ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Σημαντικές γνωμοδοτήσεις ετών 2018-2022

Συνδυάστε Βιβλίο (έντυπο) + e-book και κερδίστε 14€
Δωρεάν μεταφορικά σε όλη την Ελλάδα για αγορές άνω των 30€
credit-card

Πληρώστε σε έως άτοκες δόσεις των /μήνα με πιστωτική κάρτα.

Σε απόθεμα

Τιμή: 34,00 €

* Απαιτούμενα πεδία

Κωδικός Προϊόντος: 18743
Φορτσάκης Θ.
Χαλκιάς Ι.-Κ.
  • Έκδοση: 2023
  • Σχήμα: 17x24
  • Βιβλιοδεσία: Εύκαμπτη
  • Σελίδες: 320
  • ISBN: 978-960-654-958-8

Στην παρούσα έκδοση παρουσιάζονται 133 σημαντικές γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους οι οποίες εκδόθηκαν και δημοσιεύτηκαν τα έτη 2018-2022, με σκοπό την ανάδειξη του πολυσχιδούς γνωμοδοτικού έργου του ΝΣΚ και της σπουδαιότητάς του, αφού διαχρονικά συμβάλλει στην ενίσχυση και στην εμπέδωση του Κράτους Δικαίου, στην εξασφάλιση της νομιμότητας των διοικητικών ενεργειών και στη διαμόρφωση νόμιμων διοικητικών πρακτικών, με σεβασμό στο Σύνταγμα, στο εθνικό και ενωσιακό δίκαιο και στα ανθρώπινα δικαιώματα. Τα νομικά ζητήματα για τα οποία το ΝΣΚ γνωμοδοτεί εκτείνονται σε όλους τους κλάδους του εθνικού μας δικαίου, στο ενωσιακό δίκαιο καθώς και στο δίκαιο της ΕΣΔΑ. Η παραπάνω δραστηριότητα συντελέστηκε σε μια πενταετία θεμελιακών αλλαγών στο ΝΣΚ. Προωθήθηκαν σημαντικές ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό στη δομή και στη λειτουργία του, την απλούστευση των διαδικασιών και την κατάργηση γραφειοκρατικών πρακτικών. Έγιναν σημαντικά βήματα στον ψηφιακό μετασχηματισμό του.

Oι γνωμοδοτήσεις που αναλύονται στο έργο αφορούν στην επίλυση νομικών προβληματισμών της Διοίκησης με κύριο στόχο την καθοδήγηση της διοικητικής δράσης, αλλά και την ενημέρωση του νομικού κοινού, καθώς δίνουν συχνά πρωτότυπες και ενδιαφέρουσες λύσεις σε ζητήματα που δεν έχουν αποτελέσει αντικείμενο νομολογίας. Ειδικότερα αφορούν σε:

 Φορολογικό και Τελωνειακό δίκαιο

 ΚΕΔΕ 

 Παραγραφές Υπ. Οικ.

 Δημοσιοϋπαλληλικό δίκαιο

 Συμμόρφωση της διοίκησης

 Ευθύνη του Δημοσίου για αποζημίωση

 Δημόσιες συμβάσεις

 Περιβάλλον

 Πολεοδομία

 Κοινωνικοασφαλιστικό δίκαιο

 Ενωσιακό δίκαιο

 Ανθρώπινα δικαιώματα

 ΟΤΑ

 Προσωπικά δεδομένα 

Το παρόν αποτελεί πολύτιμο βοήθημα, όχι μόνο για τον δικαστή, δικηγόρο ή φοιτητή Νομικής, αλλά και για τα στελέχη της δημόσιας Διοίκησης, που καθημερινά αντιμετωπίζουν συναφή ζητήματα.

Πρόλογος V

Προλεγόμενα XI

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Στοιχεία για το ΝΣΚ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Εισαγωγή - Οι αρμοδιότητες του ΝΣΚ 1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Στατιστικά στοιχεία λειτουργίας του ΝΣΚ 3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Ο εκσυγχρονισμός του ΝΣΚ 2018 - 2022 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Η γνωμοδοτική αρμοδιότητα του ΝΣΚ 9

Μέρος δεύτερο
Θεματικές Κατηγορίες Γνωμοδοτήσεων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Γενικά θέματα 11

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Φορολογικές - Τελωνειακές - ΚΕΔΕ -
Παραγραφές Υπ. Οικ. 55

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Δημοσιοϋπαλληλικές - Παραίτηση - Αργία - Συμμόρφωση
της διοίκησης σε δικαστικές αποφάσεις - Ευθύνη του δημοσίου
για αποζημίωση 113

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Δημόσιες συμβάσεις 159

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Περιβάλλον - Πολεοδομία - Ρύπανση -
Αρχαιότητες - Μνημεία 195

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Κοινωνικά - Aσφαλιστικά θέματα 221

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7

Ενωσιακά θέματα - Aνθρώπινα δικαιώματα 249

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8

Προσωπικά δεδομένα - χορήγηση στοιχείων 267

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΟΤΑ 279

Παράρτημα 291

Χρονολογικός κατάλογος 133 γνωμοδοτήσεων 291

2022 291

2021 291

2020 292

2019 293

2018 294

ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ* 297

Σελ. 1

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Στοιχεία για το ΝΣΚ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Εισαγωγή - Οι αρμοδιότητες του ΝΣΚ

Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους το οποίο ιδρύθηκε το 1882 από τον Χαρίλαο Τρικούπη και συμπληρώνει φέτος 140 χρόνια συνεχούς λειτουργίας αποτελεί μια ενιαία, ανώτατη Αρχή του Κράτους, σύμφωνα δε με τα οριζόμενα στα άρθρα 100 Α του Συντάγματος και 4 του Ν 4831/2021 (νέος Οργανισμός του ΝΣΚ) εκπροσωπεί σε όλα τα Δικαστήρια, εθνικά, ενωσιακά και διεθνή, το Δημόσιο, τα ΝΠΔΔ, τις Ανεξάρτητες Αρχές και τους λοιπούς φορείς των οποίων διεξάγει τη νομική υπηρεσία, γνωμοδοτεί και καθοδηγεί τη Διοίκηση, αναγνωρίζει εξωδικαστικά απαιτήσεις και συμβιβάζεται σε διαφορές που αναφύονται μεταξύ του Δημοσίου και ιδιωτών. Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος του ΝΣΚ στο σύστημα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα μας, τόσο ως δικαστικός παραστάτης της Ελλάδας κατά την εκδίκαση προσφυγών στο ΕΔΔΑ, όσο και ως «εκπρόσωπος» του ΕΔΔΑ κατά το στάδιο της εκτέλεσης και συμμόρφωσης προς τις καταδικαστικές του αποφάσεις. Ο σπουδαίος ρόλος του ΝΣΚ, αναγνωρίστηκε και αποτυπώθηκε και στο Σύνταγμα (άρθρο 100 Α΄) όπου θωρακίστηκε η λειτουργία του και κατοχυρώθηκαν για τα μέλη του εγγυήσεις που ισχύουν για τους δικαστικούς Λειτουργούς ( άρθρα 88 παρ 2 και 5, 90 παρ 5 και 118 παρ. 5 Σ).

Το ΝΣΚ ασκεί τις αρμοδιότητές του με την Ολομέλεια (Πλήρη, Τακτική Α΄και Β΄ και Διακοπών), τα Τμήματα, τους Σχηματισμούς, τα Γραφεία Νομικού Συμβουλίου, τα Ειδικά Γραφεία, τα Δικαστικά Γραφεία, τους δικηγόρους του Δημοσίου και τις δικηγορικές εταιρείες και τους δικηγόρους της αλλοδαπής. Σήμερα Γραφεία του ΝΣΚ λειτουργούν σε όλα τα Υπουργεία, σε ΝΠΔΔ, σε Πανεπιστήμια και Ανεξάρτητες Αρχές, στον Πειραιά και σε 29 επαρχιακές πόλεις.

Σελ. 3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Στατιστικά στοιχεία λειτουργίας του ΝΣΚ

Από τα στατιστικά στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στις Ετήσιες Εκθέσεις των ετών 2018, 2019 και 2020 (η Ετήσια Έκθεση για το έτος 2021 πρόκειται να εκδοθεί μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου 2022) προκύπτουν τα παρακάτω σχετικά με τον όγκο εργασιών του ΝΣΚ:

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΝΣΚ ΜΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΗΣΙΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ 2018 - 2020

2018

2019

2020

ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΕ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ

48.500

44.000

32.250

ΚΕΡΔΙΣΜΕΝΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ

70%

70%

66%

ΚΕΡΔΙΣΜΕΝΕΣ ΑΚΥΡ. ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ

80%

80%

80%

ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ

6.243

8.000

4.788

ΠΡΑΞΕΙΣ - ΠΡΑΚΤΙΚΑ

6.604

13.000

6.314

ΕΠΙΣΗΜΕΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

*

*

1.850

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

3.076

2.341

2.033

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ

674

630

493

Α. ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΩΝ

4.288

3.757

2.368

Β. ΣΥΖΗΤΗΘΕΙΣΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ

25.849

22.400

16.458

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙΣ

241

269

190

ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ

*

348

411

ΝΕΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ

60.022

63.616

55.041

ΕΙΣΕΡΧ. - ΕΞΕΡΧΟΜΕΝΑ ΕΓΓΡΑΦΑ

515.700

539.251

535.572

*Δεν υπάρχουν ακριβή στατιστικά στοιχεία.

Τα παραπάνω στατιστικά στοιχεία αποτυπώνουν με ενάργεια την ποσότητα αλλά και την ποικιλία των υποθέσεων τις οποίες το ΝΣΚ διεκπεραιώνει αποτελούν δε και την ασφαλέστερη απόδειξη για τις σπουδαίες υπηρεσίες που διαχρονικά παρέχει.

Ιδιαίτερα σημαντικός όμως είναι ο ρόλος του ΝΣΚ και στο όλο σύστημα προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη χώρα μας, τόσο ως δικαστικός παραστάτης της Ελλάδας κατά την εκδίκαση προσφυγών ενώπιον του ΕΔΔΑ, όσο και ως «εκπρόσωπος» του ΕΔΔΑ κατά το στάδιο εκτέλεσης και συμμόρφωσης προς τις καταδικαστικές αποφάσεις. Τα στοιχεία δείχνουν μια σημαντική μείωση των καταδικαστικών αποφάσεων, των ανεκτέλεστων αποφάσεων και των ποσών των αποζημιώσεων που καλείται να καταβάλλει η χώρα μας:

Σελ. 4

ΕΤΟΣ

ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ

ΑΝΕΚΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ

ΑΡΧΕΙΟΘΕΤΗΣΗ

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ

2015

457

43

302

387

2.642.829

2016

337

41

311

113

4.168.864

2017

422

36

305

109

3.660.288

2018

420

30

238

118

1.396.839

2019

344

23

195

84

1.562.538

2020

658**

18

120

111

2.131.421

**Σημείωση: η αύξηση των προσφυγών το 2020 οφείλεται αποκλειστικά στην έλλειψη θέσπισης εσωτερικού ένδικου μέσου για τις συνθήκες φύλαξης στις φυλακές και το μεταναστευτικό.

Σελ. 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Ο εκσυγχρονισμός του ΝΣΚ 2018 - 2022

Παρά την - κατά κοινή ομολογία - επιτυχή μέχρι σήμερα πορεία του ΝΣΚ, που μετρά ήδη 140 χρόνια ζωής, κρίθηκε ζωτικό για τη συνέχιση της πορείας αυτής, για την επιτυχή προσαρμογή στο νέο περιβάλλον που δημιουργεί η ψηφιακή εποχή και την επαρκή ανταπόκριση στη συνεχώς μεταλλασσόμενη νομική ύλη και στην όλο και μεγαλύτερη εξειδίκευση των δικηγορικών και νομικών υπηρεσιών που προσφέρονται από ιδιώτες ή/και από πολυπρόσωπες πολυεθνικές εταιρείες κλπ, να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν σταδιακά σοβαρές θεσμικές αλλαγές με σκοπό την αναδιοργάνωση και τον εκσυγχρονισμό όλου του φάσματος λειτουργίας του. Ευνόητο είναι, ότι η προσαρμογή και ο εκσυγχρονισμός, έχει άμεσο αντίκτυπο στην ποιοτικότερη παροχή υπηρεσιών του ΝΣΚ με στόχο την πιο ουσιαστική εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και την καλύτερη προστασία του δημοσίου χρήματος.

Έτσι, ήδη από τα μέσα του 2018, τέθηκαν ως ζητήματα αιχμής και άμεσης προτεραιότητας ο ψηφιακός μετασχηματισμός του ΝΣΚ και η πλήρης ηλεκτρονική λειτουργία του, ο εκσυγχρονισμός της δομής του, με αναδιάρθρωση των Υπηρεσιακών του Μονάδων, η δημιουργία εξειδικευμένων Σχηματισμών και ο χωροταξικός ανασχεδιασμός και η ενίσχυση των Γραφείων σε έδρες Περιφερειών. Περαιτέρω, δόθηκε έμφαση στην απλοποίηση των εσωτερικών διαδικασιών του ΝΣΚ, με τον παραμερισμό όσων κρίθηκαν ανώφελες και γραφειοκρατικές, με μεταφορά αρμοδιοτήτων από το επίπεδο του Υπουργού και του Προέδρου ΝΣΚ στο επίπεδο του Γραφείου και των χειριστών, με αποσυμφόρηση του ΝΣΚ από μικροϋποθέσεις χαμηλού οικονομικού ενδιαφέροντος για το Δημόσιο, με στόχο την ποιότητα και την ταχύτητα της λειτουργίας του και τη συμβολή του στη γρήγορη απονομή της δικαιοσύνης και στην άμεση εκτέλεση των αποφάσεων των Δικαστηρίων. Στην ίδια κατεύθυνση κατατείνει και η ενίσχυση της συνταγματικά προβλεπόμενης αρμοδιότητας του ΝΣΚ για εξωδικαστική ή συμβιβαστική επίλυση των διαφορών του Δημοσίου και των λοιπών φορέων που εκπροσωπεί, με τους ιδιώτες.

Όλα τα παραπάνω σχεδιάστηκαν, δρομολογήθηκαν και άρχισαν να πραγματοποιούνται σταδιακά από το δεύτερο μισό του έτους 2018, με τη θέσπιση στοχευμένων νομοθετικών και κανονιστικών ρυθμίσεων και την έκδοση Κατευθυντηρίων Οδηγιών και εγκυκλίων. Ειδικότερα, προωθήθηκαν διατάξεις για την απλούστευση της αποδοχής των αποφάσεων και αρχειοθέτησης των υποθέσεων, προκειμένου να επιταχυνθεί η απονομή της δικαιοσύνης. Προωθήθηκε η «προτυποποίηση» στη λειτουργία του ΝΣΚ με την καθιέρωση υποδειγμάτων δικογράφων, Πρακτικών και Πράξεων Τριμελούς Επιτροπής ΝΣΚ και έγιναν αλλαγές στο σύστημα προσωπικών χρεώσεων, ενώ

Σελ. 6

δημιουργήθηκαν ομάδες εργασίας για τον χειρισμό ιδιαίτερα σοβαρών υποθέσεων. Δημιουργήθηκε αυτοτελές Γραφείο Επιθεώρησης και ανασχεδιάστηκε ο τρόπος και τα κριτήρια επιλογής των Λειτουργών του ΝΣΚ. Δημιουργήθηκε Γραφείο Εκτέλεσης των Αποφάσεων του ΕΔΔΑ, με αποκλειστική αρμοδιότητα τη γενική εποπτεία, ευθύνη και συντονισμό της συμμόρφωσης στις αποφάσεις του Δικαστηρίου. Προετοιμάστηκε ο διαγωνισμός για τον εκσυγχρονισμό του ΟΠΣ και την αναβάθμιση των ψηφιακών του υπηρεσιών, κλπ. Επίσης, έγιναν δύο διαγωνισμοί, ένας το 2019 και ένας το 2022 με τους οποίους εισήχθησαν 112 νέοι Λειτουργοί στο ΝΣΚ.

Όμως πέρα από τις παραπάνω ρυθμίσεις που αφορούσαν αμιγώς το ΝΣΚ, προωθήθηκαν, στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς του να εισηγείται προς τους αρμόδιους υπουργούς τη θέσπιση διατάξεων αναγκαίων για την προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος, σημαντικές, επωφελείς για το Δημόσιο νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες έγιναν νόμοι του Κράτους και αφορούσαν π.χ στο ύψος του επιτοκίου των οφειλών του Δημοσίου, στις υποθέσεις ρύθμισης οφειλών υπερχρεωμένων νοικοκυριών, στην εκτέλεση αποφάσεων ΕΔΔΑ, στις χωρίς κόστος για το Δημόσιο δημοσιεύσεις σχετικές με τις απαλλοτριώσεις, στην παράσταση του Δημοσίου στις ποινικές υποθέσεις κλπ. Επιπλέον, δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στα θέματα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων όπως αυτά διασφαλίζονται στην ΕΣΔΑ και ερμηνεύονται από το ΕΔΔΑ και, από Ομάδα Εργασίας που συγκροτήθηκε στο ΝΣΚ, έγινε επεξεργασία, κατάθεση και παρουσίαση στην «Ειδική Μόνιμη Επιτροπή της Βουλής για την παρακολούθηση των αποφάσεων του ΕΔΔΑ», σχεδίου διατάξεων για τη ρύθμιση χρονιζουσών εκκρεμοτήτων και για την εναρμόνιση και προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας στην ΕΣΔΑ και στη νομολογία του ΕΔΔΑ. Το σχέδιο αυτό με ομόφωνη γνώμη των κομμάτων, κατατέθηκε στις 05 - 08 - 2020, ως πρόταση νόμου, στη Βουλή.

Παρά το γεγονός όμως, ότι ένας μεγάλος αριθμός αλλαγών είχαν αρχίσει να εφαρμόζονται με τις στοχευμένες διατάξεις που αναφέραμε, κρίθηκε αναγκαίο όλα τα παραπάνω να αποτυπωθούν σε ένα ενιαίο κείμενο, στον νέο Οργανισμό του ΝΣΚ. Έτσι, από τον Σεπτέμβριο του 2018 ξεκίνησε η επεξεργασία ενός νέου Οργανισμού, που εκπονήθηκε με τη συνεργασία όλων των μελών του ΝΣΚ, υποβλήθηκε στις αρχές του Φεβρουαρίου 2021 στον Υπουργό Οικονομικών και μετά και την ολοκλήρωση της δημόσιας ηλεκτρονικής διαβούλευσης, στις 19 - 06 - 2021, κατατέθηκε στη Βουλή και στις 21 - 09 - 2021 ψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής ο νόμος 4831/2021 «Οργανισμός του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ) και κατάσταση των λειτουργών και των υπαλλήλων του και άλλες διατάξεις» (Α΄ 170).

Ειδικότερα, στον νέο Οργανισμό ενσωματώθηκαν όλες οι παραπάνω αλλαγές που είχαν δρομολογηθεί, είτε με διάσπαρτες νομοθετικές ρυθμίσεις, είτε με κανονιστικές πράξεις, κωδικοποιήθηκαν σε ένα κείμενο οι βασικές διατάξεις για τη λειτουργία του ΝΣΚ και την κατάσταση των Λειτουργών και των υπαλλήλων του, και τελικά έλαβαν τη μορφή τυπικού νόμου περισσότερες από 80 βασικές αλλαγές. Οι σημαντικότερες αφορούσαν στον ψηφιακό μετασχηματισμό και στην πλήρη ηλεκτρονική λειτουργία του ΝΣΚ, με ηλεκτρονική υποβολή δικογράφων και αιτήσεων για εξώδικες αιτήσεις

Σελ. 7

ιδιωτών και γενικά ηλεκτρονική διακίνηση εντολών για χειρισμό υποθέσεων, εγγράφων και φακέλων, τόσο εντός του ΝΣΚ, όσο και προς τους λοιπούς φορείς του Δημοσίου, στις συνεδριάσεις συλλογικών οργάνων του ΝΣΚ και με τηλεδιασκέψεις και λοιπά ηλεκτρονικά μέσα και ψηφιακές υπογραφές σε όλα τα έγγραφα που συντάσσονται από τους Λειτουργούς του ΝΣΚ, στον εκσυγχρονισμό στη δομή και στη λειτουργία του ΝΣΚ, μεταξύ άλλων, με την πρόβλεψη δημιουργίας οκτώ (8) θεματικών Σχηματισμών, με αντικείμενο τον ενιαίο και συνολικό χειρισμό ομοειδών υποθέσεων, με σταδιακή συγχώνευση των 29 Δικαστικών Γραφείων σε 11 στις έδρες Περιφερειών, με την απλούστευση και επιτάχυνση της διαδικασίας αποδοχής και εκτέλεσης των δικαστικών αποφάσεων, με μεταφορά αρμοδιοτήτων στα Γραφεία και τους χειριστές, με ενίσχυση της αρμοδιότητας εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών με τους ιδιώτες και αλλαγές στην άσκηση του γνωμοδοτικού έργου, προκειμένου αυτό να γίνει πιο ευέλικτο και γρήγορο. Επίσης, ενσωματώθηκαν στον νέο Οργανισμό αλλαγές που αφορούσαν στην επιθεώρηση των Λειτουργών του ΝΣΚ, στις μεταθέσεις και στο σύστημα προαγωγών, ενώ έγιναν σημαντικές αλλαγές στον διαγωνισμό εισαγωγής, με θέσπιση διεξαγωγής του ανά διετία, επικαιροποίηση της ύλης, βαρύτητα 80% του βαθμού των γραπτών έναντι 20% του βαθμού των προφορικών στον τελικό βαθμό, κ.λπ.

Στόχος των παραπάνω αλλαγών είναι το ΝΣΚ να επιτελεί το έργο του, με έναν πιο ευέλικτο, ταχύ, σύγχρονο και αποτελεσματικό τρόπο, προσιτό προς τη Διοίκηση και φιλικό προς τους πολίτες, απαλλαγμένο από αγκυλώσεις και αχρείαστες γραφειοκρατικές πρακτικές. Ένα ΝΣΚ που εκμεταλλεύεται, αφενός την υψηλή επιστημονική κατάρτιση των λειτουργών του και αφετέρου τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η τεχνολογία και συμβάλει στην επιτάχυνση απονομής της δικαιοσύνης και στην πιο αποτελεσματική εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος.

Σελ. 9

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Η γνωμοδοτική αρμοδιότητα του ΝΣΚ

Από τις κείμενες συνταγματικές και νομοθετικές διατάξεις προβλέπεται ότι το ΝΣΚ αποτελεί τον θεσμικό νομικό σύμβουλο του Δημοσίου και των φορέων που διεξάγει τη νομική τους υπηρεσία, στον οποίο προσφεύγουν για την επίλυση των νομικών προβληματισμών τους και για την καθοδήγησή τους σε νομικά ζητήματα που τους απασχολούν. Πράγματι η Διοίκηση στην καθημερινή της δράση, σε όλους τους τομείς στους οποίους εμπλέκεται, προβληματίζεται πολύ συχνά για τον τρόπο αντιμετώπισης καταστάσεων που ανακύπτουν και απαιτούν νόμιμη δράση. Η πολυνομία και η κακονομία δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο τη δράση της. Πολλές - και πολλές φορές αντικρουόμενες - διατάξεις ή δυσνόητες σε νόμους «μαμούθ», κρυφές τροποποιήσεις διατάξεων, κενά δικαίου που απαιτούν άμεση συμπλήρωση, κανονιστικές πράξεις ερειδόμενες σε αμφισβητήσιμη νομοθετική εξουσιοδότηση, ατομικές διοικητικές πράξεις με πλημμελή αιτιολογία, αρμοδιότητες συμπλεκόμενες, νέα αντικείμενα αρρύθμιστα, νέες νομικές έννοιες, όλα αυτά απαιτούν διευκρίνιση προκειμένου να υπάρξει άμεση δράση της Διοίκησης. Το ΝΣΚ, με τη χωροταξική του διάρθρωση σε όλα τα Υπουργεία, σε μεγάλα ΝΠΔΔ, σε ΑΕΙ και σε Ανεξάρτητες Αρχές, είναι δίπλα στον υπάλληλο, δίπλα στον Διευθυντή, δίπλα στον Υπουργό και προσπαθεί να υποδείξει πάντα τη νόμιμη ενέργεια. Είναι το γενικής αρμοδιότητας γνωμοδοτικό όργανο της Διοίκησης.

Σύμφωνα με το άρθρο 8 του Οργανισμού του ΝΣΚ (Ν 4831/2021), το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, με τα αρμόδια όργανά του, γνωμοδοτεί, σε ερωτήματα: α) της Βουλής των Ελλήνων και της Προεδρίας της Κυβέρνησης, β) της Διοίκησης, που υπογράφονται από Υπουργό, Αναπληρωτή Υπουργό, Υφυπουργό, καθώς επίσης και από Γενικό, Ειδικό ή Υπηρεσιακό Γραμματέα, εφόσον οι τελευταίοι είναι ειδικά εξουσιοδοτημένοι προς τούτο και μόνο για θέματα της αρμοδιότητάς τους, γ) των ΝΠΔΔ και των Ανεξάρτητων Αρχών, των οποίων η νομική υποστήριξη ανήκει στο ΝΣΚ, που υπογράφονται από το κατά περίπτωση αρμόδιο όργανο διοίκησής τους, εφόσον αφορούν σε ζητήματα της αρμοδιότητάς τους, ενώ ερωτήματά τους, με γενικότερη σημασία υπογράφονται μόνο από τον αρμόδιο Υπουργό, δ) των Συντονιστών Αποκεντρωμένης Διοίκησης, οι οποίοι μπορούν να απευθύνουν, για θέματα της αρμοδιότητάς τους, τοπικού μόνο ενδιαφέροντος, ερωτήματα στις υπηρεσιακές μονάδες του ΝΣΚ, που λειτουργούν στην έδρα τους. Ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντος τίθενται υπόψη του αρμόδιου Υπουργείου, το οποίο, αν το κρίνει αναγκαίο, διατυπώνει σχετικό ερώτημα, και ε) των νομικών προσώπων των οποίων η νομική υποστήριξη δεν ανήκει στο ΝΣΚ, εφόσον τα ερωτήματα αυτά υποβάλλονται από τον εποπτεύοντα Υπουργό και

Σελ. 10

αφορούν σε θέματα άσκησης ελέγχου και εποπτείας του στο νομικό πρόσωπο ή είναι γενικότερης σημασίας.

Τα ερωτήματα της Διοίκησης πρέπει να διαλαμβάνουν πλήρη εξιστόρηση των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης και σαφή προσδιορισμό των προβληματισμών της Υπηρεσίας, για την έννοια και το περιεχόμενο συγκεκριμένων διατάξεων της νομοθεσίας, των οποίων ζητείται η ερμηνεία από το ΝΣΚ, προκειμένου η Διοίκηση να τις εφαρμόσει στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της. Τα ερωτήματα συνοδεύονται από τα σχετικά έγγραφα στοιχεία. Ερωτήματα μισθολογικού περιεχομένου ή ερωτήματα που αφορούν στην υπηρεσιακή κατάσταση του προσωπικού του Δημοσίου, συνοδεύονται υποχρεωτικά από τις απόψεις της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Οικονομικών και του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και από τις απόψεις του Υπουργείου Εσωτερικών, αντίστοιχα.

Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, έχοντας επίγνωση της σπουδαιότητας της συγκεκριμένης αρμοδιότητας για την εύρυθμη λειτουργία της Διοίκησης, αλλά και την ενδυνάμωση του Κράτους Δικαίου, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, θέσπισε διαδικασίες και κανόνες, ώστε το απώτατο χρονικό σημείο έκδοσης της γνωμοδότησής του να είναι το τρίμηνο, αφού, η παροχή γνωμοδότησης, για να εξυπηρετεί τον σκοπό της θα πρέπει να παρέχεται σε σύντομο χρόνο, να είναι επίκαιρη και να απαντά με σαφήνεια και ακρίβεια στα ερωτήματα της υπηρεσίας. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις όμως, το αρμόδιο όργανο μπορεί να ζητήσει την έκδοση κατεπείγουσας γνωμοδότησης. Η γνωμοδότηση του ΝΣΚ μετά την νόμιμη έκδοσή της και την αποδοχή της από το αρμόδιο όργανο, με επισημειωματική πράξη, αποτελεί δεσμευτική πράξη για τη Διοίκηση.

Από όλα τα παραπάνω δικαιολογείται και το κίνητρο για την ανάληψη της παρούσας εκδοτικής πρωτοβουλίας, αφού, από τις παρατιθέμενες στο βιβλίο γνωμοδοτήσεις αναδεικνύεται, κατά τη γνώμη μας, η σπουδαιότητα του γνωμοδοτικού έργου του ΝΣΚ, που διαχρονικά και σταθερά συμβάλλει στην ενίσχυση και στην εμπέδωση του Κράτους Δικαίου, εξασφαλίζει τη νομιμότητα των διοικητικών ενεργειών και γενικότερα την εφαρμογή της αρχής της νομιμότητας στη διοικητική δράση, συμβάλλει στη διαμόρφωση νόμιμων διοικητικών πρακτικών και γενικότερα «εκπαιδεύει» τη Διοίκηση να λειτουργεί μεν με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον, αλλά και με ευαισθησία απέναντι στον ιδιώτη και σεβασμό στο Σύνταγμα, το ενωσιακό δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Σελ. 11

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Θεματικές Κατηγορίες Γνωμοδοτήσεων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Γενικά θέματα

Γνωμοδότηση 21/2018 (Πλήρης Ολομέλεια)

Πρόεδρος: Μιχαήλ Απέσσος, Πρόεδρος ΝΣΚ

Εισηγητής: Δημήτριος Κατωπόδης, Πάρεδρος ΝΣΚ

Θέμα: Νομιμοποίηση δικηγόρων που φέρονται ότι εκπροσωπούν υπηκόους τρίτων χωρών στις συναλλαγές τους με τη Διοίκηση, όταν δεν υπάρχει ειδική νομοθετική ρύθμιση.

Ερώτημα: Αν υποχρεούνται οι αστυνομικές υπηρεσίες, όταν δεν υπάρχει ειδική νομοθετική πρόβλεψη περί του τρόπου αποδείξεως της πληρεξουσιότητας, να συναλλάσσονται με δικηγόρους που φέρονται ότι εκπροσωπούν υπηκόους τρίτων χωρών, βασιζόμενες απλά στην προφορική δήλωσή τους ότι εκπροσωπούν συγκεκριμένους εντολείς τους ή αν πρέπει να έχει παρασχεθεί σ’ αυτούς από τους εντολείς τους σχετικό έγγραφο, από το οποίο να αποδεικνύεται η πληρεξουσιότητά τους.

Κρίσιμες διατάξεις: άρθρα 713 ΑΚ, 26. 3, 28. 1, 3, 4 Ν 3907/2011, 1, 3, 36 Ν 4194/2013, 3, 4, 27, 30 Ν 2717/1999, 44 Ν 4375/2016.

Απάντηση: Στις διοικητικές υποθέσεις που αναφέρονται στο ερώτημα, υποχρεούνται οι αστυνομικές υπηρεσίες να συναλλάσσονται με τους δικηγόρους που εκπροσωπούν υπηκόους τρίτων χωρών, συμμορφούμενες, κατ’ αρχάς, με την ΔΙΣΚΠΟ/Φ.18/οικ. 11853 από 6 - 5 - 2009 εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών. Για την νομιμοποίηση του δικηγόρου αρκεί, στις περιπτώσεις που αναφέρονται στο ερώτημα, είτε η υπογραφή με τη σφραγίδα του δικηγόρου επί των αιτήσεων ή των διοικητικών προσφυγών, που συντάσσονται και κατατίθενται αρμοδίως για λογαριασμό του εντολέα του και υπό την ιδιότητα του πληρεξουσίου του τελευταίου, είτε, σε περίπτωση προσωπικής επαφής με τις ως άνω αρχές, για την παρακολούθηση διοικητικής υποθέσεως, η επίδειξη της δικηγορικής ταυτότητας του (από την οποία προκύπτουν το ονοματεπώνυμο και ο αριθμός μητρώου του δικηγορικού συλλόγου στον οποίο ανήκει), καθώς και η προφορική ή γραπτή δήλωσή του ότι είναι πληρεξούσιος του συγκεκριμένου εντολέα που αφορά η υπόθεση. (κατά πλειοψηφία)

Σημείωμα: Η παραπάνω γνωμοδότηση του ΝΣΚ εκδόθηκε με αφορμή σχετικό ερώτημα της Διοίκησης, που αφορούσε στον τρόπο διαχείρισης αρκετών διοικητικών υποθέσεων κατά τις οποίες ένας υπήκοος τρίτης χώρας εκπροσωπείται στις αστυνομικές

Σελ. 12

υπηρεσίες από πληρεξούσιο δικηγόρο. Στη μείζονα πρόταση του συλλογισμού του, το ΝΣΚ βρίσκεται σε σύμπλευση με τις ακολούθως μνημονευόμενες παρατηρήσεις: α) Μη ύπαρξη στον ΚΔΔιαδ αλλά ούτε και στον Κώδικα Δικηγόρων, οποιασδήποτε ρητής πρόβλεψης που να ορίζει τύπο για την παροχή πληρεξουσιότητας προς τον δικηγόρο. Η σχολιαζόμενη γνωμοδότηση εκκίνησε μεθοδολογικά από την ορθή αφετηρία, επισημαίνοντας εύστοχα ότι δεν υπάρχει απολύτως καμία de lege lata πρόβλεψη περί τηρήσεως προηγούμενου τύπου, προς το πρόσωπο του δικηγόρου για την εκπροσώπηση του εντολέα του. Πράγματι, ούτε στον ΚΔΔιαδ, αλλά ούτε και στον Κώδικα Δικηγόρων υπάρχει οποιασδήποτε συναφής expressis verbis αναφορά. β) Ορθή ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 713 επ. ΑΚ. Την ως άνω κρίση του, ενίσχυσε το ΝΣΚ, και με το επιχείρημα πως οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 8 και της παρ. 2 του άρθρου 9 του Ν 4251/2014, περί εκδόσεως αδειών διαμονής σε υπηκόους τρίτων χωρών, δεν μπορούν να τύχουν αναλογικής εφαρμογής στις περιπτώσεις που αναφέρονται στο ερώτημα, επικαλούμενο τόσο την τελολογική όσο και την ιστορική ερμηνεία των άνω διατάξεων. Εξάλλου, την εδώ προκρινόμενη άποψη, φαίνεται να στηρίζει και η ατομική γνωμοδότηση, με αριθμό 133/2020 σε ένα σχετικά παρεμφερές ζήτημα, ήτοι του τρόπου διαχείρισης αρκετών περιπτώσεων κατά τις οποίες ένας πολίτης εκπροσωπείται στις υπηρεσίες του ΟΠΕΚΑ από πληρεξούσιο δικηγόρο ή τρίτο πρόσωπο ιδιώτη. Αξίζει να αναφερθεί, εν προκειμένω, και η γνώμη της μειοψηφίας, σύμφωνα με την οποία, οι αστυνομικές αρχές, όταν συναλλάσσονται με δικηγόρους που εκπροσωπούν υπηκόους τρίτων χωρών, κατ’ εφαρμογή της νομοθεσίας περί μετανάστευσης και των παρανόμως διαμενόντων στο κράτος μέλος υπηκόων τρίτων χωρών (Ν 4251/2014, Ν 3907/2011 άρθρα 16 επ., Oδηγία 2008/115 κλπ.), οφείλουν να ζητούν απόδειξη της πληρεξουσιότητας αυτών, κατ’ ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 8 παρ. 2, του άρθρου 9 παρ. 2 και του άρθρου 33 παρ. 5 του Ν 4251/2014. Εν τέλει η ερμηνευτική προσέγγιση που επικράτησε στην Ολομέλεια του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους ικανοποιεί με τον πλέον πρόσφορο και κατάλληλο τρόπο την απαίτηση κάθε ενδιαφερόμενου για παροχή ουσιαστικής έννομης προστασίας.

Γνωμοδότηση: 34/2018 (Γ΄ Τμήμα)

Πρόεδρος: Βασιλική Δούσκα, Αντιπρόεδρος ΝΣΚ

Εισηγητής: Γεώργιος Σινάνης, Πάρεδρος ΝΣΚ

Θέμα: Ορισμός, από τον γονέα ή κηδεμόνα μαθητή/μαθήτριας νηπιαγωγείου, ως συνοδού του νηπίου για την ασφαλή προσέλευση και αποχώρησή του από το νηπιαγωγείο, ανηλίκου προσώπου (μαθητή δημοτικού σχολείου).

Ερώτημα: Εάν κατά την έννοια του άρθρου 18 κεφ. Α παρ. 1 του ΠΔ 79/2017 μπορεί να ορισθεί από τον γονέα ή κηδεμόνα μαθητή νηπιαγωγείου ότι η προσέλευση και αποχώρηση του μαθητή (νηπίου) προς και από το νηπιαγωγείο θα γίνεται συνοδεία ανήλικου μαθητή του δημοτικού σχολείου και σε αρνητική περίπτωση, σε ποιες ενέργειες θα πρέπει να προβεί το σχολείο εάν ο γονέας/κηδεμόνας αρνείται να συνοδεύει και να

Σελ. 13

παραλαμβάνει ο ίδιος ή άλλος ενήλικας το νήπιο από το νηπιαγωγείο και αυτό να παραλαμβάνεται από άλλον ανήλικο μαθητή.

Κρίσιμες διατάξεις: άρθρα 12 και 18 ΠΔ 79/2017 (Α΄ 109), 1510, 1511, 1518 και 1532 ΑΚ σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 127, 129, 130, 131, 134, 135, 136 και 137 ΑΚ.

Απάντηση: α) Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 18 κεφ. Α΄ παρ. 1 του ΠΔ 79/2017 δεν επιτρέπεται να ορισθεί, από γονέα ή κηδεμόνα μαθητή νηπιαγωγείου ότι, το πρόσωπο που θα συνοδεύει το νήπιο κατά την προσέλευση και αποχώρηση αυτού, προς και από το νηπιαγωγείο, θα είναι ανήλικος (μαθητής δημοτικού εν προκειμένω) (ομόφωνα). β) Εφόσον ο γονέας αρνείται να συνοδεύει και να παραλαμβάνει ο ίδιος ή άλλος ενήλικας, το νήπιο από το νηπιαγωγείο και αυτό συνοδεύεται και παραλαμβάνεται από ανήλικο μαθητή, πρέπει να ενημερωθούν οι αρμόδιες Αστυνομικές και Εισαγγελικές Αρχές, προς αποτροπή κινδύνων και προκειμένου να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1532 του ΑΚ και να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα για την ασφαλή προσέλευση και αποχώρηση του νηπίου (ομόφωνα).

Σημείωμα: Σύμφωνα με το ιστορικό της υπόθεσης, πριν την υποβολή του σχετικού ερωτήματος, η Διεύθυνση του νηπιαγωγείου προσπαθώντας να διασφαλίσει την ασφάλεια του νηπίου (το οποίο μετά από υπεύθυνη δήλωση των γονέων του συνοδευόταν κατά την προσέλευση και αποχώρηση από το νηπιαγωγείο από τον ανήλικο αδελφό του, ηλικίας 11 ετών, μαθητή του Δημοτικού Σχολείου) είχε απευθυνθεί στον αρμόδιο Εισαγγελέα Πρωτοδικών (από τον οποίο δεν ασκήθηκε ποινική δίωξη σε βάρος των γονέων διότι δεν διαπιστώθηκε η διάπραξη ποινικού αδικήματος) όσο και στην Ανεξάρτητη Αρχή του Συνηγόρου του Πολίτη, που σε σχετικό έγγραφο ανέφερε ότι δεν ήταν δυνατόν να αποκλεισθεί η παραλαβή του νηπίου από τον μεγαλύτερο αδελφό του (υπό την προϋπόθεση υπογραφής υπεύθυνης δήλωσης των γονέων), ενώ σε κάθε περίπτωση το νηπιαγωγείο δεν έχει υποχρέωση αποδοχής της σχετικής δήλωσης εάν, κατά την στάθμιση της ηλικίας και της ωριμότητας του παραλαμβάνοντος, διαπιστωθούν λόγοι που θέτουν σε διακινδύνευση την ασφάλεια της ζωής και τη σωματική ακεραιότητα του νηπίου.

Με την ανωτέρω γνωμοδότηση επιτυγχάνεται να καλυφθεί το κενό που διαφαίνεται ότι παρουσιάζει η διάταξη του άρθρου 18 κεφ. Α΄ παρ. 1 του ΠΔ 79/2017, καθώς πουθενά σε αυτή δεν προβλέπεται ειδικότερα εάν τα πρόσωπα που ορίζουν οι γονείς ή κηδεμόνες ως συνοδούς θα είναι ενήλικες ή επιτρέπονται και ανήλικοι, με αποτέλεσμα να τίθεται το κρίσιμο ζήτημα εάν ανήλικος μπορεί να συνοδεύει το νήπιο και αν υφίσταται διακινδύνευση του νηπίου εξ αυτής της αιτίας. Περαιτέρω, καθορίζεται το πλαίσιο των καθηκόντων και δικαιωμάτων των γονέων κατά την ενάσκηση του λειτουργικού δικαιώματος της γονικής μέριμνας κατά τα άρθρα 1510, 1511, 1512 και 1514 ΑΚ, στα οποία περιλαμβάνεται η επιμέλεια του προσώπου του ανηλίκου τέκνου, η διοίκηση της περιουσίας και η εκπροσώπησή του σε κάθε υπόθεση (ΑΠ 245/2020). Επίσης, παρατηρείται ορθή ερμηνεία και εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 1532 ΑΚ σε περίπτωση παραβίασης, εκ μέρους των γονέων του ανηλίκου, των καθηκόντων που επιβάλλει το λειτούργημά τους με εκτενή περιπτωσιολογία στην οποία περιλαμβάνεται

Σελ. 14

και η αδράνεια των γονέων για τη λήψη μέτρων υπέρ του ανηλίκου όπου είναι αυτή αναγκαία για το συμφέρον του.

Η σχολιαζόμενη γνωμοδότηση παρουσιάζει ενδιαφέρον, διότι:

α) Η πιο πάνω διάταξη του άρθρου 18 ερμηνεύεται στο πνεύμα και στο πλαίσιο των διατάξεων του ίδιου ΠΔ και σύμφωνα με τον σκοπό του νομοθέτη, που είναι η ασφαλής προσέλευση και αποχώρηση των νηπίων από και προς το νηπιαγωγείο (η σχετική διατύπωση για την ασφάλεια των νηπίων αναγράφεται τουλάχιστον δύο φορές στην ίδια διάταξη) και μάλιστα χωρίς να παρατηρείται προσκόλληση στη γραμματική διατύπωση αυτής, που επιτρέπει καταρχάς τη συνοδεία από πρόσωπο ανεξαρτήτως ηλικίας.

β) Για την υπαγωγή των πραγματικών περιστατικών στη διάταξη αυτή λήφθηκαν υπόψη οι διατάξεις των άρθρων που ρυθμίζουν τη γονική μέριμνα και τις συνέπειες λόγω κακής άσκησης αυτής, συνδυαστικά προς τις διατάξεις για την έκταση της δικαιοπρακτικής ικανότητας των ανηλίκων. Δηλαδή δεν λήφθηκε υπόψη μόνο η διασφάλιση του συμφέροντος του νηπίου προς αποφυγή διακινδύνευσής του λόγω της συνοδείας του από τον ανήλικο αδελφό του, αλλά περαιτέρω εάν η ανάθεση της συνοδείας του νηπίου στον ανήλικο μαθητή Δημοτικού εξέρχεται των ορίων της δικαιοπρακτικής ικανότητας του τελευταίου στο πλαίσιο των παραπάνω διατάξεων και ως εκ τούτου θεωρείται άκυρη.

γ) Δεν εμμένει στη γραμματική διατύπωση της εξεταζόμενης διάταξης του άρθρου 18 του ΠΔ 79/2017, όπως έπραξαν οι Αρχές στις οποίες απευθύνθηκε αρχικά η Διεύθυνση του νηπιαγωγείου, αλλά αντίθετα σταθμίζοντας τους κινδύνους που ελλοχεύουν στην εξεταζόμενη περίπτωση με βάση τα πραγματικά περιστατικά που λήφθηκαν υπόψη, προβαίνει στην ως άνω απάντηση διατυπώνοντας και την υπόδειξη προς τη Διοίκηση ότι, προς διαφύλαξη του συμφέροντος του νηπίου και προς αποτροπή κινδύνων για την ασφάλειά του, σε περίπτωση που συνεχισθεί η συνοδεία του από ανήλικο πρόσωπο, θα πρέπει να ενημερωθούν οι αρμόδιες εισαγγελικές και αστυνομικές αρχές για τις δέουσες ενέργειες κατ’ άρθρο 1532 ΑΚ.

δ) Επιλύει ένα ζήτημα μείζονος ενδιαφέροντος, καθώς αφορά ευρύτερο κύκλο προσώπων σε όλη την επικράτεια με δεδομένο ότι μεγάλος αριθμός νηπίων έχουν αδέλφια που φοιτούν σε Δημοτικό Σχολείο και πιθανόν να είχε δημιουργηθεί παρόμοιο πρόβλημα και σε περισσότερα νηπιαγωγεία, έως την έκδοση της γνωμοδότησης αυτής.

Γνωμοδότηση 131/2018 (Τμήμα Δ΄)

Πρόεδρος: Χρυσαφούλα Αυγερινού, Αντιπρόεδρος ΝΣΚ

Εισηγήτρια: Αικατερίνη Χουρμούζη, Πάρεδρος ΝΣΚ

Θέμα: Παροχή σε πολίτη τρίτης χώρας, κατόχου άδειας διαμονής για συγκεκριμένη επενδυτική δραστηριότητα που περιλαμβάνει την εκμίσθωση θαλασσίων μέσων αναψυχής, του δικαιώματος πρόσβασης στη δραστηριότητα αυτή – Αρμοδιότητα

Σελ. 15

λιμενικής αρχής, προκειμένου να ελέγξει, κατά τον λόγο της δικής της αρμοδιότητας, αν συντρέχουν οι λοιπές προϋποθέσεις χορήγησης της σχετικής άδειας.

Ερώτημα: α. Ισχύοντος του Ν 4251/2014 (Α’ 80), συμπληρώνονται οι διατάξεις του άρθρου 33 του με αριθμό 20 Γενικού Κανονισμού Λιμένων (και πλέον οι διατάξεις του εφαρμόζονται και σε πολίτες τρίτων χωρών, που επιθυμούν να ασκήσουν τη δραστηριότητα του εκμισθωτή θαλασσίων μέσων αναψυχής, εφόσον έχουν νόμιμο δικαίωμα διαμονής στην Ελλάδα για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα) ή εξακολουθούν να ισχύουν ως έχουν, ως ειδικότερες;

β. Σε περίπτωση που οι διατάξεις του με αριθμό 20 Γενικού Κανονισμού Λιμένων εφαρμόζονται πλέον και σε πολίτες τρίτων χωρών που επιθυμούν να ασκήσουν τη δραστηριότητα του εκμισθωτή θαλασσίων μέσων αναψυχής, η Λιμενική Αρχή, ασκώντας την αστυνομική αρμοδιότητά της για χορήγηση αδειών εκμίσθωσης θαλασσίων μέσων αναψυχής (σύμφωνα με το άρθρο 22 του ως άνω Κανονισμού), δύναται να κρίνει διαφορετικά σε σχέση με την, αρμόδια για την έκδοση της άδειας διαμονής, Διεύθυνση Μεταναστευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και, σε κάθε περίπτωση, σε ποιο στάδιο της συνολικής διαδικασίας χορήγησης άδειας διαμονής εξετάζεται από τη Λιμενική Αρχή η αίτηση χορήγησης άδειας εκμίσθωσης θαλασσίων μέσων αναψυχής;

Κρίσιμες διατάξεις: Άρθρα 141 και 156 του ΝΔ187/1973, 24, 25, 26 και 27 του Ν 1892/1990, 2 παρ. 1 και 5 και 34 του Ν 2971/2001, 122 και 33 του υπ’ αριθμ. 20 Γενικού Κανονισμού Λιμένα του Αρχηγού Λιμενικού Σώματος, 1 - 3 της υπ’ αριθμ. 513.12/13/1183/2013 κυα Υπουργών Οικονομικών–Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης–Ναυτιλίας και Αιγαίου, 1, 7, 8, 16, 21 και 136 του Ν 4251/2014, 1, 2, 3 και 5 της κυα με αριθμό οικ. 53969/2014 των Υφυπουργών Εσωτερικών και Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και το άρθρο 1 της κυα με αριθμό οικ. 30825/2014 των Υπουργών Εξωτερικών και Εσωτερικών.

Απάντηση: Η άδεια διαμονής που χορηγήθηκε σε πολίτη τρίτης χώρας από την αρμόδια, κατά τον Ν 4251/2014, υπηρεσία (ήδη Δ/νση Μεταναστευτικής Πολιτικής του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, σύμφωνα με την παρ. 1 άρθρου 3 του ΠΔ 123/2016) για συγκεκριμένη επενδυτική δραστηριότητα, που περιλαμβάνει την εκμίσθωση θαλασσίων μέσων αναψυχής, παρέχει στον αδειούχο δικαίωμα πρόσβασης στη δραστηριότητα αυτή και αποτελεί προϋπόθεση για να επιληφθεί, περαιτέρω, η αρμόδια λιμενική αρχή, προκειμένου να ελέγξει, κατά τον λόγο της δικής της αρμοδιότητας, αν συντρέχουν οι λοιπές προϋποθέσεις χορήγησης της σχετικής άδειας. Η λιμενική αρχή δεν μπορεί να κρίνει διαφορετικά και να αρνηθεί να χορηγήσει την άδεια, με μόνη αιτιολογία ότι ο αιτών δεν είναι Έλληνας πολίτης ή πολίτης Ε.Ε. ή της Ε.Ζ.Ε.Σ.

Σημείωμα: Με τη γνωμοδότηση αυτή, το ΝΣΚ αποφαίνεται ότι η σχέση μεταξύ του άρθρου 16 του Ν 4251/2014 και των άρθρων 22 και 33 του Γενικού Κανονισμού Λιμένων με αριθμό 20 δεν είναι ανταγωνιστική/συγκρουσιακή, αλλά συμπληρωματική. Ειδικότερα, το άρθρο 16 του Ν 4251/2014 προσδιορίζει τις προϋποθέσεις και τη διαδικα-

Σελ. 16

σία για τη χορήγηση άδειας διαμονής για συγκεκριμένη επενδυτική δραστηριότητα σε πολίτη τρίτης χώρας. Μια τέτοια δραστηριότητα μπορεί να είναι, μεταξύ άλλων, και η εκμίσθωση θαλασσίων μέσων αναψυχής. Με τη χορήγηση αυτής της άδειας διαμονής, ο πολίτης τρίτης χώρας αποκτά μόνο το δικαίωμα πρόσβασης στην εν λόγω δραστηριότητα. Δεν δύναται, δηλαδή, να την ασκήσει ipso facto με την απόκτηση της εν λόγω άδειας διαμονής, αλλά «εφόσον βεβαίως πληρούνται και οι λοιπές νόμιμες προϋποθέσεις» (σκ. 23) μεταξύ άλλων και των άρθρων 22 και 33 του Γενικού Κανονισμού Λιμένων με αριθμό 20, με τις οποίες προσδιορίζονται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για τη χορήγηση άδειας εκμίσθωσης θαλασσίων μέσων αναψυχής σε ημεδαπούς και πολίτες κρατών μελών της Ε.Ε. και της Ε.Ζ.Ε.Σ.

Εν ολίγοις, η χορήγηση της άδειας διαμονής για συγκεκριμένη επενδυτική δραστηριότητα του άρθρου 16 του Ν 4251/2014 αποτελεί προαπαιτούμενο και προϋπόθεση για τον έλεγχο της συνδρομής των προϋποθέσεων των άρθρων 22 και 33 του Γενικού Κανονισμού Λιμένων με αριθμό 20 για τη χορήγηση της άδειας εκμίσθωσης θαλασσίων μέσων αναψυχής.

Εντούτοις, ζήτημα τίθεται από τη στιγμή που, ενώ ο Ν 4251/2014 δίνει το δικαίωμα πρόσβασης στην επενδυτική δραστηριότητα της εκμίσθωσης θαλασσίων μέσων αναψυχής σε πολίτη τρίτης χώρας, ο με αριθμό 20 Γενικός Κανονισμός Λιμένων δεν χορηγεί τέτοιες άδειες εκμίσθωσης σε πολίτες τρίτης χώρας, αλλά μόνο σε ημεδαπούς, ή πολίτες της Ε.Ε. ή της Ε.Ζ.Ε.Σ.

Το ΝΣΚ έκρινε ότι βάσει:

- της αρχής της νομιμότητας, «η οποία επιβάλλει τη μη αμφισβήτηση του κύρους πράξεων που εκδόθηκαν από άλλες υπηρεσίες κατά τον λόγο της αρμοδιότητάς τους» (σκ. 25),

- της τελολογικής ερμηνείας, σύμφωνα με την οποία «με τις διατάξεις του άρθρου 16 παρ. Α1 του Ν 4251/2014 επιδιώκεται […] η άρση όλων των γραφειοκρατικών εμποδίων και η ταχεία διαδικασία των προαπαιτούμενων για την υλοποίηση των επενδύσεων που προάγουν το συμφέρον της εθνικής οικονομίας με την ουσιώδη συνεισφορά των υπηρεσιών μετανάστευσης και η τόνωση της οικονομίας της χώρας με την εισαγωγή κεφαλαίων για επενδύσεις» (σκ. 22) και κατά συνέπεια το αρμόδιο για τον έλεγχο της συνδρομής των προϋποθέσεων των άρθρων 22 και 33 του με αριθμό 20 Γενικού Κανονισμού Λιμένων, δεν δύναται να αρνηθεί τη χορήγηση της άδειας εκμίσθωσης θαλασσίων μέσων αναψυχής, με την αιτιολογία ότι ο αιτών δεν είναι ημεδαπός ή πολίτης της Ε.Ε. ή της Ε.Ζ.Ε.Σ.

Γνωμοδότηση 201/2018 (Τμήμα Ε’)

Πρόεδρος: Μεταξία Ανδροβιτσανέα, Αντιπρόεδρος ΝΣΚ

Εισηγητής: Δημήτριος Καμάρης, Πάρεδρος ΝΣΚ

Θέμα: Θέματα τα οποία ανακύπτουν κατά την καταχώριση ληξιαρχικών πράξεων γεννήσεως τέκνων, οι οποίες συντάχθηκαν κατά την παρ. 2 του άρθρου 42 του Ν 344/1976.

Σελ. 17

Ερώτημα: α) Εάν επιτρέπεται η μερική καταχώριση (μεταγραφή) μόνον των στοιχείων εκείνων ληξιαρχικής πράξης γέννησης επιχώριας αλλοδαπής αρχής, τα οποία συμφωνούν με το ημεδαπό δίκαιο, κατά παράλειψη εκείνων που αντίκεινται στην ελληνική έννομη τάξη και, ειδικότερα, κατά παράλειψη: αα) του δηλωθέντος και εγγραφόμενου στην πράξη αλλοδαπού προσώπου, ως γονέα του νεογνού, όμοιου φύλου με τη δηλωθείσα και εγγραφόμενη μητέρα του νεογνού, ελληνικής ιθαγένειας και ββ) του δηλωθέντος και αναγραφόμενου επωνύμου του νεογνού κατά το μέρος που στο επώνυμο της μητέρας του προστίθεται και το επώνυμο της γυναίκας που αναγράφεται στη ληξιαρχική πράξη ως γονέας του και η οποία είχε συνάψει με τη μητέρα του νεογνού γάμο που ως γάμος ομόφυλων αναγνωρίζεται ως έγκυρος κατά το β) Εάν επιτρέπεται η καταχώριση (μεταγραφή) και με ποια στοιχεία ληξιαρχικής πράξης γέννησης επιχώριας αλλοδαπής αρχής, στην οποία έχει δηλωθεί και εγγράφεται: αα) ως γονέας του νεογνού, το οποίο αποκτήθηκε με μέθοδο τεχνικά υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, παράλληλα με τη δηλωθείσα και εγγραφείσα ελληνικής ιθαγένειας μητέρα του, η Ελληνίδα σύντροφος της τελευταίας, με την οποία είχε συνάψει σύμφωνο συμβίωσης κατά το ελληνικό δίκαιο και γάμο στη χώρα της αρχής που συνέταξε την πράξη, κατά το δίκαιο της οποίας αναγνωρίζεται ως έγκυρος ο γάμος ομόφυλων και ββ) ως επώνυμο του νεογνού, όχι το επώνυμο της μητέρας του, αλλά το επώνυμο της Ελληνίδας που έχει δηλωθεί και εγγράφεται ως γονέας του νεογνού.

γ) Εάν επιτρέπεται η καταχώριση (μεταγραφή) ληξιαρχικής πράξης γέννησης που εκδόθηκε από αλλοδαπή επιχώρια αρχή και συντάχθηκε για δήλωση γεννήσεως διδύμων νεογνών με τη μέθοδο της παρένθετης μητρότητας από κυοφόρο υπήκοο του κράτους της επιχώριας αλλοδαπής αρχής και στην οποία (ληξιαρχική πράξη) εγγράφεται ως γονέας ο Έλληνας υπήκοος που επιθυμούσε να αποκτήσει τέκνα και ήλθε σε συμφωνία με την κυοφόρο, χωρίς να αναγράφεται στην πράξη αυτή ο άλλος γονέας (μητέρα) των νεογνών και

δ) Εάν επιτρέπεται η καταχώριση (μεταγραφή) ληξιαρχικής πράξης γέννησης που εκδόθηκε από επιχώρια αλλοδαπή αρχή για δήλωση γεννήσεως νεογνού με τη μέθοδο της παρένθετης μητρότητας από κυοφόρο υπήκοο του κράτους της επιχώριας αλλοδαπής αρχής με γαμέτες τρίτου άνδρα και στην οποία (ληξιαρχική πράξη) εγγράφεται ως γονέας ο Έλληνας υπήκοος που επιθυμούσε να αποκτήσει τέκνα και ήλθε σε συμφωνία με την κυοφόρο, χωρίς να αναγράφεται στην πράξη αυτή ο άλλος γονέας (μητέρα) του νεογνού.

Κρίσιμες διατάξεις: άρθρα 42.2, 43, 47 Ν 344/1976, 8 Ν 3089/2002, 7 και 9 ΠΔ 141/2017, 782 ΚΠολΔ, 6.2 Ν 4335/2015, 13,14,17,19,33,1350,1367,1372,1456,1457 και 1506 ΑΚ.

Απάντηση: α) Η πράξη που συντάχθηκε κατά την παρ. 2 του άρθρου 42 του Ν 344/1976 για τη δηλωθείσα γέννηση νεογνού από Ελληνίδα υπήκοο, είναι, ως προς την ελληνική έννομη τάξη, εσφαλμένη κατά το μέρος που εγγράφει ως γονέα του νεογνού ομόφυλη αλλοδαπή υπήκοο, με την οποία η Ελληνίδα μητέρα του νεογνού είχε συνάψει έγκυρο γάμο κατά το δίκαιο του κράτους της επιχώριας αρχής και ως επώνυμο του νεογνού

Σελ. 18

το συνδυασμό του επώνυμου της Ελληνίδας μητέρας του και της αλλοδαπής. Το Τμήμα του Ειδικού Ληξιαρχείου οφείλει να καταχωρίσει την πράξη, εφόσον πληροί τα τυπικά στοιχεία συντάξεως της και, στα πλαίσια της αρμοδιότητας του για διόρθωση των εσφαλμένων ληξιαρχικών πράξεων, οφείλει να γνωστοποιήσει στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών τις εσφαλμένες εγγραφές, ώστε να κινηθεί από την Εισαγγελία Πρωτοδικών η κατά νόμο προβλεπόμενη διαδικασία εκδόσεως τελεσιδίκου δικαστικής αποφάσεως κατά το άρθρο 782 ΚΠολΔ για τη διόρθωση της πράξεως. (κατά πλειοψηφία).

β) Η πράξη που συντάχθηκε κατά την παρ. 2 του άρθρου 42 του Ν 344/1976 για τη δηλωθείσα γέννηση νεογνού από Ελληνίδα υπήκοο είναι, ως προς την ελληνική έννομη τάξη, εσφαλμένη κατά το μέρος που εγγράφει ως γονέα του νεογνού και ομόφυλη Ελληνίδα υπήκοο και ως επώνυμο αυτού το επώνυμο της τελευταίας, με την οποία η μητέρα του νεογνού είχε συνάψει έγκυρο γάμο κατά το δίκαιο του κράτους της επιχώριας αρχής και έγκυρο σύμφωνο συμβίωσης κατά το ημεδαπό δίκαιο. Το Τμήμα του Ειδικού Ληξιαρχείου οφείλει να καταχωρίσει την πράξη, εφόσον πληροί τα τυπικά στοιχεία συντάξεως της και, στα πλαίσια της αρμοδιότητας του για διόρθωση των εσφαλμένων ληξιαρχικών πράξεων, οφείλει να γνωστοποιήσει στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών τις εσφαλμένες εγγραφές, ώστε να κινηθεί από την Εισαγγελία Πρωτοδικών η κατά νόμο προβλεπόμενη διαδικασία εκδόσεως τελεσιδίκου δικαστικής αποφάσεως κατά το άρθρο 782 ΚΠολΔ για τη διόρθωση της πράξεως. (κατά πλειοψηφία).

γ) Το Τμήμα του Ειδικού Ληξιαρχείου στερείται αρμοδιότητας για την καταχώριση πράξεων που συντάχθηκαν κατά την παρ. 2 του άρθρου 42 του Ν 344/1976 για τη δηλωθείσα γέννηση νεογνών με τη μέθοδο της παρένθετης μητρότητας από κυοφόρους υπηκόους κρατών των αλλοδαπών επιχωρίων αρχών και στις οποίες εγγράφονται ως γονείς οι Έλληνες υπήκοοι που ήλθαν σε συμφωνία με τις κυοφόρους, όταν προκύπτει ότι τα πρόσωπα που ήρθαν σε συμφωνία για την παρένθετη μητρότητα δεν είχαν ούτε κατοικία, ούτε προσωρινή διαμονή στην Ελλάδα, εφόσον δεν θεμελιώνεται ελληνική υπηκοότητα των νεογνών για την γέννηση των οποίων συντάχθηκαν οι πράξεις. (ομόφωνα).

Σημείωμα: Η σχολιαζόμενη γνωμοδότηση που εκδόθηκε το 2018, με αφορμή ερωτήματα που τέθηκαν σχετικά με τη μεταγραφή αλλοδαπών ληξιαρχικών πράξεων γέννησης παιδιών ομόφυλων ζευγαριών, θίγει ένα μείζονος κοινωνικού και νομικού ενδιαφέροντος ζήτημα, αυτό της αναγνώρισης στην ημεδαπή έννομη τάξη της προσωπικής κατάστασης και των εννόμων σχέσεων που έχουν διαμορφωθεί σε αλλοδαπή έννομη τάξη. Ειδικότερα, το άνω ζήτημα, εισήλθε στη σφαίρα εξετάσεως του ΝΣΚ, μέσω της άρνησης του Τμήματος Ειδικού Ληξιαρχείου, κατά την ενάσκηση του προβλεπόμενου από το άρθρο 43 του Ν 344/1976 (Α’ 143) ελέγχου των προς καταχώριση πράξεων, να καταχωρίσει υποβληθείσες ληξιαρχικές πράξεις, που συντάχθηκαν από επιχώρια αλλοδαπή αρχή κατά την παρ. 2 του άρθρου 42 του Ν 344/1976, στις ακόλουθες δύο περιπτώσεις: Στην πρώτη, στην προς καταχώριση πράξη, που εκδόθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο από τον Δήμο Γλασκώβης, βεβαιώνεται η γέννηση νεογνού στην πόλη της Γλασκώβης από Ελληνίδα μητέρα, κάτοικο Μεγάλης Βρετανίας και εγγράφεται ως γονέας του νεογνού, όχι μόνον η Ελληνίδα μητέρα του, αλλά και αλλοδαπή υπήκοος,

Σελ. 19

δηλαδή πρόσωπο ιδίου φύλου με τη μητέρα, με το οποίο η τελευταία είχε συνάψει έγκυρο γάμο κατά το δίκαιο του τόπου τελέσεως και ως επώνυμο του νεογνού αυτό που προέκυπτε από τον συνδυασμό των επωνύμων της μητέρας του και της αλλοδαπής που εγγράφεται ως γονέας του. Στη δεύτερη περίπτωση, στην προς καταχώριση πράξη, που εκδόθηκε από το ληξιαρχείο της πόλης Γουεστμίνστερ του Ηνωμένου Βασιλείου, βεβαιώνεται η γέννηση νεογνού στην πόλη του Γουεστμίνστερ από Ελληνίδα μητέρα, κάτοικο Μεγάλης Βρετανίας, το οποίο, κατά το ιστορικό του ερωτήματος, αποκτήθηκε με μέθοδο τεχνικά υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, στην οποία υποβλήθηκε η μητέρα του νεογνού στη Βαρκελώνη της Ισπανίας. Στην ίδια πράξη εγγράφεται ως γονέας του νεογνού, όχι μόνον η Ελληνίδα μητέρα του, αλλά και η Ελληνίδα υπήκοος, με την οποία η μητέρα του νεογνού είχε συνάψει έγκυρο γάμο κατά το δίκαιο του τόπου τελέσεως, αλλά και έγκυρο κατά το ελληνικό δίκαιο σύμφωνο συμβίωσης και η οποία είχε συναινέσει στην απόκτηση του τέκνου με τη μέθοδο της τεχνικά υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και ως επώνυμο του νεογνού το επώνυμο της Ελληνίδας συντρόφου της μητέρας του. Ακολούθως, απασχόλησαν το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, τα ακόλουθα περιστατικά, μέσω της υποβολής τους από υπηρεσιακές μονάδες του Υπουργείου Εξωτερικών προς την ερωτώσα υπηρεσία προς παροχή διευκρινίσεων ως προς την αντιμετώπιση τους από τις κατά τόπους αρμόδιες προξενικές αρχές στα πλαίσια της ασκήσεως των αρμοδιοτήτων τους σχετικά με τη δήλωση ληξιαρχικών γεγονότων προς αυτές.

Στην πρώτη περίπτωση, στην προς καταχώριση πράξη (ληξιαρχική πράξη Μουμπάι Ινδίας) βεβαιώνεται η γέννηση δίδυμων νεογνών, τα οποία, κατά το ιστορικό των εγγράφων, αποκτήθηκαν με παρένθετη μητρότητα και εγγράφεται ως πατέρας των νεογνών Έλληνας υπήκοος που ήλθε σε συμφωνία με την κυοφόρο, υπήκοο Ινδίας, χωρίς να αναγράφεται στην πράξη αυτή και ο άλλος γονέας (μητέρα) των νεογνών. Στη δεύτερη περίπτωση, βεβαιώνεται η γέννηση νεογνού, το οποίο, κατά το ιστορικό των εγγράφων, αποκτήθηκε με παρένθετη μητρότητα και εγγράφεται σ’ αυτήν ως πατέρας του νεογνού, Έλληνας υπήκοος που ήλθε σε συμφωνία με την κυοφόρο, υπήκοο Μεξικού, χωρίς να αναγράφεται στην πράξη αυτή και ο άλλος γονέας (μητέρα) του νεογνού, ενώ δεν προέκυπτε εάν κατά την εξωσωματική γονιμοποίηση χρησιμοποιήθηκε γενετικό υλικό του ιδίου ή τρίτου.

Το ΝΣΚ ακολουθεί την εξής συλλογιστική πορεία: Εκκινεί από τη διαπίστωση ότι επί του παρόντος αποκλείεται ρητά η δημιουργία γονεϊκών σχέσεων από ομόφυλα ζευγάρια σε κάθε μορφής συμβίωση (με σύμφωνο ή ελεύθερη), είτε με μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, είτε με την υιοθεσία από κοινού (άρθρο 1545 ΑΚ), είτε με την υιοθεσία από τον ένα ομόφυλο σύντροφο των τέκνων του άλλου (1562 ΑΚ). Σε συνέχεια αυτής της διαπίστωσης, με άψογη τεκμηρίωση, προχωρεί η γνωμοδότηση στην κρίση ότι η σχετική νομοθετική επιλογή απηχεί τις κρατούσες στην Ελλάδα θεμελιώδεις αντιλήψεις ως προς την ανατροφή των παιδιών από γονείς διαφορετικού φύλου σε κάθε προβλεπόμενη μορφή οικογενειακής συμβίωσης (γάμο, συμβίωση με σύμφωνο ή μη). Και τέλος, καταλήγει η γνωμοδότηση στο συμπέρασμα ότι τυχόν προκρινόμενη

Σελ. 20

από το εφαρμοστέο αλλοδαπό δίκαιο ρύθμιση που αναγνωρίζει γάμο μεταξύ ομοφύλων με δικαίωμα απόκτησης κοινών τέκνων, είτε με μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, είτε με υιοθεσία, θα προσέκρουε στην κρατούσα στην Ελλάδα θεμελιώδη αντίληψη της ανατροφής των παιδιών σε κάθε μορφής οικογενειακή συμβίωση από γονείς διαφορετικού φύλου. Πρόκειται στην πραγματικότητα για τρεις επιμέρους παραδοχές που και ουσιαστικά ορθές είναι και συνδέονται λογικά μεταξύ τους. Οι σχετικές αιτιολογίες της γνωμοδότησης, βρίσκουν έρεισμα στον νόμο και την κρατούσα νομολογία (Ολ.ΑΠ 1428/2017, ΣτΕ 2003/2018), ενώ η σχολιαζόμενη γνωμοδότηση έρχεται να προστεθεί στην σωστή ερμηνεία της διάταξης του άρθρου 33 ΑΚ που σιγά - σιγά παγιώνεται στη σχετική νομολογία των Ελληνικών Δικαστηρίων (Ολ.ΑΠ 14/2015, 9/2016, 17/2008). Να σημειωθεί, δε, ότι λίγο πριν την έκδοση της ανωτέρω γνωμοδότησης, είχε δημοσιευθεί ο Ν 4538/2018, ο οποίος διεύρυνε μεν το πλαίσιο του θεσμού της αναδοχής ανηλίκων ώστε να γίνονται ανάδοχοι γονείς και ομόφυλα ζευγάρια που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, ωστόσο δεν επέκτεινε και τον θεσμό της υιοθεσίας ανηλίκων και για τα ανωτέρω ζευγάρια. Ως εκ τούτου, δεν αλλοιώθηκε η πάγια θέση του νομοθέτη, όσον αφορά τη θέση των παιδιών στην οικογένεια και τη θεμελίωση γονεϊκών σχέσεων εντός των προβλεπόμενων σ’ αυτό νομικών μορφών συμβίωσης από ετερόφυλα ζευγάρια, διότι ο θεσμός της ανάδοχης οικογένειας ( ΠΔ 86/2009) εξυπηρετεί μεν σύγχρονες και επιτακτικές κοινωνικές ανάγκες, διαφέρει όμως από τον θεσμό της υιοθεσίας, κατά τον οποίο αλλάζει πλήρως η νομική κατάσταση του ανηλίκου και το παιδί αποξενώνεται πλήρως νομικά από την φυσική του οικογένεια. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, γνωµοδότησε το ΝΣΚ, κατά πλειοψηφία, ότι τα νεογνά στις εξεταζόµενες δύο περιπτώσεις θα πρέπει να εγγραφούν στα βιβλία του Ειδικού Ληξιαρχείου ως τέκνα µόνο των μητέρων τους, εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό την αναγνώριση του οικογενειακού δεσμού του παιδιού με τη μητέρα που το γέννησε από το δίκαιό της και κατοχυρώνοντας την ελληνική ιθαγένειά του. Όσον αφορά, τέλος, στις περιπτώσεις των τρίτου και τέταρτου των ερωτημάτων, το ΝΣΚ, υπό το φως της ρύθμισης του άρθρου 8 του Ν 3089/2002, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 17 Ν 4272/2014, σύμφωνα με το οποίο, η δυνατότητα προσφυγής στη μέθοδο της παρένθετης μητρότητας περιορίζεται στις γυναίκες που έχουν τη μόνιμη κατοικία ή προσωρινή διαμονή τους στην Ελλάδα (ημεδαπές και αλλοδαπές) κατά την άσκηση της αίτησης, διαπίστωσε ομόφωνα την αναρμοδιότητα του Τμήματος του Ειδικού Ληξιαρχείου.

Γνωμοδότηση 105/2019 (Γ΄ Τμήμα)

Πρόεδρος: Ευγενία Βελώνη, Αντιπρόεδρος ΝΣΚ

Εισηγήτρια: Θεοδώρα Καραχάλιου, Πάρεδρος ΝΣΚ

Θέμα: Αρμοδιότητα συντήρησης του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ).

Ερώτημα: Η αρμοδιότητα συντήρησης της ΝΕΟ 90 (Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης, Β.Ο.ΑΚ) σύμφωνα με τα άρθρα 6 και 7 του Ν 3481/2006 ανήκει στην Περιφέρεια Κρή-

Σελ. 21

της και, σε περίπτωση αρνητικής απάντησης, ποιος είναι αρμόδιος φορέας για την άσκηση της συγκεκριμένης αρμοδιότητας;

Κρίσιμες διατάξεις: Άρθρα 1, 2 και 5 του Ν 3155/1955, 2 του ΠΔ 71/1993, 1 του ΠΔ 347/1993, 1, 2, 5, 6 του Ν 2503/1997, 1 του ΠΔ 208/2000, 7 του Ν 3481/2006, 3, 186, 282 και 286 του Ν 3852/2010, 3 του Ν 4138/2013, 22 παρ. 1 του Ν 4519/2018, η υπ’ αριθ. 1692/96/ΕΕ απόφαση της 23ης Ιουλίου 1996 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, βδ 9/20.08.1955.

Απάντηση: Η αρμοδιότητα συντήρησης του οδικού δικτύου του Β.Ο.ΑΚ ανήκει στην Περιφέρεια Κρήτης και στις οικείες υπηρεσίες αυτής, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν 3852/2010 («Καλλικράτης»), ως ασκούμενη μέχρι την έναρξη ισχύος του (01.07.2011) από την τότε (κρατική) Περιφέρεια Κρήτης, όπως προβλεπόταν με την απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας με αριθμό 3292/12.11.2010, που εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 7 του Ν 3481/2006, χωρίς να ασκεί έννομη επιρροή η ένταξη του Β.Ο.ΑΚ στο διευρωπαϊκό οδικό δίκτυο, ενώ η αρμοδιότητα συντήρησης των νέων ή σε εξέλιξη έργων οδικών υποδομών ή τμημάτων τους στον οδικό αυτό άξονα, μετά την αντικατάσταση του εδαφίου i) της περίπτωσης β΄ της παρ.11 του άρθρου 3 του Ν 4238/2013 με την παρ.1 του άρθρου 22 παρ.1 του Ν 4519/2018, ανατίθεται με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών στην Ο.ΑΚ Α.Ε.

Σημείωμα: Με τη γνωμοδότηση αυτή, το ΝΣΚ διευθετεί τις ανταγωνιστικές σχέσεις μεταξύ των Υπηρεσιών του Δημοσίου, της οικείας Περιφέρειας και του οικείου Δήμου ως προς την αρμοδιότητα της συντήρησης των εθνικών, επαρχιακών και δημοτικών οδικών δικτύων. Εντούτοις, όπως επισημαίνεται, η εκάστοτε «κατανομή των αρμοδιοτήτων συντήρησης δεν θίγει την κατάταξη και τον χαρακτηρισμό των οδών κατά την ισχύουσα νομοθεσία, δεδομένου ότι η κατάταξη συνάπτεται όχι μόνον με την αρμοδιότητα συντήρησης αυτών, αλλά και με άλλα ζητήματα, π.χ. της πολεοδομικής νομοθεσίας».

Ειδικότερα, όσον αφορά στον βόρειο οδικό άξονα Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ), που έχει χαρακτηριστεί ως εθνική οδός «ταχείας κυκλοφορίας», το ΝΣΚ, αφού παραθέτει εξαντλητικά και αναλυτικά την πολυδαίδαλη και λαβυρινθώδη νομοθεσία, με την οποία η εν λόγω αρμοδιότητα συντήρησης μετακυλιόταν από το Δημόσιο στην Περιφέρεια και σε φορείς τους μεταξύ Δημοσίου και Περιφέρειας, καταλήγει ότι η Περιφέρεια Κρήτης και οι οικείες υπηρεσίες αυτής είναι αρμόδιες για τη συντήρηση του οδικού δικτύου του Β.Ο.Α.Κ, ενώ η Ο.ΑΚ ΑΕ είναι αρμόδια για τη συντήρηση των νέων ή σε εξέλιξη έργων οδικών υποδομών ή τμημάτων τους στον οδικό αυτό άξονα.

Βέβαια, το ΝΣΚ, πέρα από την ανωτέρω αυστηρή γραμματική ερμηνεία των επίμαχων διατάξεων, προτάσσει και το πραγματικό γεγονός της συστηματικής διευθέτησης από την Περιφέρεια Κρήτης των αναγκών και της ανάληψης του κόστους των έργων συντήρησης του Β.Ο.Α.Κ., δηλαδή της αποκατάστασης των καταστροφών του οδοστρώματος και των υποδομών ασφάλειας της οδού, της δαπάνης ηλεκτροφωτισμού τους, των αυτοψιών για τη διαπίστωση των βλαβών στο δίκτυο και της αποκατάστασης των πλέον επικίνδυνων, με την όλως ενδεικτική αναφορά κάποιων πρόσφατων προκηρύξεων.

Σελ. 22

Γνωμοδότηση 125/2019 (Δ΄ Τμήμα)

Πρόεδρος: Παναγιώτης Παναγιωτουνάκος, Αντιπρόεδρος ΝΣΚ

Εισηγήτρια: Αικατερίνη Γρηγορίου, Νομική Σύμβουλος του Κράτους

Θέμα: Επιτρεπτό ή μη της αναγνώρισης νέων απαιτήσεων εργαζομένων ξηράς, από το Δ.Σ. ναυτιλιακής εταιρείας, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία εξυγίανσης.

Ερώτημα: Εάν εμπίπτουν στη ρύθμιση του άρθρου 35 του Ν 4532/2018, με την οποία προβλέπεται ότι επιχορηγήσεις από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής πολιτικής για την εκτέλεση δρομολογίων άγονων γραμμών ναυτιλιακής εταιρείας που βρίσκεται σε διαδικασία εξυγίανσης ή έχει κριθεί έκπτωτη αποδίδονται στους εργαζόμενους ξηράς της εταιρείας σε περίπτωση ύπαρξης ανεξόφλητων οφειλών της προς αυτούς, εφόσον αναγνωρισθούν από την εταιρεία κατά τα αναφερόμενα στη διάταξη, νέες απαιτήσεις εργαζομένων ξηράς που αναγνωρίζονται από την εταιρεία μετά την αρχική αναγνώριση των ανεξόφλητων οφειλών της για το σύνολο των εργαζομένων ξηράς, οι οποίες δημιουργήθηκαν μετά τη δημοσίευση της ανωτέρω διάταξης, δηλαδή μετά την 5.4.2018.

Κρίσιμες διατάξεις: άρθρα 1 παρ. 4 Π.Ν.Π. της 30.4.2012 (Α΄ 103), 8 παρ. 13 και παρ. 13 Ν 2932/2001 (Α΄ 145), 2 παρ. 4 του Ν 4079/2012 (Α΄ 180), 30 παρ. 1 Ν 4331/2015 (Α΄ 69), 35 του Ν 4532/2018, 139 παρ. 5 Ν 4504/2017 (Α΄ 184), 20 παρ. 1 Ν 4551/2018 (Α΄ 116), 35 Ν 4532/2018 (Α΄ 63) και 75 Ν 4446/2016 (Α΄ 240).

Απάντηση: Δεν είναι επιτρεπτή η αναγνώριση από το Δ.Σ. ναυτιλιακής εταιρείας, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία εξυγίανσης ή έχει κηρυχθεί έκπτωτη και έχει υποβάλει φάκελο δικαιολογητικών κατ’ άρθρο 35 του Ν 4532/2018 για τον έλεγχο, εκκαθάριση και ενταλματοποίηση της δαπάνης για τα οφειλόμενα μισθώματα άγονων γραμμών, νέων απαιτήσεων εργαζομένων ξηράς που γεννήθηκαν μετά την υποβολή του φακέλου, ούτε η απόφαση αυτή του Δ.Σ. συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό κατά το ίδιο άρθρο ή επιτρεπτή συμπλήρωση θεραπεύσιμης έλλειψης των δικαιολογητικών που έχουν προσκομιστεί, οι δε σχετικές απαιτήσεις που αναγνωρίζονται δεν μπορεί να ικανοποιηθούν, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου αυτού, από το 70% της επιχορήγησης που οφείλεται από το Δημόσιο στην εταιρεία (ομόφωνα).

Σημείωμα: Με το άρθρο 35 του Ν 4532/2018 θεσπίστηκε ρύθμιση, σύμφωνα με την οποία, ανεξόφλητες οφειλές προς εργαζόμενους ξηράς ναυτιλιακών εταιρειών (από συμβάσεις εργασίας, έμμισθης εντολής και παροχής ανεξαρτήτων υπηρεσιών), οι οποίες έχουν αναλάβει την εκτέλεση δρομολογίων άγονων γραμμών και βρίσκονται σε διαδικασία εξυγίανσης ή έχουν κηρυχθεί έκπτωτες, εξοφλούνται από το ποσό της επιχορήγησης που δικαιούται η εταιρεία, κατά τη διαδικασία και υπό τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις διατάξεις του άρθρου αυτού.

Back to Top