Περιεχόμενα | |
Συντομογραφίες | Σελ. XIII |
Α΄ ΜΕΡΟΣ | |
ΔΙΚΑΙΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΤΩΝ ΜΕΙΚΤΩΝ ΟΡΚΩΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΩΝ | |
§ 1 Ιστορική και δογματική θεμελίωση | |
1. Η νεωτερική καταγωγή του ορκωτικού συστήματος | Σελ. 3 |
2. Η επιχειρηματολογία υπέρ των ενόρκων | Σελ. 5 |
3. Η κριτική κατά της λαϊκής συμμετοχής στην ποινική δικαιοσύνη | Σελ. 8 |
4. Η συμβιβαστική λύση του μεικτού ορκωτικού συστήματος | Σελ. 10 |
5. Στοιχεία της ιστορικής πορείας του θεσμού στο νεοελληνικό κράτος | Σελ. 12 |
§ 2 Η αμήχανη επιβίωση του ορκωτικού θεσμού
στο ελληνικό ποινικό δικονομικό δίκαιο | |
1. Η ισχύουσα συνταγματική κατοχύρωση του μεικτού ορκωτικού
συστήματος και η καταστρατήγησή της | Σελ. 15 |
2. Η ανεπαρκής αποτίμηση του μεικτού ορκωτικού θεσμού
στην ελληνική περίπτωση | Σελ. 19 |
3. Η ατελής ενσωμάτωση του μεικτού ορκωτικού συστήματος
στην ελληνική ποινική δίκη και η χαμένη ευκαιρία του νέου ΚΠΔ | Σελ. 23 |
§ 3 Ο έλεγχος των ελαττωματικών διαδικαστικών πράξεων:
ένα αυτόνομο και ατελές σύστημα ελέγχου της συγκρότησης
των μεικτών ορκωτών δικαστικών σχηματισμών | |
1. Προδιάθεση: Ο προσωρινός χαρακτήρας του ορκωτικού καθήκοντος
και η σκοπιμότητα θωράκισης της διαδικασίας συγκρότησης των μεικτών
ορκωτών δικαστηρίων και εφετείων | Σελ. 26 |
2. Νομοτεχνικές και δογματικές αστοχίες ως προς τον έλεγχο
της εγκυρότητας της «σύνθεσης» των μεικτών ορκωτών δικαστηρίων
και εφετείων –και– υπό την ισχύ του νέου ΚΠΔ | Σελ. 28 |
| |
3. Οι ακυρότητες από τη σύνθεση των μεικτών ορκωτών δικαστηρίων
και εφετείων | Σελ. 31 |
4. Κλήρωση και δικαίωμα εξαιρέσεως | Σελ. 32 |
5. Η «κάλυψη» των ακυροτήτων | Σελ. 34 |
§ 4 Εισαγωγικές παρατηρήσεις για τον περιοδικό χαρακτήρα
των μεικτών ορκωτών δικαστικών σχηματισμών | |
1. Προδιάθεση | Σελ. 36 |
2. Τακτική και κατ’ εξαίρεση συγκρότηση | Σελ. 37 |
2.1. Η έννοια των εξαιρετικών λόγων | Σελ. 38 |
2.2. Ο ανέλεγκτος χαρακτήρας της κρίσης του εισαγγελέα εφετών | Σελ. 38 |
3. Η εξακολούθηση της «δικαιοδοσίας» και μετά από το πέρας της συνόδου | Σελ. 39 |
3.1. Προδιάθεση | Σελ. 39 |
3.2. Η έναρξη της «εκδίκασης» της υπόθεσης | Σελ. 40 |
3.3. Συνέπειες από τη μη νόμιμη παράταση της λειτουργικής αρμοδιότητας
του δικαστηρίου | Σελ. 44 |
4. O ρόλος της εισαγγελίας εφετών στη διαδικασία συγκρότησης | Σελ. 45 |
4.1. Προδιάθεση | Σελ. 45 |
4.2. Οι θεσπιζόμενες διατυπώσεις και οι συνέπειες από τη μη τήρησή τους
υπό το φως της διδασκαλίας για τις ανυπόστατες διαδικαστικές πράξεις | Σελ. 47 |
4.3. Ο μη ανακλητός χαρακτήρας των εισαγγελικών διατάξεων και ο μετ’ αναβολή προσδιορισμός της υπόθεσης σε δικαστήριο άλλης πρωτοδικειακής έδρας | Σελ. 48 |
Β΄ ΜΕΡΟΣ | |
ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
ΤΩΝ ΜΕΙΚΤΩΝ ΟΡΚΩΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΦΕΤΕΙΩΝ
ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΚΗΣ | |
§ 5 Τα κριτήρια επιλογής των υποψήφιων λαϊκών δικαστών | |
1. Τα γενικά προβλήματα επιλογής των λαϊκών δικαστών | Σελ. 53 |
2. Οι κατηγορίες των εισαγόμενων κριτηρίων: θετικά και αρνητικά
προσόντα - κωλύματα | Σελ. 54 |
3. Τα επιμέρους προσόντα - Επισκόπηση | Σελ. 55 |
3.1. Η επιβιώνουσα αναφορά στη μη αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων - Αποστέρηση θέσεων και αξιωμάτων | Σελ. 55 |
3.2. Η κατοικία ή διαμονή στην έδρα του πρωτοδικείου ή εφετείου | Σελ. 56 |
4. Η διαφοροποίηση των δύο βαθμών δικαιοδοσίας - Κρίσιμος χρόνος
συνδρομής των προσόντων | Σελ. 57 |
5. Τα κωλύματα των ενόρκων | Σελ. 58 |
5.1. Δικαιοπολιτική θεμελίωση | Σελ. 58 |
5.2. «Ισόβια» και προσωρινά κωλύματα - Κρίσιμος χρόνος | Σελ. 59 |
6. Ισόβια ανικανότητα | Σελ. 61 |
7. Προσωρινή ανικανότητα | Σελ. 65 |
7.1. Επισκόπηση | Σελ. 65 |
7.2. Οι επιμέρους βάσεις προσωρινής ανικανότητας | Σελ. 66 |
7.2.1. Παραπομπή για έγκλημα από δόλο | Σελ. 66 |
7.2.2. Δικαστική συμπαράσταση | Σελ. 67 |
7.2.3. Η καταργηθείσα πρόβλεψη για την πτώχευση | Σελ. 68 |
7.2.4. Λοιπές περιπτώσεις - Χρόνος διαπίστωσης | Σελ. 68 |
§ 6 Τα αρχικά στάδια συγκρότησης των μεικτών ορκωτών δικαστικών σχηματισμών | |
1. Η σταδιακή διαδικασία σχηματισμού | Σελ. 70 |
1.1. Επισκόπηση | Σελ. 70 |
1.2. Ειδικότερα το κριτήριο της αριστείας | Σελ. 71 |
2. Επιλογή από συμβούλιο | Σελ. 73 |
3. Αριθμητικοί περιορισμοί και διατυπώσεις –
Ο προσωρινός χαρακτήρας του καταλόγου | Σελ. 75 |
4. Η οριστικοποίηση του καταλόγου | Σελ. 76 |
4.1. Δημόσιος έλεγχος | Σελ. 76 |
4.2. Αιτήσεις και ενστάσεις | Σελ. 76 |
4.2.1. Το ανέλεγκτο του κριτηρίου της αριστείας | Σελ. 76 |
4.2.2. Οι προβλεπόμενες διατυπώσεις | Σελ. 77 |
4.2.3. Κήρυξη του καταλόγου ως οριστικού - Συνέπειες | Σελ. 78 |
5. Δεύτερο στάδιο προσδιορισμού των υποψήφιων ενόρκων: Κατάλογος
για συγκεκριμένη σύνοδο | Σελ. 80 |
5.1. Συνδυασμός εκλογής και κλήρωσης | Σελ. 80 |
5.2. Η εκλογή των ενόρκων της συνόδου | Σελ. 80 |
5.3. Κλήρωση ενόρκων της περιόδου - Δημοσιότητα | Σελ. 82 |
5.4. Παράλειψη κλήρωσης ή/και εκλογής | Σελ. 83 |
6. Η πρώτη επαφή των υποψήφιων λαϊκών δικαστών με τον ποινικό μηχανισμό | Σελ. 84 |
6.1. Κλήτευση των ενόρκων της συνόδου | Σελ. 84 |
6.2. Η εμβόλιμη διαδικασία εκκαθάρισης του καταλόγου | Σελ. 85 |
6.3. Το έγκλημα του άρθρου 387 παρ. 6 | Σελ. 86 |
6.3.1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις | Σελ. 86 |
6.3.2. Ειδικότερα η περίπτωση παράλειψης της δήλωσης | Σελ. 87 |
| |
6.3.2.1. Η στέρηση των απαιτούμενων προσόντων κ.λπ. ως άγραφο στοιχείο
της αντικειμενικής υπόστασης | Σελ. 87 |
6.3.2.2. Στοιχεία της νομοτυπικής μορφής - Άδικο, ενοχή | Σελ. 88 |
6.3.2.3. Συρροές - Ανάλογη εφαρμογή του άρθρ. 227 ΠΚ | Σελ. 89 |
7. Η τελική εκκαθάριση του καταλόγου | Σελ. 91 |
7.1. Η έναρξη της «συνεδρίασης» του μεικτού ορκωτού δικαστηρίου | Σελ. 91 |
7.2. Διαγραφή ενόρκων της συνόδου | Σελ. 92 |
7.3. Αντικατάσταση των διαγραφέντων | Σελ. 93 |
7.4. Ο έλεγχος της αναμόρφωσης του καταλόγου | Σελ. 94 |
7.5. Οι «δυσκολίες» κατά τη διάρκεια της συνόδου και η εφαρμογή
των άρθρων 387 παρ. 2-6 και 388 παρ. 1 και 2 | Σελ. 94 |
7.6. Αμφιβολίες ή αμφισβήτηση για την ταυτότητα του ενόρκου | Σελ. 95 |
§ 7 Το πρόβλημα της απροθυμίας ανταπόκρισης στα καθήκοντα
του ενόρκου και οι μέθοδοι εξασφάλισης της συμμετοχής των πολιτών | |
1. Προδιάθεση | Σελ. 98 |
2. Η υποχρέωση εμφάνισης | Σελ. 100 |
3. Ποινή λιπενορκίας | Σελ. 100 |
3.1. Ο νομικός χαρακτήρας της κύρωσης | Σελ. 100 |
3.2. Η προβληματική πρόβλεψη για την «αυτόματη» επιβολή ποινής -
Αρμοδιότητα τακτικών δικαστών | Σελ. 101 |
3.3. Προϋποθέσεις επιβολής - Νόμιμοι λόγοι απουσίας | Σελ. 102 |
3.4. Αδυναμία τιμώρησης για απείθεια - Δικαστικά έξοδα | Σελ. 103 |
3.5. Αδύνατη κλήρωση λόγω μαζικής απουσίας - Απουσία κατά τη διάρκεια
εκδίκασης | Σελ. 104 |
4. Αίτηση ακύρωσης | Σελ. 105 |
4.1. Η άμεση διαδικασία εκτέλεσης | Σελ. 105 |
4.2. Η αίτηση ακύρωσης - Ένδικο βοήθημα | Σελ. 105 |
4.3. Προθεσμία και διατυπώσεις | Σελ. 107 |
4.4. Ανασταλτικό αποτέλεσμα - Αμετάκλητη εκδίκαση της αίτησης | Σελ. 108 |
5. Άδειες απουσίας των ενόρκων | Σελ. 109 |
§ 8 Το καταληκτικό στάδιο συγκρότησης των μεικτών ορκωτών
δικαστικών σχηματισμών | |
1. Εισαγωγή | Σελ. 112 |
2. Δημοσιότητα - Ανάγνωση του καταλόγου | Σελ. 112 |
3. Συμπλήρωση των δέκα ονομάτων | Σελ. 114 |
4. Κλήρωση για περισσότερες υποθέσεις | Σελ. 115 |
| |
5. Τα «ασυμβίβαστα» ως αιτιολογημένη εξαίρεση των ενόρκων
και ο στόχος της δικαστικής αμεροληψίας | Σελ. 117 |
5.1. Εισαγωγή | Σελ. 117 |
5.2. Η αναποτελεσματική διασφάλιση της αμεροληψίας | Σελ. 118 |
5.3. Τα επιμέρους ασυμβίβαστα | Σελ. 121 |
5.3.1. Ασυμβίβαστα από την ανάμειξη του ενόρκου στην ίδια υπόθεση | Σελ. 121 |
5.3.2. «Αδικηθέντες ή ζημιωθέντες» | Σελ. 122 |
5.3.3. Ασυμβίβαστα λόγω συγγένειας | Σελ. 123 |
5.3.4. Συγκριτική αξιολόγηση σε σχέση με τα άρθρα 14 επ. -
Ιδίως η έλλειψη πρόβλεψης για το δεύτερο βαθμό | Σελ. 124 |
5.3.5. Διαδικαστικοί περιορισμοί - Οψιφανή ή οψιγενή ασυμβίβαστα | Σελ. 125 |
5.3.6. Αποσιώπηση «ασυμβιβάστων» και άρθρο 254 ΠΚ | Σελ. 127 |
6. Η αναιτιολόγητη εξαίρεση και οι υπόνοιες μεροληψίας | Σελ. 128 |
6.1. Δικαιοπολιτική θεμελίωση και δομικά προβλήματα
του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου | Σελ. 128 |
6.2. Διατυπώσεις άσκησης του δικαιώματος και διαδικασία | Σελ. 131 |
7. Ο θεσμός της αναπλήρωσης και η αρχή της συνεχούς παρουσίας | Σελ. 134 |
8. Η ολοκλήρωση της συγκρότησης: η όρκιση των λαϊκών μελών | Σελ. 137 |
8.1. Προδιάθεση - Ο λειτουργικός προορισμός της όρκισης | Σελ. 137 |
8.2. Τύπος όρκου και διαδικασία | Σελ. 137 |
§ 9 Η δικονομική έκφραση του «μεικτού» ορκωτικού συστήματος:
εισαγωγή στη δικαιοδοτική λειτουργία των λαϊκών μελών
και την κατανομή των σχετικών αρμοδιοτήτων | |
1. Η ισοτιμία της ψήφου μεταξύ λαϊκών μελών και τακτικών δικαστών | Σελ. 143 |
1.1. Διακηρυκτικός χαρακτήρας | Σελ. 143 |
1.2. Τα «δικαιώματα» των ενόρκων κατά τη συζήτηση | Σελ. 144 |
1.3. Διάσκεψη και ψηφοφορία | Σελ. 145 |
2. Εισαγωγικές παρατηρήσεις για την κατανομή της αρμοδιότητας
μεταξύ λαϊκών και τακτικών δικαστών | Σελ. 146 |
2.1. Δικαιοπολιτική θεμελίωση του διαχωρισμού και νομοτεχνικές αστοχίες | Σελ. 146 |
2.2. Τεκμήριο αρμοδιότητας υπέρ του μεικτού ορκωτού δικαστηρίου και εφετείου | Σελ. 148 |
2.2.1. Προδιάθεση | Σελ. 148 |
2.2.2. Ειδικότερα η «αρμοδιότητα για την αρμοδιότητα»
και η σχετικότητα του εισαγόμενου διαχωρισμού | Σελ. 149 |
2.2.3. Ακυρωτικός έλεγχος | Σελ. 150 |
| |
§ 10 Η οριοθέτηση της δικαιοδοτικής ύλης στην οποία συμπράττουν
οι λαϊκοί δικαστές | |
1. Αρμοδιότητα «για την κατηγορία» | Σελ. 151 |
2. Ειδικότερα η μεταβολή κατηγορίας | Σελ. 152 |
3. Η εμφατική αναφορά σε όλα τα ζητήματα που σχετίζονται
με την απειλούμενη ποινική κύρωση | Σελ. 153 |
4. Αναβολή μετά από την έναρξη της συζήτησης - Νέα συγκρότηση | Σελ. 157 |
§ 11 Η αποκλειστική αρμοδιότητα των τακτικών δικαστών | |
1. Το «δικαστήριο» των τακτικών δικαστών | Σελ. 159 |
2. Η σχετική με τη διαδικασία συγκρότησης καθολική αρμοδιότητα
των τακτικών δικαστών - «Οψιγενή» ή «οψιφανή» ασυμβίβαστα | Σελ. 160 |
3. Εξέταση αρμοδιότητας πριν από την αποδεικτική διαδικασία -
Ορθός νομικός χαρακτηρισμός και αναρμοδιότητα καθ’ ύλη | Σελ. 161 |
4. Νομιμοποίηση της παράστασης για την υποστήριξη της κατηγορίας | Σελ. 163 |
5. Έγκυρη εισαγωγή στο ακροατήριο, ερήμην εκδίκαση και συναφείς
αρμοδιότητες στο δεύτερο βαθμό δικαιοδοσίας | Σελ. 164 |
6. Ζητήματα απαραδέκτου και οριστικής παύσης της ποινικής δίωξης
πριν από την έναρξη της κλήρωσης | Σελ. 166 |
7. Ειδικότερα η δήλωση του άρθρου 344 ΠΚ | Σελ. 168 |
8. Η γενική ρήτρα του άρθρου 405 παρ. (1) περ. δ΄ | Σελ. 170 |
8.1. Πρώτη οριοθέτηση | Σελ. 170 |
8.2. Ειδικότερα η έννοια των διαδικαστικών ζητημάτων «που αφορούν
τη διεξαγωγή της διαδικασίας στο ακροατήριο» - Ταυτότητα
του κατηγορουμένου | Σελ. 172 |
8.3. Δικονομικά ζητήματα αρμοδιότητας του μεικτού ορκωτού δικαστηρίου | Σελ. 174 |
9. Παρεμπίπτοντα νομικά ζητήματα που εμφανίζονται
και εξετάζονται στη διάρκεια της συζήτησης | Σελ. 177 |
9.1. Προδιάθεση | Σελ. 177 |
9.2. Τα «παρεμπίπτοντα ζητήματα» στο προϊσχύσαν δίκαιο | Σελ. 178 |
9.3. Συμπερασματικά: Η περιττή και στερούμενη κανονιστικής αξίας ρύθμιση
του άρθρου 405 περ. ε΄ | Σελ. 179 |
10. Άρση αναστολής | Σελ. 182 |
11. Ανασταλτικό αποτέλεσμα ενδίκου μέσου και αναστολή εκτελέσεως | Σελ. 184 |
11.1. Προδιάθεση | Σελ. 184 |
11.2. Τα προβλήματα αρμοδιότητας κατά την ψήφιση του Ν 969/1979 | Σελ. 185 |
11.3. Η σταδιακή διεύρυνση του ανασταλτικού αποτελέσματος –και– επί
αποφάσεων μεικτών ορκωτών δικαστηρίων και τα συναφή προβλήματα
αρμοδιότητας | Σελ. 187 |
11.4. Πρώτη επισκόπηση των ζητημάτων αρμοδιότητας | Σελ. 189 |
11.5. Αναστολή εκτελέσεως του άρθρου 497 παρ. 7 - Οριοθέτηση
της αρμοδιότητας του πενταμελούς εφετείου | Σελ. 192 |
11.6. Αρμοδιότητα για την αναστολή εκτελέσεως του άρθρου 471
παρ. 2 - Η προβληματική της «λήξης της συνόδου» | Σελ. 198 |
11.7. Παρέκβαση: Η έλλειψη συστηματικότητας κατά τη διαδικαστική υποδοχή
ζητημάτων που ανακύπτουν μετά από την κρίση των μεικτών ποινικών
δικαστηρίων για την κατηγορία | Σελ. 200 |
11.8. Τελική θεώρηση της λύσης της ολομέλειας επί αιτημάτων αναστολής
μετά από τη λήξη της συνόδου - Αρμοδιότητα επί συναφών ζητημάτων
στο πλαίσιο του συστήματος ποινικών κυρώσεων του νέου ΠΚ | Σελ. 201 |
11.9. Αμφισβήτηση της ανασταλτικής δύναμης ενδίκου μέσου | Σελ. 203 |
11.10. Ακύρωση διαδικασίας και απόφασης επί πλημμελημάτων
και κακουργημάτων | Σελ. 204 |
11.10.1. Οριοθέτηση | Σελ. 204 |
11.10.2. Η διαχρονική εξέλιξη της ρύθμισης και η νέα διάταξη
του άρθρου 407 | Σελ. 204 |
11.10.3. Ειδικότερα η αρμοδιότητα των τακτικών δικαστών επί αίτησης
ακύρωσης μετά από τη λήξη της συνόδου | Σελ. 206 |
§ 12 Παρεκκλίνουσες ρυθμίσεις για την κύρια διαδικασία
του ακροατηρίου | |
1. Η αρχικά περιορισμένη κάμψη της αρχής της συγκεντρωτικής διαδικασίας
και η τροποποίηση του Ν 3904/2010 | Σελ. 208 |
2. Αυτεπάγγελτος διορισμός συνηγόρου | Σελ. 210 |
3. Η διακρίνουσα τυπική έναρξη της συζήτησης | Σελ. 211 |
3.1. Η σκοπιμότητα της ειδικής ρύθμισης και οι τροποποιήσεις του νέου ΚΠΔ | Σελ. 211 |
3.2. Παρέκβαση: η προσπάθεια περαιτέρω εναρμόνισης
επιμέρους ρυθμίσεων με το σώμα του νέου ΚΠΔ | Σελ. 213 |
3.3. Η εφαρμογή της νέας ρύθμισης του άρθρου 403 | Σελ. 214 |
3.4. Δεύτερος βαθμός δικαιοδοσίας | Σελ. 215 |
3.5. Συνέπειες από την παραβίαση της διάταξης | Σελ. 217 |
4. Ειδικές ρυθμίσεις για τα μεικτά ορκωτά εφετεία | Σελ. 219 |
| |
Βιβλιογραφία | Σελ. 221 |
Αλφαβητικό ευρετήριο | Σελ. 235 |