ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ V

ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ

ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Ο ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ

Ι. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

Άρθρ. 1 [Καμία ποινή χωρίς νόμο] 1

Άρθρ. 2 [Αναδρομική ισχύς του ηπιότερου νόμου] 4

Άρθρ. 3 [Νόμοι με προσωρινή ισχύ - Καταργήθηκε] 10

Άρθρ. 4 [Επιβολή μέτρων ασφαλείας - Καταργήθηκε] 11

ΙΙ. ΤΟΠΙΚΑ ΟΡΙΑ ΙΣΧΥΟΣ ΤΩΝ ΠΟΙΝΙΚΩΝ ΝΟΜΩΝ

Άρθρ. 5 [Εγκλήματα που τελέστηκαν στην ημεδαπή] 12

Άρθρ. 6 [Εγκλήματα ημεδαπών στην αλλοδαπή] 15

Άρθρ. 7 [Εγκλήματα αλλοδαπών στην αλλοδαπή] 17

Άρθρ. 8 [Εγκλήματα στην αλλοδαπή που τιμωρούνται πάντοτε
κατά τους ελληνικούς νόμους.] 18

Άρθρ. 9 [Ακαταδίωκτο εγκλημάτων που τελέστηκαν στην αλλοδαπή] 21

Άρθρ. 10 [Υπολογισμός ποινών που εκτίθηκαν στην αλλοδαπή] 22

Άρθρ. 11 [Αναγνώριση αλλοδαπών ποινικών αποφάσεων] 23

ΙΙΙ. ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ
ΚΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΟΡΩΝ

Άρθρ. 12 [Ειδικοί ποινικοί νόμοι] 24

Άρθρ. 13 [Έννοια όρων του Κώδικα] 24

ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ

Ι. Η ΠΡΑΞΗ

Άρθρ. 14 [Έννοια της αξιόποινης πράξης] 28

Άρθρ. 15 [Έγκλημα που τελείται με παράλειψη] 29

Άρθρ. 16 [Τόπος τέλεσης της πράξης] 31

Άρθρ. 17 [Χρόνος τέλεσης της πράξης] 33

Άρθρ. 18 [Κατηγορίες αξιοποίνων πράξεων] 35

Άρθρ. 19 [Ποινικός χαρακτήρας πράξεων που έχουν εκδικαστεί] 35

ΙΙ. Ο ΑΔΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ

Άρθρ. 20 [Λόγοι άρσης του αδίκου] 36

Άρθρ. 21 [Προσταγή] 37

Άρθρ. 22 [Άμυνα] 39

Άρθρ. 23 [Υπέρβαση άμυνας] 40

Άρθρ. 24 [Υπαίτια κατάσταση άμυνας] 41

Άρθρ. 25 [Κατάσταση ανάγκης που αίρει το άδικο] 41

ΙΙΙ. Η ΥΠΑΙΤΙΟΤΗΤΑ

Άρθρ. 26 [Υπαιτιότητα στα κακουργήματα και πλημμελήματα] 43

Άρθρ. 27 [Δόλος] 44

Άρθρ. 28 [Αμέλεια] 45

Άρθρ. 29 [Ευθύνη από το αποτέλεσμα]. 47

Άρθρ. 30 [Πραγματική πλάνη] 49

IV. ΛΟΓΟΙ ΑΡΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ

Άρθρ. 31 [Νομική πλάνη] 50

Άρθρ. 32 [Κατάσταση ανάγκης που αίρει τον καταλογισμό] 51

Άρθρ. 33 [Αδυναμία αποφυγής του αδίκου] 52

Άρθρ. 34 [Ανικανότητα προς καταλογισμό] 54

Άρθρ. 35 [Υπαίτια πρόκληση ανικανότητας] 55

V. ΜΕΙΩΜΕΝΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΣ

Άρθρ. 36 [Μειωμένη ικανότητα καταλογισμού] 56

Άρθρ. 37 [Έκτιση της ποινής σε ιδιαίτερα καταστήματα - Καταργήθηκε] 57

Άρθρ. 38 [Επικίνδυνοι εγκληματίες με ελαττωμένο καταλογισμό - Καταργήθηκε] 57

Άρθρ. 39 [Διάρκεια του περιορισμού στα ψυχιατρικά καταστήματα -
Καταργήθηκε] 57

Άρθρ. 40 [Μετατροπή του περιορισμού σε φυλάκιση ή κάθειρξη - Καταργήθηκε] 57

Άρθρ. 41 [Εγκληματίες καθ’ έξη με ελαττωμένο καταλογισμό - Καταργήθηκε] 57

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ

Ι. ΑΠΟΠΕΙΡΑ

Άρθρ. 42 [Έννοια και ποινή της απόπειρας] 57

Άρθρ. 43 [Απρόσφορη απόπειρα] 61

Άρθρ. 44 [Υπαναχώρηση] 62

ΙΙ. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ

Άρθρ. 45 [Συναυτουργοί] 64

Άρθρ. 46 [Ηθικός αυτουργός και προβοκάτορας] 66

Άρθρ. 47 [Άμεσος και απλός συνεργός] 67

Άρθρ. 48 [Γενική διάταξη] 69

Άρθρ. 49 [Ιδιαίτερες ιδιότητες ή σχέσεις] 70

ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΠΟΙΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Ι. ΚΥΡΙΕΣ ΠΟΙΝΕΣ

Άρθρ. 50 [Είδη ποινών] 71

Άρθρ. 51 [Ποινές στερητικές της ελευθερίας] 71

Άρθρ. 52 [Κάθειρξη] 71

Άρθρ. 53 [Φυλάκιση] 72

Άρθρ. 54 [Περιορισμός σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων] 72

Άρθρ. 55 [Παροχή κοινωφελούς εργασίας] 73

Άρθρ. 56 [Τρόπος εκτέλεσης ποινών και μέτρων ασφαλείας - Καταργήθηκε] 73

Άρθρ. 57 [Χρηματική ποινή] 74

Άρθρ. 58 [Απόσβεση των ποινών σε χρήμα - Καταργήθηκε] 75

ΙΙ. ΠΑΡΕΠΟΜΕΝΕΣ ΠΟΙΝΕΣ

Άρθρ. 59 [Γενική διάταξη] 75

Άρθρ. 60 [Αποστέρηση θέσεων και αξιωμάτων] 76

Άρθρ. 61 [Αποστέρηση σε περίπτωση καταδίκης σε φυλάκιση - Καταργήθηκε] 76

Άρθρ. 62 [Αποστέρηση σε περίπτωση καταδίκης σε περιορισμό
σε ψυχιατρικό κατάστημα - Καταργήθηκε] 76

Άρθρ. 63 [Αποτέλεσμα της αποστέρησης - Καταργήθηκε] 76

Άρθρ. 64 [Μερική αποστέρηση σε περίπτωση φυλάκισης - Καταργήθηκε] 77

Άρθρ. 65 [Απαγόρευση άσκησης επαγγέλματος] 77

Άρθρ. 66 [Αφαίρεση άδειας οδήγησης ή εκμετάλλευσης μεταφορικού μέσου] 77

Άρθρ. 67 [Δημοσίευση καταδικαστικής απόφασης] 78

Άρθρ. 68 [Δήμευση] 78

ΙΙΙ. ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Άρθρ. 69 [Γενική διάταξη] 80

Άρθρ. 69Α [Μέτρα θεραπείας ατόμων που απαλλάσσονται από την ποινή
λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής] 81

Άρθρ. 70 [Διάρκεια του θεραπευτικού μέτρου] 82

Άρθρ. 71 [Μέτρα θεραπείας ατόμων μειωμένου καταλογισμού λόγω ψυχικής
ή διανοητικής διαταραχής] 84

Άρθρ. 72 [Παραπομπή σε κατάστημα εργασίας - Καταργήθηκε] 85

Νέο Άρθρ. 72 [Απέλαση αλλοδαπού] 85

Άρθρ. 73 [Απαγόρευση διαμονής - Καταργήθηκε] 88

Άρθρ. 74 [Απέλαση αλλοδαπού - Καταργήθηκε] 88

Άρθρ. 75 [Παραγραφή μέτρου ασφαλείας] 88

Άρθρ. 76 [Δήμευση] 89

Άρθρ. 77 [Προτίμηση πληρωμής - Καταργήθηκε] 89

Άρθρ. 78 [Υπόχρεοι σε πληρωμή - Καταργήθηκε] 89

ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΠΙΜΕΤΡΗΣΗ ΠΟΙΝΗΣ

Ι. ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

Άρθρ. 79 [Δικαστική επιμέτρηση της ποινής] 90

Άρθρ. 80 [Επιμέτρηση και απότιση χρηματικής ποινής] 92

Άρθρ. 80Α [Μετατροπή της ποινής φυλάκισης σε χρήμα] 93

Άρθρ. 81 [Επιμέτρηση της ποινής της παροχής κοινωφελούς εργασίας] 97

Άρθρ. 82 [Υπολογισμός του χρόνου της προσωρινής κράτησης] 98

Άρθρ. 82Α [Έγκλημα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά ή σε βάρος ανηλίκου
ή αδυνάμου προσώπου] 99

ΙΙ. ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΗΣ ΠΟΙΝΗΣ

Άρθρ. 83 [Μειωμένη ποινή] 100

Άρθρ. 84 [Ελαφρυντικές περιστάσεις] 101

Άρθρ. 85 [Συρροή λόγων μείωσης της ποινής] 108

Άρθρ. 86 [Επιβολή θανατικής ποινής - Καταργήθηκε] 109

Άρθρ. 87 [Υπολογισμός του χρόνου προσωρινής κράτησης - Καταργήθηκε] 110

Άρθρ. 88 [Υποτροπή - Καταργήθηκε] 110

Άρθρ. 89 [Ποινή της υποτροπής - Καταργήθηκε] 111

Άρθρ. 90 [Καθ’ έξη υπότροποι εγκληματίες - Καταργήθηκε] 111

Άρθρ. 91 [Λήξη της αόριστης κάθειρξης - Καταργήθηκε] 111

Άρθρ. 92 [Εγκληματίες καθ’ έξη ανεξάρτητα από την περίπτωση υποτροπής -
Καταργήθηκε] 111

Άρθρ. 93 [Υπότροποι εγκληματίες από αμέλεια - Καταργήθηκε] 111

ΙΙΙ. ΣΥΡΡΟΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ

Άρθρ. 94 [Συνολική ποινή σε περίπτωση στερητικών της ελευθερίας ποινών] 111

Άρθρ. 95 [Συντρέχουσες παρεπόμενες ποινές και μέτρα ασφαλείας] 115

Άρθρ. 96 [Συνολική ποινή σε περίπτωση συρροής χρηματικών ποινών] 115

Άρθρ. 96Α [Συνολική ποινή σε περίπτωση συρροής ποινών παροχής
κοινωφελούς εργασίας] 116

Άρθρ. 97 [Άλλες περιπτώσεις συνολικής ποινής] 117

Άρθρ. 98 [Έγκλημα κατ’ εξακολούθηση] 118

ΙV. ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΝΗΣ

Άρθρ. 99 [Έκτιση και αναστολή εκτέλεσης της ποινής και μέρους
της ποινής υπό όρο] 121

Άρθρ. 100 [Αναστολή εκτέλεσης μέρους της ποινής - Καταργήθηκε] 126

Άρθρ. 101 [Ανάκληση της αναστολής] 127

Άρθρ. 102 [Άρση της αναστολής] 127

Άρθρ. 103 [Ενέργεια αλλοδαπής απόφασης] 128

Άρθρ. 104 [Δικαστικές δαπάνες και παρεπόμενες ποινές] 128

V. ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΣΤΕΡΗΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΠΟΙΝΗΣ

Άρθρ. 104Α [Μετατροπή της φυλάκισης σε κοινωφελή εργασία] 129

VI. ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΦΕΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΝΗΣ

Άρθρ. 104Β [Λόγοι δικαστικής άφεσης της ποινής] 130

ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Η ΕΚΤΙΣΗ ΤΩΝ ΠΟΙΝΩΝ

Ι. ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΤΕΡΗΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΠΟΙΝΗΣ

Άρθρ. 105 [Έκτιση της ποινής στην κατοικία] 131

Άρθρ. 105Α [Παροχή κοινωφελούς εργασίας - Καταργήθηκε] 134

ΙΙ. ΑΠΟΛΥΣΗ ΚΑΤΑΔΙΚΟΥ ΥΠΟ ΟΡΟ

Άρθρ. 105Β [Απόλυση υπό τον όρο της ανάκλησης] 134

Άρθρ. 106 [Προϋποθέσεις για τη χορήγηση της απόλυσης] 138

Άρθρ. 107 [Ανάκληση της απόλυσης] 139

Άρθρ. 108 [Άρση της απόλυσης] 140

Άρθρ. 109 [Συνέπειες της μη ανάκλησης] 140

Άρθρ. 110 [Διαδικασία για τη χορήγηση και την ανάκληση της απόλυσης] 141

Άρθρ. 110Α [Απόλυση υπό τον όρο της κατ’ οίκον έκτισης της ποινής
με ηλεκτρονική επιτήρηση] 142

ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΕΞΑΛΕΙΦΟΥΝ ΤΟ ΑΞΙΟΠΟΙΝΟ -
ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ ΠΟΙΝΩΝ

Ι. ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ

Άρθρ. 111 [Χρόνος παραγραφής] 145

Άρθρ. 112 [Έναρξη του χρόνου παραγραφής] 146

Άρθρ. 113 [Αναστολή της παραγραφής] 149

ΙΙ. ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΚΛΗΣΗ

Άρθρ. 114 [Μη υποβολή έγκλησης ή δήλωση παραίτησης από το δικαίωμα
της έγκλησης - Εγκλήματα σε βάρος του Δημοσίου] 150

Άρθρ. 115 [Πρόσωπα που δικαιούνται να υποβάλουν έγκληση] 152

Άρθρ. 116 [Αδιαίρετο της έγκλησης] 156

Άρθρ. 117 [Ανάκληση της έγκλησης] 157

ΙΙΙ. ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ ΠΟΙΝΩΝ

Άρθρ. 118 [Χρόνος παραγραφής των ποινών που επιβλήθηκαν] 158

Άρθρ. 119 [Έναρξη της παραγραφής του χρόνου των ποινών] 158

Άρθρ. 120 [Αναστολή της παραγραφής των ποινών] 159

ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΑΝΗΛΙΚΟΥΣ

Άρθρ. 121 [Ορισμός] 159

Άρθρ. 122 [Αναμορφωτικά μέτρα] 159

Άρθρ. 123 [Θεραπευτικά μέτρα] 161

Άρθρ. 124 [Μεταβολή ή άρση μέτρων] 162

Άρθρ. 125 [Διάρκεια μέτρων] 163

Άρθρ. 126 [Ποινική μεταχείριση των ανηλίκων] 163

Άρθρ. 127 [Περιορισμός σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων] 164

Άρθρ. 128 [Αντικατάσταση του περιορισμού σε ειδικό κατάστημα
κράτησης νέων - Καταργήθηκε] 165

Άρθρ. 129 [Απόλυση υπό όρο] 165

Άρθρ. 129Α [Απόλυση υπό τον όρο του κατ’ οίκον περιορισμού
με ηλεκτρονική επιτήρηση] 168

Άρθρ. 130 [Εκδίκαση μετά τη συμπλήρωση του δέκατου όγδοου έτους] 169

Άρθρ. 131 [Έναρξη εκτέλεσης της απόφασης μετά τη συμπλήρωση
του δέκατου όγδοου έτους] 170

Άρθρ. 132 [Συρροή] 170

Άρθρ. 133 [Νεαροί ενήλικες] 171

ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ

Άρθρ. 134 [Εσχάτη προδοσία] 174

Άρθρ. 135 [Προπαρασκευαστικές πράξεις] 176

Άρθρ. 136 [Παρεπόμενες ποινές] 177

Άρθρ. 137 [Έμπρακτη μετάνοια] 177

Άρθρ. 137Α [Βασανιστήρια] 178

Άρθρ. 137Β [Διακεκριμένες περιπτώσεις - Καταργήθηκε] 181

Άρθρ. 137Γ [Παρεπόμενες ποινές - Καταργήθηκε] 181

Άρθρ. 137Δ [Γενικές διατάξεις - Καταργήθηκε] 181

ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΥΠΟΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Ι. ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Άρθρ. 138 [Επιβουλή της ακεραιότητας της χώρας] 182

Άρθρ. 139 [Νόθευση αποδεικτικών] 183

ΙΙ. ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Άρθρ. 140 [Έκθεση σε κίνδυνο πολέμου] 184

Άρθρ. 141 [Έκθεση σε κίνδυνο αντιποίνων] 185

Άρθρ. 142 [Έκθεση σε κίνδυνο αντιποίνων από αμέλεια] 186

Άρθρ. 142Α [Παραβάσεις κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης] 186

ΙΙΙ. ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Άρθρ. 143 [Υπηρεσία στον εχθρό] 187

Άρθρ. 144 [Υποστήριξη της πολεμικής δύναμης του εχθρού] 187

Άρθρ. 145 [Παράβαση συμβάσεων - Καταργήθηκε] 188

IV. ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΑΠΟΡΡΗΤΩΝ

Άρθρ. 146 [Παραβίαση μυστικών της Πολιτείας] 188

Άρθρ. 147 [Παραβίαση μυστικών της Πολιτείας από αμέλεια] 189

Άρθρ. 148 [Κατασκοπεία] 190

Άρθρ. 149 [Έννοια κρατικού απορρήτου] 190

Άρθρ. 150 [Νόθευση αποδεικτικών - Καταργήθηκε] 191

Άρθρ. 151 [Κατάχρηση πληρεξουσιότητας - Καταργήθηκε] 191

Άρθρ. 152 [Παρεπόμενες ποινές] 191

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΑΛΛΩΝ ΚΡΑΤΩΝ

Άρθρ. 153 [Προσβολές κατά των εκπροσώπων άλλου κράτους] 191

Άρθρ. 154 [Προσβολή διπλωματικών αντιπροσώπων] 192

Άρθρ. 155 [Προσβολή συμβόλων άλλου κράτους] 192

Άρθρ. 156 [Προϋποθέσεις της δίωξης] 192

ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Ι. ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ
ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ, ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΝ
ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Άρθρ. 157 [Προσβολές κατά του Προέδρου της Δημοκρατίας, της Βουλής
ή της Κυβέρνησης και οργάνων τοπικής αυτοδιοίκησης] 193

Άρθρ. 158 [Νόθευση εκλογής ή ψηφοφορίας] 194

Άρθρ. 159 [Δωροληψία πολιτικών προσώπων] 194

Άρθρ. 159Α [Δωροδοκία πολιτικών προσώπων] 197

Άρθρ. 160 [Αντιποίηση] 199

Άρθρ. 160Α [Διατάραξη συνεδριάσεων] 199

ΙΙ. ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΕΚΛΟΓΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

Άρθρ. 161 [Βία κατά εκλογέων] 199

Άρθρ. 162 [Εξαπάτηση εκλογέων] 200

Άρθρ. 163 [Παραβίαση της μυστικότητας της ψηφοφορίας] 201

Άρθρ. 164 [Νόθευση εκλογής] 201

Άρθρ. 165 [Δωροδοκία εκλογέα] 201

Άρθρ. 166 [Διατάραξη εκλογικής διαδικασίας] 202

ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

Άρθρ. 167 [Βία κατά υπαλλήλων και δικαστικών προσώπων] 203

Άρθρ. 167Α [Αθέμιτη επιρροή σε δικαστικούς λειτουργούς] 205

Άρθρ. 168 [Διατάραξη της λειτουργίας υπηρεσίας] 205

Άρθρ. 168Α [Διατάραξη δικαστικών συνεδριάσεων] 208

Άρθρ. 169 [Απείθεια] 208

Άρθρ. 169Α [Παραβίαση δικαστικών αποφάσεων, συμφωνιών που επικυρώθηκαν από συμβολαιογράφο και πρακτικού διαμεσολάβησης] 209

Άρθρ. 170 [Στάση] 210

Άρθρ. 171 [Θρασύτητα κατά της αρχής - Καταργήθηκε] 211

Άρθρ. 172 [Ελευθέρωση φυλακισμένου] 211

Άρθρ. 173 [Απόδραση κρατουμένου] 211

Άρθρ. 173Α [Παραβίαση περιορισμού κατ’ οίκον με ηλεκτρονική επιτήρηση] 212

Άρθρ. 174 [Στάση κρατουμένων] 213

Άρθρ. 175 [Αντιποίηση] 214

Άρθρ. 176 [Καταργήθηκε] 214

Άρθρ. 177 [Παραβίαση κατάσχεσης] 214

Άρθρ. 178 [Παραβίαση σφραγίδων που έθεσε η αρχή] 215

Άρθρ. 179 [Παραβίαση φύλαξης της αρχής] 215

Άρθρ. 180 [Βλάβη επίσημων κοινοποιήσεων] 215

Άρθρ. 181 [Μη ανακοίνωση ανεύρεσης νεκρού κ.λπ.] 215

Άρθρ. 182 [Παραβίαση περιορισμών διαμονής] 216

Άρθρ. 182Α [Καταργήθηκε] 216

ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ

Άρθρ. 183 [Διέγερση σε ανυπακοή] 217

Άρθρ. 184 [Διέγερση σε διάπραξη εγκλημάτων, βιαιοπραγίες ή διχόνοια] 217

Άρθρ. 185 [Καταργήθηκε] 219

Άρθρ. 186 [Πρόκληση και προσφορά για την τέλεση εγκλήματος] 219

Άρθρ. 187 [Εγκληματική οργάνωση] 220

Άρθρ. 187Α [Τρομοκρατικές πράξεις - Τρομοκρατική οργάνωση] 225

Άρθρ. 187Β [Αξιόποινη υποστήριξη] 228

Άρθρ. 187Γ [Ευνοϊκά μέτρα] 230

Άρθρ. 188 [Συμμετοχή σε αθέμιτο σωματείο - Καταργήθηκε] 231

Άρθρ. 189 [Διατάραξη της κοινής ειρήνης] 231

Άρθρ. 190 [Απειλή διάπραξης εγκλημάτων] 232

Άρθρ. 191 [Διασπορά ψευδών ειδήσεων] 232

Άρθρ. 191Α [Προσβολή συμβόλων ή τόπων ιδιαίτερης εθνικής ή
θρησκευτικής σημασίας] 233

Άρθρ. 192 [Καταργήθηκε] 234

Άρθρ. 193 [Έγκλημα σε κατάσταση υπαίτιας μέθης - Καταργήθηκε] 234

Άρθρ. 194 [Πρόσκληση για συνεισφορά σε χρηματικές ποινές - Καταργήθηκε] 235

Άρθρ. 195 [Κατάρτιση ένοπλης ομάδας -Καταργήθηκε] 235

Άρθρ. 196 [Κατάχρηση εκκλησιαστικού αξιώματος - Καταργήθηκε] 235

Άρθρ. 197 [Διατάραξη συνεδριάσεων - Καταργήθηκε] 235

ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΠΙΒΟΥΛΗ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ

Άρθρ. 198 [Κακόβουλη βλασφημία - Καταργήθηκε] 235

Άρθρ. 199 [Καθύβριση θρησκευμάτων - Καταργήθηκε] 235

Άρθρ. 200 [Διατάραξη θρησκευτικών συναθροίσεων] 235

Άρθρ. 201 [Περιύβριση νεκρών - Καταργήθηκε] 236

ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΑΓΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΓΙΑ ΣΤΡΑΤΕΥΣΗ

Άρθρ. 202 [Διέγερση αυτών που έχουν υποχρέωση στρατιωτικής υπηρεσίας -
Καταργήθηκε] 236

Άρθρ. 203 [Τεχνητή πρόκληση ανικανότητας για στρατιωτική υπηρεσία -
Καταργήθηκε] 236

Άρθρ. 204 [Απάτη για την αποφυγή της στράτευσης - Καταργήθηκε] 236

Άρθρ. 205 [Παράνομη αποδημία - Καταργήθηκε] 237

Άρθρ. 206 [Στρατολογία σε ξένο κράτος - Καταργήθηκε] 237

ΕΝΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΙΣΜΑ,
ΑΛΛΑ ΜΕΣΑ ΠΛΗΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΕΝΣΗΜΑ

Άρθρ. 207 [Παραχάραξη νομίσματος και άλλων υλικών μέσων πληρωμής] 237

Άρθρ. 208 [Κυκλοφορία πλαστών νομισμάτων και άλλων μέσων πληρωμής] 239

Άρθρ. 208Α [Καθ’ υπέρβαση κατασκευή νομίσματος] 239

Άρθρ. 208Β 240

Άρθρ. 208Γ [Πλαστογραφία και κατάχρηση ενσήμων] 240

Άρθρ. 209 [Κιβδηλεία - Καταργήθηκε] 241

Νέο Άρθρ. 209 [Παραποίηση και νόθευση άυλων μέσων πληρωμής] 241

Άρθρ. 210 [Κυκλοφορία κίβδηλων νομισμάτων - Καταργήθηκε] 242

Νέο Άρθρ. 210 [Παράνομη απόκτηση άυλων μέσων πληρωμής] 242

Άρθρ. 210A [Αποδοχή και διάθεση παρανόμως αποκτηθέντων
άυλων μέσων πληρωμής] 242

Άρθρ. 210Β [Διακεκριμένες περιπτώσεις στο πλαίσιο εγκληματικής οργάνωσης] 243

Άρθρ. 211 [Προπαρασκευαστικές πράξεις] 243

Άρθρ. 212 [Έμπρακτη μετάνοια] 243

Άρθρ. 213 [Δήμευση] 244

Άρθρ. 214 [Τραπεζογραμμάτια και άλλοι τίτλοι που εξομοιώνονται με αυτά -
Καταργήθηκε] 244

Άρθρ. 214Α [Υποτροπή - Καταργήθηκε] 244

Άρθρ. 215 [Παράνομη έκδοση ανώνυμων ομολογιών - Καταργήθηκε] 244

Άρθρ. 215Α [Καταργήθηκε] 244

ΔΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΑ

Άρθρ. 216 [Πλαστογραφία] 245

Άρθρ. 217 [Πλαστογραφία πιστοποιητικών] 250

Άρθρ. 218 [Πλαστογραφία και κατάχρηση ενσήμων - Καταργήθηκε] 252

Άρθρ. 219 [Καταργήθηκε] 252

Άρθρ. 220 [Υφαρπαγή ψευδούς βεβαίωσης] 252

Άρθρ. 221 [Ψευδείς ιατρικές πιστοποιήσεις] 253

Άρθρ. 222 [Υπεξαγωγή εγγράφων] 254

Άρθρ. 223 [Μετακίνηση οροσήμων - Καταργήθηκε] 255

ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

Άρθρ. 224 [Ψευδής κατάθεση] 255

Άρθρ. 225 [Ψευδής ανώμοτη κατάθεση - Καταργήθηκε] 258

Άρθρ. 226 [Ψευδής πραγματογνωμοσύνη ή διερμηνεία] 258

Άρθρ. 227 [Έμπρακτη μετάνοια] 258

Άρθρ. 228 [Παραπλάνηση σε ψευδορκία - Καταργήθηκε] 259

Άρθρ. 229 [Ψευδής καταμήνυση] 259

Άρθρ. 230 [Ψευδής καταγγελία] 261

Άρθρ. 231 [Υπόθαλψη] 261

Άρθρ. 232 [Παρασιώπηση εγκλημάτων] 262

Άρθρ. 233 [Απιστία δικηγόρων]. 262

Άρθρ. 234 [Παραβίαση της μυστικότητας δικαστικών συνεδριάσεων] 263

ΔΩΔΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

Ι. ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΟΦΕΛΟΣ

Άρθρ. 235 [Δωροληψία υπαλλήλου] 263

Άρθρ. 236 [Δωροδοκία υπαλλήλου] 268

Άρθρ. 237 [Δωροληψία και δωροδοκία δικαστικών λειτουργών] 271

Άρθρ. 237Α [Εμπορία επιρροής – Μεσάζοντες] 273

Άρθρ. 237Β 275

Άρθρ. 238 [Δήμευση] 275

ΙΙ. ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΥΠΑΛΛΗΛΙΚΗΣ ΙΔΙΟΤΗΤΑΣ

Άρθρ. 239 [Κατάχρηση εξουσίας] 276

Άρθρ. 240 [Παραβάσεις στην εκτέλεση των ποινών] 277

Άρθρ. 241 [Παραβίαση οικιακού ασύλου] 277

Άρθρ. 242 [Ψευδής βεβαίωση, νόθευση κ.λπ.] 278

Άρθρ. 243 [Νόθευση δικαστικού εγγράφου] 281

Άρθρ. 244 [Παράνομη βεβαίωση ή είσπραξη δικαιωμάτων του Δημοσίου] 282

Άρθρ. 245 [Καταργήθηκε] 282

Άρθρ. 246 [Καταργήθηκε] 282

Άρθρ. 247 [Απεργία δημοσίων υπαλλήλων - Καταργήθηκε] 282

Άρθρ. 248 [Παραβάσεις των ταχυδρομικών υπαλλήλων - Καταργήθηκε] 283

Άρθρ. 249 [Παραβάσεις των τηλεγραφικών υπαλλήλων - Καταργήθηκε] 283

Άρθρ. 250 [Παραβάσεις των τηλεφωνικών υπαλλήλων - Καταργήθηκε] 283

Άρθρ. 251 [Παραβίαση δικαστικού απορρήτου] 283

Άρθρ. 252 [Παραβίαση υπηρεσιακού απορρήτου] 284

Άρθρ. 253 [Καταργήθηκε] 285

Άρθρ. 254 [Αποσιώπηση λόγου εξαίρεσης] 285

Άρθρ. 255 [Αθέμιτη συμμετοχή] 286

Άρθρ. 256 [Απιστία στην υπηρεσία - Καταργήθηκε] 286

Άρθρ. 257 [Εκμετάλλευση εμπιστευμένων πραγμάτων - Καταργήθηκε] 286

Άρθρ. 258 [Υπεξαίρεση στην υπηρεσία - Καταργήθηκε] 286

Άρθρ. 259 [Παράβαση καθήκοντος] 287

Άρθρ. 260 [Ανυποταξία σε πολιτική αρχή] 288

Άρθρ. 261 [Παρότρυνση υφισταμένων και ανοχή - Καταργήθηκε] 289

Άρθρ. 262 [Γενικές διατάξεις - Καταργήθηκε] 289

Άρθρ. 263 [Παρεπόμενες ποινές] 289

Άρθρ. 263Α [Ευνοϊκά μέτρα] 289

Άρθρ. 263Β [Μέτρα επιείκειας για όσους συμβάλλουν στην αποκάλυψη
πράξεων διαφθοράς - Ενσωματώθηκε στη διάταξη του άρθρου 263Α] 292

ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΚΟΙΝΩΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ

Άρθρ. 264 [Εμπρησμός] 293

Άρθρ. 265 [Εμπρησμός σε δάση - Προπαρασκευαστικές πράξεις -
Παραβίαση προληπτικών μέτρων] 296

Άρθρ. 265Α [Δήμευση σε περίπτωση εμπρησμού σε δάση] 299

Άρθρ. 266 [Εμπρησμός από αμέλεια - Καταργήθηκε] 300

Άρθρ. 267 [Καταργήθηκε] 300

Άρθρ. 268 [Πλημμύρα] 300

Άρθρ. 269 [Καταργήθηκε] 301

Άρθρ. 270 [Έκρηξη. 1. Όποιος προξενεί έκρηξη με οποιοδήποτε τρόπο,
και ιδίως με την χρήση εκρηκτικών υλών, τιμωρείται: 301

Άρθρ. 271 [Έκρηξη από αμέλεια - Καταργήθηκε] 302

Άρθρ. 272 [Κατασκευή και κατοχή εκρηκτικών και εμπρηστικών υλών] 302

Άρθρ. 273 [Κοινώς επικίνδυνη βλάβη] 304

Άρθρ. 274 [Καταργήθηκε] 305

Άρθρ. 275 [Άρση ασφαλιστικών εγκαταστάσεων] 305

Άρθρ. 276 [Καταργήθηκε] 306

Άρθρ. 277 [Πρόκληση ναυαγίου] 306

Άρθρ. 278 [Καταργήθηκε] 307

Άρθρ. 279 [Δηλητηρίαση πραγμάτων προορισμένων για χρήση από το κοινό] 307

Άρθρ. 280. [Καταργήθηκε] 308

Άρθρ. 281 [Νοθεία τροφίμων - Καταργήθηκε] 308

Νέο Άρθρ. 281 [Επιβλαβή φάρμακα] 309

Άρθρ. 282 [Δηλητηρίαση της νομής των ζώων - Καταργήθηκε] 309

Άρθρ. 283 [Διάδοση ασθένειας ζώων - Καταργήθηκε] 309

Άρθρ. 284 [Παραβίαση μέτρων για την πρόληψη ασθενειών - Καταργήθηκε] 309

Άρθρ. 285 [Παραβίαση μέτρων για την πρόληψη ασθενειών] 309

Άρθρ. 286 [Παραβίαση κανόνων οικοδομικής] 311

Άρθρ. 287 [Παραβίαση συμβάσεων προμήθειας - Καταργήθηκε] 314

Άρθρ. 288 [Παρεμπόδιση αποτροπής κοινού κινδύνου και παράλειψη
οφειλόμενης βοήθειας] 314

Άρθρ. 289 [Έμπρακτη μετάνοια και δικαστική άφεση της ποινής] 315

ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ, ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ
ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΚΟΙΝΩΦΕΛΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

Ι. ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Άρθρ. 290 [Επικίνδυνες παρεμβάσεις στην οδική συγκοινωνία] 318

Άρθρ. 290Α [Επικίνδυνη οδήγηση] 320

Άρθρ. 291 [Επικίνδυνες παρεμβάσεις στη συγκοινωνία μέσων σταθερής τροχιάς, πλοίων και αεροσκαφών] 323

Άρθρ. 292 [Παρακώλυση συγκοινωνιών] 325

ΙΙ. ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ
ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΚΟΙΝΩΦΕΛΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

Άρθρ. 292Α [Εγκλήματα κατά της ασφάλειας των τηλεφωνικών επικοινωνιών] 326

Άρθρ. 292Β [Παρακώλυση λειτουργίας πληροφοριακών συστημάτων] 328

Άρθρ. 292Γ 329

Άρθρ. 292Δ [Προσβολές του απορρήτου των τηλεπικοινωνιών του κοινού] 329

Άρθρ. 292Ε [Παρακώλυση των τηλεπικοινωνιών] 330

Άρθρ. 293 [Παρακώλυση της λειτουργίας άλλων κοινωφελών εγκαταστάσεων] 331

Άρθρ. 294 [Παύση εργασίας - Καταργήθηκε] 332

Άρθρ. 295 [Πρόκληση κοινής ανάγκης - Καταργήθηκε) 332

Άρθρ. 296 [Παρακώλυση προμήθειας ψωμιού - Καταργήθηκε] 332

Άρθρ. 297 [Έκθεση πλοίου σε κίνδυνο με διενέργεια λαθρεμπορίου -
Καταργήθηκε] 332

Άρθρ. 298 [Έμπρακτη μετάνοια και δικαστική άφεση της ποινής] 332

ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ

Ι. ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΒΛΑΒΗΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Άρθρ. 299 [Ανθρωποκτονία με δόλο] 333

Άρθρ. 300 [Ανθρωποκτονία κατ’ απαίτηση] 335

Άρθρ. 301 [Συμμετοχή σε αυτοκτονία] 337

Άρθρ. 302 [Ανθρωποκτονία από αμέλεια] 338

Άρθρ. 303 [Παιδοκτονία] 340

ΙΙ. ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ

Άρθρ. 304 [Διακοπή της κύησης] 341

Άρθρ. 304A [Σωματική βλάβη εμβρύου ή νεογνού] 344

Άρθρ. 305 [Διαφήμιση μέσων τεχνητής διακοπής της εγκυμοσύνης -
Καταργήθηκε] 344

ΙΙΙ. ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΙΝΔΥΝΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Άρθρ. 306 [Έκθεση] 345

Άρθρ. 307 [Παράλειψη προσφοράς βοήθειας] 346

ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ

Άρθρ. 308 [Σωματική βλάβη] 347

Άρθρ. 308Α [Απρόκλητη σωματική βλάβη - Καταργήθηκε] 348

Άρθρ. 309 [Επικίνδυνη σωματική βλάβη] 348

Άρθρ. 310 [Βαριά σωματική βλάβη] 349

Άρθρ. 311 [Θανατηφόρα σωματική βλάβη] 350

Άρθρ. 312 [Σωματική βλάβη αδυνάμων ατόμων] 350

Άρθρ. 313 [Συμπλοκή] 352

Άρθρ. 314 [Σωματική βλάβη από αμέλεια] 353

Άρθρ. 315 [Ακρωτηριασμός γεννητικών οργάνων] 355

Άρθρ. 315Α [Καταργήθηκε] 355

Νέο Άρθρ. 315Α [Εγκλήματα κατά της σωματικής ακεραιότητας υπαλλήλου -
Ιδιαίτερα επιβαρυντική περίσταση] 355

Άρθρ. 315Β [Καταργήθηκε] 356

ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΜΟΝΟΜΑΧΙΑ

Άρθρ. 316 [Πρόκληση σε μονομαχία - Καταργήθηκε] 356

Άρθρ. 317 [Μονομαχία - Καταργήθηκε] 356

Άρθρ. 318 [Μονομαχία που αποκλείει τον κίνδυνο ζωής - Καταργήθηκε] 356

Άρθρ. 319 [Τιμωρία συνεργών - Καταργήθηκε] 356

Άρθρ. 320 [Διέγερση σε μονομαχία - Καταργήθηκε] 356

Άρθρ. 321 [Δημοσιεύματα σχετικά με μονομαχία - Καταργήθηκε] 356

ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

Άρθρ. 322 [Αρπαγή] 357

Άρθρ. 322Α [Αναγκαστική εξαφάνιση προσώπου - Καταργήθηκε] 359

Άρθρ. 322Β [Διακεκριμένες περιπτώσεις - Καταργήθηκε] 359

Άρθρ. 322Γ [Γενικές διατάξεις - Καταργήθηκε] 359

Άρθρ. 323 [Εμπόριο δούλων - Καταργήθηκε] 359

Άρθρ. 323Α [Εμπορία ανθρώπων] 359

Άρθρ. 323Β [Διενέργεια ταξιδιών με σκοπό από τους μετέχοντες σε αυτά
την τέλεση συνουσίας ή άλλων ασελγών πράξεων σε βάρος
ανηλίκου (σεξουαλικός τουρισμός) - Καταργήθηκε] 362

Άρθρ. 324 [Αρπαγή ανηλίκων] 362

Άρθρ. 325 [Παράνομη κατακράτηση] 364

Άρθρ. 326 [Κατακράτηση παρά το Σύνταγμα - Καταργήθηκε] 365

Άρθρ. 327 [Ακούσια απαγωγή - Καταργήθηκε] 365

Άρθρ. 328 [Εκούσια απαγωγή - Καταργήθηκε] 365

Άρθρ. 329 [Γενική διάταξη - Καταργήθηκε] 365

Άρθρ. 330 [Παράνομη βία] 365

Άρθρ. 331 [Αυτοδικία] 366

Άρθρ. 332 [Εξαναγκασμός σε παύση εργασίας - Καταργήθηκε] 367

Άρθρ. 333 [Απειλή] 367

Άρθρ. 334 [Διατάραξη οικιακής ειρήνης] 368

Άρθρ. 335 [Απατηλή διέγερση σε μετανάστευση - Καταργήθηκε] 369

ΔΕΚΑΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΗΣΙΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΗΣΙΑΣ ΖΩΗΣ

Άρθρ. 336 [Βιασμός] 373

Άρθρ. 337 [Προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας] 377

Άρθρ. 338 [Κατάχρηση ανικάνου προς αντίσταση σε γενετήσια πράξη] 379

Άρθρ. 339 [Γενετήσιες πράξεις με ανηλίκους ή ενώπιόν τους] 379

Άρθρ. 340 [Γενική διάταξη] 382

Άρθρ. 341 [Απατηλή επίτευξη συνουσίας - Καταργήθηκε] 383

Άρθρ. 342 [Κατάχρηση ανηλίκων] 383

Άρθρ. 343 [Κατάχρηση σε γενετήσια πράξη] 384

Άρθρ. 344 [Έγκληση] 384

Άρθρ. 345 [Γενετήσια πράξη μεταξύ συγγενών] 385

Άρθρ. 346 [Ασέλγεια μεταξύ συγγενών - Καταργήθηκε] 386

Νέο Άρθρ. 346 [Εκδικητική πορνογραφία] 386

Άρθρ. 347 [Ασέλγεια παρά φύση - Καταργήθηκε] 387

Άρθρ. 348 [Διευκόλυνση προσβολών της ανηλικότητας] 388

Άρθρ. 348Α [Πορνογραφία ανηλίκων] 388

Άρθρ. 348Β [Προσέλκυση παιδιών για γενετήσιους λόγους] 391

Άρθ. 348Γ [Πορνογραφικές παραστάσεις ανηλίκων] 392

Άρθρ. 348Δ [Γενική διάταξη] 393

Άρθρ. 349 [Μαστροπεία] 393

Άρθρ. 350 [Εκμετάλλευση πόρνης - Καταργήθηκε] 395

Άρθρ. 350Α [Ειδικά ευνοϊκά μέτρα] 395

Άρθρ. 351 [Σωματεμπορία - Καταργήθηκε] 395

Άρθρ. 351Α [Γενετήσια πράξη με ανήλικο έναντι αμοιβής] 395

Άρθρ. 352 [Μέτρα ασφάλειας - Καταργήθηκε] 396

Άρθρ. 352Α [Ψυχοδιαγνωστική εξέταση και θεραπεία του δράστη
και του θύματος εγκλημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας
και της οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής] 396

Άρθρ. 352Β [Προστασία της ιδιωτικής ζωής του ανήλικου θύματος] 397

Άρθρ. 353 [Προσβολή γενετήσιας ευπρέπειας] 397

ΕΙΚΟΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Άρθρ. 354 [Διατάραξη της οικογενειακής τάξης] 398

Άρθρ. 355 [Απάτη σχετική με το γάμο - Καταργήθηκε] 399

Άρθρ. 356 [Διγαμία] 399

Άρθρ. 357 [Μοιχεία - Καταργήθηκε] 399

Άρθρ. 358 [Παραβίαση της υποχρέωσης διατροφής] 400

Άρθρ. 359 [Εγκατάλειψη εγκύου] 401

Άρθρ. 360 [Παραμέληση της εποπτείας ανηλίκου] 401

Άρθρ. 360Α [Παραβάσεις σχετικά με την υιοθεσία ανηλίκου] 402

ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ

Άρθρ. 361 [Εξύβριση] 403

Άρθρ. 361Α [Απρόκλητη έμπρακτη εξύβριση - Καταργήθηκε] 404

Άρθρ. 361Β [Καταργήθηκε] 404

Άρθρ. 362 [Δυσφήμηση - Καταργήθηκε] 404

Άρθρ. 363 [Συκοφαντική δυσφήμηση] 405

Άρθρ. 364 [Δυσφήμιση ανώνυμης εταιρίας - Καταργήθηκε] 408

Άρθρ. 365 [Προσβολή μνήμης νεκρού] 408

Άρθρ. 366 [Γενική διάταξη] 409

Άρθρ. 367 [Καταργήθηκε] 409

Άρθρ. 368 [Έγκληση] 411

Άρθρ. 369 [Δημοσίευση καταδικαστικής απόφασης] 411

ΕΙΚΟΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ ΑΤΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Άρθρ. 370 [Παραβίαση απορρήτου εγγράφων] 412

Άρθρ. 370Α [Παραβίαση του απορρήτου τηλεφωνικής επικοινωνίας
και προφορικής συνομιλίας] 413

Άρθρ. 370Β [Παράνομη πρόσβαση σε σύστημα πληροφοριών ή σε δεδομένα] 415

Άρθρ. 370Γ 416

Άρθρ. 370Δ 417

Άρθρ. 370Ε 418

Άρθρ. 370ΣΤ [Απαγόρευση διακίνησης λογισμικών, συσκευών
παρακολούθησης και άλλων δεδομένων] 419

Άρθρ. 371 [Παραβίαση επαγγελματικής εχεμύθειας] 420

ΕΙΚΟΣΤΟ ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ

Ι. ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ

Άρθρ. 372 [Κλοπή] 423

Άρθρ. 373 [Καταργήθηκε] 425

Άρθρ. 374 [Διακεκριμένη κλοπή] 425

Άρθρ. 374Α [Αυθαίρετη χρήση μεταφορικού μέσου] 427

Άρθρ. 375 [Υπεξαίρεση] 427

Άρθρ. 376 [Παρασιώπηση ανεύρεσης - Καταργήθηκε] 430

Άρθρ. 377 [Κλοπή και υπεξαίρεση μικρής αξίας] 431

Άρθρ. 378 [Φθορά ξένης ιδιοκτησίας] 431

Άρθρ. 379 [Απόδοση του ιδιοποιημένου πράγματος - Καταργήθηκε] 433

Νέο Άρθρ. 379 [Φθορά ψηφιακών δεδομένων] 433

Άρθρ. 379Α [Διακεκριμένες περιπτώσεις στο πλαίσιο εγκληματικής οργάνωσης] 434

Άρθρ. 380 [Ληστεία] 435

Άρθρ. 381 [Γενική διάταξη] 436

Άρθρ. 382 [Διακεκριμένες περιπτώσεις φθοράς - Καταργήθηκε] 439

Άρθρ. 383 [Γενικές διατάξεις - Καταργήθηκε] 439

Άρθρ. 384 [Ικανοποίηση του παθόντος - Καταργήθηκε] 439

Άρθρ. 384Α [Καταστολή φθορών που προκαλούν το κοινό αίσθημα -
Καταργήθηκε] 439

ΙΙ. ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ

Άρθρ. 385 [Εκβίαση] 439

Άρθρ. 386 [Απάτη] 442

Άρθρ. 386Α [Απάτη με υπολογιστή] 448

Άρθρ. 386Β [Απάτη σχετική με τις επιχορηγήσεις] 450

Άρθρ. 387 [Απάτη μικρής αξίας] 450

Άρθρ. 388 [Απάτη σχετική με τις ασφάλειες - Καταργήθηκε] 451

Άρθρ. 389 [Απατηλή πρόκληση βλάβης] 451

Άρθρ. 390 [Απιστία] 451

Άρθρ. 391 [Αποφυγή πληρωμής εισιτηρίου - Καταργήθηκε] 452

Άρθρ. 392 [Δόλια αποφυγή παροχών - Καταργήθηκε] 452

Άρθρ. 393 [Γενικές διατάξεις - Καταργήθηκε] 452

Άρθρ. 394 [Αποδοχή και διάθεση προϊόντων εγκλήματος] 453

Άρθρ. 394Α [Διακεκριμένη αποδοχή και διάθεση προϊόντων εγκλήματος] 454

Άρθρ. 395 [Παρακώλυση συναγωνισμού] 454

Άρθρ. 396 [Δωροληψία και δωροδοκία στον ιδιωτικό τομέα] 455

Άρθρ. 397 [Καταδολίευση δανειστών] 456

Άρθρ. 398 [Χρεοκοπία - Καταργήθηκε] 458

Νέο Άρθρ. 398 [Αλιεία στην αιγιαλίτιδα ζώνη και τα εσωτερικά ύδατα] 458

Άρθρ. 399 [Παρακώλυση της άσκησης δικαιώματος - Καταργήθηκε] 458

Άρθρ. 400 [Παράνομη αλιεία - Καταργήθηκε] 458

Άρθρ. 401 [Αλιεία σε χωρικά ύδατα - Καταργήθηκε] 458

Άρθρ. 402 [Γενική διάταξη - Καταργήθηκε] 458

Άρθρ. 403 [Παραπλάνηση ανηλίκων σε χρέη - Καταργήθηκε] 458

Άρθρ. 404 [Τοκογλυφία] 459

Άρθρ. 405 [Γενική διάταξη] 459

Άρθρ. 385-406 [Έχουν συγχωνευθεί στο Εικοστό Τρίτο Κεφάλαιο] 463

Άρθρ. 407-459 [Καταργήθηκαν] 463

ΤΡΙΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρ. 460 464

Άρθρ. 461 464

Άρθρ. 462 464

Άρθρ. 463 [Καταργήθηκε] 465

Άρθρ. 464 469

Άρθρ. 465 475

Άρθρ. 466 479

Άρθρ. 467 479

Άρθρ. 468 479

Άρθρ. 469 [Καταργήθηκε] 480

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ - Ν 5090/2024 [Άρθ. 134, 135, 136, 137, 138] 485

ΕΠΙΛΟΓΟΣ 491

ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ 497

Σελ. 1

ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ

ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Ο ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ

Ι. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

Άρθρο 1. Καμία ποινή χωρίς νόμο. Έγκλημα δεν υπάρχει χωρίς νόμο που να ισχύει πριν από την τέλεση της πράξης και να ορίζει τα στοιχεία της καθώς και την επιβλητέα γι’ αυτή ποινή.

O σημαντικός νεωτερισμός του νέου ΠΚ στη διάταξη του άρθρου 1 είναι η αντιστροφή στη διατύπωση της αρχής nulla poena sine lege. Το προϊσχύσαν δίκαιο προέβλεπε ότι «ποινή δεν επιβάλλεται παρά μόνο για τις πράξεις εκείνες για τις οποίες ο νόμος την είχε ρητά ορίσει πριν από την τέλεσή τους». Ο νέος ΠΚ αντέστρεψε τον ορισμό της αρχής θέτοντας ως αφετηρία την έννοια του εγκλήματος, με τρόπο παρόμοιο με αυτόν που η αρχή n.p.s.l. περιγράφεται στη διάταξη του άρθρου 7 παρ. 1 του Συντάγματος. Έτσι, φαίνεται πλέον ο ΠΚ στο ζήτημα της δυαρχίας των κεντρικών εννοιών του ποινικού δικαίου (έγκλημα – ποινή) να λαμβάνει ορθά θέση υπέρ του πρωτείου της έννοιας του εγκλήματος, έναντι αυτής της ποινής, αντίθετα σε απόψεις που είχαν υποστηριχθεί παλαιότερα.

Όπως αναφέρεται σχετικά στην Αιτιολογική Έκθεση του νέου ΠΚ, από τη διάταξη αυτή συνάγονται οι ακόλουθες θεμελιώδεις για το ποινικό δίκαιο αρχές: (α) Το έγκλημα προϋποθέτει σε κάθε περίπτωση «πράξη προσβολής». Δεν μπορούν επομένως να τιμωρούνται απλές εκδηλώσεις του φρονήματος, δηλαδή πράξεις οι οποίες δεν προσβάλλουν κανένα έννομο αγαθό. (β) Η πράξη πρέπει να περιγράφεται

σε τυπικό νόμο, έτσι ώστε να υπάρχει η μεγαλύτερη δυνατή διαφάνεια ως προς το περιεχόμενο του δικαιϊκού κανόνα και να εξασφαλίζεται η τήρηση της δημοκρατικής αρχής. (γ) Η πράξη πρέπει να είναι με ακρίβεια ορισμένη, πρέπει, δηλαδή, να περιγράφονται στο νόμο τα στοιχεία της έτσι ώστε να μπορεί ο καθένας να γνωρίζει πότε μια συμπεριφορά μπορεί να συνεπάγεται γι’ αυτόν ποινικές κυρώσεις. (δ) Επιπλέον και η ποινή πρέπει να ορίζεται ρητά για συγκεκριμένη πράξη. Απαγορεύεται επομένως η απειλή αόριστων ποινών ή η απειλή ποινών με εξαιρετικά ευρέα πλαίσια. Η μεγάλη σημασία της αρχών αυτών επιβεβαιώνεται και από το γεγονός της κατοχύ-

ρωσής τους τόσο στο άρθρο 7 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου όσο και στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Άρθρο 2. Αναδρομική ισχύς του ηπιότερου νόμου. 1. Αν από την τέλεση της πράξης ως την αμετάκλητη εκδίκασή της ίσχυσαν περισσότερες διατάξεις νόμων, εφαρμόζεται αυτή που στη συγκεκριμένη περίπτωση οδηγεί στην ευμενέστερη μεταχείριση του κατηγορουμένου.

2. Αν μεταγενέστερος νόμος χαρακτήρισε την πράξη μη αξιόποινη (ανέγκλητη), παύει η εκτέλεση της ποινής που επιβλήθηκε καθώς και τα ποινικά επακόλουθά της, όπως και η εκτέλεση των μέτρων ασφαλείας.

Στο άρθρο 2 ΠΚ, που αναφέρεται στην αναδρομική ισχύ του ηπιότερου νόμου, λαμβάνουν χώρα από τον νέο ΠΚ δύο σημαντικές τομές: Πρώτον, σύμφωνα με την διατύπωση του νέου ΠΚ, ηπιότερος θεωρείται ο νόμος, ο οποίος «στη συγκεκριμένη περίπτωση» οδηγεί στην ευμενέστερη μεταχείριση του κατηγορουμένου. Με τον τρόπο αυτό ικανοποιείται μία πάγια εύλογη αντίληψη που εκφραζόταν στη θεωρία. Έτσι, είναι πλέον δυνατό σε περίπτωση ισχύος περισσότερων του ενός νόμων από την τέλεση μέχρι την αμετάκλητη εκδίκαση μιας πράξεως, το Δικαστήριο να εφαρμόζει επιλεκτικά κάποιες από τις επιμέρους ρυθμίσεις του ενός από τους

ισχύσαντες νόμους και κάποιες από τις επιμέρους ρυθμίσεις του άλλου, εφόσον ο συνδυασμός αυτός οδηγεί στη συγκεκριμένη περίπτωση σε ευμενέστερη μεταχείριση του κατηγορουμένου. Η ρύθμιση αυτή έρχεται σε αντίθεση με την πάγια μέχρι τώρα άποψη της νομολογίας και ενός μεγάλου μέρους της θεωρίας που θεωρούσαν ότι ένας τέτοιος συνδυασμός είναι απαράδεκτος διότι θα σήμαινε τη δημιουργία ενός πλασματικού νομικού καθεστώτος που δεν ανταποκρίνεται στη βούληση του νομοθέτη, διότι θα εφαρμόζονταν ταυτόχρονα περισσότεροι νόμοι, οι οποίοι ενδεχομένως να μην συνέπεσαν σε κανένα χρονικό σημείο από την τέλεση έως την αμετάκλητη εκδίκαση της πράξης.

Την διάταξη αυτή υπό τη νέα της διατύπωση ερμηνεύει νομολογιακά η ΟλΑΠ 1/2020, που δέχθηκε τα εξής: «Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, με την οποία καθιερώνεται η αρχή της αναδρομικότητας του επιεικέστερου ουσιαστικού ποινικού νόμου, που ίσχυσε από την τέλεση της πράξης μέχρι το χρόνο της αμετάκλητης εκδίκασης της υπόθεσης, ως επιεικέστερος νόμος θεωρείται εκείνος που περιέχει τις ευμενέστερες για τον κατηγορούμενο διατάξεις, δηλαδή εκείνος, ο οποίος με την εφαρμογή του, με βάση τις προβλεπόμενες στη συγκεκριμένη περίπτωση προϋποθέσεις, επιφέρει την ευνοϊκότερη για τον κατηγορούμενο ποινική μεταχείριση. Προς τούτο γίνεται σύγκριση των περισσοτέρων σχετικών διατάξεων στο σύνολο των προϋποθέσεων, που προβλέπονται από καθεμιά από αυτές, έτσι ώστε να είναι πλέον σαφές, βάσει του νέου ΠΚ, ότι εφαρμόζεται πάντα η επιεικέστερη διάταξη και

όχι ο νόμος ως ενιαίο “όλον”. Αν από τη σύγκριση προκύψει ότι ο κατηγορούμενος, όπως κατηγορείται, επιβαρύνεται το ίδιο από όλους τους νόμους, τότε εφαρμοστέος είναι ο νόμος που ίσχυε κατά το χρόνο τέλεσης της πράξης, διαφορετικά, εφαρμόζεται ο νεότερος επιεικέστερος νόμος».

Με όλα τα παραπάνω, «ευμενέστερος» θεωρείται ο νόμος: α) που απαιτεί νέο εξωτερικό όρο του αξιοποίνου, β) που εισάγει πρόσθετο στοιχείο στην αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος, γ) που προβλέπει μικρότερο ανώτατο ή κατώτατο όριο ποινής, δ) που δεν προβλέπει παρεπόμενη ποινή, ε) που απαιτεί έγκληση για αδίκημα που διώκονταν αυτεπάγγελτα, στ) που μεταβάλλει την πράξη από κακούργημα σε πλημμέλημα, ζ) που προβλέπει ευνοϊκότερους τρόπους έκτισης ή μετατροπής της ποινής, η) που προσθέτει ως εναλλακτική ποινή στην ποινή φυλάκισης τη χρηματική ποινή, θ) που προβλέπει μικρότερο ποσοστό επαυξήσεως της βαρύτερης ποινής σε περίπτωση σχηματισμού συνολικής ποινής.

Ζήτημα δημιουργείται ως προς τους λεγόμενους «λευκούς ποινικούς νόμους», όπου κατά την άποψη που επικρατεί στη νομολογία η μεταβολή του πρωταρχικού κανόνα δικαίου, στον οποίο παραπέμπει ο λευκός ποινικός νόμος, δεν μπορεί να οδηγήσει σε αναδρομική κατάλυση του αξιοποίνου, εκτός αν συνάγεται σαφής αντίθετη βούληση του νομοθέτη.

Δεύτερον, από την παράλληλη κατάργηση του παλιού άρθρου 4 ΠΚ, που προέβλεπε ότι τα μέτρα ασφαλείας επιβάλλονται σύμφωνα με το νόμο που ισχύει κατά την εκδίκαση της πράξης, και την ταυτόχρονη πρόβλεψη στο άρθρο 2 παρ. 2 νέου ΠΚ, προκύπτει ότι αν μεταγενέστερος νόμος χαρακτήρισε την πράξη μη αξιόποινη παύει όχι μόνο η εκτέλεση της ποινής και των λοιπών επακόλουθών της (όπως προβλέπονταν μέχρι σήμερα), αλλά και των μέτρων ασφαλείας.

Το ζήτημα που έμεινε ανοιχτό και με τη νέα ρύθμιση, παρότι είναι κατά την άποψή μου κεφαλαιώδους σημασίας, έχει να κάνει με την αναδρομική εφαρμογή δικονομικών διατάξεων που έχουν ουσιαστική επιρροή σε βασικά δικαιώματα του κατηγορουμένου. Όπως είναι γνωστό, με την ΟλΑΠ 1/2014, κρίθηκε ότι η αναδρομική εφαρμογή δικονομικών ποινικών διατάξεων δεν προσκρούει στο άρθρο 2 παρ. 1 ΠΚ. Πάντως, η επιστήμη αναγνωρίζει και ορισμένες εξαιρέσεις από την ανωτέρω δυνατότητα αναδρομικής εφαρμογής του δικονομικού ποινικού νόμου, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες: α) ο νεότερος δικονομικός ποινικός νόμος καταργεί ένδικο μέσο του κατηγορουμένου, διότι σε διαφορετική περίπτωση θα προσβαλλόταν κεκτημένο ουσιαστικό δικαίωμα, β) η νεότερη δικονομική διάταξη τροποποιεί κάποιο από τα λεγόμενα «μέτρα δικονομικού καταναγκασμού», τα οποία προσβάλ-

λουν έννομα αγαθά του ατόμου. Ενόψει όλων των ανωτέρω, πρέπει να παρατηρηθεί ότι η δικαιολογητική βάση της αποδοχής δυνατότητας αναδρομικής εφαρμογής των κανόνων δικονομικού ποινικού δικαίου αφήνει αναπάντητα πολλά ερωτήματα. Είναι βέβαιο, ότι η συντριπτική πλειονότητα των δικονομικών κανόνων αγγίζει με τον ίδιο τρόπο τον πυρήνα της ανθρώπινης υπάρξεως όπως και οι ουσιαστικού δικαίου διατάξεις και προσφέρεται εξίσου για καταχρήσεις στη μεταχείριση του ατόμου από την Πολιτεία. Μετά από όλα αυτά ορθότερη θα ήταν η επέκταση της απαγόρευσης αναδρομικότητας τουλάχιστον και σε εκείνες τις δικονομικού δικαίου διατάξεις, που θίγουν άμεσα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.

Άξιο οπωσδήποτε επισήμανσης είναι και το εξίσου σοβαρότατο ζήτημα: ενίοτε έχει συμβεί στη νομοθετική πρακτική να θεσπίζεται μία διάταξη που είτε καταργεί ή περιορίζει σημαντικά το αξιόποινο συγκεκριμένης συμπεριφοράς είτε προβλέπει πολύ ευνοϊκότερη ρύθμιση σε σχέση με την εκάστοτε προηγούμενη. Μετά από αντίδραση της κοινής γνώμης η διάταξη αυτή, ενώ έχει ισχύσει για σχετικά μικρό χρονικό διάστημα, καταργείται ή επαναδιατυπώνεται επί το δυσμενέστερο για τον κατηγορούμενο. Είναι προφανές ότι εν όψει της σαφέστατης διατύπωσης του άρθρου 2 παρ. 1 ΠΚ, η διάταξη αυτή, έστω και αν εμφιλοχώρησε για μικρό χρονικό διάστημα, θα πρέπει να εφαρμοστεί ως ευμενέστερη στις περιπτώσεις πράξεων που έχουν τελεστεί και δεν έχουν δικαστεί αμετάκλητα. Όμως, η στάση της νομολογίας απέναντι σε τέτοιες περιπτώσεις είναι αμφιλεγόμενη. Στην περίπτωση όπου με τη διάταξη του άρθρου 25 Ν. 2721/1999 ορίστηκε η εξάλειψη του αξιοποίνου των πράξεων παρακώλυσης συγκοινωνιών εκ μέρους αγροτών κατά τη διάρκεια αγροτικών κινητοποιήσεων, η ΟλΑΠ 11/2001 έκρινε κατά πλειοψηφία ότι μια τέτοια νομοθετική παρέμβαση είναι συνταγματική και δεν αποτελεί «κρυπτοαμνηστία». Το αυτό έκρινε και η ΟλΑΠ 12/2001. Επίσης συνταγματική έκρινε η ΟλΑΠ 672/2002 την περί-

πτωση ειδικής παραγραφής ορισμένων αδικημάτων με τον Ν. 1940/1982. Αντίθετα, στην περίπτωση της ΟλΑΠ 3/2016, κρίθηκε αντισυνταγματική η πρόσκαιρη τροποποίηση του άρθρου 263Α ΠΚ, με την παραδοχή ότι τέτοιου είδους νομοθετικές παρεμβάσεις υποκρύπτουν συγκεκαλυμμένη αμνηστία και αντιβαίνουν στις διατάξεις του άρθρου 47 του Συντάγματος. Την ίδια τακτική ακολούθησαν και πιο πρόσφατες αποφάσεις.

Από την άλλη πλευρά, με τον τρόπο αυτό παρακάμπτεται η βούληση του ποινικού νομοθέτη που αποτυπώθηκε στη διάταξη του άρθρου 2 παρ. 1 ΠΚ να εφαρμόζεται ο ευμενέστερος από τους νόμους που ίσχυσαν από την τέλεση έως την αμετάκλητη εκδίκαση μιας πράξης, μη συνδέοντας την επιταγή αυτή με τυχόν βραχύβια ή μακροχρόνια διάρκεια ισχύος του ευμενέστερου αυτού νόμου. Η άρνηση λοιπόν εφαρμογής, με την πρόφαση της «κρυπτοαμνηστίας», της ευμενέστερης αυτής διάταξης, που ίσχυσε για μικρό χρονικό διάστημα, από τη νομολογία, αντιβαίνει προδήλως στο γράμμα και το πνεύμα του νόμου, αλλά και παραβιάζει σαφέστατα την αρχή διάκρισης των εξουσιών. Εφόσον η ευμενέστερη αυτή διάταξη ίσχυσε έστω και για μια ημέρα θα πρέπει να τύχει εφαρμογής στα πλαίσια του άρθρ. 2 παρ. 1 ΠΚ ανεξάρτητα από τη δικαιοπολιτικά θετική ή αρνητική αξιολόγηση της συγκεκριμένης νομοθετικής επιλογής.

Όσον αφορά την περίπτωση που μετά την τελεσιδικία της αποφάσεως στον δεύτερο βαθμό και πριν αυτή καταστεί αμετάκλητη μεταβλήθηκε το νομοθετικό καθεστώς

αναφορικά με τα στοιχεία της πράξης ή και της προβλεπόμενης ποινής, εφαρμόζεται από τον ΑΠ και αυτεπαγγέλτως ο νόμος που ίσχυε από την τέλεση της πράξης μέχρι την αμετάκλητη εκδίκασή της και περιέχει τις ευμενέστερες για τον κατηγορούμενο διατάξεις, εφόσον η αίτηση αναίρεσης είναι παραδεκτή, ανεξάρτητα από την εμφάνιση ή μη του κατηγορουμένου κατά την εκδίκαση της τελευταίας.

Αντίθετα η ΟλΑΠ 4/2021, έκρινε ότι δεν εφαρμόζεται αναλογικά η παρ. 2 του άρθρου 2 ΠΚ και για εκ νέου προσδιορισμό της ποινής σε περίπτωση ισχύος μεταγενέστερου του αμετάκλητου επιεικέστερου νόμου, εφόσον απώτατο χρονικό σημείο εφαρμογής των επιεικέστερων για τον κατηγορούμενο διατάξεων είναι εκείνο της αμετάκλητης εκδίκασης της πράξης.

Όσον αφορά τον χρόνο τέλεσης της πράξης που είναι καίριος για τον προσδιορισμό του εφαρμοστέου νόμου: α) στα διαρκή εγκλήματα χρόνος τέλεσης θεωρείται η στιγμή που ο δράστης έπαψε να προσβάλλει το έννομο αγαθό, δηλαδή εδώ εφαρμόζεται ο νόμος που ίσχυε κατά την τελευταία στιγμή διάπραξης του διαρκούς εγκλήματος ακόμη και αν είναι αυστηρότερος, β) αντίθετα στο κατ’ εξακολούθηση έγκλημα που αποτελεί μορφή ομοειδούς αληθινής πραγματικής συρροής, εφαρμόζεται ο επιεικέστερος νόμος σε σχέση με κάθε επιμέρους πράξη αυτοτελώς.

Άρθρο 3. Νόμοι με προσωρινή ισχύ. (Καταργήθηκε με το Ν 4619/2019)

Ορθή και επιβεβλημένη κρίνεται η κατάργηση από τον νέο ΠΚ του παλαιού άρθρου 3 ΠΚ, που αναφέρονταν στους νόμους με προσωρινή ισχύ. Επρόκειτο πράγματι για μία αναχρονιστική διάταξη, η οποία εξ όσων γνωρίζω είχε περιέλθει σε πλήρη αχρηστία τις τελευταίες δεκαετίες. Όπως ορθότατα αναφέρεται στην Αιτιολογική Έκθεση, η διάταξη αυτή του προϊσχύοντος ΠΚ ήταν ευθέως αντίθετη στους υπέρτερης τυπικής ισχύος κανόνες των άρθρων 15 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα του ΟΗΕ και 49 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επιβάλλουν σε κάθε περίπτωση την αναδρομική εφαρμογή του ηπιότερου νόμου.

Ιδιάζον χαρακτηριστικό των προσωρινής ισχύος νόμων είναι το έκτακτο και το απρόβλεπτο της κατάστασης και της συνακόλουθα απαιτούμενης ρύθμισης. Έτσι, δεν είναι νόμοι προσωρινής ισχύος αυτοί που τιμωρούν έκτακτες μορφές συμπερι-

φοράς, οι οποίες από την φύση τους έχουν πρόσκαιρο χαρακτήρα. Τέτοιες περιπτώσεις αποτελούν μ.ά., τα αδικήματα της υπηρεσίας στον εχθρό σε καιρό πολέμου (άρθρ. 143 παρ. 1 ΠΚ), της υποστήριξης της δύναμης του εχθρού σε καιρό πολέμου (άρθρ. 144 παρ. 1 και 3 ΠΚ), της παραβίασης μυστικών της Πολιτείας και της κατασκοπείας σε καιρό πολέμου (άρθρ. 146 παρ. 2 και 148 παρ. 2 ΠΚ αντίστοιχα), της προσβολής διπλωματικού αντιπροσώπου κατά την διάρκεια παραμονής του στην Ελλάδα (άρθρ. 154 ΠΚ) κ.λπ. Αντίθετα, στους προσωρινής ισχύος νόμους οι έκτακτες συνθήκες έχουν βέβαιο προσδοκώμενο τέλος, χωρίς, όμως, ούτε αυτό να είναι εκ των προτέρων προσδιορισμένο, όπως στα προηγούμενα παραδείγματα, ούτε να είναι κατά την στιγμή της θέσπισής τους γνωστή συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης.

Άρθρο 4. Επιβολή μέτρων ασφαλείας. (Καταργήθηκε με το Ν 4619/2019)

Εξίσου ορθή είναι και η κατάργηση του άρθρου 4 του παλαιού ΠΚ, που προέβλεπε τη δυνατότητα αναδρομικής εφαρμογής των μέτρων ασφαλείας κατ’ εξαίρεση του γενικού κανόνα του άρθρ. 2 παρ. 1 ΠΚ. Η κατάργηση αυτή υπήρξε πάγιο αίτημα της θεωρίας, με βασικό επιχείρημα ότι και τα μέτρα ασφαλείας προσβάλλουν ουσιώδη δικαιώματα του ατόμου, άσχετα αν τυπικά δεν χαρακτηρίζονται ως ποινή. Για το λόγο αυτό, απαιτείται και για αυτά η ύπαρξη νόμου που να ίσχυε πριν από την τέλεση της πράξης.

ΙΙ. ΤΟΠΙΚΑ ΟΡΙΑ ΙΣΧΥΟΣ ΤΩΝ ΠΟΙΝΙΚΩΝ ΝΟΜΩΝ

Άρθρο 5. Εγκλήματα που τελέστηκαν στην ημεδαπή. 1. Οι ελληνικοί ποινικοί νόμοι εφαρμόζονται σε όλες τις πράξεις που τελέστηκαν στο έδαφος της επικράτειας, ακόμη και από αλλοδαπούς. Επίσης εφαρμόζονται και στις πράξεις συμμετοχής που τελέστηκαν στο έδαφος της ελληνικής επικράτειας, αν η κύρια πράξη, για την οποία δεν υπάρχει δικαιοδοσία των ελληνικών ποινικών δικαστηρίων, είναι αξιόποινη και κατά τους ελληνικούς ποινικούς νόμους.

2. Οι ελληνικοί ποινικοί νόμοι εφαρμόζονται σε πράξεις που τελούνται σε πλοία που φέρουν την ελληνική σημαία ή αεροσκάφη που έχουν την ελληνική εθνικότητα ανεξάρτητα από το δίκαιο του τόπου τέλεσης αυτών. (Όπως η παρ. 2 τροποποιήθηκε με το άρθρο 3 του Ν 5090/2024 - ΦΕΚ Α΄ 30/23.2.2024. Έναρξη ισχύος 1.5.2024 - άρθρο 138 παρ. 1 Ν 5090/2024)

Αρκετές συμπληρώσεις και τροποποιήσεις έλαβαν χώρα από τον νέο ΠΚ στο Κεφάλαιο που αναφέρεται στα τοπικά όρια ισχύος των ποινικών νόμων. Έτσι, στο άρθρο 5 παρ. 1 ΠΚ προβλέπεται ότι οι ελληνικοί ποινικοί νόμοι εφαρμόζονται και στις πράξεις συμμετοχής που τελέστηκαν στο έδαφος της ελληνικής επικράτειας, αν η κύρια πράξη, για την οποία δεν υπάρχει δικαιοδοσία των ελληνικών ποινικών δικαστηρίων, είναι αξιόποινη και κατά τους ελληνικούς ποινικούς νόμους. Εδώ βέβαια τίθεται το εύλογο ερώτημα του πως θα καταστεί ευχερής η εκδίκαση πράξης συμμετοχής όταν δεν θα επιτρέπεται λόγω έλλειψης δικαιοδοσίας η εκδίκαση της κύριας πράξης, στην οποία αυτή αναφέρεται.

Ως «έδαφος της επικράτειας» νοείται ο χώρος στον οποίο το κράτος έχει αποκλειστική εδαφική κυριαρχία, συμπεριλαμβανομένου του υπεδάφους, του υπερκείμενου εναέριου χώρου και των εσωτερικών υδάτων (λιμνών, ποταμών, διωρύγων, κ.λπ.). Αντίθετα δεν θεωρείται «έδαφος» του παράκτιου κράτους η ανοικτή θάλασσα. Εφόσον, λοιπόν, τελεσθούν αξιόποινες πράξεις σε πλοία που διαπλέουν την ανοικτή θάλασσα, επιλαμβάνεται αποκλειστικά το κράτος τη σημαία του οποίου φέρει το πλοίο, εκτός εάν πρόκειται για μια από τις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 8 ΠΚ. Στα εσωτερικά ύδατα συμπεριλαμβάνονται και οι θαλάσσιοι

λιμένες, με συνέπεια τα ελληνικά δικαστήρια, βάσει της αρχής της εδαφικότητας, να έχουν καταρχήν πλήρη ποινική δικαιοδοσία για τα εγκλήματα που τελούνται επί αλλοδαπών εμπορικών πλοίων που ναυλοχούν σε ελληνικό λιμένα, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά από το διεθνές ή το εσωτερικό ελληνικό δίκαιο. Η διεθνής πρακτική όμως, με την οποία έχει συνταχθεί και η ελληνική έννομη τάξη, οδηγεί στην πράξη στον περιορισμό της δικαιοδοσίας αυτής, απέχοντας από την δίωξη πράξεων που είτε αφορούν αποκλειστικά την εσωτερική τάξη και πειθαρχία του πλοίου είτε δεν θίγουν την έννομη τάξη του παράκτιου κράτους. Επίσης, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Κ∆Ν∆, η επέμβαση των ελληνικών λιμενικών αρχών για αξιόποινες πράξεις που λαμβάνουν χώρα σε ξένα εμπορικά πλοία που ναυλοχούν σε ελληνικό λιμένα επιτρέπεται είτε εφόσον διαταράσσεται η ελληνική έννομη τάξη είτε εφόσον ζητείται η συνδρομή τους από τον πλοίαρχο ή άλλο πρόσωπο που επιβαίνει στο πλοίο.

Πρόβλημα δημιουργείται ως προς τις αξιόποινες πράξεις που τελούνται μέσα σε ξένη πρεσβεία που βρίσκεται στην Ελλάδα, διότι υπάρχει αμφισβήτηση, αν τα κτήρια των ξένων διπλωματικών αποστολών θεωρούνται «έδαφος της ελληνικής επικράτειας». Κατά την ορθότερη άποψη, εφαρμόζεται και εδώ το άρθρο 5 παρ. 1 ΠΚ και εγκαθιδρύεται δωσιδικία του ελληνικού κράτους, εκτός εάν υπάρ-

χει ­αντίθετη σύμβαση της Ελλάδας με το ξένο κράτος. Αντίστροφα δεν αποτελούν έδαφος της ελληνικής επικράτειας τα κτήρια των ελληνικών πρεσβειών στην αλλοδαπή.

Ο Ν 5090/2024, αντικατέστησε πλήρως τη δεύτερη παράγραφο της διάταξης επεκτείνοντας την εφαρμογή του ελληνικού δικαίου και σε πράξεις που τελούνται σε ελληνικά πλοία ή αεροσκάφη ανεξάρτητα από τον τόπο τέλεσης.

Άρθρο 6. Εγκλήματα ημεδαπών στην αλλοδαπή. 1. Οι ελληνικοί ποινικοί νόμοι εφαρμόζονται και για πράξη που χαρακτηρίζεται από αυτούς ως κακούργημα ή πλημμέλημα και τελέστηκε στην αλλοδαπή από ημεδαπό, αν αυτή, με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της, είναι αξιόποινη και κατά τους νόμους της χώρας στην οποία τελέστηκε ή αν διαπράχθηκε σε πολιτειακά ασύντακτη χώρα.

2. Η ποινική δίωξη ασκείται και εναντίον αλλοδαπού, ο οποίος κατά την τέλεση της πράξης ήταν ημεδαπός. Επίσης ασκείται και εναντίον εκείνου που απέκτησε την ελληνική ιθαγένεια μετά την τέλεση της πράξης.

3. Στα πλημμελήματα, ακόμη και όταν διώκονται αυτεπαγγέλτως, οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων εφαρμόζονται μόνο εφόσον υπάρχει έγκληση του παθόντος ή αίτηση της Κυβέρνησης της χώρας όπου τελέστηκε το πλημμέλημα.

Στο άρθρο 6 παρ. 1 ΠΚ που αναφέρεται στα εγκλήματα ημεδαπών στην αλλοδαπή, διευκρινίζεται από τη διατύπωση του νέου ΠΚ ότι η πράξη πρέπει να είναι αξιόποινη και κατά τους νόμους της χώρας στην οποία τελέστηκε «με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της», κάτι που περιορίζει οπωσδήποτε το πεδίο της διάταξης αυτής, άσχετα με το ότι πρόκειται για δικαιοπολιτικά ορθή επιλογή. Αρκεί επίσης τα στοιχεία της ελληνικής ποινικής διάταξης να καλύπτονται από τα στοιχεία μιας αλλοδαπής διάταξης, να τελούν δηλαδή μεταξύ σε σχέση γενικού προς ειδικού και αντίστροφα. Από την άλλη πλευρά δεν απαιτείται ταυτότητα του νομικού χαρακτηρισμού της πράξεως. Έτσι λ.χ. μια πράξη μπορεί να χαρακτηρίζεται από το ελληνικό δίκαιο απάτη, ενώ κατά το αλλοδαπό δίκαιο να θεωρείται υπεξαίρεση. Και σε αυτή την περίπτωση εφαρμόζεται το άρθρο 6 ΠΚ και η πράξη μπορεί να διωχθεί και να τιμωρηθεί από την ελληνική δικαιοσύνη. Όταν όμως μία πράξη, καίτοι

αποτελεί έγκλημα κατά τον ελληνικό ποινικό νόμο, δεν θεωρείται έγκλημα και κατά τους νόμους της αλλοδαπής πολιτείας, όπου έχει τελεσθεί, δεν υπάρχει δυνατότητα διώξεως του φερόμενου ως αυτουργού ημεδαπού, εφόσον ο αξιολογικός κανόνας και η απαξία της πράξεως εκτιμάται κατά το δίκαιο της αλλοδαπής πολιτείας ως μη αξιόποινη, εκτός εάν πρόκειται για πράξεις που εμπίπτουν στα εγκλήματα του άρθρου 8 ΠΚ και διώκονται σύμφωνα με το σύστημα της παγκόσμιας δικαιοσύνης.

Όπως γίνεται δεκτό στη νομολογία και τη θεωρία, το άρθρο 6 ΠΚ καταλαμβάνει μόνο τον Έλληνα αυτουργό ή συμμέτοχο που τελεί έγκλημα στην αλλοδαπή, όχι όμως και τον αλλοδαπό συμμέτοχο που έδρασε επίσης στην αλλοδαπή, διότι η συμμετοχική πράξη δεν υπάγεται στους ελληνικούς ποινικούς νόμους. Σημειωτέον ότι η ίδια ρύθμιση απαντάται και στην επόμενη διάταξη, του άρθρου 7 παρ. 1 ΠΚ, για τα εγκλήματα αλλοδαπών στην αλλοδαπή.

Άρθρο 7. Εγκλήματα αλλοδαπών στην αλλοδαπή. 1. Οι ελληνικοί ποινικοί νόμοι εφαρμόζονται και κατά αλλοδαπού για πράξη που τελέστηκε στην αλλοδαπή και χαρακτηρίζεται από αυτούς ως κακούργημα ή πλημμέλημα, αν η πράξη αυτή στρέφεται εναντίον Έλληνα πολίτη και είναι αξιόποινη, με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της, και κατά τους νόμους της χώρας όπου τελέστηκε ή αν διαπράχθηκε σε πολιτειακά ασύντακτη χώρα. Ως Έλληνας πολίτης για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου λογίζεται και το κυοφορούμενο που θα αποκτήσει με τη γέννησή του την ελληνική ιθαγένεια, καθώς και τα νομικά πρόσωπα που εδρεύουν στην ημεδαπή.

2. Η διάταξη της παρ. 3 του προηγούμενου άρθρου έχει και εδώ εφαρμογή.

Στο άρθρο 7 παρ. 1 νέου ΠΚ που αναφέρεται σε εγκλήματα αλλοδαπών στην αλλοδαπή που στρέφονται κατά Έλληνα πολίτη, διευκρινίζεται ότι ως Έλληνας πολίτης λογίζεται και το κυοφορούμενο που θα αποκτήσει με τη γέννησή του την ελληνική ιθαγένεια, καθώς και τα νομικά πρόσωπα που εδρεύουν στην ημεδαπή. Με τη διατύπωση αυτή είναι, πλέον, δυνατή η εφαρμογή των ελληνικών ποινικών νόμων και

στις περιπτώσεις, όπου ένα έγκλημα στρέφεται κατά του Ελληνικού Δημοσίου, όταν αυτό εμφανίζεται ως fiscus με τη μορφή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου.

Όσον αφορά το ζήτημα της έδρας, του νόμου μη διακρίνοντος, αρκεί το νομικό πρόσωπο να έχει είτε την καταστατική είτε την πραγματική του έδρα στην ημεδαπή. Ζήτημα γεννάται στην περίπτωση των λεγόμενων «εν τοις πράγμασι» («de facto») νομικών προσώπων, όπου στα πλαίσια του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου γίνεται πάγια δεκτό από την νομολογία ότι ως έδρα του νομικού προσώπου κατ’ άρθρο 10 ΑΚ νοείται η πραγματική, δηλαδή ο τόπος στον οποίο ασκείται πραγματικά η διοίκηση και λαμβάνονται οι βασικές αποφάσεις για τη λειτουργία του νομικού προσώπου, με συνέπεια σε περίπτωση σύγκρουσης της πραγματικής με την καταστατική έδρα επικρατεί η πραγματική και ως εκ τούτου θεωρούνται ελληνικά τα νομικά πρόσωπα που έχουν την πραγματική τους έδρα στην Ελλάδα, έστω και αν στο καταστατικό τους προβλέπεται άλλη εθνικότητα ή αν η έδρα τους έχει οριστεί εκτός Ελλάδας.

Άρθρο 8. Εγκλήματα στην αλλοδαπή που τιμωρούνται πάντοτε κατά τους ελληνικούς νόμους. Οι ελληνικοί ποινικοί νόμοι εφαρμόζονται σε ημεδαπούς και αλλοδαπούς, ανεξάρτητα από τους νόμους του τόπου τέλεσης, για τις εξής πράξεις που τελέστηκαν στην αλλοδαπή:

α) εσχάτη προδοσία ή προσβολές της διεθνούς υπόστασης της Χώρας σε βάρος του ελληνικού κράτους,

β) εγκλήματα που αφορούν τη στρατιωτική υπηρεσία και την υποχρέωση στράτευσης στην Ελλάδα,

γ) αξιόποινη πράξη που τέλεσαν ως υπάλληλοι του ελληνικού κράτους, ή οργάνου ή οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει την έδρα του στην Ελλάδα,

δ) δα) πράξη που στρέφεται εναντίον υπαλλήλου του ελληνικού κράτους ή Έλληνα υπαλλήλου οργάνου ή οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή δημόσιου διεθνούς ή υπερεθνικού οργανισμού ή φορέα ή απευθύνεται προς αυτούς, εφόσον τελείται κατά την άσκηση της υπηρεσίας τους ή σε σχέση με την

άσκηση των καθηκόντων τους, δβ) δωροδοκία προσώπου που ασκεί δημόσιο λειτούργημα ή υπηρεσία για ξένη χώρα,

ε) ψευδή κατάθεση σε διαδικασία που εκκρεμεί στις ελληνικές αρχές,

στ) τρομοκρατικές πράξεις,

ζ) πειρατεία,

η) εγκλήματα σχετικά με το νόμισμα και τα μέσα πληρωμής πλην των μετρητών,

θ) παράνομη εμπορία ναρκωτικών,

ι) εμπορία ανθρώπων,

ια) κάθε άλλο έγκλημα, για το οποίο ειδικές διατάξεις ή διεθνείς συμβάσεις υπογραμμένες και επικυρωμένες από το ελληνικό κράτος προβλέπουν την ­εφαρμογή των ελληνικών ποινικών νόμων.

(Όπως το άρθρο 8 τροποποιήθηκε με το άρθρο 4 του Ν 5090/2024 - ΦΕΚ Α΄ 30/23.2.2024. Έναρξη ισχύος από τη δημοσίευση του Ν 5090/2024 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δηλ. από 23.2.2024 - άρθρο 138 παρ. 3 Ν 5090/2024)

Στη διάταξη του άρθρου 8 ΠΚ που περιγράφεται η λεγόμενη αρχή της παγκόσμιας δικαιοσύνης, προστίθενται στις κατηγορίες πράξεων οι τρομοκρατικές πράξεις αλλά αφαιρούνται οι πράξεις δουλεμπορίου, εμπορίας ανθρώπων, σωματεμπορίας, διενέργειας ταξιδιών με σκοπό την τέλεση συνουσίας ή άλλων ασελγών πράξεων σε βάρος ανηλίκου, βιασμού ή κατάχρησης σε ασέλγεια σε βάρος ανηλίκου, αποπλάνησης παιδιών, κατάχρησης ανηλίκων σε ασέλγεια σε βαθμό κακουργήματος,

πορνογραφίας ανηλίκων, πορνογραφικών παραστάσεων ανηλίκων, μαστροπείας σε βάρος ανηλίκου ή ασέλγειας με ανήλικο έναντι αμοιβής ή αναγκαστικής εξαφάνισης προσώπου (πρώην εδ. η΄ άρθρ. 8 ΠΚ), καθώς και η παράνομη κυκλοφορία και εμπορία ασέμνων δημοσιευμάτων (πρώην εδ. ι΄ άρθρ. 8 ΠΚ). Και οι δύο αυτές κατηγορίες εντάσσονται πλέον στη γενικότερη νέα διάταξη του εδ. ια΄, σύμφωνα με την οποία η αρχή της παγκόσμιας δικαιοσύνης εφαρμόζεται και σε κάθε άλλο έγκλημα, για το οποίο ειδικές διατάξεις ή διεθνείς συμβάσεις υπογραμμένες και επικυρωμένες από το ελληνικό κράτος προβλέπουν την εφαρμογή των ελληνικών ποινικών νόμων, με δεδομένο ότι για τις μεν περιπτώσεις του πρώην εδαφίου η΄, ισχύει η Σύμβαση «περί δουλείας», που υπογράφηκε στη Γενεύη το 1926 και κυρώθηκε με το Ν 4473/1930, για τις δε περιπτώσεις του πρώην εδ. ι΄ έχει κυρωθεί από την Ελλάδα ήδη από το έτος 1929 η Διεθνής Σύμβαση της Γενεύης του 1923 «για την καταστολή της κυκλοφορίας και εμπορίας ασέμνων δημοσιευμάτων». Επίσης, με τη συμπλήρωση που επήλθε με το άρθρο 2 παρ. 2 εδ. β΄ της Π.Ν.Π. ΦΕΚ Α΄ 106/27-06-2019 η περίπτωση δ΄ της διατάξεως αυτής αναδιατυπώθηκε ως εξής: «Πράξη που στρέφεται εναντίον υπαλλήλου του ελληνικού κράτους ή Έλληνα υπαλλήλου οργάνου ή οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή απευθύνεται προς αυτούς, εφόσον τελείται κατά την άσκηση της υπηρεσίας τους ή σε σχέση με την άσκηση των καθηκόντων τους».