ΚΤΗΣΗ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΙΝΗΤΟΥ ΑΠΟ ΚΑΛΟΠΙΣΤΟ ΣΥΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟ
- Έκδοση: 2014
- Σχήμα: 17Χ24
- Βιβλιοδεσία: Εύκαμπτη
- Σελίδες: 326
- ISBN: 978-960-562-240-4
- Δείτε ένα απόσπασμα
- Black friday εκδόσεις: 30%
Το βιβλίο «Κτήση κυριότητας κινητού από καλόπιστο συναλλασσόμενο» στοχεύει σε μία συμβολή στη δικαιολόγηση και οριοθέτηση της προστασίας της εμπιστοσύνης του καλόπιστου συναλλασσομένου, όπως αυτή απεικονίζεται στη ρύθμιση των άρθρων 1036-1040 του ΑΚ. Η προσπάθεια αυτή οικοδομείται πάνω στην ερμηνεία των άρθρων αυτών, έτσι ώστε να φωτιστεί όσο το δυνατόν καλύτερα η δικαιοπολιτική επιλογή του Έλληνα νομοθέτη να επιτρέψει την καλόπιστη κτήση της κυριότητας του κινητού, από την κατοχή του οποίου ο αληθινός κύριος αποξενώθηκε εκουσίως, καθώς και των χρημάτων, των ανώνυμων τίτλων και των κινητών, των εκποιηθέντων σε δημόσιο πλειστηριασμό, εμποροπανήγυρη ή αγορά, ανεξάρτητα από τον τρόπο, με τον οποίο ο πραγματικός κύριος αποξενώθηκε από την κατοχή τους. Η νομοθετική διάπλαση των ΑΚ 1036-1040, κατά την οποία καθίσταται νομικά δυνατή η απώλεια της κυριότητας για τον πραγματικό κύριο και η πρωτότυπη κτήση της κυριότητας από τον καλόπιστο συναλλασσόμενο, προσεγγίζεται μέσα από τη σκοπιά του συνταγματικού δικαίου ως μία προσπάθεια στάθμισης και αμοιβαίας εξισορρόπησης δύο συγκρουόμενων συμφερόντων με συνταγματική κάλυψη, τα οποία τελούν σε σχέση αμοιβαίου αποκλεισμού: αφενός, του ατομικού δικαιώματος της ιδιοκτησίας του πραγματικού κυρίου (17 Σ) και αφετέρου, του δικαιώματος του καλόπιστου αποκτώντος να προστατεύεται η δικαιολογημένη εμπιστοσύνη του σε ένα φαινόμενο δικαίωμα ως ειδικότερη εκδήλωση της συνταγματικής αρχής του κράτους δικαίου (άρθρο 25 § 1 εδ. α΄ Σ). Η νομοθετική εναρμόνιση των ως άνω συγκρουόμενων συμφερόντων, που έχουν έρεισμα σε αντίθετης φοράς ισοδύναμους κατʼ αρχήν συνταγματικούς κανόνες, επιβάλλει την αμοιβαία υποχώρηση των συμφερόντων αυτών με αναγωγή στις επιταγές της αρχής της αναλογικότητας (άρθρο 25 § 1 εδ. δ΄ Σ), η οποία διατρέχει, ως θεμελιώδης εναρμονιστική αρχή, όχι μόνο τη νομοθετική διάπλαση των ΑΚ 1036 επ., αλλά ολόκληρο το εσωτερικό σύστημα του ΑΚ, όπως και κάθε άλλο κλάδο δικαίου. Για την εμβάθυνση στο θέμα της κτήσης κυριότητας κινητού από καλόπιστο συναλλασσόμενο κρίθηκε απαραίτητη η αξιοποίηση της πλούσιας γερμανικής θεωρίας και νομολογίας λόγω της στενής συγγένειας και του κοινού πολιτισμικού υποβάθρου που έχει το γερμανικό δίκαιο με το ημέτερο. Μερικές από τις ποικίλες πτυχές του ζητήματος που εξετάστηκαν στο πλαίσιο της μελέτης είναι το περιεχόμενο της καλής πίστης του αποκτώντος και ο συσχετισμός της με τη βαριά αμέλειά του (με παράθεση τυπολογίας περιπτώσεων), η συμβατότητα των τρόπων μεταβίβασης της νομής κατά ΑΚ 1034 με τη φύση και τη δικαιολογητική βάση της καλόπιστης κτήσης, η κατά την ΑΚ 1038 έννοια της απώλειας και το ευρύ φάσμα των περιπτώσεων που καταλαμβάνει η έννοια της αγοράς στο πλαίσιο της ΑΚ 1039, το πλέγμα των αξιώσεων των προσώπων που συμμετέχουν στην καλόπιστη κτήση στην περίπτωση της μεταβίβασης της κυριότητας είτε από επαχθή είτε από χαριστική αιτία, η απόσβεση των δικαιωμάτων τρίτων πάνω στο πράγμα κατά ΑΚ 1040.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Φιλίππου Δωρή | Σελ. IX |
ΠΡΟΛΟΓΟΣ συγγραφέα | Σελ. XIII |
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ | |
Ελληνικές | Σελ. XXIII |
Ξενόγλωσσες | Σελ. XXV |
ΕΙΣΑΓΩΓΗ | |
§ 1. Αντικείμενο και στόχος, μέθοδος και διάρθρωση της μελέτης | Σελ. 1 |
Ι. Αντικείμενο και στόχος της μελέτης | Σελ. 1 |
ΙΙ. Μέθοδος προσέγγισης του ζητήματος | Σελ. 6 |
ΙΙΙ. Διάρθρωση της μελέτης | Σελ. 8 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ | |
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΚΤΗΣΗΣ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΙΝΗΤΟΥ ΑΠΟ ΜΗ ΚΥΡΙΟ | |
§ 2. Το ρωμαϊκό δίκαιο: Η λύση της απεριόριστης άσκησης της διεκδικητικής αγωγής από τον κύριο | Σελ. 11 |
§ 3. Μέση οδός | Σελ. 12 |
I. Το γερμανικό δίκαιο | Σελ. 12 |
II. Το ελβετικό δίκαιο | Σελ. 14 |
III. Το αυστριακό δίκαιο | Σελ. 16 |
IV. Το γαλλικό δίκαιο | Σελ. 18 |
V. Το αγγλικό δίκαιο | Σελ. 19 |
VI. Το αμερικανικό δίκαιο | Σελ. 20 |
§ 4. To ιταλικό δίκαιο: Απεριόριστη κτήση από τον καλόπιστο αποκτώντα | Σελ. 22 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ | |
ΔΙΚΑΙΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΘΕΜΕΛΙΟ ΤΩΝ ΑΚ 1036-1040 | |
§ 5. Το συμφέρον των συναλλαγών | Σελ. 25 |
§ 6. Στάθμιση ιδιωτικών συμφερόντων | Σελ. 27 |
I. Υπαιτιότητα του κυρίου | Σελ. 27 |
II. Ανάληψη του κινδύνου από τον κύριο | Σελ. 28 |
III. Φαινόμενο δικαίου καταλογιστό στον κύριο | Σελ. 29 |
IV. H εδώ υποστηριζόμενη θέση: H δικαιολογητική βάση της καλόπιστης κτήσης έγκειται στον συνδυασμό της ανάγκης προστασίας των συναλλαγών με την αρχή του φαινομένου δικαίου | Σελ. 33 |
§ 7. Η νομοθετική ρύθμιση της καλόπιστης κτήσης από τη σκοπιά του συνταγματικού δικαίου | Σελ. 35 |
Ι. Οι ΑΚ 1036 επ. ως πεδίο σύγκρουσης συμφερόντων με συνταγματική κάλυψη | Σελ. 35 |
ΙΙ. Οι ΑΚ 1036 επ. ως περιορισμός ή εκδήλωση της κοινωνικής δέσμευσης της κυριότητας | Σελ. 41 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ | |
ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΤΗΣ ΚΤΗΣΗΣ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΙΝΗΤΟΥ ΑΠΟ ΜΗ ΚΥΡΙΟ (ΑΚ 1036-1039) | |
§ 8. Αντικείμενο καλόπιστης κτήσης | Σελ. 45 |
I. Πράγμα κινητό | Σελ. 45 |
A. Ορισμός | Σελ. 45 |
Β. Τα ζώα | Σελ. 48 |
Γ. Το ανθρώπινο σώμα | Σελ. 48 |
Δ. Τα αξιόγραφα | Σελ. 50 |
Ε. Αεροσκάφη και πλοία | Σελ. 54 |
ΣΤ. Αυτοκίνητα | Σελ. 55 |
Ζ. Πράγματα απαγορευμένης συναλλαγής και πράγματα εκτός συναλλαγής | Σελ. 61 |
ΙΙ. Ιδανικό μερίδιο σε κινητό | Σελ. 64 |
ΙΙΙ. Δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας | Σελ. 65 |
ΙV. Προσδοκία δικαιώματος | Σελ. 69 |
V. Απαίτηση | Σελ. 74 |
§ 9. Συμφωνία μεταβίβασης της κυριότητας | Σελ. 74 |
I. Μεταβιβαστική συμφωνία της ΑΚ 1034 | Σελ. 74 |
II. Μεταβίβαση και κτήση μέσω αντιπροσώπου | Σελ. 79 |
III. Κτήση από μεταβιβάζοντα περιορισμένης δικαιοπρακτικής ικανότητας | Σελ. 81 |
A. Θεωρία της επιζήμιας δικαιοπραξίας (Theorie des nachteiligen Gesch?fts) | Σελ. 81 |
Β. Θεωρία της (τελολογικής) συστολής (Restriktionstheorie) | Σελ. 82 |
Γ. Θεωρία της αναγνώρισης της προστασίας της καλής πίστης (Theorie der Zubilligung des Gutglaubensschutzes) | Σελ. 83 |
Δ. Η εδώ υποστηριζόμενη θέση | Σελ. 85 |
IV. Κτήση βάσει διατάξεως νόμου, λόγω κληρονομικής διαδοχής ή αναγκαστικής εκτέλεσης | Σελ. 86 |
V. Απαγόρευση ταυτότητας μεταβιβάζοντος μη κυρίου και καλόπιστου αποκτώντος | Σελ. 87 |
§ 10. Μεταβίβαση της νομής | Σελ. 88 |
I. Το πρόβλημα της συμβατότητας των τρόπων μεταβίβασης της νομής κατά ΑΚ 1034 με τη φύση και τη δικαιολογητική βάση της καλόπιστης κτήσης από μη κύριο | Σελ. 88 |
A. Υλική/σωματική παράδοση (ΑΚ 976 εδ. α΄) | Σελ. 89 |
1. Έννοια και φύση της υλικής/σωματικής παράδοσης | Σελ. 89 |
2. Υλική παράδοση/παραλαβή από αντιπρόσωπο του μεταβιβάζοντος/του αποκτώντος | Σελ. 91 |
3. Υλική παράδοση από τρίτο, ο οποίος δεν έχει τη θέση κατόχου ή βοηθού νομής του μεταβιβάζοντος | Σελ. 92 |
α. Θεωρία της υποταγής (Unterwerfungstheorie) | Σελ. 93 |
β. Η εδώ υποστηριζόμενη άποψη: Θεωρία της εξουσίας μεταβίβασης της νομής (Besitzverschaffungsmachttheorie) | Σελ. 96 |
Β. Υποκατάστατα της υλικής παράδοσης της νομής | Σελ. 98 |
1. «Μακρά χειρί» παράδοση (ΑΚ 976 εδ. β΄) | Σελ. 99 |
2. «Βραχεία χειρί» παράδοση | Σελ. 101 |
3. Μεταβίβαση του αποθετηρίου εγγράφου ή της φορτωτικής (ΑΚ 978) | Σελ. 102 |
4. Αντιφώνηση νομής (ΑΚ 977 εδ. α΄ περίπτ. 1) | Σελ. 105 |
5. Έκταξη νομής (ΑΚ 977 εδ. α΄ περίπτ. 2 και εδ. β΄) | Σελ. 109 |
α. Απόψεις περί συμβατότητας της έκταξης με τη φύση της καλόπιστης κτήσης | Σελ. 109 |
β. Η § 934 του γερμανικού Αστικού Κώδικα (BGB) | Σελ. 110 |
γ. Η εδώ υποστηριζόμενη θέση: Ανεπάρκεια της έκταξης ως τρόπου παράδοσης της νομής στο πλαίσιο της κτήσης κυριότητας κινητού από μη κύριο | Σελ. 117 |
ΙΙ. Ανάγκη συσταλτικής ερμηνείας της ΑΚ 1036 αναφορικά με τους τρόπους παράδοσης της νομής | Σελ. 121 |
§ 11. Έλλειψη κυριότητας του μεταβιβάζοντος | Σελ. 123 |
Ι. Θεραπεία μόνο της έλλειψης κυριότητας από την καλή πίστη του αποκτώντος | Σελ. 123 |
ΙΙ. Περιπτώσεις έλλειψης εξουσίας διαθέσεως του μεταβιβάζοντος (δικαιούχου ή μη) καλυπτόμενες ή μη από την καλή πίστη του αποκτώντος | Σελ. 127 |
Α. Έλλειψη συναίνεσης | Σελ. 127 |
Β. Έλλειψη πληρεξουσιότητας | Σελ. 128 |
Γ. Έλλειψη εξουσιοδότησης προς διάθεση | Σελ. 131 |
Δ. Έλλειψη εξουσίας διαθέσεως λόγω απαγόρευσης τεθειμένης από το νόμο, από δικαστική απόφαση ή από δικαιοπραξία (ΑΚ 175, 176, 177) | Σελ. 133 |
1. Απόλυτη και σχετική (υπέρ ορισμένων προσώπων τεθειμένη) απαγόρευση διαθέσεως | Σελ. 133 |
2. Αδυναμία κάλυψης της σχετικής απαγόρευσης διαθέσεως (ΑΚ 175 εδ. β΄) από την καλή πίστη του αποκτώντος κατά το γράμμα του νόμου | Σελ. 134 |
3. Η καλή πίστη του αποκτώντος θεραπεύει την έλλειψη εξουσίας διαθέσεως του μεταβιβάζοντος λόγω σχετικής απαγόρευσης διαθέσεως | Σελ. 135 |
4. Η εδώ υποστηριζόμενη άποψη: Διαφοροποίηση της λύσης στο ζήτημα της σύγκρουσης της σχετικής απαγόρευσης διαθέσεως με τις διατάξεις των άρθρων 1036 επ. ΑΚ ανάλογα με τον σκοπό της απαγόρευσης διαθέσεως | Σελ. 136 |
5. Απαγόρευση διαθέσεως τεθειμένη από δικαιοπραξία (ΑΚ 177) | Σελ. 140 |
Ε. Μετακλητή κυριότητα του μεταβιβάζοντος λόγω ύπαρξης αιρέσεως (ΑΚ 206) | Σελ. 141 |
§ 12. Καλή πίστη του αποκτώντος | Σελ. 144 |
Ι. Ο δικονομικός σκοπός της διατύπωσης των ΑΚ 1036 § 1 και 1037 | Σελ. 144 |
II. Έννοια της καλής πίστης | Σελ. 146 |
A. Η καλή πίστη ως ενδιάθετη συνειδησιακή κατάσταση | Σελ. 146 |
B. H έννοια της βαριάς αμέλειας | Σελ. 150 |
Γ. Τυπολογία περιπτώσεων γενεσιουργών της υποχρέωσης του αποκτώντος προς διεξαγωγή έρευνας ως προς την κυριότητα του μεταβιβάζοντος | Σελ. 153 |
1. Είδος κινητού και συνθήκες πώλησης | Σελ. 153 |
2. Διαθεσιμότητα/ποιότητα πηγών πληροφόρησης και πρόσωπο του μεταβιβάζοντος | Σελ. 156 |
Δ. Μη αναγκαία η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ παράλειψης της έρευνας και άγνοιας του αποκτώντος | Σελ. 157 |
ΙΙΙ. Πρόσωπο, στο οποίο εντοπίζεται η καλή πίστη | Σελ. 158 |
IV. Κρίσιμο χρονικό σημείο για την ύπαρξη της καλής πίστης | Σελ. 163 |
§ 13. Τα κλοπιμαία και απολωλότα (ΑΚ 1038-1039) | Σελ. 166 |
Ι. ΑΚ 1038 | Σελ. 166 |
Α. Δικαιοπολιτικό υπόβαθρο της εξαίρεσης των κλοπιμαίων ή απολωλότων από την καλόπιστη κτήση | Σελ. 166 |
Β. Η έννοια της κλοπής στο πλαίσιο της ρύθμισης του άρθρου 1038 ΑΚ | Σελ. 170 |
Γ. Η έννοια της απώλειας κατά την ΑΚ 1038 | Σελ. 174 |
1. Ακούσια απώλεια της νομής | Σελ. 174 |
2. Εγκατάλειψη ή εκποίηση του κινητού από τον βοηθό νομής | Σελ. 176 |
3. ΑΚ 983 και απώλεια νομής του αληθινού κληρονόμου | Σελ. 181 |
4. Εκούσια παράδοση ή εγκατάλειψη του κινητού από κύριο στερούμενο πραγματικής βούλησης | Σελ. 182 |
5. Εκούσια παράδοση του κινητού από τον κύριο συνεπεία πλάνης, απάτης ή απειλής | Σελ. 183 |
6. Εφαρμογή ή μη της ΑΚ 1038 στην περίπτωση της καρποκτησίας κατά ΑΚ 1066, 1068 | Σελ. 185 |
7. Άλλες περιπτώσεις απώλειας νομής κατά ΑΚ 1038 | Σελ. 187 |
Δ. Τρόποι κάθαρσης του κινητού από το στίγμα του κλοπιμαίου ή απολωλότος | Σελ. 188 |
Ε. Βάρος απόδειξης της ιδιότητας του κινητού ως κλοπιμαίου ή απολωλότος | Σελ. 189 |
ΙΙ. ΑΚ 1039 | Σελ. 191 |
Α. Δικαιοπολιτικό θεμέλιο της ΑΚ 1039 | Σελ. 191 |
Β. Χρήματα και ανώνυμοι τίτλοι στο πλαίσιο της ΑΚ 1039 | Σελ. 195 |
Γ. Η έννοια του δημοσίου πλειστηριασμού, της εμποροπανήγυρης και της αγοράς κατά ΑΚ 1039 | Σελ. 199 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ | |
Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕΝΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΛΟΠΙΣΤΗ ΚΤΗΣΗ ΕΝΝΟΜΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ | |
§ 14. Η κυριότητα του καλόπιστου αποκτώντος | Σελ. 203 |
I. Η απόσβεση της κυριότητας του τέως κυρίου και η νέα κυριότητα του καλόπιστου κτήτορα | Σελ. 203 |
II. Η (πρωτότυπη ή παράγωγη) φύση της καλόπιστης κτήσης | Σελ. 204 |
III. Η αξίωση του καλόπιστου αποκτώντος να ακυρωθεί η μεταβίβαση της κυριότητας λόγω μεταγενέστερης γνώσης της έλλειψης κυριότητας του μεταβιβάζοντος | Σελ. 207 |
§ 15. Η αναμεταβίβαση στον εκποιήσαντα μη κύριο | Σελ. 210 |
I. H εδώ υποστηριζόμενη θέση: Η λύση της αυτόματης αναβίωσης της κυριότητας του προηγούμενου κυρίου | Σελ. 210 |
ΙΙ. Αντίθετη άποψη: Η λύση της (μεταβατικής) κτήσης της κυριότητας από τον εκποιήσαντα μη κύριο | Σελ. 217 |
§ 16. Οι αξιώσεις του προηγούμενου κυρίου κατά του μεταβιβάζοντος μη δικαιούχου και του καλόπιστου αποκτώντος | Σελ. 218 |
I. Αξιώσεις κατά του μεταβιβάζοντος μη κυρίου | Σελ. 218 |
II. Αξιώσεις κατά του καλόπιστου αποκτώντος | Σελ. 221 |
Α. Κατά βάση καμία ενοχική ή εμπράγματη αξίωση | Σελ. 221 |
Β. Το πλέγμα των αξιώσεων στην περίπτωση ανίσχυρης ενοχικής δικαιοπραξίας μεταξύ εκποιήσαντος μη κυρίου και καλόπιστου αποκτώντος | Σελ. 222 |
Γ. Προκύπτουσες αξιώσεις στην περίπτωση ανίσχυρης εμπράγματης δικαιοπραξίας μεταξύ εκποιήσαντος μη κυρίου και καλόπιστου αποκτώντος | Σελ. 225 |
Δ. Αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού του τέως κυρίου κατά του καλόπιστου αποκτώντος από χαριστική αιτία | Σελ. 227 |
1. Η ΑΚ 913 ως εργαλείο εναρμόνισης των αντιτιθέμενων συμφερόντων του κυρίου και του καλόπιστου αποκτώντος από χαριστική αιτία | Σελ. 227 |
2. Κάμψη της επικουρικότητας της ευθύνης του τρίτου κατά ΑΚ 913 προς όφελος του ζημιωθέντος τέως κυρίου | Σελ. 231 |
§ 17. Η απόσβεση των δικαιωμάτων τρίτων πάνω στο πράγμα (ΑΚ 1040) | Σελ. 236 |
I. Η ΑΚ 1040 ως μικρογραφία των ΑΚ 1036-1039 | Σελ. 236 |
II. Η έννοια των δικαιωμάτων των τρίτων κατά την ΑΚ 1040 | Σελ. 238 |
Α. Νόμιμο ενέχυρο | Σελ. 238 |
Β. Υποθήκη σε συστατικό ή παράρτημα ενυποθήκου (ΑΚ 1282, 1283) | Σελ. 240 |
Γ. Προσδοκία δικαιώματος στην πώληση με τον όρο διατήρησης της κυριότητας (ΑΚ 532) και στην εξασφαλιστική (ή καταπιστευτική) μεταβίβαση κυριότητας κινητού | Σελ. 242 |
Δ. Ενέχυρο και επικαρπία σε πλειστηριαζόμενο κινητό (ΑΚ 1240) | Σελ. 243 |
Ε. Πλασματικό ενέχυρο (Ν 2844/2000) | Σελ. 244 |
ΣΤ. Υποθήκη επί μηχανημάτων (Ν 4112/1929) | Σελ. 247 |
Ζ. Άλλα δικαιώματα | Σελ. 248 |
III. Εφαρμογή της ΑΚ 1040 στην περίπτωση της κτήσης κυριότητας ή περιορισμένου εμπράγματου δικαιώματος από κύριο ή μη κύριο | Σελ. 251 |
IV. Μεταβίβαση της νομής με υλική παράδοση ή με τρόπο που εξομοιώνεται μʼ αυτή | Σελ. 253 |
V. Καλή πίστη του αποκτώντος ως προς το δικαίωμα του τρίτου | Σελ. 256 |
VI. Αναλογική εφαρμογή των ΑΚ 1038 και 1039 στην απόσβεση δικαιώματος τρίτου πάνω στο κινητό | Σελ. 259 |
VII. Αξιώσεις του τρίτου κατά του εκποιήσαντος κυρίου ή μη κυρίου και του καλόπιστου αποκτώντος | Σελ. 262 |
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ | |
ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ | |
§ 18. Συμπεράσματα και σκέψεις de lege ferenda | Σελ. 263 |
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ | |
I. Ελληνική | Σελ. 271 |
II. Ξενόγλωσση | Σελ. 283 |
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ | Σελ. 291 |