Πρόλογος Εμμανουήλ Ρούκουνα | Σελ. I |
ΕΙΣΑΓΩΓΗ | Σελ. 1 |
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ: ΝΟΜΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ | |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ | Σελ. 11 |
§1. Η επίκληση των διαφόρων πηγών του διεθνούς δικαίου | |
Α) Η επίκληση άλλων διεθνών συμβάσεων | |
1. Η επίκληση συμβάσεων για τα δικαιώματα του ανθρώπου | Σελ. 14 |
2. Η επίκληση συμβάσεων ξένων προς τα δικαιώματα του ανθρώπου | Σελ. 18 |
Β) Η επίκληση μη συμβατικών πηγών του διεθνούς δικαίου | Σελ. 20 |
1. Συμβατικές αναφορές σε μη συμβατικές πηγές | |
α) Η αρχή nullum crimen και η καταπολέμηση της ατιμωρησίας: μια λεπτή ισορροπία | Σελ. 21 |
β) Οι γενικές αρχές του διεθνούς δικαίου και το δικαίωμα στην περιουσία | Σελ. 27 |
2. Νομολογιακές αναφορές σε μη συμβατικές πηγές | |
α) Η επίκληση όλων των μη συμβατικών πηγών του άρθρου 38 του Καταστατικού του Διεθνούς Δικαστηρίου του ΟΗΕ | Σελ. 30 |
β) Η επίκληση πράξεων και αποφάσεων διεθνών οργανισμών | Σελ. 37 |
§2. Η «δικαιοδοσία» των Κρατών και η εξω-εδαφική εφαρμογή των δικαιωμάτων του ανθρώπου | Σελ. 41 |
Α) Η έννοια της «δικαιοδοσίας» στην πάγια νομολογία των οργάνων ελέγχου | Σελ. 41 |
1. Η δικαιοδοσία ratione personae | Σελ. 42 |
2. Η δικαιοδοσία ratione loci | Σελ. 44 |
α) Η νομολογία των οργάνων της ΕΣΔΑ και της ΑΣΔΑ | Σελ. 45 |
β) Η νομολογία και η πρακτική των οργάνων των Ηνωμένων Εθνών | Σελ. 47 |
Β) Οι παλινδρομήσεις της πρόσφατης νομολογίας του ΕΔΔΑ | Σελ. 51 |
1. Η υπόθεση Bankovic: μια συγκυριακή απόκλιση; | Σελ. 52 |
2. Η πιο πρόσφατη νομολογία: επιστροφή στην «ορθοδοξία» | Σελ. 56 |
§3. Η επίδραση του δικαίου περί ευθύνης των Κρατών στην προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου | Σελ. 60 |
Α) Η επίδραση των κανόνων περί καταλογισμού | Σελ. 60 |
1. Το Κράτος ευθύνεται για τις ενέργειες όλων των οργάνων του | |
α) Πράξεις και παραλείψεις | Σελ. 61 |
β) Όργανα de jure | Σελ. 63 |
γ) Εξουσιοδοτημένα πρόσωπα και όργανα de facto | Σελ. 67 |
2. Το Κράτος ευθύνεται για τις δικές του ενέργειες σε σχέση με τη συμπεριφορά ιδιωτών | |
α) Ο κανόνας και η εφαρμογή του στο πεδίο των δικαιωμάτων του ανθρώπου | Σελ. 72 |
β) Η παρέμβαση του Κράτους στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών | Σελ. 75 |
Β) Η επίδραση των κανόνων για το περιεχόμενο της διεθνούς ευθύνης | Σελ. 80 |
1. Επανόρθωση της βλάβης και δίκαιη ικανοποίηση του προσφεύγοντος | Σελ. 82 |
2. Restitutio in integrum, εγγυήσεις περί μη επανάληψης και ουσιαστική συμμόρφωση προς τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ | Σελ. 87 |
α) Ατομικά μέτρα | Σελ. 88 |
β) Γενικά μέτρα | Σελ. 90 |
§4. Το διεθνές δίκαιο ως φραγμός στις παρεκκλίσεις σε περιόδους κρίσης | Σελ. 96 |
Α) Η αναφορά των ρητρών παρέκκλισης στο διεθνές δίκαιο | Σελ. 96 |
Β) Οι σχέσεις δικαιωμάτων του ανθρώπου και διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου | Σελ. 101 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΩΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ | Σελ. 108 |
§1. Ο θεσμός της ετεροδικίας: προστατευτική ασπίδα κρατικών συμφερόντων | Σελ. 109 |
Α) Η ετεροδικία των Κρατών και τα δικαιώματα του ανθρώπου | |
1. Προκαταρκτικές θεωρητικές επισημάνσεις | |
α) Το διεθνές δίκαιο ως πρωταρχική πηγή του θεσμού της ετεροδικίας | Σελ. 110 |
β) Η νομική φύση του θεσμού της ετεροδικίας | Σελ. 112 |
γ) Η δικαιολογητική βάση του θεσμού της ετεροδικίας | Σελ. 113 |
2. Η «θεωρία της κανονιστικής ιεραρχίας» | Σελ. 114 |
3. Οι ενδεχόμενες παρενέργειες της θεωρίας και η διστακτικότητα της νομολογίας | Σελ. 119 |
4. Ο τόπος τέλεσης του αδικήματος ως λόγος εξαίρεσης από την ετεροδικία | Σελ. 123 |
Β) Η ετεροδικία των κρατικών αξιωματούχων και τα δικαιώματα του ανθρώπου | Σελ. 127 |
1. Η δικαιολογητική βάση του θεσμού και η διάκριση προσωπικής και λειτουργικής ασυλίας | Σελ. 128 |
2. Η προσωπική ασυλία ανθίσταται | Σελ. 134 |
3. Η λειτουργική ασυλία υποχωρεί | Σελ. 141 |
§2. Το απυρόβλητο των διεθνών οργανισμών | Σελ. 148 |
Α) Η διασφάλιση της απρόσκοπτης λειτουργίας των διεθνών οργανισμών | |
1. Η ετεροδικία των διεθνών οργανισμών και τα δικαιώματα του ανθρώπου | Σελ. 148 |
2. Η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων και η αρχή της «ισοδύναμης προστασίας» | |
α) Η εξαγγελία της αρχής της «ισοδύναμης προστασίας» | Σελ. 153 |
β) Η προβληματική εφαρμογή της αρχής στην πράξη | Σελ. 157 |
Β) Η διαπίστωση της ευθύνης των διεθνών οργανισμών παραμένει μετέωρη | Σελ. 162 |
1. Οι διεθνείς οργανισμοί έχουν διεθνείς υποχρεώσεις στο πεδίο των δικαιωμάτων του ανθρώπου; | Σελ. 163 |
2. Ζητήματα καταλογισμού στους διεθνείς οργανισμούς | Σελ. 171 |
α) Το κριτήριο του «αποτελεσματικού ελέγχου» | Σελ. 172 |
β) Η διαστρέβλωση του κριτηρίου: η απόφαση Behrami και Saramati | Σελ. 178 |
3. Εκτός της ΕΕ, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί παραμένουν ανίσχυροι | Σελ. 183 |
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ: ΠΑΡΑΓΩΝ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ | |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΩΣ ΠΑΡΑΓΩΝ ΗΠΙΑΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ | Σελ. 192 |
§1. Η επίδραση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στις πηγές του διεθνούς δικαίου | |
Α) Η πολλαπλή επιρροή των δικαιωμάτων του ανθρώπου στο δίκαιο των συνθηκών | Σελ. 192 |
1. Η σύναψη των συμβάσεων για τα δικαιώματα του ανθρώπου: ο ρόλος των ΜΗΚΥΟ | Σελ. 193 |
2. Η εξέλιξη του καθεστώτος των επιφυλάξεων | Σελ. 196 |
α) Οι ιδιομορφίες των δικαιωμάτων του ανθρώπου και το «καθεστώς της Βιέννης»: μια προβληματική συνύπαρξη | Σελ. 197 |
β) Η αναγκαία προσαρμογή του «καθεστώτος της Βιέννης» | Σελ. 203 |
i) Η κύρια αρμοδιότητα των οργάνων ελέγχου να κρίνουν τις επιφυλάξεις | Σελ. 204 |
ii) Τα έννομα αποτελέσματα | Σελ. 210 |
3. Η δυναμική ερμηνεία των συμβάσεων για τα δικαιώματα του ανθρώπου | Σελ. 213 |
α) Τελεολογική ερμηνεία και διεύρυνση της προστασίας | Σελ. 216 |
β) Εξελικτική ερμηνεία και περιθωριοποίηση της αρχικής βούλησης των μερών | Σελ. 222 |
4. Η καταγγελία ή η αναστολή συνθηκών «ανθρωπιστικού χαρακτήρα» και η exceptio non adimpleti contractus | Σελ. 227 |
Β) Η επίδραση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη θεώρηση του εθίμου | Σελ. 233 |
1. Τα προβλήματα της παραδοσιακής θεώρησης του διεθνούς εθίμου | Σελ. 234 |
2. Η πρωτοκαθεδρία της opinio juris | Σελ. 235 |
3. Η διεύρυνση της έννοιας της «πρακτικής» | Σελ. 237 |
α) Το σύνολο της κρατικής πρακτικής | Σελ. 237 |
β) Η πρακτική όλων των υποκειμένων του διεθνούς δικαίου | Σελ. 239 |
§2. Η επίδραση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στις διεθνείς σχέσεις του Κράτους | Σελ. 245 |
A) Τα δικαιώματα του ανθρώπου και η αναγνώριση Κράτους | Σελ. 245 |
1. Οι αρχικοί περιορισμοί της διακριτικής ευχέρειας για αναγνώριση: το δόγμα Stimson ως εθιμικός κανόνας | Σελ. 246 |
2. Η περαιτέρω συρρίκνωση της διακριτικής ευχέρειας για αναγνώριση | |
α) Οι φυλετικές διακρίσεις και η υποχρέωση μη αναγνώρισης | Σελ. 248 |
β) Η περαιτέρω διεύρυνση της υποχρέωσης μη αναγνώρισης | Σελ. 250 |
Β) Η αναβίωση των θεσμών της διπλωματικής προστασίας και της προξενικής αρωγής | Σελ. 254 |
1. Τα δικαιώματα του ανθρώπου και ο εκσυγχρονισμός της διπλωματικής προστασίας | Σελ. 257 |
α) Η εξέλιξη της νομικής φύσης της διπλωματικής προστασίας | Σελ. 258 |
i) Δικαίωμα του Κράτους ή μέσο προστασίας ατομικών δικαιωμάτων; | Σελ. 258 |
ii) Δικαίωμα ή υποχρέωση του Κράτους; | Σελ. 261 |
β) Η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της διπλωματικής προστασίας | Σελ. 264 |
i) Ratione materiae | Σελ. 264 |
ii) Ratione personae | Σελ. 266 |
γ) Η σχετικοποίηση του κανόνα της εξάντλησης των εσωτερικών ενδίκων μέσων | Σελ. 269 |
i) Τα δικαιώματα του ανθρώπου και η διεύρυνση των εξαιρέσεων στον κανόνα | Σελ. 270 |
ii) Η διεύρυνση των εξαιρέσεων και η κωδικοποίηση της διπλωματικής προστασίας | Σελ. 275 |
2. Τα δικαιώματα του ανθρώπου και ο εκσυγχρονισμός της προξενικής αρωγής | Σελ. 279 |
α) Η προξενική αρωγή ως δικαίωμα του Κράτους και ως ατομικό δικαίωμα | Σελ. 279 |
β) Η προξενική αρωγή ως δικαίωμα του Κράτους και ως ανθρώπινο δικαίωμα | Σελ. 284 |
Γ) Τα δικαιώματα του ανθρώπου και η διαδοχή Κρατών στις διεθνείς συνθήκες | Σελ. 286 |
1. Η ανάγκη της συνέχειας των συμβατικών υποχρεώσεων για τα δικαιώματα του ανθρώπου | Σελ. 288 |
2. Οι αμφισημίες της πρακτικής | Σελ. 290 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΩΣ ΠΑΡΑΓΩΝ ΑΝΑΤΡΟΠΩΝ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ | Σελ. 298 |
§1. Η επίδραση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη θεωρία των «υποκειμένων» του διεθνούς δικαίου | Σελ. 299 |
Α) Η μετεξέλιξη του προβληματισμού | |
1. Aπό την κρατοκεντρική θεώρηση... | Σελ. 300 |
2. ... στους «χρήστες» του διεθνούς δικαίου | Σελ. 304 |
Β) Η διεθνής αναγνώριση σειράς δικαιωμάτων υπέρ ιδιωτών, ομάδων και λαών | Σελ. 307 |
1. Ουσιαστικά δικαιώματα | Σελ. 308 |
α) Η Οικουμενική Διακήρυξη: θεμέλιο των συμβάσεων του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών | Σελ. 308 |
β) Η Οικουμενική Διακήρυξη: πηγή έμπνευσης των περιφερειακών συστημάτων | Σελ. 313 |
γ) Πέρα από την Οικουμενική Διακήρυξη: η ενίσχυση της συλλογικής διάστασης των δικαιωμάτων | |
i) Η αναγνώριση δικαιωμάτων των λαών | Σελ. 317 |
ii) Η ενίσχυση της συλλογικής διάστασης των μειονοτικών δικαιωμάτων | Σελ. 321 |
iii) Τα δικαιώματα των αυτοχθόνων: συνύπαρξη ατομικών, συλλογικών και «μεικτών» δικαιωμάτων | Σελ. 330 |
2. Δικονομικά δικαιώματα | Σελ. 334 |
α) Η επέκταση και η ενίσχυση του δικαιώματος ατομικής προσφυγής | Σελ. 334 |
i) Δικαίωμα υπό αίρεση | Σελ. 335 |
ii) Δικαίωμα απαλλαγμένο από αιρέσεις και περιορισμούς | Σελ. 340 |
β) Η διστακτική αναγνώριση δικαιώματος συλλογικής προσφυγής | Σελ. 342 |
γ) ' λλες μορφές συμμετοχής σε διεθνείς μηχανισμούς ελέγχου | Σελ. 347 |
Γ) Η ατομική ποινική ευθύνη κατά το διεθνές δίκαιο και τα δικαιώματα του ανθρώπου | Σελ. 350 |
1. Η επίδραση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην πορεία προς την υιοθέτηση του Καταστατικού του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου | Σελ. 352 |
2. Η ενδογενής σχέση δικαιωμάτων του ανθρώπου και διεθνούς ποινικού δικαίου | Σελ. 356 |
α) Το διεθνές ποινικό δίκαιο στην υπηρεσία των δικαιωμάτων του ανθρώπου | Σελ. 356 |
β) Τα ανθρώπινα δικαιώματα στην υπηρεσία του διεθνούς ποινικού δικαίου | Σελ. 362 |
§2. Η επίδραση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη δομή του διεθνούς δικαίου | Σελ. 365 |
Α) Τα δικαιώματα του ανθρώπου και η ιεράρχηση της διεθνούς έννομης τάξης | Σελ. 366 |
1. Ο ρόλος των δικαιωμάτων του ανθρώπου ως προς τις υποχρεώσεις erga omnes partes | Σελ. 368 |
α) Η γενικότερη σημασία του θεσμού της διακρατικής προσφυγής της ΕΣΔΑ | Σελ. 369 |
β) ' λλα παραδείγματα υποχρεώσεων erga omnes partes | Σελ. 372 |
2. Ο ρόλος των δικαιωμάτων του ανθρώπου ως προς τις υποχρεώσεις erga omnes | Σελ. 376 |
3. Ο ρόλος των δικαιωμάτων του ανθρώπου ως προς τους κανόνες jus cogens | Σελ. 382 |
B) Τα δικαιώματα του ανθρώπου και οι δομικές συνέπειες της ιεράρχησης | Σελ. 388 |
1. Η μετάλλαξη της διεθνούς ευθύνης | Σελ. 389 |
α) Ευθύνη χωρίς «ζημία» και δικαιώματα του ανθρώπου | Σελ. 389 |
β) Σοβαρές παραβιάσεις κανόνων αναγκαστικού δικαίου | Σελ. 391 |
γ) Επίκληση της ευθύνης του Κράτους από έμμεσα θιγόμενα Κράτη | Σελ. 393 |
δ) Λήψη αντιμέτρων από έμμεσα θιγόμενα Κράτη | Σελ. 397 |
2. Η συρρίκνωση της «εσωτερικής δικαιοδοσίας» των Κρατών | |
α) Το ζήτημα στη θεωρία και την πράξη | Σελ. 400 |
β) Η δογματική θεμελίωση | Σελ. 404 |
3. Η αναμόρφωση του συστήματος συλλογικής ασφάλειας | Σελ. 406 |
α) Ο «εξανθρωπισμός» της απειλής για την ειρήνη | Σελ. 407 |
β) Τα δικαιώματα του ανθρώπου και η ενεργοποίηση του συστήματος | Σελ. 411 |
ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ | Σελ. 417 |
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ | |
Α. Ελληνόγλωσση | Σελ. 431 |
Β. Ξενόγλωσση | Σελ. 436 |