Πρόλογος | Σελ. VII |
Αντί προλόγου | Σελ. IX |
ΤΜΗΜΑ Α | |
Η ανατομία της συμμετοχικής χρηματοδότησης | |
1. Η έννοια της συμμετοχικής χρηματοδότησης | Σελ. 1 |
1.1. Από την κοινωνική δικτύωση στον πληθοπορισμό και στη συνεργατική
οικονομία | Σελ. 1 |
1.2. Η χρηματοδοτική διάσταση της συνεργατικής οικονομίας:
Η “συμμετοχική χρηματοδότηση”. | Σελ. 6 |
1.2.1. Ο ορισμός της συμμετοχικής χρηματοδότησης | Σελ. 6 |
2. Η ιστορία της συμμετοχικής χρηματοδότησης | Σελ. 9 |
3. Η τυπολογία της συμμετοχικής χρηματοδότησης | Σελ. 14 |
3.1. Η συμμετοχική χορηγία | Σελ. 14 |
3.1.1. Η χρηματοδότηση μέσω δωρεών (donation crowdfunding) | Σελ. 14 |
3.1.2. H συμμετοχική χρηματοδότηση μέσω ανταμοιβών
(reward crowdfunding) | Σελ. 14 |
3.2. Η συμμετοχική χρηματοδότηση με οικονομικό αντάλλαγμα | Σελ. 15 |
3.2.1. H συμμετοχική χρηματοδότηση μέσω προαγορών | Σελ. 16 |
3.2.2. Συμμετοχική δανειοδότηση (crowdlending) | Σελ. 17 |
3.2.2.1. Η άμεση συμμετοχική δανειοδότηση | Σελ. 18 |
3.2.2.2. Η έμμεση συμμετοχική δανειοδότηση | Σελ. 22 |
3.2.2.3. Online vs offline συμμετοχική δανειοδότηση | Σελ. 25 |
3.2.2.4. Εγγυημένη Συμμετοχική δανειοδότηση | Σελ. 26 |
3.2.2.5. Συμμετοχική δανειοδότηση μέσω συλλογικού οργανισμού
επενδύσεων | Σελ. 26 |
3.2.2.6. Το μοντέλο των δανείων / ομολογιών μειωμένης εξασφάλισης
και συμμετοχής στα κέρδη | Σελ. 27 |
3.2.2.7. Συμμετοχική κοινωνική δανειοδότηση (χωρίς επιτόκιο) | Σελ. 28 |
| |
3.2.2.8. Μοντέλα ταύτισης προφοράς-ζήτησης συμμετοχικών δανείων | Σελ. 29 |
3.2.2.8.1. Δημοπρασία τμημάτων δανείου με βάση το μικρότερο
προσφερόμενο επιτόκιο | Σελ. 29 |
3.2.2.8.2. Δημοπρασία τμημάτων δανείων με προκαθορισμένο
επιτόκιο | Σελ. 30 |
3.2.2.8.3. Αυτόματη κατανομή χαρτοφυλακίων | Σελ. 31 |
3.2.2.9. Η συμμετοχική προεξόφληση τιμολογίων | Σελ. 31 |
3.2.3. H συμμετοχική επένδυση (crowdinvesting) | Σελ. 35 |
3.2.3.1. Η συμμετοχική επένδυση μέσω κεφαλαίου (equity crowdfunding) | Σελ. 37 |
3.2.3.2. Η συμμετοχική επένδυση ως κανάλι παραδοσιακών μορφών
χρηματοδότησης ιδιωτικού κεφαλαίου ή ως νέος μηχανισμός
εξεύρεσης κεφαλαίων; | Σελ. 38 |
3.2.3.3. Online vs offline συμμετοχική χρηματοδότηση κεφαλαίου | Σελ. 40 |
3.2.3.4. Ο βαθμός συμμετοχής της πλατφόρμας | Σελ. 40 |
3.2.3.5. Μοντέλα άμεσης και έμμεσης συμμετοχικής χρηματοδότησης
κεφαλαίου | Σελ. 42 |
3.2.3.5.1. Το μοντέλο άμεσης χρηματοδότησης | Σελ. 43 |
3.2.3.5.2. Το μοντέλο του οχήματος ειδικού σκοπού (SPV) | Σελ. 44 |
3.2.3.5.3. Το μοντέλο του οργανισμού εναλλακτικών επενδύσεων
(ΟΕΕ) | Σελ. 45 |
3.2.3.5.4. Το κοινοπρακτικό μοντέλο | Σελ. 46 |
3.2.3.5.5. Το μοντέλο «αναδοχής» | Σελ. 48 |
3.2.3.5.6. Το μοντέλο συμμετοχικής χρηματοδότησης ακινήτων | Σελ. 48 |
4. Η αγορά των εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης σε αριθμούς | Σελ. 50 |
5. Η δομή της αγοράς των εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης | Σελ. 65 |
5.1. Το πλήθος | Σελ. 65 |
5.1.1. Ο Συμμετοχικός χρηματοδότης ως άτομο | Σελ. 66 |
5.1.1.1. Οικονομικά κίνητρα | Σελ. 66 |
5.1.1.2. Κοινωνικά κίνητρα | Σελ. 67 |
5.1.1.3. Συμπεριφορικά κίνητρα | Σελ. 68 |
5.1.1.4. Το κίνητρο της γεωγραφικής εγγύτητας | Σελ. 69 |
5.1.2. Το χρηματοδοτικό πλήθος | Σελ. 71 |
5.1.2.1. Το «ανορθολογικό πλήθος» | Σελ. 71 |
5.1.2.2. Η συμπεριφορά αγέλης «herding» | Σελ. 74 |
5.1.2.3. Ο ορθολογικός παρασιτισμός «free-riding» | Σελ. 77 |
5.1.2.4. Η «σοφία του πλήθους» | Σελ. 77 |
5.1.3. Ενδιάμεσα συμπεράσματα | Σελ. 78 |
5.2. Οι χρηματοδοτούμενοι και τα χρηματοδοτούμενα εγχειρήματα | Σελ. 80 |
5.2.1. Η διάκριση νεοφυούς και νέας μικρής επιχείρησης | Σελ. 81 |
5.2.2. Το χρηματοδοτικό κενό των νεοφυών και νέων μικρομεσαίων
επιχειρήσεων | Σελ. 82 |
5.2.3. Αβεβαιότητα – υψηλοί κίνδυνοι | Σελ. 84 |
5.2.4. Πληροφοριακή ασυμμετρία και αρνητικές εξωτερικότητες
πληροφόρησης | Σελ. 86 |
5.2.5. Έλλειψη δευτερογενούς αγοράς – ζητήματα αποτίμησης | Σελ. 90 |
5.2.6. Χρηματοδότηση σε στάδια - κίνδυνος χρηματοδότησης
και αραίωσης | Σελ. 94 |
5.2.7. Συγκρούσεις συμφερόντων – διοικητικό κόστος | Σελ. 95 |
5.2.8. Τα προβλήματα συλλογικής δράσης | Σελ. 98 |
5.2.9. Ο κίνδυνος «δυσμενούς» επιλογής - lemon market | Σελ. 99 |
5.2.10. Ενδιάμεσα συμπεράσματα | Σελ. 100 |
5.3. Η ηλεκτρονική πλατφόρμα χρηματοδότησης | Σελ. 101 |
5.3.1. Η πλατφόρμα ως διαμεσολαβητής | Σελ. 101 |
5.3.2. Η πλατφόρμα ως διαμεσολαβητής ομοτίμων | Σελ. 105 |
5.3.3. Ολιστική διαμεσολάβηση | Σελ. 105 |
5.3.3.1. Η ηλεκτρονική πλατφόρμα ως πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας
και μετάδοσης πληροφοριών. | Σελ. 107 |
5.3.3.2. Λειτουργία οργάνωσης και τυποποίησης των «χρηματοδοτικών
συμβολαίων» | Σελ. 110 |
5.3.3.3. Λειτουργία αγοράς των «χρηματοδοτικών συμβολαίων» | Σελ. 111 |
5.3.4. Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τη διαμεσολάβηση
της πλατφόρμας | Σελ. 113 |
5.3.4.1. Κίνδυνος συγκρούσεων συμφερόντων | Σελ. 113 |
5.3.4.2. Αυξημένοι λειτουργικοί κίνδυνοι | Σελ. 114 |
5.3.4.3. Κίνδυνος αφερεγγυότητας | Σελ. 115 |
5.3.4.4. Χάσμα προσδοκιών | Σελ. 115 |
5.3.5. Ενδιάμεσα συμπεράσματα | Σελ. 115 |
| |
TMHMA B | |
Το Νομικό Πλαίσιο της Συμμετοχικής Χρηματοδότησης | |
6. Ρυθμίσεις που τυγχάνουν εφαρμογής οριζόντια σε όλους
τους τύπους συμμετοχικής χρηματοδότησης | Σελ. 117 |
6.1. Η απαγόρευση συγκέντρωσης καταθέσεων χρημάτων και άλλων
επιστρεπτέων κεφαλαίων | Σελ. 117 |
6.1.1. Η έννοια της αποδοχής καταθέσεων χρημάτων και άλλων
επιστρεπτέων κεφαλαίων | Σελ. 117 |
6.1.2. Η κατ’ επάγγελμα αποδοχή καταθέσεων και επιστρεπτέων
κεφαλαίων | Σελ. 122 |
6.1.3. Η αποδοχή καταθέσεων και επιστρεπτέων κεφαλαίων
από το κοινό | Σελ. 123 |
6.1.4. Εφαρμογή της διάταξης στην περίπτωση της συμμετοχικής
χρηματοδότησης | Σελ. 124 |
6.1.4.1. Η αποδοχή επιστρεπτέων κεφαλαίων από την πλατφόρμα | Σελ. 124 |
6.1.4.2. Η αποδοχή επιστρεπτέων κεφαλαίων από
τους χρηματοδοτούμενους | Σελ. 125 |
6.2. Η παροχή υπηρεσιών πληρωμών | Σελ. 126 |
6.2.1. Γενικά | Σελ. 126 |
6.2.2. Υπηρεσίες πληρωμών και συμμετοχική χρηματοδότηση | Σελ. 128 |
6.2.2.1. Οι υπηρεσίες πληρωμών ως παρεπόμενη δραστηριότητα | Σελ. 130 |
6.2.2.2. Η παροχή υπηρεσιών πληρωμών συνδέεται με τίτλους | Σελ. 132 |
6.2.2.3. Η εξαίρεση του εμπορικού αντιπροσώπου | Σελ. 132 |
6.3. Η συμμετοχική χρηματοδότηση υπό το πρίσμα του δικαίου
του καταναλωτή | Σελ. 134 |
6.3.1. Προκλήσεις συμμετοχικής χρηματοδότησης και βασικές έννοιες | Σελ. 134 |
6.3.2. Η πλατφόρμα ως Προμηθευτής | Σελ. 136 |
6.3.3. Η εφαρμογή του δικαίου του καταναλωτή στη σχέση
χρηματοδότη χρηματοδοτούμενου | Σελ. 140 |
6.3.4. Η επι μέρους εφαρμογή των διατάξεων του δικαίου
του καταναλωτή | Σελ. 142 |
6.3.4.1. Άρθρο 2, ΓΟΣ | Σελ. 142 |
6.3.4.2. Αθέμιτες εμπορικές πρακτικές | Σελ. 143 |
6.3.4.3. Παροχή υπηρεσιών από απόσταση – δικαίωμα υπαναχώρησης | Σελ. 148 |
6.3.4.3.1. Πλατφόρμα - καταναλωτής | Σελ. 148 |
6.3.4.3.2. Χρηματοδοτούμενος - Χρηματοδότης | Σελ. 149 |
6.3.4.4. Οι διατάξεις για την καταναλωτική πίστη | Σελ. 151 |
6.4. Οι διατάξεις για το ηλεκτρονικό εμπόριο | Σελ. 152 |
6.5. Μερικές φορολογικές διαστάσεις της συμμετοχικής
χρηματοδότησης | Σελ. 156 |
7. Η συμμετοχική χορηγία | Σελ. 159 |
7.1. Συγκέντρωση κεφαλαίων για φιλανθρωπικούς σκοπούς | Σελ. 159 |
7.2. Συνέπειες παράβασης της απαγόρευσης στις σχέσεις των μερών
της συμμετοχικής χορηγίας | Σελ. 164 |
8. Η Συμμετοχική χρηματοδότηση με αντάλλαγμα
(reward crowdfunding) | Σελ. 166 |
8.1. Νομικός χαρακτηρισμός του reward crowdfunding | Σελ. 166 |
8.1.1. Το reward crowdfunding ως δάνειο; | Σελ. 166 |
8.1.2. Το reward crowdfunding ως πώληση; | Σελ. 166 |
8.1.3. Το reward crowdfunding ως δωρεά υπό τρόπο; | Σελ. 167 |
8.1.4. Στάθμιση | Σελ. 168 |
8.2. Ειδικά ζητήματα δικαίου του καταναλωτή | Σελ. 169 |
8.2.1. Η ευθύνη της πλατφόρμας ως προμηθευτή ή/και πωλητή
κατά το ν. 2251/1994 | Σελ. 169 |
8.2.2. Ειδικά το δικαίωμα υπαναχώρησης με βάση ο δίκαιο
του καταναλωτή | Σελ. 172 |
9. H συμμετοχική δανειοδότηση | Σελ. 174 |
9.1. Η άμεση συμμετοχική δανειοδότηση | Σελ. 174 |
9.1.1. Η απαγόρευση κατ’ επάγγελμα χορήγησης δανείων | Σελ. 175 |
9.1.1.1. Η έννοια του δανείου και εν γένει της πίστωσης | Σελ. 176 |
9.1.1.2. Η κατ΄ επάγγελμα χορήγηση δανείων | Σελ. 178 |
9.1.1.3. Εξαιρέσεις | Σελ. 181 |
9.1.1.4. Η εφαρμογή της διάταξης στο συμμετοχικό δανεισμό | Σελ. 182 |
9.1.1.4.1. Η πλατφόρμα | Σελ. 182 |
9.1.1.4.2. Οι χρηματοδότες | Σελ. 183 |
9.1.1.4.3. Χρηματοδοτούμενοι | Σελ. 184 |
9.1.2. Η άμεση συμμετοχική δανειοδότηση ως πολυπρόσωπη ενοχή | Σελ. 186 |
9.1.3. Τα μερίδια συμμετοχικών δανείων ως κινητές αξίες; | Σελ. 187 |
9.1.4. Άλλοι περιορισμοί | Σελ. 189 |
9.1.4.1. Επιτοκιακοί περιορισμοί | Σελ. 189 |
9.1.4.2. Τέλος χαρτοσήμου | Σελ. 190 |
9.2. H έμμεση συμμετοχική χρηματοδότηση | Σελ. 190 |
9.2.1. Η εκχώρηση τμημάτων τραπεζικού δανείου | Σελ. 191 |
9.2.2. Η συνθετική κατάθεση και συμφωνίες ανταλλαγής ως παράκαμψη
της απαγόρευσης εκχώρησης. | Σελ. 192 |
9.2.3. Η τιτλοποίηση τραπεζικών δανείων | Σελ. 194 |
9.3. Η πιστοληπτική αξιολόγηση του δανειζόμενου από
την πλατφόρμα – νομοθετικοί περιορισμοί; | Σελ. 199 |
9.4. Ενδιάμεσα συμπεράσματα | Σελ. 201 |
9.5. Ειδικές νομοθετικές πρωτοβουλίες για τη συμμετοχική
δανειοδότηση σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ | Σελ. 202 |
9.5.1. ΓΑΛΛΙΑ | Σελ. 205 |
9.5.2. ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ | Σελ. 206 |
9.5.3. ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ | Σελ. 209 |
9.5.4. ΙΣΠΑΝΙΑ | Σελ. 211 |
9.6. Η περίπτωση της συμμετοχικής προεξόφλησης τιμολογίων | Σελ. 212 |
9.6.1. Η συμμετοχική προεξόφληση τιμολογίων ως πρακτορεία
επιχειρηματικών απαιτήσεων; | Σελ. 214 |
9.6.2. Η συμμετοχική προεξόφληση δανείων ως πίστωση; | Σελ. 216 |
9.6.3. Κάποιες επιπλέον αστικολογικές προεκτάσεις | Σελ. 219 |
10. Η συμμετοχική χρηματοδότηση μέσω τίτλων
(συμμετοχική επένδυση) | Σελ. 220 |
10.1. Εισαγωγή | Σελ. 220 |
10.2. Η έννοια της κινητής αξίας | Σελ. 220 |
10.3. Το ενωσιακό νομικό πλαίσιο σχετικά με το ενημερωτικό δελτίο | Σελ. 229 |
10.4. Η έννοια της επενδυτικής υπηρεσίας κατά το ενωσιακό δίκαιο
της παροχής επενδυτικών υπηρεσιών | Σελ. 231 |
10.4.1. Η λήψη και διαβίβαση και η εκτέλεση εντολών | Σελ. 232 |
10.4.2. Η επενδυτική συμβουλή | Σελ. 233 |
10.4.3. Η τοποθέτηση χρηματοπιστωτικών μέσων με ή χωρίς
δέσμευση ανάληψης | Σελ. 234 |
10.4.4. Ο πολυμερής μηχανισμός διαπραγμάτευσης και o μηχανισμός
οργανωμένης διαπραγμάτευσης | Σελ. 235 |
10.4.5. Η προαιρετική εξαίρεση από το ενωσιακό δίκαιο | Σελ. 237 |
10.5. Οι υπηρεσίες συμμετοχικής χρηματοδότησης ως επενδυτικές
υπηρεσίες κατά το ενωσιακό δίκαιο; | Σελ. 238 |
10.5.1. Υπηρεσίες επί χρηματοπιστωτικών μέσων | Σελ. 240 |
10.5.2. Επενδυτικές υπηρεσίες | Σελ. 240 |
10.6. Το περιθώριο δράσης του εθνικού νομοθέτη | Σελ. 245 |
10.7. Οι νομοθετικές επιλογές κρατών μελών | Σελ. 246 |
10.7.1. ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ | Σελ. 246 |
10.7.2. ΓΑΛΛΙΑ | Σελ. 249 |
10.7.3. ΓΕΡΜΑΝΙΑ | Σελ. 253 |
10.7.4. ΙΤΑΛΙΑ | Σελ. 256 |
10.8. Το ελληνικό ειδικό νομικό πλαίσιο για τη συμμετοχική
χρηματοδότηση | Σελ. 259 |
10.8.1. Η ρύθμιση | Σελ. 259 |
10.8.2. Το ειδικό καθεστώς συμμετοχικής χρηματοδότησης υπό
το πρίσμα του ν. 3401/2005 | Σελ. 262 |
10.8.2.1. Η αποκλειστική διαμεσολάβηση ηλεκτρονικής πλατφόρμας | Σελ. 264 |
10.8.2.2. Περιορισμοί ως προς τη διάθεση | Σελ. 265 |
10.8.2.3. Περιορισμοί επένδυσης | Σελ. 265 |
10.8.3. Οι ρυθμίσεις για τη συμμετοχική επένδυση από τη σκοπιά
του δικαίου παροχής επενδυτικών υπηρεσιών | Σελ. 267 |
10.8.3.1. Συμβατότητα με το ενωσιακό δίκαιο; | Σελ. 267 |
10.8.3.2. Οργανωτικές απαιτήσεις | Σελ. 272 |
10.8.3.3. Υποχρέωση ενημέρωσης | Σελ. 273 |
10.8.3.4. Καθήκον Επιμέλειας | Σελ. 274 |
10.8.3.5. Η αξιολόγηση των επιπλέον υποχρεώσεων της πλατφόρμας
συμμετοχικής χρηματοδότησης από τη σκοπιά του ενωσιακού
δικαίου | Σελ. 276 |
10.9. Πρακτικές συνέπειες από την υπαγωγή της συμμετοχικής
επένδυσης στο ν. 4514/2018 | Σελ. 278 |
10.9.1. Γενικά | Σελ. 278 |
10.9.2. Κατάρτιση σύμβασης και πληροφόρηση πελατών
με ηλεκτρονικά μέσα | Σελ. 279 |
10.9.3. Έλεγχος συμβατότητας | Σελ. 281 |
10.9.4. Υποχρεώσεις της πλατφόρμας ως προς τη διαβίβαση
των εντολών επένδυσης των χρηστών
στους χρηματοδοτούμενους εκδότες | Σελ. 282 |
10.9.5. Ζητήματα από τη συνδυασμένη παροχή υπηρεσιών
σε χρηματοδότες και χρηματοδοτούμενους | Σελ. 283 |
10.9.6. Ενημέρωση πελάτη | Σελ. 291 |
10.9.7. Καθορισμός αγοράς στόχου | Σελ. 292 |
10.9.8. Λοιπές οργανωτικές απαιτήσεις | Σελ. 294 |
10.10. Η συμμετοχική επένδυση υπό το πρίσμα του νομοθετικού
πλαισίου για τα συσκευασμένα επενδυτικά προϊόντα (PRIIPs) | Σελ. 295 |
10.11. Η συμμετοχική επένδυση υπό το πρίσμα της νομοθεσίας
για τους οργανισμούς εναλλακτικών επενδύσεων | Σελ. 301 |
11. Η πρόταση κανονισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
για τη συμμετοχική χρηματοδότηση | Σελ. 305 |
11.1. Εισαγωγή | Σελ. 305 |
11.1.1. Σενάρια δράσης συμμετοχικής χρηματοδότησης
σε ευρωπαϊκό επίπεδο | Σελ. 307 |
11.1.1.1. Σενάριο 1: Μη ανάληψη δράσης σε ενωσιακό επίπεδο. | Σελ. 307 |
11.1.1.2. Σενάριο 2: Ελάχιστα κοινά πρότυπα σε συνδυασμό
με βέλτιστες πρακτικές | Σελ. 308 |
11.1.1.3. Σενάριο 3: Προϊοντική προσέγγιση - ενσωμάτωση
της συμμετοχικής χρηματοδότησης στο υφιστάμενο ενιαίο
εγχειρίδιο κανόνων της ΕΕ | Σελ. 308 |
11.1.1.4. Σενάριο 4: Συμπληρωματική λύση βασιζόμενη
στις υπηρεσίες- ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο για τους «παρόχους
υπηρεσιών συμμετοχικής χρηματοδότησης» | Σελ. 308 |
11.2. Το Περιεχόμενο της Πρότασης Κανονισμού για τη συμμετοχική
χρηματοδότηση | Σελ. 310 |
11.2.1. Πεδίο Εφαρμογής | Σελ. 310 |
11.2.2. Αδειοδότηση | Σελ. 314 |
11.2.3. Οργανωτικές υποχρεώσεις παρόχων συμμετοχικής
χρηματοδότησης | Σελ. 315 |
11.2.4. Συγκρούσεις συμφερόντων | Σελ. 316 |
11.2.5. Προστασία επενδυτών και διαφάνεια | Σελ. 318 |
11.2.5.1. Προσυναλλακτική ενημέρωση | Σελ. 318 |
11.2.5.2. Αξιολόγηση των γνώσεων του επενδυτή | Σελ. 318 |
11.2.5.3. Προσομοίωση της δυνατότητάς των επενδυτών
να επωμιστούν ζημιές | Σελ. 319 |
11.2.5.4. Δελτίο βασικών πληροφοριών | Σελ. 320 |
11.2.5.5. Διαφημιστικές ανακοινώσεις | Σελ. 323 |
11.3. Η Έκθεση της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών
Θεμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου | Σελ. 323 |
11.3. Η Έκθεση της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών
Θεμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου | Σελ. 323 |
11.4. Παρατηρήσεις | Σελ. 325 |
12. Αντί επιλόγου | Σελ. 329 |
Βιβλιογραφία | Σελ. 343 |
Ευρετήριο | Σελ. 371 |