ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΤΣΕΠΗΣ)

ΠΡΟΛΟΓΟΣ V

ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
ΠΔ 503/1985

ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων [Άρθρα 1-6] 1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Προσδιορισμός της αξίας του αντικειμένου της δίκης [Άρθρα 7-11] 3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Καθ’ ύλην αρμοδιότητα [Άρθρα 12-21] 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Κατά τόπον αρμοδιότητα [Άρθρα 22-41] 15

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Παρέκταση της αρμοδιότητας [Άρθρα 42-44] 21

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Έρευνα της αρμοδιότητας [Άρθρα 45-47] 21

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

Παραπομπή από δικαστήριο σε δικαστήριο [Άρθρα 48-51] 22

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ

Εξαίρεση δικαστών και υπαλλήλων της γραμματείας [Άρθρα 52-61] 24

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Διάδικοι [Άρθρα 62-73] 29

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ

Ομοδικία [Άρθρα 74-78] 33

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ

Συμμετοχή τρίτων στη δίκη [Άρθρα 79-93] 34

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ

Πληρεξουσιότητα [Άρθρα 94-105] 39

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ

Θεμελιώδεις δικονομικές αρχές [Άρθρα 106-116Α] 44

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Εκθέσεις [Άρθρο 117] 48

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ

Δικόγραφα [Άρθρα 118-121] 49

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ

Επιδόσεις [Άρθρα 122-143] 52

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ

Προθεσμίες [Άρθρα 144-151] 70

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ

Επαναφορά των πραγμάτων στην προηγούμενη
κατάσταση [Άρθρα 152-158] 73

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΝΑΤΟ

Ακυρότητες [Άρθρα 159-161] 75

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ

Εγγυοδοσία [Άρθρα 162-172] 76

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ

Δικαστικά έξοδα [Άρθρα 173-193] 79

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Ευεργέτημα πενίας [Άρθρα 194-204] 87

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΤΡΙΤΟ

Ποινές [Άρθρα 205-207] 92

ΒΙΒΛΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Απόπειρα συμβιβασμού [Άρθρα 208-214Γ] 94

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Άσκηση της αγωγής [Άρθρα 215-220] 102

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Συνέπειες από την άσκηση της αγωγής [Άρθρα 221-225] 105

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Εισαγωγή της αγωγής για συζήτηση [Άρθρα 226-232] 107

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Συζήτηση στο ακροατήριο [Άρθρα 233-281] 112

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Παρεμπίπτοντα [Άρθρα 282-285] 139

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

Διακοπή και επανάληψη της δίκης [Άρθρα 286-292] 140

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ

Κατάργηση και περάτωση της δίκης [Άρθρα 293-299] 142

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Απόφαση [Άρθρα 300-314] 145

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ

Διαδικασία διόρθωσης και ερμηνείας αποφάσεων [Άρθρα 315-320] 151

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ

Δεδικασμένο [Άρθρα 321-334] 153

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ

Απόδειξη [Άρθρα 335-465] 158

ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΣ

Γενικές διατάξεις [Άρθρα 335-351] 158

ΤΙΤΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ

Ομολογία [Άρθρα 352-354] 162

ΤΙΤΛΟΣ ΤΡΙΤΟΣ

Aυτοψία [Άρθρα 355-367] 162

ΤΙΤΛΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ

Πραγματογνωμοσύνη [Άρθρα 368-392] 166

ΤΙΤΛΟΣ ΠΕΜΠΤΟΣ

Μάρτυρες [Άρθρα 393-414] 174

ΤΙΤΛΟΣ ΕΚΤΟΣ

Eξέταση των διαδίκων [Άρθρα 415-420] 182

ΤΙΤΛΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ

Ένορκες βεβαιώσεις [Άρθρα 421-424]
[Έχουν καταργηθεί τα άρθρα 425-431] 184

ΤΙΤΛΟΣ ΟΓΔΟΟΣ

Έγγραφα [Άρθρα 432-465] 187

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ

Ειδικές διατάξεις για τις μικροδιαφορές [Άρθρα 466-472] 197

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ειδικές διατάξεις για τη λογοδοσία [Άρθρα 473-477] 201

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ

Ειδικές διατάξεις για τη διανομή [Άρθρα 478-494] 203

ΒΙΒΛΙΟ ΤΡΙΤΟ

ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΑΝΑΚΟΠΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Γενικές διατάξεις [Άρθρα 495-500] 212

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Ανακοπή ερημοδικίας [Άρθρα 501-510] 216

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Έφεση [Άρθρα 511-537] 219

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Αναψηλάφηση [Άρθρα 538-551] 229

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Αναίρεση [Άρθρα 552-582] 238

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ανακοπή και τριτανακοπή [Άρθρα 583-590] 259

ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Γενικές διατάξεις [Άρθρο 591] 262

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Διαφορές από την οικογένεια, το γάμο και την ελεύθερη
συμβίωση [Άρθρα 592-613] 265

ΤΙΤΛΟΣ Ι

Υπαγόμενες διαφορές [Άρθρο 592] 265

ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ

Κοινές διατάξεις [Άρθρα 593-602] 266

ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙ

Διατάξεις για τις γαμικές διαφορές [Άρθρα 603-605] 270

ΤΙΤΛΟΣ ΙV

Διατάξεις για τις διαφορές από τις σχέσεις γονέων και τέκνων
[Άρθρα 606-609] 272

ΤΙΤΛΟΣ V

Διατάξεις για τις λοιπές οικογενειακές διαφορές [Άρθρα 610-613] 275

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Περιουσιακές διαφορές [Άρθρα 614-622Β] 277

ΤΙΤΛΟΣ Ι

Υπαγόμενες διαφορές [Άρθρο 614] 277

ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ

Διατάξεις για τις μισθωτικές διαφορές [Άρθρα 615-620] 280

ΤΙΤΛΟΣ ΙΙΙ

Διατάξεις για τις εργατικές διαφορές [Άρθρα 621-622] 282

ΤΙΤΛΟΣ ΙV

Διατάξεις για τις διαφορές από αμοιβές [Άρθρο 622Α] 284

ΤΙΤΛΟΣ V

Διατάξεις για τις διαφορές από πιστωτικούς τίτλους [Άρθρο 622B] 285

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Διαταγές [Άρθρα 623-645] 285

ΤΙΤΛΟΣ Ι

Διαταγή πληρωμής [Άρθρα 623-636Α] 285

ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ

Διαταγή απόδοσης της χρήσης μισθίου [Άρθρα 637-645] 295
[Καταργήθηκαν έμμεσα τα άρθρα 646-681Δ]

ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Γενικές διατάξεις [Άρθρα 682-703] 300

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Εγγυοδοσία [Άρθρα 704-705] 311

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Εγγραφή προσημείωσης υποθήκης [Άρθρο 706] 312

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Συντηρητική κατάσχεση [Άρθρα 707-724] 312

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Δικαστική μεσεγγύηση [Άρθρα 725-727] 320

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Προσωρινή επιδίκαση απαιτήσεων [Άρθρα 728-730] 322

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

Προσωρινή ρύθμιση κατάστασης [Άρθρα 731-736] 324

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ

Σφράγιση, αποσφράγιση, απογραφή και δημόσια
κατάθεση [Άρθρα 737-738] 327

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Ευρωπαϊκή Διαταγή Δέσμευσης Λογαριασμού [Άρθρα 738Α] 327

ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΤΟ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΟΥΣΙΑΣ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Γενικές διατάξεις [Άρθρα 739-781] 330

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Ειδικές διατάξεις [Άρθρα 782-866] 343

ΒΙΒΛΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

ΔΙΑΙΤΗΣΙΑ [Άρθρα 867-903] 386

ΒΙΒΛΙΟ ΟΓΔΟΟ

ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Γενικές διατάξεις [Άρθρα 904-940Α] 408

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Μέσα της αναγκαστικής εκτέλεσης [Άρθρα 941-952] 429

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Κατάσχεση της κινητής περιουσίας του οφειλέτη [Άρθρα 953-981] 436

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Κατάσχεση στα χέρια τρίτου [Άρθρα 982-991Β] 473

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Κατάσχεση ακινήτων, πλοίων ή αεροσκαφών
του οφειλέτη [Άρθρα 992-1016] 482

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Διατάξεις κοινές για τον πλειστηριασμό
κινητών και ακινήτων [Άρθρα 1017-1021] 506

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

Κατάσχεση ειδικών περιουσιακών στοιχείων [Άρθρα 1022-1033] 510

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ

Αναγκαστική διαχείριση [Άρθρα 1034-1046] 515

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Προσωπική κράτηση [Άρθρα 1047-1054] 522

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ
ΚΩΔΙΚΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Εισαγωγικός Νόμος ΚΠολΔ [Άρθρα 1-76] 528

ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ 555

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Ν 5108/2024 [Άρθρα 1-6, 14, 76] για την χωροταξική
αναδιάρθρωση των δικαστηρίων 613

Σελ. 1

ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ*

ΠΔ 503/1985

ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων

Άρθ. 1 Ποιες διαφορές υπάγονται στα πολιτικά δικαστήρια.** Στη δικαιοδοσία των τακτικών πολιτικών δικαστηρίων ανήκουν:

α) οι διαφορές του ιδιωτικού δικαίου, εφόσον ο νόμος δεν τις έχει υπαγάγει σε άλλα δικαστήρια, β) οι υποθέσεις εκούσιας δικαιοδοσίας που ο νόμος έχει υπαγάγει σ’ αυτά, γ) οι υποθέσεις δημόσιου δικαίου που ο νόμος έχει υπαγάγει σ’ αυτά.

Σημ.: Οι διαφορές που αφορούν απαιτήσεις αποζημίωσης οποιασδήποτε μορφής για ζημίες που έχουν προκληθεί από αυτοκίνητο υπάγονται στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων (άρθρο 48 παρ. 1 του Ν 3900/2010).

Άρθ. 2 Πολιτικές και διοικητικές διαφορές. Τα πολιτικά δικαστήρια απαγορεύεται να επεμβαίνουν σε διοικητικές διαφορές ή υποθέσεις που υπάγονται σε διοικητικά δικαστήρια ή αρχές, όπως επίσης απαγορεύεται τα διοικητικά δικαστήρια ή αρχές να επεμβαίνουν σε διαφορές ή υποθέσεις του ιδιωτικού δικαίου και επιτρέπεται μόνο η εξέταση των ζητημάτων που ανακύπτουν παρεμπιπτόντως.

Άρθ. 3 Δωσιδικία αλλοδαπών. Ετεροδικία. 1. Στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων υπάγονται Έλληνες και αλλοδαποί, ­εφόσον υπάρχει αρμοδιότητα ελληνικού δικαστηρίου.

2. Εξαιρούνται από τη δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων οι αλλοδαποί που έχουν ετεροδικία, εκτός αν πρόκειται για τις διαφορές που υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 29.

Άρθ. 4 Έλλειψη δικαιοδοσίας. Έρευνα και αποτέλεσμα. Εξέταση της δικαιοδοσίας. Τα δικαστήρια ερευνούν την έλλειψη δικαιοδοσίας και αυτεπαγγέλτως στις περιπτώσεις των άρθρων 1 και 2· στις περιπτώσεις του άρθρου 3 την ερευνούν αυτεπαγγέλτως, αν ο εναγόμενος δεν παρίσταται στην συζήτηση ή αν πρόκειται για διαφορές που αφορούν ακίνητα που βρίσκονται στο εξωτερικό. Το δικαστήριο απορρίπτει την αγωγή ή την αίτηση, αν δεν έχει δικαιοδοσία.

Άρθ. 5 Διαδικαστικές πράξεις στην αλλοδαπή. 1. Αν είναι ανάγκη να γίνουν διαδικαστικές πράξεις στο εξωτερικό, τα δικαστήρια έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν να γίνουν είτε από τις ελληνικές προξενικές αρχές του εξωτερικού, είτε από τις αρμόδιες αλλοδαπές αρχές. Στην τελευταία περίπτωση μεσολαβεί για τη διαβίβαση της αίτησης το Υπουργείο Δικαιοσύνης, εκτός αν διεθνείς συμβάσεις ορίζουν διαφορετικά.

2. Η πράξη της αλλοδαπής αρχής είναι έγκυρη, αν έγινε σύμφωνα με τις διατάξεις του δικού της δικαίου ή είναι σύμφωνη προς τις δια­τάξεις του ελληνικού δικαίου.

Σημ.: Βλ. ΠΔ 142/2013 (ΦΕΚ Α΄ 227/22.10.2013) «Εφαρμογή της τηλεοπτικής συνεδρίασης σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΠολΔ».

Άρθ. 6 Διαδικαστικές πράξεις για αλλοδαπές αρχές. 1. Τα ελληνικά δικαστήρια οφείλουν να ενεργούν ορισμένες διαδικαστικές πράξεις της δικαιοδοσίας τους που τους ζητούν αλλοδαπές αρχές, εκτός αν διεθνείς συμβάσεις ορίζουν διαφορετικά ή η εκτέλεσή τους είναι αντίθετη στη δημόσια τάξη.

2. Τα ελληνικά δικαστήρια, όταν εκτελούν τις αιτήσεις αυτές, ενεργούν και αυτεπαγγέλτως, εφαρμόζοντας τις διατάξεις του ελληνικού δικαίου, εκτός αν διεθνείς συμβάσεις ορίζουν διαφορετικά.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Προσδιορισμός της αξίας του αντικειμένου της δίκης

Άρθ. 7 Αξία του αντικειμένου δίκης. Όταν η αρμοδιότητα των δικαστηρίων ή η διαδικασία ή το παραδεκτό ένδικου μέσου καθορίζεται από την αξία του αντικειμένου της διαφοράς, εφαρμόζονται οι ακόλουθες διατάξεις.

Άρθ. 8 Πώς προσδιορίζεται. Ο προσδιορισμός της αξίας του αντικειμένου της διαφοράς ανήκει στην ελεύθερη κρίση του δικαστηρίου το οποίο, αν χρειάζεται, μπορεί να διατάξει απόδειξη.

Άρθ. 9 Αίτημα αγωγής. Παρεπόμενα αιτήματα. Διαιρετά δικαιώματα. Για την εκτίμηση του αντικειμένου της διαφοράς λαμβάνεται υπόψη το αίτημα της αγωγής. Δεν συνυπολογίζονται οι παρεπόμενες αιτήσεις για καρπούς, τόκους και έξοδα. Συνυπολογίζονται περισσότερες απαιτήσεις που επιδιώκονται με την ίδια αγωγή. Σε περίπτωση ομοδικίας, αν πρόκειται για διαιρετά δικαιώματα, λαμβάνεται υπόψη το αίτημα κάθε ενάγοντος ή το αιτούμενο από κάθε εναγόμενο, και αν οι απαιτήσεις υπάγονται στην καθ’ ύλην αρμοδιότητα διαφόρων δικαστηρίων, αρμόδιο είναι το ανώτερο από αυτά. Σε περίπτωση επικουρικής σώρευσης αγωγών, η αξία του αντικειμένου της διαφοράς προσδιορίζεται από το ανώτερο ως προς την αξία αίτημα.

(Όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 του Ν 3994/2011.)

Άρθ. 10 Χρόνος υπολογισμού. Για τον υπολογισμό της αξίας λαμβάνεται υπόψη ο χρόνος που ασκείται η αγωγή.

Άρθ. 11 Προσδιορισμός σε ειδικές περιπτώσεις. Η αξία του αντικειμένου της διαφοράς προσδιορίζεται:

1) για τη νομή και την κυριότητα, από την αξία του πράγματος και για την ψιλή κυριότητα από το μισό της αξίας του πράγματος,

2) για το ενέχυρο, την υποθήκη, την εγγύηση και κάθε άλλη ασφάλεια, από την αξία που έχει η ασφαλιζόμενη απαίτηση, αν όμως το πράγμα που δόθηκε για ασφάλεια έχει μικρότερη αξία, λαμβάνεται υπόψη αυτή,

3) για την πραγματική δουλεία, από την αξία που έχει η δουλεία για το δεσπόζον κτήμα, εκτός αν το ποσό, κατά το οποίο η δουλεία

ελαττώνει την αξία του δουλεύοντος κτήματος, είναι μεγαλύτερο, οπότε λαμβάνεται υπόψη αυτό,

4) για την προσωπική δουλεία, από το μισό της αξίας του κτήματος,

5) για τη διανομή, από την αξία του αντικειμένου που πρέπει να ­διανεμηθεί,

6) για τις διαφορές που αφορούν την ύπαρξη, τη διάρκεια, την εκτέλεση ή την ακυρότητα μισθωτικής σύμβασης, από το μίσθωμα ενός έτους· αν όμως η διάρκεια της μίσθωσης είναι μικρότερη, λαμβάνεται υπόψη το ποσό του μισθώματος για το χρονικό αυτό διάστημα,

7) για τις έννομες σχέσεις, από τις οποίες πηγάζουν περιοδικές παροχές, από την αξία της ετήσιας παροχής, και ειδικότερα από το δεκαπλάσιο της ετήσιας παροχής, αν η επέλευση του γεγονότος από το οποίο εξαρτάται η παύση της παροχής είναι βέβαιη, αβέβαιος όμως ο χρόνος της, και αν οι παροχές διαρκούν απεριόριστα, από το εικοσαπλάσιο της ετήσιας παροχής. Αν οι παροχές έχουν ορισμένη διάρκεια, λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των μελλοντικών παροχών, αλλά ποτέ πάνω από το δεκαπλάσιο της ετήσιας παροχής.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Καθ’ ύλην αρμοδιότητα

Άρθ. 12 Δύο βαθμοί δικαιοδοσίας. 1. Δύο μόνο βαθμοί δικαιοδοσίας των πολιτικών δικαστηρίων υπάρχουν, των οποίων την τήρηση το δικαστήριο εξετάζει και αυτεπαγγέλτως.

2. Αυτοτελής αίτηση δεν επιτρέπεται να υποβληθεί απευθείας σε δευτεροβάθμιο δικαστήριο, εκτός αν ο νόμος ορίζει διαφορετικά.

Άρθ. 13 Πρωτοβάθμια δικαστήρια. Για την εκδίκαση των υποθέσεων που υπάγονται στα πολιτικά δικαστήρια είναι αρμόδια σε πρώτο βαθμό τα ειρηνοδικεία, τα μονομελή πρωτοδικεία και τα πολυμελή πρωτοδικεία.

Άρθ. 14 Αρμοδιότητα ειρηνοδικείων και μονομελών πρωτοδικείων λόγω ποσού. Στην αρμοδιότητα των ειρηνοδικείων υπάγονται:

1.α) όλες οι διαφορές που μπορούν να αποτιμηθούν σε χρήματα και που η αξία του αντικειμένου τους δεν υπερβαίνει το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ,

β) όλες οι διαφορές, κύριες ή παρεπόμενες, από σύμβαση μίσθωσης, καθώς και οι διαφορές του άρθρου 601 του Αστικού Κώδικα, εφόσον σε όλες τις περιπτώσεις αυτές το συμφωνημένο μηνιαίο μίσθωμα δεν υπερβαίνει τα εξακόσια (600) ευρώ.

γ) οι διαφορές ανάμεσα στους ιδιοκτήτες ορόφων ή διαμερισμάτων από τη σχέση της οροφοκτησίας και οι διαφορές ανάμεσα στους διαχειριστές ιδιοκτησίας κατ’ ορόφους και στους ιδιοκτήτες ορόφων και διαμερισμάτων που αφορούν κοινόχρηστες δαπάνες, εφόσον η αξία του αντικειμένου τους δεν υπερβαίνει το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ. (Όπως το εδάφιο γ΄ προστέθηκε με το άρθρο 1 άρθρο πρώτο παρ. 3 του Ν 4335/2015 - ΦΕΚ Α΄ 87/23.7.2015. Έναρξη ισχύος 1.1.2016 -άρθρο 1 άρθρο ένατο παρ. 4 Ν 4335/2015.)

2. Στην αρμοδιότητα των μονομελών πρωτοδικείων υπάγονται όλες οι διαφορές που μπορούν να αποτιμηθούν σε χρήματα και που η αξία του αντικειμένου τους είναι πάνω από είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ, δεν υπερβαίνει όμως το ποσό των διακοσίων πενήντα χιλιάδων (250.000) ευρώ. (Όπως η παρ. 2 αντικαταστάθηκε

από το άρθρο 6 παρ. 1 του Ν 4055/2012. Έναρξη ισχύος 2.4.2012 -άρθρο 113 του Ν 4055/2012.)

Σημ.: Για την ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας των πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων (ήτοι ειρηνοδικεία και πρωτοδικεία) βλ. Ν 5108/2024, ΦΕΚ Α΄ 65/2.5.2024, και συγκρεκριμένα τα άρθρα 2-6, 14 και 76. Σύμφωνα με το άρθρο 76 παρ. 2α΄ η ισχύς των άρθρων 2-6 και 14 αρχίζει από την 16η.9.2024. «Ειδικά για τις περιφερειακές έδρες του Πρωτοδικείου Αθηνών και την Περιφερειακή έδρα Πόρου, η πλήρης υλική αρμοδιότητά τους αρχίζει από την 16η.9.2026. Για το Πρωτοδικείο Πειραιώς, η πλήρης τοπική αρμοδιότητα, όπως περιγράφεται στο τέταρτο εδάφιο της περ. ε) της παρ. 1 του άρθρου 6, ισχύει από την 16η.9.2026». Σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 1 και 10 του Ν 1508/2024 και για τις Περιφερειακές έδρες της Καλλιθέας και της Ελευσίνας ισχύει η 16η.9.2026. Βλ. αναυτικά τα σχετικά άρθρα του νόμου στο Παράρτημα, σελ. 613 επ.

Άρθ. 15 Εξαιρετική αρμοδιότητα ειρηνοδικείου χωρίς διάκριση αξίας. Στην αρμοδιότητα των ειρηνοδικείων υπάγονται ανεξάρτητα από την αξία του αντικειμένου της διαφοράς:

1) οι διαφορές από επίμορτη αγροληψία που αφορούν την παράδοση της χρήσης του μισθίου ή την απόδοσή της για οποιοδήποτε λόγο,

2) οι διαφορές που αφορούν ζημίες σε δέντρα, κλήματα, καρπούς, σπαρτά, ρίζες και γενικά φυτά, που έγιναν με παράνομη βοσκή ζώων ή με οποιοδήποτε άλλον τρόπο,

3) οι διαφορές που προκύπτουν από τις διατάξεις των άρθρων 1003 έως 1009, 1018 έως 1020 και 1023 έως 1031 του Αστικού Κώδικα, καθώς και εκείνες που αναφέρονται σε ζημίες που προκλήθηκαν από την παράβασή τους,

4) οι διαφορές που αφορούν τον καθορισμό των αποστάσεων που επιβάλλουν οι νόμοι και οι κανονισμοί ή οι επιτόπιες συνήθειες για το φύτεμα δέντρων ή φυτειών ή για την ανέγερση φραχτών ή για τη διάνοιξη τάφρων,

5) οι διαφορές που αφορούν την παρεμπόδιση της ελεύθερης χρήσης δρόμων και μονοπατιών, καθώς και τις ζημίες που προκαλούνται από την παρεμπόδιση αυτής,

6) οι διαφορές που αφορούν τη χρήση του τρεχούμενου νερού ή την παρεμπόδιση της χρήσης του,

7) οι διαφορές που προκύπτουν από τις διατάξεις των άρθρων 834 έως 839 του Αστικού Κώδικα,

8) οι διαφορές που αφορούν απαιτήσεις των προσώπων που αναφέρονται στα άρθρα 834 και 839 του Αστικού Κώδικα ή των καθολικών διαδόχων τους, εναντίον των πελατών τους ή των καθολικών διαδόχων τους,

9) οι διαφορές από σύμβαση μεταφοράς προσώπων με οποιοδήποτε μέσο, για τις απαιτήσεις που έχουν από αυτήν οι μεταφορείς ή οι πράκτορες ή οι καθολικοί διάδοχοί τους,

10) οι διαφορές που αφορούν τις απαιτήσεις των σωματείων και των συνεταιρισμών εναντίον των μελών τους ή των καθολικών διαδόχων τους, για την εισφορά που τους οφείλουν, καθώς και οι διαφορές που αφορούν τις απαιτήσεις που έχουν εναντίον των σωματείων και των συνεταιρισμών τα μέλη ή οι καθολικοί διάδοχοί τους για χρηματική ή άλλη παροχή,

11) οι διαφορές που αφορούν τις απαιτήσεις των δικηγόρων ή των καθολικών διαδόχων τους για τις αμοιβές και τα έξοδά τους, εφόσον πρόκειται για υπηρεσίες τους σε δίκες στο ειρηνοδικείο ή στο πταισματοδικείο,

12) οι διαφορές που αφορούν δικαιώματα ή αποζημιώσεις ή έξοδα των μαρτύρων που εξετάστηκαν σε οποιοδήποτε δικαστήριο ή σε διαιτητές, καθώς και εκείνες που αφορούν τα δικαιώματα ή αποζημιώσεις ή έξοδα των διερμηνέων, των με-

σεγγυούχων και των φυλάκων, με οποιοδήποτε τρόπο και αν διορίστηκαν, και των καθολικών διαδόχων όλων αυτών,

13) οι διαφορές που προκύπτουν από πώληση ζώων, εξαιτίας πραγματικών ελαττωμάτων ή έλλειψης συμφωνημένων ιδιοτήτων.

Άρθ. 16 Εξαιρετική αρμοδιότητα μονομελούς πρωτοδικείου χωρίς διάκριση αξίας. Στην αρμοδιότητα των μονομελών πρωτοδικείων υπάγονται, ακόμη και αν η αξία του αντικειμένου της διαφοράς υπερβαίνει τις διακόσιες πενήντα χιλιάδες (250.000) ευρώ:

1) οι διαφορές από μίσθωση πράγματος ή άλλου προσοδοφόρου αντικειμένου ή από επίμορτη αγροληψία που δεν υπάγονται στην αρμοδιότητα των ειρηνοδικείων, 2) οι διαφορές από παροχή εξαρτημένης εργασίας ή και από οποιαδήποτε άλλη αιτία με αφορμή την εργασία αυτή, ανάμεσα στους εργαζομένους ή τους διαδόχους τους ή εκείνους στους οποίους ο νόμος δίνει δικαιώματα από την παροχή της εργασίας των πρώτων και στους εργοδότες ή τους διαδόχους τους, 3) οι διαφορές από παροχή εξαρτημένης εργασίας ή και από οποιαδήποτε άλλη αιτία, με αφορμή την εργασία αυτή, ανάμεσα σε εκείνους που εργάζονται από κοινού στον ίδιο εργοδότη, 4) οι διαφορές ανάμεσα στους επαγγελματίες ή τους βιοτέχνες, είτε μεταξύ τους είτε με τους πελάτες τους, από την παροχή εργασίας ή ειδών που κατασκεύασαν αυτοί, 5)* οι διαφορές από συλλογική σύμβαση εργασίας ή από διατάξεις που εξομοιώνονται με διατάξεις συλλογικής σύμβασης, είτε ανάμεσα σε αυτούς, που δεσμεύονται από αυτές, είτε ανάμεσα σε αυτούς και τρίτους, 6) οι διαφορές ανάμεσα σε οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης και στους ασφαλισμένους σε αυτούς ή τους διαδόχους τους ή εκείνους που κατά το νόμο έχουν δικαιώματα από τη σχέση ασφάλισης, 7) οι διαφορές που αφορούν τις αμοιβές,

τις αποζημιώσεις και τα έξοδα δικηγόρων, εκτός από εκείνες που αναφέρονται στο άρθρο 15 αρ. 11, συμβολαιογράφων, άμισθων δικαστικών επιμελητών, γιατρών, οδοντογιατρών, διπλωματούχων μαιών, κτηνιάτρων, μηχανικών και χημικών διπλωματούχων ανώτατων και ανώτερων σχολών, μεσιτών που έχουν διοριστεί νόμιμα, ή των καθολικών διαδόχων όλων αυτών, όπως και αν χαρακτηρίζεται η σχέση από την οποία προκύπτουν και ανεξάρτητα από το αν υπάρχει ή όχι συμφωνία για τον καθορισμό της αμοιβής ή για τον τρόπο της πληρωμής της, 8) οι διαφορές που αφορούν απαιτήσεις διαιτητών, εκτελεστών διαθηκών, διαχειριστών σε ιδιοκτησία κατά ορόφους ή διαχειριστών που διορίστηκαν από δικαστική αρχή, εκκαθαριστών εταιριών ή νομικών προσώπων ή κληρονομιών ή των καθολικών διαδόχων όλων αυτών για τις αμοιβές και τα έξοδά τους, ανεξάρτητα από το αν υπάρχει ή όχι συμφωνία για τον καθορισμό της αμοιβής ή για τον τρόπο της πληρωμής της, 9) οι διαφορές που αφορούν το ποσοστό ή την πληρωμή του ασφαλίστρου, 10) οι διαφορές που αφορούν τις αμοιβές, τις αποζημιώσεις και τα έξοδα των πραγματογνωμόνων, των διαιτητών πραγματογνωμόνων και των εκτιμητών, με οποιοδήποτε τρόπο και αν διορίστηκαν, ή των καθολικών διαδόχων τους, 11) οι διαφορές που αφορούν απαιτήσεις αποζημίωσης οποιασδήποτε μορφής για ζημίες από αυτοκίνητο, ανάμεσα στους δικαιούχους ή τους διαδόχους τους και εκείνους που έχουν υποχρέωση για αποζημίωση ή τους διαδόχους τους, όπως και οι απαιτήσεις από σύμβαση ασφάλισης αυτοκινήτου, ανάμεσα στις ασφαλιστικές εταιρίες και τους ασφαλισμένους ή τους διαδόχους τους, 12) οι διαφορές από προσβολή της νομής ή κατοχής κινητών ή ακινήτων.

(Όπως το άρθρο, που είχε τροποποιηθεί με τα άρθρα 3 παρ. 2 του Ν 3994/2011 και 6 παρ. 2 του Ν 4055/2012, αντικαταστάθηκε εκ νέου από

το άρθρο 1 άρθρο πρώτο παρ. 2 του Ν 4335/2015 -ΦΕΚ Α΄ 87/23.7.2015. Έναρξη ισχύος 1.1.2016 -άρθρο 1 άρθρο ένατο παρ. 4 Ν 4335/2015.)

* Σημ.: Για τον δικαστικό έλεγχο των διαιτητικών αποφάσεων από το Μονομελές Πρωτοδικείο, βλ. άρθρο 16Β του Ν 1876/1990, όπως προστέθηκε με το άρθρο τέταρτο παρ. 4 του Ν 4303/2014 (ΦΕΚ Α’ 231) και τροποποιήθηκε με το άρθρο 99 του Ν 4808/2021 (ΦΕΚ Α΄ 101).

Άρθ. 17 Aρμοδιότητα μονομελών πρωτοδικείων. Στην αρμοδιότητα των μονομελών πρωτοδικείων υπάγονται πάντοτε:

1) οι διαφορές που αφορούν το διαζύγιο, την ακύρωση του γάμου, την αναγνώριση της ύπαρξης ή της ανυπαρξίας του γάμου, τις σχέσεις των συζύγων κατά τη διάρκεια του γάμου, οι οποίες πηγάζουν από αυτόν, καθώς και εκείνες του άρθρου 592 αρ. 2,

2) οι διαφορές που αναφέρονται στο άρθρο 592 αρ. 3, καθώς και εκείνες που αφορούν τη ρύθμιση της οικογενειακής στέγης και την κατανομή των κινητών μεταξύ των συζύγων σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης,

3) με την επιφύλαξη του άρθρου 14 παρ. 1 περ. γ΄, οι διαφορές ανάμεσα στους ιδιοκτήτες ορόφων ή διαμερισμάτων από τη σχέση της οροφοκτησίας, καθώς και οι διαφορές ανάμεσα στους διαχειριστές ιδιοκτησίας κατ’ ορόφους και στους ιδιοκτήτες ορόφων και διαμερισμάτων και

4) οι διαφορές που αφορούν την ακύρωση αποφάσεων της γενικής συνέλευσης σωματείων ή συνεταιρισμών.

(Όπως το άρθρο, που είχε τροποποιηθεί με τo άρθρo 6 παρ. 5 του Ν 4055/2012, αντικαταστάθηκε εκ νέου από το άρθρο 1 άρθρο πρώτο παρ. 2 του Ν 4335/2015 -ΦΕΚ Α΄ 87/23.7.2015. Έναρξη ισχύος 1.1.2016 -άρθρο 1 άρθρο ένατο παρ. 4 Ν 4335/2015.)

Άρθ. 17Α Εφέσεις κατά αποφάσεων ειρηνοδικείων. Αρμοδιότητα. Στην αρμοδιότητα των μονομελών πρωτοδικείων υπάγονται και οι εφέσεις κατά των αποφάσεων των ειρηνο­δικείων

της περιφέρειάς τους. Στην περίπτωση αυτή τα μονομελή πρωτοδικεία συγκροτού­νται από πρόεδρο πρωτοδικών ή έναν από τους αρχαιότερους κατά διορισμό πρωτοδίκες που ορίζεται με πράξη του προϊσταμένου ή του εκτελούντος χρέη προϊσταμένου προέδρου πρωτοδικών.

(Όπως στο άρθρο, το οποίο προστέθηκε με το άρθρο 3 παρ. 3 του Ν 3994/2011, το δεύτερο εδά­φιό του αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 του Ν 4842/2021, ΦΕΚ Α΄ 190/13.10.2021, έναρξη ισχύος 1.1.2022 - άρθρο 120 Ν 4842/2021.)

Σημ.: Σύμφωνα με το άρθρο 116 παρ. 1β΄ του Ν 4842/2021 (ΦΕΚ Α΄ 190/13.10.2021), το άρθρο 17Α, όπως τροποποιείται με τον Ν 4842/2021, εφαρμόζεται και στις εκκρεμείς υποθέσεις.

Άρθ. 18 Αρμοδιότητα πολυμελών πρωτοδικείων. Στην αρμοδιότητα των πολυμελών πρωτοδικείων υπάγονται όλες οι διαφορές, για τις οποίες δεν είναι αρμόδια τα ειρηνοδικεία ή τα μονομελή πρωτοδικεία.

(Όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 4 παρ. 1 του Ν 3994/2011.)

Άρθ. 19 Αρμοδιότητα εφετείων. Στην αρμοδιότητα των μονομελών εφετείων υπάγονται οι εφέσεις κατά των αποφάσεων των μονομελών πρωτοδικείων και στην αρμοδιότητα των τριμελών εφετείων υπάγονται οι εφέσεις κατά των αποφάσεων των πολυμελών πρωτοδικείων της περιφέρειάς τους.

(Όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 4 παρ. 2 του Ν 3994/2011.)

Άρθ. 20 Αρμοδιότητα Αρείου Πάγου. 1. Στην αρμοδιότητα του Αρείου Πάγου υπάγονται οι αναιρέσεις κατά αποφάσεων οποιουδήποτε πολιτικού δικαστηρίου.

2. Στην αρμοδιότητα του Αρείου Πάγου ανήκουν επίσης, εφόσον δεν έχουν οριστεί άλλα δικαστήρια,

α) οι αιτήσεις για παραπομπή, σε περίπτωση εξαίρεσης των δικαστών πολυμελούς πολιτικού δικαστηρίου,

β) οι αιτήσεις για καθορισμό δικαστηρίου, αν δεν υπάρχει πια το δικαστήριο που είχε εκδώσει την απόφαση που προσβλήθηκε με ένδικο μέσο.

Άρθ. 20Α Επιτάχυνση της πολιτικής δίκης. 1. Οποιοδήποτε ένδικο βοήθημα ή μέσο που ασκήθηκε ενώπιον οποιουδήποτε πολιτικού δικαστηρίου μπορεί να εισαχθεί στην πλήρη ολομέλεια του Αρείου Πάγου με απλή πράξη τριμελούς επιτροπής, που αποτελείται από τον Πρόεδρό του, τον αρχαιότερο Αντιπρόεδρο και τον Πρόεδρο του αρμόδιου καθ’ ύλην Τμήματος, ύστερα από αίτημα ενός εκ των διαδίκων που κατατίθεται ενώπιόν της ή ύστερα από προδικαστικό ερώτημα που υποβάλλεται από το δικαστήριο της ουσίας, με απόφαση που δεν υπόκειται σε ένδικα μέσα, όταν με αυτό τίθεται νέο δυσχερές ερμηνευτικό νομικό ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος που έχει συνέπειες για ευρύτερο κύκλο προσώπων. Τα ως άνω ένδικα βοηθήματα ή μέσα μπορούν να εισαχθούν και απευθείας στην πλήρη ολομέλεια του Αρείου Πάγου με απλή πράξη του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Η πλήρης ολομέλεια του Αρείου Πάγου εκδίδει την απόφασή της σε προθεσμία έξι (6) μηνών. Η ως άνω διαδικασία δεν εφαρμόζεται όταν εκκρεμεί αναίρεση για το νομικό αυτό ζήτημα.

2. Τα αιτήματα των διαδίκων υπογράφονται επί ποινή απαραδέκτου από δικηγόρο και συνοδεύονται από παράβολο τριακοσίων (300) ευρώ, το οποίο καταπίπτει υπέρ του Δημοσίου σε περίπτωση απόρριψης του αιτήματος. Το ύψος του ποσού μπορεί να αναπροσαρμόζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Δικαιοσύνης. Πριν από την έκδοση της πράξης, η Επιτροπή καλεί όλους τους διαδίκους, να εμφανισθούν ενώπιόν της και να

εκθέσουν τις απόψεις τους αυτοπροσώπως ή με υπόμνημα, που κατατίθεται σε οριζόμενη από αυτήν προθεσμία.

3. Η πράξη της Επιτροπής ή του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου δημοσιεύεται σε δύο (2) ημερήσιες εφημερίδες των Αθηνών και συνεπάγεται την αναστολή της εκδίκασης των εκκρεμών υποθέσεων, στις οποίες τίθεται το ίδιο ζήτημα, με απόφαση των κατά περίπτωση επιλαμβανομένων δικαστηρίων της ουσίας. Η αναστολή δεν καταλαμβάνει την προσωρινή δικαστική προστασία.

4. Στη δίκη ενώπιον της πλήρους ολομέλειας του Αρείου Πάγου μπορεί να παρέμβει κάθε διάδικος σε εκκρεμή δίκη, στην οποία τίθεται το ίδιο ως άνω ζήτημα, και να προβάλει τους ισχυρισμούς του σχετικά με το ζήτημα αυτό. Για την εν λόγω παρέμβαση δεν καταλογίζεται δικαστική δαπάνη, η δε μη άσκησή της δεν δημιουργεί δικαίωμα άσκησης ανακοπής ή τριτανακοπής.

5. Μετά από την επίλυση του ζητήματος, η πλήρης ολομέλεια του Αρείου Πάγου παραπέμπει το ένδικο μέσο ή βοήθημα στο αρμόδιο δικαστήριο. Η απόφαση της πλήρους ολομέλειας του Αρείου Πάγου δεσμεύει τους διαδίκους της ενώπιόν του δίκης, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι παρεμβάντες.

6. Μετά από την επίλυση του ζητήματος κατά την παρ. 1, οι υποθέσεις, των οποίων είχε ανασταλεί η εκδίκαση, επαναφέρονται για συζήτηση σε νέα δικάσιμο με κλήση, η οποία κατατίθεται με επιμέλεια οποιουδήποτε διαδίκου στη γραμματεία του αρμόδιου δικαστηρίου.

(Όπως το άρθρο προστέθηκε με το άρθρο 2 του Ν 4842/2021, ΦΕΚ Α΄ 190/13.10.2021. Έναρξη ισχύος: 1.1.2022 - άρθρο 120 Ν 4842/2021.)

Σημ.: Σύμφωνα με το άρθρο 116 παρ. 1α΄ του Ν 4842/2021, το άρθρο 20Α, όπως προστίθεται με τον Ν 4842/2021, εφαρμόζεται για τα ένδικα βοηθήματα και δικόγραφα, που πρόκειται να κατατεθούν μετά από την έναρξη ισχύος του Ν 4842/2021, δηλαδή την 1.1.2022.

Άρθ. 21 Ποιο δικαστήριο δικάζει ανακοπή ερημοδικίας ή αναψηλάφηση. Αρμόδιο να δικάσει την ανακοπή ερημοδικίας ή την αναψηλάφηση είναι το δικαστήριο που έχει εκδώσει την προσβαλλόμενη απόφαση.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Κατά τόπον αρμοδιότητα

Άρθ. 22 Δωσιδικία κατοικίας του εναγομένου (γενική δωσιδικία). Κατά τόπον αρμόδιο είναι το δικαστήριο, στην περιφέρεια του οποίου έχει την κατοικία του ο εναγόμενος, εκτός αν ο νόμος ορίζει διαφορετικά.

Άρθ. 23 Δωσιδικία διαμονής ή ειδικής κατοικίας. 1. Αν ο εναγόμενος δεν έχει κατοικία ούτε στην Ελλάδα ούτε στο εξωτερικό, αρμόδιο δικαστήριο είναι εκείνο στην περιφέρεια του οποίου έχει τη διαμονή του. Αν ο τόπος όπου διαμένει δεν είναι γνωστός, αρμόδιο είναι το δικαστήριο, στην περιφέρεια του οποίου είχε την τελευταία κατοικία του στην Ελλάδα και αν δεν είχε κατοικία, την τελευταία διαμονή του.

2. Αν ο εναγόμενος έχει ειδική κατοικία, είναι αρμόδιο και το δικαστήριο, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται αυτή.

Άρθ. 24 Δωσιδικία κρατικών υπαλλήλων που υπηρετούν στο εξωτερικό. Έλληνες που έχουν προνόμιο ετεροδικίας, καθώς και οι κρατικοί υπάλληλοι που είναι διορισμένοι στο εξωτερικό, υπάγονται στην αρμοδιότητα του δικαστηρίου στην περιφέρεια του οποίου κατοικούσαν πριν από την αποστολή τους, και αν πριν από την αποστολή τους δεν είχαν κατοικία, στα δικαστήρια της πρωτεύουσας του κράτους. Το ίδιο ισχύει για τη σύζυγο και τα τέκνα τους.

Άρθ. 25 Δωσιδικία δημοσίου και νομικών προσώπων. 1. Το δημόσιο υπάγεται στην αρμοδιότητα του δικαστηρίου, στην περιφέρεια του οποίου είναι η έδρα της αρχής η οποία, σύμφωνα με το νόμο, το εκπροσωπεί στις δίκες που έχει κάθε φορά.

2. Τα μη φυσικά πρόσωπα που έχουν ικανότητα να είναι διάδικοι, υπάγονται στην αρμοδιότητα του δικαστηρίου στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται η έδρα ή υποκατάστημά τους, εφόσον πρόκειται για διαφορές που αφορούν την εκμετάλλευσή του. (Όπως η παρ. 2 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 6 παρ. 6 του Ν 4055/2012. Έναρξη ισχύος 2.4.2012 -άρθρο 113 του Ν 4055/2012.)

Άρθ. 26 Δωσιδικία δικηγόρων και συμβολαιογράφων. Δικηγόροι και συμβολαιογράφοι υπάγονται στην αρμοδιότητα του δικαστηρίου, στην περιφέρεια του οποίου ασκούν τα καθήκοντά τους.

Άρθ. 27 Δωσιδικία εταιρικών διαφορών. 1. Διαφορές από την εταιρική σχέση ανάμεσα σε μια εταιρία και τους εταίρους της ή ανάμεσα στους εταίρους μεταξύ τους υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του δικαστηρίου, στην περιφέρεια του οποίου η εταιρία έχει την έδρα της.

2. Στην αρμοδιότητα του δικαστηρίου που ορίζει η παρ. 1 υπάγονται και οι διαφορές που δημιουργούνται μετά τη διάλυση και την εκκαθάριση της εταιρίας και αφορούν τη διανομή της εταιρικής περιουσίας, εφόσον η αγωγή ασκηθεί μέσα σε δύο χρόνια από την περάτωση της διανομής.

Άρθ. 28 Δωσιδικία διαχείρισης ύστερα από δικαστική εντολή. Διαφορές που αφορούν τη διαχείριση, η οποία διεξάγεται ύστερα από εντολή δικαστηρίου, υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του δικαστηρίου που έδωσε την εντολή και αν την εντολή την έδωσε άλλη δικαστική αρχή, στην αρμοδιότητα του δικαστηρίου, στην περιφέρεια του οποίου έχει την έδρα της η αρχή αυτή.

Άρθ. 29 Δωσιδικία τοποθεσίας ακινήτων. 1. Διαφορές που αφορούν εμπράγματα δικαιώματα επάνω σε ακίνητα, τη νομή ή την κατοχή τους, διαίρεση κοινού, κανονισμό ορίων, απαιτήσεις κατά οποιουδήποτε διακατόχου, αποζημίωση για αναγκαστική απαλλοτρίωση, καθώς και διαφορές από μίσθωση ακινήτου ή δικαιώματος που συνδέεται με την εκμετάλλευσή του ή από επίμορτη αγροληψία, υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του δικαστηρίου, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το ακίνητο.

2. Αν το ακίνητο βρίσκεται στις περιφέρειες περισσότερων δικαστηρίων, ο ενάγων έχει το δικαίωμα επιλογής.

Άρθ. 30 Δωσιδικία κληρονομίας. 1. Διαφορές που αφορούν την αναγνώριση κληρονομικού δικαιώματος ή διανομή κληρονομίας, απαιτήσεις του κληρονόμου εναντίον του νομέα ή του κατόχου της κληρονομίας, απαιτήσεις από κληροδοτήματα ή απαιτήσεις από άλλες διατάξεις αιτία θανάτου ή απαιτήσεις από νόμιμη μοίρα ή απαιτήσεις εναντίον εκτελεστών διαθήκης για την εκτέλεση των διατάξεών της, υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του δικαστηρίου, στην περιφέρεια του οποίου ο κληρονομούμενος, όταν πέθανε, είχε την κατοικία του και, αν δεν είχε κατοικία, τη διαμονή του.

2. Απαιτήσεις μεταξύ των κληρονόμων έως τη διανομή της κληρονομίας, απαιτήσεις τρίτων εξαιτίας χρεών του κληρονομουμένου ή της κληρονομίας, καθώς και εμπράγματες απαιτήσεις για κινητά που δεν περιλαμβάνονται στην παρ. 1 υπάγονται, για δύο χρόνια από το θάνατο του κληρονομουμένου, στην αποκλειστική αρμοδιότητα του δικαστηρίου, στην περιφέρεια του οποίου είχε αυτός την κατοικία του και, αν δεν είχε κατοικία, τη διαμονή του.

Σημ.: Για τις διεθνείς κληρονομικές σχέσεις, βλ. Καν 650/2012. Έναρξη ισχύος 17.8.2015.

Άρθ. 31 Παρεπόμενες ή συναφείς διαφορές. 1. Δίκες που έχουν μεταξύ τους σχέση κυρίου και παρεπομένου, ιδίως οι παρεμπίπτουσες αγωγές, οι αγωγές για εγγύηση, οι παρεμβάσεις, και άλλες όμοιες υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του δικαστηρίου της κύριας δίκης.

2. Στην αρμοδιότητα του πολυμελούς πρωτοδικείου που δικάζει την κύρια δίκη υπάγονται οι παρεπόμενες υποθέσεις της αρμοδιότητας του μονομελούς και του ειρηνοδικείου, και στην αρμοδιότητα του μονομελούς πρωτοδικείου που δικάζει την κύρια δίκη υπάγονται οι παρεπόμενες υποθέσεις της αρμοδιότητας του ειρηνοδικείου.

3. Αν πρόκειται για κύριες δίκες που είναι συναφείς μεταξύ τους, έχει αποκλειστική αρμοδιότητα το δικαστήριο που είχε επιληφθεί πρώτο, και εφαρμόζεται ανάλογα η διάταξη της παραγράφου 2.

Άρθ. 32 Δωσιδικία δημοσίων υπαλλήλων. Δημόσιοι υπάλληλοι υπάγονται και στην αρμοδιότητα του δικαστηρίου, στην περιφέρεια του οποίου ασκούν τα καθήκοντά τους· οι στρατιωτικοί υπάγονται και στην αρμοδιότητα του δικαστηρίου, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται η μονάδα, το κατάστημα ή η υπηρεσία όπου υπηρετούν.

Άρθ. 33 Δωσιδικία δικαιοπραξίας. Διαφορές που αφορούν την ύπαρξη ή το κύρος δικαιοπραξίας εν ζωή, και όλα τα δικαιώματα που πηγάζουν από αυτήν, μπορούν να εισαχθούν και στο δικαστήριο, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται ο τόπος όπου καταρτίστηκε η δικαιοπραξία ή όπου πρέπει να εκπληρωθεί η παροχή. Στο ίδιο δικαστήριο μπορούν να εισαχθούν και οι διαφορές για αρνητικό διαφέρον, καθώς και για αποζημίωση εξαιτίας πταίσματος κατά τις διαπραγματεύσεις.

Άρθ. 34 Δωσιδικία ανταγωγής. Οι ανταγωγές μπορούν να εισαχθούν στο δικαστήριο όπου εκκρεμεί η αγωγή, εφόσον υπάγονται στην καθ’ ύλην αρμοδιότητα του ίδιου ή κατώτερου δικαστηρίου.

Άρθ. 35 Διαφορές από αδικοπραξία. Διαφορές από αδικοπραξία μπορούν να εισαχθούν και στο δικαστήριο του τόπου όπου συνέβη το ζημιογόνο γεγονός ή επίκειται η επέλευσή του.

(Όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 5 παρ. 1 του Ν 3994/2011.)

Άρθ. 36 Δωσιδικία διαχείρισης χωρίς δικαστική εντολή. Διαφορές από διαχείριση που έγινε χωρίς δικαστική εντολή μπορούν να εισαχθούν και στο δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου έγινε η διαχείριση.

Άρθ. 37 Δωσιδικία λόγω ομοδικίας. 1. Όταν ενάγονται περισσότερα πρόσωπα που συνδέονται με το δεσμό της ομοδικίας αρμόδιο είναι το δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου έχει την κατοικία του, και αν δεν έχει κατοικία, τη διαμονή του, οποιοσδήποτε από τους ομοδίκους.

2. Διαφορές ανάμεσα στα ίδια πρόσωπα, οι οποίες έχουν την ίδια βάση και αφορούν εμπράγματα δικαιώματα επάνω σε ακίνητα που βρίσκονται στις περιφέρειες διαφορετικών δικαστηρίων, μπορούν να εισαχθούν σε ένα από τα δικαστήρια αυτά.

Άρθ. 38 Απαιτήσεις κατά σπουδαστών, μαθητών, υπηρετών, υπαλλήλων κ.λπ. Απαιτήσεις εναντίον προσώπων που έχουν ικανότητα δικαστικής παράστασης και, εξαιτίας ειδικών συνθηκών, έχουν σε ορισμένο τόπο διαμονή με μακρότερη διάρκεια, όπως είναι ιδίως οι υπάλληλοι, οι υπηρέτες, οι σπουδαστές, οι μαθητές, εφόσον το αντικείμενό τους είναι περιουσιακό, μπορούν

να εισαχθούν και στο δικαστήριο, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται ο τόπος διαμονής τους.

Άρθ. 39 Δωσιδικία γαμικών διαφορών. Γαμικές διαφορές μπορούν να εισαχθούν και στο δικαστήριο, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται ο τόπος της τελευταίας κοινής διαμονής των συζύγων.

Σημ.: Βλ. και Καν (ΕΕ) 2016/1103 και 2016/1104.

Άρθ. 39Α Ειδική δωσιδικία διατροφών. Διαφορές που αφορούν αξιώσεις διατροφής μπορούν να εισαχθούν και στο δικαστήριο του τόπου όπου έχει την κατοικία του ή τη διαμονή του ο δικαιούχος της διατροφής.

(Όπως το άρθρο και ο τίτλος του προστέθηκαν με το άρθρο 6 του Ν 3994/2011.)

Άρθ. 40 Δωσιδικία περιουσίας κατοίκων αλλοδαπής. 1. Δίκες εναντίον προσώπων που δεν έχουν κατοικία στην Ελλάδα, εφόσον το αντικείμενό τους είναι περιουσιακό, μπορούν να εισαχθούν και στο δικαστήριο, στην περιφέρεια του οποίου υπάρχει περιουσία του εναγομένου ή βρίσκεται το επίδικο αντικείμενο.

2. Αν η περιουσία συνίσταται σε χρηματικές απαιτήσεις του εναγομένου εναντίον τρίτου, θεωρείται πως η περιουσία βρίσκεται στον τόπο της κατοικίας του τρίτου.

Άρθ. 40Α Καταργήθηκε με το άρθρο 5 παρ. 2 του Ν 3994/2011.

Άρθ. 41 Επιλογή από τον ενάγοντα. Ανάμεσα σε περισσότερα αρμόδια δικαστήρια, ο ενάγων έχει το δικαίωμα επιλογής· η προτεραιότητα μεταξύ τους κανονίζεται από το χρόνο που ασκήθηκε η αγωγή.