GOLDEN VISA

Περιεχόμενα

Πρόλογος VII

Συντομογραφίες XXI

ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1

1. Χορήγηση Golden Passports (χρυσά διαβατήρια) 2

Α. Από χώρες της E.Ε. 2

i. Η Κύπρος 2

ii. Η Μάλτα 6

iii. Η Βουλγαρία 8

Β. Από χώρες εκτός της Έ.Ε. 9

i. Το Μαυροβούνιο 9

ii. Η Μολδαβία 10

iii. Η Τουρκία 11

Γ. Από την Ελλάδα 12

2. Golden visas (χρυσές άδειες διαμονής) 13

Α. Με επένδυση κεφαλαίων 14

i. Η Γαλλία 14

ii. Η Ιταλία 16

iii. Η Ολλανδία 17

iv. Το Ηνωμένο Βασίλειο 18

v. Η Πορτογαλία 18

vi. Η Βουλγαρία 18

vii. Η Τσεχία 19

νiii. Το Λουξεμβούργο 19

Β. Με την αγορά ακίνητης περιουσίας 19

i. Η Μάλτα 20

ii. Η Κύπρος 20

Γ. Με επένδυση κεφαλαίων και αγορά ακίνητης περιουσίας 20

i. Η Ισπανία 20

ii. Η Ιρλανδία 20

iii. Η Λετονία 21

vi. Η Ελλάδα 21

ΜΕΡΟΣ Ι

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ GOLDEN VISA 25

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο

Άδεια διαμονής επενδυτή του άρ. 100 Ν 5038/2023 25

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο

Άδεια διαμονής για επενδυτικές δραστηριότητα
των άρ. 96, 97, 98 και 99 Ν 5038/2023 45

ΜΕΡΟΣ ΙΙ

ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΤΗΣ GOLDEN VISA 68

ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ GOLDEN VISA 76

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο

Πρώτο στάδιο - Έκδοση εθνικής θεώρησης εισόδου 76

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο

Δεύτερο στάδιο - Συγκέντρωση δικαιολογητικών 82

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο

Τρίτο στάδιο - Κατάθεση δικαιολογητικών και
λήψη βιομετρικών στοιχείων 98

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο

Τέταρτο στάδιο - Έκδοση απόφασης 101

ΜΕΡΟΣ IV

ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΤΗΣ GOLDEN VISA 106

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο

Προϋποθέσεις 106

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο

Διαδικασία 111

ΜΕΡΟΣ V

ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΤΗΣ GOLDEN VISA 121

ΜΕΡΟΣ VΙ

ΜΕΤΑΒΟΛΗ TΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ 126

ΜΕΡΟΣ VΙΙ

ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ
ΤΗΣ GOLDEN VISA 128

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο

Δικαίωμα διαμονής 128

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο

Δικαίωμα κυκλοφορίας στις χώρες Schengen 128

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο

Δικαίωμα εργασίας 130

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο

Δικαίωμα στην εκπαίδευση 131

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο

Δικαίωμα στην προστασία της υγείας 131

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6ο

Δυνατότητα αξιοποίησης του ακινήτου 132

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο

Δυνατότητα αγοράς αυτοκινήτου με ελληνικές πινακίδες 133

ΜΕΡΟΣ VΙΙΙ

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ 134

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο

Έκδοση Α.Φ.Μ. - Υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης στην Ελλάδα - Υποχρέωση καταβολής
φόρου στην Ελλάδα 134

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο 135

Εναλλακτικός τρόπος φορολόγησης
του άρ. 5Α Ν 4172/2013 135

ΜΕΡΟΣ ΙΧ

ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ 166

ΜΕΡΟΣ Χ

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΤΑΣΤΡΑΤΗΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΩΝ ΚΕΝΩΝ 170

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 180

Καθ’ ύλην ευρετήριο 183

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στην ξένη βιβλιογραφία και αρθρογραφία επικρατεί ο όρος «Olympic citizenship - ολυμπιακή ιθαγένεια», καθώς πολλά κράτη επιδιώκουν να προσελκύουν τους καλύτερους από όλον τον κόσμο με τη θέσπιση ευνοϊκών προϋποθέσεων για την απόκτηση ιθαγένειας. Ως καλύτεροι, βέβαια, νοούνται όσοι διαθέτουν εξαιρετικές αθλητικές ικανότητες ή σημαντικές ακαδημαϊκές περγαμηνές.

Τις τελευταίες, ωστόσο, δεκαετίες, πολλές χώρες έχουν προβεί σε ένα κυνήγι για την προσέλκυση όσων έχουν εξαιρετικά αξιοπρόσεκτους τραπεζικούς λογαριασμούς είτε με την απευθείας απονομή ιθαγένειας, είτε με τη χορήγηση αδειών διαμονής στο κράτος, που, σε αμφότερες τις περιπτώσεις, γίνεται η «εναπόθεση» μεγάλων ποσών. Η «εναπόθεση» αυτή γίνεται είτε μέσω της αγοράς ακίνητης περιουσίας, είτε μέσω της τοποθέτησης επενδυτικών κεφαλαίων.

Στην περίπτωση της απευθείας απονομής ιθαγένειας, γίνεται λόγος για «golden passports (χρυσά διαβατήρια)», ενώ στην περίπτωση της χορήγησης αδειών διαμονής γίνεται αναφορά στις «golden visas (χρυσές άδειες διαμονής)». Ο επιθετικός προσδιορισμός golden (χρυσός) χρησιμοποιείται για να τονίσει την ύπαρξη ανταλλακτικής σχέσης μεταξύ του εκάστοτε αιτητή ιθαγένειας ή άδειας

διαμονής και του κράτους και την απουσία οποιουδήποτε άλλου ουσιαστικού δεσμού του αιτητή με το κράτος.

1. Χορήγηση Golden Passports (χρυσά διαβατήρια)

Κάποιες χώρες απονέμουν απευθείας την ιθαγένεια σε πολίτες τρίτων χωρών με την προϋπόθεση της αγοράς ακινήτων ή της επένδυσης μεγάλων κεφαλαίων σε αυτές. Πρόκειται για τα λεγόμενα χρυσά διαβατήρια (golden passports).

Α. Από χώρες της E.Ε.

Από τα κράτη μέλη της Έ.Ε. μόνο τρία είχαν υιοθετήσει προγράμματα golden passport. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το 2020, εκκίνησε τις διαδικασίες για την άσκηση προσφυγής, λόγω παράβασης (άρ. 258 ΣΛΕΕ) κατά των χωρών αυτών, καθώς έκρινε ότι τα προγράμματα αυτά παραβιάζουν το άρ. 4, παρ. 3 ΣΕΕ (αρχή της ειλικρινούς συνεργασίας) και το άρ. 20 ΣΛΕΕ (ευρωπαϊκή ιθαγένεια). Δύο από τις τρεις αυτές χώρες αποφάσισαν τη λήξη της χορήγησης χρυσών διαβατηρίων.

i. Η Κύπρος

Mία από τις τρεις χώρες της Έ.Ε. με πρόγραμμα χορήγησης golden passports ήταν η Κύπρος, το οποίο άρχισε να λειτουργεί από το 2007 υπό το όνομα «Cyprus Citizenship by Investment (Κυπριακή Ιθαγένεια μέσω Επένδυσης)». Σύντομα, για να αποφευχθούν και οι όποιες κριτικές είχαν διατυπωθεί ως προς τους κινδύνους που μπορεί να εγκυμονούσε αυτή η εύκολη και γρήγορη χορήγηση ιθαγένειας, η κυβέρνηση είχε αποφασίσει την αλλαγή του ονόματος του προγράμματος από «Cyprus Citizenship by Investment (Κυπριακή Ιθαγένεια μέσω Επένδυσης)» σε «Cyprus Investment Programme (Κυπριακό Πρόγραμμα Επενδύσεων)» και την απαγόρευση της χρήσης των αναφορών «fast track procedure(γρήγορες διαδικασίες)», «sale of passports (πώληση διαβατηρίων)», «acquisition of

European citizenship(απόκτηση ευρωπαϊκής ιθαγένειας)» για την προώθηση και διαφήμιση του προγράμματος.

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με το πρόγραμμα αυτό, κάποιος αποκτούσε κυπριακή, και εν τέλει ευρωπαϊκή ιθαγένεια σε 6 μήνες από την πραγματοποίηση της επένδυσης, χωρίς τη συνδρομή κάποιας άλλης ουσιαστικής προϋπόθεσης, π.χ., γνώση γλώσσας, ανάγκη ενσωμάτωσης στην κυπριακή κοινωνία κά., αν α) επένδυε 2.000.000 ευρώ σε ακίνητη περιουσία στην Κύπρο ή στο κεφάλαιο κυπριακής εταιρείας ή στο κεφάλαιο σε alternative investment funds (AIF), β) προχωρούσε στη δωρεά 75.000 ευρώ στο Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (που αποτελεί τον εθνικό φορέα, αρμόδιο για την υποστήριξη και προώθηση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας στην Κύπρο) και γ) άλλων

75.000 ευρώ στον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης (που συνιστά έναν από τους κύριους φορείς υλοποίησης της στεγαστικής πολιτικής του κράτους, είτε εφαρμόζοντας δικά του Σχέδια, είτε αναλαμβάνοντας τη διαχείριση και προώθηση Κυβερνητικών Στεγαστικών Σχεδίων που διαχρονικά βοηθούν ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, να αποκτήσουν το δικό τους σπίτι).

Ο επενδυτής θα έπρεπε να διατηρήσει την επένδυσή του για πέντε χρόνια μετά την ημερομηνία της πολιτογράφησής του. Ωστόσο, στο διάστημα αυτό των πέντε ετών θα μπορούσε να τροποποιήσει την επένδυσή του, εφόσον λάμβανε σχετική έγκριση από το ΥπΟικ.

Το 2019, τέθηκε πλαφόν για την έκδοση μόνο 700 golden passports κατ’ έτος. Αυτό, ωστόσο, δεν επηρέασε την αποδοτικότητα του προγράμματος, δεδομένου ότι σε κανένα από τα προηγούμενα έτη δεν είχε επιτευχθεί η πολιτογράφηση περισσότερων των 700 πολιτών τρίτων χωρών μέσω αυτού του προγράμματος. Ενδεικτικά το 2019, είχαν εκδοθεί 579 χρυσά διαβατήρια.

Το πρόγραμμα «Cyprus Investment Programme» τερματίστηκε τον Νοέμβριο του 2020 λόγω, αφενός, των καταγγελιών για την εμπλοκή στελεχών της κυπριακής κυβέρνησης στις διαδικασίες για τη χορήγηση golden passports σε καταδικασθέντες ή σε φυγόδικους ή σε άτομα που τους είχαν επιβληθεί διεθνείς κυρώσεις ή σε διευθύνοντες συμβούλους ξένων ή κυπριακών εταιριών, χωρίς να είναι ιδιοκτήτες τους και, αφετέρου, λόγω της έναρξης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των διαδικασιών για την άσκηση προσφυγής, εξαιτίας παράβασης, με την υποβολή όχλησης κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 20.10.20.

Να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του προγράμματος χορηγήθηκε η κυπριακή ιθαγένεια σε 6.779 άτομα, εκ των οποίων το 53% ήταν σε συνοδεύοντα μέλη των αιτητών του προγράμματος. Μετά τη λήξη του προγράμματος και μέχρι τις αρχές του 2023, ανακλήθηκαν οι αποφάσεις χορήγησης της κυπριακής

ιθαγένειας από 222 άτομα, από τα οποία τα 63 ήταν αιτητές και τα 159 συνοδεύοντα μέλη.

ii. Η Μάλτα

Η Μάλτα είχε, ήδη από το 2014, θέσει σε ισχύ το Malta Individual Investor Programme (MIIP), το οποίο, όμως, καταργήθηκε λόγω της επίτευξης του ανώτατου τιθέμενου ορίου χορηγούμενων ιθαγενειών. Το 2020, εισήχθη το πρόγραμμα Malta citizenship by naturalization for exceptional services, το οποίο θέτει ως πλαφόν την έκδοση 400 golden passports κατ’ έτος ή 1.500 golden passports συνολικά.

Βάσει του νέου προγράμματος, πολίτης τρίτης χώρας μπορεί να αποκτήσει τη μαλτέζικη ιθαγένεια εντός 12 έως 18 μηνών από την υποβολή της αίτησης πολιτογράφησης, εάν σωρευτικά α) επενδύσει τουλάχιστον 600.000 ή 750.000 ευρώ, ανάλογα με την περίοδο παραμονής στη χώρα, στο National Development Fund (Κρατικό Ταμείο Ανάπτυξης), β) προχωρήσει στη δωρεά 10.000 ευρώ σε έναν εγκεκριμένο από το Community Malta Agency, μη κυβερνητικό οργανισμό και γ) αγοράσει ακίνητη περιουσία αξίας 700.000 ευρώ ή μισθώσει ακίνητο με ετήσιο ενοίκιο τουλάχιστον 16.000

ευρώ, για, το ελάχιστο, πέντε χρόνια. Το συνολικό ύψος της επένδυσης ανέρχεται, δηλαδή, στο 1.400.000 ευρώ.

Ο πολίτης τρίτης χώρας μπορεί να υποβάλει την αίτηση, εφόσον έχει, προηγουμένως, διαμείνει για 12 μήνες (ή 36 μήνες, οπότε και μειώνεται το ποσό της επένδυσης) στη χώρα, αποδεικνύοντας με τον τρόπο αυτό τη δημιουργία και την ύπαρξη δεσμών με αυτήν. Δεν απαιτείται, ωστόσο, η αδιάλειπτη παρουσία του στη Μάλτα για 365 συνεχόμενες ημέρες, αλλά αρκεί η πάροδος του ανωτέρω αυτού διαστήματος από την πραγματοποίηση της επένδυσης και η απόδειξη της ύπαρξης πραγματικού δεσμού με τη χώρα, π.χ., με συχνές επισκέψεις κατ’ έτος κτλ.

Στις 20.10.20, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκκίνησε τις διαδικασίες για την άσκηση προσφυγής, λόγω παράβασης, με την υποβολή όχλησης κατά της Μάλτας. Λόγω της έναρξης του νέου προγράμματος, στις 09.06.2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέστειλε μία συμπληρωτική όχληση. Στις 02.03.2022, η Μάλτα ανέστειλε επ’αόριστον τη χορήγηση golden passports σε πολίτες της Ρωσίας και της Λευκορωσίας συμμορφφούμενη με τη σχετική σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στις 06.04.2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, λόγω

της μη λήψης επαρκών εξηγήσεων, απέστειλε αιτιολογημένη γνώμη και στις 29.09.2022 ασκήθηκε προσφυγή λόγω παράβασης (C-181/23).

iii. Η Βουλγαρία

Mία ακόμη χώρα που δεν εξαρτούσε τη χορήγηση της ιθαγένειας από την προηγούμενη φυσική παρουσία του ενδιαφερόμενου σε αυτήν είναι η Βουλγαρία. Συγκεκριμένα, για τη χορήγηση της βουλγαρικής ιθαγένειας απαιτούνταν είτε η επένδυση τουλάχιστον 512.000 ευρώ σε κρατικά ομόλογα ή κάποια επιχειρηματική δραστηριότητα και η πενταετής διαμονή στη χώρα, είτε η επένδυση 1.000.000 ευρώ σε κρατικά ομόλογα ή κάποια επιχειρηματική δραστηριότητα και μονοετής διαμονή στη χώρα. Για την πλήρωση της προϋπόθεσης της διαμονής, αρκούσε η πάροδος των ανωτέρω διαστημάτων από την πραγματοποίηση της επένδυσης και όχι η φυσική παρουσία του επενδυτή στη χώρα. Θα πρέπει, βέβαια, να επισημανθεί ότι για την περίοδο 2013-2019, έχουν χορηγηθεί 50 μόνο χρυσά διαβατήρια, γεγονός που καθιστά αποτυχημένο το εν λόγω πρόγραμμα.

To 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της διαδικασίας για την προσφυγή λόγω παράβασης, εκκίνησε ανεπίσημες συζητήσεις σχετικά με τη νομιμότητα του προγράμματος αυτού. Στις 24.03.2022, ψηφίστηκαν τροποποιήσεις του Κώδικα Ιθαγένειας, που καταργούσε το εν λόγω golden passport πρόγραμμα.

Β. Από χώρες εκτός της Έ.Ε.

Εντούτοις, ο θεσμός των golden passports δεν αποτελεί ευρωπαϊκή καινοτομία. Τα χρυσά διαβατήρια πρωτοεμφανίστηκαν στα νησιωτικά κράτη της Καραϊβικής και συγκεκριμένα από το 1984 στην Ομοσπονδία Αγίου Χριστοφόρου και Νέβις (Saint Kitts and Nevis), από το 1993 στην Κοινοπολιτεία της Δομινίκας (Commonwealth of Dominica), από το 2013 στην Αντίγκουα και Μπαρμπούντα (Antigua and Barbuda), από το 2013 στη Γρενάδα (Grenada) και από το 2015 στην Αγία Λουκία (Saint Lucia). Περαιτέρω, τα χρυσά διαβατήρια τα συναντάμε από το 2015 στη Δημοκρατία του Βανουάτου (Vanuatu), από το 2017 στην Τουρκία και από το 2018 στην Μολδαβία. Ενδεικτικά, θα γίνει αναφορά στο πρόγραμμα golden passport κρατών του ευρωπαϊκού χώρου.

i. Το Μαυροβούνιο

Στις 03 Οκτωβρίου 2019, το Μαυροβούνιο έθεσε σε εφαρμογή το πρόγραμμα χορήγησης χρυσών διαβατηρίων. Το εν λόγω πρόγραμμα είχε βραχύβια ισχύ, καθώς ολοκληρώθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2021.

Ειδικότερα, για τη χορήγηση της ιθαγένειας του Μαυροβουνίου ήταν δυνατή η επιλογή μιας από τις παρακάτω περιπτώσεις:

1. Η επένδυση 250.000 ευρώ σε μη αναπτυγμένη περιοχή στο Μαυροβουνίου ή 450.000 ευρώ σε αναπτυγμένη περιοχή. Στην τελευταία, βέβαια, περίπτωση, θα έπρεπε να καταβληθούν και 100.000 ευρώ για την εν γένει ανάπτυξη του Μαυροβουνίου, αυξάνοντας το συνολικό κόστος της επένδυσης σε αναπτυγμένη περιοχή στα 550.00 ευρώ, ωθώντας τους υποψήφιους έμμεσα στην πρώτη εκδοχή.

2. Η επένδυση σε τουριστικό κατάλυμα, ύψους 5.000.000 ευρώ και η δημιουργία 25 θέσεων εργασίας ή η επένδυση σε ξενοδοχεία πέντε αστέρων, ύψους 15.000.000 ευρώ και η δημιουργία 80 θέσεων εργασίας.

3. Η επένδυση στον πρωτογενή γεωργικό τομέα, ύψους τουλάχιστον 2.000.000 ευρώ και η δημιουργία τουλάχιστον 10 θέσεων εργασίας.

4. Η επένδυση στον τομέα της ξυλείας, ύψους 4.000.000 ευρώ και η δημιουργία τουλάχιστον 20 θέσεων εργασίας.

5. Η επένδυση στον τομέα της αλιείας, ύψους τουλάχιστον 3.500.000 ευρώ και η δημιουργία 20 θέσεων εργασίας.

ii. Η Μολδαβία

Πολίτης τρίτης χώρας μπορεί να αποκτήσει τη μολδαβική ιθαγένεια εντός τριών μηνών από την υποβολή του πλήρους φακέλου της αίτησης πολιτογράφησης, εφόσον, εναλλακτικά:

1) είτε προβεί σε δωρεά, μη επιστρέψιμη, στο Κρατικό Δημόσιο Ταμείο για την Οικονομική Ανάπτυξη (Public Investement Fund PIF), ελάχιστου ύψους μεταξύ 100.000 έως 155.000 ευρώ, ανάλογα με τον αριθμό των αιτούντων,

2) είτε αγοράσει ακίνητη περιουσία αξίας 250.000 ευρώ,

3) είτε επενδύσει σε κρατικά ομόλογα, μετοχές, χρεόγραφα αξίας 250.000 ευρώ, μη ρευστοποιήσιμων για μια πενταετία. Με τη λήξη της πενταετίας, ο επενδυτής αποζημιώνεται πλήρως από την κυβέρνηση.

iii. Η Τουρκία

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η περίπτωση της Τουρκίας, η οποία προχώρησε στη θεσμοθέτηση του προγράμματος golden passport, ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2018. Αναλυτικότερα, πολίτης τρίτης χώρας μπορεί να αποκτήσει την τουρκική ιθαγένεια, εφόσον, εναλλακτικά:

1) Αγοράσει ακίνητη περιουσία (εμπορική ή αστική κατοικία) αξίας 400.000 δολαρίων, με την προϋπόθεση της μη μεταπώλησής της για τρία χρόνια.

Λόγω της υποτίμησης της τουρκικής λίρας, οι τιμές αγοράς ακινήτου είναι χαμηλές. Το πρόγραμμα αυτό του τουρκικού golden passport έχει ιδιαίτερη απήχηση σε επενδυτές από το Ιράκ, την Αίγυπτο, το Αφγανιστάν, τη Σαουδική Αραβία και τη Συρία, οι οποίοι προχωρούν στην αγορά ακινήτων κατά κύριο λόγο στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη και στην Άγκυρα.

2) Καταθέσει τουλάχιστον 500.000 δολάρια σε τουρκική τράπεζα, με δυνατότητα απόσυρσης των χρημάτων μετά από τρία χρόνια.

3) Επενδύσει σε τουρκικά κρατικά ομόλογα, αξίας 500.000 δολαρίων, μη ρευστοποιήσειων για τρία χρόνια.

4) Αγοράσει μετοχές αξίας 500.000 δολαρίων σε Κεφάλαια Επιχειρηματικών Συναλλαγών (Venture capital funds), με δυνατότητα μεταπώλησής τους μετά από τρία χρόνια.

5) Επενδύσει 500.000 δολλάρια σε κεφάλαιο τουρκικής εταιρείας, με τη δημιουργία 50 θέσεων εργασίας και δυνατότητα πώλησης του μεριδίου του μετά από τρία χρόνια.

Γ. Από την Ελλάδα

Η ελληνική κυβέρνηση είχε, ήδη από το 2019, εξαγγείλει τη θεσμοθέτηση του προγράμματος golden passports και στη χώρα μας και προωθούσε τη σύνταξη σχεδίου νόμου, το οποίο θα χορηγούσε την ελληνική ιθαγένεια σε πολίτη τρίτης χώρας που αποκτά κατά πλήρη κυριότητα, νομή και κατοχή ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα, αξίας τουλάχιστον 2.000.000 ευρώ. Την ελληνική υπηκοότητα θα μπορούσε να λάβει πολίτης τρίτης χώρας, ακόμη και εάν έχει αποκτήσει ακίνητη περιουσία αξίας τουλάχιστον 2.000.000 ευρώ μέσω ΝΠ, υπό την προϋπόθεση ότι οι μετοχές ή τα εταιρικά μερίδια θα ανήκαν εξ ολοκλήρου στον ίδιο. Ο ίδιος θα έπρεπε, επίσης, να καθίσταται μόνιμος κάτοικος Ελλάδας με κατοικία αγοραίας αξίας τουλάχιστον 500.000 ευρώ και να καταβάλλει ετησίως τουλάχιστον 50.000 ευρώ, ως έξοδα συντήρησης της κατοικίας. Προκειμένου, δε, να αποφευχθούν απάτες, το σχέδιο προέβλεπε συγκεκριμένες δικλίδες ασφαλείας. Ειδικότερα, για να χορηγηθεί η υπηκοότητα, θα έπρεπε το τίμημα της ακίνητης περιουσίας να καταβληθεί συνολικά και κατά την υπογραφή του συμβολαίου αγοράς. Το τίμημα θα καταβαλλόταν με δίγραμμη τραπεζική επιταγή ή με κατάθεση τραπεζικού εμβάσματος στον λογαριασμό του δικαιούχου. Ο λογαριασμός έπρεπε να τηρείται σε ελληνική τράπεζα ή σε πιστωτικό ίδρυμα που τελεί υπό την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Επιπλέον, σχεδιαζόταν να τεθεί όριο στον αριθμό των πολιτογραφήσεων που θα επιτρέπονταν κάθε χρόνο, το οποίο θα ήταν 200 ετησίως.

Ωστόσο, η συνταγματικότητα μίας τέτοιας νομοθετικής επιλογής στη χώρα μας θα ήταν αμφίβολη, καθώς σύμφωνα με την απόφαση ΣτΕ 460/2013, «ελάχιστος όρος και όριο των σχετικών νομοθετικών ρυθμίσεων για την απονομή της ελληνικής ιθαγένειας είναι η ύπαρξη γνησίου δεσμού του αλλοδαπού προς το ελληνικό κράτος και την ελληνική κοινωνία, τα οποία δεν είναι οργανισμοί ασπόνδυλοι και δημιουργήματα εφήμερα αλλά παριστούν διαχρονική ενότητα με ορισμένο πολιτιστικό υπόβαθρο, κοινότητα με σχετικώς σταθερά ήθη και έθιμα, κοινή γλώσσα με μακρά παράδοση, στοιχεία τα οποία μεταβιβάζονται από γενεά σε γενεά με την βοήθεια μικρότερων κοινωνικών μονάδων (οικογένεια) και οργανωμένων κρατικών μονάδων (εκπαίδευση). Εάν παρεγνωρίζετο η προϋπόθεση του ουσιαστικού δεσμού και ο νομοθέτης – εναλλασσόμενος κατά θεμελιώδη αρχή του δημοκρατικού πολιτεύματος – μπορούσε να τον αγνοήσει και να ελαχιστοποιήσει τα προσόντα κτήσεως της ιθαγενείας, τότε πρακτικώς θα μπορούσε και να προσδιορίσει αυθαιρέτως την σύνθεση του λαού, με την προσθήκη απροσδιορίστου αριθμού προσώπων ποικίλης προελεύσεως, με χαλαρή ή ανύπαρκτη ενσωμάτωση, με ό,τι τούτο θα συνεπήγετο για την συνταγματική τάξη και τη λειτουργία του πολιτεύματος, καθώς και την ομαλή, ειρηνική εξέλιξη της κοινωνικής ζωής, λαμβανομένου σοβαρά υπόψη και του γεγονότος ότι το status της ιθαγένειας είναι αμετάκλητο, αφού η σχετική συνταγματική ρύθμιση (άρθρο 4 παρ. 3) απαγορεύει την αφαίρεση της ιθαγένειας πλην δύο περιοριστικά καθοριζομένων περιπτώσεων (εκούσια απόκτηση άλλης ιθαγένειας, ανάληψη σε ξένη χώρα υπηρεσίας αντίθετης προς τα εθνικά συμφέροντα)» (σκ. 6).

2. Golden visas (χρυσές άδειες διαμονής)

Τα περισσότερα κράτη της Ε.Ε. προτιμούν να θεσμοθετούν ευνοϊκές ρυθμίσεις προκειμένου να χορηγούνται άδειες διαμονής, αντί να εισάγουν ευνοϊκές ρυθμίσεις για την απονομή ιθαγένειας. Οι άδειες αυτές διαμονής, η χορήγηση των οποίων εξαρτάται ή από την προηγούμενη αγορά ακινήτου ή/ και από την τοποθέτηση επενδυτικών κεφαλαίων στη χώρα, είναι γνωστές ως χρυσές άδειες δι-

αμονής (golden visas). Οι συγκεκριμένες άδειες ανοίγουν και τον δρόμο για την απόκτηση ιθαγένειας σε ύστερο, όμως, χρόνο.

Α. Με επένδυση κεφαλαίων

Παραδείγματα χωρών που εξαρτούν τη χορήγηση της χρυσής άδειας μόνο από την επένδυση κεφαλαίων στην οικονομία της χώρας ή σε συγκεκριμένους τομείς της είναι:

i. Η Γαλλία

α) Με το Economic Residence permit με την επένδυση ή με τη δέσμευση της πραγματοποίησης επένδυσης 10.000.000 ευρώ σε κεφάλαιο γαλλικών εταιρειών και τη δημιουργία ή τη διατήρηση ή τη δέσμευση δημιουργίας ή διατήρησης τουλάχιστον 50 θέσεων εργασίας. Η επένδυση μπορεί να γίνει και μέσω ΝΠ, στο οποίο το ΦΠ-επενδυτής κατέχει το 30% του κεφαλαίου.

Το πρόγραμμα αυτό λειτούργησε από το 2008 μέχρι το 2016 βάσει των άρ. 314-15, 314-5, 314-6 του γαλλικού Κώδικα εισόδου και παραμονής των αλλοδαπών και των αιτούντων άσυλο.

β) Με το Talent Passport scheme,

– με την ίδρυση γαλλικής εταιρείας ή αγορά μεριδίων γαλλικής εταιρείας, ύψους 30.000 ευρώ,

– με την πραγματοποίηση άμεσης οικονομικής επένδυσης με τη μορφή ιδίων κεφαλαίων, χορήγησης δανείων μεταξύ θυγατρικών εταιρειών, δηλαδή άμεσα δάνεια μεταξύ επενδυτών και εταιρειών, στις οποίες έχουν επενδύσει ή δάνειο μεταξύ εταιρειών του ίδιου ομίλου,

– με την επανεπένδυση κερδών/μη διανεμημένων μεριδίων - με την εμπλοκή σε ένα καινοτόμο οικονομικό σχέδιο αναγνωρισμένο από κρατική οντότητα.

γ) Με το French Tech visa:

– Με την επένδυση τουλάχιστον 300.000 ευρώ σε κεφάλαιο γαλλικών start up εταιρειών και τη δημιουργία 28 θέσεων εργασίας εντός τεσσάρων (4) ετών από την πραγματοποίηση της επένδυσης στη Γαλλία. Η επένδυση μπορεί να γίνει είτε άμεσα από το ίδιο το ΦΠ-επενδυτή, είτε μέσω ΝΠ, στο οποίο το ΦΠ-επενδυτής κατέχει το 30% του κεφαλαίου του. Σε κάθε, πάντως, περίπτωση, το ΦΠ επενδυτής, πρέπει να κατέχει τουλάχιστον το 10% του κεφαλαίου της γαλλικής εταιρείας, στην οποία επενδύει.

– Με την ίδρυση γαλλικής start up εταιρείας, εφόσον το ΦΠ-επενδυτής α) διαθέτει κατ’ έτος οικονομικούς πόρους ή ακαθάριστο ετήσιο μισθό, ίσο με τον γαλλικό ελάχιστο μισθό και β) έχει επιλεγεί από έναν από τους διαπιστευμένους Tech Visa συνεργάτες Incubators ή Accelerators.

ii. Η Ιταλία

α) με την αγορά κρατικών ομολόγων ύψους δύο εκατομμυρίων (2.000.000) ευρώ ή

β) με δωρεά 1.000.000 ευρώ σε ένα έργο δημοσίου ενδιαφέροντος στους τομείς του πολιτισμού, της εκπαίδευσης, της μετανάστευσης, της επιστημονικής έρευνας, της διατήρησης της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς ή

γ) με την αγορά μεριδίων ή μετοχών ιταλικών εταιρειών ΑΕ ύψους 500.000 ευρώ ή

δ) με την επένδυση 250.000 ευρώ σε ιταλική start up εταιρεία.

Το εν λόγω πρόγραμμα ξεκίνησε στις 16.11.2017 και τροποποιήθηκε στις 14.09.2018. Η golden visa χορηγείται για την πραγματοποίηση μίας μόνο από τις ανωτέρω επενδύσεις και όχι συνδυαστικά.

iii. Η Ολλανδία

α) με την επένδυση 1.250.000 ευρώ σε startups ή σε κεφάλαια επιχειρηματικών συναλλαγών (venture capital fund) και

β) με τη δημιουργία τουλάχιστον δέκα (10) θέσεων εργασίας μέσα σε πέντε (5) χρόνια από την πραγματοποίηση της επένδυσης και

γ) με τη συμβολή της επένδυσης στην ολλανδική οικονομία, η αξιολόγηση της οποίας γίνεται από τον ολλανδικό Οργανισμό Επιχειρήσεων (Rijksdienst voor Ondernemend - RVO). Ενδεικτικά, λαμβάνονται υπόψη, μεταξύ άλλων, η καταχώριση διπλώματος ευρεσιτεχνίας, η πραγματοποίηση επένδυσης σε καινοτόμο τε-

χνολογικό ή μη τομέα, η ύπαρξη διευρυμένου δικτύου πελατών, η τεχνογνωσία.

Οι ανωτέρω προϋποθέσεις θα πρέπει να συνέτρεχαν σωρευτικά. Η κατάθεση του επενδυόμενου ποσού έπρεπε να πραγματοποιηθεί σε ολλανδική τράπεζα ή σε τράπεζα άλλου κράτους-μέλους της Ε.Ε. με υποκατάστημα στην Ολλανδία, που ελέγχεται από την De Nederlandshe Bank.

Το εν λόγω πρόγραμμα ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2013 και έληξε τον Μάρτιο του 2024.

iv. Το Ηνωμένο Βασίλειο

Με το Innovator Founder Visa scheme με την επένδυση τουλάχιστον 50.000 αγγλικών λιρών για την ίδρυση και λειτουργία επιχείρησης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η επιχειρηματική ιδέα θα πρέπει να είναι νέα, καινοτόμα, βιώσιμη και επεκτάσιμη, που θα βεβαιώνεται από διαπιστευμένους φορείς έγκρισης (endorsing bodies).

v. Η Πορτογαλία

α) με την επένδυση 250.000 ευρώ στις τέχνες, στην ανακατασκευή ή ανακαίνιση έργων της εθνικής κληρονομιάς ή

β) με την επένδυση 500.000 ευρώ σε επιστημονικές και τεχνολογικές δραστηριότητες ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ ή

γ) με την επένδυση 500.000 ευρώ για την απόκτηση μεριδίων σε investment funds ή venture capital, που έχουν δεσμευτεί για την κεφαλαιοποίηση εταιρειών που έχουν συσταθεί, βάσει της πορτογαλικής νομοθεσίας, με διάρκεια τουλάχιστον πέντε ετών και με τουλάχιστον 60% του επενδυτικού χαρτοφυλακίου σε εταιρείες με έδρα στην πορτογαλική επικράτεια.

vi. Η Βουλγαρία

α) με επένδυση 512.000 ευρώ σε Αμοιβαία Κεφαλαία Εναλλακτικών Επενδύσεων (AIF Fund Investment),

β) με επένδυση 512.000 ευρώ σε Διαπραγματεύσιμα Αμοιβαία Κεφάλαια (ETF Fund Investment).

Αυτό το ποσό μπορεί να επενδυθεί σε ένα μόνο AIF ή ETF Fund Investment ή να κατανεμηθεί σε πολλά AIF ή ETF Fund Investment, αντίστοιχα, για να μετριαστεί ο κίνδυνος. Το AIF ή ETF Fund Investment πρέπει να έχει έδρα στη Βουλγαρία, να το διαχειρίζεται Βούλγαρος διαχειριστής κεφαλαίων και να επενδύει μόνο σε περιουσιακά στοιχεία (μετοχές και ομόλογα) βουλγαρικών εταιρειών.

vii. Η Τσεχία

Με την επένδυση 2.800.000 ευρώ σε κεφάλαιο τσεχικής εταιρείας και τη δημιουργία τουλάχιστον 20 νέων θέσεων εργασίας. Το 60% της επένδυσης, ήτοι 1.800.000 ευρώ, μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (κινητών ή ακινήτων), π.χ., ακίνητη περιουσία, μηχανήματα, know-how κτλ.

νiii. Το Λουξεμβούργο

α) με την επένδυση 500.000 ευρώ σε ήδη συσταθείσα λουξεμβουργιανή επιχείρηση, με την υποχρέωση διατήρησης των υπαρχόντων θέσεων εργασίας για 5 χρόνια ή

β) με την επένδυση 500.000 ευρώ σε νεοσυσταθείσα λουξεμβουργιανή επιχείρηση με την υποχρέωση δημιουργίας τουλάχιστον 5 θέσεων εργασίας εντός τριετίας ή

γ) με την κατάθεση 20.000.000 ευρώ σε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, εγκατεστημένο στο Λουξεμβούργο, το οποίο πρέπει να διατηρηθεί για τουλάχιστον πέντε χρόνια.

Β. Με την αγορά ακίνητης περιουσίας

Παραδείγματα χωρών που εξαρτούν τη χορήγηση της χρυσής άδειας μόνο από την αγορά ακινήτου είναι:

i. Η Μάλτα

α) τη μίσθωση ακινήτου στην Μάλτα ύψους 10.000 ή 12.000 ευρώ/έτος, ανάλογα με την περιοχή, για πέντε χρόνια και

β) την αγορά ακινήτου στην Μάλτα ύψους τουλάχιστον 300.000 ευρώ στη Νότια Μάλτα και στο Gozo και 350.000 ευρώ στη Βόρεια και Κεντρική Μάλτα και

γ) τη δωρεά 68.000 ευρώ στο κράτος και 2.000 σε ΜΚΟ και

δ) την ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων αξίας τουλάχιστον 500.000 ευρώ, εκ των οποίων 150.000 ευρώ να είναι κατατεθειμένα σε τραπεζικό λογαριασμό.

ii. Η Κύπρος

με την αγορά ακίνητης περιουσίας ύψους 300.000 ευρώ

Γ. Με επένδυση κεφαλαίων και αγορά ακίνητης περιουσίας

Οι περισσότερες, εντούτοις, χώρες εξαρτούν τη χορήγηση της χρυσής άδειας, τόσο από την αγορά ακίνητης περιουσίας, όσο και από την επένδυση κεφαλαίων, όπως:

i. Η Ισπανία

α) με την αγορά ακίνητης περιουσίας, ύψους 500.000 ευρώ ή

β) με την επένδυση ύψους 2.000.000 ευρώ σε κρατικά ομόλογα ή

γ) με την εισφορά κεφαλαίου αξίας 1.000.000 ευρώ για την απόκτηση μετοχών σε ισπανικές εταιρίες ή

δ) με τη μεταφορά 1.000.000 ευρώ σε τραπεζική κατάθεση.