώ.

β. Παράδειγμα

Το ποσό αναφοράς (Παράρτημα Ι, του Κώδικα Δικηγόρων) που αναγράφεται επί του γραμματίου προκαταβολής του οικείου Δικηγορικού Συλλόγου του δικηγόρου Α. Αντωνίου για παράστασή του στο Τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείο, σε υπόθεση της «ΕΨΙΛΟΝ ΑΕ», ανέρχεται σε 250,00 ευρώ. Ωστόσο, βάσει συμφωνίας, η εταιρεία «ΕΨΙΛΟΝ ΑΕ», για τις υπηρεσίες αυτές καταβάλλει στον δικηγόρο αμοιβή ύψους 1.000 ευρώ.

Στην περίπτωση αυτή, η ως άνω εταιρεία, κατά τον χρόνο καταβολής της αμοιβής (με έκδοση του τιμολογίου από τον δικηγόρο), θα προβεί σε παρακράτηση φόρου με συντελεστή 20% επί της διαφοράς, ήτοι επί του ποσού των 750 ευρώ (δηλαδή, 1.000,00 ευρώ μείον 250,00 ευρώ: 750,00 χ 20% = 150,00), με δεδομένο ότι το γραμμάτιο προκαταβολής, όπου εμφανίζεται ο υπολογισμός φόρου 15% από τον ΔΣ, επισυνάπτεται στο τιμολόγιο, ως φωτοαντίγραφο.

Ο προκαταβλητέος φόρος 15% παρακρατείται από τους ΔΣ και αποδίδεται στο κράτος, με ευθύνη τους. Ακολούθως, στο τέλος του έτους θα αποσταλούν ηλεκτρονικά στη βάση της ΓΓΠΣ, βεβαιώσεις από τους ΔΣ, οι οποίες θα ενημερώσουν τις φορολογικές δηλώσεις (Κωδικοί 601/602 του Πίνακα Γ2, Έντυπο Ε1) των υπόχρεων σε υποβολή δήλωσης δικηγόρων.

Σε ότι αφορά τον ΦΠΑ, ως γνωστό, αυτός θα υπολογιστεί επί του ποσού των 1.000,00 ευρώ (ακαθάριστα έσοδα), ενώ το ποσό του φόρου αυτού που αναγράφεται επί του γραμματίου προκαταβολής του ΔΣ (υπολογιζόμενο επί του ποσού αναφοράς), είναι πλασματικό και δεν λαμβάνεται υπόψη, ούτε καταβάλλεται κατά την έκδοση του γραμματίου.