Σημείωμα 2ης έκδοσης | Σελ. V |
Πρόλογος 1ης έκδοσης | Σελ. VII |
Συντομογραφίες | Σελ. XVII |
Πίνακας Νομολογίας | Σελ. XXI |
Γενική Εισαγωγή:
Έννοια και πλαίσιο του Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου | |
1. Προσδιορισμός του Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου | Σελ. 1 |
(α) Σχέσεις διεθνούς οικονομικού και κλασικού διεθνούς δικαίου | Σελ. 1 |
(β) Το περιεχόμενο του διεθνούς οικονομικού δικαίου | Σελ. 3 |
2. Οι παράγοντες των διεθνών οικονομικών σχέσεων | Σελ. 4 |
(α) Το κράτος | Σελ. 5 |
(β) Οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί | Σελ. 6 |
(γ) Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις | Σελ. 7 |
3. Οι φάσεις εξέλιξης της διεθνούς οικονομικής τάξης | Σελ. 10 |
(α) Η φιλελεύθερη οικονομική τάξη: 1815-1914 | Σελ. 10 |
(β) Ο Μεσοπόλεμος και οι προστατευτικές πολιτικές | Σελ. 11 |
(γ) Η νέο-φιλελεύθερη οικονομική τάξη: 1945-1974 | Σελ. 12 |
4. Η Νέα Διεθνής Οικονομική Τάξη | Σελ. 13 |
Το δίκαιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) | |
Α. Εισαγωγή: από την GATT στον ΠΟΕ | Σελ. 15 |
Β. Το θεσμικό πλαίσιο του ΠΟΕ | Σελ. 20 |
I. Οι λειτουργίες του ΠΟΕ | Σελ. 20 |
II. Η δομή | Σελ. 20 |
III. Η λήψη αποφάσεων | Σελ. 21 |
IV. Ορισμένες άλλες ρυθμίσεις | Σελ. 22 |
V. Η νομική σχέση ανάμεσα στη συμφωνία για τον ΠΟΕ
και τις άλλες συμφωνίες του Γύρου της Ουρουγουάης | Σελ. 23 |
VI. Ο Μηχανισμός Εξέτασης της Εμπορικής Πολιτικής
(Trade Policy Review Mechanism) | Σελ. 23 |
Γ. Οι πολυμερείς συμφωνίες για τα εμπορεύματα | Σελ. 25 |
Ι. Η Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου (GATT) του 1994 | Σελ. 27 |
1. Διάρθρωση και πεδίο εφαρμογής της GATT 1994 | Σελ. 29 |
2. Σχέση της GATT 1994 με άλλες συμφωνίες του ΠΟΕ | Σελ. 30 |
3. Πρόσβαση στην αγορά και εμπόδια στο εμπόριο στο πλαίσιο
της GATT 1994 | Σελ. 31 |
(α) Διάκριση μεταξύ δασμολογικών και μη δασμολογικών
εμποδίων στο εμπόριο | Σελ. 31 |
(β) Δασμοί | Σελ. 31 |
(i) Η γενική και προοδευτική κατάργηση των δασμών | Σελ. 32 |
(ii) Η ανάληψη δασμολογικών παραχωρήσεων μέσω πολυμερών
εμπορικών διαπραγματεύσεων | Σελ. 34 |
(iii) Τροποποίηση ή απόσυρση δασμολογικών παραχωρήσεων
ως προς το εμπόριο προϊόντων | Σελ. 34 |
(γ) Ποσοτικοί περιορισμοί | Σελ. 36 |
(i) Η γενική απαγόρευση επιβολής ποσοτικών περιορισμών | Σελ. 36 |
(ii) Εξαιρέσεις | Σελ. 39 |
(δ) Άλλα μη δασμολογικά εμπόδια στο εμπόριο | Σελ. 40 |
4. Η αρχή της μη διάκρισης στο πλαίσιο της GATT 1994 | Σελ. 41 |
(α) Η ρήτρα του μάλλον ευνοούμενου κράτους (ΡΜΕΚ) | Σελ. 42 |
(β) Εξαιρέσεις εφαρμογής | Σελ. 46 |
(γ) Η ρήτρα της εθνικής μεταχείρισης | Σελ. 47 |
(i) Άρθρο ΙΙΙ: 2 πρώτο εδάφιο της GATT 1994 | Σελ. 49 |
(ii) Άρθρο ΙΙΙ: 2 δεύτερο εδάφιο της GATT 1994 | Σελ. 50 |
(iii) Άρθρο ΙΙΙ:4 της GATT 1994 | Σελ. 52 |
5. Η αρχή της διαφάνειας στο πλαίσιο της GATT 1994 | Σελ. 54 |
6. Εξαιρέσεις και επιτρεπόμενες παρεκκλίσεις
στο πλαίσιο της GATT 1994 | Σελ. 56 |
(α) Γενικές εξαιρέσεις βάσει του Άρθρου ΧΧ της GATT 1994 | Σελ. 56 |
(i) Άρθρο ΧΧ(α) της GATT 1994: Προστασία των δημοσίων ηθών | Σελ. 58 |
(ii) Άρθρο ΧΧ(β) της GATT 1994:
Προστασία της ζωής ή της υγείας ανθρώπων, ζώων ή φυτών | Σελ. 59 |
(iii) Άρθρο ΧΧ(δ) της GATT 1994:
Εξασφάλιση της συμμόρφωσης με νόμους και κανονισμούς | Σελ. 60 |
(iv) Άρθρο ΧΧ(ζ) της GATT 1994: Προστασία του περιβάλλοντος | Σελ. 62 |
(v) Εισαγωγική πρόταση (“chapeau”) του Άρθρου ΧΧ της GATT 1994 | Σελ. 63 |
(β) Εξαιρέσεις για λόγους ασφαλείας βάσει του Άρθρου ΧΧΙ
της GATT 1994 | Σελ. 66 |
(γ) Εξαιρέσεις για τη διασφάλιση του ισοζυγίου πληρωμών | Σελ. 68 |
(δ) Εξαιρέσεις για την προστασία της εγχώριας παραγωγής | Σελ. 70 |
(ε) Εξαιρέσεις σχετικά με τελωνειακές ενώσεις
και ζώνες ελευθέρων συναλλαγών | Σελ. 71 |
7. Ειδικές διατάξεις της GATT 1994 για τις αναπτυσσόμενες χώρες | Σελ. 71 |
ΙΙ. Η Συμφωνία για την εφαρμογή του άρθρου VI
της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου του 1994
(«Συμφωνία για τα Μέτρα Αντιντάμπινγκ») | Σελ. 71 |
1. Εισαγωγή | Σελ. 73 |
2. Διάρθρωση και πεδίο εφαρμογής της Συμφωνίας
για τα Μέτρα Αντιντάμπινγκ | Σελ. 74 |
3. Σχέση της Συμφωνίας για τα Μέτρα Αντιντάμπινγκ
με άλλες συμφωνίες του ΠΟΕ | Σελ. 74 |
4. Γενικές αρχές της Συμφωνίας για τα Μέτρα Αντιντάμπινγκ | Σελ. 75 |
(α) Καθορισμός του ντάμπινγκ | Σελ. 76 |
(β) Προσδιορισμός της ζημίας του εγχώριου κλάδου παραγωγής
ομοειδούς προϊόντος στη χώρα εισαγωγής και αιτιώδης
συνάφεια μεταξύ του ντάμπινγκ και της ζημίας | Σελ. 78 |
(γ) Έναρξη και διεξαγωγή της έρευνας αντιντάμπινγκ | Σελ. 81 |
(δ) Προσωρινά μέτρα και οριστικοί δασμοί αντιντάμπινγκ | Σελ. 83 |
5. Επίλυση διαφορών αναφυομένων από τη Συμφωνία
για τα Μέτρα Αντιντάμπινγκ | Σελ. 84 |
6. Ειδικές διατάξεις της Συμφωνίας για τα Μέτρα Αντιντάμπινγκ
για τις αναπτυσσόμενες χώρες | Σελ. 85 |
ΙΙΙ. Η Συμφωνία για τις επιδοτήσεις και τα αντισταθμιστικά μέτρα («Συμφωνία SCM») | Σελ. 85 |
1. Εισαγωγή | Σελ. 87 |
2. Διάρθρωση και πεδίο εφαρμογής της Συμφωνίας SCM | Σελ. 87 |
3. Σχέση της Συμφωνίας SCM με άλλες συμφωνίες του ΠΟΕ | Σελ. 88 |
4. Γενικές αρχές της Συμφωνίας SCM | Σελ. 89 |
(α) Ορισμός της έννοιας «επιδότηση» | Σελ. 89 |
(β) Απαγορευμένες επιδοτήσεις | Σελ. 92 |
(γ) Επιδοτήσεις για τις οποίες μπορεί να ζητηθεί έννομη προστασία | Σελ. 93 |
(δ) Προσωρινά και οριστικά αντισταθμιστικά μέτρα | Σελ. 94 |
5. Επίλυση διαφορών αναφυομένων από τη Συμφωνία SCM
και θεσμικές ρυθμίσεις | Σελ. 97 |
6. Ειδικές διατάξεις της Συμφωνίας SCM για τις αναπτυσσόμενες χώρες | Σελ. 98 |
IV. Η Συμφωνία για τα τεχνικά εμπόδια στο εμπόριο («Συμφωνία TBT») | Σελ. 98 |
1. Εισαγωγή | Σελ. 100 |
2. Πεδίο εφαρμογής της Συμφωνίας ΤΒΤ | Σελ. 100 |
3. Σχέση της Συμφωνίας ΤΒΤ με άλλες συμφωνίες του ΠΟΕ | Σελ. 102 |
4. Γενικές αρχές της Συμφωνίας ΤΒΤ | Σελ. 102 |
(α) Η αρχή της μη διάκρισης | Σελ. 103 |
(β) Η απαγόρευση δημιουργίας περιττών εμποδίων στο διεθνές εμπόριο | Σελ. 105 |
(γ) Εναρμόνιση και χρήση διεθνών προτύπων | Σελ. 106 |
(δ) Ισοδυναμία και αμοιβαία αναγνώριση | Σελ. 108 |
5. Επίλυση διαφορών αναφυομένων από τη Συμφωνία ΤΒΤ
και θεσμικές ρυθμίσεις | Σελ. 108 |
6. Ειδικές διατάξεις της Συμφωνίας ΤΒΤ για τις αναπτυσσόμενες χώρες | Σελ. 108 |
V. Η Συμφωνία για τα Υγειονομικά και Φυτοϋγειονομικά Μέτρα (SPS) | Σελ. 109 |
VI. Λοιπές συμφωνίες για το εμπόριο προϊόντων | Σελ. 112 |
1. Η Συμφωνία για τη Γεωργία | Σελ. 112 |
(α) Εισαγωγικά στοιχεία | Σελ. 113 |
(β) Γενικές ρυθμίσεις | Σελ. 115 |
(γ) Οι δασμολογικές μειώσεις | Σελ. 116 |
(δ) Οι εσωτερικές ενισχύσεις | Σελ. 118 |
(i) Πεδίο εφαρμογής | Σελ. 118 |
(ii) Εξαιρέσεις | Σελ. 119 |
(ε) Εξαγωγικές επιδοτήσεις | Σελ. 120 |
(i) Οι γενικές ρυθμίσεις | Σελ. 120 |
(ii) Η πρόληψη της καταστρατήγησης των δεσμεύσεων | Σελ. 122 |
(στ) Το ζήτημα της βοήθειας σε τρόφιμα | Σελ. 122 |
(ζ) Η ρήτρα της δέουσας μετριοπάθειας (due restraint) | Σελ. 122 |
(η) Θεσμικά και άλλα μέτρα. Επίλυση διαφορών | Σελ. 123 |
2. Η Συμφωνία για τα επενδυτικά μέτρα στον τομέα του εμπορίου (TRIMs) | Σελ. 124 |
(α) Γενικά | Σελ. 124 |
(β) Πεδίο εφαρμογής | Σελ. 126 |
(γ) Εξαίρεση, παρέκκλιση, μεταβατική περίοδος | Σελ. 127 |
(δ) Η διαφάνεια | Σελ. 129 |
(ε) Άλλες διατάξεις | Σελ. 129 |
3. Συμφωνία για τις διαδικασίες χορήγησης αδειών εισαγωγής
(Agreement on Import Licensing Procedures) | Σελ. 130 |
4. Συμφωνία για την εφαρμογή του άρθρου VII
της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου του 1994
(Συμφωνία για τον καθορισμό της δασμολογητέας
αξίας - Customs Valuation Agreement) | Σελ. 131 |
5. Συμφωνία για τους κανόνες καταγωγής (Rules of Origin Agreement) | Σελ. 134 |
6. Συμφωνία για τον έλεγχο πριν από την αποστολή
(Preshipment Inspection Agreement) | Σελ. 138 |
7. Συμφωνία για τη διευκόλυνση των συναλλαγών
(Trade Facilitation Agreement) | Σελ. 140 |
VII. Η Συμφωνία για τα μέτρα διασφάλισης | Σελ. 142 |
1. Εισαγωγικά στοιχεία | Σελ. 143 |
2. Οι προϋποθέσεις εφαρμογής των μέτρων διασφάλισης | Σελ. 144 |
(α) Οι «απρόβλεπτες εξελίξεις» | Σελ. 145 |
(β) Η αύξηση των εισαγωγών | Σελ. 145 |
(γ) Οι εγχώριοι παραγωγοί «ομοειδούς ή ευθέως ανταγωνιστικού προϊόντος» | Σελ. 146 |
(δ) Η ύπαρξη «σοβαρής ζημίας» ή «ο κίνδυνος πρόκλησης
τέτοιας ζημίας» | Σελ. 147 |
3. Η διαδικασία έρευνας | Σελ. 148 |
4. Η εφαρμογή των μέτρων διασφάλισης | Σελ. 149 |
(α) Το πρόβλημα της «επιλεκτικής» εφαρμογής | Σελ. 149 |
(β) Τα μέτρα «γκρίζας ζώνης | Σελ. 151 |
5. Η διάρκεια ισχύος και η επανεξέταση των μέτρων διασφάλισης | Σελ. 152 |
6. Η «βαθμιαία επιστροφή» (degressivity) | Σελ. 153 |
7. Τα προσωρινά μέτρα διασφάλισης | Σελ. 153 |
8. Τα αντισταθμιστικά ανταλλάγματα και τα ανταποδοτικά μέτρα | Σελ. 154 |
9. Τα μέτρα διασφάλισης και οι αναπτυσσόμενες χώρες | Σελ. 155 |
10. Η εξασφάλιση της διαφάνειας (transparency) | Σελ. 155 |
(α) Οι διαδικασίες γνωστοποίησης και διαβούλευσης | Σελ. 155 |
(β) Η επιτήρηση της εφαρμογής των μέτρων διασφάλισης | Σελ. 156 |
11. Η επίλυση των διαφορών | Σελ. 157 |
VIII. Οι προτιμησιακές περιφερειακές συμφωνίες | Σελ. 158 |
1. Οι ορισμοί και οι κανόνες | Σελ. 158 |
(α) Οι γενικές ρυθμίσεις | Σελ. 158 |
(β) Η πρακτική της GATT 1947 στον έλεγχο των Τ.Ε. | Σελ. 161 |
2. Οι μεταγενέστερες εξελίξεις | Σελ. 164 |
(α) Η ερμηνεία των κανόνων | Σελ. 165 |
(β) Ο έλεγχος των περιφερειακών εμπορικών συμφωνιών | Σελ. 166 |
(γ) H GATS | Σελ. 167 |
(δ) Οι αναπτυσσόμενες χώρες | Σελ. 167 |
ΙΧ. Οι εμπορικές σχέσεις των αναπτυσσόμενων χωρών | Σελ. 168 |
1. Το Μέρος IV της GATT | Σελ. 169 |
(α) Η αρχή της μη-αμοιβαιότητας | Σελ. 169 |
(β) Η αρχή της κοινής δράσης | Σελ. 170 |
(γ) Οι νέες διαδικασίες διαβουλεύσεων | Σελ. 171 |
(δ) Μεταγενέστερες εξελίξεις | Σελ. 172 |
2. Ο Γύρος του Τόκυο | Σελ. 174 |
(α) Η ρήτρα «πρόσδωσης ικανότητας» (enabling clause) | Σελ. 174 |
(β) Οι υπόλοιπες ρυθμίσεις | Σελ. 175 |
(i) Τα δασμολογικά εμπόδια | Σελ. 176 |
(ii) Τα μη-δασμολογικά εμπόδια | Σελ. 176 |
3. Ο Γύρος της Ουρουγουάης και της Doha | Σελ. 179 |
4. Ρυθμίσεις για το εμπόριο των αναπτυσσόμενων χωρών έξω από το
πλαίσιο της GATT / ΠΟΕ: το Γενικευμένο Σύστημα Προτιμήσεων (ΓΣΠ) | Σελ. 181 |
(α) Τα βασικά χαρακτηριστικά του ΓΣΠ | Σελ. 181 |
(β) Αποτελέσματα και κριτική του ΓΣΠ | Σελ. 183 |
Δ. Η Γενική Συμφωνία για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών (GATS) | |
I. Το ιστορικό και πολιτικό πλαίσιο σύναψης της Γενικής Συμφωνίας | Σελ. 184 |
II. Οι στόχοι | Σελ. 187 |
III. Το πεδίο εφαρμογής | Σελ. 188 |
IV. Οι γενικές υποχρεώσεις και πειθαρχίες | Σελ. 190 |
1. Η μεταχείριση του μάλλον ευνοούμενου κράτους | Σελ. 190 |
2. Η διαφάνεια | Σελ. 192 |
3. Η αυξανόμενη συμμετοχή των αναπτυσσόμενων χωρών | Σελ. 192 |
4. Οι οικονομικές ολοκληρώσεις | Σελ. 193 |
5. Οι εσωτερικές ρυθμίσεις και οι αναγνωρίσεις | Σελ. 194 |
6. Τα μονοπώλια και η κατ’ αποκλειστικότητα παροχή υπηρεσιών | Σελ. 196 |
7. Οι επιχειρηματικές πρακτικές | Σελ. 196 |
8. Οι πληρωμές και μεταβιβάσεις. Η διασφάλιση του ισοζυγίου
πληρωμών | Σελ. 196 |
9. Οι κρατικές προμήθειες και οι επιδοτήσεις | Σελ. 197 |
10. Τα επείγοντα μέτρα διασφάλισης | Σελ. 198 |
11. Οι εξαιρέσεις | Σελ. 198 |
V. Οι ειδικές αναλήψεις υποχρεώσεων (specific commitments) | Σελ. 199 |
1. Η πρόσβαση στην αγορά | Σελ. 199 |
2. Η εθνική μεταχείριση | Σελ. 200 |
| |
VI. Ο μηχανισμός της προοδευτικής απελευθέρωσης | Σελ. 201 |
VII. Θεσμικές ρυθμίσεις | Σελ. 202 |
VIII. Τα Παραρτήματα και τα συνημμένα κείμενα | Σελ. 203 |
1. Η κυκλοφορία φυσικών προσώπων που παρέχουν υπηρεσίες | Σελ. 204 |
2. Οι υπηρεσίες αεροπορικών μεταφορών | Σελ. 205 |
3. Οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες | Σελ. 206 |
4. Οι τηλεπικοινωνίες | Σελ. 209 |
5. Οι υπηρεσίες θαλάσσιων μεταφορών | Σελ. 213 |
IX. Άλλα θέματα του διεθνούς εμπορίου υπηρεσιών | Σελ. 213 |
1. Η απελευθέρωση των υπηρεσιών Ανώτατης Εκπαίδευσης | Σελ. 214 |
2. Οι νομικές υπηρεσίες | Σελ. 214 |
3. Οι υπηρεσίες υγείας | Σελ. 215 |
Ε. Η Συμφωνία για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας
στον Τομέα του Εμπορίου (TRIPS) | Σελ. 216 |
I. Διάρθρωση και πεδίο εφαρμογής της Συμφωνίας TRIPs | Σελ. 220 |
II. Γενικές διατάξεις και βασικές αρχές της Συμφωνίας TRIPs | Σελ. 220 |
III. Ουσιαστικές ρυθμίσεις της Συμφωνίας TRIPs | Σελ. 221 |
1. Δικαιώματα δημιουργού και συγγενικά δικαιώματα | Σελ. 222 |
2. Εμπορικά σήματα | Σελ. 223 |
3. Γεωγραφικές ενδείξεις | Σελ. 224 |
4. Βιομηχανικά σχέδια | Σελ. 225 |
5. Διπλώματα ευρεσιτεχνίας | Σελ. 225 |
6. Διατάξεις (τοπογραφίες) ολοκληρωμένων κυκλωμάτων | Σελ. 226 |
7. Προστασία μη-αποκαλυφθεισών πληροφοριών | Σελ. 227 |
8. Έλεγχος πρακτικών που συνεπάγονται στρεβλώσεις
του ανταγωνισμού στο πλαίσιο αδειών εκμετάλλευσης | Σελ. 227 |
IV. Επιβολή των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας | Σελ. 227 |
V. Η απόκτηση και διατήρηση των δικαιωμάτων πνευματικής
ιδιοκτησίας και σχετικές inter-partes διαδικασίες | Σελ. 230 |
VI. Πρόληψη και επίλυση διαφορών | Σελ. 230 |
VII. Επίλυση διαφορών αναφυομένων από τη Συμφωνία TRIPs
και θεσμικές ρυθμίσεις | Σελ. 231 |
VIII. Ειδικές διατάξεις της Συμφωνίας TRIPs για τις αναπτυσσόμενες
χώρες | Σελ. 232 |
ΣΤ. Μνημόνιο Συμφωνίας σχετικά με τους κανόνες και τις διαδικασίες
που διέπουν την επίλυση των διαφορών | Σελ. 233 |
I. Οι παλαιότερες ρυθμίσεις και το πλαίσιο των διαπραγματεύσεων
του Γύρου της Ουρουγουάης | Σελ. 235 |
II. Σχέση του Μνημονίου Συμφωνίας για την επίλυση των διαφορών
με άλλες συμφωνίες του ΠΟΕ | Σελ. 237 |
III. Γενικές διατάξεις του Μνημονίου Συμφωνίας για την επίλυση
των διαφορών | Σελ. 238 |
IV. Θεσμικά όργανα | Σελ. 241 |
1. Τα Όργανα Επίλυσης Διαφορών | Σελ. 241 |
2. Οι ειδικές ομάδες εμπειρογνωμόνων | Σελ. 241 |
3. Το μόνιμο Εφετειακό Σώμα | Σελ. 242 |
V. Η διαδικασία επίλυσης των διαφορών | Σελ. 242 |
1. Οι διαδικασίες διαβουλεύσεων και άλλες εκούσιες διαδικασίες | Σελ. 242 |
2. Εργασίες της ειδικής ομάδας | Σελ. 243 |
3. Κατ’ έφεση εξέταση των υποθέσεων | Σελ. 245 |
4. Οι συστάσεις και αποφάσεις και η παρακολούθηση
της εφαρμογής τους | Σελ. 246 |
5. Παροχή αντισταθμιστικών ανταλλαγμάτων και αναστολή
των παραχωρήσεων | Σελ. 247 |
VI. Η επίλυση των διαφορών σε περίπτωση μη-παραβίασης
των καλυπτόμενων συμφωνιών | Σελ. 247 |
VII. Ειδικές διαδικασίες όσον αφορά τις λιγότερο αναπτυγμένες
χώρες | Σελ. 248 |
Ζ. Τομείς που δεν έχουν αντιμετωπισθεί από τον ΠΟΕ | Σελ. 249 |
I. Τα ανθρώπινα δικαιώματα, και ειδικότερα οι εργασιακές σχέσεις | Σελ. 249 |
1. Τα ανθρώπινα δικαιώματα | Σελ. 249 |
2. Οι εργασιακές σχέσεις και το διεθνές εμπόριο | Σελ. 250 |
II. Διεθνές εμπόριο και ανταγωνισμός | Σελ. 252 |
1. Οι de lege lata ρυθμίσεις | Σελ. 253 |
2. Ο προβληματισμός για το μέλλον | Σελ. 254 |
III. Πολιτιστική πολυμορφία και οι κανόνες του ΠΟΕ | Σελ. 255 |