ΠΡΟΛΟΓΟΣ | Σελ. IX |
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ | Σελ. XIX |
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ | Σελ. 1 |
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
| |
ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ
| |
Iατρική ποινική ευθύνη - Ιστορική αναδρομή | |
I. Βαβυλωνιακός κώδικας | Σελ. 7 |
II. Η βίβλος των Αιγυπτίων | Σελ. 8 |
III. Αρχαίο ελληνικό δίκαιο | Σελ. 9 |
IV. Ρωμαϊκό δίκαιο - Ελληνορωμαϊκή περίοδος | Σελ. 11 |
V. Βυζαντινή περίοδος | Σελ. 13 |
VI. Δυτική Ευρώπη | Σελ. 16 |
VII. Συνοπτική αναφορά στις θέσεις της θεωρίας από τον 19ο αιώνα έως σήμερα | Σελ. 18 |
VIIΙ. Η ιατρική ευθύνη στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα | Σελ. 19 |
Οι βασικές έννοιες στο Ιατρικό Δίκαιο | |
Ι. Ιατρική επιστήμη | Σελ. 21 |
ΙI. Ιατρικό λειτούργημα | Σελ. 21 |
ΙII. Ιατρική πράξη | Σελ. 23 |
ΙII.1. ΄Εννοια της «ιατρικής πράξης» κατά τον ΚΙΔ | Σελ. 23 |
ΙII.2. Διάκριση των «ιατρικών πράξεων» | Σελ. 25 |
ΙII.2.1. Ιατρικές πράξεις stricto sensu | Σελ. 25 |
IΙΙ.2.2. Ιατρικές πράξεις lato sensu | Σελ. 26 |
IV. Ιατρικό σφάλμα στο στάδιο της διάγνωσης | Σελ. 27 |
V. Ιατρικές αποφάσεις ως ιατρικές πράξεις | Σελ. 29 |
VΙ. Ασθενής - Οικείοι αυτού | Σελ. 30 |
VΙ.1. ΄Εννοια «ασθενούς» | Σελ. 30 |
VΙ.2. ΄Εννοια «οικείων» | Σελ. 31 |
Ποινική αξιολόγηση της ιατρικής πράξης | |
I. Εισαγωγικές παρατηρήσεις | Σελ. 33 |
Ι.1. Oι υποστηριχθείσες θεωρίες | Σελ. 33 |
Ι.2. Θεωρίες που στηρίζονται στους λόγους άρσης του άδικου χαρακτήρα της πράξης | Σελ. 34 |
Ι.3. Θεωρίες που αποκλείουν την ειδική υπόσταση του εγκλήματος της σωματικής βλάβης | Σελ. 36 |
Ι.3.1. Η θεωρία του αποτελέσματος | Σελ. 37 |
Ι.3.2. Θεωρία lex artis | Σελ. 39 |
Ι.3.2.1. Lex artis (σωματική - βιολογική θέση) | Σελ. 40 |
Ι.3.2.2. Lex artis (θέση με έμφαση στην αυτονομία του ατόμου) | Σελ. 40 |
Ι.3.3. Ενδιάμεσες θεωρίες | Σελ. 41 |
Ι.3.3.1. Τροποποιημένη θεωρία του αποτελέσματος | Σελ. 41 |
Ι.3.3.2. Η διδύναμη λύση [zweispurige L?sung] | Σελ. 41 |
ΙΙ. Συνοπτική συγκριτική επισκόπηση | Σελ. 42 |
ΙΙ.1. Γερμανία | Σελ. 42 |
ΙΙ.2. Αυστρία | Σελ. 42 |
ΙIΙ. Κρατούσα θεωρία για το ποινικά επιτρεπτό των ιατρικών πράξεων στην Ελλάδα | Σελ. 43 |
Ποινική ευθύνη από αμέλεια στις ιατρικές επεμβάσεις | |
Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις | Σελ. 47 |
ΙΙ. Κατηγορίες ιατρικών επεμβάσεων και ποινική ευθύνη του ιατρού | Σελ. 47 |
ΙΙ.1. Κινδυνώδεις ιατροχειρουργικές επεμβάσεις ή «εγχειρήσεις των ποσοστών» ή «εγχειρήσεις των πιθανοτήτων» | Σελ. 48 |
ΙΙ.2. Θεραπευτικές επεμβάσεις με δεδομένη την πρόκληση σωματικής βλάβης | Σελ. 49 |
ΙΙ.3. Εξαιρετικές Ιατρικές Πράξεις («αυτογνώμονες ιατροχειρουργικές επεμβάσεις») | Σελ. 49 |
ΙΙ.4. Ανακουφιστική ιατρική | Σελ. 51 |
ΙΙ.5. Αποτυχημένες ιατρικές πράξεις | Σελ. 52 |
ΙΙI. Ειδικά η ποινική ευθύνη του χειρουργού στα επιμέρους στάδια της επέμβασης | Σελ. 53 |
ΙΙI.1. Πριν την επέμβαση | Σελ. 53 |
ΙΙI.2. Κατά την επέμβαση | Σελ. 55 |
ΙΙI.3. Στο μετεγχειρητικό στάδιο | Σελ. 56 |
Η ενημερωμένη συναίνεση του ασθενούς | |
Ι. Σχέση ιατρού - ασθενούς | Σελ. 59 |
ΙΙ. Νομικές ρυθμίσεις | Σελ. 60 |
ΙΙ.1. Συνταγματική κατοχύρωση | Σελ. 60 |
ΙΙ.2. Νομοθετική κατοχύρωση | Σελ. 61 |
ΙΙ.3. Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας (Ν. 3418/2005) | Σελ. 62 |
ΙΙ.3.1. Μέχρι ποιο σημείο δεσμεύεται ο ιατρός; | Σελ. 62 |
ΙΙ.3.2. Βασικές κατευθυντήριες γραμμές του ΚΙΔ | Σελ. 62 |
ΙII. Η συναίνεση του ασθενούς από πλευράς ποινικού δικαίου | Σελ. 63 |
III.1. Δογματική αξιολόγηση της συναίνεσης | Σελ. 63 |
ΙII.2. Προϋποθέσεις έγκυρης συναίνεσης | Σελ. 65 |
ΙV. Εικαζόμενη συναίνεση | Σελ. 71 |
V. Υποθετική συναίνεση (hypotetische Einwilligung) | Σελ. 73 |
V.1. Η έννοια της υποθετικής συναίνεσης | Σελ. 73 |
V.2. Σχέση εικαζόμενης και υποθετικής συναίνεσης | Σελ. 74 |
V.3. Η νομολογιακή διάπλαση της έννοιας της υποθετικής συναίνεσης | Σελ. 75 |
V.4. Η νομολογία του γερμανικού Ακυρωτικού επί της υποθετικής συναίνεσης ειδικότερα | Σελ. 76 |
V.5. Δογματική ένταξη της υποθετικής συναίνεσης κατά τη θεωρία | Σελ. 78 |
V.6. Κριτική - Συμπεράσματα | Σελ. 84 |
VI. Τρόπος και είδος της ενημέρωσης | Σελ. 86 |
VII. Ενημερωμένη συναίνεση του ασθενούς κατά τον ΚΙΔ και τον Ν. 3305/2005 «Εφαρμογή της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής» | Σελ. 88 |
VIII. Παραίτηση του ασθενούς από το δικαίωμα ενημέρωσης | Σελ. 91 |
IX. Άρνηση ενημέρωσης και ταυτόχρονη άρνηση θεραπευτικής αγωγής | Σελ. 92 |
X. Ειδικότερα για το «θεραπευτικό προνόμιο» | Σελ. 93 |
XI. Πλημμελής ενημέρωση και ποινική ευθύνη του ιατρού | Σελ. 94 |
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ
| |
ΕΙΔΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ
| |
Ποινική ευθύνη του ειδικευόμενου ιατρού | |
Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις | Σελ. 101 |
ΙΙ. Μορφές κατανομής ιατρικών αρμοδιοτήτων και σχετική ποινική ευθύνη | Σελ. 102 |
ΙΙ.1. Οριζόντια κατανομή | Σελ. 102 |
ΙΙ.2. Κάθετη κατανομή | Σελ. 102 |
ΙΙΙ. Απόδοση ευθύνης στον ειδικευόμενο - Περιπτωσιολογία | Σελ. 103 |
Ποινική ευθύνη ιατρών και οροθετικών ασθενών | |
Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις | Σελ. 105 |
IΙ. Ευθύνη του ιατρού απέναντι στους οροθετικούς ασθενείς | Σελ. 106 |
ΙΙ.1. Καθήκον ενημέρωσης του οροθετικού ασθενούς από ιατρό | Σελ. 107 |
ΙΙ.2. Άρνηση του ιατρού να παρέξει ιατρική συνδρομή σε οροθετικό ασθενή | Σελ. 108 |
ΙΙ.3. Ευθύνη ιατρού στις περιπτώσεις που η επιμόλυνση με τον ιό HIV δεν είναι ακόμα ανιχνεύσιμη | Σελ. 111 |
ΙΙ.4. Ποινική ευθύνη επί παραβιάσεως ιατρικού απορρήτου του οροθετικού ασθενούς | Σελ. 111 |
ΙΙ.5. Ιατρική ευθύνη για αιματολογικές εξετάσεις που διενεργούνται προς ανίχνευση του ιού HIV εν αγνοία του ασθενούς | Σελ. 115 |
ΙΙ.6. Σχετικά με την υποχρέωση να ενημερώνεται ο/η σύντροφος του οροθετικού ασθενούς για την ασθένειά του, παρά την επιθυμία του τελευταίου | Σελ. 116 |
IΙ.7. Ποινική ευθύνη επί αρνήσεως διενέργειας πραγματογνωμοσύνης από αρμόδιο φορέα λόγω «αδυναμία[ς] προφυλάξεως των ασχολουμένων με τη σχετική εξέταση υπαλλήλων του από ενδεχόμενο κίνδυνο μεταδόσεως του ιού του AIDS σε αυτούς» | Σελ. 117 |
ΙII. Ευθύνη του οροθετικού ασθενούς | Σελ. 117 |
ΙII.1. Μετάδοση του ιού σε άλλον | Σελ. 118 |
ΙII.1.1. Ευθύνη του οροθετικού ασθενούς ο οποίος, ενώ γνωρίζει ότι πάσχει από τον ιό, τον μεταδίδει σε άλλον που αγνοεί την υφιστάμενη κατάσταση | Σελ. 118 |
ΙII.1.2. Ευθύνη του οροθετικού ασθενούς ο οποίος δεν γνωρίζει ότι είναι φορέας του ιού και τον μεταδίδει σε άλλον | Σελ. 119 |
ΙII.1.3. Ευθύνη του οροθετικού ασθενούς που με απροφύλακτη σεξουαλική επαφή μεταδίδει τον ιό σε άλλον, ο οποίος γνωρίζει την οροθετικότητά του | Σελ. 122 |
ΙII.1.4. Ευθύνη του οροθετικού ασθενούς ο οποίος κατά την ερωτική επαφή με άλλο πρόσωπο μεταδίδει τον ιό αν και είχε λάβει κάθε αναγκαίο μέτρο προφύλαξης | Σελ. 123 |
III.2 Ειδικότερες περιπτώσεις ευθύνης οροθετικών ασθενών | Σελ. 124 |
III.2.1. Ευθύνη της οροθετικής εγκύου απέναντι στο έμβρυο | Σελ. 124 |
III.2.2. Ευθύνη αιμοδοτών - ευθύνη ιατρικού προσωπικού | Σελ. 124 |
III.2.3. Ευθύνη του οροθετικού συζύγου έναντι του μη οροθετικού και πιθανή ευθύνη του ιατρού | Σελ. 125 |
IV. Τελικές παρατηρήσεις | Σελ. 126 |
Ιατρική ποινική ευθύνη στη γυναικoλογία και μαιευτική | |
Ι. Γενικές παρατηρήσεις | Σελ. 127 |
IΙ. Νομικό status του εμβρύου κατά το ά. 304 ΠΚ | Σελ. 127 |
IΙΙ. Η αξιολογική σχέση μεταξύ «εμβρύου» και «ανθρώπου» κατά τον Ποινικό Κώδικα | Σελ. 129 |
IV. Η προστασία του εμβρύου υπό το φως του ά. 2 ΕΣΔΑ | Σελ. 130 |
V. Αντιμετώπιση του εμβρύου ανάλογα με το τρίμηνο κύησης και το επιτρεπτό άμβλωσης | Σελ. 131 |
V.1. Δικαιώματα γυναίκας και εμβρύου σε σύγκρουση | Σελ. 131 |
V.2. Σχετικά με το κριτήριο βιωσιμότητας του εμβρύου | Σελ. 132 |
V.3. Οι νομικά αρρύθμιστες περιπτώσεις | Σελ. 133 |
V.4. Ο ρόλος του πατέρα του εμβρύου στην απόφαση της εγκύου να διακόψει την κύηση | Σελ. 134 |
VΙ. Η νομική αξιολόγηση της καισαρικής τομής κατόπιν παραπλανήσεως της εγκύου | Σελ. 135 |
VΙΙ. Ζητήματα σχετικά με την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή | Σελ. 136 |
VΙΙ.1. Γενικές παρατηρήσεις | Σελ. 136 |
VΙΙ.2. Έμβρυο in vitro: νομική φύση του γονιμοποιημένου ωαρίου | Σελ. 136 |
VΙΙ.3. Τα πλεονάζοντα γονιμοποιημένα ωάρια ως αντικείμενο επιστημονικής έρευνας | Σελ. 137 |
VΙΙ.4. Λήψη βλαστοκυττάρων | Σελ. 139 |
VΙΙ.5. Χρήσεις βλαστοκυττάρων | Σελ. 139 |
VΙΙ.6. Ελληνικό νομοθετικό πλαίσιο | Σελ. 140 |
Ιατρική των καταστροφών | |
Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις | Σελ. 145 |
ΙΙ. Εννοιολογικοί προσδιορισμοί | Σελ. 146 |
ΙΙ.1. Ιατρική των καταστροφών | Σελ. 146 |
ΙΙ.1.1. Γενικότερα για το ζήτημα της αντιμετώπισης των καταστροφών | Σελ. 147 |
ΙΙ.1.2. H ιατρική των καταστροφών στην Ελλάδα | Σελ. 148 |
ΙΙ.2. Επείγουσα Ιατρική - Εντατικολογία | Σελ. 150 |
ΙΙ.3. Ομοιότητες και διαφορές των παραπάνω ειδικοτήτων και εξειδικεύσεων στην αντιμετώπιση των ασθενών από ποινική σκοπιά | Σελ. 150 |
ΙΙΙ. Το κριτήριο για τον «διαχωρισμό» (Triage) | Σελ. 151 |
ΙΙΙ.1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις | Σελ. 151 |
ΙΙΙ.2. Βασικές υποχρεώσεις των ιατρών | Σελ. 152 |
ΙΙΙ.3. «Διαχωρισμός» (Triage) - Έννοια - Ιστορική αναδρομή | Σελ. 153 |
ΙΙΙ.3.1. ΄Εννοια | Σελ. 153 |
ΙΙΙ.3.2. Ιστορική αναδρομή | Σελ. 153 |
ΙΙΙ.3.3. Αρχές του «διαχωρισμού» (Triage) | Σελ. 154 |
ΙV. Η διαδικασία του «διαχωρισμού» (Triage) | Σελ. 156 |
ΙV.1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις | Σελ. 156 |
ΙV.2. «Τα χρώματα του πεπρωμένου» | Σελ. 156 |
V. Τα δικαιικά κριτήρια του «διαχωρισμού» (Triage) | Σελ. 158 |
V.1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις | Σελ. 158 |
V.2. Ο «Διαχωρισμός» (Triage) κατά το δίκαιο και την ηθική | Σελ. 158 |
V.2.1. Απόψεις εναντίον της εφαρμογής του «διαχωρισμού» (Triage) | Σελ. 158 |
V.2.2. Η θέση της ιατρικής επιστήμης για τον «διαχωρισμό» (Triage) | Σελ. 159 |
V.2.3. Ποινική ευθύνη των ιατρών σε περιπτώσεις «διαχωρισμού» (Triage) | Σελ. 160 |
V.2.4. Ειδικά κριτήρια σχετικά για την ιατρική επέμβαση εντός του αυτού επιπέδου («χρώματος») | Σελ. 160 |
VΙ. Η ρύθμιση στον ΚΙΔ και η διερεύνηση της ποινικής ευθύνης του ιατρού | Σελ. 163 |
VΙ.1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις | Σελ. 163 |
VΙ.2. Το οφειλόμενο «καθήκον βοηθείας» του ιατρού και η σχετική «παράλειψη» σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης ή μαζικής καταστροφής | Σελ. 165 |
VΙΙ. Σύγκρουση καθηκόντων και μαζικές καταστροφές | Σελ. 168 |
VΙΙ.1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις | Σελ. 168 |
VΙΙ.2. Ζητήματα ποινικής ευθύνης του ιατρού κατά τον «διαχωρισμό» (Triage) των ασθενών | Σελ. 169 |
VΙΙ.3. Το πρόβλημα της σύγκρουσης ισοδυνάμων καθηκόντων | Σελ. 170 |
VΙΙ.3.1. Ιατρικό «τραγικό ηθικό δίλημμα» | Σελ. 171 |
VΙΙ.3.2. Η σύγκρουση ισοδυνάμων καθηκόντων σωτηρίας ως λόγος άρσης του αδίκου | Σελ. 172 |
VΙΙ.3.3. Η σύγκρουση ισοδυνάμων καθηκόντων σωτηρίας ως λόγος άρσης του καταλογισμού | Σελ. 178 |
VΙΙ.3.4. Η λύση του προβλήματος: Η θέση του Μυλωνόπουλου | Σελ. 179 |
VΙΙ.3.4.1. Ιατρικές υπηρεσίες από μη ειδικό ιατρό στην ιατρική των καταστροφών | Σελ. 181 |
VΙΙ.3.4.2. Υποχρεώσεις του ειδικευόμενου ιατρού στην ιατρική των καταστροφών | Σελ. 181 |
VΙΙ.3.5. Το πρόβλημα της συναίνεσης του ασθενούς στην ιατρική των καταστροφών και γενικότερα στις κατεπείγουσες περιπτώσεις | Σελ. 182 |
KΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ - Ν. 3418/2005 (ΦΕΚ Α΄ 287/28.11.2005) | Σελ. 183 |
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ | Σελ. 213 |
ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ | Σελ. 229 |
| |