Αναρωτώμενος γιατί να πληρώνει ένας εργαζόμενος-ελεύθερος επαγγελματίας ασφαλιστικές εισφορές μέχρι και 1.400 ευρώ τον μήνα, κατέληξα στο ότι ο μόνος λόγος για να συνεχίσει να το κάνει είναι αν αναμένει να φτάσει το προσδόκιμο ζωής στα 120 χρόνια για να μπορέσει να πάρει ως σύνταξη -υπό την προϋπόθεση ότι θα υφίσταται μέχρι τότε ο όρος- όσα έδωσε σε εισφορές. Όσοι τυχεροί, ωστόσο, ζήσουν την εποχή που ο άνθρωπος κατακτήσει την αιω νιότητα, αυτοί μπορούν να βγουν μέχρι και κερδισμένοι.

Μπροστά στον παραλογισμό και την απελπισία, η μόνη διέξοδος να συνεχίσει κανείς να παράγει και να προοδεύει είναι να εγκαταλείψει τη μάχη της λογικής και να αφεθεί στις προσδοκίες του μέλλοντος που υπόσχονται η σύγχρονη γενετική, η αναζωογονητική ιατρική και η νανοτεχνολογία. Με υπέρτατο στόχο την οριστική νίκη επί του θανάτου μέχρι το έτος 2200, οι πιο αισιόδοξοι από τους επιστήμονες που είναι ταγμένοι σε αυτήν τη μάχη πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο μπορεί να είναι εφικτό ακόμα και κατά το έτος 2100

Ας μην είμαστε όμως μαξιμαλιστές. Της αιωνιότητας προηγείται ένας (πιο) ρεαλιστικός στόχος που έχει τεθεί για τον 21ο αιώνα και ο οποίος είναι, καταρχάς, ο διπλασιασμός του προσδόκιμου ζωής, που σήμερα φθάνει κοντά στα 80 έτη στις χώρες της Δύσης. Με ορόσημο το έτος 2050, όλο και περισσότεροι επιστήμονες πιστεύουν ότι όπως ο 20ος αιώνας, σε σχέση με τον 19ο, σχεδόν διπλασίασε το προσδόκιμο από τα 40 στα 70 έτη, έτσι και η πρόκληση να προσεγγίσει ο άνθρωπος το ηλιγγιώδες για σήμερα όριο των 150 ετών όλο και πλησιάζει.

Για την επιστήμη ο θάνατος δεν είναι παρά ένα τεχνικό πρόβλημα και ως τέτοιο αντιμετωπίζεται με τεχνικούς όρους και τρόπους που μόνο η τεχνολογία μπορεί να προσφέρει. Η πρόκληση είναι τεράστια, η συζήτηση παλιά και τα χρήματα πίσω από αυτήν πολλά. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι σήμερα όλη η Silicon Valley ρίχνει τα καλύτερα ταλέντα της μαζί με άθφονους πόρους επάνω στο στοίχημα της ανθρώπινης θνητότητας.

Η Google επενδύει στην αιωνιότητα του Homo Sapiens το 36%, δηλ. 720 εκ., από ένα fund αξίας 2 δισ. δολαρίων που έχει συστήσει για αυτόν τον σκοπό, προσλαμβάνοντας κορυφαίους γεροντολόγους, όπως τον Aubrey de Grey (a road map to end aging) και τον ευρυμαθή εφευρέτη Ray Kuzweil, ο οποίος έναν χρόνο μετά τον διορισμό του ως επί κεφαλής μηχανικός της Google ορίστηκε υπεύθυνος της θυγατρικής της, Calico, της οποίας το εταιρικό όραμα είναι «η νίκη επί του θανάτου» (to solve death).

Eνας άλλος «αιωνιολόγος» της Silicon Valley, ο Peter Thiel, συνιδρυτής της PayPal, με προσωπική περιουσία που ξεπερνάει τα 2 δισ. δολάρια, αποκάλυψε πρόσφατα σε μια συνέντευξη Τύπου ότι ο ίδιος σκοπεύει «να ζήσει για πάντα» εξηγώντας ότι κατά τη δική του αντίληψη υπάρχουν τρεις τρόποι να προσεγγίσει κανείς τον θάνατο: ή τον αποδέχεσαι, ή τον αρνείσαι, ή τον πολεμάς, θέλοντας έτσι να δείξει ότι έχει επιλέξει τον τελευταίο, μέσα από τη δημουργία ενός άλλου εταιρικού σχήματος που επενδύει πολλά χρήματα για αυτόν τον σκοπό.

Στην υποθετική περίπτωση ύπαρξης ενός μελλοντικού «αθάνατου» ανθρώπου, με την έννοια ότι οι επιστήμες επιμήκυνσης της ζωής δεν θα μπορούν να κάνουν κάτι για να επαναφέρουν στη ζωή κάποιον που π.χ. σκο-
τώθηκε στον πόλεμο, αλλά θα μπορούν να αντιμετωπίσουν το τεχνικό πρόβλημα της γήρανσης -ίσως με μια τακτική, ανά δεκαετία, επίσκεψη σε ένα κέντρο επιμήκυνσης ζωής-, η ζωή του μέλλοντος θα αποκτήσει τα δικά της ιδιαίτερα προβλήματα τόσο για τον βιονικό άνθρωπο που θα ζήσει αυτήν την επιμήκυνση όσο και για τον περίγυρο του.

Αν σήμερα τα ζευγάρια που διανύουν μαζί 50 ή 60 χρόνια γάμου επιβραβεύονται θριαμβευτικά, ας φανταστούμε τον παντρεμένο του μέλλοντος με προσδόκιμο τα 150 χρόνια να έχει να διανύσει 110 χρόνια κοινής συζυγικής ζωής (έλεος) στην περίπτωση που παντρεύτηκε στα 40 του. Το ίδιο απελπισπιστικό θα είναι να περιμένεις 70 χρόνια να συνταξιοδοτηθεί ο ακριβώς από πάνω σου για να έρθει η σειρά σου, να μπεις στην
επετηρίδα των αδιόριστων π.χ. μαθηματικών του μέλλοντος, ή, σε επίπεδο πολιτικής, να κυβερνούν ακόμα στον κόσμο τύποι σαν τον Στάλιν, ο οποίος αν ζούσε αυτήν την εποχή θα άρχιζε να ψάχνει τον διάδοχο του, ή τον Κιμ Ιλ Γουνγκ, που αν καταφέρει σύντομα να εξοντώσει και τα εναπομείναντα μέλη της οικογένειάς του, η Β. Κορέα θα έχει την «τύχη» να τον έχει στο τιμόνι της για τα επόμενα 120 χρόνια!

Πάντως, είτε για καλό είτε για κακό, γεγονός είναι ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη πρόκληση στην ατζέντα του μέλλοντος για τον άνθρωπο από την αντιπαράθεσή του με τις δυνάμεις του Θείου. Πέραν της πρόκλησης, η αγορά και μόνο του «αθάνατου ανθρώπου» είναι τόσο παγκόσμια και ανεξάντλητη που κανείς δεν μπορεί να την αγνοήσει.

Όλα ξεκίνησαν με το άνοιγμα των ειδοποιητηρίων των ασφαλιστικών εισφορών μόλις του Ιανουαρίου του 2017...
Πηγές: Aubrey de Grey, A road map to end aging, Tedx
Homo Deus, Yuval Harari, a Brief History of Tomorrow,
Harvill Secker, London

Αντώνης Καρατζάς, LLB, MBA
adonik@nb.org