Μιλώντας για ενηµέρωση, όχι µόνο στην Ελλάδα αλλά και τον κόσµο, όλοι έχουµε στο πίσω µέρος του µυαλού µας µια παγκόσµια σταθερά που ακούει στο όνοµα BBC. Όλοι οι υπόλοιποι ακολουθούν. Γιατί BBC; Για την ανεξάρτητη ενηµέρωση, τη βαθιά ανάλυση, την πληθώρα των επιλογών, τις µοναδικές αποστολές και τα παράτολµα ρεπορτάζ µε συνεργεία κορυφαίων δηµοσιογράφων και τεχνικών που επιχειρούν στις πιο αφιλόξενες και απόµακρες γωνιές του πλανήτη.

Κάθε µύθος για να φτιαχτεί, χρειάζεται φαντασία, για να συντηρηθεί όµως λεφτά. Ενίοτε µάλιστα τόσα πολλά που µπροστά τους λυγίζουν και οι πιο αυστηρές βρετανικές σταθερές όπως η απόλυτη διαχρονική ασυλία σε έναν ακλόνητο θεσµό όπως αυτόν του BBC. Όλα αυτά µέχρι πρόσφατα.

Την ηµέρα που στην πρωθυπουργική κατοικία ο Βρετανός πρωθυπουργός Boris Johnson ανακοίνωνε πανηγυρικά την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ δεν φώναξε το BBC να καλύψει τις δηλώσεις του, το ιστορικό αυτό γεγονός κάλυψαν εσωτερικά συνεργεία της Downing Street. Το BBC ως «αντίποινα» αυτής της απίστευτης απιστίας δεν µετέδωσε τις δηλώσεις του για το BREXIT.

Ήταν µια από τις τακτικές του ανταρτοπόλεµου που έχει ξεσπάσει µεταξύ της Βρετανικής κυβέρνησης και του εµβληµατικού µέσου ενηµέρωσης µε πρόσφατο παράδειγµα το µποϋκοτάζ του δηµοφιλούς ραδιοφωνικού σταθµού του BBC από τους υπουργούς του Johnson.

Τα µίση και πάθη µεταξύ Johnson και BBC παρά τη συνεχή επίκληση της δηµοσιογραφικής ιδιότητας του Βρετανού πρωθυπουργού έχουν βαθύτερα αίτια που ανάγονται στον ένα από τους δύο πυλώνες που έχτισαν και στηρίζουν τον µύθο του BBC. Την κρατική χρηµατοδότηση. Ο άλλος πυλώνας είναι η θεσµική του ανεξαρτησία.

Η πρόταση της Βρετανικής κυβέρνησης για αποποινικοποίηση της υποχρέωσης καταβολής της εισφοράς υπέρ του BBC από τους Βρετανούς πολίτες -θα παραµείνει µόνο η αστική φύση του αδικήµατος της µη καταβολής υποχρεωτικής εισφοράς- φαίνεται ότι έριξε λάδι στη φωτιά και ταυτόχρονα και ένα φως στο µυστήριο της µαγείας που περιβάλει το µεγάλο κανάλι. Εάν υιοθετηθεί η πρόταση της κυβέρνησης εκτιµάται ότι το BBC θα χάσει κρατική χρηµατοδότηση αξίας 350-400 εκ. βρετανικών λιρών το οποίο ανέρχεται στο 10% του ετήσιου προϋπολογισµού του. Ο οργανισµός που στηρίζεται σε χρηµατοδότηση 1,35-4,00 δις λίρες ετησίως δεν θα είναι ποτέ πια ο ίδιος, υποστηρίζουν κορυφαία στελέχη του BBC κάνοντας λόγο για δρακόντειες περικοπές µισθών και θέσεων εργασίας ξεκινώντας µάλιστα αµέσως µε την περικοπή 450 θέσεων εργασίας κυρίως δηµοσιογράφων για να προσαρµοστούν στους νέους καιρούς.

«Πολύ απλά, την εποχή που δηµιουργήθηκε το BBC ο κόσµος ήταν πολύ διαφορετικός από σήµερα» υποστηρίζουν πολλά µέλη της βρετανικής κυβέρνησης που αντιπαραθέτουν την διείσδυση της καλωδιακής τηλεόρασης και άλλων πλατφορµών τύπου Netflix, ΥουTube κ.ά. στα βρετανικά νοικοκυριά τα οποία θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν πού θα ξοδέψουν τις 154 λίρες τον χρόνο που σήµερα υποχρεωτικά καταβάλλουν για τη χρηµατοδότηση του BBC.

Η κριτική, για την πολεµική που δέχεται το BBC από την κυβέρνηση, υποστηρίζει ότι έχει τις ρίζες της στις αποστάσεις που τηρεί ο οργανισµός σε διάφορες πτυχές της πολιτικής Johnson σε θέµατα εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής.

Πάντως ανεξάρτητα από τις όποιες ισορροπίες επικρατούν στη βρετανική πολιτική σκηνή είναι αδιαµφισβήτητο γεγονός ότι η συµπεριφορά όχι µόνο του Έλληνα αλλά και του παγκόσµιου καταναλωτή τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών προϊόντων έχει αλλοιωθεί δραστικά σε σχέση µε τις προηγούµενες δεκαετίες µε αποτέλεσµα να προβληµατίζει έντονα τα ΜΜΕ ανά τον κόσµο ποιο θα είναι το µέλλον της ενηµέρωσης στο τοπίο της επόµενης µέρας.

Το σχετικό άρθρο για τη διαµάχη της κυβέρνησης Johnson µε το BBC που δηµοσιεύτηκε στους Νew York Times (7-2-2020) µου τράβηξε την προσοχή γιατί συνέπεσε µε µια πολύ ενδιαφέρουσα -και αδιέξοδη- συζήτηση που είχα µε διευθυντή ειδήσεων µεγάλου τηλεοπτικού σταθµού για τα πραγµατικά οικονοµικά αδιέξοδα που έχουν διαµορφωθεί από τη µείωση των τηλεοπτικών εσόδων και τη διείσδυση των on demand πλατφορµών, προβλήµατα µε τα οποία είναι αντιµέτωπα όλα τα επίγεια κανάλια.

Συµπτωµατικά επίσης η ηµέρα που γράφτηκε αυτό το σηµείωµα συνέπεσε µε την επιστροφή του νέου Mega, ενός καναλιού που εκ των συνθηκών δεν µπορεί να απευθυνθεί στον απαιτητικό τηλεθεατή. Και αν το ερώτηµά του πώς σήµερα µπορεί να είναι βιώσιµη µια ποιοτική και αξιόπιστη ενηµέρωση καταλήγει εν τέλει στον οβολό -υποχρεωτικό- των πολιτών µπορούµε να φανταστούµε τι θα γίνει αν τους δοθεί η διακριτική ευχέρεια της επιλογής.

Οι αναλογίες για το µέλλον και της δικής µας ΕΡΤ, η οποία διαθέτει τη χρηµατοδότηση αλλά δυστυχώς όχι την αξιοπιστία, είναι προφανείς.

Αντώνης Καρατζάς, LLB, MBA
adonik@nb.org