ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ & ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

Η επικαιρότητα μίας μελέτης για τον χωροταξικό και τον πολεοδομικό σχεδιασμό στη χώρα μας και, ιδίως, για το γεγονός ότι ουδέποτε αυτός κατάφερε να συγκροτηθεί με τρόπο ορθολογικό και μακροπρόθεσμο, αποδείχθηκε, δυστυχώς, με το χειρότερο δυνατό τρόπο κατά την πρόσφατη τραγωδία του Ιουλίου του 2018 στο Μάτι της Βορειοανατολικής Αττικής. Διότι η ανυπολόγιστη αξία τόσων ανθρώπινων ζωών που χάθηκαν, αλλά και οι σημαντικές περιουσιακές ζημίες σε ένα δεύτερο επίπεδο, συνιστούν την έμπρακτη απόδειξη της διαχρονικής ανεπάρκειας και της πλήρους αποτυχίας της ελληνικής πολιτείας να ανταποκριθεί στοιχειωδώς στη συνταγματική της αποστολή για την εκπόνηση και την υλοποίηση ενός ορθολογικού και μακροπρόθεσμου συστήματος χωρικού σχεδιασμού, με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος, την εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και την επίτευξη μίας βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης. Στα πλαίσια της παρούσας μελέτης, θα επιχειρηθεί, μεταξύ άλλων, να τεκμηριωθεί ο ισχυρισμός ότι αυτές οι ελληνικές ιδιαιτερότητες δεν βρίσκονται μόνον στον αντίποδα της έννοιας του σχεδιασμού ως μίας ορθολογικής και βιώσιμης διαδικασίας, αλλά απειλούν, στο μέτρο και το βαθμό που εξακολουθούν να διαιωνίζονται, να καταστήσουν κάθε προσπάθεια υιοθέτησης ενός συστήματος βιώσιμου σχεδιασμού του εθνικού μας χώρου εκ γενετής ατελέσφορη. Πέραν αυτών, με την παρούσα μελέτη οι συγγραφείς φιλοδοξούν να προσεγγίσουν το σύνολο του σύγχρονου θεσμικού πλαισίου για το χωροταξικό και τον πολεοδομικό σχεδιασμό, έτσι όπως αυτό έχει διαμορφωθεί διαχρονικά υπό την επήρεια δύο τουλάχιστον κρίσιμων παραγόντων: Αφενός της ένταξης της ελληνικής σε μία ευρύτερη ευρωπαϊκή και ήδη ενωσιακή έννομη τάξη, με την ιδιαίτερη επιρροή της Ενωσιακής Πολιτικής για το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη. Αφετέρου της καταλυτικής επίδρασης που άσκησε στους κλάδους του χωροταξικού και του πολεοδομικού δικαίου η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας για το χωροταξικό και τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Χαρακτηριστικό του μεγέθους της επίδρασης αυτής είναι η υιοθέτηση από τον κοινό νομοθέτη στον πρόσφατο πολεοδομικό νόμο 4495/2017, όλων εκείνων των αρχών που επεξεργάστηκε σταδιακά το Ανώτατο Δικαστήριο, με στόχο την επίτευξη του στόχου της βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό, η μελέτη αυτή συμπληρώνει το κενό που υφίσταται σήμερα στη σχετική με το χωροταξικό και πολεοδομικό δίκαιο βιβλιογραφία.