ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Η παρούσα έκδοση, ενημερωμένη έως και τον Απρίλιο 2013 αποτελεί την τέταρτη έκδοση του εγχειριδίου του Φορολογικού Δικαίου, η οποία κατέστη αναγκαία δεδομένων των πέντε χρόνων από την Γ΄ έκδοση του Φορολογικού Δικαίου.

Το Φορολογικό Δίκαιο σε αυτή τη Δ΄ έκδοση ακολουθεί τη δομή των προηγούμενων εκδόσεων. Περιλαμβάνει έξι κεφάλαια (Έννοια και διακρίσεις των φόρων, Συνταγματική βάση και όρια της φορολογικής εξουσίας, Το ελληνικό φορολογικό σύστημα, Διεθνές και Ευρωπαϊκό Φορολογικό Δίκαιο, Η διοικητική φορολογική διαδικασία και η Δικαστική προστασία στις φορολογικές διαφορές), κάθε ένα από τα οποία διαιρείται σε επιμέρους Τμήματα.

Στα χρόνια που μεσολάβησαν από την προηγούμενη έκδοση επήλθαν σημαντικές αλλαγές στο φορολογικό δίκαιο, τόσο το ουσιαστικό όσο και το διαδικαστικό – δικονομικό. Ειδικότερα, από τον Απρίλιο του 2008 έως σήμερα ψηφίσθηκαν και δημοσιεύθηκαν περισσότεροι από δέκα σημαντικοί φορολογικοί νόμοι, ορισμένοι σε εφαρμογή των μνημονίων που υπέγραψε η Χώρα μας, μεταξύ των οποίων αναφέρουμε ενδεικτικά τους Ν 3634/2008, Ν 3756/2009, Ν 3808/2009, Ν 3842/2010, Ν 3845/2010, Ν 3888/2010, Ν 3943/2011, Ν 3986/2011, Ν 4024/2011, Ν 4038/2012, Ν 4050/2012, Ν 4072/2012, Ν 4093/2012, Ν 4110/2013 και άλλους.

Οι μεγαλύτερες αλλαγές αφορούν τη φορολογία εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων και επήλθαν με αλλεπάλληλες τροποποιήσεις του Ν 2238/1994 (Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος). Σημαντικές αλλαγές επήλθαν και στα λοιπά φορολογικά αντικείμενα, όπως κυρίως στη φορολογία εισοδήματος από εκμετάλλευση πλοίων, στη φορολογία κατοχής ακίνητης περιουσίας, στη φορολογία κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και κτήσης κερδών από τυχερά παίγνια, στο ΦΠΑ, στο φόρο μεταβίβασης ακινήτων, στο φόρο αυτόματου υπερτιμήματος. Παράλληλα επιβλήθηκαν νέες έκτακτες φορολογικές επιβαρύνσεις με σκοπό την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.

Σημαντικές τροποποιήσεις επήλθαν και στη Διοικητική Φορολογική Διαδικασία και κυρίως στην οργάνωση της ελληνικής φορολογικής διοίκησης και τη διεξαγωγή των φορολογικών ελέγχων. Στο πλαίσιο αυτό οι σημαντικότερες αλλαγές παρατηρούνται στους ελεγκτικούς μηχανισμούς, με την ίδρυση νέων ελεγκτικών οργάνων και την ανακατανομή της ελεγκτικής αρμοδιότητας μεταξύ των ελεγκτικών αρχών και την ανάθεση ελεγκτικού έργου και σε ιδιωτικούς φορείς και στην έκταση της ελεγκτικής εξουσίας τους, όπως η επέκταση της υποχρέωσης τρίτων προς παροχή πληροφοριών και η θέσπιση έμμεσων τεχνικών ελέγχου, καθώς και στις νομικές εγγυήσεις που παρέχονται στους φορολογούμενους κατά το στάδιο των φορολογικών ελέγχων και αφορούν κυρίως στους περιορισμούς του τραπεζικού και του φορολογικού απορρήτου.

Ο Ν 3900/2010 «Εξορθολογισμός διαδικασιών και επιτάχυνση της διοικητικής δίκης» επέφερε σημαντικές αλλαγές στην εκδίκαση των φορολογικών και τελωνειακών διαφορών. Σημαντικές αλλαγές επέφεραν επίσης με σκοπό την επιτάχυνση της φορολογικής δίκης και άλλοι φορολογικοί νόμοι και ειδικότερα ο Ν 3842/2010, ο Ν 3888/2010, ο Ν 3943/2011, ο Ν 3994/2011, ο Ν 4051/2012, ο Ν 4055/2012 και ο Ν 4079/2012. Οι αλλαγές αυτές αφορούν κυρίως στη θέσπιση της ενδικοφανούς προσφυγής, τη σύντμηση της προθεσμίας άσκησης της προσφυγής, στην κατανομή της αρμοδιότητας των δικαστηρίων για την εκδίκαση των φορολογικών διαφορών σε πρώτο και δεύτερο βαθμό, την άσκηση των ένδικων μέσων της έφεσης και της αναίρεσης, καθώς και την παροχή προσωρινής δικαστικής προστασίας και την κίνηση και τη διεξαγωγή της φορολογικής ποινικής δίκης.

Σημαντικές εξελίξεις παρατηρήθηκαν επίσης και στο πεδίο του διεθνούς και ευρωπαϊκού φορολογικού δικαίου. Ειδικότερα, οι εξελίξεις αυτές αφορούν στην επέκταση του δικτύου των Συμβάσεων Αποφυγής Διπλής Φορολογίας που έχει υπογράψει η χώρα μας με άλλες χώρες, καθώς και στις πρωτοβουλίες των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη θέσπιση φόρου στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, την αντιμετώπιση της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής και την ενίσχυση της διοικητικής συνεργασίας στον τομέα της φορολογίας.

Τέλος, το Φορολογικό Δίκαιο εμπλουτίσθηκε με την πλούσια νομολογία των εθνικών διοικητικών δικαστηρίων, αλλά και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με τους φορολογικούς περιορισμούς στην άσκηση των θεμελιωδών ελευθεριών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. To έργο περιλαμβάνει αναλυτικό αλφαβητικό ευρετήριο το οποίο βοηθάει τον αναγνώστη στην αναζήτηση του θέματος που κάθε φορά τον απασχολεί, καθώς και πλούσια ανανεωμένη βιβλιογραφία.