Η ΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΗ

Κεφάλαιο Πρώτο

Το ένδικο βοήθημα της αγωγής

ΕΙΔΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

Ανδρουλάκης Ν., Θεμελιώδεις έννοιες της ποινικής δίκης, 2012· Ανδρουλιδάκη-Δημητριάδη Ισ., Αμερικανικό Δίκαιο των Συμβάσεων. Βασικές Αρχές, 2006· Απαλαγάκη Χ., Το δικαίωμα ακροάσεως των διαδίκων στην πολιτική δίκη. Έννοια περιεχόμενο, εκφάνσεις, 1989· Αποστολάκης Γ., Ο δικαστικός έλεγχος της νομιμοποίησης ως διαδικαστική προϋπόθεση της δίκης, ΕΠολΔ 2018, σελ. 231 επ.· Αρβανιτάκης Π., Η επικουρικότητα στην πολιτική δίκη (δ.δ.), 1989· Γαζής Αν., Η σύγκρουσις των δικαιωμάτων, 1959· Γέσιου-Φαλτσή Π., Δίκαιο Αναγκαστικής εκτελέσεως Ι. Γενικό μέρος, 2017· Η ίδια, Η εξελικτική πορεία του Αστικού Δικονομικού Δικαίου από τις εθνικές προς υπερεθνικές πηγές, ΝοΒ 2007, σελ. 2287 επ.· Η ίδια, Δίκαιο αποδείξεως, θεμελιωμένο από τον †Χαρ. Ν. Φραγκίστα Ομότιμο Καθηγητή, 1986· Γεωργιάδης Απ., Από την «actio» του Ρωμαϊκού Δικαίου στην «αξίωση» του Αστικού Κώδικα (Η δικονομική σκέψη των Ρωμαίων και η σύγχρονη αντίληψη του ουσιαστικού δικαιώματος), ΧρΙΔ 1/2009, σελ. 3 επ.· Ο ίδιος, Σύμφωνον προαιρέσεως και δικαίωμα προαιρέσεως, 1970· Ο ίδιος, Die Anspruchskonkurrenz im Zivilrecht und im Zivilprozessrecht, 1968· Ο ίδιος, στον ΑΚ Γεωργιάδη-Σταθόπουλου, άρθρ. 247· Ο ίδιος, Η «συρροή» αξιώσεων επί συνδρομής συμβατικής και αδικοπρακτικής ευθύνης, Δ 1975, σελ. 43 επ.· Ο ίδιος, Εμπράγματο Δίκαιο, 2010· Ο ίδιος, Ενοχικό Δίκαιο. Γενικό μέρος, 1999· Γκόφας Δ., Ιστορία και Εισηγήσεις του Ρωμαϊκού Δικαίου, 2011· Δεληκωστόπουλος Ι., Η αναζήτηση της αλήθειας στην πολιτική δίκη, 2016· Ο ίδιος, Ζητήματα από την εφαρμογή του Κανονισμού 44/2001 για τη Διεθνή Δικαιοδοσία και την Εκτέλεση Αποφάσεων, 2011· Δεληκωστόπουλος Σ., Η αυτονομία της ιδιωτικής βουλήσεως εν τη πολιτική δικονομία. Αι δικονομικαί συμβάσεις, 1965· Δωρής Φ., Εμπράγματη ασφάλεια. Παραδόσεις, 1986· Ευκλείδης Σ./Παπαδόπουλος Κ., Ερμηνεία της Πολιτικής Δικονομίας, Τόμ. ΙΙ, 1932· Ευρυγένης Δ., Ζητήματα εκ της εκτελέσεως και αναγνωρίσεως αλλοδαπών αποφάσεων, Επετ. Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 1968, Τόμ. 7ος, σελ. 323 επ.· Ζέπος Π., Περί πολλαπλών ενεργειών εις το αστικόν δίκαιον (αντίκρουσις της θεωρίας του Theodore Kipp), 1934· Καΐσης Αθ., Η ακύρωση διαιτητικών αποφάσεων. Δογματική θεμελίωση των λόγων ακυρώσεως που αφορούν στη συμφωνία περί διαιτησίας και στο διαιτητικό δικαστήριο: Συμβολή στην ερμηνεία των άρθρων 872-875, 877-879, 883-885 και 897 αριθμ. 1-4 ΚΠολΔ, 1989· Καλλιμόπουλος Μ., Το νομοθετικόν έρεισμα της γενικής αναγνωριστικής αγωγής, 1947· Καργάδος Π., Το πρόβλημα των «διαπλαστικών» αγωγών και αποφάσεων, 1975· Καρράς Αρ., Ποινικό Δικονομικό Δίκαιο, 2011· Καλαβρός Κ., Το αντικείμενον της πολιτικής δίκης, ημ. Α’, 1983· Ο ίδιος, Η αναίρεση κατά τον ΚΠολΔ, 2009· Κεραμεύς Κ., Ουσιαστικόν δεδικασμένον περί προδικαστικών ζητημάτων, 1967· Ο ίδιος, Βιβλιοκρισία, Αρμ 1969, σελ. 787 επ.· Ο ίδιος, Σχέσεις αναγνωριστικής και καταψηφιστικής αγωγής κατά το ελληνικό δίκαιο, Προσφορά στον Γεώργιο Μιχαηλίδη-Νουάρο Α’, 1987, σελ. 501 επ.· Κεραμεύς Κ./Κρεμλής Γ./Ταγαράς Χ., Η Σύμβαση των Βρυξελλών για τη διεθνή δικαιοδοσία και την εκτέλε-

ση αποφάσεων όπως ισχύει στην Ελλάδα. Ερμηνεία κατ’ άρθρο, 1989· Κιτσικόπουλος Αντ., Πολιτική Δικονομία VIII, Εκτέλεσις, 1959· Κλαμαρής Ν., Το δικαίωμα δικαστικής προστασίας (κατά το άρθρο 20 §1 του Συντάγματος 1975), 1989· Ο ίδιος, Εκτελεστοί τίτλοι κατά του Ελληνικού Δημοσίου, Προβλήματα και θέσεις, σε: Το Δημόσιο και η Πολιτική Δίκη, 30ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ενώσεως Ελλήνων Δικονομολόγων, Αθήνα 2006, σελ. 55 επ.· Ο ίδιος, Σκέψεις ως προς την έννοια της συμμορφώσεως του Δημοσίου προς τις δικαστικές αποφάσεις και της εκτελέσεως κατά του Δημοσίου με βάση το Σύνταγμα του 1974 μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος το έτος 2001, Αφιέρωμα στην Πελαγία Γέσιου-Φαλτσή, Τόμ. Ι, 2007, σελ. 481 επ.· Κονδύλης Δ., Το δεδικασμένο κατά τον ΚΠολΔ2, 2007· Κουμάντος Γ., Οικογενειακό Δίκαιο, Τόμ. Ι, 1988· Κουσούλης Σ., Οι πραγματικοί ισχυρισμοί στην πολιτική δίκη, 2003· Ο ίδιος, σε ΑΚ Γεωργιάδη-Σταθόπουλο, Εισαγ. 1871-1883· Λαδάς Π., Γενικές Αρχές Αστικού Δικαίου, Τόμ. Ι, 2007· Κωστάρας Αλ., Η αναζήτηση της αλήθειας στην ποινική δίκη, 1988· Λαζαράτος Π., Η αγωγή στο διοικητικό δικονομικό δίκαιο, 1998· Ο ίδιος, Η αγωγή κατά τον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, Δ 2000, σελ. 274 επ.· Ο ίδιος, Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο, 2014, σελ. 492 επ.· Λιβαδά Μ., Εγχειρίδιον της Πολιτικής Δικονομίας, 1927· Μακρίδου Κ., Η αόριστη αγωγή και οι δυνατότητες θεραπείας της, 2006· Η ίδια, Η διάκριση απαράδεκτης και νόμω αβάσιμης αγωγής στα πλαίσια της αοριστίας, Αρμ 1995, σελ. 288 επ.· Μαριδάκης Γ., Η εκτέλεσις αλλοδαπών αποφάσεων κατά το ισχύον εις την Ελλάδαν δίκαιον, 1946· Μητσόπουλος Γ., Η αναγνωριστική αγωγή κατά το ελληνικόν δικονομικόν δίκαιον, 1947· Ο ίδιος, Η θεωρία του αστικού δικονομικού δικαίου, Δ 1970, σελ. 7 επ.· Ο ίδιος, Σκέψεις ως προς την «αοριστίαν» της βάσεως της αγωγής, ΕλλΔνη 1995, σελ. 1 επ.· Ο ίδιος, Διαδικαστικαί πράξεις, Τιμ. Τόμ. Γ. Θ. Ράμμου, ΙΙ 1979, σελ. 625 επ.· Ο ίδιος, Περί του νομικού προσδιορισμού του πραγματικού γεγονότος, Αφιέρωμα στον Χ. Φραγκίστα, Τόμ. IV 1968, σελ. 283 επ. = Μελέται γενικής θεωρίας δικαίου και αστικού δικονομικού δικαίου, Ι, 1983, σελ. 133 επ.· Μιχελάκης Εμμ., Η άδικος διαδικαστική πράξις, 1944· Ο ίδιος, Η σύγχρονος θεωρία του δικονομικού δικαίου, ΕΕΝ 1948, σελ. 66 επ.· Ο ίδιος, Περί του αντικειμένου της δικονομικής αποδείξεως, 1940· Ο ίδιος, Ένστασις και απάντησις εις την αγωγήν, ΕΕΝ 1950, σελ. 401 επ.· Μπαλής Γ., Γενικαί Αρχαί του Αστικού Δικαίου, 1961· Μπέης Κ., Εισαγωγή στη δικονομική σκέψη, 1981· Ο ίδιος, Η έννοια, λειτουργία και φύσις της δικαστικής αποφάσεως, Αναμν. Τόμ. Καθηγητού Εμμ. Μιχελάκη, 1973, σελ. 209 επ.· Μπενάκη Άνν., Η πολιτική αγωγή στην ποινική δίκη, 1982· Μπρίνιας Ι., Αναγκαστική εκτέλεσις, Τόμ. Ι, 1978· Μουσταΐρα Ελ., Συγκριτικό Δίκαιο. Πανεπιστημιακές παραδόσεις, 2004· Νίκας Ν., Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως Ι Ι. Γενικό μέρος, 2017· Ο ίδιος, Το έννομο συμφέρον ως προϋπόθεση του παραδεκτού των ενδίκων μέσων κατά τον ΚΠολΔ, 1981· Ο ίδιος, Εκκρεμοδικία και συνάφεια κατά τον Κανονισμό 44/2001 (Βρυξέλλες Ι), Γενέθλιον Απόστολου Γεωργιάδη, Τόμ. ΙΙ, 2006, σελ. 1345 επ.· Ο ίδιος, Ο δικαστικός συμβιβασμός, 1984· Νικολόπουλος Γ., Αναγκαστική εκτέλεση, 2012· Ο ίδιος, Δίκαιο αποδείξεως, 2011· Οικονομίδης Β./Λιβαδάς Μ., Εγχειρίδιον της πολιτικής δικονομίας Ι7, 1924· Παπαδαμάκης Αδ., Ποινική Δικονομία6, 2012· Παπαντωνίου Ν., Κληρονομικόν Δίκαιον, 1971· Παπαχρίστου Αθ., Εγχειρίδιο Οικογενειακού Δικαίου, 2005· Παυλόπουλος Π., Το ένδικο βοήθημα της αγωγής στο πλαίσιο της διοικητικής δικονομίας, Έρευνα 1, σελ. 151 επ.· Πετρόπουλος Γ., Ιστορία και Εισηγήσεις του Ρωμαϊκού

Δικαίου, Τόμ. Ι, ΙΙ, 1963· Ποδηματά Ε., Ευρωπαϊκή διαταγή πληρωμής, 2011· Πρωτονοτάριος Β., Σχέσεις, ομοιότητες και διαφορές μεταξύ της αναγνωριστικής και καταψηφιστικής αγωγής στο σύγχρονο αστικό δικονομικό και ουσιαστικό δίκαιο και η πρακτική χρησιμότητα της πρώτης, ΕλλΔνη 1986, σελ. 432 επ.· Ράϊκος Δ., Το εισαγωγικό δικόγραφο της αγωγής κατά τον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας. Τα στοιχεία του ορισμένου χρόνου της αγωγής και η άσκηση αυτής, 2010· Ράμμος Γ./Glasson E./Tissier Alb./Morel R., Σύστημα Πολιτικής Δικονομίας, Τόμ. Ι, 1931· Σινανιώτης Λ., Η αναίρεση κατά τον ΚΠολΔ2, 2006· Ο ίδιος, Συρροή αξιώσεων και ουσιαστικόν δεδικασμένον, ΕΕΝ 1961, σελ. 333 επ.· Σοϊλεντάκης Ν., Η αγωγή ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων, 1998· Ο ίδιος, Η αγωγή στη διοικητική δικονομία, 2014· Σπυριδάκης Ι., Το δίκαιον της εμπραγμάτου ασφαλείας, 1976· Ο ίδιος, Οικογενειακό Δίκαιο, 2006· Σταματόπουλος Σ., Η δικαστική προστασία του τρίτου στην αναγκαστική εκτέλεση κατά την ΚΠολΔ 936, 1994· Τριανταφύλλου - Αλμπανίδου Φ., Το έννομο συμφέρον του ενάγοντος, 1995· Hans P., Actio und writ: eine vergleichende Darstellung römischer und englischer Rechtsbehelfe, 1957· Henckel W., Prozessrecht und materiales Recht (1970)· Kropholler J./von Hein J., Europäisches Zivilprozessrecht, 2011· Pringsheim F., The Inner Relationship between English and Roman Law, The Cambridge Law Journal, Vol. 5, No. 3, 1935, σελ. 347 επ.· Regelsberger F. (μτφρ. Μαριδάκη Γ./Πράτσικα Χ.), Γενικές Αρχές του Δικαίου των Πανδεκτών, Τόμ. ΙΙ, 1935· Schlosser P., EU-Zivilprozessrecht, 2003· Seckel Εm., Gestaltungsrechte des bürgerlichen Rechts, Festgabe der Berliner Juristischen Fakultät für Koch, 1903, σελ. 205 επ.· Schwab Κ. Η., Der Stand der Lehre vom Streitgegenstand im Zivilprozess, JuS 1965, 81 επ. = Η σύγχρονος θέσις της διδασκαλίας περί του αντικειμένου της δίκης εν τη γερμανική πολιτική δικονομία (μετάφραση Κ. Μπέη), ΝΔ 1964, σελ. 261 επ.· Wach Αd., Der Festellungsanspruch - Ein Beitrag zur Lehre vom Rechtsschutzanspruch, Sonderdruck aus der Festgabe der Leipziger Juristenfakultät für B. Windscheid zum 22. Dezember 1888, Leipzig, 1889.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ι. Έννοια και λειτουργία του ένδικου βοηθήματος της αγωγής

Α. Έννοια και σημασία της αγωγής 1-3

Β. Αγωγή υπό ουσιαστική και δικονομική έννοια 4-10

ΙΙ. Διακρίσεις της αγωγής

Α. Με κριτήριο την ουσιαστική φύση του προβαλλόμενου δικαιώματος 11

Β. Με κριτήριο την άρθρωση του δικανικού συλλογισμού 12-15

Γ. Με κριτήριο τη μορφή της ζητούμενης έννομης προστασίας 16-21

Ι. Έννοια και λειτουργία του ένδικου βοηθήματος της αγωγής

Α. Έννοια και σημασία της αγωγής

ένδικο βοήθημα του αστικού δικονομικού δικαίου, το οποίο πραγματώνει το θεμελιώδες δικαίωμα δικαστικής ακρόασης του άρθρου 20 I Συντ. και 6 Ι ΕΣΔΑ, ταυτόχρονα δε ιδρύει τη δημοσίου δικαίου έννομη σχέση της δίκης και προσδιορίζει το εκκρεμές αντικείμενο του δικαστικού αγώνα.

πράξης, συγκεκριμενοποιείται η αντιστοιχούσα στην πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας δικονομική αξίωση του θιγόμενου προς παροχή καθολικής, πλήρους, έγκαιρης και αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας. Συνεπώς, η αγωγή ως φορέας του δικονομικής φύσης δικαιώματος δικαστικής προστασίας συνέχεται λειτουργικά με την αποκατάσταση της δικαϊκής ειρήνης, την αποφυγή της αυτοδικίας και την πραγμάτωση του εξ αντικειμένου δικαίου, ως βασικού σκοπού της πολιτικής δίκης.

προστασίας (αναγνώριση, καταψήφιση, διάπλαση), οριοθετείται το αντικείμενο της πολιτικής δίκης και σκιαγραφούνται εγγύτερα οι επώνυμοι δικονομικοί θεσμοί που συνέχονται λειτουργικά με αυτό (περιεχόμενο του δικογράφου της αγωγής, υποκειμενικά σύνθετες μορφές αγωγών, αντικειμενική και επικουρική σώρευση αγωγών, εκκρεμοδικία, μεταβολή της βάσης και του αιτήματος της αγωγής, δεδικασμένο), εξειδικεύεται το αντικείμενο απόδειξης (335 ΚΠολΔ), η κατανομή του βάρους επίκλησης και απόδειξης των ουσιωδών πραγματικών ισχυρισμών (216, 338 ΚΠολΔ) και οριοθετείται η διαγνωστική εξουσία του δικαστηρίου (106, 559 αρ. 8, 9 ΚΠολΔ). Συνεπώς, η λειτουργική αποστολή της αγωγής διατρέχει την πολιτική δίκη από την έναρξη του δικαστικού αγώνα έως την έκδοση απόφασης επί της ουσίας, το στάδιο των ένδικων μέσων και της αναγκαστικής εκτέλεσης. Τούτο δε αφενός θετικά, υπό την έννοια ότι καθετί που εισφέρεται στη δίκη μέσω της αγωγής πρέπει να συζητηθεί και να διευθετηθεί στο πλαίσιο της εκκρεμούς διαδικασίας, όσο και αρνητικά, υπό την έννοια ότι καθετί που δεν εμπίπτει στο περιεχόμενό της δεν επιτρέπεται να αποτελέσει ζήτημα της διαδικασίας και της απόφασης που τέμνει τη διαφορά.

Β. Αγωγή υπό ουσιαστική και δικονομική έννοια

«αγωγή» επιστρατεύεται από τον ουσιαστικό νομοθέτη προκειμένου να δηλωθεί η προβαλλόμενη ουσιαστική αξίωση. Ιδίως η δυνατότητα πραγμάτωσης του περιεχομένου της αξίωσης μέσω καταψηφιστικής αγωγής ως συστατικού στοιχείου της έννοιας της αξίωσης, καθιστά ορατό τον κίνδυνο αδυναμίας οριοθετήσεως εννοιών του ουσιαστικού δικαίου έναντι παρεμφερών ή αντίστοιχων του δικονομικού δικαίου. Οι λόγοι της σύγχυσης αυτής είναι παλαιοί, έλκουν δε την καταγωγή τους από την κοινή εξέλιξη αστικού και αστικού δικονομικού δικαίου κατά την απονομή έννομης προστασίας μέσω της actio του Ρωμαϊκού Δικαίου.

reminiscenza romana) και όχι το σύνολο των κανόνων δικαίου (normativen Rechtsdenken, Normendenken).

δίκαιο είναι σκέψη χωρίς εκτέλεση και δικονομικό δίχως ουσιαστικό δίκαιο ξίφος δίχως ζυγό. Στο σύγχρονο δίκαιο, επομένως, πρότερον αποτελεί το ουσιαστικό δικαίωμα, η δε αγωγή συνιστά το δικονομικό όχημα άσκησης και πραγμάτωσης του δικαιώματος μέσω του θεσμού της δίκης. Ενώ, λοιπόν, η αξίωση αποτελεί την υπό του νόμου παρεχόμενη εξουσία σε ορισμένο πρόσωπο (δανειστής) όπως απαιτήσει έναντι άλλου προσώπου (οφειλέτης) ορισμένη συμπεριφορά, αγωγή συνιστά η αίτηση, η οποία απευθύνεται προς την πολιτεία ως φορέα δικαιοδοτικής εξουσίας επί τω σκοπώ παροχής έννομης προστασίας σε σχέση με το ουσιαστικό δικαίωμα που έχει προσβληθεί. Πρόκειται για την αγωγή υπό δικονομική ή στενή ή τυπική έννοια και τούτη διακρίνεται σαφώς έναντι της αξίωσης του ουσιαστικού δικαίου.

κατακρατεί ως κληρονόμος αντικείμενα της κληρονομίας (νομέα της κληρονομίας) την αναγνώριση του κληρονομικού δικαιώματος και την απόδοση της κληρονομίας ή κάποιου αντικειμένου από αυτήν». Ο όρος «εναγόμενος» στον παράτιτλο της διάταξης δηλώνει ακριβώς το νομέα της κληρονομίας, δηλαδή το πρόσωπο κατά του οποίου στρέφεται η αξίωση του κληρονόμου και τον κατά τούτο υπόχρεο κατά το ουσιαστικό δίκαιο. Πέραν, ωστόσο, από την ενιαία ουσιαστική και δικονομική ορολογία, η παραδεδομένη ενότητα ουσιαστικού και δικονομικού δικαίου αντανακλά και στις θεωρητικές αναπτύξεις σχετικά με τον εκάστοτε θεσμό. Έτσι, κάνοντας λόγο για την περί κλήρου αγωγή (hereditatis petitio) αναφερόμαστε στον «δικονομικό αγωγό» της περί κλήρου αξίωσης για την προστασία του δικαιώματος επί της κληρονομίας ως συνόλου, ήτοι στο δικαίωμα του κληρονόμου κατά της Πολιτείας για την παροχή έννομης προστασίας, συνιστάμενης στην αυθεντική δικαστική διάγνωση της περί κλήρου ουσιαστικής αξίωσης. Αντικείμενο, συνεπώς, της περί κλήρου αγωγής είναι η περί κλήρου αξίωση, η οποία και γεννάται κατά την προσβολή του κληρονομικού δικαιώματος (ius hereditarium) ως εξουσιαστικού δικαιώματος και συνίσταται στην εξουσία του κληρονόμου να απαιτήσει από το νομέα της κληρονομίας την απόδοση της κληρονομίας ή κάποιου αντικειμένου αυτής (πρβλ. 247 ΑΚ). Η εννοιολογική σύμπτωση περί κλήρου αξίωσης, ως έννοιας του ουσιαστικού δικαίου, και περί κλήρου αγωγής, ως έννοιας του δικονομικού δικαίου, αποτελεί κατάλοιπο του Ρωμαϊκού Δικαίου αναφορικά με την έννοια της actio, αντίληψη που επηρέασε και τους Συντάκτες του ΑΚ.

προϋποθέτει την άσκηση διαπλαστικής αγωγής (αγωγικά διαπλαστικά δικαιώματα) είτε για διατάξεις που ορίζουν τις ουσιαστικές συνέπειες από την έγερση της αγωγής (πχ. 261 ΑΚ).

ΙΙ. Διακρίσεις της αγωγής

Α. Με κριτήριο την ουσιαστική φύση του προβαλλόμενου δικαιώματος

Β. Με κριτήριο την άρθρωση του δικανικού συλλογισμού

πλημμέλεια που εντόπισε το δικαστήριο (δεδικασμένο επί δικονομικού ζητήματος - 322 παρ. 1 εδ. β' ΚΠολΔ). Το δεδικασμένο τούτο καταλαμβάνει αποκλειστικά το συγκεκριμένο δικονομικό λόγο απόρριψης, χωρίς να τέμνει την υπόθεση επί της ουσίας, με αποτέλεσμα ο ενάγων να μπορεί να επανέλθει με νέα αγωγή μετά την τελεσίδικη απόρριψη της πρώτης, εφόσον η νέα αγωγή δεν έχει το ίδιο δικονομικό ελάττωμα. Αντίθετα, η απόρριψη μίας αγωγής ως νόμω ή ουσία αβάσιμης τέμνει την ουσία της διαφοράς, στο μέτρο που η απορριπτική απόφαση περιέχει διάγνωση, και μάλιστα αρνητική, αναφορικά με το επικαλούμενο ουσιαστικό δικαίωμα. Η δεσμευτική δύναμη του ουσιαστικού δεδικασμένου (δεδικασμένο στο κριθέν κύριο ζήτημα - 322 παρ. 1 εδ. α’ ΚΠολΔ) δεν ανατρέπεται με την επίκληση ενός παραλειφθέντος ουσιώδους πραγματικού περιστατικού, παλαιού ή μεταγενέστερου, αλλά απαιτείται επίκληση και απόδειξη μεταγενέστερων γεγονότων, που αν είχαν προβληθεί στη δίκη, θα οδηγούσαν το δικαστή σε διαφορετική κατ’ ουσίαν κρίση.

του εισαγωγικού δικογράφου - 215, 216 παρ. 1 ΚΠολΔ) ή ειδικές προϋποθέσεις που απαιτούνται ως προς ορισμένες μορφές δικαστικής προστασίας (εγγραφή εμπράγματων αγωγών στα βιβλία διεκδικήσεων - 220 παρ. 1 ΚΠολΔ· αξίωση προληπτικής δικαστικής προστασίας - 69 ΚΠολΔ). Στην περίπτωση αυτή, η αγωγή απορρίπτεται χωρίς έρευνα της ουσιαστικής της βασιμότητας, καθότι η αξιολόγηση του δικονομικού σταδίου του βασίμου της αγωγής προϋποθέτει κατάφαση του παραδεκτού, τυχόν δε κρίσεις του δικαστηρίου της ουσίας αναφορικά με τη βασιμότητα της αίτησης παροχής δικαστικής προστασίας συνιστούν απλώς obiter dicta. Σε ορισμένες, εντούτοις, περιπτώσεις, η έλλειψη θετικής διαδικαστικής προϋπόθεσης ή η συνδρομή αρνητικής διαδικαστικής προϋπόθεσης δεν οδηγεί σε απόρριψη της αγωγής για τυπικούς λόγους, αλλά επί τη βάσει λόγων επιείκειας και οικονομίας της δίκης σε συνέπειες ηπιότερης μορφής. Έτσι, η καθ’ ύλην και κατά τόπον αναρμοδιότητα οδηγεί σε παραπομπή της υπόθεσης στο αρμόδιο δικαστήριο (46 ΚΠολΔ), ενώ η επιτυχής προβολή της εκκρεμοδικίας

συνεπάγεται αναστολή της δεύτερης δίκης και όχι απόρριψη της χρονικώς μεταγενέστερης αγωγής (222 παρ. 2 ΚΠολΔ).

γεγονότων που στηρίζουν την ιστορική βάση της αγωγής διαπιστώνεται από το δικαστήριο αυθεντικά μέσω έκδοσης απόφασης που τέμνει την ουσία της διαφοράς και διαπιστώνει την ανυπαρξία του επικαλούμενου υπό του ενάγοντος ουσιαστικού δικαιώματος ή της ουσιαστικής αξίωσης. Ως ουσία αβάσιμη απορρίπτεται, επίσης, η αγωγή εφόσον το δικαστήριο αδυνατεί να διαμορφώσει δικανική γνώση (δικαστική πεποίθηση) αναφορικά με την αλήθεια ή αναλήθεια των επικαλούμενων πραγματικών περιστατικών (non liquet), εκδίδοντας απόφαση βάσει των κανόνων κατανομής του (αντικειμενικού) βάρους απόδειξης (338 ΚΠολΔ).

Γ. Με κριτήριο τη μορφή της ζητούμενης έννομης προστασίας