| ΠΡΟΛΟΓΟΣ | Σελ. VII |
| ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ | Σελ. XV |
| ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
| |
| ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
| |
| I. Η ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΟΡΙΣΜΩΝ ΤΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΟΙΝΩΝ | |
| 1. Εισαγωγή | Σελ. 3 |
| 2. Θεμελίωση και εξέλιξη της αρμοδιότητας για την προσέγγιση των ορισμών των εγκλημάτων και των ποινών | Σελ. 4 |
| 2.1. Η αρμοδιότητα για την προσέγγιση των ορισμών των εγκλημάτων και των ποινών στο ευρύτερο ενωσιακό θεσμικό πλαίσιο | Σελ. 4 |
| 2.1.1. Συνθήκη του Μάαστριχτ | Σελ. 4 |
| 2.1.2. Συνθήκη του Άμστερνταμ | Σελ. 7 |
| 2.1.3. Συνθήκη της Νίκαιας - Νομολογία σχετικά με την ποινική αρμοδιότητα στον πρώτο πυλώνα | Σελ. 11 |
| 2.1.4. Συνθήκη της Λισσαβώνας | Σελ. 14 |
| 2.2. Τομείς αρμοδιότητας | Σελ. 17 |
| 2.2.1. Το θεσμικό πλαίσιο του τρίτου πυλώνα | Σελ. 18 |
| 2.2.2. Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο | Σελ. 22 |
| 2.3. Η μέθοδος των «ελάχιστων κανόνων» | Σελ. 32 |
| 2.3.1. «Ελάχιστοι κανόνες» για τους ορισμούς των εγκλημάτων | Σελ. 33 |
| 2.3.2. «Ελάχιστοι κανόνες» για τις ποινές | Σελ. 35 |
| 2.3.3. Το ευρύτερο περιεχόμενο των «ελάχιστων κανόνων» για τους ορισμούς των εγκλημάτων και τις ποινές | Σελ. 37 |
| 2.4. Νομικά εργαλεία | Σελ. 39 |
| 2.4.1. Οι κοινές δράσεις και οι συμβάσεις | Σελ. 40 |
| 2.4.2. Οι αποφάσεις-πλαίσιο | Σελ. 42 |
| 2.4.3. Οι οδηγίες | Σελ. 46 |
| 2.5. Νομοθετική διαδικασία - στοιχεία δημοκρατικής λειτουργίας της Ένωσης | Σελ. 48 |
| 3. Τελικές παρατηρήσεις | Σελ. 59 |
| ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
| |
| ΠΑΡΑΓΩΓΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ & ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
| |
| ΙΙ. Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΟΡΙΣΜΩΝ ΤΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ ΜΕ «ΕΛΑΧΙΣΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ»: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ | |
| 1. Εισαγωγή | Σελ. 63 |
| 2. Βασικές μέθοδοι διαμόρφωσης των «ελάχιστων κανόνων» της Ένωσης για τους ορισμούς των εγκλημάτων | Σελ. 66 |
| 2.1. Υιοθέτηση ορισμών διεθνών συμβάσεων | Σελ. 66 |
| 2.1.1. Οι περιπτώσεις υιοθέτησης ορισμών διεθνών συμβάσεων | Σελ. 67 |
| 2.1.2. Οι λόγοι υιοθέτησης ορισμών διεθνών συμβάσεων | Σελ. 73 |
| 2.1.3. Αξιολόγηση: κριτική στάση του ενωσιακού νομοθέτη ή άκριτη υιοθέτηση των προβλέψεων των διεθνών συμβάσεων; | Σελ. 76 |
| 2.1.4. Συμπεράσματα | Σελ. 88 |
| 2.2. «Ελάχιστοι κανόνες» για τους ορισμούς των εγκλημάτων με παραπομπή στο εθνικό, ενωσιακό ή διεθνές δίκαιο | Σελ. 91 |
| 2.2.1. Οι ρητές παραπομπές και η σημασία τους | Σελ. 92 |
| 2.2.2. Το ζήτημα των έμμεσων παραπομπών | Σελ. 104 |
| 2.2.3. Συμπεράσματα | Σελ. 115 |
| 2.3. Τελικές εκτιμήσεις για τις μεθόδους διαμόρφωσης των «ελάχιστων κανόνων» για τους ορισμούς των εγκλημάτων | Σελ. 116 |
| 3. «Ελάχιστοι κανόνες» και εύρος του αξιόποινου | Σελ. 117 |
| 3.1. Χαρακτηριστικοί τρόποι διατύπωσης των «ελάχιστων κανόνων» και η σημασία τους για το εύρος του αξιοποίνου | Σελ. 118 |
| 3.1.1. Παραθετική διατύπωση στοιχείων του εγκλήματος | Σελ. 118 |
| 3.1.2. Δόμηση ορισμού στη βάση μιας έννοιας με ευρύ περιεχόμενο | Σελ. 125 |
| 3.1.3. Ενδιάμεσα συμπεράσματα και εκτιμήσεις | Σελ. 133 |
| 3.1.4. «Ελάχιστοι κανόνες» με δυνατότητες «εξαίρεσης» | Σελ. 136 |
| 3.1.5. Συμπεράσματα | Σελ. 145 |
| 3.2. Η προώθηση της ποινικοποίησης σε πρώιμα στάδια της προσβολής των έννομων αγαθών | Σελ. 146 |
| 3.2.1. Αναγωγή προπαρασκευαστικών πράξεων σε τελειωμένα εγκλήματα | Σελ. 148 |
| 3.2.2. Οι ειδικές προβλέψεις για την απόπειρα των εγκλημάτων | Σελ. 163 |
| 3.2.3. Συμπεράσματα | Σελ. 170 |
| 3.3. Οι συσχετισμοί μεταξύ των «ελάχιστων κανόνων» και του εύρους του αξιοποίνου: τελικές σκέψεις και βάσεις προβληματισμού | Σελ. 171 |
| 4. Αξιολόγηση των «ελάχιστων κανόνων» υπό το πρίσμα των αρχών και των κανόνων που οριοθετούν την αρμοδιότητα της Ένωσης για προσέγγιση των ορισμών των εγκλημάτων | Σελ. 174 |
| 4.1. Συστηματοποίηση της αξιολόγησης | Σελ. 174 |
| 4.2. Θέσεις και προτάσεις για ένα «ενιαίο εργαλείο καθοδήγησης» της ενωσιακής νομοθετικής διαδικασίας - Αξιολόγηση των «ελάχιστων κανόνων» για τους ορισμούς των εγκλημάτων | Σελ. 180 |
| 4.2.1. Οι τομείς εγκληματικότητας | Σελ. 182 |
| 4.2.2. Η ανάγκη θέσπισης ενωσιακών διατάξεων - η αρχή της επικουρικότητας | Σελ. 194 |
| 4.2.3. Ποινικοποίηση συμπεριφορών που προσβάλλουν «δικαιώματα ή θεμελιώδη συμφέροντα» | Σελ. 206 |
| 4.2.4. Χρήση των ποινικών κανόνων ως έσχατη λύση (ultima ratio) | Σελ. 242 |
| 4.2.5. Η σαφήνεια των «ελάχιστων κανόνων» για τους ορισμούς των εγκλημάτων | Σελ. 250 |
| 4.2.6. Η αρχή της ενοχής | Σελ. 260 |
| 4.3. Συμπέρασμα για τα κριτήρια που απορρέουν από τις θεμελιώδεις αρχές του ουσιαστικού ποινικού δικαίου | Σελ. 263 |
| 4.4. Συνόψιση των θέσεων και των προτάσεων αναφορικά με το «ενιαίο εργαλείο καθοδήγησης» | Σελ. 265 |
| 5. Γενικά συμπεράσματα και σημεία προβληματισμού | Σελ. 269 |
| III. ΟΙ «ΕΛΑΧΙΣΤΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΠΟΙΝΙΚΩΝ ΚΥΡΩΣΕΩΝ | |
| 1. Εισαγωγή | Σελ. 271 |
| 2. Οι μέθοδοι παρέμβασης της Ένωσης στο πεδίο των ποινικών κυρώσεων | Σελ. 273 |
| 2.1. Ο γενικός τύπος της ενωσιακής παρέμβασης στο πεδίο των ποινικών κυρώσεων | Σελ. 274 |
| 2.1.1. Η έννοια των αποτελεσματικών, αποτρεπτικών και αναλογικών ποινικών κυρώσεων | Σελ. 274 |
| 2.1.2. Η σημασία της σύνδεσης αξιόποινων συμπεριφορών με το αίτημα για αποτελεσματικές, αποτρεπτικές και αναλογικές ποινικές κυρώσεις | Σελ. 280 |
| 2.2. Οι «ελάχιστοι κανόνες» για τις στερητικές της ελευθερίας ποινές | Σελ. 284 |
| 2.2.1. Στερητικές της ελευθερίας ποινές που επιτρέπουν την έκδοση ή την παράδοση | Σελ. 285 |
| 2.2.2. Προσδιορισμός του ανώτατου ορίου της απειλούμενης στερητικής της ελευθερίας ποινής από την Ένωση | Σελ. 293 |
| 2.3. Συμπληρωματικές ποινικές κυρώσεις | Σελ. 320 |
| 2.3.1. Δήμευση | Σελ. 321 |
| 2.3.2. Διευρυμένη δήμευση στη βάση εκτεταμένων εξουσιών | Σελ. 332 |
| 2.3.3. Απαγόρευση άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας | Σελ. 344 |
| 2.3.4. Απέλαση | Σελ. 350 |
| 2.3.5. Δημοσίευση δικαστικής απόφασης | Σελ. 351 |
| 2.4. Ενδιάμεσα συμπεράσματα | Σελ. 354 |
| 3. Αξιολόγηση των επιλογών της Ένωσης για τις απειλούμενες ποινές ως σταθμίσεων της βαρύτητας των εγκλημάτων | Σελ. 355 |
| 3.1. Οι αξιολογήσεις αναφορικά με τα προστατευόμενα έννομα αγαθά σε επίπεδο Ένωσης | Σελ. 356 |
| 3.2. Εκτιμήσεις για την τήρηση της αρχής της αναλογικότητας | Σελ. 366 |
| 3.2.1. Ενωσιακές πράξεις που δεν απαιτούν την πρόβλεψη στερητικών της ελευθερίας ποινών | Σελ. 367 |
| 3.2.2. Ενωσιακές πράξεις με αίτημα για στερητική της ελευθερίας ποινή που επιτρέπει την έκδοση | Σελ. 368 |
| 3.2.3. Ενωσιακές πράξεις που περιέχουν ρύθμιση για το ανώτατο όριο της στερητικής της ελευθερίας ποινής | Σελ. 368 |
| 3.2.4. Ενωσιακές πράξεις με αίτημα για δυνατότητα έκδοσης και (άλλη) ρύθμιση για το ανώτατο όριο της στερητικής της ελευθερίας ποινής | Σελ. 370 |
| 3.2.5. Ενδιάμεσα συμπεράσματα | Σελ. 371 |
| 3.2.6. Ενωσιακές πράξεις που περιέχουν περισσότερες ειδικές ρυθμίσεις για το ανώτατο όριο της απαιτούμενης στερητικής της ελευθερίας ποινής | Σελ. 371 |
| 3.2.7. Συμπεράσματα | Σελ. 382 |
| 4. Γενικά συμπεράσματα και σημεία προβληματισμού | Σελ. 383 |
| ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
| |
| ΠΡΟΣ ΕΝΑ ΔΙΚΑΙΟΚΡΑΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
| |
| IV. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΣΤΟΝ ΑΞΟΝΑ ΤΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ | |
| 1. Εισαγωγή | Σελ. 393 |
| 2. Ειδικά ζητήματα της λειτουργίας των νομικών βάσεων της προσέγγισης με επίκεντρο τους τομείς εγκληματικότητας | Σελ. 394 |
| 2.1. Άρθρο 83§1 ΣΛΕΕ: κρίσεις και προτάσεις για τους τομείς εγκληματικότητας που εμπίπτουν στην ενωσιακή αρμοδιότητα | Σελ. 394 |
| 2.1.1. Η σχέση των γνωρισμάτων της ιδιαίτερης σοβαρότητας και της διασυνοριακής διάστασης με τους τομείς που προβλέπονται ήδη στο άρθρο 83§1 ΣΛΕΕ | Σελ. 395 |
| 2.1.2. Οι ερμηνευτικές προτάσεις αναφορικά με τους τομείς εγκληματικότητας και με τα δύο κρίσιμα γνωρίσματά τους | Σελ. 398 |
| 2.2. Κρίσεις και προτάσεις για την αρμοδιότητα που θεμελιώνεται στο άρθρο 83§2 ΣΛΕΕ | Σελ. 414 |
| 2.2.1. Προτάσεις για πληρέστερη οριοθέτηση της αρμοδιότητας του άρθρου 83§2 ΣΛΕΕ | Σελ. 415 |
| 2.2.2. Η σχέση του άρθρου 83§2 ΣΛΕΕ με το άρθρο 83§1 ΣΛΕΕ | Σελ. 422 |
| 2.2.3. Το ζήτημα της ύπαρξης «ειδικότερων» νομικών βάσεων εκτός του άρθρου 83§2 ΣΛΕΕ | Σελ. 425 |
| 3. «Ελάχιστοι κανόνες» για τους ορισμούς των εγκλημάτων και οριοθέτηση του αξιοποίνου | Σελ. 436 |
| 3.1. Τα θεσμικά περιθώρια για τη θεμελίωση μιας εναλλακτικής ερμηνείας της λειτουργίας των «ελάχιστων κανόνων» | Σελ. 436 |
| 3.2. Προτάσεις για τη δεσμευτικότητα των «ελάχιστων κανόνων» ως προς το μέγιστο εύρος του αξιοποίνου | Σελ. 443 |
| 3.2.1. Θεωρητικές κατασκευές για τη λειτουργία των «ελάχιστων κανόνων» και ως «μέγιστων» | Σελ. 443 |
| 3.2.2. Το κριτήριο της «βελτίωσης της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις» ως εργαλείο περιορισμού της ευχέρειας που συνεπάγονται οι «ελάχιστοι κανόνες» ή αποποινικοποίησης | Σελ. 450 |
| 3.3. Αντιπρόταση: αναβάθμιση του επιπέδου σεβασμού των θεμελιωδών αρχών του ουσιαστικού ποινικού δικαίου και των ορίων της αρμοδιότητας της Ένωσης | Σελ. 456 |
| 4. Προτάσεις για την προσέγγιση των ποινικών κυρώσεων | Σελ. 460 |
| 4.1. Η αφετηρία της προσέγγισης: αποτελεσματικές, αποτρεπτικές και αναλογικές ποινικές κυρώσεις | Σελ. 461 |
| 4.2. Το δεύτερο στάδιο της προσέγγισης: αποτελεσματικές, αποτρεπτικές και αναλογικές κυρώσεις | Σελ. 462 |
| 4.3. Το τρίτο στάδιο: η προσέγγιση των στερητικών της ελευθερίας ποινών | Σελ. 463 |
| 4.3.1. Σκέψεις σχετικά με τη δεσμευτικότητα των πλαισίων για το ανώτατο όριο των στερητικών της ελευθερίας ποινών | Σελ. 464 |
| 4.3.2. Ανάγκη χρήσης του συστήματος προσέγγισης των στερητικών της ελευθερίας ποινών | Σελ. 467 |
| 4.3.3. Εναλλακτικές εκδοχές | Σελ. 474 |
| 5. Επίλογος: συνόψιση των προτάσεων για ένα δικαιοκρατικό μοντέλο ανάπτυξης του ουσιαστικού ποινικού δικαίου στο χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης | Σελ. 475 |
| ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΙΝΑΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΠΟΙΝΩΝ | Σελ. 483 |
| ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΠΗΓΕΣ
| |
| Α. Υποθέσεις ΔΕΕ | Σελ. 491 |
| Β. Πράξεις δημοσιευμένες στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης | Σελ. 493 |
| Γ. Έγγραφα του Συμβουλίου | Σελ. 498 |
| Δ. Έγγραφα της Επιτροπής COM, SEC, SWD | Σελ. 498 |
| ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
| |
| Α. Ελληνόγλωσση | Σελ. 499 |
| Β. Ξενόγλωσση | Σελ. 519 |
| ΒΑΣΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΡΩΝ | Σελ. 533 |
