ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ (τσέπης)

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

[1] Ν 2121/1993

Πνευματική Ιδιοκτησία, Συγγενικά Δικαιώματα
και Πολιτιστικά Θέματα

[Άρθρα 1-72, 77]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Αντικείμενο και περιεχόμενο του δικαιώματος
της πνευματικής ιδιοκτησίας 1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Το αρχικό υποκείμενο του δικαιώματος 18

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Μεταβίβαση, εκμετάλλευση, άσκηση 21

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Περιορισμοί του περιουσιακού δικαιώματος 27

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Διάρκεια της προστασίας 60

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ρυθμίσεις για συμβάσεις και άδειες εκμετάλλευσης 62

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

Ειδικές διατάξεις για τα προγράμματα ηλεκτρονικών
υπολογιστών και το δικαίωμα ειδικής φύσης του κατασκευαστή
βάσης δεδομένων 78

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ

Συγγενικά δικαιώματα 86

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων 108

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ

Μέτρα πρόληψης της προσβολής του δικαιώματος 112

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ

Έννομη προστασία 114

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ

Τελικές και μεταβατικές διατάξεις 156

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Έναρξη ισχύος 171

[2] Ν 4481/2017

Συλλογική διαχείριση Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας και Συγγενικών Δικαιωμάτων, χορήγηση πολυεδαφικών αδειών για Επιγραμμικές Χρήσεις Μουσικών Έργων και άλλα θέματα αρμοδιότητας Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού

[Άρθρα 1-54, 81]

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Συλλογική διαχείριση και άλλες ρυθμίσεις 173

[3] Ν 4961/2022

Αναδυόμενες τεχνολογίες
πληροφορικής και επικοινωνιών,
ενίσχυση της ψηφιακής διακυβέρνησης
και άλλες διατάξεις

[Άρθρα 54-57] 273

[4] N 4858/2021

Κύρωση Κώδικα νομοθεσίας
για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει
της πολιτιστικής κληρονομιάς

ΤΜΗΜΑ Ι

Ορισμοί - Προστασία 277

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’

Ορισμοί 277

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’

Προστασία 280

ΤΜΗΜΑ ΙΙ

Ακίνητα μνημεία και χώροι 283

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’

Γενικές διατάξεις 283

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’

Επεμβάσεις σε ακίνητα μνημεία και
στο περιβάλλον τους 290

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’

Χωρικές ρυθμίσεις 295

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’

Απαλλοτριώσεις - Στέρηση χρήσης 307

ΤΜΗΜΑ ΙΙΙ

Κινητά μνημεία 311

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’

Γενικές διατάξεις 311

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’

Δικαιώματα και υποχρεώσεις κύριων
και κατόχων κινητών μνημείων 322

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’

Συλλέκτες και αρχαιοπώλες 326

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’

Εισαγωγή, εξαγωγή και
επιστροφή πολιτιστικών αγαθών 335

ΤΜΗΜΑ IV

Αρχαιολογική έρευνα και εργασίες προστασίας
μνημείων 346

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’

Αρχαιολογική έρευνα πεδίου 346

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’

Εργασίες προστασίας μνημείων 356

ΤΜΗΜΑ V

Μουσεία - Εγγυητική υποχρέωση του ελληνικού δημοσίου
κατά την κινητικότητα των πολιτιστικών αγαθών
[Ν 5021/2023] 365

ΤΜΗΜΑ VI

Πρόσβαση και χρήση μνημείων και χώρων 382

ΤΜΗΜΑ VII

Οικονομικά κίνητρα 386

ΤΜΗΜΑ VIII

Συλλογικά όργανα 388

ΤΜΗΜΑ ΙΧ

Ποινικές διατάξεις 404

ΤΜΗΜΑ Χ

Ειδικές, μεταβατικές και τελικές διατάξεις 416

[5] Ν 2725/1999

Ερασιτεχνικός και επαγγελματικός αθλητισμός
και άλλες διατάξεις

[Άρθρο 84] 423

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ 429

[1] Ν 2121/1993

Πνευματική Ιδιοκτησία, Συγγενικά Δικαιώματα και Πολιτιστικά Θέματα*

(ΦΕΚ Α’ 25/4.3.1993)

[Άρθρα 1-72, 77]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Αντικείμενο και περιεχόμενο του δικαιώματος
της πνευματικής ιδιοκτησίας

Άρθ. 1 Πνευματική ιδιοκτησία. 1. Οι πνευματικοί δημιουργοί με τη δημιουργία του έργου, αποκτούν πάνω σ’ αυτό πνευματική ιδιοκτησία, που περιλαμβάνει, ως αποκλειστικά και απόλυτα δικαιώματα, το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του έργου (περιουσιακό δικαίωμα) και το δικαίωμα της προστασίας του προσωπικού τους δεσμού προς αυτό (ηθικό δικαίωμα).

2. Τα δικαιώματα αυτά περιλαμβάνουν τις εξουσίες, που προβλέπονται στα άρθρα 3 και 4 του παρόντος νόμου.

Άρθ. 2 Αντικείμενο του δικαιώματος. 1. Ως έργο νοείται κάθε πρωτότυπο πνευματικό δημιούργημα λόγου, τέχνης ή επιστήμης, που εκφράζεται με οποιαδήποτε μορφή, ιδίως τα γραπτά ή προφορικά κείμενα, οι μουσικές συνθέσεις, με κείμενο ή χωρίς, τα θεατρικά έργα, με μουσική ή χωρίς, οι χορογραφίες και οι παντομίμες, τα οπτικοακουστικά έργα, τα έργα των εικαστικών τεχνών, στα οποία περιλαμβάνονται τα σχέδια, τα έργα ζωγραφικής και γλυπτικής, τα χαρακτικά έργα και οι λιθογραφίες, τα αρχιτεκτονικά έργα, οι φωτογραφίες, τα έργα των εφαρμοσμένων τεχνών, οι εικονογραφήσεις, οι χάρτες, τα τρισδιάστατα έργα που αναφέρονται στη γεωγραφία, την τοπογραφία, την αρχιτεκτονική ή την επιστήμη.

2. Νοούνται επίσης ως έργα οι μεταφράσεις, οι διασκευές, οι προσαρμογές και οι άλλες μετατροπές έργων ή εκφράσεων της λαϊκής παράδοσης, καθώς και οι συλλογές έργων ή συλλογές εκφράσεων της λαϊκής παράδοσης ή απλών γεγονότων και στοιχείων, όπως οι εγκυκλοπαίδειες και οι ανθολογίες εφόσον η επιλογή ή η διευθέτηση του περιεχομένου τους είναι πρωτότυπη. Η προστασία των έργων της παρούσας παραγράφου γίνεται με την επιφύλαξη των δικαιωμάτων στα προϋπάρχοντα έργα, που χρησιμοποιήθηκαν ως αντικείμενο των μετατροπών ή των συλλογών. [Όπως η παρ. 2 τροποποιήθηκε με το άρθρο 7 παρ. 2 του Ν 2819/2000.]

2α. Αντικείμενο προστασίας είναι και οι βάσεις δεδομένων οι οποίες λόγω της επιλογής ή διευθέτησης του περιεχομένου τους αποτελούν πνευματικά δημιουργήματα.

Η προστασία αυτή δεν εκτείνεται στο περιεχόμενο των βάσεων δεδομένων και δεν θίγει κανένα από τα δικαιώματα που υφίστανται στο περιεχόμενο αυτό. Ως βάση δεδομένων νοείται η συλλογή έργων, δεδομένων ή άλλων ανεξάρτητων στοιχείων, διευθετημένων κατά συστηματικό ή μεθοδικό τρόπο και ατομι-

κώς προσιτών με ηλεκτρονικά μέσα ή με άλλο τρόπο (άρθρα 3 και 1 παρ. 2 Οδηγίας 1996/9). [Όπως η παρ. 2α προστέθηκε με το άρθρο 7 παρ. 1 του Ν 2819/2000.]

3. Με την επιφύλαξη των διατάξεων του Κεφαλαίου 7 του παρόντος νόμου, θεωρούνται ως έργα λόγου προστατευόμενα κατά τις διατάξεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας τα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών και το προπαρασκευαστικό υλικό του σχεδιασμού τους. Η προστασία παρέχεται σε κάθε μορφή έκφρασης ενός προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή. Οι ιδέες και οι αρχές στις οποίες βασίζεται οποιοδήποτε στοιχείο προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, περιλαμβανομένων και εκείνων στις οποίες βασίζονται τα συστήματα διασύνδεσής του, δεν προστατεύονται κατά τον παρόντα νόμο. Ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή θεωρείται πρωτότυπο εφόσον είναι προσωπικό πνευματικό δημιούργημα του δημιουργού του. Αντικείμενο προστασίας είναι και το ψηφιακό αρχείο σχεδιασμού με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή (Computer Aided Design File - C.A.D. File), εφόσον περιλαμβάνει πηγαίο κώδικα. [Όπως το τελευταίο εδάφιο προστέθηκε με το άρθρο 53 παρ. 1 του Ν 4961/2022 (ΦΕΚ Α’ 146/ 27.7.2022).]

4. Η προστασία του παρόντος νόμου είναι ανεξάρτητη από την αξία και τον προορισμό του έργου, καθώς και από το γεγονός ότι το έργο προστατεύεται ενδεχομένως και από άλλες διατάξεις.

5. Η προστασία του παρόντος νόμου δεν εκτείνεται σε επίσημα κείμενα με τα οποία εκφράζεται η άσκηση πολιτειακής αρμοδιότητας και ιδίως σε νομοθετικά, διοικητικά ή δικαστικά κείμενα, καθώς και στις εκφράσεις της λαϊκής παράδοσης, στις ειδήσεις και στα απλά γεγονότα ή στοιχεία.

Άρθ. 3 Το περιουσιακό δικαίωμα. 1. Το περιουσιακό δικαίωμα δίνει στους δημιουργούς ιδίως την εξουσία (δικαίωμα) να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν:

α) Την εγγραφή και την άμεση ή έμμεση, προσωρινή ή μόνιμη αναπαραγωγή των έργων τους με οποιοδήποτε μέσο και μορφή, εν όλω ή εν μέρει.

β) Τη μετάφραση των έργων τους.

γ) Τη διασκευή, την προσαρμογή ή άλλες μετατροπές των έργων τους.

δ) Όσον αφορά το πρωτότυπο ή τα αντίτυπα (αντίγραφα) των έργων τους, τη διανομή τους στο κοινό με οποιαδήποτε μορφή μέσω πώλησης ή με άλλους τρόπους. Το δικαίωμα διανομής εντός της Κοινότητας αναλώνεται μόνο εάν η πρώτη πώληση ή η με οποιονδήποτε άλλο τρόπο πρώτη μεταβίβαση της κυριότητας του πρωτοτύπου ή των αντιτύπων εντός της Κοινότητας πραγματοποιείται από τον δικαιούχο ή με τη συγκατάθεσή του.

ε) Την εκμίσθωση, όσον αφορά το πρωτότυπο ή τα αντίτυπα των έργων τους. Το δικαίωμα αυτό δεν αναλώνεται από οποιαδήποτε πώληση ή άλλη πράξη διανομής του πρωτοτύπου ή των αντιτύπων. Το δικαίωμα αυτό δεν εφαρμόζεται σε σχέση με τα έργα αρχιτεκτονικής και τα έργα των εφαρμοσμένων τεχνών. Ως «εκμίσθωση» νοείται η διάθεση προς χρήση, για περιορισμένο χρονικό διάστημα και για άμεσο ή έμμεσο οικονομικό ή εμπορικό όφελος. Επιπλέον, οι δημιουργοί οπτικοακουστικών έργων έχουν το δικαίωμα να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν τον δημόσιο δανεισμό, όπως αυτός ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 5Α, του πρωτοτύπου ή των αντιτύπων των έργων.[Όπως η περ. ε’ της παρ. 1, που είχε τροποποιηθεί από το άρθρο 33 Ν 4996/2022 (ΦΕΚ Α’

218/24.11.2022), τροποποιήθηκε εκ νέου από το άρθρο 67 παρ. 1 Ν 5043/2023 (ΦΕΚ Α’ 91/13.04.2023).].

στ) Τη δημόσια εκτέλεση των έργων τους.

ζ) Τη μετάδοση ή αναμετάδοση των έργων τους στο κοινό με τη ραδιοφωνία και την τηλεόραση, με ηλεκτρομαγνητικά κύματα ή με καλώδια ή με άλλους υλικούς αγωγούς ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, παραλλήλως προς την επιφάνεια της γης ή μέσω δορυφόρων.

η) Την παρουσίαση στο κοινό των έργων τους, ενσυρμάτως ή ασυρμάτως ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, καθώς και να καθιστούν προσιτά τα έργα τους στο κοινό κατά τρόπο ώστε οποιοσδήποτε να έχει πρόσβαση στα έργα αυτά, όπου και όταν επιλέγει ο ίδιος. Τα δικαιώματα αυτά δεν αναλώνονται με οποιαδήποτε πράξη παρουσίασης στο κοινό με την έννοια της παρούσας ρύθμισης.

θ) Την εισαγωγή αντιτύπων των έργων τους που παρήχθησαν στο εξωτερικό χωρίς τη συναίνεση του δημιουργού ή, εφόσον πρόκειται για εισαγωγή από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, αν το δικαίωμα της εισαγωγής αντιτύπων στην Ελλάδα είχε συμβατικά διατηρηθεί από τον δημιουργό. (άρθρα 2, 3 παρ. 1 και 3, 4 Οδηγίας 2001/29 ΕΕΕΚ αριθμ. L. 167/10 - 22.6.2001). [Όπως η παρ. 1 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 81 παρ. 1 Ν 3057/2002 (ΦΕΚ Α’ 239/10.10.2002).].

2. Δημόσια θεωρείται κάθε χρήση ή εκτέλεση ή παρουσίαση του έργου, που κάνει το έργο προσιτό σε κύκλο προσώπων ευρύτερο από το στενό κύκλο της οικογένειας και το άμεσο κοινωνικό περιβάλλον, ανεξαρτήτως από το αν τα πρόσωπα αυτού του ευρύτερου κύκλου βρίσκονται στον ίδιο ή σε διαφορετικούς χώρους.

3. Ο δημιουργός βάσης δεδομένων έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να επιτρέπει ή να απαγορεύει:

α) την προσωρινή ή διαρκή αναπαραγωγή της βάσης δεδομένων με κάθε μέσο και μορφή, εν όλω ή εν μέρει,

β) τη μετάφραση, προσαρμογή, διευθέτηση και οποιαδήποτε άλλη μετατροπή της βάσης δεδομένων,

γ) οποιαδήποτε μορφή διανομής της βάσης δεδομένων ή αντιγράφων της στο κοινό. H πρώτη πώληση αντιγράφου της βάσης δεδομένων στην Κοινότητα από το δικαιούχο, ή με τη συγκατάθεσή του, συνεπάγεται ανάλωση του δικαιώματος μεταπώλησης του εν λόγω αντιγράφου στην Κοινότητα,

δ) οποιαδήποτε ανακοίνωση, επίδειξη ή παρουσίαση της βάσης δεδομένων στο κοινό,

ε) οποιαδήποτε αναπαραγωγή, διανομή, ανακοίνωση, επίδειξη ή παρουσίαση στο κοινό των αποτελεσμάτων των πράξεων που αναφέρονται στο στοιχείο β'. Ο νόμιμος χρήστης βάσης δεδομένων ή αντιγράφων της μπορεί να εκτελέσει χωρίς άδεια του δημιουργού, οποιαδήποτε από τις παραπάνω πράξεις οι οποίες είναι αναγκαίες για την πρόσβαση στο περιεχόμενο της βάσης δεδομένων και την κανονική χρησιμοποίησή της. Στο μέτρο που ο νόμιμος χρήστης δικαιούται να χρησιμοποιεί τμήμα μόνο της βάσης δεδομένων, η προηγούμενη διάταξη εφαρμόζεται μόνο για το τμήμα αυτό. Συμφωνίες αντίθετες προς τις ρυθμίσεις των δύο αμέσως προηγούμενων εδαφίων είναι άκυρες. [Όπως η παρ.3 προστέθηκε από το άρθρο 7 παρ.3 Ν 2819/2000 (ΦΕΚ Α’ 84/15.03.2000).].

4. Αναπαραγωγή ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων για ιδιωτικούς σκοπούς δεν επιτρέπεται. [Όπως η παρ. 4 προστέθηκε από το άρθρο 81 παρ.13 περ.Α Ν 3057/2002 (ΦΕΚ Α’ 239/10.10.2002).].

5. Οι περιορισμοί για το περιουσιακό δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας των άρθρων 21Α, 21Β και 22A ισχύουν και για το δι-

καίωμα αναπαραγωγής του δημιουργού βάσης δεδομένων της περ. α) της παρ. 3. Ο περιορισμός των παρ. 2 έως 4 του άρθρου 21 ισχύει για τα δικαιώματα του δημιουργού βάσης δεδομένων των περ. α), β), δ) και ε) της παρ. 3. [Όπως η παρ. 5 προστέθηκε από το άρθρο 28 Ν 4996/2022 (ΦΕΚ Α’ 218/24.11.2022) - έναρξη ισχύος από 7.6.2021, σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 68Α του παρόντος νόμου, που προστέθηκε με το άρθρο 55 του Ν 4996/2022, η οποία επίσης ορίζει: «... δεν θίγονται οι πράξεις που έχουν συναφθεί και τα δικαιώματα που έχουν αποκτηθεί πριν από την 7η Ιουνίου 2021».]

Άρθ. 3Α Μετάδοση σημάτων - φορέων προγραμμάτων μέσω απευθείας διαβίβασης από ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς. 1. Ως «απευθείας διαβίβαση» νοείται η τεχνική διαδικασία μέσω της οποίας ένας ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός μεταδίδει τα σήματα-φορείς προγραμμάτων του σε έναν οργανισμό διαφορετικό από τον ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό, με τέτοιον τρόπο, ώστε το κοινό να μην έχει πρόσβαση στα σήματα-φορείς προγραμμάτων κατά τη διάρκεια αυτής της μετάδοσης.

2. Όταν ένας ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός μεταδίδει μέσω απευθείας διαβίβασης τα σήματα που περιέχουν προγράμματά του σε διανομέα σήματος, χωρίς ο ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός να μεταδίδει ο ίδιος ταυτόχρονα αυτά τα σήματα απευθείας στο κοινό και ο διανομέας σήματος μεταδίδει τα εν λόγω σήματα στο κοινό, ο ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός και ο διανομέας σήματος θεωρείται ότι συμμετέχουν σε μια ενιαία πράξη παρουσίασης στο κοινό για την οποία λαμβάνουν άδεια από τους δικαιούχους.

3. Αν ο διανομέας σήματος παρέχει στον ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό μόνο τεχνικά μέσα, για να εξασφαλίσει ή να βελτιώσει τη λήψη της ραδιοτηλεοπτικής εκπομπής, δεν θεωρείται ότι συμμετέχει στην κατά την παρ. 2 ενιαία πράξη παρουσίασης στο κοινό.

4. Η συμμετοχή ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού και διανομέα σήματος στην κατά την παρ. 2 ενιαία πράξη παρουσίασης στο κοινό δεν συνεπάγεται την εις ολόκληρον ευθύνη του ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού και του διανομέα σημάτων για την πράξη παρουσίασης στο κοινό.

[Όπως το άρθρο 3Α προστέθηκε από το άρθρο 4 Ν 4996/2022 (ΦΕΚ Α’ 218/24.11.2022).]

Σημ.: Βλ. και άρθρο 68Α παρ. 4 του παρόντος νόμου, που προστέθηκε από το άρθρο 55 Ν 4996/2022 (ΦΕΚ Α’ 218/24.11.2022) και το οποίο ορίζει: «Συμφωνίες σχετικά με την άσκηση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων, οι οποίες αφορούν: α) στις πράξεις παρουσίασης στο κοινό έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας, με ενσύρματα ή ασύρματα μέσα, καθώς και της διάθεσης στο κοινό έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας με ενσύρματα ή ασύρματα μέσα, με τρόπο ώστε το κοινό να έχει πρόσβαση σε αυτά σε τόπο και χρόνο που ο καθένας επιλέγει ατομικά, οι οποίες πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της παροχής μιας επιγραμμικής υπηρεσίας και β) στις πράξεις αναπαραγωγής που είναι αναγκαίες για την παροχή, την πρόσβαση σε ή τη χρήση μιας τέτοιας επιγραμμικής υπηρεσίας και είναι σε ισχύ την 7η Ιουνίου 2021 υπόκεινται στο άρθρο 3Β από την 7η Ιουνίου 2023, εφόσον λήγουν μετά από την ημερομηνία αυτή. Άδειες, οι οποίες χορηγήθηκαν για πράξεις παρουσίασης στο κοινό που εμπίπτουν στο άρθρο 3Α και είναι σε ισχύ την 7η Ιουνίου 2021, υπόκεινται στο άρθρο 3Α από την 7η Ιουνίου 2025, εφόσον λήγουν μετά από την ημερομηνία αυτή».

Άρθ. 3Β Παρεπόμενες επιγραμμικές υπηρεσίες - Αρχή της χώρας προέλευσης. 1. Ως «παρεπόμενη επιγραμμική υπηρεσία» νοείται η επιγραμμική υπηρεσία που συνίσταται στην παροχή στο κοινό, από ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό ή υπό τον έλεγχο και την ευθύνη αυτού, ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων ταυτόχρονα με ή για ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα μετά από τη μετάδοσή τους από τον ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό, καθώς και κάθε υλικού το οποίο είναι παρεπόμενο της εν λόγω μετάδοσης.

Η έννοια της «παρεπόμενης επιγραμμικής υπηρεσίας» συμπεριλαμβάνει και την υπηρεσία εκείνη, η οποία, μολονότι έχει σαφή σχέση εξάρτησης με τη ραδιοτηλεοπτική μετάδοση, είναι προσβάσιμη από τους χρήστες χωριστά από την υπηρεσία ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων, χωρίς την προϋπόθεση να πρέπει ο χρήστης να αποκτήσει πρόσβαση στη ραδιοτηλεοπτική υπηρεσία, για παράδειγμα μέσω συνδρομής.

2. Οι πράξεις της παρουσίασης στο κοινό και της διάθεσης στο κοινό έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας, με ενσύρματα ή ασύρματα μέσα, κατά τρόπον ώστε τα μέλη του κοινού να έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε αυτά σε τόπο και χρόνο που επιλέγει ο καθένας ατομικά, οι οποίες πραγματοποιούνται όταν παρέχονται στο κοινό:

α) ραδιοφωνικά προγράμματα και

β) τηλεοπτικά προγράμματα, τα οποία είναι:

i) ειδησεογραφία και προγράμματα επικαιρότητας, ή

ii) πλήρως χρηματοδοτούμενες, από ίδιους πόρους παραγωγές του ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού, σε μια παρεπόμενη επιγραμμική υπηρεσία από ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό ή υπό τον έλεγχο και την ευθύνη του, καθώς και οι πράξεις αναπαραγωγής τέτοιων έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας που είναι αναγκαίες για την παροχή αυτής της επιγραμμικής υπηρεσίας, την πρόσβαση σ’ αυτήν ή τη χρήση της για τα ίδια προγράμματα, θεωρείται, για τους σκοπούς της άσκησης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων που αφορούν στις πράξεις αυτές, ότι πραγματοποιούνται αποκλειστικά στο κράτος μέλος στο οποίο ο ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός έχει την κύρια εγκατάστασή του. Στις πλήρως χρηματοδοτούμενες από ίδιους πόρους παραγωγές του ραδιοτη-

λεοπτικού οργανισμού συμπεριλαμβάνονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες τα κονδύλια για τη χρηματοδότηση που χρησιμοποιούνται από τον ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό για τις παραγωγές του προέρχονται από δημόσιους πόρους, εξαιρουμένων των παραγωγών που ανατίθενται από τον ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό σε παραγωγούς που είναι ανεξάρτητοι από τον ως άνω οργανισμό και των συμπαραγωγών. Η περ. β) του πρώτου εδαφίου δεν εφαρμόζεται στις μεταδόσεις αθλητικών γεγονότων, καθώς και έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας που περιλαμβάνονται σε αυτές.

3. Κατά τον καθορισμό του ποσού της αμοιβής που καταβάλλεται για τα δικαιώματα επί των οποίων εφαρμόζεται η αρχή της χώρας προέλευσης, όπως ορίζεται στην παρ. 2, τα μέρη λαμβάνουν υπόψη όλες τις πτυχές της παρεπόμενης επιγραμμικής υπηρεσίας, όπως τα χαρακτηριστικά της υπηρεσίας, συμπεριλαμβανομένης της διάρκειας της επιγραμμικής διαθεσιμότητας των προγραμμάτων που παρέχονται στην υπηρεσία αυτή, το κοινό και τον αριθμό συνδρομητών, καθώς και τις γλωσσικές αποδόσεις στις οποίες παρέχεται η υπηρεσία. Το πρώτο εδάφιο δεν αποκλείει τον υπολογισμό του ποσού των καταβολών με βάση τα έσοδα του ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού.

4. Η αρχή της χώρας προέλευσης, που προβλέπεται στην παρ. 2, δεν θίγει τη συμβατική ελευθερία των δικαιούχων, καθώς και των ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών, να συμφωνούν τον περιορισμό της εκμετάλλευσης των δικαιωμάτων της παρ. 2 του παρόντος και του άρθρου 81 του ν. 3057/2002 (Α’ 239).

[Όπως το άρθρο 3Β προστέθηκε από το άρθρο 5 Ν 4996/2022 (ΦΕΚ Α’ 218/24.11.2022).]

Σημ.: Βλ. και άρθρο 68Α παρ. 4 του παρόντος νόμου, που προστέθηκε από το άρθρο 55 Ν 4996/2022 (ΦΕΚ Α’ 218/24.11.2022) και το οποίο ορίζει:

«Συμφωνίες σχετικά με την άσκηση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων, οι οποίες αφορούν: α) στις πράξεις παρουσίασης στο κοινό έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας, με ενσύρματα ή ασύρματα μέσα, καθώς και της διάθεσης στο κοινό έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας με ενσύρματα ή ασύρματα μέσα, με τρόπο ώστε το κοινό να έχει πρόσβαση σε αυτά σε τόπο και χρόνο που ο καθένας επιλέγει ατομικά, οι οποίες πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της παροχής μιας επιγραμμικής υπηρεσίας και β) στις πράξεις αναπαραγωγής που είναι αναγκαίες για την παροχή, την πρόσβαση σε ή τη χρήση μιας τέτοιας επιγραμμικής υπηρεσίας και είναι σε ισχύ την 7η Ιουνίου 2021 υπόκεινται στο άρθρο 3Β από την 7η Ιουνίου 2023, εφόσον λήγουν μετά από την ημερομηνία αυτή. Άδειες, οι οποίες χορηγήθηκαν για πράξεις παρουσίασης στο κοινό που εμπίπτουν στο άρθρο 3Α και είναι σε ισχύ την 7η Ιουνίου 2021, υπόκεινται στο άρθρο 3Α από την 7η Ιουνίου 2025, εφόσον λήγουν μετά από την ημερομηνία αυτή».

Άρθ. 4 Το ηθικό δικαίωμα. 1. Το ηθικό δικαίωμα δίνει στο δημιουργό ιδίως τις εξουσίες:

α) Tης απόφασης για το χρόνο, τον τόπο και τον τρόπο κατά τους οποίους το έργο θα γίνει προσιτό στο κοινό (δημοσίευση)·

β) Tης αναγνώρισης της πατρότητάς του πάνω στο έργο και ειδικότερα την εξουσία να απαιτεί, στο μέτρο του δυνατού, τη μνεία του ονόματός του στα αντίτυπα του έργου του και σε κάθε δημόσια χρήση του έργου του ή, αντίθετα, να κρατάει την ανωνυμία του ή να χρησιμοποιεί ψευδώνυμο·

γ) Της απαγόρευσης κάθε παραμόρφωσης, περικοπής ή άλλης τροποποίησης του έργου του, καθώς και κάθε προσβολής του δημιουργού οφειλόμενης στις συνθήκες παρουσίασης του έργου στο κοινό·

δ) Της προσπέλασης στο έργο του, έστω και αν το περιουσιακό δικαίωμα στο έργο ή η κυριότητα στον υλικό φορέα του έργου ανήκει σε άλλον, οπότε η προσπέλαση πρέπει να πραγμα-

τοποιείται κατά τρόπο που προκαλεί τη μικρότερη δυνατή ενόχληση στο δικαιούχο·

ε) Προκειμένου περί έργων λόγου ή επιστήμης, της υπαναχώρησης από συμβάσεις μεταβίβασης του περιουσιακού δικαιώματος ή εκμετάλλευσής του ή άδειας εκμετάλλευσής του εφόσον αυτό είναι αναγκαίο για την προστασία της προσωπικότητάς του εξαιτίας μεταβολής στις πεποιθήσεις του ή στις περιστάσεις και με καταβολή αποζημίωσης στον αντισυμβαλλόμενο για τη θετική του ζημία.

2. Στην τελευταία περίπτωση της προηγούμενης παραγράφου, η υπαναχώρηση ενεργεί μετά την καταβολή της αποζημίωσης. Αν μετά την υπαναχώρηση, ο δημιουργός αποφασίσει και πάλι να προβεί σε μεταβίβαση ή εκμετάλλευση του έργου ή έργου παραπλήσιου, οφείλει κατά προτεραιότητα να προσφέρει στον παλαιό αντισυμβαλλόμενό του τη δυνατότητα να ανακαταρτίσει την παλαιά σύμβαση με όρους όμοιους ή ανάλογους προς εκείνους που ίσχυαν κατά το χρόνο της υπαναχώρησης.

3. Το ηθικό δικαίωμα είναι ανεξάρτητο από το περιουσιακό δικαίωμα και παραμένει στο δημιουργό ακόμα και μετά τη μεταβίβαση του περιουσιακού δικαιώματος.

Άρθ. 5 Δικαίωμα παρακολούθησης. 1. Ο δημιουργός του πρωτοτύπου έργου τέχνης έχει δικαίωμα παρακολούθησης που είναι το ανεκχώρητο και αναπαλλοτρίωτο μεταξύ ζώντων δικαίωμα είσπραξης ενός ποσοστού επί του τιμήματος κάθε μεταπώλησης του εν λόγω έργου μετά την πρώτη μεταβίβασή του από το δημιουργό ή για λογαριασμό του. Παραίτηση από το δικαίωμα παρακολούθησης δεν χωρεί. Το δικαίωμα αυτό ισχύει αποκλειστικά σε κάθε μεταπώληση στην οποία συμμετέχουν, ως πωλητές, αγοραστές ή ενδιάμεσοι, επαγγελματίες της αγοράς έργων τέχνης, όπως οίκοι δημοπρασιών, γκαλερί έργων τέχνης και γενι-

κά οποιοσδήποτε έμπορος έργων τέχνης. Το ποσοστό αυτό καταβάλλεται από τον πωλητή. Όταν συμπράττει και ενδιάμεσος επαγγελματίας της αγοράς έργων τέχνης, η ευθύνη για την καταβολή του ποσοστού βαρύνει αυτόν και τον πωλητή εις ολόκληρον (άρθρο 1 παράγραφοι 1, 2 και 4 της Οδηγίας 2001/84).

2. Ως «πρωτότυπα έργα τέχνης» νοούνται τα έργα εικαστικών τεχνών, όπως οι πίνακες, τα κολάζ, τα έργα ζωγραφικής, τα σχέδια, οι εικόνες χαρακτικής, χαλκογραφίες και λιθογραφίες, τα γλυπτά, τα εργόχειρα χαλιά τοίχου (ταπισερί), τα κεραμικά και έργα υαλουργίας και οι φωτογραφίες, εφόσον τα έργα αυτά έχουν δημιουργηθεί εξ ολοκλήρου από τον δημιουργό ή πρόκειται για αντίτυπα που θεωρούνται ως πρωτότυπα έργα τέχνης.

Τα αντίτυπα έργων τέχνης, τα οποία έχουν δημιουργηθεί ή παραχθεί σε περιορισμένο αριθμό από τον ίδιο τον δημιουργό ή υπό την ευθύνη του, θεωρούνται ως «πρωτότυπα έργα τέχνης» για την εφαρμογή του δικαιώματος παρακολούθησης. Κατά κανόνα τα αντίτυπα αυτά πρέπει να είναι αριθμημένα, να έχουν υπογραφεί ή να έχουν κατ’ άλλο τρόπο εγκριθεί από τον δημιουργό. (άρθρο 2 της Οδηγίας 2001/84).

3. Το ποσοστό που προβλέπεται στην παράγραφο 1 ορίζεται βάσει των ακόλουθων συντελεστών:

α) 5% για το τμήμα της τιμής πώλησης έως 50.000,00 ευρώ.

β) 3% για το τμήμα της τιμής πώλησης από 50.000,01 έως 200.000,00 ευρώ.

γ) 1% για το τμήμα της τιμής πώλησης από 200.000,01 έως 350.000,00 ευρώ.

δ) 0,5% για το τμήμα της τιμής πώλησης από 350.000,01 έως 500.000,00 ευρώ.

ε) 0,25% για το τμήμα της τιμής πώλησης που υπερβαίνει τα 500.000,00 ευρώ.

Το συνολικό ποσοστό δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 12.500,00 ευρώ (άρθρα 3 και 4 της Οδηγίας 2001/84).

4. Οι τιμές πώλησης που προβλέπονται στην προηγούμενη παράγραφο νοούνται προ φόρων (άρθρο 5 της Οδηγίας 2001/84).

5. Το παραπάνω ποσοστό καταβάλλεται στον δημιουργό και μετά το θάνατό του στους κληρονόμους ή άλλους αιτία θανάτου δικαιοδόχους του.

6. Η διαχείριση και προστασία του δικαιώματος παρακολούθησης μπορεί να ανατεθεί σε οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης που λειτουργούν με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού, για την κατηγορία των έργων τα οποία αναφέρονται στην παράγραφο 2 (άρθρο 6 της Οδηγίας 2001/84).

7. Επί τριετία μετά τη μεταπώληση, οι δικαιούχοι και οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης μπορούν να απαιτούν από οποιονδήποτε επαγγελματία της αγοράς έργων τέχνης που μνημονεύεται στην παράγραφο 1, κάθε πληροφορία απαραίτητη για την καταβολή του ποσοστού που οφείλεται επί της μεταπώλησης. Το δικαίωμα συλλογής πληροφοριών έχει και το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (άρθρο 9 της Οδηγίας 2001/84).

8. Η διάρκεια προστασίας του δικαιώματος παρακολούθησης είναι αντίστοιχη με εκείνη που προβλέπεται στα άρθρα 29, 30, 31 παράγραφοι 1 και 2 του νόμου αυτού (άρθρο 8 παράγραφος 1 της Οδηγίας 2001/84).

9. Οι δημιουργοί που είναι υπήκοοι τρίτων χωρών και οι δικαιοδόχοι τους απολαύουν του δικαιώματος παρακολούθησης, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, εφόσον η νομοθεσία της χώρας

της ιθαγένειας του δημιουργού ή του δικαιοδόχου του προστατεύει το δικαίωμα παρακολούθησης στη συγκεκριμένη χώρα υπέρ των Ελλήνων δημιουργών ή δημιουργών από άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και υπέρ των δικαιοδόχων τους. Το δικαίωμα παρακολούθησης εφαρμόζεται και για τους δημιουργούς που δεν είναι υπήκοοι Κράτους-Μέλους, αλλά έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην Ελλάδα (άρθρο 7 παράγραφοι 1 και 3 της Οδηγίας 2001/84).

[Όπως το άρθρο 5 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 του Ν 3524/2007.]

Άρθ. 5Α Δημόσιος δανεισμός - Εξουσιοδοτικές διατάξεις. 1. Με την επιφύλαξη των παρ. 2 έως 6, επιτρέπεται ο δημόσιος δανεισμός νομίμως δημοσιευμένων έργων σε ανοικτούς στο κοινό νόμιμους κατόχους των υλικών φορέων τους, ιδίως βιβλιοθήκες και δισκοθήκες, εξαιρουμένων φορέων ήχου και εικόνας που ενσωματώνουν οπτικοακουστικά έργα και ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές. Ως «δανεισμός» νοείται η διάθεση έργων προς χρήση για περιορισμένο χρονικό διάστημα και όχι για άμεσο ή έμμεσο οικονομικό ή εμπορικό όφελος, όταν γίνεται από ιδρύματα που είναι ανοιχτά στο κοινό. [Όπως η παρ. 1 τροποποιήθηκε από το άρθρο 67 παρ. 2 Ν 5043/2023 (ΦΕΚ Α’ 91/13.04.2023).].

2. Για τον δημόσιο δανεισμό οι φορείς της παρ. 1 οφείλουν εύλογη αμοιβή, η οποία καταβάλλεται υποχρεωτικά στους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης των δικαιούχων της παρ. 4. Από την υποχρέωση καταβολής αμοιβής εξαιρείται ο δημόσιος δανεισμός από βιβλιοθήκες δημόσιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (σχολικές βιβλιοθήκες), καθώς και από ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες που είναι μέλη του Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.

3. Η υποχρέωση εύλογης αμοιβής που οφείλουν φορείς ανήκοντες, εποπτευόμενοι ή επιχορηγούμενοι από το Κράτος ή Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), ορίζεται συνολικά για όλους τους δικαιούχους στο ποσό των τριακοσίων πενήντα χιλιάδων (350.000,00) ευρώ ετησίως, καταβάλλεται δε κατά εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%) από το Υπουργείο Εσωτερικών για τους ΟΤΑ και κατά είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Η εύλογη αμοιβή του πρώτου εδαφίου εξαιρείται από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας και από κάθε άλλη παρακράτηση. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού και Εσωτερικών, καθορίζονται η διαδικασία που απαιτείται, τα δικαιολογητικά και οι σχετικοί τίτλοι πληρωμής για την είσπραξη της εύλογης αμοιβής. Με όμοια απόφαση, το ύψος της εύλογης αμοιβής αναπροσαρμόζεται κάθε τρία (3) έτη. Με την απόφαση του τετάρτου εδαφίου μπορεί να καθορίζoνται ο υπόχρεος καταβολής, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και η διαδικασία πληρωμής, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα. Κριτήρια για τον καθορισμό του ύψους της εύλογης αμοιβής, καθώς και για την αναπροσαρμογή της είναι οι στόχοι πολιτιστικής προαγωγής, ο κύκλος εργασιών του εκδοτικού τομέα, ο συνολικός αριθμός των βιβλιοθηκών, η ετήσια χρηματοδότησή τους, ο συνολικός αριθμός τόμων που βρίσκονται στις συλλογές τους, ο συνολικός αριθμός των δανεισμών, καθώς και τα διεθνή συναλλακτικά ήθη, προσαρμοσμένα στις συνθήκες της Ελλάδας εν όψει ιδίως του πληθυσμού της και του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος της.

4. Η αμοιβή για τον δημόσιο δανεισμό έργων λόγου κατανέμεται κατά εβδομήντα τοις εκατό (70%) στους πνευματικούς δημιουργούς και ειδικότερα στους συγγραφείς, μεταφραστές, φωτογράφους, και δημιουργούς εικαστικών έργων και κατά τριάντα τοις

εκατό (30%) στους εκδότες. Για τον δανεισμό φορέων ήχου, η ως άνω αμοιβή κατανέμεται κατά πενήντα πέντε τοις εκατό (55%) στους πνευματικούς δημιουργούς, κατά τριάντα τοις εκατό (30%) στους ερμηνευτές - εκτελεστές καλλιτέχνες και κατά δεκαπέντε τοις εκατό (15%) στους παραγωγούς φορέων ήχου. Για τα πρώτα τρία (3) έτη η αμοιβή κατανέμεται μόνο στους δικαιούχους πνευματικούς δημιουργούς και εκδότες εντύπων. Με την απόφαση του τετάρτου εδαφίου της παρ. 3 δύναται να καθορίζονται η καταβολή αμοιβής και το ύψος της για τον δημόσιο δανεισμό υλικών φορέων ήχου. [Όπως η παρ. 4 τροποποιήθηκε από το άρθρο 67 παρ. 3 Ν 5043/2023 (ΦΕΚ Α’ 91/13.04.2023).].

5. Η αμοιβή καταβάλλεται υποχρεωτικά στους αρμόδιους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης και η καταβολή της απαλλάσσει από οποιαδήποτε άλλη υποχρέωση σχετικά με τον δημόσιο δανεισμό. Η κατανομή της αμοιβής μεταξύ των οργανισμών των δικαιούχων ορίζεται με συμφωνία μεταξύ τους. Αν δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία έως τις 30 Απριλίου 2023, και, εφεξής, εντός ενενήντα (90) ημερών από τη δημοσίευση της απόφασης του τρίτου εδαφίου της παρ. 3, η απόφαση για την κατανομή λαμβάνεται από τον Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Ο.Π.Ι.). Η απόφαση του Ο.Π.Ι. διαμορφώνεται σύμφωνα με τις απόψεις των ενδιαφερόμενων οργανισμών συλλογικής διαχείρισης, την καλή πίστη, τα συναλλακτικά ήθη και τις ακολουθούμενες πρακτικές σε διεθνές και ενωσιακό επίπεδο. Οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης που δεν συμφωνούν με την απόφαση του Ο.Π.Ι. μπορούν να ζητήσουν από το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών, να καθορίσει, κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, άλλη κατανομή.

6. Αμοιβή οφείλεται και όταν ο δημόσιος δανεισμός πραγματοποιείται από ανοιχτές στο κοινό βιβλιοθήκες κοινωφελών ιδρυμάτων, οργανισμών και μορφωτικών ιδρυμάτων μη επιχορη-

γούμενων τακτικά από το Κράτος ή ΟΤΑ, το ύψος της οποίας συμφωνείται μεταξύ των ιδρυμάτων και φορέων αυτών και των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης. Αν δεν επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ τους έως τις 30 Απριλίου 2023, οποιοδήποτε από τα μέρη μπορεί να ζητήσει από το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών, να καθορίσει, κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, το ύψος της αμοιβής. Για τα κριτήρια προσδιορισμού της αμοιβής ισχύει η παρ. 3 και για την κατανομή της αμοιβής ισχύουν οι παρ. 4 και 5.

[Όπως το άρθρο 5Α προστέθηκε από το άρθρο 34 Ν 4996/2022 (ΦΕΚ Α’ 218/24.11.2022).]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Το αρχικό υποκείμενο του δικαιώματος

Άρθ. 6 Αρχικός δικαιούχος. 1. Ο δημιουργός ενός έργου είναι ο αρχικός δικαιούχος του περιουσιακού και του ηθικού δικαιώματος επί του έργου.

2. Τα δικαιώματα αποκτώνται πρωτογενώς χωρίς διατυπώσεις.

Άρθ. 7 Έργα συνεργασίας, συλλογικά και σύνθετα. 1. Έργα συνεργασίας θεωρούνται όσα έχουν δημιουργηθεί με την άμεση σύμπραξη δύο ή περισσοτέρων δημιουργών. Οι δημιουργοί ενός έργου, που είναι προϊόν συνεργασίας, είναι οι αρχικοί συνδικαιούχοι του περιουσιακού και του ηθικού δικαιώματος επί του έργου. Αν δεν συμφωνήθηκε αλλιώς, το δικαίωμα ανήκει κατά ίσα μέρη στους συνδημιουργούς.

2. Συλλογικά έργα θεωρούνται όσα έχουν δημιουργηθεί με τις αυτοτελείς συμβολές περισσοτέρων δημιουργών κάτω από την πνευματική διεύθυνση και το συντονισμό ενός φυσικού προσώπου. Το φυσικό αυτό πρόσωπο είναι ο αρχικός δικαιούχος του περιουσιακού και του ηθικού δικαιώματος επί του συλλογικού έργου. Οι δη-

μιουργοί των επιμέρους συμβολών είναι αρχικοί δικαιούχοι του περιουσιακού και του ηθικού δικαιώματος επί των συμβολών τους, εφόσον αυτές είναι δεκτικές χωριστής εκμετάλλευσης.

3. Όταν ένα έργο είναι σύνθετο, απαρτιζόμενο από τμήματα που έχουν δημιουργηθεί χωριστά, οι δημιουργοί των τμημάτων αυτών είναι αρχικοί συνδικαιούχοι των δικαιωμάτων επί του σύνθετου έργου και αποκλειστικοί αρχικοί δικαιούχοι των δικαιωμάτων του τμήματος, που δημιούργησε ο καθένας εφόσον αυτό είναι δεκτικό χωριστής εκμετάλλευσης.

Άρθ. 8 Έργα μισθωτών. Επί έργων που δημιουργήθηκαν από μισθωτούς σε εκτέλεση σύμβασης εργασίας, αρχικός δικαιούχος του περιουσιακού και του ηθικού δικαιώματος είναι ο δημιουργός. Αν δεν υπάρχει αντίθετη συμφωνία, στον εργοδότη μεταβιβάζονται αυτοδικαίως εκείνες μόνο οι εξουσίες από το περιουσιακό δικαίωμα, που είναι αναγκαίες για την εκπλήρωση του σκοπού της σύμβασης.

Το περιουσιακό δικαίωμα επί των έργων που δημιουργήθηκαν από τους απασχολούμενους με οποιαδήποτε σχέση εργασίας στο Δημόσιο ή ΝΠΔΔ, σε εκτέλεση του υπηρεσιακού τους καθήκοντος μεταβιβάζεται αυτοδικαίως στον εργοδότη, εκτός αν υπάρχει αντίθετη συμφωνία. [Όπως το τελευταίο εδάφιο προστέθηκε με το άρθρο 8 παρ. 17 του Ν 2557/1997.]

Άρθ. 9 Οπτικοακουστικά έργα. Ως δημιουργός ενός οπτικοακουστικού έργου τεκμαίρεται ο σκηνοθέτης.

Άρθ. 10 Τεκμήρια. 1. Τεκμαίρεται ως δημιουργός του έργου το πρόσωπο του οποίου το όνομα εμφανίζεται πάνω στον υλικό φορέα του έργου κατά τον τρόπο, που συνήθως χρησιμοποιείται για την ένδειξη του δημιουργού. Το ίδιο ισχύει και αν εμφανίζε-

ται ψευδώνυμο εφόσον το ψευδώνυμο δεν αφήνει αμφιβολία ως προς την ταυτότητα του προσώπου.

2. Τεκμαίρεται ως δικαιούχος της πνευματικής ιδιοκτησίας σε συλλογικά έργα, σε προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών ή σε οπτικοακουστικά έργα το φυσικό ή νομικό πρόσωπο, του οποίου το όνομα ή η επωνυμία εμφανίζεται πάνω στον υλικό φορέα του έργου κατά τον τρόπο, που συνήθως χρησιμοποιείται για την ένδειξη του δικαιούχου.

3. Η παράγραφος 1 του παρόντος άρθρου εφαρμόζεται αναλόγως στους δικαιούχους συγγενικών δικαιωμάτων ως προς το προστατευόμενο αντικείμενό τους, καθώς και στους κατασκευαστές βάσεων δεδομένων για το ειδικής φύσης δικαίωμά τους (άρθρο 5 εδάφιο β’ της Οδηγίας 2004/48).

4. Κατά των τεκμηρίων των προηγούμενων παραγράφων επιτρέπεται αντίθετη απόδειξη. [Όπως η παρ. 3 αναριθμήθηκε σε 4 και η παρ. 3 προστέθηκε με το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν 3524/2007.]

Άρθ. 11 Αρχικοί δικαιούχοι κατά πλάσμα. 1. Λογίζεται έναντι των τρίτων ως αρχικός δικαιούχος του περιουσιακού και του ηθικού δικαιώματος όποιος καθιστά νομίμως προσιτό στο κοινό έργο ανώνυμο ή με ψευδώνυμο. Μετά την εμφάνιση του πραγματικού δημιουργού του έργου, αυτός αποκτά τα παραπάνω δικαιώματα στην κατάσταση όπου βρίσκονται από τις ενέργειες του πλασματικού δικαιούχου. [Όπως το πρώτο εδάφιο της παρ. 1 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 8 παρ. 3 του Ν 2557/1997.]

2. Στην περίπτωση της προηγούμενης παραγράφου το ηθικό δικαίωμα ανήκει στον κατά πλάσμα δικαιούχο κατά το μέτρο που δικαιολογείται από την ιδιότητά του αυτή. [Όπως η αρχική παρ. 2 καταργήθηκε, η δε παρ. 3 αναριθμήθηκε σε 2 και αντικαταστάθηκε από το άρθρο 8 παρ. 4 του Ν 2557/1997.]