Back to Top
Η ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ
- Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων
- Σχέσεις με ΕΣΔΑ
- Ανάλυση επιμέρους δικαιωμάτων
- Διαδικασίες και ένδικα μέσα
Κωδικός Προϊόντος:
15470
- Έκδοση: 2015
- Σχήμα: 17x24
- Βιβλιοδεσία: Εύκαμπτη
- Σελίδες: 496
- ISBN: 978-960-562-468-2
- Δείτε ένα απόσπασμα
- Black friday εκδόσεις: 30%
Το έργο Η δικαστική προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση πραγματεύεται την προστασία των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο της ενωσιακής έννομης τάξης, αντικείμενο το οποίο ο συγγραφέας προσεγγίζει μέσω της θεωρητικής ανάλυσης, επικαιροποιημένης έρευνας και πρακτικής τεκμηρίωσης, λαμβάνοντας υπόψη τις τελευταίες νομοθετικές και νομολογιακές εξελίξεις σχετικώς.
Ο σύγχρονος δυτικοευρωπαϊκός πολιτισμός θεμελιώθηκε στην ιδέα μίας διακρατικής ενότητας στη βάση της σκέψης, του ορθού λόγου, της δημοκρατίας και του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Κατόπιν νομολογιακών και νομοθετικών εξελίξεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που διήρκεσαν δεκαετίες και έτρεψαν την πορεία της ενοποίησης από οικονομική σε πολιτική, με τη Συνθήκη της Λισαβόνας (2009) απέκτησε νομικά δεσμευτική ισχύ ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος έφερε πλέον την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην κορυφή της ενωσιακής έννομης τάξης. Με αυτό το επίκαιρο και ταυτόχρονα διαχρονικό ζήτημα ασχολείται ο συγγραφέας στο παρόν έργο, το οποίο απευθύνεται τόσο στον νομικό της θεωρίας, ερευνητή ή φοιτητή, όσο και στον ασκούντα το λειτούργημα του δικαστή ή του δικηγόρου, και έχει τριπλό προσανατολισμό:
Πρώτον, παρουσιάζει τη μεθοδολογία, τη δικονομία και τις πηγές δικαστικής προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και κατʼ επέκταση εντός των κρατών μελών της, ξεκινώντας από τις γενικές αρχές του ενωσιακού δικαίου και καταλήγοντας στις ισχύουσες διατάξεις του Χάρτη, οι οποίες δεσμεύουν συν τοις άλλοις τον Έλληνα δικαστή και προστατεύουν τον Έλληνα ιδιώτη.
Δεύτερον, προσεγγίζει βαθύτερα νομικά θέματα που άπτονται του αντικειμένου αυτού και έχουν ήδη απασχολήσει τόσο τον Ευρωπαίο όσο και τον Έλληνα ανώτατο δικαστή και νομικό, όπως οι όροι εφαρμογής του υπέρτερης ισχύος ενωσιακού δικαίου προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων στις εθνικές έννομες τάξεις, η εξισορρόπηση των διαφορετικών επιπέδων προστασίας τους, οι περίπλοκες σχέσεις μεταξύ του Χάρτη και της ΕΣΔΑ και μεταξύ του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, καθώς και ο σχετικά πρόσφατος και πολύτιμος για τους ιδιώτες θεσμός της ιθαγένειας της Ένωσης.
Τρίτον, αποσκοπώντας να αποτελέσει ένα χρήσιμο και πρακτικό εργαλείο για τον Έλληνα νομικό, δικαστή ή δικηγόρο, το έργο αναλύει το κάθε θεμελιώδες δικαίωμα, όπως αυτό κατοχυρώνεται ως γενική αρχή ή στον Χάρτη, συνοδεύοντας την παρουσίαση με σχολιασμό, νομοθεσία και νομολογία.
Το έργο συμπληρώνουν καταληκτικό κεφάλαιο με συμπεράσματα, πλούσια ελληνική και ξενόγλωσση βιβλιογραφία και αρθρογραφία, καθώς και αλφαβητικό ευρετήριο όρων και πίνακας νομολογίας, με χρονολογική ταξινόμηση. Τη μελέτη προλογίζει ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης κ. Βασίλειος Σκουρής.
| ΠΡΟΛΟΓΟΣ | Σελ. IX |
| ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ | Σελ. XIII |
| ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ | Σελ. XXV |
| ΕΙΣΑΓΩΓΗ | |
| I. Το αντικείμενο της μελέτης | Σελ. 1 |
| II. Η μεθοδολογία και η δομή της μελέτης | Σελ. 2 |
| ΜΕΡΟΣ Α΄ | |
| ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ | |
| Ι. Η γενική αρχή του ενωσιακού δικαίου περί προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων | |
| i. Η ύπαρξη και οι συνέπειες του κενού προστασίας κατά τις πρώτες δεκαετίες | |
| α) Η έλλειψη σχετικών διατάξεων στις ιδρυτικές Συνθήκες και η διστακτική νομολογία του Δικαστηρίου | Σελ. 9 |
| β) Οι αντιδράσεις των εθνικών ανωτάτων δικαστηρίων απέναντι στο κενό προστασίας | Σελ. 13 |
| ii. Η νομολογιακή αναγνώριση της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων ως γενικής αρχής του ενωσιακού δικαίου | |
| α) Η αναγνώριση της γενικής αρχής από το Δικαστήριο και η νομολογιακή εξέλιξή της | Σελ. 17 |
| Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων ως γενική αρχή του ενωσιακού δικαίου (υπόθεση Stauder) | Σελ. 17 |
| Η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως θεμέλιο της ενωσιακής έννομης τάξης (υπόθεση Kadi και Γνωμοδότηση 2/13) | Σελ. 22 |
| Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων ως επιβάλλουσα υποχρεώσεις και σε ιδιώτες (υπόθεση K?c?kdeveci) | Σελ. 27 |
| β) Τα προστατευόμενα δικαιώματα στο πλαίσιο της αναγνωρισθείσας γενικής αρχής: ένας άγραφος κατάλογος | Σελ. 31 |
| Η έμπνευση από τις συνταγματικές παραδόσεις των κρατών μελών (υπόθεση Internationale Handelsgesellschaft) | Σελ. 31 |
| Η καθοδήγηση από τις διεθνείς συμφωνίες που έχουν συνάψει τα κράτη μέλη (υπόθεση Nold) | Σελ. 34 |
| Η ιδιαίτερη σημασία της ΕΣΔΑ (υπόθεση Hauer) | Σελ. 35 |
| Συμπεράσματα | Σελ. 36 |
| ΙΙ. Η προοδευτική διαμόρφωση του γραπτού ενωσιακού δικαίου ως πηγής προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων | |
| i. Οι σχετικές διατάξεις των Συνθηκών και η εξέλιξή τους | Σελ. 37 |
| α) Οι διατάξεις και οι οργανισμοί περί προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων | Σελ. 37 |
| Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη (1986) | Σελ. 38 |
| Η Συνθήκη του Μάαστριχτ (1992) | Σελ. 38 |
| Η Συνθήκη του Άμστερνταμ (1997) | Σελ. 40 |
| Η Συνθήκη της Νίκαιας (2001) | Σελ. 43 |
| Η Συνθήκη της Λισαβόνας (2009) | Σελ. 44 |
| Επιμέρους ενωσιακά όργανα και οργανισμοί για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων | Σελ. 45 |
| β) Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο επίκεντρο των σχέσεων της Ένωσης με τα κράτη μέλη της και με τρίτα κράτη | Σελ. 47 |
| Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων ως προϋπόθεση ένταξης νέων κρατών στην Ένωση | Σελ. 47 |
| Ο μηχανισμός ελέγχου και κυρώσεων του άρθρου 7 ΣΕΕ | Σελ. 49 |
| Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων ως ρήτρα στις διεθνείς συμφωνίες συνεργασίας της Ένωσης | Σελ. 52 |
| ii. Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης | |
| α) Ιστορική εξέλιξη και νομική ισχύς του Χάρτη | Σελ. 60 |
| Η διακήρυξη του Χάρτη | Σελ. 60 |
| Η στάση των δικαιοδοτικών οργάνων της Ένωσης | Σελ. 63 |
| Η στάση των λοιπών ενωσιακών οργάνων | Σελ. 66 |
| Η στάση των διεθνών και εθνικών δικαστηρίων | Σελ. 67 |
| Η νομική ισχύς του Χάρτη | Σελ. 67 |
| β) Η δομή του Χάρτη και τα προστατευόμενα δικαιώματα | Σελ. 68 |
| γ) Οι Επεξηγήσεις της Επιτροπής | Σελ. 73 |
| ΙΙΙ. Οι σχέσεις της Ένωσης με την ΕΣΔΑ | |
| i. Οι ισορροπίες μεταξύ των δύο εννόμων τάξεων | |
| α) Όπως διαμορφώνονται από το δικαστή και το νομοθέτη της κάθε έννομης τάξης | Σελ. 74 |
| Η νομολογία του ΕΔΔΑ: το κριτήριο της «ισοδύναμης προστασίας» | Σελ. 75 |
| Η νομολογία του ΔΕΕ: η «ιδιαίτερη σημασία» της ΕΣΔΑ | Σελ. 77 |
| Ο ρόλος του ενωσιακού αναθεωρητικού νομοθέτη | Σελ. 80 |
| β) Όπως διαμορφώνονται από τις σχέσεις μεταξύ των δύο δικαστηρίων (ΔΕΕ και ΕΔΔΑ) | Σελ. 81 |
| Νομολογιακή σύμπλευση και διαφοροποιήσεις | Σελ. 81 |
| Το ζήτημα της αποκλειστικής δικαιοδοσίας των δύο δικαστηρίων | Σελ. 86 |
| ii. Το εγχείρημα προσχώρησης της Ένωσης στην ΕΣΔΑ | Σελ. 87 |
| α) Οι νομικές συνέπειες μίας ενδεχόμενης προσχώρησης | Σελ. 88 |
| Η τροπή του διεθνούς κανόνα σε ενωσιακό και τα έννομα αποτελέσματά της: υπεροχή, άμεσο αποτέλεσμα και ερμηνεία | Σελ. 88 |
| Το εύρος του ελέγχου και η δεσμευτικότητα των αποφάσεων του ΕΔΔΑ στα ενωσιακά όργανα και ειδικότερα στο ΔΕΕ | Σελ. 90 |
| β) Η πρώτη απόπειρα προσχώρησης και η Γνωμοδότηση 2/94 | Σελ. 93 |
| γ) Η δεύτερη απόπειρα ένταξης και το σχέδιο της σύμβασης προσχώρησης | Σελ. 95 |
| Οι διατάξεις των Συνθηκών μετά τη ΣτΛ και το Σχέδιο Προσχώρησης | Σελ. 95 |
| Ο καταμερισμός ευθύνης μεταξύ Ένωσης και κρατών μελών με βάση το Σχέδιο | Σελ. 97 |
| Ειδικότερα το σύστημα της παθητικής ομοδικίας (co-respondent) | Σελ. 98 |
| Ειδικότερα το σύστημα της προηγούμενης εξέτασης (prior involvement) εκ μέρους του ΔΕΕ | Σελ. 100 |
| δ) Η Γνωμοδότηση 2/13 του Δικαστηρίου και η απόρριψη του Σχεδίου Προσχώρησης | Σελ. 102 |
| Η παραβίαση της αποκλειστικής δικαιοδοσίας του ΔΕΕ | Σελ. 103 |
| Ζητήματα των δύο μηχανισμών που καθιερώνει το Σχέδιο Προσχώρησης | Σελ. 103 |
| Τα προβλήματα που εγείρει το Πρωτόκολλο υπʼ αριθμ. 16 της ΕΣΔΑ | Σελ. 105 |
| Η αντίθεση άρθρων του Σχεδίου με τις αρχές της υπεροχής και της αμοιβαίας εμπιστοσύνης | Σελ. 105 |
| Ο έλεγχος των πράξεων της ΚΕΠΠΑ | Σελ. 107 |
| Κριτικές σκέψεις | Σελ. 108 |
| ΜΕΡΟΣ Β΄ | |
| ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ | |
| Ι. Το πεδίο εφαρμογής της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην ενωσιακή έννομη τάξη | |
| i. Το υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων | |
| α) Απονομή δικαιωμάτων σε ιδιώτες | Σελ. 113 |
| β) Το περίπλοκο ερώτημα της επιβολής υποχρεώσεων σε ιδιώτες | Σελ. 115 |
| γ) Το στοιχείο της διασυνοριακότητας | Σελ. 117 |
| ii. Το αντικειμενικό πεδίο εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων | |
| α) Η αρχική νομολογία του Δικαστηρίου περί της γενικής αρχής | Σελ. 121 |
| Η κρατική δράση κατʼ εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου | Σελ. 121 |
| Η κρατική δράση που βασίζεται σε θεσπιζόμενη στις Συνθήκες εξαίρεση | Σελ. 123 |
| Τα όρια ελέγχου της κρατικής δράσης | Σελ. 125 |
| β) Οι κανόνες του Χάρτη και η σύγχρονη νομολογία | Σελ. 128 |
| Η κωδικοποίηση της έως τη ΣτΛ νομολογίας με το άρθρο 51 του Χάρτη | Σελ. 128 |
| Η περαιτέρω νομολογιακή διεύρυνση του πεδίου δέσμευση των κρατών μελών και ο ρηξικέλευθος χαρακτήρας της απόφασης Fransson | Σελ. 130 |
| Το θεμελιώδες νομικό ζήτημα των νέων ορίων ελέγχου της κρατικής δράσης: Το παράδειγμα της οικονομικής κρίσης | Σελ. 135 |
| Το «κατώφλι» της ενωσιακής αρμοδιότητας | Σελ. 138 |
| Συμπέρασμα και διάγραμμα | Σελ. 140 |
| iii. Το εδαφικό πεδίο εφαρμογής της ενωσιακής προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων | |
| α) Με βάση τις Συνθήκες και τη νομολογία | Σελ. 142 |
| β) Αποκλίσεις από το εδαφικό πεδίο εφαρμογής | Σελ. 143 |
| ΙΙ. Το εύρος και οι περιορισμοί στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην ενωσιακή έννομη τάξη | |
| i. Οι παράμετροι προσδιορισμού του περιεχομένου των ενωσιακών θεμελιωδών δικαιωμάτων | Σελ. 146 |
| α) Τα δικαιώματα του Χάρτη που αντιστοιχούν σε ελευθερίες των Συνθηκών | Σελ. 146 |
| β) Τα δικαιώματα του Χάρτη που αντιστοιχούν σε δικαιώματα της ΕΣΔΑ | Σελ. 148 |
| γ) Τα δικαιώματα του Χάρτη που αντιστοιχούν σε δικαιώματα των εθνικών Συνταγμάτων | Σελ. 151 |
| δ) Οι εθνικές νομοθεσίες και πρακτικές ως ερμηνευτικό κριτήριο | Σελ. 153 |
| ii. Οι περιορισμοί κατά την προστασία των δικαιωμάτων | |
| α) Οι επιτρεπόμενοι περιορισμοί στην προστασία ως γενική αρχή του ενωσιακού δικαίου | Σελ. 154 |
| Το δημόσιο συμφέρον της Ένωσης και των κρατών μελών | Σελ. 155 |
| Οι εγγενείς περιορισμοί των δικαιωμάτων | Σελ. 158 |
| β) Οι επιτρεπόμενοι περιορισμοί στην προστασία που κατοχυρώνεται στο Χάρτη | Σελ. 160 |
| Το άρθρο 52 του Χάρτη | Σελ. 160 |
| Η απαγόρευση καταχρηστικής άσκησης των δικαιωμάτων | Σελ. 162 |
| γ) Τα όρια των περιορισμών | Σελ. 165 |
| Νομοθετική πρόβλεψη | Σελ. 166 |
| Διαφύλαξη του «πυρήνα του δικαιώματος» | Σελ. 167 |
| Πραγματική επιδίωξη στόχων δημοσίου συμφέροντος | Σελ. 169 |
| Αρχή της αναλογικότητας | Σελ. 169 |
| ΙΙΙ. Ανάλυση του επιπέδου προστασίας των ενωσιακών θεμελιωδών δικαιωμάτων | |
| i. Η θέση του μέτρου της προστασίας και η διατύπωση της θεωρίας των δύο συνιστωσών του | Σελ. 173 |
| α) Η νομολογία του Δικαστηρίου | Σελ. 175 |
| Η αυτόνομη ερμηνεία των ενωσιακών θεμελιωδών δικαιωμάτων | Σελ. 175 |
| Ο βαθμός επιρροής του εθνικού και του διεθνούς επιπέδου προστασίας | Σελ. 177 |
| Οι δύο συνιστώσες του επιπέδου προστασίας μέσα από την προ του Χάρτη νομολογία | Σελ. 182 |
| β) Οι σύγχρονοι κανόνες προσδιορισμού του επιπέδου προστασίας | Σελ. 184 |
| Το άρθρο 53 του Χάρτη | Σελ. 184 |
| Το περιεχόμενο των δικαιωμάτων και οι νομικές έννοιες (πρώτη συνιστώσα) ρυθμίζονται αποκλειστικά από το ενωσιακό δίκαιο (υπόθεση Melloni) | Σελ. 185 |
| Τα εθνικά πρότυπα και μέτρα προστασίας των δικαιωμάτων (δεύτερη συνιστώσα) μπορούν να ρυθμίζονται από τα εθνικά δίκαια (υπόθεση Franssson) | Σελ. 188 |
| Σύνθεση των δύο αποφάσεων: οι κανόνες διαμόρφωσης του επιπέδου προστασίας | Σελ. 189 |
| ii. H ένδικη προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ένωση | |
| α) Η ιστορική εξέλιξη της ένδικης προστασίας | Σελ. 192 |
| β) Η ένδικη προστασία σε ενωσιακό επίπεδο | Σελ. 194 |
| Έλεγχος όλων των οργάνων | Σελ. 194 |
| Έλεγχος όλων των πράξεων και παραλείψεων | Σελ. 196 |
| Οι διατάξεις περί περιορισμένης αρμοδιότητας του Δικαστηρίου και οι εξαιρέσεις τους | Σελ. 197 |
| Τα αποτελέσματα του δικαστικού ελέγχου | Σελ. 199 |
| Προσωρινή δικαστική προστασία | Σελ. 202 |
| Ειδικότερα η προσφυγή του ιδιώτη κατά ενωσιακής πράξης | Σελ. 203 |
| Η επείγουσα διαδικασία προδικαστικής παραπομπής | Σελ. 204 |
| γ) Η ένδικη προστασία σε εθνικό επίπεδο | Σελ. 205 |
| Ο ρόλος και οι υποχρεώσεις του εθνικού δικαστή | Σελ. 205 |
| Η κάμψη της δικονομικής αυτονομίας των κρατών μελών | Σελ. 207 |
| Η προδικαστική παραπομπή | Σελ. 210 |
| Η εξωσυμβατική ευθύνη του κράτους μέλους για παραβίαση του ενωσιακού δικαίου των θεμελιωδών δικαιωμάτων | Σελ. 212 |
| ΜΕΡΟΣ Γ΄ | |
| ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ | |
| Εισαγωγικές διευκρινίσεις | Σελ. 221 |
| Ι. Θεμελιώδεις αρχές | Σελ. 222 |
| i. Αρχές που σχετίζονται με τη θέσπιση και εφαρμογή του κανόνα | |
| α) Η ισότητα | Σελ. 222 |
| Πηγές | Σελ. 222 |
| Περιεχόμενο | Σελ. 224 |
| Επιτρεπόμενες παρεκκλίσεις | Σελ. 225 |
| Περιπτωσιολογία - παραδείγματα | Σελ. 227 |
| Έμμεσες διακρίσεις ως παραβίαση | Σελ. 230 |
| Η λήψη θετικών μέτρων και η νομική τους σχέση με τη γενική αρχή | Σελ. 232 |
| β) Η απαγόρευση των διακρίσεων | Σελ. 234 |
| Γενική θεώρηση | Σελ. 234 |
| Ειδικότερα η απαγόρευση των διακρίσεων λόγω ιθαγένειας | Σελ. 235 |
| Ειδικότερα η απαγόρευση των διακρίσεων λόγω φύλου | Σελ. 241 |
| γ) Η πολυμορφία και ο σεβασμός στην εθνική ταυτότητα | Σελ. 253 |
| δ) Η προστασία του περιβάλλοντος | Σελ. 255 |
| ii. Αρχές που σχετίζονται με τη δίκη και την κύρωση | Σελ. 257 |
| α) Η αποτελεσματική δικαστική προστασία | Σελ. 259 |
| Πηγές και έννοιες | Σελ. 259 |
| Η σχετική με το περιεχόμενο της αρχής νομολογία του Δικαστηρίου | Σελ. 260 |
| Η υποχρεωτική διαμόρφωση κατάλληλων εθνικών κανόνων | Σελ. 265 |
| Ειδικότερα η σύμφωνη με το ενωσιακό δίκαιο ερμηνεία του εθνικού | Σελ. 268 |
| Ειδικότερα το locus standi των ιδιωτών στην αίτηση ακύρωσης ενωσιακής πράξης | Σελ. 269 |
| β) Η νομιμότητα και η αναλογικότητα της ποινής | Σελ. 272 |
| γ) Η μη αναδρομικότητα του δυσμενέστερου ποινικού νόμου | Σελ. 276 |
| δ) Ne bis in idem και δεδικασμένο | Σελ. 278 |
| ΙΙ. Θεμελιώδη δικαιώματα | |
| i. Ατομικά δικαιώματα | Σελ. 282 |
| α) Η ιδιοκτησία | Σελ. 282 |
| Πηγές και περιεχόμενο | Σελ. 282 |
| Περιορισμοί του δικαιώματος | Σελ. 284 |
| Η λήψη περιοριστικών μέτρων στο πλαίσιο διεθνών υποχρεώσεων | Σελ. 286 |
| β) Η ελευθερία εργασίας και άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας | Σελ. 288 |
| Περιεχόμενο και νομολογία | Σελ. 288 |
| Επιτρεπόμενοι περιορισμοί | Σελ. 291 |
| γ) Η επιχειρηματική ελευθερία | Σελ. 292 |
| Πηγές | Σελ. 292 |
| Περιεχόμενο με βάση τη νομολογία | Σελ. 293 |
| δ) Η ζωή, η αξιοπρέπεια και η ακεραιότητα του προσώπου | Σελ. 294 |
| Πηγές | Σελ. 294 |
| Περιεχόμενο με βάση τη νομολογία | Σελ. 295 |
| ε) Η ελευθερία της έκφρασης | Σελ. 300 |
| Πηγές | Σελ. 300 |
| Η σημασία της ελευθερίας των ΜΜΕ με βάση τη νομολογία | Σελ. 302 |
| στ) Η θρησκευτική ελευθερία | Σελ. 304 |
| Πηγές | Σελ. 304 |
| Σχετική νομολογία | Σελ. 305 |
| ζ) Ο σεβασμός της οικογενειακής ζωής, της ιδιωτικής ζωής και της κατοικίας | Σελ. 306 |
| Πηγές | Σελ. 306 |
| Περιεχόμενο με βάση τη νομολογία | Σελ. 307 |
| η) Η πρόσβαση σε επίσημα έγγραφα των ενωσιακών οργάνων | Σελ. 312 |
| Πηγές και περιεχόμενο | Σελ. 312 |
| Σχετική νομολογία | Σελ. 314 |
| θ) Η πρόσβαση σε δικαστήριο και το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη | Σελ. 317 |
| Πηγές και περιεχόμενο | Σελ. 317 |
| Νομολογιακή διεύρυνση του περιεχομένου του δικαιώματος | Σελ. 319 |
| ι) Το δικαίωμα χρηστής διοίκησης | Σελ. 324 |
| Πηγές και περιεχόμενο | Σελ. 324 |
| Πεδίο εφαρμογής | Σελ. 325 |
| Το περιεχόμενο όπως εξειδικεύεται με τη νομολογία | Σελ. 328 |
| Αποζημίωση λόγω εξωσυμβατικής ευθύνη της Ένωσης | Σελ. 332 |
| ια) Η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα | Σελ. 333 |
| ii. Κοινωνικά δικαιώματα | Σελ. 338 |
| α) Το δικαίωμα στην επί ίσοις όροις εργασία και λοιπά εργασιακά δικαιώματα | Σελ. 339 |
| To άρθρο 15 του Χάρτη | Σελ. 340 |
| Τα άρθρα 27 επ. του Χάρτη | Σελ. 342 |
| Σχετική με τα εργασιακά δικαιώματα νομολογία | Σελ. 344 |
| β) Η συνδικαλιστική ελευθερία, οι συλλογικές δράσεις και ειδικότερα η απεργία | Σελ. 346 |
| Το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και οι συλλογικές διαπραγματεύσεις | Σελ. 346 |
| Οι συλλογικές δράσεις και το δικαίωμα στην απεργία | Σελ. 348 |
| ΙΙΙ. Τα δικαιώματα που απορρέουν από την ιθαγένεια της Ένωσης | |
| i. Ο θεσμός της ιθαγένειας της Ένωσης | |
| α) Η νομική φύση και η εξέλιξη του θεσμού | Σελ. 351 |
| β) Η σχετική νομολογία του Δικαστηρίου | Σελ. 354 |
| γ) Συμπεράσματα | Σελ. 358 |
| ii. Τα επιμέρους δικαιώματα που απονέμονται στους έχοντες την ενωσιακή ιθαγένεια | |
| α) Ελεύθερη κυκλοφορία και διαμονή στο έδαφος των κρατών μελών | Σελ. 360 |
| Πηγές και περιεχόμενο | Σελ. 360 |
| Ενδεικτική νομολογία | Σελ. 363 |
| β) Εκλέγειν και εκλέγεσθαι σε τοπικές εκλογές και ευρωεκλογές | Σελ. 365 |
| Περιεχόμενο και σημασία | Σελ. 365 |
| Πηγές | Σελ. 367 |
| Νομολογία | Σελ. 369 |
| γ) Το δικαίωμα προξενικής και διπλωματικής προστασίας | Σελ. 369 |
| δ) Το δικαίωμα αναφοράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή και της εν γένει έγγραφης επικοινωνίας με τα ενωσιακά όργανα | Σελ. 371 |
| iii. Η διά της νομολογίας εξέλιξη του δικαιώματος ελεύθερης διαμονής και κυκλοφορίας που απορρέει από την ενωσιακή ιθαγένεια: η κάμψη του κανόνα της «αμιγώς εσωτερικής κατάστασης» | |
| α) H παλαιότερη νομολογία του Δικαστηρίου: το απαραίτητο στοιχείο διασυνοριακότητας | Σελ. 372 |
| β) Ανάλυση και κριτική της νέας νομολογιακής προσέγγισης: υπόθεση Zambrano και μετά | Σελ. 374 |
| γ) Συμπέρασμα | Σελ. 381 |
| ΕΠΙΛΟΓΟΣ | |
| Ο ΝΟΜΙΚΑ ΜΗ ΟΡΘΟΣ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΥΡΩΠΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ | |
| Εισαγωγικές Παρατηρήσεις | Σελ. 387 |
| Ι. Ανασκόπηση επιλεγμένων αποφάσεων | |
| i. Η οριοθέτηση του πεδίου εφαρμογής μεταξύ των οικονομικών ελευθεριών και των θεμελιωδών δικαιωμάτων: υπόθεση Grogan | Σελ. 388 |
| ii. Η θετική διάσταση των οικονομικών ελευθεριών: υπόθεση Επιτροπή κατά Γαλλίας | Σελ. 391 |
| iii. Η εξισορρόπηση μεταξύ οικονομικών ελευθεριών και θεμελιωδών δικαιωμάτων ως ισοδύναμων κανόνων στο ενωσιακό δίκαιο: υπόθεση Schmidberger | Σελ. 393 |
| iv. Η εξελιξιμότητα των σκοπών της Ένωσης ως μεταβλητή στην εξισορρόπηση μεταξύ οικονομικών ελευθεριών και κοινωνικών δικαιωμάτων: υποθέσεις Laval και Viking | Σελ. 398 |
| ΙΙ. Συμπέρασμα: η πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση διέρχεται μέσω της επέκτασης της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων εντός μίας ενιαίας αγοράς | Σελ. 402 |
| ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ | |
| ΧΑΡΤΗΣ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ | Σελ. 409 |
| ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ | Σελ. 419 |
| ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ | Σελ. 443 |
| ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΡΩΝ | Σελ. 459 |