ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΜΒΑΘΥΝΣΗΣ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ
Εμπορικές Εταιρίες - Αξιόγραφα - Πτωχευτικό Δίκαιο
- Έκδοση: 2024
- Σχήμα: 17x24
- Βιβλιοδεσία: Εύκαμπτη
- Σελίδες: 216
- ISBN: 978-618-08-0261-0
Το έργο «Πρακτικά Θέματα Εμβάθυνσης στο Εμπορικό Δίκαιο», υπό μορφή ασκήσεων, έχει ως αντικείμενο την επίλυση σύνθετων πρακτικών ζητημάτων στους κλάδους του δικαίου των εμπορικών εταιριών, του πτωχευτικού δικαίου και του δικαίου των αξιογράφων, τα οποία αποτυπώνουν τη νομική αλλά και τη συναλλακτική πρακτική. Τα ζητήματα αναλύονται με νομολογιακή και βιβλιογραφική τεκμηρίωση και παράθεση επιλεγμένων αποσπασμάτων δικαστικών αποφάσεων, ώστε ο αναγνώστης να εμβαθύνει στην επίλυση καίριων προβλημάτων του εμπορικού δικαίου.
Παρατίθενται, εκτός των ασκήσεων, επιπρόσθετες αναλύσεις σε εξειδικευμένα προβλήματα βάθους που συνέχονται με τα θιγόμενα θέματα, ώστε να ολοκληρώνεται η γνώση ευρύτερων πεδίων ρυθμίσεων στα οποία εντάσσονται τα επί μέρους θέματα των πρακτικών.
Απευθύνεται στους φοιτητές των νομικών σχολών, στους νομικούς που αντιμετωπίζουν τις εξετάσεις εισόδου στο δικηγορικό λειτούργημα, στους συμμετέχοντες σε διαγωνισμούς νομικών επαγγελμάτων και γενικότερα στον νομικό της πράξης για την αντιμετώπιση πρακτικών ζητημάτων στα παραπάνω πεδία.
Ο αναγνώστης εμβαθύνει συνδυαστικά στις λύσεις που έδωσε η θεωρία και η νομολογία, ώστε διά των αναλύσεων των ζητημάτων αυτών να αποκτά ευχέρεια επεξεργασίας των νομικών προβλημάτων που ανακύπτουν στο πεδίο των βασικών κλάδων του εμπορικού δικαίου.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ VII
ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ XIII
ΒΑΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ XV
ΑΣΚΗΣΗ 1 1
Όργανο πιστοποίησης καταβολής του ποσού της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου σε Α.Ε. που είναι μικρή ή πολύ μικρή επιχείρηση - έννοια της μικρής ή πολύ μικρής επιχείρησης / Μη εμπρόθεσμη καταβολή του ποσού της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου Α.Ε. με ολοσχερή καταβολή ή με μερική καταβολή / Ευθεία αγωγή κατά του αποδέκτη συναλλαγματικής - στοιχεία της ευθείας ευθύνης του αποδέκτη / Αναγωγή κατά προηγούμενου οπισθογράφου συναλλαγματικής που πτώχευσε / Διάθεση περιουσιακού στοιχείου πριν την πτώχευση - παράλειψη εγγραφής της μεταβίβασης αυτής σε δημόσια βιβλία - δυνατότητα ολοκλήρωσης της μεταβίβασης μετά την κήρυξη της πτώχευσης / Δικαίωμα αποχωρισμού από την πτωχευτική περιουσία κινητού που κατέχει ο πτωχεύσας - δικαιοδοσία και διατάξεις εφαρμοζόμενες στην άσκηση της αξίωσης αποχωρισμού / Διάθεση από τον πτωχεύσαντα κινητού που ανήκει σε τρίτον / Καταχρηστική άρνηση έγκρισης από τον σύνδικο δικαιοπραξίας που επιχείρησε ο πτωχεύσας
ΑΣΚΗΣΗ 2 9
Παρανόμως διανεμηθέντα κέρδη Α.Ε. - η αξίωση επιστροφής τους στην εταιρία - προϋποθέσεις - παραγραφή της αξίωσης της εταιρίας / Ελάττωμα της γ.σ. που αποφάσισε την παράνομη διανομή κερδών / Ανατροπή του τεκμηρίου τριτεγγύησης υπέρ εκδότη συναλλαγματικής / Τριτεγγύηση εκδότη υπέρ αποδέκτη συναλλαγματικής / Παύση των εργασιών της πτώχευσης λόγω έλλειψης χρημάτων - συνέπειες και ανατροπή της απόφασης παύσης των εργασιών της πτώχευσης / Μη νομιμοποίηση του πωχεύσαντα στις δίκες της πτωχευτικής ανάκλησης, μετά την παύση των εργασιών της πτώχευσης.
AΣΚΗΣΗ 3 17
Ανάκληση διευθύνοντος συμβούλου πριν τη λήξη της θητείας του - λήξη της υποκείμενης σχέσης - αξίωση αμοιβής για τον υπολειπόμενο χρόνο / Πρόσθετες εισφορές εταίρων Ο.Ε. - κάλυψη ελλείμματος εκκαθάρισης Ο.Ε. από τους εταίρους - άσκηση της αξίωσης από την εταιρία / Ρήτρα «ουχί εις διαταγήν» που τίθεται σε συναλλαγματική από εκδότη ή οπισθογράφο / Μερική πληρωμή επιταγής - αξιώσεις του κομιστή / Αξιώσεις κομιστή ακάλυπτης επιταγής - νομική βάση των αξιώσεων αυτών / Μεταβίβαση συμβατικής σχέσης του πτωχεύσαντα / Ανίσχυροι συμβατικοί όροι που αποκλείουν τη μεταβίβαση της σχέσης αυτής / Ανίσχυροι συμβατικοί όροι που προβλέπουν την πτώχευση ως λόγο λύσης της σύμβασης
ΑΣΚΗΣΗ 4 25
Καθολική γ.σ. Α.Ε. / Διάκριση καθολικής γ.σ. από την προσυπογραφή πρακτικού από όλους τους μετόχους / Σύγκληση γ.σ. με απόφαση τριμελούς δ.σ. που λήφθηκε με απαρτία δύο μελών - ελάττωμα απόφασης δ.σ. - ισχύς της απόφασης γ.σ. που συγκληθηκε με την ελαττωματική απόφαση του δ.σ. / Έξοδος εταίρου Ο.Ε. προκαλούμενη από ατομικό πιστωτή του - περιεχόμενο του δικογράφου - διαδικασία - δικονομικές προϋποθέσεις της άσκησης του δικαιώματος αναγκαστικής εξόδου - περιεχόμενο της απόφασης - εκτέλεσή της - τρόπος ικανοποίησης του πιστωτή / Συναλλαγματική με σύμπτωση στο ίδιο πρόσωπο της ιδιότητας εκδότη, πληρωτή, αποδέκτη / Πτωχευτική ανάκληση λόγω δόλιας βλάβης πιστωτών - προϋποθέσεις αυτής της ανακλητικής αξίωσης - επικουρικότητα της εφαρμογής της διάταξης - αίτημα επαναμεταβίβασης / Δικαιοδοσία - παθητική νομιμοποίηση άσκησης της ανακλητικής αξίωσης / Συνέπειες της ανακλητικής δικαστικής απόφασης / Παραγραφή της ανακλητικής αξίωσης
ΑΣΚΗΣΗ 5 37
Αφαίρεση από σύμβουλο Α.Ε. της ιδιότητας του διευθύνοντος συμβούλου / Έμμεση ζημία μετόχων από τη διαχείριση του δ.σ. / Μερική αποδοχή συναλλαγματικής - πρόωρη αναγωγή / Συναλλαγματική «μη αποδέξιμη» / Ευθύνη μελών δ.σ. λόγω πρόκλησης παύσης πληρωμών - ατομική άσκηση της αξίωσης αποζημίωσης από τους εταιρικούς πιστωτές / Ευθύνη τους έναντι της πτωχεύσασας εταιρίας / Πτωχευτική ανακοπή λόγω μη συνδρομής των προϋποθέσεων της πτώχευσης - η ουσιατική προϋπόθεση της «μονιμότητας» της αδυναμίας πληρωμών / Νομιμοποίηση - προϋποθέσεις της άσκησης της πτωχευτικής ανακοπής / Η λειτουργία της ως τριτανακοπής ή ως ανακοπής ερημοδικίας
ΑΣΚΗΣΗ 6 45
Ψήφος μέλους δ.σ. που βρίσκεται σε σύγκρουση συμφερόντων με την Α.Ε. - λήψη της απόφασης / Πρόσκληση για σύγκληση γ.σ. από μέλος του δ.σ. - προϋπόθέσεις μη ακυρότητας της απόφασης της γ.σ. - ακυρωσία της μη άκυρης απόφασης της γ.σ. / Ατομική πληροφόρηση του μετόχου με e-mail για τις επόμενες γ.σ. / Υπογραφή επιταγής από μέλος του δ.σ. χωρίς εξουσιοδότηση - σιωπηρή πληρεξουσιότητα για την υπογραφή επιταγής ή συναλλαγματικής / Η τύχη αντικειμένου με παρακράτηση κυριότητας, όταν πτωχεύσει ο αγοραστής - προϋποθέσεις αποχωρισμού του από την πτωχευτική περιουσία / Κήρυξη πτώχευσης με κατ΄ ιδίαν εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη ή με εκποίηση του συνόλου του ενεργητικού της επιχείρησης - δικαίωμα επιλογής του συνδίκου να συνεχίσει ή όχι εκκρεμή διαρκή σύμβαση
ΑΣΚΗΣΗ 7 55
Έκτακτος έλεγχος Α.Ε. από τη «μικρή» και τη «μεγάλη» μειοψηφία - προϋποθέσεις άσκησης του δικαιώματος έκτακτου ελέγχου - παθητική νομιμοποίηση - μέτρο δικανικής πεποίθησης - «εκπροσώπηση» του αιτούντος έλεγχο στο δ.σ. / Προσωποκράτηση διαχειριστή Ε.Π.Ε. που εξέδωσε ακάλυπτη επιταγή / Περισσότεροι πληρωτές συναλλαγματικής / Καταχρηστική αίτηση πτώχευσης από πιστωτή ή οφειλέτη - οι περιπτώσεις καταχρηστικότητας κατά τον πτωχευτικό νόμο / Έλλειψη
αντικειμενικών προϋποθέσεων πτώχευσης και καταχρηστικότητα / Καταχρηστικότητα αίτησης πτώχευσης και έννομο συμφέρον / Πτωχευτική ανακοπή λόγω καταχρηστικής αίτησης πτώχευσης
AΣΚΗΣH 8 67
Μεταβίβαση μετοχών Α.Ε. εισηγμένης σε ρυθμιζόμενη αγορά - συμμετοχή του πωλητή μετόχου στη γ.σ. που συνέρχεται στο επόμενο της πώλησης πενθήμερο / Μη πλήρης κάλυψη του ποσού της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου - δυνατότητα διάσωσης της αύξησης του κεφαλαίου / Μετοχές υπό το άρτιο / Αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού κομιστή επιταγής- προϋποθέσεις άσκησης της αξίωσης - απόψεις νομολογίας και θεωρίας - η έννοια του πλουτισμού / Ατομικά καταδιωκτικά μέτρα ενέγγυου πιστωτή κατά του πτωχεύσαντα οφειλέτη (εμπράγματη αξίωση) - χρονικά όρια επίσπευσης της αναγκαστικής εκτέλεσης από τον ενέγγυο πιστωτή - συνέπεια της μη εμπρόθεσμης επιβολής από αυτόν κατάσχεσης / Ικανοποίηση του ενέγγυου πιστωτή μέσω της πτωχευτικής διαδικασίας (ενοχική αξίωση) / Παύση τοκογονίας της απαίτησης ενέγγυου πιστωτή
ΑΣΚΗΣΗ 9 77
Μείωση κεφαλαίου ανώνυμης εταιρίας με αυτούσια επιστροφή περιουσιακών στοιχείων-προστασία εταιρικών δανειστών με ληξιπρόθεσμες και μη ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις - διαδικασία αντιρρήσεων των τελευταίων / Δικαίωμα μετόχων Α.Ε. να ζητήσουν εξαγορά των μετοχών τους από την εταιρία - καθορισμός και καταβολή ανταλλάγματος / Ρήτρα τόκου σε συναλλαγματική / Οπισθογράφηση συναλλαγματικής λόγω ενεχύρου - ενστάσεις από τις προσωπικές σχέσεις του οφειλέτη από τη συναλλαγματική με τον οπισθογράφο ενεχυριαστή / Ευθύνη εις ολόκληρον των υπογραφέων συναλλαγματικής / Μισθοί εργαζομένων στην πτώχευση - λύση των συμβάσεων εργασίας σε πτώχευση με κατ΄ ιδίαν εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων ή με εκποίηση του συνόλου του ενεργητικού / Πτωχευτικά και ομαδικά πιστώματα των εργαζομένων / Δικαιώματα των ομαδικών πιστωτών - ικανοποίησή τους από τη μεταπτωχευτική περιουσία
AΣΚΗΣΗ 10 85
Νόμιμο τακτικό αποθεματικό Α.Ε. - προϋποθέσεις και όροι σχηματισμού του - η χρήση του / Διάλυση του μέρους του που υπερβαίνει το νόμιμο όριο μετά από μείωση του κεφαλαίου / Πτωχευτική ανάκληση αναδοχής χρέους - χρόνος παύσης πληρωμών σε περίπτωση πτώχευσης λόγω επαπειλούμενης αδυναμίας εκπλήρωσης / Πράξεις ανακλητές λόγω δόλου του πτωχεύσαντα - υποχρέωση άσκησης της ανακλητικής αξίωσης/ Εφαρμογή του άρθρου 119 ΠτΚ στην περίπτωση επαπειλούμενης αδυναμίας πληρωμών - προϋποθέσεις / Συναλλαγματική που δεν φέρει ημερομηνία λήξης / Πληρωμή συναλλαγματικής εν όψει - προθεσμία εμφάνισής της προς πληρωμή - επιμήκυνση της προθεσμίας εμφάνισης προς πληρωμή
ΑΣΚΗΣΗ 11 93
Διορισμός προσωρινής διοίκησης Α.Ε. με βάση την ΑΚ 69 / Δικαστική λύση Α.Ε. για σπουδαίο λόγο - η παρέμβαση των μετόχων για εξαγορά των μετοχών των αιτούντων τη λύση της Α.Ε. -
Η νομική φύση του δικαιώματος παρέμβασης των μετόχων - μη ολοκλήρωση της εξαγοράς / Δέσμευση
των μετοχών και δικαστική λύση της εταιρίας / Ενεχυριακή οπισθογράφηση συναλλαγματικής - ενστάσεις από τη σχέση του υποχρέου με τον οπισθογράφο / Σύσταση ενεχύρου επιταγής / Λευκή οπισθογράφηση / Εξόφληση των πτωχευτικών πιστωτών από τη μεταπτωχευτική περιουσία / Διοίκηση μεταπτωχευτικής περιουσίας νομικού προσώπου / Αναστολή ατομικών καταδιωκτικών μέτρων ενέγγυου πιστωτή λόγω εκποίησης της πτωχευτικής περιουσίας ως σύνολο - διάρκεια της αναστολής / Εκποίηση επί μέρους λειτουργικών συνόλων της κηρυχθείσας σε πτώχευση επιχείρησης
ΑΣΚΗΣΗ 12 103
Νομιμοποίηση συμμετοχής στη γ.σ. - βιβλίο μετόχων - συμμετοχή μετόχου με μετοχές σε λογιστική μορφή / Έκτακτη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου - ακυρωσία της απόφασης του δ.σ. - προθεσμία και έννομο συμφέρον επίκλησής της / Ακάλυπτη επιταγή / Συνέπειες για την Τράπεζα και τον εκδότη από την ανάκληση επιταγής εντός της προθεσμίας πληρωμής - ποινικό αδίκημα ακάλυπτης επιταγής / Ανάκληση μεταχρονολογημένης επιταγής / Ακάλυπτη επιταγή εκδότη που πτώχευσε / Ευθύνη νόμιμου εκπροσώπου εταιρίας για ακάλυπτη επιταγή που εξέδωσε - ευθύνη του όταν έχει πτωχεύσει η εταιρία που εκπροσωπούσε / Μεταχρονολογημένη ακάλυπτη επιταγή εταιρίας που πτώχευσε / Ευθύνη συνοφειλετών πτωχεύσαντος - ληξιπρόθεσμο απαιτήσεων των συνοφειλετών
ΑΣΚΗΣH 13 115
Πτώχευση λόγω επαπειλούμενης αδυναμίας πληρωμών - η έννοια / Ο δικαιούχος του δικαιώματος υποβολής της αίτησης πτώχευσης νομικού προσώπου ή παροχής συναίνεσης νομικού προσώπου σε συμφωνία εξυγίανσης / Κύρια παρέμβαση μετόχου και δανειστή με αίτημα την απόρριψη της αίτησης κήρυξης σε πτώχευση λόγω επαπειλούμενης αδυναμίας πληρωμών / Καταχρηστική εμφάνιση προς πληρωμή μεταχρονολογημένης επιταγής - δεν προβάλλεται κατά του καλόπιστου κομιστή η ένσταση καταχρηστικότητας / Ποινική ευθύνη από μεταχρονολογημένη επιταγή / Τρόπος απόδειξης της μη πληρωμής της επιταγής στην ποινική δίκη / Επίδραση των ενστάσεων από τη σχέση του εκδότη με τον λήπτη (σχέση αξίας) στην ποινική ευθύνη
ΑΣΚΗΣH 14 123
Άσκηση των αξιώσεων της Α.Ε. κατά μέλους του δ.σ. μετά από αίτηση της μειοψηφίας - διορισμός ειδικού εκπροσώπου για άσκηση της αγωγής / Σύγκληση γ.σ. με ελαττωματική απόφαση δ.σ. - το ελάττωμα της απόφασης αυτής / Σύγκληση γ.σ. από μέλη του δ.σ. / Οι τρόποι σύγκλησης της γ.σ. / Λευκή συναλλαγματική - συμπλήρωση κατά παράβαση της συμφωνίας από τον εκδότη και λήπτη ή τον κομιστή από οπισθογράφηση / Λευκή επιταγή - διάκριση της αντισυμβατικής συμπλήρωσης από την αλλοίωση του κειμένου της επιταγής χωρίς την ύπαρξη συμφωνίας (πλαστογράφηση) ένσταση του εκδότη κατά τον κομιστή από οπισθογράφηση / Λύση εκκρεμών και διαρκών συμβάσεων του οφειλέτη σε πτώχευση με κατ’ ιδίαν εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων / Λύση εκκρεμών και διαρκών συμβάσεων του οφειλέτη σε πτώχευση με εκποίηση του συνόλου του ενεργητικού της επιχείρησης / Πράξεις δυνητικής πτωχευτικής ανάκλησης - ανακλητική αξίωση - παραγραφή της
ΑΣΚΗΣΗ 15 133
Σύστημα διαχείρισης Ο.Ε. - εναντίωση συνδιαχειριστή - στοιχεία της εναντίωσης - συνέπειες της εναντίωσης στην Ο.Ε. / Σύγκληση του δ.σ. Α.Ε. από δύο μέλη του / Πτώχευση του εκδότη συναλλαγματικής μη αποδέξιμης / Μερική οπισθογράφηση συναλλαγματικής / Πράξεις υποχρεωτικής πτωχευτικής ανάκλησης - πληρωμές μη ληξιπρόθεσμων χρεών - πληρωμές ληξιπρόθεσμων χρεών όχι με μετρητά ή συμφωνηθείσα παροχή / Αδράνεια του συνδίκου να ασκήσει την ανακλητική αξίωση - άσκησή της από πιστωτή
ΑΣΚΗΣΗ 16 139
Αξίωση Α.Ε. κατά μέλους του δ.σ. που προέβη σε ανταγωνιστικές πράξεις εις βάρος της εταιρίας - συμμετοχή συμβούλου Α.Ε. σε Ο.Ε. / Εταιρική αγωγή για αξίωση από παράβαση της υποχρέωσης μη ανταγωνισμού / Καλυμμένη λόγω πληρεξουσιότητας οπισθογράφηση συναλλαγματικής - ενστάσεις / Συναλλαγματική που δεν περιέχει την ονομασία «συναλλαγματική» / Μετατροπή άκυρης συναλλαγματικής σε άλλη δικαιοπραξία - προϋποθέσεις / Αναστολή ατομικών καταδιωκτικών μέτρων πτωχευτικού πιστωτή / Ακυρότητα πράξεων ατομικής εκτέλεσης πτωχευτικού πιστωτή / Διάρκεια μη ισχύος της αναστολής των ατομικών διώξεων ως προς τους ενέγγυους πιστωτές / Ληξιπρόθεσμο των απαιτήσεων των ενέγγυων πιστωτών - παύση τοκοφορίας των απαιτήσεων αυτών
ΑΣΚΗΣΗ 17 149
Λήψη απόφασης ετερόρρυθμης εταιρίας που υπερβαίνει τη συνήθη διοίκηση / Εναντίωση ετερόρρυθμου εταίρου σε πράξη εκτός συνήθους διαχείρισης - συνέπεια της εναντίωσης / Θάνατος του μοναδικού ομόρρυθμου εταίρου Ε.Ε. - διαχείριση της εταιρίας / Οπισθογράφηση επιταγής που έχει τη μνεία «πληρωτέα εις λογαριασμόν» (λογιστική επιταγή) - διαγραφή της φράσης αυτής / Επιταγή εκδοθείσα από μη δικαιούχο του λογαριασμού / Εκπρόθεσμη δικαστική επαλήθευση απαιτήσεων - αναγγελία πτωχευτικού πιστωτή με ανακοπή - συμμετοχή του σε επόμενες διανομές μέχρι την επαλήθευση των απαιτήσεων του ανακόπτοντος
ΑΣΚΗΣΗ 18 157
Δεσμευμένες μετοχές Α.Ε. - άρνηση της εταιρίας να υποδείξει αγοραστή - καταστατική υποχρέωση εξαγοράς τους από την εταιρία - διαδικασία και προθεσμία της εξαγοράς / Η δέσμευση των μετοχών είναι δυνατή μόνο σε Α.Ε. μη εισηγμένη σε ρυθμιζόμενη αγορά / Ψήφος ενεχυρασμένων μετοχών / Καλόπιστη κτήση από τρίτον συναλλαγματικής που έχει χαθεί / Πράξεις υποχρεωτικής πτωχευτικής ανάκλησης (επιλεκτική εξασφάλιση πτωχευτικού πιστωτή με σύσταση εμπράγματης ασφάλειας ή προσημείωση υποθήκης) / Τροπή της προσημείωσης σε υποθήκη εντός της ύποπτης περιόδου / Δόλια βλάβη πιστωτών - επικουρικότητα αυτού του λόγου πτωχευτικής ανάκλησης - η έννοια της «πράξης» στη διάταξη του άρθρου 119 ΠτΚ
ΑΣΚΗΣΗ 19 165
Διανομή κερδών Α.Ε.- ίδια κεφάλαια - καθαρή θέση / Κονδύλια Ισολογισμού/ Κέρδη εταιρίας - περιορισμοί διανομής κερδών / Λήψη απόφασης γ.σ. με αποδοχή από τους μετόχους πρότασης του
δ.σ. χωρίς συνεδρίαση - αντίθεση μειοψηφίας / Τρόπος εξυγίανσης / Αποδοχή συναλλαγματικής χωρίς τη λέξη «δεκτή» / Έλλειψη χρονολογίας της αποδοχής / Ανύπαρκτος πληρωτής συναλλαγματικής / Απαλλαγή πτωχεύσαντος φυσικού προσώπου από την ευθύνη του έναντι των πτωχευτικών πιστωτών - συνέπειες της απαλλαγής ως προς την υπεγγυότητα της πτωχευτικής περιουσίας / Ικανοποίηση ομαδικών πιστωτών σε περίπτωση απαλλαγής του οφειλέτη
ΑΣΚΗΣΗ 20 181
Δικαστική αντικατάσταση μελών δ.σ. που διορίζονται από μέτοχο - διαδικασία δικαστικής ανάκλησης με αίτημα μετόχων - διορισμός νέου συμβούλου / Πλασματική έλλειψη διοίκησης Α.Ε. / Μη εφαρμογή της ΑΚ 69 σε περίπτωση κακοδιαχείρισης / Επιταγή ή συναλλαγματική ευκολίας - ενστάσεις από την αιτία αυτή - οι θέσεις νομολογίας και θεωρίας / Πτώχευση με αναγγελία ενός πιστωτή - ανάκληση της απόφασης που κήρυξε την πτώχευση αυτή
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ 191
Σελ. 1
ΑΣΚΗΣΗ 1
Όργανο πιστοποίησης καταβολής του ποσού της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου σε Α.Ε. που είναι μικρή ή πολύ μικρή επιχείρηση - έννοια της μικρής ή πολύ μικρής επιχείρησης / Μη εμπρόθεσμη καταβολή του ποσού της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου Α.Ε. με ολοσχερή καταβολή ή με μερική καταβολή / Ευθεία αγωγή κατά του αποδέκτη συναλλαγματικής - στοιχεία της ευθείας ευθύνης του αποδέκτη / Αναγωγή κατά προηγούμενου οπισθογράφου συναλλαγματικής που πτώχευσε / Διάθεση περιουσιακού στοιχείου πριν την πτώχευση - παράλειψη εγγραφής της μεταβίβασης αυτής σε δημόσια βιβλία - δυνατότητα ολοκλήρωσης της μεταβίβασης μετά την κήρυξη της πτώχευσης / Δικαίωμα αποχωρισμού από την πτωχευτική περιουσία κινητού που κατέχει ο πτωχεύσας - δικαιοδοσία και διατάξεις εφαρμοζόμενες στην άσκηση της αξίωσης αποχωρισμού / Διάθεση από τον πτωχεύσαντα κινητού που ανήκει σε τρίτον / Καταχρηστική άρνηση έγκρισης από τον σύνδικο δικαιοπραξίας που επιχείρησε ο πτωχεύσας
Ι.1. Στην Ανώνυμη Εταιρία «Βιοτεχνική Α.Ε.», που οι μετοχές της δεν είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά, αποφασίσθηκε η αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου. Ενάμιση μήνα μετά τη λήξη της προθεσμίας καταβολής του ποσού της αύξησης του κεφαλαίου, το διοικητικό συμβούλιο ελέγχει αν καταβλήθηκε το ποσό της αύξησης που κάλυψε ο κάθε μέτοχος, για να πιστοποιήσει την καταβολή του.
Ι.2. Διαπιστώνει όμως ότι κάποιοι μέτοχοι έχουν καταβάλει σε τραπεζικό λογαριασμό το μεγαλύτερο ποσό της αύξησης του κεφαλαίου που ανέλαβαν. Το διοικητικό συμβούλιο τάσσει στους μετόχους που οφείλουν ακόμη μέρος του ποσού της αύξησης προθεσμία ενός (1) μήνα για καταβολή του οφειλόμενου ποσού. Οι μη καταβαλόντες μέτοχοι όμως δεν συμμορφώθηκαν.
ΙΙ.1. Ο Π, εκδότης και λήπτης μίας συναλλαγματικής, μία εβδομάδα μετά την ημερομηνία λήξης της συναλλαγματικής, στρέφεται κατά της αποδέκτριας ανώνυμης εταιρίας «Βιοτεχνική Α.Ε.», η οποία αρνείται να πληρώσει, ισχυριζόμενη ότι ο Π εξέπεσε του δικαιώματός του, διότι δεν έχει συντάξει διαμαρτυρικό επί μη πληρωμή.
ΙΙ.2. Η «Βιοτεχνική Α.Ε.», κομίστρια εξ οπισθογραφήσεως συναλλαγματικής, στρέφεται κατά του ΑΧ, ενός εκ των προηγούμενων αυτής οπισθογράφων, ο οποίος βρίσκεται σε παύση πληρωμών, ζητώντας την πληρωμή της συναλλαγματικής, χωρίς να συντάξει διαμαρτυρικό επί μη πληρωμή, επειδή είναι βέβαιο ότι ο ΑΧ βρίσκεται σε αδυναμία πληρωμής. Άλλωστε, κατά του ΑΧ είχε επισπευσθεί αναγκαστική εκτέλεση πολύ πρόσφατα, η οποία είχε αποβεί άκαρπη.
Σελ. 2
ΙΙΙ.1. Ο έμπορος Ε, φοβούμενος την κήρυξή του σε πτώχευση πωλεί με ικανοποιητικό τίμημα στην «Βιοτεχνική Α.Ε.» όροφο γραφείων, με συμβολαιογραφική πράξη, χωρίς όμως να μεταγράψει τη μεταβίβαση στο υποθηκοφυλακείο.
ΙΙΙ.2. Mετά από μικρό χρονικό διάστημα, ο έμπορος Ε κηρύσσεται σε πτώχευση. Στον χώρο της επιχείρησής του βρίσκεται πολυτελές αυτοκίνητο, το οποίο ο Ε είχε πάρει από την αντιπροσωπεία αυτοκινήτων για να το δοκιμάσει μηχανολογικά, και ένα άλλο αυτοκίνητο που είχε πάρει για τον ίδιο λόγο, το οποίο όμως έχει πωλήσει σε τρίτον, έχοντας εισπράξει και το τίμημα.
ΕΡΩΤΑΤΑΙ Ι.1. Έχει το δ.σ. την αρμοδιότητα να πιστοποιεί την καταβολή του ποσού της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου; Ι.2. Τι συνέπειες μπορεί να έχει για την εταιρία η μη καταβολή ολόκληρου του ποσού της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου; ΙΙ.1. Είναι νόμω βάσιμος ο λόγος που επικαλείται η «Βιοτεχνική Α.Ε.» για να μην πληρώσει τη συναλλαγματική στον Π; ΙΙ.2. Ορθά δεν συνέταξε διαμαρτυρικό επί μη πληρωμή η «Βιοτεχνική Α.Ε.», λόγω της παύσης πληρωμών του ΑΧ; ΙΙΙ.1.α. Ποια μπορεί να είναι η νομική κατάσταση της πώλησης των γραφείων; ΙΙΙ.1.β. Μπορεί η αγοράστρια «Βιοτεχνική Α.Ε.» να μεταγράψει τη μεταβίβαση των γραφείων, δεδομένου όντος ότι α) ήταν καλόπιστη και β) η πώληση είναι επωφελής για την ομάδα των πιστωτών, αφού το τίμημα έχει εγγραφεί στα λογιστικά βιβλία τoυ εμπόρου που πτώχευσε και υπάρχει στο ταμείο του; ΙΙΙ.2.α. Με ποιον τρόπο θα αντιδράσει η αντιπροσωπεία αυτοκινήτων ως προς το αυτοκίνητο που εξακολουθεί να βρίσκεται στην κατοχή του πτωχεύσαντα Ε; ΙΙΙ.2.β. Με ποιον τρόπο θα αντιδράσει η αντιπροσωπεία αυτοκινήτων ως προς το αυτοκίνητο που ο πτωχεύσας Ε είχε πωλήσει σε τρίτον πριν από την κήρυξή του σε πτώχευση; |
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Ι.1. Έχει το δ.σ. την αρμοδιότητα να πιστοποιεί την καταβολή του ποσού της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου;
Η αρμοδιότητα για την πιστοποίηση εξαρτάται από το μέγεθος της επιχείρησης. Σύμφωνα με το άρθρο 20 § 6 εδ. γ΄ ν. 4548/2018 στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, που οι μετοχές τους δεν είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά, η πιστοποίηση δεν γίνεται από ορκωτό λογιστή, αλλά από το δ.σ. της εταιρίας. Το άρθρο 2 στοιχ. ια΄
Σελ. 3
ν. 4548/2018 ορίζει ότι η έννοια του μεγέθους της επιχείρησης (μικρή, πολύ μικρή, μεσαία, μεγάλη) προσδιορίζεται στον ν. 4308/2014 «Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα». Κατά το άρθρο 2 § § 2-4 του ν. 4308/2014 «πολύ μικρή» είναι η επιχείρηση με σύνολο ενεργητικού 350.000 ευρώ και ύψος κύκλου εργασιών 700.000 ευρώ, ενώ «μικρή» είναι αυτή με σύνολο ενεργητικού 4.000.000 ευρώ και ύψος κύκλου εργασιών 8.000.000 ευρώ.
Άρα, η απάντηση στο ερώτημα εξαρτάται από το μέγεθος της επιχείρησης της συγκεκριμένης εταιρίας. Αν είναι μικρή ή πολύ μικρή, την καταβολή του ποσού της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου πιστοποιεί το διοικητικό συμβούλιο.
Ι.2. Τι συνέπειες μπορεί να έχει για την εταιρία η μη καταβολή ολόκληρου του ποσού της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου;
1. Σύμφωνα με το εδ. γ΄ της παρ. 6 του άρθρου 20 ν. 4548/2018 η πιστοποίηση καταβολής του κεφαλαίου σε περίπτωση αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου γίνεται μέσα σε έναν μήνα από τη λήξη της προθεσμίας καταβολής του ποσού της αύξησης*. Συνεπώς, δίνεται έτσι από τον νομοθέτη η δυνατότητα μίας σιωπηρής, άτυπης παράτασης ενός μήνα για την καταβολή του ποσού της αύξησης, αφού ο έλεγχος μπορεί να γίνει έναν μήνα μετά τη λήξη της προθεσμίας καταβολής.
* [Το διάστημα καταβολής του ποσού της αύξησης του μ.κ. μπορεί να εκτείνεται από 14 ημέρες έως 4 μήνες από την καταχώριση στο ΓΕΜΗ της απόφασης της αύξησης του μ.κ. Την αρμοδιότητα να καθορίζει - εντός αυτών των χρονικών πλαισίων - τον συγκεκριμένο χρόνο καταβολής έχει το αρμόδιο όργανο που αποφασίζει την αύξηση του μ.κ., όποιο και αν είναι αυτό (διοικητικό συμβούλιο ή γενική συνέλευση) (άρθρο 20 § 2 ν. 4548/2018)].
2. Αν όμως το ποσό της αύξησης δεν καταβληθεί εμπρόθεσμα (δηλ. μέσα σε έναν μήνα από τη λήξη της προθεσμίας καταβολής), τότε, σύμφωνα με την παρ. 9 του άρθρου 20 ν. 4548/2018, εφαρμόζονται αναλογικά οι παρ. 5 και 6 του άρθρου 21, δηλ. οι διατάξεις που ρυθμίζουν τη μη εμπρόθεσμη καταβολή δόσης σε αύξηση κεφαλαίου που είχε προβλεφθεί εξ αρχής ότι θα γίνει με μερική (τμηματική) καταβολή (άρθρο 21 ν. 4548/2018). Στο συγκεκριμένο πρακτικό, δεν πρόκειται για αύξηση του κεφαλαίου με μερική καταβολή, αλλά για αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου με ολοσχερή καταβολή του ποσού της αύξησης, χωρίς δόσεις. Γι’ αυτό οι διατάξεις για τη μερική καταβολή εφαρμόζονται αναλογικά και όχι ευθέως.
3. Η διαδικασία των παρ. 5 και 6 του άρθρου 21 εξελίσσεται ως εξής:
α) Το δ.σ. τάσσει προθεσμία ενός (1) μήνα στον μέτοχο που οφείλει, για να καταβάλει το ποσό, με προειδοποίηση ότι, αν περάσει άπρακτη η προθεσμία, θα ακυρωθούν οι μη αποπληρωθείσες μετοχές. Έτσι έπραξε το δ.σ. και στο πρακτικό.
β) Σε περίπτωση απροθυμίας των οφειλόντων μετόχων, ακολουθεί η ακύρωση των μετοχών που δεν αποπληρώθηκαν.
γ) Κατόπιν η εταιρία εκδίδει νέες μετοχές ίσες σε αριθμό με τις ακυρωθείσες, οι οποίες διατίθενται ελεύθερα, αφού προσφερθούν όμως πρώτα στους λοιπούς μετόχους.
Σελ. 4
[…]
Σελ. 5
[…]
Σελ. 6
[…]
Σελ. 7
[…]
Σελ. 8
[…]
Σελ. 9
ΑΣΚΗΣΗ 2
Παρανόμως διανεμηθέντα κέρδη Α.Ε. - η αξίωση επιστροφής τους στην εταιρία - προϋποθέσεις - παραγραφή της αξίωσης της εταιρίας / Ελάττωμα της γ.σ. που αποφάσισε την παράνομη διανομή κερδών / Ανατροπή του τεκμηρίου τριτεγγύησης υπέρ εκδότη συναλλαγματικής / Τριτεγγύηση εκδότη υπέρ αποδέκτη συναλλαγματικής / Παύση των εργασιών της πτώχευσης λόγω έλλειψης χρημάτων - συνέπειες και ανατροπή της απόφασης παύσης των εργασιών της πτώχευσης / Μη νομιμοποίηση του πωχεύσαντα στις δίκες της πτωχευτικής ανάκλησης, μετά την παύση των εργασιών της πτώχευσης.
Ι. Το νεοεκλεγμένο διοικητικό συμβούλιο της εταιρίας «Αυτοκίνητο Α.Ε.» διαπιστώνει ότι κατά την προηγούμενη εταιρική χρήση είχαν διανεμηθεί στους μετόχους κέρδη, χωρίς να υπολογισθεί στη «δεσμευμένη» εταιρική περιουσία το τακτικό αποθεματικό.
II.1. Ο Π, προμηθευτής της «Αυτοκίνητο Α.Ε.» εξέδωσε συναλλαγματική με χρόνο λήξης στις 30-3-2023, την οποία αποδέχθηκε η εταιρία. Στο πρόσθιο τμήμα της συναλλαγματικής έθεσε την υπογραφή του, εκτός από τον Π, που ήταν ο εκδότης και λήπτης της συναλλαγματικής, και την αποδέκτρια «Αυτοκίνητο Α.Ε.», και ο κύριος μέτοχος της εταιρίας Ξ, χωρίς άλλη αναφορά ή διευκρίνηση. Πάνω στο σώμα της συναλλαγματικής αναγράφεται «Την 30ή Μαρτίου 2023 πληρώσατε σε εμένα τον Π και ουχί εις διαταγήν μου το ποσό των ...».
ΙΙ.2. Η «Αυτοκίνητο Α.Ε.» έχει απαίτηση κατά του Χ.Ψ, ο οποίος θα εκδώσει συναλλαγματική με λήπτρια την ίδια. Ζητά από τον εκδότη της συναλλαγματικής Χ.Ψ να τριτεγγυηθεί ο ίδιος υπέρ του αποδέκτη. Ο Χ.Ψ εκπλήσσεται με την απαίτηση αυτή, αφού αυτός ευθύνεται από τον νόμο για την πληρωμή της συναλλαγματικής.
III. Η «Αυτοκίνητο Α.Ε.» έχει εκτελεστό τίτλο κατά της ανώνυμης εταιρίας «Μηχανή Α.Ε.», η οποία κηρύχθηκε σε πτώχευση εδώ και πάνω από τρία χρόνια. Η πτωχεύσασα «Μηχανή Α.Ε.», έχει ως μόνη περιουσία αριθμό παλαιών συλλεκτικών αυτοκινήτων που βρίσκονται σε πολύ κακή κατάσταση και απαιτούνται τεράστια έξοδα για να βρεθούν ανταλλακτικά και να επισκευασθούν. Όμως ο διευθύνων σύμβουλος της «Αυτοκίνητο Α.Ε.» πιστεύει ότι η εταιρία του θα εισπράξει τα χρήματα της απαίτησής της, διότι η πτώχευση της «Μηχανή Α.Ε.» θα περατωθεί και η αναγκαστική εκτέλεση επί των αντικειμένων αυτών στο άμεσο μέλλον, κατά την εκτίμησή του, θα έχει αποτέλεσμα.
Σελ. 10
ΕΡΩΤΑΤΑΙ I.1. Ποια μπορεί να είναι η αντίδραση του νέου δ.σ. σχετικά με τη διανομή στους μετόχους του ποσού που θα έπρεπε να κρατηθεί για τον σχηματισμό του τακτικού αποθεματικού; I.2. Πώς κρίνετε την επιθυμία δανειστή της εταιρίας να προσβάλει την απόφαση της γ.σ. που έλαβε την απόφαση διανομής του αποθεματικού; Ι.3. Μπορεί η εταιρία να αναζητήσει το ποσόν του τακτικού αποθεματικού που διανεμήθηκε στους μετόχους, χωρίς να προσβάλει προηγουμένως την απόφαση της γ.σ. που αποφάσισε τη διανομή; ΙΙ.1. Ποια η σημασία της υπογραφής του Ξ επί της συναλλαγματικής; ΙΙ.2. Μπορεί ο εκδότης να τριτεγγυηθεί υπέρ του αποδέκτη; Για ποιον λόγο; ΙΙΙ. Πώς κρίνετε τη γνώμη του διευθύνοντα συμβούλου της εταιρίας «Αυτοκίνητο Α.Ε.»; Έχει βάση στο πτωχευτικό δίκαιο; |
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
I.1. Ποια μπορεί να είναι η αντίδραση του νέου δ.σ. σχετικά με τη διανομή στους μετόχους του ποσού που θα έπρεπε να κρατηθεί για τον σχηματισμό του τακτικού αποθεματικού;
Την αγωγή των παρανόμως εισπραχθέντων ποσών, κατά παράβαση των άρθρων 158 - 162 ν. 4548/2018, ασκεί το διοικητικό συμβούλιο (άρθρο 163 ν. 4548/2018). Στο πραγματικό του πρακτικού υπάρχει παράβαση των άρθρων 159 §§ 1, 2 και 158 εδ. β΄, 160 §§ 1, 2 ν. 4548/2018. Μέσο πίεσης στα μέλη του δ.σ., ώστε να μην αποφασίζουν και προβαίνουν σε παράνομες διανομές κερδών, είναι η αστική (άρθρο 102 ν. 4548/2018) και ποινική τους ευθύνη (άρθρο 177 § 2 και § 1 ν. 4548/2018). Οι δικαιοπραξίες που οδηγούν σε παράβαση των άρθρων 158-162 δεν είναι άκυρες (Σωτηρόπουλος, σε, Σωτηρόπουλο (επιμ.), Δίκαιο Ανώνυμης Εταιρίας, 2023, άρθρο 163, αρ. 9). Η διάταξη του άρθρου 163 ρυθμίζει μία ειδική αξίωση εταιρικού δικαίου και συνεπώς για την επιστροφή στην εταιρία των ποσών που διανεμήθηκαν παράνομα, δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού (Σωτηρόπουλος, ό.π.). Η παρανομία έγκειται αποκλειστικά στην παράβαση των άρθρων 158-162 ν. 4548/2018, στα οποία παραπέμπει το άρθρο 163 ν. 4548/2018. Άρα, τα εισπραχθέντα ποσά δεν επιστρέφονται, αν οι μέτοχοι που τα έλαβαν δεν γνώριζαν ή «ανυπαιτίως αγνοούσαν» ότι η διανομή των μερισμάτων ή άλλων ποσών (όπως εδώ το ποσό που έπρεπε να κρατηθεί για τον σχηματισμό του τακτικού αποθεματικού) δεν ήταν σύννομες.
[Η διάταξη του άρθρου 163 καλύπτει κάθε ποσό που καταβλήθηκε κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 158- 162, συνεπώς και τις λεγόμενες κρυμμένες διανομές (άρθρο 163 «Κάθε ποσό…») (Σωτηρόπουλος, ό.π., αρ. 8. Αντίθετα, Κ.Παμπούκης, Δίκαιο
Σελ. 11
Ανώνυμης Εταιρίας, τεύχ. β΄ έκδ. 2η, 1994, σ. 31, που υποστηρίζει ότι η διάταξη αφορά μόνον τις διανομές κερδών με βάση τον ισολογισμό].
Η εταιρία φέρει το βάρος απόδειξης ότι οι μέτοχοι γνώριζαν ή υπαιτίως [δηλ. και με ελαφρά αμέλεια] αγνοούσαν (άρθρο 163 ν. 4548/2018 «οι μέτοχοι γνώριζαν ή, λαμβανομένων υπόψη των περιστάσεων, όφειλαν να γνωρίζουν») ότι οι διανομές που έγιναν σ’ αυτούς δεν ήταν νόμιμες. Η αμέλεια («όφειλαν να γνωρίζουν») κρίνεται ειδικά για τον κάθε μέτοχο («λαμβανομένων υπόψη των περιστάσεων»), διότι άλλη δυνατότητα γνώσης έχει ένας μεγαλομέτοχος - επιχειρηματίας ή ένας μέτοχος - μέλος του δ.σ., άλλη ένας μικρομέτοχος - επενδυτής.
Επειδή το άρθρο 163 δεν προβλέπει ειδική παραγραφή, η παραγραφή είναι 20ετής (ΑΚ 249) (Αντωνόπουλος, σε, Αντωνόπουλου/Γρηγοριάδη, Δίκαιο Κεφαλαιουχικών Εταιριών, Ι, 2022, σ. 334). Υποστηρίζεται όμως ότι μπορεί να γίνει ερμηνευτικά δεκτή η αναλογική εφαρμογή της διάταξης της παρ. 6 του άρθρου 102 ν. 4548/2018 που προβλέπει τριετή προθεσμία απαλλαγής των μελών του δ.σ. από την ευθύνη τους (Γ.Σωτηρόπουλος, Δίκαιο Ανώνυμης Εταιρίας, Ι, 2023, άρθρο 163 , ΙΙ, αρ.10).
Ι.2. Πώς κρίνετε την πρόθεση δανειστή της εταιρίας να προσβάλει την απόφαση της γ.σ. που έλαβε την απόφαση διανομής του αποθεματικού;
Εφόσον η περιουσιακή κατάσταση της εταιρίας παρουσιάζεται στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις καλύτερη από ό,τι είναι στην πραγματικότητα, έχουν μοιρασθεί στους μετόχους μη πραγματικά (εικονικά) κέρδη, έγιναν δηλαδή καταβολές εις βάρος της «δεσμευμένης» περιουσίας. Η απόφαση λοιπόν της γενικής συνέλευσης των μετόχων που ενέκρινε τις ανακριβείς χρηματοοικονομικές καταστάσεις είναι άκυρη (Ν.Ρόκας, ΕμπΕταιρ, 2019, § 38.ΙΙ.5, αρ. 37· Γ.Σωτηρόπουλος, ό.π., άρθρο 160, αρ. 41· Ψυχομάνης, ΔικΕμπΕταιρ, δ΄ έκδ., 2020, αρ. 1589) σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 138 § 1 ν. 4548/2018, διότι το περιεχόμενό της είναι αντίθετο στον νόμο, αφού οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις που ενέκρινε η τακτική γ.σ. (άρθρο 117 § 1 στοιχ. δ΄-ε΄ ν. 4548/2018) συντάχθηκαν κατά παράβαση των διατάξεων του νόμου και δεν απεικονίζουν την οικονομική κατάσταση της εταιρίας, όπως θα προέκυπτε αν κατά τη σύνταξή τους τηρούνταν οι διατάξες του νόμου. Ειδικότερα η απόφαση της γ.σ. είναι αντίθετη προς τις διατάξεις του άρθρου 159 §§ 1, 2 ν. 4548/2018 που ορίζει τις προϋποθέσεις διανομής κερδών στους μετόχους, του άρθρου 158 εδ. β΄ ν. 4548/2018 που απαγορεύει ρητά τη διανομή του τακτικού αποθεματικού ως μέρισμα και του άρθρου 160 § 1 και § 2 ν. 4548/2018 που καθορίζει την έννοια των καθαρών κερδών. Είναι λοιπόν η απόφαση της γ.σ. άκυρη, διότι λήφθηκε κατά παράβαση των παραπάνω διατάξεων.
Δικαίωμα άσκησης της αγωγής αναγνώρισης της ακυρότητας της απόφασης της γενικής συνέλευσης έχει κάθε πρόσωπο που έχει έννομο συμφέρον, μέτοχος ή τρίτος (άρθρο 138 § 4 ν. 4548/2018) (Ν.Ρόκας, ΕμπΕταιρ, 2019, §30, αρ. 80). Γενικά, η ύπαρξη εννόμου συμφέροντος προϋποθέτει την ύπαρξη πραγματικής αντικειμενικής ανάγκης για
Σελ. 12
την αναγνώριση της ακυρότητας. Εδώ, η απόφαση της γ.σ. των μετόχων θίγει την Α.Ε. και τους τρίτους (εταιρικούς δανειστές), προς προστασία των οποίων τέθηκαν οι διατάξεις που εξασφαλίζουν δέσμευση εταιρικής περιουσίας ίσης με το μετοχικό κεφάλαιο, προσαυξημένο με το τακτικό αποθεματικό και τα πιστωτικά κονδύλια που προβλέπονται στον νόμο (άρθρο 159 §§ 1, 2 ν. 4548/2018).
Ι.3. Μπορεί η εταιρία να αναζητήσει το ποσόν που διανεμήθηκε στους μετόχους, χωρίς να προσβάλει προηγουμένως την απόφαση της γ.σ. με την οποία αποφασίσθηκε η διανομή ανύπαρκτων κερδών;
Προϋπόθεση άσκησης από την Α.Ε. της αγωγής κατά των μετόχων για επιστροφή των ποσών που εισέπραξαν παράνομα, κατά παράβαση των άρθρων 158 - 162 ν. 4548/2018, δεν είναι η προηγούμενη αναγνώριση της ακυρότητας της απόφασης της γ.σ. με την οποία εγκρίθηκαν οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις και αποφασίσθηκε η διανομή κερδών (βλ. τα άρθρα 119 § 1 και 160 § 3 ν. 4548/2018 για την έγκριση των χρ/οικονομικών καταστάσεων και απόφαση διανομής) (Β.Αντωνόπουλος, σε, Αντωνόπουλος/Γρηγοριάδης, Δίκαιο Κεφαλαιουχικών Εταιριών, τ. Ι, 2022, § 17.ΙΔ.5, σ. 334 υποσημ. 136). Το άρθρο 163 δεν θέτει τέτοια προϋπόθεση.
Έτσι, η αγωγή επιστροφής των παρανόμως εισπραχθέντων ποσών ασκείται από την Α.Ε. και όταν δεν έχουν εγκριθεί οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις ή έχει ιαθεί το ελάττωμα της απόφασης της γ.σ., επειδή παρήλθε η προθεσμία ενός έτους από τη δημοσιότητά τους στο ΓΕΜΗ (άρθρο 138 § 4 ν. 4548/2018) (Για τη δημοσιότητα των χρηματοοικονομικών καταστάσεων στο ΓΕΜΗ βλ. και τα άρθρα 149 § 1 στοιχ. α΄ και 12 § 1 περ. στ’ ν. 4548/2018).
Άρα, η «Αυτοκίνητο Α.Ε.» μπορεί να διεκδικήσει το παρανόμως διανεμηθέν ποσό χωρίς να προσβάλει την απόφαση της γ.σ.
ΙΙ.1. Ποια η σημασία της υπογραφής του Ξ επί της συναλλαγματικής;
Συνάγεται από το κείμενο της συναλλαγματικής ότι ο εκδότης είναι και λήπτης - κομιστής της και λόγω της ρήτρας «ουχί εις διαταγήν» δεν μπορεί η συναλλαγματική να μεταβιβασθεί περαιτέρω με οπισθογράφηση (άρθρο 11 § 2 ν. 5325/ 1932).
Κατά τη διάταξη του άρθρου 31 § 4 εδ. β΄ ν. 5325/1932 «ελλείψει σημειώσεως [υπέρ ποίου δίδεται η τριτεγγύηση] θεωρείται δοθείσα υπέρ του εκδότου». Κατά μία άποψη, η διάταξη καθιερώνει αμάχητο τεκμήριο για την περίπτωση που οι συμβαλλόμενοι δεν κατονόμασαν το πρόσωπο υπέρ του οποίου δόθηκε η τριτεγγύηση (ΑΠ 547/1960 ΝοΒ 1961, 35, κριτική του Α.Λουκόπουλου, ΝοΒ 1961, 435 επ.· ΑΠ 414/1971 ΝοΒ 1971, 1112: τριτεγγύηση από τη σύζυγο του αποδέκτη θεωρήθηκε υπέρ του εκδότη· ΑΠ 604/1990 ΝοΒ 1992, 65, σημ. Δωρή). Και συνεπώς δεν επιτρέπεται αντίθετη απόδειξη (Βλ. την ΚΠολΔ 338 § 2 που ορίζει ότι επί νόμιμου τεκμηρίου «επιτρέπεται αντίθετη αποδειξη, αν δεν ορίζεται διαφορετικά»).
Σελ. 13
[…]
Σελ. 14
[…]
Σελ. 15
[…]
Σελ. 16
[…]
Σελ. 17
AΣΚΗΣΗ 3
Ανάκληση διευθύνοντος συμβούλου πριν τη λήξη της θητείας του - λήξη της υποκείμενης σχέσης - αξίωση αμοιβής για τον υπολειπόμενο χρόνο / Πρόσθετες εισφορές εταίρων Ο.Ε. - κάλυψη ελλείμματος εκκαθάρισης Ο.Ε. από τους εταίρους - άσκηση της αξίωσης από την εταιρία / Ρήτρα «ουχί εις διαταγήν» που τίθεται σε συναλλαγματική από εκδότη ή οπισθογράφο / Μερική πληρωμή επιταγής - αξιώσεις του κομιστή / Αξιώσεις κομιστή ακάλυπτης επιταγής - νομική βάση των αξιώσεων αυτών / Μεταβίβαση συμβατικής σχέσης του πτωχεύσαντα / Ανίσχυροι συμβατικοί όροι που αποκλείουν τη μεταβίβαση της σχέσης αυτής / Ανίσχυροι συμβατικοί όροι που προβλέπουν την πτώχευση ως λόγο λύσης της σύμβασης
Ι.1. Στη γενική συνέλευση της εταιρίας παροχής υπηρεσιών πληροφορικής «Χ και Ψ Α.Ε.», παρέστησαν μέτοχοι που εκπροσωπούσαν το 60% του μετοχικού κεφαλαίου. Με πλειοψηφία 70% των εκπροσωπούμενων σ΄αυτήν ψήφων, η γ.σ. αποφάσισε την ανάκληση του διευθύνοντος συμβούλου Ω έναν χρόνο πριν από τη λήξη της θητείας του, χωρίς την επίκληση κάποιου ιδιαίτερου λόγου. Μάλιστα, η εταιρία τον ευχαρίστησε εγγράφως για τις υπηρεσίες που προσέφερε.
Ι.2. Η «Χ και Ψ Α.Ε.» έχει απαίτηση κατά ομόρρυθμης εταιρίας που βρίσκεται στο στάδιο της εκκαθάρισης, η περιουσία της οποίας δεν επαρκεί για την εξόφληση της εταιρίας. Ο εκκαθαριστής της Ο.Ε. υπόσχεται στον λογιστή της Α.Ε. ότι θα επιβάλει στους εταίρους να καταβάλουν αναλογικά το ποσό που απαιτείται για να εξοφληθούν οι εταιρικές οφειλές μεταξύ των οποίων και αυτή της Α.Ε.
ΙΙ.1. Ο Α, νέος διευθύνων σύμβουλος της «Χ και Ψ Α.Ε.», ζήτησε από τον δικηγόρο της εταιρίας να φροντίσει, ώστε η εταιρία στις συναλλαγές της, όπου πληρώνει με συναλλαγματικές, να έχει πάντα τη δυνατότητα να προβάλλει έναντι οποιουδήποτε κομιστή ενστάσεις σε ζητήματα που τυχόν θα ανακύψουν από τη σύμβαση με τον αντισυμβαλλόμενό της.
ΙΙ.2. Επίσης, η «Χ και Ψ Α.Ε.» είναι κομίστρια εξ οπισθογραφήσεως επιταγής ποσού 30.000 ευρώ, την οποία εμφάνισε εμπρόθεσμα προς πληρωμή, αλλά στον τραπεζικό λογαριασμό του εκδότη υπήρχαν μόνον 10.000 ευρώ.
ΙΙΙ.1. Τελικά, η εταιρία «Χ και Ψ Α.Ε.» κηρύσσεται σε πτώχευση με τον τρόπο της κατ’ ιδίαν εκποίησης των περιουσιακών της στοιχείων. Ο σύνδικος σκέπτεται να μεταβιβάσει τα συμβόλαια τεχνικής υποστήριξης της «Χ και Ψ Α.Ε.» με τους πελάτες της σε άλλη γνωστή στην αγορά, με αυτό το αντικείμενο, εταιρία, την «Σκληρός δίσκος A.E.», με τίμημα που θα περιέλθει στην πτωχευτική περιουσία. Οι περισσότεροι όμως από τους
Σελ. 18
πελάτες της «Χ και Ψ Α.Ε.» αρνούνται αυτή τη μεταβίβαση. Θεωρούν λοιπόν ότι είναι ελεύθεροι να επιλέξουν οι ίδιοι την εταιρία που επιθυμούν.
ΙΙΙ.2. Ό διευθύνων σύμβουλος ναυτιλιακής επιχείρησης, που πληροφορήθηκε το γεγονός αυτό, ζήτησε από τον δικηγόρο της εταιρίας να ρυθμίσει τον κίνδυνο αυτόν στις συμβάσεις που η εταιρία συνάπτει με επιχειρήσεις πληροφορικής που της παρέχουν υπηρεσίες.
ΕΡΩΤΑΤΑΙ Ι.1.α. Ποια η νομική μορφή της υποκείμενης σχέσης του ανακληθέντος διευθύνοντος συμβούλου Ω με την εταιρία; Ι.1.β. Πώς κρίνετε την αγωγή που άσκησε κατά της εταιρίας ο ανακληθείς διευθύνων σύμβουλος Ω, διεκδικώντας την αμοιβή του για το υπόλοιπο διάστημα μέχρι τη λήξη της θητείας του; Ι.2. Πιστεύετε ότι ο εκκαθαριστής της Ο.Ε. μπορεί να υλοποιήσει την υπόσχεσή του; ΙΙ.1. Τι όρο θα θέσει η εταιρία στις συναλλαγματικές α) που εκδίδει ή β) που οπισθογραφεί, για να επιτύχει αυτό το αποτέλεσμα; ΙΙ.2.α. Ποια τα δικαιώματα της κομίστριας Α.Ε.; Μπορεί να αρνηθεί την πληρωμή του ποσού που υπήρχε στον λογαριασμό, επειδή ήταν μικρότερο από το πληρωτέο ποσό της επιταγής; ΙΙ.2.β. Ποια τα δικαιώματα της κομίστριας Α.Ε. για το υπόλοιπο ποσό για το οποίο δεν υπήρχαν διαθέσιμα κεφάλαια στον λογαριασμό; ΙΙΙ.1. Είναι δυνατή η πραγματοποίηση της σκέψης του συνδίκου για μεταβίβαση των συμβάσεων τεχνικής υποστήριξης σε άλλη εταιρία; ΙΙΙ.2. Υπάρχει η δυνατότητα συμβατικής ρύθμισης που αποκλείει τη μεταβίβαση της συμβατικής σχέσης στο πλαίσιο της πτωχευτικής διαδικασίας; |
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Ι.1.α. Ποια η νομική μορφή της υποκείμενης σχέσης του ανακληθέντος διευθύνοντος συμβούλου Ω με την εταιρία;
Η υποκείμενη σχέση που συνδέει τον διευθύνοντα σύμβουλο με την εταιρία είναι σύμβαση εντολής (ΑΚ 713, ΑΚ 724), αν δεν λαμβάνει αμοιβή. Αν όμως λαμβάνει αμοιβή, η σχέση που τον συνδέει με την εταιρία είναι μίσθωση ανεξάρτητων υπηρεσιών, διότι, στην περίπτωση αυτή, ο διευθύνων σύμβουλος «ασκεί διοικητική και διαχειριστική εξουσία με δική του ευθύνη και πρωτοβουλία»(ΑΠ 573/2018 και ΑΠ 465/2013 ΝΟΜΟΣ· ΕφΑΘ 212/2021 Αρμ 2021/804).
Σελ. 19
Ι.1.β. Πώς κρίνετε την αγωγή που άσκησε κατά της εταιρίας ο ανακληθείς διευθύνων σύμβουλος Ω, διεκδικώντας την αμοιβή του για το υπόλοιπο διάστημα μέχρι τη λήξη της θητείας του;
1. Οι σύμβουλοι είναι ελεύθερα ανακλητοί (άρθρo 77 § 2 εδ. β΄ ν. 4548/2018 «οι σύμβουλοι… είναι πάντοτε επανεκλέξιμοι και ελεύθερα ανακλητοί»). Το ζήτημα που γεννιέται είναι αν, με την ανάκληση (λήξη της οργανικής σχέσης) του μέλους του δ.σ. πριν από τη λήξη της θητείας, παύει και η υποκείμενη σχέση παροχής υπηρεσιών. Το θέμα είναι αμφισβητούμενο, όταν η υποκείμενη σχέση είναι σύμβαση παροχής υπηρεσιών (άρθρο 672 ΑΚ), οπότε για την καταγγελία της απαιτείται συνδρομή σπουδαίου λόγου, ενώ, αν είναι σχέση εντολής, λύεται πάντα (ΑΚ 724 «ο εντολέας έχει δικαίωμα να ανακαλέσει την εντολή οποτεδήποτε»).
2. Η ισχυρώς κρατούσα νομολογία θεωρεί όμως ότι το δικαίωμα της γ.σ. να αντικαθιστά τα μέλη του δ.σ. δεν υπόκειται σε περιορισμούς και συνεπώς, όταν η γ.σ. ανακαλέσει μέλος του δ.σ., λήγει πάντα αυτοδικαίως και η υποκείμενη σχέση (είτε είναι σχέση εντολής είτε σχέση μίσθωσης ανεξάρτητων υπηρεσιών) και όταν είναι ορισμένου χρόνου (Ψυχομάνης, ΔικΕμπΕταιριών, δ΄ έκδ., 2020, αρ. 1311, σ. 385). Συνεπώς, δεν απαιτείται καταγγελία της υποκείμενης σχέσης για σπουδαίο λόγο, όπως προβλέπει το άρθρο 672 ΑΚ, ούτε δημιουργείται υποχρέωση της εταιρίας να αποζημιώσει τον ανακληθέντα σύμβουλο, καταβάλλοντάς του την αμοιβή του μέχρι το τέλος του συμφωνημένου χρόνου εργασίας [ΑΠ 1606/2011 ΝΟΜΟΣ· ΑΠ 540/2015, ΕΕμπΔ 2016, 112 ή Ε7 2016, 412· ΑΠ 907/1998 ΕΕμπΔ 1999, 743· ΕφΑθ 212/2021 ΝΟΜΟΣ· ΜΠρΒόλου 21/2019 ΝΟΜΟΣ· ΜΠρΑθ 1552/2003 ΔΕΕ 2003, 642 ή ΕΕμπΔ 2003, 346 ή 2004, 311: «η απώλεια οικονομικών ωφελημάτων (μισθοί και άλλα) αποτελεί φυσιολογική συνέπεια, σε περίπτωση ανάκλησης μελών του δ.σ.»]. Αν τυχόν υπάρξει καταγγελία, αυτή είναι απλώς επιβεβαιωτική της λήξης της υποκείμενης σχέσης (ΑΠ 573/2018, ό.π.. «αν μετά την αντικατάσταση του μέλους του δ.σ. με απόφαση της γ.σ. επακολουθήσει καταγγελία της συνδέουσας το μέλος με την εταιρία υποκείμενης σχέσης, [η καταγγελία] φέρει απλώς επιβεβαιωτικό χαρακτήρα, αφού η υποκείμενη σχέση έχει ήδη λήξει»).
3. Έχει υποστηριχθεί όμως και η αντίθετη θέση σύμφωνα με την οποία, με την ανάκληση, ο ανακαλούμενος παύει μεν να είναι μέλος του δ.σ. και να έχει εξουσία διοίκησης, δεν επέρχεται όμως η λήξη της υποκείμενης σχέσης και συνεπώς, για να λυθεί, απαιτείται η καταγγελία της για σπουδαίο λόγο (Ν. Ρόκας, Εμπορικές Εταιρίες, 2020, § 31, αρ. 28). Θεωρείται δε «σπουδαίος λόγος» ο κλονισμός της εμπιστοσύνης προς το μέλος του δ.σ. (ΑΠ 340/1993 ΔΕΝ 1993, 900: κλονισμός της εμπιστοσύνης προς διευθύνοντα υπάλληλο). Σπουδαίος λόγος μπορεί να θεωρηθεί και η μεταβολή της περιουσιακής κατάστασης της εταιρίας, η οποία δικαιολογεί μείωση του αριθμού των μελών του δ.σ. (ΑΚ 674) ή η εν γένει αναδιάρθρωση της διοίκησης της εταιρίας.
Φυσικά, το δικαίωμα της ελεύθερης αντικατάστασης των μελών του δ.σ. από τη γ.σ. υπόκειται στον έλεγχο της ΑΚ 281, οπότε ο ανακληθείς μπορεί να ζητήσει αποζημίω-
Σελ. 20
ση, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της καταχρηστικότητας (ΜΠρΑθ 1552/2003 ό.π· Χ.Μαστροκώστας, Η ελευθερία διαμόρφωσης στο καταστατικό ανώνυμης εταιρίας των δικαιωμάτων εκλογής και ανάκλησης των μελών του δ.σ, ΧρΙΔ 2004, 289 επ., 298 επ.· Ν. Ρόκας, γνμδ., ΕΕμπΔ 2005, 59 επ., 61 επ.).
Ι.2. Πιστεύετε ότι ο εκκαθαριστής της Ο.Ε. μπορεί να υλοποιήσει την υπόσχεσή του;
1. Το άρθρο 745 ΑΚ (απαγόρευση εισφορών) ορίζει ότι «ο εταίρος, αν δεν συμφωνήθηκε διαφορετικά, δεν έχει υποχρέωση να αυξήσει την εισφορά του, ούτε να τη συμπληρώσει, αν μειώθηκε εξαιτίας ζημιών μετά την πραγματοποίησή της», ορίζει δηλαδή ότι - κατά τη διάρκεια λειτουργίας της εταιρίας - ο εταίρος δεν έχει υποχρέωση να καλύπτει τις διαπιστούμενες στο τέλος της εταιρικής χρήσης ζημίες, καταβάλλοντας συμπληρωματικές εισφορές. Δεν δημιουργείται λοιπόν υποχρέωση των εταίρων έναντι της εταιρίας να καλύπτουν τα χρέη της εταιρικής χρήσης (Κ.Παμπούκης, Δίκ. Εμπ.Εταιριών, 1979, σ. 299· Ν. Ρόκας, Εμπορικές Εταιρίες, 2020, § 9, αρ. 30, σ. 58 και § 18..Δ, αρ. 14· Ψυχομάνης, Δίκ.Εμπ.Εταιριών, 2020, αρ. 73, σ. 20, για την αστική εταιρία και αρ. 332, σ. 96 και αρ. 383, σ. 111, για την Ο.Ε.).
Το ζήτημα της ανεπάρκειας του ενεργητικού κατά την εκκαθάριση της εταιρίας για την εξόφληση των χρεών και την απόδοση των εισφορών, ρυθμίζεται από τη διάταξη του άρθρου 783 ΑΚ, η οποία εισάγει κανόνα εσωτερικής κατανομής μεταξύ των εταίρων των ζημιών της εταιρίας (ΑΚ 783 «Αν τα εταιρικά πράγματα δεν αρκούν για την εξόφληση των χρεών και την απόδοση των εισφορών, για ό,τι λείπει ενέχονται οι εταίροι κατά τον λόγο συμμετοχής τους στις ζημίες»). Με βάση το εδ. γ΄ του άρθρου 255 εδ. γ΄ ν. 4072/2012 ότι «οι εταίροι μετέχουν στα κέρδη και τις ζημίες», θεωρείται ότι η διάταξη της ΑΚ 783 - που εισάγει απόκλιση από την ΑΚ 745, αφού καθιερώνει υποχρέωση συμπληρωματικής εισφοράς - είναι αναγκαστικού δικαίου, με συνέπεια οι εταίροι να υποχρεούνται έναντι του νομικού προσώπου της εταιρίας να καταβάλουν το ποσό που απαιτείται για την εξόφληση των εταιρικών χρεών και την απόδοση των εισφορών. (Ελ.Αλεξανδρίδου, Δίκαιο Εμπορικών Εταιριών, 3η έκδ., 2019, Μέρος Β΄, § 27.IV, αρ. 15, σ. 145· Λ.Γεωργακόπουλος, Το Δίκαιον των Εταιριών, τ. Ι, 1965, § 136.α, σ. 379· Ρόκας, Εμπ.Εταιρ, § 15.Γ, αρ. 15, σ. 111· Ψυχομάνης, Δίκ.Εμπ.Εταιριών, ό.π., αρ. 384, σ. 111 -112).
2. Η διάταξη του άρθρου 783 ΑΚ αφορά την εσωτερική ευθύνη των εταίρων. Ο εκκαθαριστής στρέφεται κατά των εταίρων για να καταβάλουν το ποσό που τους αναλογεί κατά τον λόγο συμμετοχής τους στις ζημίες. Οι δανειστές όμως δεν έχουν αξίωση κατά των εταίρων ή της εταιρίας (Ελ. Αλεξανδρίδου, ό.π.· Ν.Ρόκας, ό.π.· Γεωργακόπουλος, Το Δίκαιον των Εταιριών, ό.π. § 136.β, ό.π., σ. 379, για τη δυνατότητα πλαγιαστικής άσκησης της αξίωσης από τους εταιρικούς δανειστές).
3. Την αξίωση κατά των εταίρων ασκεί η εταιρία δια του εκκαθαριστή ή εταίροι δια της εταιρικής αγωγής, όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις άσκησής της (Γ.Σωτηρόπουλος, Προσωπικές εταιρίες, 2023, § 11.V, αρ. 795).
Σελ. 21
[…]
Σελ. 22
[…]
Σελ. 23
[…]
Σελ. 24
[…]
Σελ. 25
ΑΣΚΗΣΗ 4
Καθολική γ.σ. Α.Ε. / Διάκριση καθολικής γ.σ. από την προσυπογραφή πρακτικού από όλους τους μετόχους / Σύγκληση γ.σ. με απόφαση τριμελούς δ.σ. που λήφθηκε με απαρτία δύο μελών - ελάττωμα απόφασης δ.σ. - ισχύς της απόφασης γ.σ. που συγκληθηκε με την ελαττωματική απόφαση του δ.σ. / Έξοδος εταίρου Ο.Ε. προκαλούμενη από ατομικό πιστωτή του - περιεχόμενο του δικογράφου - διαδικασία - δικονομικές προϋποθέσεις της άσκησης του δικαιώματος αναγκαστικής εξόδου - περιεχόμενο της απόφασης - εκτέλεσή της - τρόπος ικανοποίησης του πιστωτή / Συναλλαγματική με σύμπτωση στο ίδιο πρόσωπο της ιδιότητας εκδότη, πληρωτή, αποδέκτη / Πτωχευτική ανάκληση λόγω δόλιας βλάβης πιστωτών - προϋποθέσεις αυτής της ανακλητικής αξίωσης - επικουρικότητα της εφαρμογής της διάταξης - αίτημα επαναμεταβίβασης /Δικαιοδοσία - παθητική νομιμοποίηση άσκησης της ανακλητικής αξίωσης / Συνέπειες της ανακλητικής δικαστικής απόφασης / Παραγραφή της ανακλητικής αξίωσης
Ι.1. Η ανώνυμη εταιρία «Πολυκατοικία Α.Ε.» είναι μία «κλειστή» κατασκευαστική εταιρία με 6 μόνον μετόχους. Οι μέτοχοι συνέρχονται σε γενική συνέλευση με τηλεφωνική ειδοποίηση από τη γραμματεία της εταιρίας, με θέμα τη χορήγηση αμοιβής στον διευθύνοντα σύμβουλο και τους λοιπούς συμβούλους. Συνήλθαν όλοι οι μέτοχοι, ως συνήθως, και άρχισαν να συζητούν το θέμα αύξησης των αμοιβών των μέλών του δ.σ., χωρίς να αμφισβητήσει κανείς τον τρόπο πρόσκλησης για σύγκληση της γ.σ. Τελικά, λήφθηκε απόφαση με συμφωνία όλων, εκτός του μετόχου Μ, ο οποίος ήταν αντίθετος στην αύξηση των αμοιβών. Τρεις μήνες αργότερα, ο Μ ρωτάει τον δικηγόρο του αν μπορεί να προσβάλει την απόφαση της γ.σ. με την οποία αποφασίσθηκε η αύξηση των αμοιβών των μελών του δ.σ.
Ι.2. Η επόμενη γ.σ. με θέμα την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου συγκλήθηκε από το δ.σ., με απόφασή του που λήφθηκε με συμμετοχή των δύο από τα τρία μέλη του. Στη γ.σ. που συγκλήθηκε παρέστησαν μέτοχοι που αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος του μετοχικού κεφαλαίου.
ΙΙ. Ο Ε, εταίρος ομόρρυθμης εταιρίας, οφείλει στη «Πολυκατοικία Α.Ε.» το τίμημα από την αγορά επί πιστώσει διαμερίσματος από τον γιο του, του οποίου έχει αναλάβει την πληρωμή. Μετά τη μη πληρωμή τριών συναλλαγματικών που έληξαν, η «Πολυκατοικία Α.Ε.» αποφασίζει να διεκδικήσει δικαστικά το οφειλόμενο τίμημα. Ο εταίρος Ε έχει όμως ως μοναδικό περιουσιακό του στοιχείο τη συμμετοχή του στην Ο.Ε.
Σελ. 26
ΙΙI. Μερικές από τις συναλλαγματικές, που εκδόθηκαν για την πληρωμή του τιμήματος του διαμερίσματος, έχουν εκδότη, λήπτη και αποδέκτη τον Ε, ο οποίος τις έχει οπισθογραφήσει προς την «Πολυκατοικία Α.Ε.»
ΙV. Επίσης τον Δεκέμβριο του 2021, ο εταίρος και διαχειριστής της ετερόρρυθμης διαφημιστικής εταιρίας «Ψ και Ω Ε.Ε.», φοβούμενος τυχόν πτώχευση της εταιρίας λόγω γενικευμένης αδυναμίας να εκπληρώσει ληξιπρόθεσμες οφειλές της, μεταβίβασε στην «Πολυκατοικία Α.Ε.», της οποίας ο κύριος μέτοχος Φ ήταν φίλος του, οικόπεδο της Ε.Ε. στη βιοτεχνική ζώνη της Θεσσαλονίκης, ώστε να μην περιληφθεί αυτό στην πτωχευτική περιουσία και να διασωθεί. Η ετερόρρυθμη διαφημιστική εταιρία συνέχισε τη δραστηριότητά της, με πολλούς από τους παλαιούς δανειστές της να παραμένουν απλήρωτοι, το δε οικόπεδο, για τον φόβο ενδεχόμενων κατασχέσεων από τους εταιρικούς δανειστές, παλαιούς και νέους, παρέμεινε στην κυριότητα της «Πολυκατοικία Α.Ε.». Τελικά, την 1η Μαρτίου του 2023 η διαφημιστική εταιρία «Ψ και Ω Ε.Ε.» κηρύχθηκε σε πτώχευση, ορίσθηκε δε ημέρα παύσης πληρωμών η 1η Μαρτίου 2022.
Ο σύνδικος άσκησε τον Δεκέμβριο του 2023 αγωγή ανακλησης της μεταβίβασης του οικοπέδου.
ΕΡΩΤΑΤΑΙ Ι.1. Υπάρχει νομική βάση για να ικανοποιηθεί το αίτημα του μετόχου Μ να προσβάλει την απόφαση αύξησης των μισθών; Ι.2. Έχει σημασία που η απόφαση του δ.σ. για σύγκληση της γ.σ. με θέμα την αύξηση του κεφαλαίου λήφθηκε από δύο από τα τρία μέλη του δ.σ.; ΙΙ.1. Σε ποιες ενέργειες θα προβεί ο δικηγόρος της εταιρίας «Πολυκατοικία Α.Ε.» για την ικανοποίηση της αξίωσής της από το οφειλόμενο τίμημα του διαμερίσματος; ΙΙ.2. Ποιο θα είναι το αιτητικό του δικογράφου και σε ποιον θα το απευθύνει; ΙΙ.3. Πώς θα επέλθει η ικανοποίηση της «Πολυκατοικία Α.Ε.»; ΙΙΙ. Είναι έγκυρη συναλλαγματική που εξέδωσε ο αγοραστής του διαμερίσματος με εκδότη, λήπτη και αποδέκτη τον ίδιο; ΙV.1. Μπορεί ο σύνδικος να ανατρέψει τη μεταβίβαση του οικοπέδου στη Βιομηχανική ζώνη της Θεσσαλονίκης; - Τι ενστάσεις μπορεί να προτείνει η «Πολυκατοικία Α.Ε.»; ΙV.2. Ποιο το αίτημα της αγωγής του συνδίκου που ασκήθηκε τον Δεκέμβριο του 2023; |
Σελ. 27
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Ι.1. Υπάρχει νομική βάση για να ικανοποιηθεί το αίτημα του μετόχου Μ;
Εδώ συντρέχει το πραγματικό του άρθρου 121 § 5 ν. 4548/2018 για την καθολική γενική συνέλευση. Καθολική γενική συνέλευση υπάρχει, όταν παρίστανται μέτοχοι που εκπροσωπούν το σύνολο του μετοχικού κεφαλαίου και κανείς «δεν αντιλέγει στην πραγματοποίησή της και στη λήψη αποφάσεων». Συμφωνούν δηλαδή όλοι οι παριστάμενοι μέτοχοι ή οι αντιπρόσωποί τους ότι, παρ’ ότι δεν τηρήθηκε η διαδικασία πρόσκλησης για σύγκληση της γενικής συνέλευσης, η συνεδρίαση αυτή είναι γενική συνέλευση και μπορεί να λάβει αποφάσεις. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται δεν απαιτείται να είναι ομόφωνες. Μπορεί να είναι και πλειοψηφικές. Ομοφωνία απαιτείται μόνον για την κάλυψη της έλλειψης πρόσκλησης σε γενική συνέλευση, ώστε η μη τήρηση της διαδικασίας πρόσκλησης να μην καθιστά ελαττωματική την απόφαση που θα ληφθεί. Συνεπώς, η καθολική γ.σ. είναι έγκυρη και δεν πάσχει από ακυρωσία. Η απόφαση της «Πολυκατοικία Α.Ε.» λήφθηκε νόμιμα και άρα δεν υπάρχει νομική βάση για να ικανοποιηθεί το αίτημα του μετόχου Μ.
Επισήμανση - Διάκριση καθολικής γ.σ. από την προσυπογραφή πρακτικού από όλους τους μετόχους
Η καθολική γ.σ. (άρθρο 121 § 5 ν. 4548/2018) πρέπει να διακρίνεται από την προσυπογραφή πρακτικού από όλους στους μετόχους εταιρίας μη εισηγμένης σε ρυθμιζόμενη αγορά (άρθρο 136 ν. 4548/2018). Η παράσταση του συνόλου των μετόχων στην περίπτωση του άρθρου 121§ 5 (καθολική γ.σ.) καλύπτει την έλλειψη της διαδικασίας πρόσκλησης της γ.σ., ενώ η απόφαση της γ.σ. μπορεί να ληφθεί με πλειοψηφία των μετόχων, όπως εκτέθηκε.
Στην περίπτωση του άρθρου 136 § 1 (απόφαση δια περιφοράς) δεν υπάρχει συνεδρία των μετόχων. Για να ισχύει το πρακτικό ως απόφαση γ.σ. πρέπει να έχει υπογραφεί από όλους τους μετόχους. Πέραν τούτου, η καθολική γ.σ. είναι δυνατή σε όλες τις ανώνυμες εταιρίες, ενώ η απόφαση με προσυπογραφή πρακτικού από όλους τους μετόχους ισχύει μόνον για τις Α.Ε. που δεν έχουν μετοχές εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά (ΑΠ 130/2020 ΤΝΠ QUALEX).
Ι.2. Έχει σημασία που η απόφαση του δ.σ. για σύγκληση της γ.σ. πάρθηκε από δύο από τα τρία μέλη του δ.σ.;
1. Τη γ.σ. συγκαλεί το δ.σ. (άρθρο 121 § 1 εδ. α΄ ν. 4548/2018), που συνεδριάζει εγκύρως με απαρτία που συνίσταται στους μισούς συν έναν συμβούλους. Δεν μπορεί όμως να συνεδριάσει, αν ο αριθμός των μελών του που συμμετέχουν είναι μικρότερος των τριών (άρθρο 92 § 1 εδ. α΄ ν. 4548/2018). Ο αριθμός των τριών συμβούλων είναι απόλυτο όριο για την έγκυρη συνεδρίαση του δ.σ., ανεξάρτητα από τον αριθμό των μελών του. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η απόφαση λήφθηκε σε συνεδρίαση στην οποία συμμε-
Σελ. 28
τείχαν μόνον δύο μέλη. Άρα, η απόφαση αυτή του δ.σ. είναι άκυρη, αφού δεν λήφθηκε σύμφωνα με τον νόμο (άρθρο 95 § 2 ν. 4548/2018).
2. Όμως, η απόφαση της γ.σ. της Α.Ε., που συγκλήθηκε με άκυρη απόφαση του δ.σ. ως συλλογικό όργανο, δεν πάσχει από ελάττωμα, εκτός αν, εξαιτίας του λόγου αυτού, δεν υπήρξε πληροφόρηση των μετόχων (άρθρο 137 § 5 περ. δ΄ ν. 4548/2018).
ΙΙ.1. Σε ποιες ενέργειες θα προβεί ο δικηγόρος της «Πολυκατοικία Α.Ε.» για την ικανοποίηση της αξίωσής της από το οφειλόμενο τίμημα του διαμερίσματος;
1. Η εταιρική συμμετοχή της ομόρρυθμης εταιρίας είναι ακατάσχετη (ΚΠολΔ 982 § 2 εδ. β΄), για να μην είναι δυνατή η είσοδος τρίτων στην εταιρία, μέσω της αναγκαστικής εκτέλεσης, χωρίς τη συναίνεση των εταίρων. Με τη διάταξη του άρθρου 262 ν. 4072/2012 διασφαλίζεται ο προσωπικός χαρακτήρας της εταιρίας, με παράλληλη δυνατότητα ικανοποίησης των ατομικών δανειστών του οφειλέτη εταίρου. Ειδικότερα, με την έξοδο του εταίρου από την Ο.Ε., γεννιέται αξίωσή του κατά της εταιρίας για καταβολή της πλήρους αξίας της εταιρικής του συμμετοχής (άρθρο 264 § 2 εδ. α΄ ν. 4072/2012). Η ικανοποίηση των ατομικών δανειστών του εξελθόντος ομόρρυθμου εταίρου γίνεται με την κατάσχεση της απαίτησής του αυτής κατά της εταιρίας (Βλ. π.κ., ΙΙΙ.3).
2. Το δικαίωμα πρόκλησης της εξόδου του εταίρου χορηγείται από τον νόμο μόνον στους ατομικούς του δανειστές. Ο εταιρικός δανειστής, δηλαδή ο δανειστής που έχει δικαίωμα να προβεί σε αναγκαστική εκτέλεση κατά της περιουσίας του νομικού προσώπου της εταιρίας, δεν έχει το δικαίωμα πρόκλησης της εξόδου του οφειλέτη εταίρου, ακόμη και όταν ο εταίρος ευθύνεται απέναντί του για εταιρικά χρέη, π.χ. λόγω της εις ολόκληρον ευθύνης του (άρθρα 249 § 1, 258 § 3). Είναι δυνατόν το δικαίωμα να ασκείται από περισσότερους ατομικούς δανειστές του, οπότε για την ικανοποίησή τους ισχύει η αρχή της πρόληψης.
ΙΙ.2. Ποιο θα είναι το αιτητικό του δικογράφου «Πολυκατοικία Α.Ε.» και σε ποιον θα το απευθύνει;
Α) Ποιο θα είναι το αιτητικό;
Ο δανειστής («Πολυκατοικία Α.Ε.») του Ε υποβάλλει προς το Μονομελές Πρωτοδικείο της έδρας της εταιρίας αίτηση, με την οποία ζητά να απαγγελθεί η έξοδος από την εταιρία του οφειλέτη του εταίρου.
Το άρθρο 262 ν. 4072/2012 ορίζει ότι με την ίδια διαπλαστική απόφαση που αποφασίζεται η έξοδος του εταίρου προσδιορίζεται και η αξία της εταιρικής συμμετοχής του εξερχόμενου από την εταιρία εταίρου. Μπορεί λοιπόν η «Πολυκατοικία Α.Ε.» να ζητήσει συγχρόνως και τον προσδιορισμό της αξίας της εταιρικής συμμετοχής του καθ’ ου η αίτηση εταίρου της Ο.Ε. (Αλεξανδρίδου Ελ., ΔικΕμπΕταιρ, 3η έκδ. 2019, § 24. IV.3, αρ. 17, σ. 131).