ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ ΠΟΙΝΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Το 2009 η Συνθήκη της Λισσαβώνας θεμελίωσε ένα καθεστώς πολύ πιο έντονης, σε σχέση με το παρελθόν, δέσμευσης των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αποτέλεσμα να υπάρχει πλέον ξεχωριστό ενδιαφέρον για τη στάση που θα τηρήσει στο εξής ο Έλληνας νομοθέτης, ιδίως όταν εκκρεμεί η μεταφορά τόσο προωθημένων και αμφιλεγόμενων ρυθμίσεων, όσο είναι εκείνες που εισήγαγε πρόσφατα η Ένωση για τη δήμευση (Οδηγία 2014/42/ΕΕ). Τούτη η ιστορική πρόκληση μπροστά στην οποία βρίσκονται όλα τα κράτη μέλη της Ένωσης, καθώς και τα ίδια τα ενωσιακά όργανα, αποτέλεσε την αιτία για την εκπόνηση της παρούσας μελέτης με τίτλο «Έγκλημα και ποινή στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

Το κείμενο διαρθρώνεται σε τρία μέρη: το πρώτο αφορά τις προβλέψεις των Συνθηκών που διέπουν την αρμοδιότητα προσέγγισης των ορισμών των εγκλημάτων και των ποινών, στο δεύτερο παρουσιάζεται αναλυτικά η συγκριτική εξέταση των διατάξεων για τους ορισμούς των εγκλημάτων και τις ποινές όλων των νομοθετικών πράξεων που έχει θεσπίσει η Ένωση για την προσέγγιση, ενώ το τρίτο μέρος περιέχει προτάσεις στην κατεύθυνση της ενίσχυσης του δικαιοκρατικού χαρακτήρα των ενωσιακών παρεμβάσεων στο πεδίο του ουσιαστικού ποινικού δικαίου. Μέσα από την έρευνα αυτή επιχειρείται να προσδιοριστούν σαφέστερα τα όρια της ενωσιακής αρμοδιότητας και, συνεπώς, το περιεχόμενο των αντίστοιχων εθνικών υποχρεώσεων, και να αναδειχθεί η σημασία της ενεργού συμμετοχής των κρατών μελών στο έργο της Ένωσης ως εγγυητών του σεβασμού των θεμελιωδών αρχών του ουσιαστικού ποινικού δικαίου, τόσο κατά τη διαδικασία διαμόρφωσης του ενωσιακού δικαίου, όσο και κατά τη μεταφορά του στα εθνικά δίκαια.

Παράλληλα, δεδομένης της σύνδεσης μεταξύ των επιλογών του ενωσιακού νομοθέτη και μεγάλου τμήματος της ελληνικής ποινικής νομοθεσίας, το έργο απευθύνεται και στον εφαρμοστή του δικαίου και φιλοδοξεί, μέσω της περιεχόμενης ανάλυσης και πολλαπλής αξιολόγησης των εξεταζόμενων διατάξεων, να αποτελέσει εργαλείο χρήσιμο στην ερμηνεία και την εφαρμογή των εθνικών ποινικών κανόνων που στηρίζονται σε ενωσιακές ρυθμίσεις.