| Πρόλογος | Σελ. IΧ |
| Σημείωμα συγγραφέως | Σελ. ΧI |
| Συντομογραφίες | Σελ. ΧIX |
| ΕΙΣΑΓΩΓΗ | |
| Οι ΥΓΟΣ στην Ευρωπαϊκή Έννομη Τάξη -
Από την αρνητική στη θετική όψη | Σελ. 1 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ | |
| Η αρχική περιθωριοποίηση των ΥΓΟΣ από το ευρωπαϊκό οικοδόμημα | |
| 1. Ο πρωτεύων ρόλος του ανταγωνισμού κατά τον προσδιορισμό
της έννοιας της «επιχείρησης» | Σελ. 3 |
| α. Η ανεπιφύλακτη υιοθέτηση του λειτουργικού κριτηρίου | Σελ. 4 |
| β. Η διευρυμένη έννοια της οικονομικής δραστηριότητας | Σελ. 5 |
| 2. Ο περιθωριακός ρόλος της κοινής ωφέλειας κατά τη χάραξη ορίων
στην εφαρμογή των κανόνων του ανταγωνισμού | Σελ. 8 |
| α. Οι «καθαρές γραμμές» της δημόσιας εξουσίας και της αρχής | |
| της κοινωνικής αλληλεγγύης | Σελ. 8 |
| i. H έννοια της δημόσιας εξουσίας (imperium) | Σελ. 8 |
| ii. Η αρχή της κοινωνικής αλληλεγγύης | Σελ. 11 |
| β. Η «γκρίζα ζώνη» της κοινής ωφέλειας: από τη «service public» | |
| και τη «universal service», στην ΥΓΟΣ και την «καθολική υπηρεσία» | Σελ. 13 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ | |
| Η μεταγενέστερη ένταξη των ΥΓΟΣ στο αξιακό ενωσιακό σύστημα
και η συμπλοκή τους με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις | |
| 1. Η «κανονιστική» αποτύπωση της νομολογίας, του ήπιου
και παράγωγου δικαίου και η «προγραμματική» αποτύπωση
του πρωτογενούς δικαίου | Σελ. 20 |
| α. Η πρωτοπόρος νομολογία του ΔΕΕ | Σελ. 21 |
| β. Οι εννοιολογικές αποσαφηνίσεις του ήπιου δικαίου (soft law) | |
| της Ευρωπαϊκής Επιτροπής | Σελ. 24 |
| γ. Ο δεσμευτικός χαρακτήρας της παράγωγης τομεακής νομοθεσίας | Σελ. 26 |
| ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ | |
| δ. Η υποχρέωση των κρατών-μελών και της Ένωσης να παρέχουν ΥΓΟΣ | |
| και η υποχρέωση της Ένωσης να εγγυάται την πρόσβαση στις ΥΓΟΣ | Σελ. 29 |
| 2. Το άνοιγμα των ΥΓΟΣ στον ανταγωνισμό και η ανάδειξη των κανόνων
για τις κρατικές ενισχύσεις κατά τη χρηματοδότησή τους | Σελ. 35 |
| α. Η σημασία των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις | |
| στην εγκαθίδρυση μιας ανταγωνιστικής ενιαίας αγοράς | Σελ. 35 |
| β. Η ιδιαιτερότητα της εφαρμογής των κανόνων για τις κρατικές | |
| ενισχύσεις κατά τη χρηματοδότηση των ΥΓΟΣ | Σελ. 37 |
| ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ | |
| Η νομική φύση του κόστους εκπλήρωσης των ΥΓΟΣ:
Μεταξύ θεμιτής αντισταθμιστικής παροχής
και απαγορευμένης κρατικής ενίσχυσης | Σελ. 39 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ | |
| Τα συνθετικά στοιχεία της έννοιας
της κρατικής ενίσχυσης στο ευρωπαϊκό δίκαιο | Σελ. 40 |
| 1. Κριτήρια συνδεόμενα με τη φύση του μέτρου | Σελ. 41 |
| α. Η χορήγηση οικονομικού πλεονεκτήματος | |
| και η αρχή του «ιδιώτη επενδυτή» | Σελ. 42 |
| i. Η αντικειμενική μορφή του πλεονεκτήματος | Σελ. 42 |
| ii. Η αποκόμιση οικονομικού οφέλους υπό τις συνήθεις | |
| συνθήκες της αγοράς | Σελ. 45 |
| iii. Η μεθοδολογία εφαρμογής του κριτηρίου του ιδιώτη επενδυτή | Σελ. 49 |
| β. Ο επιλεκτικός χαρακτήρας του μέτρου | Σελ. 53 |
| i. Ουσιαστική και χρονική επιλεκτικότητα | Σελ. 53 |
| ii. Περιφερειακή επιλεκτικότητα | Σελ. 59 |
| 2. Κριτήρια συνδεόμενα με την προέλευση του μέτρου | Σελ. 63 |
| α. Η μεταφορά κρατικών πόρων | Σελ. 63 |
| i. Η επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού | Σελ. 63 |
| ii. Η αποφασιστική κρατική επιρροή επί του τρόπου διάθεσης των πόρων | Σελ. 66 |
| β. Ο καταλογισμός του μέτρου στο Κράτος | Σελ. 70 |
| 3. Κριτήρια συνδεόμενα με τα αποτελέσματα του μέτρου | Σελ. 73 |
| α. H νόθευση ή απειλή νόθευσης του ανταγωνισμού | Σελ. 73 |
| β. Η επίδραση στις ενδοκοινοτικές συναλλαγές | Σελ. 74 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ | |
| Το χρονικό της σύνδεσης των αντισταθμιστικών παροχών
στις ΥΓΟΣ με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων | Σελ. 76 |
| 1. Από τη δυσκίνητη «προσέγγιση της κρατικής ενίσχυσης» | Σελ. 79 |
| α. Η απόφαση «Γαλλικά Ταχυδρομεία» | Σελ. 80 |
| β. Κριτική θεώρηση της «προσέγγισης της κρατικής ενίσχυσης» | Σελ. 82 |
| 2. Στην ευέλικτη «αποζημιωτική προσέγγιση» | Σελ. 86 |
| α. Η αρχική υιοθέτηση με τις αποφάσεις Ferring και GEMO | Σελ. 86 |
| β. Η παγίωσή της με την απόφαση-σταθμό Altmark | Σελ. 90 |
| ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ | |
| Αντισταθμιστικές παροχές και κρατικές ενισχύσεις:
Μια εν τέλει διαλεκτική σχέση και οι νομολογιακές
προϋποθέσεις θεμελίωσής της | Σελ. 95 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ | |
| Τα κριτήρια Altmark ως εγγυήσεις διαφανούς χρηματοδότησης
της γνήσιας κοινής ωφέλειας | Σελ. 95 |
| 1. Η εξακρίβωση ύπαρξης γνήσιας ΥΓΟΣ (1ο κριτήριο Altmark) | Σελ. 96 |
| α. Η αρμοδιότητα χαρακτηρισμού ορισμένης υπηρεσίας ως ΥΓΟΣ, | |
| κυριαρχικό δικαίωμα των κρατών-μελών | Σελ. 96 |
| i. Η αρχή της επικουρικότητας | Σελ. 96 |
| ii. Η θεμελίωση της ιδιαιτερότητας της χρηματοδοτούμενης υπηρεσίας | Σελ. 102 |
| β. Η λειτουργία της ευρωπαϊκής απελευθερωμένης αγοράς | |
| ως στοιχείο απόκλισης από την εθνική κυριαρχία | Σελ. 106 |
| i. Η αδυναμία της αγοράς ως όρος της δημόσιας επέμβασης | Σελ. 107 |
| ii. Η αγορά ως παράγοντας διαμόρφωσης της δημόσιας επέμβασης | Σελ. 113 |
| iii. Προς μία «αναλυτική οικονομική προσέγγιση» και στο πεδίο των ΥΓΟΣ | Σελ. 117 |
| 2. Ο καθορισμός του περιεχομένου της ΥΓΟΣ και των παραμέτρων υπολογισμού της αντιστάθμισης (1ο και 2ο κριτήριο Altmark) | Σελ. 120 |
| α. Ο ακριβής προσδιορισμός του περιεχομένου της ΥΓΟΣ με επίσημη | |
| πράξη ανάθεσης του εθνικού δικαίου (1ο κριτήριο Altmark) | Σελ. 121 |
| i. O νομικός τύπος της πράξης ανάθεσης | Σελ. 121 |
| ii. Το περιεχόμενο της πράξης ανάθεσης | Σελ. 125 |
| β. Οι παράμετροι υπολογισμού της αντιστάθμισης (2ο κριτήριο Altmark) | Σελ. 129 |
| i. Ο εκ των προτέρων προσδιορισμός των παραμέτρων υπολογισμού | Σελ. 129 |
| ii. Οι απαιτήσεις αντικειμενικότητας και διαφάνειας | Σελ. 133 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ | |
| Τα κριτήρια Altmark ως εγγυήσεις αναλογικής
και αποδοτικής χρηματοδότησης της κοινής ωφέλειας | Σελ. 136 |
| 1. Η απαγόρευση της υπεραντιστάθμισης ως έκφανση της αρχής
της αναλογικότητας (3ο κριτήριο Altmark) | Σελ. 137 |
| α. Η εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας κατά τον προσδιορισμό | |
| της αντιστάθμισης | Σελ. 137 |
| i. Η νομολογιακή αποτύπωση της αρχής της αναλογικότητας | Σελ. 138 |
| ii. Οι εφαρμοστέες μέθοδοι για την εξεύρεση του καθαρού κόστους | |
| παροχής της υπηρεσίας | Σελ. 143 |
| ii.α. Οι μέθοδοι της «κατανομής του κόστους» και του «καθαρού | |
| αποφευχθέντος κόστους» | Σελ. 145 |
| ii.β. Οι παράμετροι των εσόδων και του χρόνου καταβολής | |
| της αντιστάθμισης | Σελ. 149 |
| β. Η παρεμβολή ιδιωτικοοικονομικών παραμέτρων και | |
| η προσαρμογή τους σε ένα καταρχήν δημοσιοκεντρικό περιβάλλον | Σελ. 152 |
| i. H προσφυγή στην έννοια του ευλόγου κέρδους και οι δυσχέρειες | |
| στον υπολογισμό του | Σελ. 152 |
| ii. Η απαγόρευση των σταυροειδών επιδοτήσεων υπό το πρίσμα | |
| της Οδηγίας 2006/111/ΕΚ για τη διαφάνεια των χρηματοοικονομικών | |
| σχέσεων | Σελ. 157 |
| ii.α. H λύση της πρόσφορης κατανομής του κόστους | Σελ. 161 |
| ii.β. Η λύση του πλήρους καταλογισμού του κόστους στις ΥΓΟΣ | Σελ. 163 |
| 2. Η απαίτηση ανάθεσης των ΥΓΟΣ στον πλέον αποδοτικό φορέα
(4ο κριτήριο Altmark) | Σελ. 166 |
| α. Το νομολογιακό τεκμήριο επιλογής του αποδοτικού φορέα | |
| με διαγωνισμό | Σελ. 166 |
| i. Το είδος της διαγωνιστικής διαδικασίας | Σελ. 167 |
| i.α. Η Ανακοίνωση του 2012 και οι αποφάσεις της Επιτροπής | Σελ. 167 |
| i.β. Κριτική αποτίμησή τους υπό το πρίσμα των Οδηγιών | |
| για τις δημόσιες συμβάσεις | Σελ. 172 |
| ii. Τα κριτήρια ανάθεσης | Σελ. 176 |
| iii. Οι συμβάσεις παραχώρησης υπηρεσίας | Σελ. 180 |
| iii.α. Το ερμηνευτικό πλαίσιο της Οδηγίας | Σελ. 182 |
| iii.β. Οι επιμέρους κανόνες αυτής | Σελ. 184 |
| iv. Η νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου | Σελ. 189 |
| iv.α. Οι άγονες αεροπορικές γραμμές | Σελ. 189 |
| iv.β. Οι άγονες θαλάσσιες γραμμές | Σελ. 191 |
| β. Η μη εφαρμογή του τεκμηρίου | Σελ. 194 |
| i. Η εφαρμογή της αρχής της αποδοτικότητας μέσω της προσφυγής | |
| στην έννοια της «μέσης επιχείρησης με χρηστή διαχείριση» | Σελ. 195 |
| ii. Παρεκκλίσεις από την αρχή του «ιδιώτη επενδυτή» στη sui generis | |
| αγορά των ΥΓΟΣ | Σελ. 201 |
| ii.α. Από την αρχή του «ιδιώτη επενδυτή» | Σελ. 202 |
| ii.β. Προς την αρχή του «δημοσίου επενδυτή» | Σελ. 204 |
| ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ | |
| Οι κρατικές ενισχύσεις στις ΥΓΟΣ πέραν της απόφασης Altmark | Σελ. 209 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ | |
| Η αξιολόγηση της αντιστάθμισης ως κρατικής ενίσχυσης
σε περίπτωση μη πλήρωσης των κριτηρίων Altmark | Σελ. 209 |
| 1. Η εφαρμογή του άρθρου 106 παρ. 2 της ΣΛΕΕ | Σελ. 209 |
| α. Η ρυθμιστική λειτουργία του άρθρου 106 παρ. 2 της ΣΛΕΕ | |
| κατά την εξέταση του συμβιβάσιμου της ενίσχυσης | Σελ. 210 |
| i. H ήπια θεώρηση της αρχής της αναλογικότητας έναντι | |
| της «θεωρίας του καταληφθέντος χώρου» (pre-emption theory) | Σελ. 212 |
| ii. Τα κριτήρια Altmark, το άρθρο 106 παρ. 2 της ΣΛΕΕ και το, | |
| μεταξύ τους, «κενό αποδοτικότητας» (efficiency gap) | Σελ. 214 |
| iii. Τα κριτήρια Altmark ως απρόσφορα εργαλεία ερμηνείας | |
| του άρθρου 106 παρ. 2 της ΣΛΕΕ. | Σελ. 217 |
| iv. Βάρος απόδειξης και άμεσο αποτέλεσμα της διάταξης | Σελ. 220 |
| β. Απαλλακτικοί κανονισμοί και ενισχύσεις ήσσονος σημασίας | Σελ. 222 |
| i. Κανονισμός 360/2012 της Επιτροπής για τις ενισχύεις ήσσονος σημασίας | Σελ. 223 |
| ii. Απόφαση 2012/21 της Επιτροπής για την απαλλαγή από | |
| την υποχρέωση κοινοποίησης | Σελ. 224 |
| 2. Η ανάκτηση των παράνομων ενισχύσεων | Σελ. 226 |
| α. Η υποχρέωση ανάκτησης της ενίσχυσης | Σελ. 227 |
| i. Η διαδικασία ελέγχου της ενίσχυσης ως προπαρασκευαστικό στάδιο | |
| της απόφασης ανάκτησης | Σελ. 228 |
| ii. Η απόφαση ανάκτησης της ενίσχυσης | Σελ. 231 |
| β. Η διαδικασία ανάκτησης: σημείο τριβής μεταξύ δικονομικής | |
| αυτονομίας των κρατών μελών και αποτελεσματικότητας | |
| του ευρωπαϊκού δικαίου | Σελ. 235 |
| i. Η αρχή της πρόσφορης ανάκτησης | Σελ. 236 |
| ii. Η εξουσία του εθνικού δικαστή και ο διττός ρόλος του | |
| (dedoublement fonctionnel) | Σελ. 238 |
| iii. Η άμυνα του κράτους μέλους έναντι της απόφασης ανάκτησης | Σελ. 242 |
| ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ | |
| Η ανάδειξη ενός σταθερού πλαισίου για τη ρύθμιση των κρατικών
ενισχύσεων στις ΥΓΟΣ στην post - Altmark εποχή | Σελ. 245 |
| 1. Οι καινοτόμες διατάξεις του Πλαισίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής | Σελ. 246 |
| α. Η αρχή της αποδοτικότητας και η σύγκλιση με την Altmark | Σελ. 247 |
| β. H προσφυγή στη δημόσια σύμβαση και η υπέρβαση της Altmark | Σελ. 251 |
| i. Κρατικές ενισχύσεις και δημόσιες συμβάσεις: μία σχέση | |
| απόλυτης αλληλεξάρτησης | Σελ. 252 |
| ii. Κρατικές ενισχύσεις και δημόσιες συμβάσεις: προσπάθειες αρμονικής | |
| και ευέλικτης συνύπαρξης | Σελ. 257 |
| 2. Προς μία ενιαία και οριζόντια θεώρηση των ΥΓΟΣ
στην ευρωπαϊκή έννομη τάξη; | Σελ. 259 |
| α. Η αναγκαιότητα και οι βασικοί άξονες της νομοθέτησης | Σελ. 260 |
| β. Η νομική βάση και ο τύπος του νομοθετήματος | Σελ. 265 |
| ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ | Σελ. 269 |
| ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ | |
| ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ | Σελ. 273 |
| Αποφάσεις ευρωπαϊκής Επιτροπής | Σελ. 283 |
| Κείμενα ευρωπαϊκής νομοθεσίας | Σελ. 286 |
| ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ | Σελ. 293 |
| Α. Ελληνική | Σελ. 293 |
| Β. Ξενόγλωσση | Σελ. 298 |
| Ευρετήριο | Σελ. 305 |
