Πρόλογος 4ης έκδοσης | Σελ. VII |
Πρόλογος 3ης έκδοσης | Σελ. VIII |
Πρόλογος 2ης έκδοσης | Σελ. IX |
Πρόλογος 1ης έκδοσης | Σελ. X |
Συντομογραφίες | Σελ. XΧIII |
Ι. Ιστορική αναδρομή | |
Α. Η διαχρονικότητα της ιδέας της ευρωπαϊκής ενοποίησης | Σελ. 3 |
Β. Οι πρώτες προσπάθειες ενοποίησης | Σελ. 5 |
Γ. Η αφετηρία της Ενωμένης Ευρώπης | Σελ. 7 |
1. Η προσπάθεια πολιτικής ενοποίησης: το Συμβούλιο της Ευρώπης | Σελ. 7 |
2. Η προσπάθεια υπερεθνικής ενσωμάτωσης: η κοινοτική Ευρώπη | Σελ. 8 |
α. Η ΕΚΑΧ | Σελ. 9 |
β. Η αποτυχία της ΕΑΚ και της ΕΠΚ | Σελ. 9 |
γ. Η ΕΟΚ και η ΕΚΑΕ | Σελ. 10 |
Δ. Διεύρυνση και εμβάθυνση της κοινοτικής Ευρώπης | Σελ. 10 |
1. Η δύσκολη δεκαετία του 1960 | Σελ. 10 |
2. Η διεύρυνση προς δυσμάς | Σελ. 11 |
3. Η διεύρυνση προς τον ευρωπαϊκό Νότο | Σελ. 11 |
α. Η ένταξη της Ελλάδος | Σελ. 11 |
β. Η ένταξη της Ιβηρικής Χερσονήσου | Σελ. 13 |
4. Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη | Σελ. 13 |
Ε. Πολιτική και συνταγματική προοπτική της ενωμένης Ευρώπης | Σελ. 15 |
1. Η ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης | Σελ. 15 |
2. Η εμβάθυνση της πολιτικής υπόστασης της Ε.Ε.: η Συνθήκη του Άμστερνταμ | Σελ. 16 |
3. Η επανένωση της ευρωπαϊκής Ηπείρου: η Συνθήκη της Νίκαιας | |
και η διεύρυνση προς ανατολάς | Σελ. 21 |
4. Η Συνταγματική προοπτική της ΕΕ: το σχέδιο συνταγματικής Συνθήκης της Ρώμης | Σελ. 23 |
α. Η νέα θεσμική αρχιτεκτονική του σχεδίου | Σελ. 23 |
β. Δημοκρατική νομιμοποίηση της ΕΕ και Ευρώπη των Πολιτών | Σελ. 24 |
γ. Η διεθνής θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης | Σελ. 25 |
δ. Η συνταγματική προοπτική της Ένωσης και η καταλληλότητα προς αυτή | |
την κατεύθυνση της «Συνθήκης για τη θέσπιση Συντάγματος της Ευρώπης» | Σελ. 26 |
5. Η πραγματικότητα της μεταρρυθμιστικής Συνθήκης της Λισσαβώνας | Σελ. 28 |
ΙΙ. Εννοιολογική οριοθέτηση του δικαίου της ΕΕ | |
Α. Ευρωπαϊκό δίκαιο, δίκαιο της ΕΕ ή κοινοτικό δίκαιο; | Σελ. 31 |
Β. Δίκαιο της ΕΕ ως μερικό διεθνές δίκαιο | Σελ. 32 |
ΙΙΙ. Βιβλιογραφική τεκμηρίωση | |
Α. Εγχειρίδια | Σελ. 33 |
Β. Συλλογές κειμένων | Σελ. 34 |
Γ. Περιοδικά | Σελ. 34 |
Δ. Ιστοσελίδες | Σελ. 35 |
Ι. Η φύση της Ευρωπαϊκής Ένωσης | |
Α. Ο χαρακτήρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης | Σελ. 39 |
Β. Η ικανότητα δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης | Σελ. 45 |
ΙΙ. Δομή | |
Α. Η Ευρωπαϊκή Ένωση των πυλώνων | Σελ. 47 |
1. Η συγκρότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε πυλώνες | Σελ. 47 |
2. Η συγχώνευση των πυλώνων από τη Συνθήκη της Λισσαβώνας | Σελ. 49 |
3. Η ιδιαιτερότητα της εξωτερικής δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης | Σελ. 51 |
Β. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το κράτος μέλος | Σελ. 53 |
1. Ο συντακτικός ρόλος των κρατών μελών | Σελ. 53 |
α. Η σύναψη των ιδρυτικών συνθηκών μεταξύ διακυβερνητικότητας | |
και υπερεθνικότητας | Σελ. 53 |
β. Οι συμβιβασμοί του Λουξεμβούργου και των Ιωαννίνων | Σελ. 56 |
2. Η ένταξη κράτους στην Ευρωπαϊκή Ένωση | Σελ. 58 |
α. Προϋποθέσεις ένταξης ενός κράτους στην Ευρωπαϊκή Ένωση | Σελ. 58 |
β. Αποβολή και αποχώρηση κράτους μέλους από την Ευρωπαϊκή Ένωση | Σελ. 59 |
3. Η φεντεραλιστική λογική της Ευρωπαϊκής Ένωσης | Σελ. 61 |
α. Η αρχή της υπερεθνικότητας | Σελ. 61 |
β. Η αρχή της καλόπιστης συνεργασίας | Σελ. 63 |
ΙΙΙ. Αρμοδιότητες | |
Α. Η αρχή της δοτής αρμοδιότητας | Σελ. 68 |
Β. Η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της Ε.Ε. | Σελ. 69 |
1. Το φαινόμενο της διαρκούς διεύρυνσης των τομέων κοινοτικού | |
ενδιαφέροντος (spill-over) | Σελ. 69 |
2. H θεωρία των λανθανουσών εξουσιών | Σελ. 70 |
3. Η αρνητική ενσωμάτωση μέσω της νομολογίας | Σελ. 71 |
4. Ο μηχανισμός προσαρμογής του άρθρου 352 ΣυνθΛΕΕ | Σελ. 71 |
Γ. Τυπολογία των αρμοδιοτήτων | Σελ. 73 |
1. Εσωτερικές αρμοδιότητες | Σελ. 73 |
α. Αποκλειστική αρμοδιότητα | Σελ. 73 |
β. Συντρέχουσα αρμοδιότητα | Σελ. 74 |
γ. Αρμοδιότητα υποστήριξης, συντονισμού και συμπλήρωσης | Σελ. 76 |
2. Εξωτερικές αρμοδιότητες | Σελ. 77 |
α. Αποκλειστική αρμοδιότητα | Σελ. 77 |
β. Συντρέχουσα αρμοδιότητα | Σελ. 79 |
Δ. Βασικοί κανόνες άσκησης των αρμοδιοτήτων της Ε.Ε. | Σελ. 80 |
1. Οι αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας | Σελ. 80 |
2. Η δημοκρατική αρχή | Σελ. 83 |
3. Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων | Σελ. 85 |
α. Γενική θεώρηση | Σελ. 85 |
β. Η ευρωπαϊκή ιθαγένεια | Σελ. 90 |
4. Η αρχή της ελαστικότητας: οι ενισχυμένες συνεργασίες | Σελ. 92 |
Ι. Το θεσμικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης | |
Α. Βασικά όργανα | Σελ. 97 |
1. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο | Σελ. 97 |
α. Οργάνωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου | Σελ. 98 |
β. Η λειτουργία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου | Σελ. 99 |
γ. Οι αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου | Σελ. 100 |
2. Το Συμβούλιο της Ε.Ε. | Σελ. 100 |
α. Οργάνωση του Συμβουλίου | Σελ. 101 |
β. Λειτουργία του Συμβουλίου | Σελ. 102 |
γ. Αρμοδιότητες του Συμβουλίου | Σελ. 104 |
3. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή | Σελ. 105 |
α. Οργάνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής | Σελ. 105 |
i. Ο αριθμός των Επιτρόπων | Σελ. 105 |
ii. Η διαδικασία ανάδειξης των Επιτρόπων | Σελ. 107 |
β. Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής | Σελ. 108 |
i. Ο συλλογικός χαρακτήρας της λειτουργίας της Επιτροπής | Σελ. 108 |
ii. Η προεδρία της Επιτροπής | Σελ. 109 |
γ. Αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής | Σελ. 110 |
4. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο | Σελ. 111 |
α. Οργάνωση και λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου | Σελ. 111 |
i. Η σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου | Σελ. 111 |
ii. Η ανάδειξη των Ευρωβουλευτών | Σελ. 112 |
iii. Το καθεστώς των Ευρωβουλευτών | Σελ. 113 |
iv. Εσωτερική οργάνωση | Σελ. 114 |
β. Αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου | Σελ. 115 |
i. Αρμοδιότητες αποφασιστικού χαρακτήρα | Σελ. 116 |
ii. Ελεγκτικές αρμοδιότητες | Σελ. 117 |
5. Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης | Σελ. 118 |
α. Οργάνωση και εσωτερική λειτουργία | Σελ. 119 |
i. Σύνθεση | Σελ. 119 |
ii. Καθεστώς των μελών του ΔΕΕ | Σελ. 120 |
iii. Διάρθρωση | Σελ. 121 |
iv. Τα τμήματα (συνθέσεις) | Σελ. 121 |
β. Αρμοδιότητες | Σελ. 122 |
i. Δικαιοδοτικές αρμοδιότητες | Σελ. 122 |
ii. Προδικαστικές αρμοδιότητες | Σελ. 124 |
iii. Λοιπές αρμοδιότητες | Σελ. 125 |
6. Το Ελεγκτικό Συνέδριο | Σελ. 125 |
7. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα | Σελ. 127 |
α. Οργάνωση και λειτουργία | Σελ. 127 |
β. Αρμοδιότητες: η ΕΚΤ και το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών | Σελ. 129 |
Β. Επικουρικά όργανα | Σελ. 129 |
1. Επικουρικά όργανα γενικού χαρακτήρα | Σελ. 129 |
α. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή | Σελ. 130 |
β. Η Επιτροπή των Περιφερειών | Σελ. 131 |
2. Επικουρικά όργανα ειδικού χαρακτήρα | Σελ. 132 |
α. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων | Σελ. 132 |
β. Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής | Σελ. 133 |
γ. Οι ανεξάρτητες αρχές της Ε.Ε. (agencies) | Σελ. 135 |
Γ. Το κοινό καθεστώς των θεσμικών οργάνων | Σελ. 135 |
1. Έδρα, προνόμια και ασυλίες | Σελ. 135 |
2. Γλώσσα | Σελ. 137 |
3. Το προσωπικό των θεσμικών οργάνων | Σελ. 138 |
ΙΙ. Οι λειτουργίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης | |
Α. Τυπολογία των λειτουργιών της Ε.Ε. | Σελ. 140 |
1. Αναθεωρητική λειτουργία | Σελ. 140 |
α. Συνήθης διαδικασία αναθεώρησης | Σελ. 140 |
β. Απλοποιημένες διαδικασίες αναθεώρησης | Σελ. 141 |
2. Νομοθετική λειτουργία | Σελ. 143 |
α. Η νομοθετική πρωτοβουλία | Σελ. 143 |
β. Οι διαδικασίες λήψης απόφασης | Σελ. 144 |
i. Η συνήθης νομοθετική διαδικασία | Σελ. 145 |
ii. Ειδικές νομοθετικές διαδικασίες | Σελ. 146 |
3. Εκτελεστική λειτουργία | Σελ. 148 |
α. Ο κανόνας της έμμεσης διοίκησης: ο ρόλος του Κράτους μέλους | |
στην εφαρμογή του δικαίου της Ε.Ε. | Σελ. 149 |
β. Άμεση διοίκηση | Σελ. 150 |
4. Δημοσιονομική λειτουργία | Σελ. 153 |
α. Η χρηματοδότηση της Ε.Ε. | Σελ. 153 |
β. Βασικές δημοσιονομικές αρχές της Ε.Ε. | Σελ. 154 |
γ. Η ψήφιση του προϋπολογισμού | Σελ. 156 |
δ. Η εκτέλεση του προϋπολογισμού | Σελ. 157 |
5. Διεθνής λειτουργία | Σελ. 158 |
Β. Βασικές αρχές που διέπουν τη θεσμική λειτουργία της Ε.Ε. | Σελ. 160 |
1. Η αρχή της διαφάνειας | Σελ. 160 |
2. Η αρχή της καλόπιστης συνεργασίας | Σελ. 162 |
3. Η αρχή της συνοχής | Σελ. 163 |
Ι. Θεμελιώδεις αρχές της έννομης τάξης της ΕΕ | |
A. Η αρχή της υπεροχής (προτεραιότητας) του κοινοτικού δικαίου
έναντι του εθνικού δικαίου | Σελ. 167 |
Β. Οι αρχές της άμεσης εφαρμογής και του άμεσου αποτελέσματος | Σελ. 169 |
1. Άμεση εφαρμογή | Σελ. 169 |
2. Άμεσο αποτέλεσμα | Σελ. 170 |
α. Γενική θεώρηση | Σελ. 170 |
β. Ένταση και μορφές άμεσου αποτελέσματος | Σελ. 171 |
ΙΙ. Πηγές | |
Α. Το πρωτογενές δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης | Σελ. 172 |
1. Οι ιδρυτικές συνθήκες | Σελ. 173 |
2. Οι τροποποιητικές πράξεις | Σελ. 174 |
3. Οι συνθήκες προσχώρησης Κρατών μελών | Σελ. 175 |
Β. Το παράγωγο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης | Σελ. 176 |
1. Το γραπτό παράγωγο δίκαιο | Σελ. 176 |
α. Τυπολογία | Σελ. 176 |
i. Κανονισμός | Σελ. 176 |
ii. Οδηγία | Σελ. 178 |
iii. Απόφαση | Σελ. 181 |
iv. Η σύσταση και η γνώμη | Σελ. 182 |
v. Οι άτυπες πράξεις | Σελ. 183 |
β. Το νομικό καθεστώς των πράξεων του παράγωγου δικαίου της Ένωσης | Σελ. 184 |
i. Η επιλογή της νομικής βάσης | Σελ. 184 |
ii. Η αιτιολογία | Σελ. 186 |
iii. Η θέση σε ισχύ | Σελ. 186 |
iv. Το τέλος της ισχύος των πράξεων | Σελ. 187 |
2. Το άγραφο κοινοδίκαιο: οι γενικές αρχές του δικαίου της Ένωσης | Σελ. 187 |
α. Έννοια και εκφορά | Σελ. 187 |
β. Πηγές και περιεχόμενο | Σελ. 188 |
Γ. Οι διεθνείς συμφωνίες της Ε.Ε. | Σελ. 190 |
1. Οι διεθνείς συμφωνίες της Ε.Ε. με τρίτα μέρη | Σελ. 190 |
2. Οι διεθνείς συμφωνίες μεταξύ Κρατών μελών της Ε.Ε. | Σελ. 192 |
α. Τυπικές συμφωνίες | Σελ. 192 |
β. Συμφωνίες απλοποιημένης μορφής στο πλαίσιο του Συμβουλίου | Σελ. 193 |
ΙΙΙ. Η ένδικη προστασία του δικαίου της Ε.Ε. | |
Α. Δομή της ένδικης προστασίας | Σελ. 194 |
1. Η ένδικη προστασία ως θεμελιώδης κανόνας της Ε.Ε. | Σελ. 194 |
α. Η αρχή της «Ένωσης δικαίου» | Σελ. 194 |
β. Η αρχή της αποτελεσματικής ένδικης προστασίας | Σελ. 195 |
2. Ευρωπαϊκό δικαιοδοτικό σύστημα και εθνικός δικαστής | Σελ. 195 |
α. Η γενική υποχρέωση ελέγχου της ενωσιακής νομιμότητας του εθνικού δικαίου | Σελ. 196 |
β. Η διάταξη ασφαλιστικών μέτρων | Σελ. 198 |
γ. Η αναγνώριση της εξωσυμβατικής ευθύνης του δημοσίου για παραβίαση | |
του ενωσιακού δικαίου | Σελ. 199 |
3. Η ιεραρχία μεταξύ των δικαιοδοτικών οργάνων: η αναίρεση | Σελ. 202 |
Β. Η ένδικη προστασία ενώπιον του δικαστή της Ε.Ε. | Σελ. 202 |
1. Προσφυγή λόγω παράβασης από κράτος μέλος υποχρέωσης εκ των Συνθηκών | Σελ. 202 |
α. Οι διαφορετικές διαδικασίες προσφυγής λόγω παράβασης | |
κοινοτικής υποχρέωσης | Σελ. 203 |
β. Η «παράβαση από κράτος μέλος υποχρέωσης εκ των Συνθηκών» | Σελ. 203 |
i. «Η έννοια της παράβασης» | Σελ. 204 |
ii. «Υποχρέωση εκ των Συνθηκών» | Σελ. 204 |
iii. «Κράτος μέλος» | Σελ. 205 |
γ. Η ενεργητική νομιμοποίηση | Σελ. 206 |
δ. Η προδικασία | Σελ. 207 |
i. Επί πρωτοβουλίας της Επιτροπής | Σελ. 207 |
ii. Επί πρωτοβουλίας κράτους μέλους | Σελ. 208 |
ε. Διαδικασία και απόφαση | Σελ. 209 |
i. Βάρος απόδειξης | Σελ. 209 |
ii. Παρέμβαση | Σελ. 210 |
iii. Λόγοι δικαιολόγησης της παράβασης | Σελ. 210 |
iv. Ασφαλιστικά μέτρα | Σελ. 211 |
στ. Έννομες συνέπειες της απόφασης | Σελ. 211 |
ζ. Εκτέλεση της απόφασης | Σελ. 212 |
2. Προσφυγή ακύρωσης | Σελ. 214 |
α. Λόγοι παραδεκτού | Σελ. 214 |
i. Ακυρωτέες πράξεις | Σελ. 214 |
ii. Παθητική νομιμοποίηση | Σελ. 216 |
iii. Προθεσμία | Σελ. 217 |
β. Ενεργητική νομιμοποίηση | Σελ. 218 |
i. Οι εν όλω νομιμοποιούμενοι | Σελ. 218 |
ii. Οι εν μέρει θεσμικοί νομιμοποιούμενοι | Σελ. 218 |
iii. Τα νομιμοποιούμενα φυσικά και νομικά πρόσωπα | Σελ. 218 |
γ. Λόγοι ακυρότητας | Σελ. 221 |
i. Αναρμοδιότητα | Σελ. 221 |
ii. Παράβαση ουσιώδους τύπου | Σελ. 222 |
iii. Παράβαση των Συνθηκών ή οποιουδήποτε άλλου κανόνα δικαίου | |
σχετικού με την εφαρμογή τους | Σελ. 223 |
iv. Κατάχρηση εξουσίας | Σελ. 224 |
δ. Η παρεμπίπτουσα ένσταση έλλειψης νομιμότητας | Σελ. 224 |
ε. Οι έννομες συνέπειες της ακύρωσης | Σελ. 225 |
3. Προσφυγή επί παράλειψης | Σελ. 226 |
α. Η έννοια της παράλειψης πράξης | Σελ. 227 |
β. Παθητική νομιμοποίηση | Σελ. 228 |
γ. Ενεργητική νομιμοποίηση | Σελ. 228 |
δ. Προδικασία και προθεσμία | Σελ. 229 |
ε. Εκδίκαση και απόφαση | Σελ. 229 |
4. Προδικαστική παραπομπή | Σελ. 230 |
α. Έννοια, φύση και τυπολογία | Σελ. 231 |
β. Προϋποθέσεις παραδεκτού | Σελ. 232 |
i. Ως προς το εθνικό δικαστήριο | Σελ. 232 |
ii. Ως προς την κύρια ένδικη διαφορά | Σελ. 233 |
iii. Ως προς τον εξεταζόμενο κανόνα δικαίου | Σελ. 234 |
iv. Ως προς το σεβασμό της αυτονομίας της προσφυγής ακυρότητας | Σελ. 235 |
γ. Δυνατότητα και υποχρέωση παραπομπής | Σελ. 236 |
δ. Διαδικασία | Σελ. 237 |
ε. Οι έννομες συνέπειες της απόφασης | Σελ. 238 |
i. Επί ερωτήματος ερμηνείας | Σελ. 238 |
ii. Επί ερωτήματος περί του κύρους πράξεων της Ε.Ε. | Σελ. 239 |
5. Προσφυγή αποζημίωσης της Ένωσης | Σελ. 239 |
α. Συμβατική και εξωσυμβατική ευθύνη | Σελ. 240 |
β. Ενεργητική νομιμοποίηση | Σελ. 241 |
γ. Παθητική νομιμοποίηση | Σελ. 241 |
δ. Προϋποθέσεις | Σελ. 242 |
i. Ζημία | Σελ. 242 |
ii. Πταίσμα | Σελ. 242 |
iii. Αιτιώδης συνάφεια | Σελ. 243 |
ε. Παραγραφή | Σελ. 244 |
6. Προσφυγή πλήρους δικαιοδοσίας | Σελ. 245 |
7. Γνωμοδοτική αρμοδιότητα | Σελ. 246 |
Γ. Διαδικασία ενώπιον του ενωσιακού δικαστή και εκτέλεση των αποφάσεων | Σελ. 247 |
1. Η εισαγωγή της υπόθεσης | Σελ. 247 |
α. Εκπροσώπηση των διαδίκων | Σελ. 247 |
β. Το έγγραφο της προσφυγής | Σελ. 247 |
2. Η εκδίκαση της υπόθεσης | Σελ. 248 |
α. Γραπτή φάση της διαδικασίας | Σελ. 248 |
β. Εξέταση και απόδειξη | Σελ. 248 |
γ. Προφορική φάση της διαδικασίας | Σελ. 248 |
δ. Παρέμβαση | Σελ. 249 |
ε. Επιτάχυνση της διαδικασίας | Σελ. 250 |
3. Η διάταξη ασφαλιστικών μέτρων | Σελ. 250 |
α. Έννοια και λειτουργία | Σελ. 251 |
β. Προϋποθέσεις | Σελ. 252 |
γ. Η διαδικασία | Σελ. 252 |
4. Η απόφαση και η εκτέλεσή της | Σελ. 253 |
α. Περιεχόμενο, δομή και δημοσίευση της απόφασης | Σελ. 253 |
β. Εκτέλεση της απόφασης | Σελ. 254 |
γ. Λήξη της διαδικασίας χωρίς έκδοση απόφασης | Σελ. 254 |
Δ. Ένδικα μέσα και βοηθήματα | Σελ. 254 |
1. Ένδικα μέσα | Σελ. 255 |
α. Αίτηση αναίρεσης κατ’ αποφάσεων του Γενικού Δικαστηρίου | Σελ. 255 |
β. Αίτηση επανεξέτασης κατ’ αποφάσεων ειδικευμένου δικαστηρίου | |
και κατ’ αποφάσεων του ΓΔ | Σελ. 256 |
2. Ένδικα βοηθήματα | Σελ. 256 |
α. Ανακοπή ερημοδικίας | Σελ. 256 |
β. Τριτανακοπή | Σελ. 257 |
γ. Αίτηση ερμηνείας απόφασης | Σελ. 257 |
δ. Αίτηση αναθεώρησης | Σελ. 257 |
ε. Αίτηση έκδοσης προδικαστικής απόφασης | Σελ. 258 |
στ. Αίτηση επίλυσης διαφοράς κατ΄ άρθρο 35 παρ. 7 ΣυνθΕΕ | |
(όπως ίσχυε προ της ΣυνθΛΕΕ) | Σελ. 258 |
ζ. Προσεπίκληση | Σελ. 259 |
η. Παρέμβαση | Σελ. 260 |
Ευρετήριο | Σελ. 261 |
Πρόλογος 4ης έκδοσης | Σελ. VII |
Πρόλογος 3ης έκδοσης | Σελ. VIII |
Πρόλογος 2ης έκδοσης | Σελ. IX |
Πρόλογος 1ης έκδοσης | Σελ. X |
Συντομογραφίες | Σελ. XIX |
Ι. Το αντικείμενο του Ουσιαστικού Δικαίου της ΕΕ | |
Α. Η έννοια του «ουσιαστικού» δικαίου της ΕΕ | Σελ. 3 |
Β. Ουσιαστικό και θεσμικό δίκαιο της ΕΕ | Σελ. 6 |
Γ. Το οικονομικό σύνταγμα της ΕΕ | Σελ. 7 |
Δ. Ελευθερίες και πολιτικές της ΕΕ | Σελ. 9 |
ΙΙ. Βιβλιογραφική τεκμηρίωση | |
Α. Εγχειρίδια | Σελ. 10 |
Β. Συλλογές και σχολιασμοί κειμένων | Σελ. 11 |
Γ. Περιοδικά | Σελ. 11 |
Δ. Ιστοσελίδες | Σελ. 12 |
Ι. Η ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων | Σελ. 15 |
Α. Οριοθέτηση | Σελ. 16 |
Β. Η δημιουργία τελωνειακής ένωσης | Σελ. 17 |
1. Η απαγόρευση δασμών και επιβάρυνσης ισοδυνάμου αποτελέσματος | Σελ. 18 |
2. Το κοινό δασμολόγιο | Σελ. 21 |
2.1. Γενικό Καθεστώς | Σελ. 21 |
2.2. Ειδικά Καθεστώτα | Σελ. 23 |
3. Οι θεσμικές πτυχές της τελωνειακής ένωσης | Σελ. 24 |
Γ. Ποσοτικοί περιορισμοί | Σελ. 25 |
Δ. Η απαγόρευση φορολογικών διακρίσεων | Σελ. 31 |
Ε. Η πρόληψη εμποδίων στην ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων | Σελ. 34 |
ΙΙ. Η ελευθερία κυκλοφορίας των προσώπων | |
Α. Γενικά | Σελ. 37 |
Β. Η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων | Σελ. 38 |
1. Οι φορείς του δικαιώματος | Σελ. 38 |
1.1. Η έννοια του εργαζόμενου | Σελ. 38 |
1.2. Ο κύκλος των φορέων του δικαιώματος της ελεύθερης κυκλοφορίας | |
και η σταδιακή διεύρυνσή του | Σελ. 39 |
1.3. Η διασυνοριακότητα | Σελ. 41 |
2. Το περιεχόμενο της ελευθερίας | Σελ. 42 |
2.1. Από την αρχή της μη διάκρισης (απαγόρευση διακριτικής μεταχείρισης) | |
στην αρχή της ίσης μεταχείρισης των εργαζομένων | Σελ. 42 |
2.2. Τα δικαιώματα των διακινούμενων εργαζομένων | Σελ. 43 |
α. Τα βασικά δικαιώματα των διακινούμενων εργαζομένων | Σελ. 44 |
β. Τα επικουρικά δικαιώματα των διακινούμενων εργαζομένων | Σελ. 49 |
3. Οι περιορισμοί του δικαιώματος | Σελ. 51 |
3.1. Επιφυλάξεις υπέρ της εθνικής εξουσίας | Σελ. 51 |
3.2. Εξαίρεση: η απασχόληση στη δημόσια διοίκηση | Σελ. 53 |
4. Η κοινωνική ασφάλιση στο πλαίσιο της ελεύθερης κυκλοφορίας | Σελ. 54 |
4.1. Το δίκαιο της Ένωσης στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης | Σελ. 55 |
α. Το προσωπικό (ratione personae) πεδίο εφαρμογής | Σελ. 56 |
β. Το καθ’ ύλην (ratione materiae) πεδίο εφαρμογής | Σελ. 56 |
4.2. Οι θεμελιώδεις αρχές του δικαίου της Ένωσης για την κοινωνική ασφάλιση | Σελ. 57 |
Γ. Ο χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης | Σελ. 59 |
1. Γενικά | Σελ. 59 |
2. Οι πολιτικές σχετικά με τους ελέγχους στα σύνορα, το άσυλο | |
και τη μετανάστευση | Σελ. 62 |
2.1 Οι έλεγχοι στα σύνορα | Σελ. 62 |
α. Ο χώρος και η συνεργασία Σένγκεν | Σελ. 62 |
β. Η θεώρηση ενιαίου τύπου | Σελ. 63 |
2.2. Η πολιτική για το άσυλο | Σελ. 66 |
α. Προδιαγραφές για την αναγνώριση του καθεστώτος του πρόσφυγα | |
και του καθεστώτος δικαιούχου διεθνούς προστασίας | Σελ. 67 |
β. Ελάχιστες προδιαγραφές για τη διαδικασία χορήγησης και ανάκλησης | |
του καθεστώτος του πρόσφυγα | Σελ. 68 |
γ. Ο προσδιορισμός του κράτους μέλους το οποίο είναι υπεύθυνο | |
για την εξέταση αίτησης ασύλου. Ο Κανονισμός «Δουβλίνο ΙΙ» | Σελ. 70 |
γ. Το σύστημα Eurodac | Σελ. 72 |
2.3. Η μεταναστευτική πολιτική | Σελ. 73 |
α. Άδειες διαμονής ενιαίου τύπου | Σελ. 74 |
β. Καθεστώς των υπηκόων τρίτων χωρών, κατοίκων μακράς διάρκειας | Σελ. 75 |
γ. Η καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης | Σελ. 77 |
3. Η Αστυνομική και η Δικαστική Συνεργασία στις Ποινικές Υποθέσεις | |
και η Δικαστική Συνεργασία στις Αστικές Υποθέσεις | Σελ. 79 |
3.1. Η Δικαστική Συνεργασία στις Αστικές Υποθέσεις | Σελ. 79 |
3.2. Η Δικαστική Συνεργασία στις Ποινικές Υποθέσεις | Σελ. 80 |
3.3. Η Αστυνομική Συνεργασία | Σελ. 83 |
3.4. Εξαιρέσεις | Σελ. 83 |
III. Η ελευθερία εγκατάστασης και η ελευθερία παροχής υπηρεσιών | |
Α. Η ελευθερία εγκατάστασης | Σελ. 85 |
Β. Η ελευθερία παροχής υπηρεσιών | Σελ. 87 |
1. Σχέση μεταξύ ελεύθερης παροχής υπηρεσιών και ελευθερίας εγκατάστασης | Σελ. 87 |
2. Πεδίο εφαρμογής - Φορείς | Σελ. 88 |
3. Περιεχόμενο ελευθερίας | Σελ. 90 |
4. Περιορισμοί | Σελ. 92 |
IV. Ελευθερία κίνησης κεφαλαίων και πληρωμών | Σελ. 93 |
Α. Περιεχόμενο της ελευθερίας | Σελ. 95 |
Β. Πεδίο εφαρμογής της ελευθερίας | Σελ. 96 |
Γ. Περιορισμοί | Σελ. 97 |
Δ. Εναρμόνιση των χρηματοπιστωτικών και ασφαλιστικών υπηρεσιών | Σελ. 102 |
Ι. Εισαγωγή | |
Α. Πολιτική ανταγωνισμού | Σελ. 107 |
Κοινή Αγορά και ελευθερία ανταγωνισμού | Σελ. 107 |
Β. Οι κανονιστικές βάσεις της ευρωπαϊκής πολιτικής ανταγωνισμού | Σελ. 108 |
II. Περιορισμοί ιδιωτικής προέλευσης | Σελ. 108 |
Α. Απαγόρευση αντιανταγωνιστικών συμπράξεων | Σελ. 109 |
1. Πρωτογενές ενωσιακό δίκαιο | Σελ. 109 |
2. Παράγωγο ενωσιακό δίκαιο | Σελ. 109 |
3. Η απαγόρευση των αντιανταγωνιστικών συμπράξεων | |
κατά το άρθρο 101 παρ. 1 ΣυνθΛΕΕ | Σελ. 111 |
4. Επηρεασμός του διαευρωπαϊκού εμπορίου | Σελ. 114 |
5. Οι εξαιρέσεις του άρθρου 101 παρ. 3 ΣυνθΛΕΕ | Σελ. 115 |
6. Συνέπειες παραβίασης του άρθρου 101 ΣυνθΛΕΕ - ακυρότητα | Σελ. 116 |
Β. Απαγόρευση κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης
(άρθρο 102 ΣυνθΛΕΕ) | Σελ. 117 |
1. Έννοια της δεσπόζουσας θέσης | Σελ. 117 |
1.1. Ατομική δεσπόζουσα θέση | Σελ. 117 |
1.2. Συλλογική δεσπόζουσα θέση | Σελ. 118 |
2. Η έννοια της «σχετικής αγοράς» | Σελ. 118 |
2.1. Γεωγραφική οριοθέτηση | Σελ. 119 |
3. Απαγόρευση κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης | Σελ. 120 |
3.1. Έννοια και περιεχόμενο απαγόρευσης | Σελ. 120 |
4. Συνέπειες παραβίασης της απαγόρευσης του άρθρου 102 ΣυνθΛΕΕ | Σελ. 121 |
Γ. Έλεγχος συγκεντρώσεων επιχειρήσεων | Σελ. 121 |
1. Κανονιστικό πλαίσιο και πεδίο εφαρμογής του ελέγχου | Σελ. 121 |
2. Προϋποθέσεις απαγόρευσης των συγκεντρώσεων | Σελ. 123 |
3. Κοινοποίηση μιας πράξης συγκέντρωσης και έννομες συνέπειες | Σελ. 125 |
4. Διαδικασία ελέγχου συγκεντρώσεων | Σελ. 126 |
ΙΙΙ. Περιορισμοί δημόσιας προέλευσης | |
Α. Δημόσιες και προνομιούχες επιχειρήσεις | Σελ. 127 |
1. Η κατ’ αρχήν υπαγωγή των δημόσιων επιχειρήσεων | |
στους κανόνες ανταγωνισμού | Σελ. 127 |
2. Η δυνατότητα εξαιρέσεων: Άρθρο 106 παρ. 2 ΣυνθΛΕΕ | Σελ. 129 |
3. Τα κρατικά μονοπώλια | Σελ. 130 |
Β. Κρατικές ενισχύσεις | Σελ. 131 |
1. Ο κανόνας της βασικής απαγόρευσης των κρατικών ενισχύσεων | Σελ. 131 |
2. Η έννοια της κρατικής ενίσχυσης | Σελ. 132 |
2.1. Η παραδοσιακά ευρεία εννοιολογική-νομική οριοθέτηση | |
και η δικαιολόγησή της | Σελ. 132 |
2.2. Ο νομικός ορισμός | Σελ. 133 |
3. Ο βασικός απαγορευτικός κανόνας | |
του άρθρου 107 παρ. 1 ΣυνθΛΕΕ και οι εξαιρέσεις του | Σελ. 135 |
3.1. Συμβατές ενισχύσεις | Σελ. 135 |
3.2. Συμβιβάσιμες ενισχύσεις | Σελ. 135 |
4. Διαδικασία ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων | Σελ. 137 |
4.1. Υφιστάμενες ενισχύσεις | Σελ. 139 |
5. Η υποχρέωση ανάκτησης των παρανόμων κρατικών ενισχύσεων | Σελ. 139 |
Ι. Ο σχεδιασμός κοινών πολιτικών για την επίτευξη της κοινής αγοράς | Σελ. 145 |
Α. Η κοινή αγροτική πολιτική και η πολιτική αλιείας | Σελ. 145 |
Β. Η πολιτική μεταφορών | Σελ. 148 |
Γ. Η βιομηχανική πολιτική | Σελ. 152 |
Δ. Απασχόληση | Σελ. 154 |
Ε. Έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη | Σελ. 160 |
ΣΤ. Οικονομική και κοινωνική συνοχή | Σελ. 164 |
Ζ. Ενεργειακή πολιτική | Σελ. 168 |
1. Σύντομη ιστορική αναδρομή | Σελ. 168 |
2. Οι βασικοί κανονιστικοί πυλώνες | |
της σύγχρονης κοινής ενεργειακής πολιτικής | Σελ. 170 |
3. Κοινή ενεργειακή πολιτική και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας | Σελ. 172 |
4. Ενεργειακή πολιτική μετά τη Συνθήκη της Λισσαβώνας | Σελ. 173 |
ΙΙ. Η εμβάθυνση της οικονομικής διάστασης της ενοποίησης | |
Α. Η Οικονομική και Νομισματική Ένωση | Σελ. 173 |
1. Η Οικονομική πολιτική | Σελ. 176 |
1.1. Οι γενικές αρχές της οικονομικής πολιτικής | Σελ. 176 |
1.2. Ο συντονισμός της οικονομικής πολιτικής των κρατών μελών | Σελ. 177 |
1.3. Έκτακτα μέτρα | Σελ. 179 |
1.4. Απαγόρευση υπεραναλήψεων και άλλων πιστωτικών διευκολύνσεων | Σελ. 180 |
1.5. Απαγόρευση προνομιακής πρόσβασης σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα | Σελ. 181 |
1.6. Μη ευθύνη της Ένωσης και των κρατών μελών | |
από υποχρεώσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα εν γένει | Σελ. 182 |
1.7. Αρχές δημοσιονομικής πειθαρχίας | Σελ. 183 |
1.8. Η Τραπεζική Ένωση | Σελ. 193 |
2. Η νομισματική πολιτική | Σελ. 195 |
2.1. Στόχος και αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Συστήματος | |
Κεντρικών Τραπεζών (εφεξής ΕΣΚΤ) | Σελ. 195 |
2.2. Το εκδοτικό δικαίωμα της ΕΚΤ | Σελ. 198 |
2.3. Οργάνωση και διοίκηση του ΕΣΚΤ | Σελ. 198 |
2.4. Ανεξαρτησία της ΕΚΤ και των εθνικών κεντρικών τραπεζών | Σελ. 199 |
2.5. Η υποχρέωση προσαρμογής της εθνικής νομοθεσίας | |
στις συνθήκες και το καταστατικό του ΕΣΚΤ και της ΕΚΤ | Σελ. 201 |
2.6. Εξουσιοδότηση έκδοσης πράξεων από την ΕΚΤ | Σελ. 201 |
2.7. Συναλλαγματική πολιτική | Σελ. 202 |
2.8. Η Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή (ΟΔΕ) | Σελ. 205 |
2.9. Το ειδικό καθεστώς των κρατών μελών της ευρωζώνης | Σελ. 205 |
2.10. Το ειδικό μεταβατικό καθεστώς των κρατών μελών με παρέκκλιση | Σελ. 207 |
Β. Φορολογική πολιτική | Σελ. 213 |
1. Η έμμεση φορολογία | Σελ. 213 |
2. Άμεση φορολογία | Σελ. 215 |
ΙΙΙ. Η εμβάθυνση της κοινωνικής διάστασης της ενοποίησης | Σελ. 217 |
Α. Περιβάλλον | Σελ. 217 |
Β. Δημόσια Υγεία | Σελ. 223 |
Γ. Προστασία Καταναλωτών | Σελ. 226 |
Δ. Πολιτισμός | Σελ. 228 |
Ε. Παιδεία, επαγγελματική εκπαίδευση και νεολαία | Σελ. 232 |
Ι. Η κοινή εμπορική πολιτική | Σελ. 240 |
Α. Γενικά | Σελ. 240 |
Β. Το πεδίο εφαρμογής | Σελ. 240 |
Γ. Η αρμοδιότητα | Σελ. 244 |
Δ. Η διαδικασία λήψης αποφάσεων | Σελ. 247 |
Ε. Ο ενισχυμένος ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου | Σελ. 248 |
ΣΤ. Η σύναψη διεθνών συμφωνιών | Σελ. 249 |
ΙΙ. Η κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας | Σελ. 250 |
Α. Γενικά | Σελ. 250 |
Β. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα
Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας | Σελ. 250 |
Γ. Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης | Σελ. 254 |
Δ. Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας | Σελ. 256 |
1. Γενικά | Σελ. 256 |
2. Η ιδιαίτερη φύση της ΚΕΠΠΑ | Σελ. 256 |
2.1. Δομή | Σελ. 256 |
2.2. Αρμοδιότητα | Σελ. 256 |
2.3. Πράξεις | Σελ. 257 |
2.4. Διαδικασία λήψης αποφάσεων | Σελ. 258 |
2.5. Περιθωριακός ρόλος της Επιτροπής, | |
του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Δικαστηρίου | Σελ. 260 |
3. Περιοριστικά μέτρα | Σελ. 262 |
4. Ενισχυμένη συνεργασία | Σελ. 265 |
Ε. Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας | Σελ. 266 |
1. Γενικά | Σελ. 266 |
2. Ειδικότερες ρυθμίσεις | Σελ. 268 |
2.1. Διεύρυνση αποστολών Petersberg | Σελ. 268 |
2.2. Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας | Σελ. 268 |
2.3. Ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής | Σελ. 269 |
2.4. Ρήτρα αλληλεγγύης | Σελ. 269 |
2.5. Μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία | Σελ. 270 |
2.6. Εκτέλεση αποστολής από ομάδα κρατών μελών | Σελ. 271 |
ΙΙΙ. Η συνεργασία για την ανάπτυξη | Σελ. 272 |
1. Γενικά | Σελ. 272 |
2. Στόχος της συνεργασίας για την ανάπτυξη | Σελ. 273 |
3. Aρμοδιότητα | Σελ. 274 |
4. Διαδικασία θέσπισης νομοθετικών μέτρων | Σελ. 276 |
5. Χρηματοδοτικά μέσα | Σελ. 276 |
6. Μορφές βοήθειας από την Ένωση | Σελ. 277 |
7. Aνθρωπιστική βοήθεια | Σελ. 279 |
IV. H ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας | Σελ. 281 |
Α. Η πολιτική γειτονίας γενικά | Σελ. 281 |
1. Περιεχόμενο και στόχος | Σελ. 281 |
2. Τρόπος λειτουργίας | Σελ. 282 |
3. Χρηματοδότηση | Σελ. 283 |
Β. Η πολιτική γειτονίας ως προενταξιακός μηχανισμός | Σελ. 284 |
Γ. Η πολιτική γειτονίας ως εναλλακτικός μηχανισμός
διάπλασης σχέσεων με τρίτα κράτη | Σελ. 285 |
| |
Ευρετήριο | Σελ. 287 |