Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΑΧΡΕΩΣΤΗΤΩΣ ΚΑΤΑΒΛΗΘΕΝΤΟΣ ΦΟΡΟΥ
Η νομική θεμελίωση και η ικανοποίηση της αξίωσης επιστροφής φόρου
- Έκδοση: 2018
- Σχήμα: 17x24
- Βιβλιοδεσία: Εύκαμπτη
- Σελίδες: 272
- ISBN: 978-960-622-580-2
- Δείτε ένα απόσπασμα
- Black friday εκδόσεις: 30%
Το ζήτημα της επιστροφής φόρου παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον πρωτίστως διότι πολύ συχνά οι φορολογούμενοι καταφεύγουν στη λύση της εξόφλησης του οφειλόμενου φόρου, ώστε να αποφύγουν τις αυξημένα σοβαρές συνέπειες της μη καταβολής φόρου, όπως τόκους, πρόστιμα, αδυναμία λήψης φορολογικής ενημερότητας και ποινικές συνέπειες, τη στιγμή που η αναστολή εκτέλεσης κατ’ άρθ. 202 επ. του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, έχει καταστεί ιδιαιτέρως δυσχερής για τις φορολογικές διαφορές. Εξάλλου, τυχόν μη επιστροφή του φόρου που καταβλήθηκε αχρεώστητα, εκτός πλείστων νομικών συνεπειών, θα συνεπάγεται αύξηση του συνολικού φορολογικού κόστους για τον πολίτη, με συνέπεια την φθίνουσα πορεία των φορολογικών εσόδων.
Το βιβλίο Η επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέντος φόρου προσεγγίζει πρωτότυπα, σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο, το σύνολο των προβλημάτων που εγείρονται στο πεδίο της επιστροφής φόρου, φέρνοντας στο φως και αξιοποιώντας πλούσια νομολογία εθνικών, διεθνών και ευρωπαϊκών δικαστηρίων και συνδιαλέγεται γόνιμα με αυτήν. Ο συγγραφέας διέρχεται από τη διερεύνηση της νομικής φύσης του δικαιώματος, εκκινώντας από τις αντιλήψεις του ιδιωτικού δικαίου περί αχρεώστητης καταβολής και εντοπίζοντας, όπως επιβάλλεται, τις ιδιαιτερότητες του φορολογικού δικαίου, διαπιστώνει την ισχυρή και μάλιστα υπερνομοθετική θεμελίωση του δικαιώματος, ενώ αναλύει διεξοδικά τις ρυθμίσεις του άρθ. 42 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας.
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου, εξετάζεται η νομική φύση του δικαιώματος επιστροφής φόρου ιδίως σε σχέση με τους θεσμούς του αδικαιολόγητου πλουτισμού και της αποζημίωσης από αδικοπρακτική ευθύνη. Στη συνέχεια αναζητείται η θεμελίωση του δικαιώματος σε υπερνομοθετικές διατάξεις και αρχές, ήτοι στο Σύνταγμα, το ενωσιακό δίκαιο και το διεθνές φορολογικό δίκαιο και, βέβαια, αναλύονται οι νομοθετικές επιλογές για την θέσπιση και πραγμάτωση του δικαιώματος. Τέλος, επιχειρείται συγκριτική επισκόπηση του πώς αντιμετωπίζουν άλλα δικαιϊκά συστήματα την επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέντος φόρου.
Στο δεύτερο μέρος του έργου Η επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέντος φόρου, αναζητείται το πώς ικανοποιείται το δικαίωμα επιστροφής φόρου και αφού αρχικά γίνεται αναφορά στη διοικητική διαδικασία της εκούσιας επιστροφής φόρου, κατόπιν εξετάζεται διεξοδικά η διά της προσφυγής στη δικαιοσύνη ικανοποίηση της αξίωσης και ειδικότερα η προδικασία και οι λοιπές προϋποθέσεις παραδεκτού του σχετικού ενδίκου βοηθήματος, οι δυνατότητες άμυνας της φορολογικής αρχής αλλά και τα ουσιαστικά νομικά ζητήματα της δίκης περί την επιστροφή φόρου. Συναφώς επιχειρούνται αναφορές συγκριτικού δικαίου. Στη συνέχεια αναλύεται το ζήτημα της υλοποίησης της επιστροφής φόρου μέσω αναγκαστικής εκτέλεσης και συμψηφισμού και μελετάται η ικανοποίηση της παρεπόμενης αξίωσης για τόκους.
Επιπλέον, εξετάζεται το θέμα της απώλειας του δικαιώματος επιστροφής φόρου λόγω παραγραφής. Αναφορά γίνεται ακόμη στο ενωσιακό δίκαιο, στο βαθμό που αυτό αναγνωρίζει το δικαίωμα σε επιστροφή φόρου που εισπράχθηκε κατά παράβαση κανόνων του ενωσιακού δικαίου, αλλά και στα συστήματα επιστροφής φόρου άλλων κρατών. Στο τέλος του έργου παρατίθεται ελληνική και ξενόγλωσση βιβλιογραφία και αρθρογραφία, όπως και κατάλογος αναφερομένων δικαστικών αποφάσεων, εγκυκλίων και γνωμοδοτήσεων ΝΣΚ.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ | Σελ. VII |
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ | Σελ. XI |
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ | Σελ. ΧΙΧ |
ΕΙΣΑΓΩΓΗ | Σελ. 1 |
Α΄ ΜΕΡΟΣ Νομική φύση και θεμελίωση του δικαιώματος επιστροφής φόρου | |
Ι. Νομική φύση του δικαιώματος | |
1. Η έννοια και οι συνέπειες της αχρεώστητης καταβολής στο αστικό και το δημόσιο δίκαιο | Σελ. 9 |
1.1. Το ζήτημα στο χώρο του Αστικού Δικαίου | Σελ. 9 |
1.2. Η αχρεώστητη καταβολή στο Δημόσιο Δίκαιο | Σελ. 11 |
1.2.1. Η αναγνώριση του αδικαιολόγητου πλουτισμού στο Δημόσιο Δίκαιο | Σελ. 11 |
1.2.2. Δικονομικά ζητήματα επί διαφορών από αδικαιολόγητο πλουτισμό | Σελ. 12 |
1.2.3. Επιμέρους θέματα | Σελ. 14 |
1.3. Το δικαίωμα σε επιστροφή του φόρου | Σελ. 18 |
1.3.1. Η ιδιαιτερότητα του δικαιώματος επιστροφής φόρου | Σελ. 20 |
1.3.2. Οι έννομες συνέπειες της ιδιαιτερότητας του δικαιώματος επιστροφής φόρου | Σελ. 21 |
1.3.3. Πορίσματα περί τη νομική φύση της επιστροφής φόρου | Σελ. 22 |
2. Θεμελιώδεις εννοιολογικές διευκρινίσεις και όροι επιστροφής του φόρου | Σελ. 26 |
2.1. Η έννοια της «επιστροφής φόρου» | Σελ. 26 |
2.2. Η έννοια του όρου «αχρεώστητος» | Σελ. 28 |
2.3. Η έννοια του όρου «καταβληθέντος φόρου» | Σελ. 32 |
2.4. Ο περιορισμός και η κατάργηση του δικαιώματος | Σελ. 34 |
ΙΙ. Η θεμελίωση της αξίωσης επιστροφής φόρου στο θετικό δίκαιο | |
1. Η υπερνομοθετική κατοχύρωση της αξίωσης | Σελ. 35 |
1.2. Θεμελίωση της υποχρέωσης επιστροφής φόρου | Σελ. 35 |
1.2.1. Συνταγματική θεμελίωση | Σελ. 36 |
1.2.2. Ενωσιακό Δίκαιο | Σελ. 41 |
1.2.3. Δικαίωμα ιδιοκτησίας και ΕΣΔΑ | Σελ. 48 |
1.2.4. Διεθνείς Συμβάσεις | Σελ. 50 |
2. Νομοθετικό πλαίσιο επιστροφής φόρου - Προϋποθέσεις | Σελ. 52 |
2.1. Η ρύθμιση του ΚΦΔ | Σελ. 52 |
2.1.2. Η διάταξη του νόμου | Σελ. 52 |
2.1.2. Εκδοθείσες εγκύκλιοι για το άρθ. 42 | Σελ. 53 |
2.1.3. Μεταβατικές διατάξεις για το άρθ. 42 | Σελ. 53 |
2.1.4. Ανάλυση της νομοθετικής διατάξεως της παρ. 1 του άρθ. 42 με την οποία θεσπίζεται το δικαίωμα | Σελ. 54 |
2.2. Συναφείς διατάξεις άλλων νόμων | Σελ. 59 |
2.3. Συγκριτική επισκόπηση | Σελ. 66 |
3. Η ερμηνεία των διατάξεων περί επιστροφής φόρου | Σελ. 70 |
3.1. Κανόνες ερμηνείας στο φορολογικό δίκαιο | Σελ. 70 |
3.2. Εφαρμογή των ερμηνευτικών κανόνων του φορολογικού δικαίου επί του ζητήματος της επιστροφής φόρου | Σελ. 80 |
4. Η απώλεια του δικαιώματος λόγω παραγραφής της αξίωσης επιστροφής φόρου | Σελ. 83 |
4.1. Εισαγωγικά | Σελ. 83 |
4.1.1. Γενικά | Σελ. 83 |
4.1.2. Ειδικότερα η παραγραφή της αξιώσεως για επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέντος φόρου | Σελ. 85 |
4.2. Η ρύθμιση του άρθ. 42 παρ. 4 του ΚΦΔ | Σελ. 87 |
4.3. Ειδικές διατάξεις περί παραγραφής - Κώδικας Δημοσίου Λογιστικού | Σελ. 96 |
Β΄ ΜΕΡΟΣ Η ικανοποίηση της αξίωσης επιστροφής φόρου | |
Ι. Η διοικητική διαδικασία (εκούσιας) επιστροφής φόρου | |
1. Οι προϋποθέσεις της διοικητικής επιστροφής φόρου | Σελ. 105 |
1.1. Υποβολή αιτήματος | Σελ. 106 |
1.2. Διενέργεια ελέγχου | Σελ. 107 |
2.Τρόπος καταβολής του επιστρεπτέου φόρου | Σελ. 111 |
2.1. Η έκδοση Α.Φ.ΕΚ. | Σελ. 111 |
2.2. Η νομική φύση της πράξης επιστροφής φόρου | Σελ. 112 |
2.3. Συμψηφισμός | Σελ. 115 |
2.3.1. Γενικά | Σελ. 115 |
2.3.2. Ο συμψηφισμός στο πλαίσιο του άρθ. 42 παρ. 1 ΚΦΔ | Σελ. 119 |
2.3.3. Ειδικώς ο συμψηφισμός με μελλοντικές οφειλές (άρθ. 42 παρ. 3 ΚΦΔ) | Σελ. 122 |
2.4. Προθεσμία επιστροφής του φόρου | Σελ. 123 |
2.4.1. Γενικά για τις προθεσμίες διοικητικής δράσης | Σελ. 123 |
2.4.2. Η ρύθμιση του άρθ. 42 παρ. 2 ΚΦΔ για την προθεσμία επιστροφής φόρου | Σελ. 125 |
ΙΙ. Η δικαστική ικανοποίηση της αξίωσης | |
1. Επισκόπηση συγκριτικού δικαίου | Σελ. 128 |
1.1. Γαλλία | Σελ. 129 |
1.2. ΗΠΑ | Σελ. 132 |
1.3. Ηνωμένο Βασίλειο | Σελ. 133 |
2. Η φορολογική δίκη γενικά | Σελ. 135 |
2.1. Γενικά δικονομικά και προκαταρκτικού δικαστικού ελέγχου ζητήματα | Σελ. 135 |
2.2. Αρχές της φορολογικής δίκης | Σελ. 138 |
3. Τα ειδικότερα δικονομικά ζητήματα της διεκδίκησης επιστροφής φόρου | Σελ. 141 |
3.1. Βασικά δικονομικά ζητήματα | Σελ. 141 |
3.1.1. Δικαιοδοσία | Σελ. 141 |
3.1.2. Παράβολο | Σελ. 142 |
3.1.3. Καθ’ ύλην αρμοδιότητα | Σελ. 142 |
3.1.4. Καταβολή ποσοστού επί του κυρίου αμφισβητούμενου φόρου στην έφεση | Σελ. 144 |
3.1.5. Παραδεκτός τρόπος προβολής αιτημάτων προσφυγής | Σελ. 144 |
3.1.6. Ζήτημα ταύτισης λόγων ενδικοφανούς προσφυγής και δικαστικής προσφυγής | Σελ. 145 |
3.1.7. Αναιρετικός έλεγχος | Σελ. 147 |
3.1.8. Αναστολή εκτελέσεως | Σελ. 148 |
3.2. Ειδικότερα η δικονομική απαίτηση για άσκηση προσφυγής και όχι αγωγής | Σελ. 148 |
3.3. Προσβαλλόμενη πράξη και προϋποθέσεις αχρεώστητου (επιφύλαξη, ανάκληση και νομική ή πραγματική πλάνη) | Σελ. 151 |
3.3.1. Παλαιότερο νομολογιακό καθεστώς | Σελ. 151 |
3.3.2. Το ζήτημα υπό καθεστώς ΚΦΔ | Σελ. 154 |
3.4. Ποιος νομιμοποιείται να ζητήσει τη δικαστική επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέντος φόρου | Σελ. 156 |
3.5. Ζητήματα απόδειξης | Σελ. 160 |
4. Το ουσιαστικό μέρος της δίκης για την επιστροφή φόρου | Σελ. 163 |
4.1. Η νομική βάση της προσφυγής για επιστροφή φόρου | Σελ. 165 |
4.1.1. Εισαγωγικά | Σελ. 165 |
4.1.2. Παραβιάσεις κανόνων δικαίου που δικαιολογούν ακύρωση άρνησης επιστροφής φόρου | Σελ. 166 |
4.1.2.1. Όταν η επιβολή του θεμελιώνεται σε νόμο που παραβιάζει το Σύνταγμα | Σελ. 166 |
4.1.2.2. Όταν η επιβολή του φόρου παραβιάζει το νόμο υπό την έννοια ότι συγκεκριμένη φορολογική ύλη δεν υπόκειται σε φόρο ή απαλλάσσεται | Σελ. 169 |
4.1.2.3. Όταν παραβιάζεται ο νόμος κατά την επιβολή του φόρου | Σελ. 171 |
4.1.2.4. Όταν ερμηνεύεται (με τελολογική μάλιστα ερμηνεία που οδηγεί σε διαστολή) ότι ο νόμος θεσπίζει την επιστροφή | Σελ. 172 |
4.1.2.5. Όταν ο νόμος που επιβάλει ένα φόρο παραβιάζει διμερή σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας | Σελ. 176 |
4.1.2.6. Όταν ο νόμος που επιβάλει ένα φόρο παραβιάζει το ενωσιακό δίκαιο | Σελ. 178 |
4.2. Η άμυνα του Δημοσίου | Σελ. 188 |
4.2.1. Γενικές επισημάνσεις | Σελ. 188 |
4.2.2. Επιχειρήματα περί του παραδεκτού της προσφυγής | Σελ. 189 |
4.2.3. Επιχειρήματα επί της ουσίας της προσφυγής | Σελ. 190 |
4.3. Η έκταση του δικαστικού ελέγχου και οι συνέπειες της αποφάσεως που δέχεται την προσφυγή επιστροφής φόρου | Σελ. 191 |
4.3.1. Έκταση ελέγχου | Σελ. 191 |
4.3.2. Συνέπειες της απόφασης | Σελ. 194 |
ΙΙΙ. Η υλοποίηση της επιστροφής φόρου | |
1. Ικανοποίηση της αξίωσης με αναγκαστική εκτέλεση κατά του Δημοσίου | Σελ. 197 |
1.1. Δυνατότητες του Δημοσίου για ικανοποίηση των αξιώσεών του | Σελ. 197 |
1.2. Δυνατότητες του φορολογούμενου για ικανοποίηση των αξιώσεών του από επιστροφή φόρου | Σελ. 199 |
1.2.1. Διάκριση εκτέλεσης των αποφάσεων και υποχρέωσης συμμόρφωσης προς αυτές | Σελ. 199 |
1.2.2. Αναγκαστική εκτέλεση κατά του Δημοσίου | Σελ. 200 |
1.2.3. Ποια περιουσιακά στοιχεία μπορεί να αφορά η εκτέλεση κατά του Δημοσίου | Σελ. 202 |
1.2.4. Προστασία επί μη συμμόρφωσης με απόφαση που διατάζει την επιστροφή του φόρου | Σελ. 205 |
2. Επιστροφή διά συμψηφισμού με τυχόν οφειλόμενους φόρους | Σελ. 206 |
3. Η τοκοφορία της αξίωσης επιστροφής φόρου | Σελ. 207 |
3.1. Η νομοθετική θεμελίωση της τοκογονίας της αξίωσης επιστροφής φόρου | Σελ. 207 |
3.2. Η τοκογονία της επιστροφής φόρου στη νομολογία των ελληνικών διοικητικών δικαστηρίων και του ΔΕΕ | Σελ. 209 |
3.2.1. Η αναγνώριση από τη νομολογία της υποχρέωσης καταβολής τόκου επί επιστροφής φόρου | Σελ. 209 |
3.2.2. Η έναρξη της τοκοφορίας στην επιστροφή φόρου | Σελ. 212 |
3.2.3. Το επιτόκιο του οφειλόμενου τόκου για επιστροφή φόρου | Σελ. 216 |
3.2.4. Δικονομικά ζητήματα σχετικά με τον τόκο στην επιστροφή φόρου | Σελ. 217 |
3.2.5. Σύντομη συγκριτική επισκόπηση | Σελ. 219 |
4. Απολογισμός - συμπεράσματα | Σελ. 219 |
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ | |
ΕΛΛΗΝΙΚΗ | Σελ. 225 |
ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ | Σελ. 231 |
ΠΗΓΕΣ | |
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ | Σελ. 234 |
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΩΝ ΝΣΚ | Σελ. 245 |
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΠΟΛΥΓΡΑΦΗΜΕΝΩΝ ΕΓΚΥΚΛΙΩΝ | Σελ. 245 |
ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ | Σελ. 247 |