ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ & ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΚΡΥΠΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ

Συνδυάστε Βιβλίο (έντυπο) + e-book και κερδίστε 11.05€

Δωρεάν μεταφορικά σε όλη την Ελλάδα για αγορές άνω των 30€

Πληρώστε σε έως άτοκες δόσεις των /μήνα με πιστωτική κάρτα.

Σε απόθεμα

Τιμή: 28,05 €

Επιλογές

Βιβλίο (έντυπο) + 33,00 €

e-book + 28,05 €

* Απαιτούμενα πεδία

Ποσότητα

Κωδικός Προϊόντος: 21135

Συγγραφέας: Ορφανός Σ.
Πρόλογος: Αϊδινλής Σ.

Έκδοση: 2025
Σχήμα: 17x24
Βιβλιοδεσία: Εύκαμπτη
Σελίδες: 216
ISBN: 978-618-08-0558-1

Το βιβλίο «Τεχνητή Νοημοσύνη και Ποινικό Δίκαιο των Κρυπτονομισμάτων» αποτελεί συστηματική μελέτη της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), των Κρυπτονομισμάτων και των αναφυόμενων ζητημάτων Ποινικού Δικαίου.

Στο έργο εξετάζονται ορισμένα κρίσιμα πρακτικά και θεωρητικά προβλήματα, όπως:

• Η ερμηνευτική προσέγγιση της έννοιας, της φύσης και του σκοπού του Ουσιαστικού και Δικονομικού Ποινικού Δικαίου, της Τεχνητής Νοημοσύνης, των Κρυπτονομισμάτων και του Ποινικού Δικαίου των Κρυπτονομισμάτων, καθώς και η ελληνική νομοθεσία για τα Κρυπτονομίσματα,

• Τα βασικά χαρακτηριστικά και η λειτουργία των σημαντικότερων Κρυπτονομισμάτων (Bitcoin, Ethereum, XRP, Solana, Binance Coin (BNB), Dogecoin, Cardano, Chainlink, Avalanche, Polkadot, Decentraland, Litecoin, NEAR Protocol, Bittensor (TAO), Render),

• Τα κυριότερα Εγκλήματα γύρω από τα Κρυπτονομίσματα: Απάτη Ponzi / Pyramid Schemes, Phishing, Pump and Dump Schemes, Απάτη Ανάληψης (Rug Pull), Απάτη με τις Πλατφόρμες Ανταλλαγής (Exchanges), Απάτη με Initial Coin Offerings (ICOs), Νομιμοποίηση Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες (Money Laundering), Χρηματοδότηση της Τρομοκρατίας (Terrorist Financing) και οι πρακτικές συνέπειές τους στην Τεχνητή Νοημοσύνη,

• Τα καταληκτικά συμπεράσματα και οι προτάσεις για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των Εγκλημάτων Κρυπτονομισμάτων στο πλαίσιο της Τεχνητής Νοημοσύνης, και για τα συναφή με αυτά νομικά ζητήματα.

Το βιβλίο είναι εξαιρετικά χρήσιμο σε δικηγόρους, Δικαστές, Εισαγγελείς, φοιτητές νομικής, ερευνητές και πάσης φύσεως νομικούς επιστήμονες, οι οποίοι ενδιαφέρονται για τη σύγχρονη προβληματική της Τεχνητής Νοημοσύνης και του Ποινικού Δικαίου των Κρυπτονομισμάτων.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Η ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ (ARTIFICIAL INTELLIGENCE)
ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΚΡΥΠΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ
(CRIMINAL LAW OF CRYPTOCURRENCIES)

Εισαγωγή 1

Ι. Η έννοια του Ουσιαστικού Ποινικού Δικαίου 5

ΙΙ. Η έννοια του Δικονομικού Ποινικού Δικαίου 39

ΙΙΙ. Η έννοια της Τεχνητής Νοημοσύνης (Artificial Intelligence) 53

IV. Η έννοια των Κρυπτονομισμάτων (Cryptocurrencies) 61

V. Το Ποινικό Δίκαιο των Κρυπτονομισμάτων
(Criminal Law of Cryptocurrencies) 65

VI. Η Ελληνική Νομοθεσία για τα Κρυπτονομίσματα 68

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΤΑ ΒΑΣΙΚΟΤΕΡΑ ΚΡΥΠΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΑ (CRYPTOCURRENCIES)
ΚΑΙ Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ (ARTIFICIAL INTELLIGENCE)

I. Bitcoin 71

ΙΙ. Ethereum 74

III. XRP 77

IV. Solana 78

V. Binance Coin (BNB) 81

VI. Dogecoin 83

VII. Cardano 85

VIII. Chainlink 88

IX. Avalanche 90

X. Polkadot 91

XI. Decentraland 93

XII. Litecoin 95

XIII. NEAR Protocol 98

XIV. Bittensor (TAO) 101

XV. Render 104

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΡΥΠΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ (CRYPTOCURRENCY CRIMES)
ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ
ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ (ARTIFICIAL INTELLIGENCE)

Ι. Απάτη 107

ΙΙ. Απάτη Ponzi / Pyramid Schemes 108

III. Phishing 109

IV. Pump and Dump Schemes 111

V. Απάτη Ανάληψης (Rug Pull) 113

VI. Απάτη με τις Πλατφόρμες Ανταλλαγής (Exchanges) 114

VII. Απάτη με Initial Coin Offerings (ICOs) 116

VIII. Νομιμοποίηση Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες
(Money Laundering) 117

IX. Χρηματοδότηση της Τρομοκρατίας (Terrorist Financing) 119

Επίλογος 123

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ 129

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 177

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ 189

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ 193

ΛΗΜΜΑΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ 195

Σελ. 1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Η ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ (ARTIFICIAL INTELLIGENCE)
ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΚΡΥΠΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ
(CRIMINAL LAW OF CRYPTOCURRENCIES)

Εισαγωγή

Καταρχάς, σημειώνεται ότι στα πλαίσια του Πρώτου Κεφαλαίου, θα λάβει χώρα η ενδελεχής κριτική προσέγγιση των κρίσιμων νομικών εννοιών του «Ουσιαστικού1 Ποινικού Δικαίου» στην πρώτη ενότητα, και αντίστοιχα του «Δικονομικού 2 Ποινικού Δι-

Σελ. 2

καίου» στη δεύτερη ενότητα, προκειμένου να καταστεί στη συνέχεια πιο δόκιμη και αποτελεσματική η δογματική ανάλυση της επίκαιρης και ενδιαφέρουσας προβληματικής της «Τεχνητής 3 Νοημοσύνης» («Artificial Intelligence») και του «Ποινικού Δικαίου των Κρυπτονομισμάτων» («Criminal Law of Cryptocurrencies»).

Επιπροσθέτως, επισημαίνεται ότι στην τρίτη ενότητα του Πρώτου Κεφαλαίου, θα λάβει χώρα η αντίστοιχη κριτική επισκόπηση της επιμέρους κρίσιμης έννοιας της «Τεχνητής Νοημοσύνης», αλλά και του άμεσου συσχετισμού της τελευταίας τόσο με το δίκαιο εν γένει, όσο και με τα ίδια τα «Κρυπτονομίσματα» («Cryptocurrencies») ειδικότερα.

Ουσιαστικά, η «Τεχνητή Νοημοσύνη», που είναι ευρέως γνωστή με τον διεθνή όρο «Artificial Intelligence» («AI»), είναι η ικανότητα των υπολογιστών ή των ρομπότ να εκτελούν εργασίες, τις οποίες διενεργούν συνήθως οι άνθρωποι. Σαφέστατα, η κρίσιμη έννοια της «Τεχνητής Νοημοσύνης», είναι δυνατό να περιλαμβάνει την ανάπτυξη συστημάτων υπολογιστών που εκτελούν πνευματικές διαδικασίες. Με άλλα λόγια, στα πλαίσια της «Τεχνητής Νοημοσύνης», οι μηχανές εκτελούν εργασίες με έναν έξυπνο τρόπο, όπως επί παραδείγματι είναι ο «συλλογισμός» («reasoning»), και αντίστοιχα η γενίκευση («generalizing»).

Επιπλέον, τονίζεται ότι στην τέταρτη ενότητα του Πρώτου Κεφαλαίου, θα διενεργηθεί μια ενδελεχής ανάλυση της θεμελιώδους έννοιας, των γενικότερων χαρακτηριστικών και της λειτουργίας των «Κρυπτονομισμάτων»4 σε πρακτικό επίπεδο, αλλά και αντί-

Σελ. 3

στοιχα του άμεσου συσχετισμού των τελευταίων, τόσο με το δίκαιο εν γένει, όσο και με την «Τεχνητή Νοημοσύνη» ειδικότερα.

Ασφαλώς, για την τελευταία αναφέρεται ότι το καλούμενο ως «Narrow 5 AI», αποτελεί έναν τύπο «Τεχνητής Νοημοσύνης», όπου η εστίαση δίνεται αποκλειστικά σε συγκεκριμένες εργασίες. Ουσιαστικά, ένα παράδειγμα αυτού θα ήταν ένας «εικονικός βοηθός» («virtual 6 assistant»), ο οποίος έχει στοχευμένες ικανότητες, όπως είναι η ικανότητα να απαντά σε ερωτήσεις. Παράλληλα, η καλούμενη ως «Ισχυρή Τεχνητή Νοημοσύνη» («Strong 7 AI»), είναι σε πρακτικό επίπεδο η «νοημοσύνη μηχανών» που διαθέτει ανθρώπινες γνωστικές ικανότητες, όπως είναι η ικανότητα να προβαίνει σε κρίσεις, αλλά παράλληλα να βρίσκει λύσεις σε προβλήματα, ή αντίστοιχα να επικοινωνεί.

Αναντίλεκτα, σήμερα καθίσταται ένα αρκετά σημαντικό και απολύτως αναγκαίο στοιχείο, το να κατανοήσουμε σε τι ακριβώς χρησιμοποιούνται συνήθως τα «Συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης» («Artificial Intelligence Systems 8»), συμπεριλαμβανομένης της οπτικής αντίληψης, της αναγνώρισης ομιλίας και της λήψης αποφάσεων. Προσέτι, σημειώνεται ότι όσοι αναπτύσσουν «Τεχνολογία Τεχνητής Νοημοσύνης» («AI Technology 9»), επιθυμούν να βοηθήσουν τις εταιρείες και τις βιομηχανίες με μια βελ-

Σελ. 4

τιωμένη παραγωγικότητα και ακρίβεια. Ωστόσο, σημειώνεται πως αδιαμφισβήτητα τα ηθικά, νομικά και ρυθμιστικά ζητήματα που αφορούν το κρίσιμο πεδίο της «Τεχνητής Νοημοσύνης», συνεχίζουν να εξελίσσονται με «ραγδαίους» ρυθμούς.

Περαιτέρω, κατόπιν της ενδελεχούς ανάλυσης των ανωτέρω κρίσιμων εννοιών, θα καταστεί τελικά διαυγής στην πέμπτη ενότητα του Πρώτου Κεφαλαίου η συνολικότερη θεμελιώδης έννοια του «Ποινικού Δικαίου των Κρυπτονομισμάτων», η οποία φρονούμε ότι αποτελεί σήμερα, εν έτει 2025, μια επίκαιρη και ενδιαφέρουσα προβληματική του δικαίου, ιδιαίτερα μετά τις πρόσφατες «συνταρακτικές» εξελίξεις σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Επίσης, στην έκτη ενότητα του Πρώτου Κεφαλαίου λαμβάνει χώρα μια ειδικότερη κριτική προσέγγιση της υφιστάμενης Ελληνικής Νομοθεσίας για τα «Κρυπτονομίσματα», ούτως ώστε να καταστούν στη συνέχεια ακόμη πιο σαφή τα ανακύπτοντα κρίσιμα νομικά ζητήματα, πρωτίστως του «Ουσιαστικού 10 Ποινικού Δικαίου», αλλά και αντίστοιχα του «Δικονομικού 11 Ποινικού Δικαίου», από τα βασικά χαρακτηριστικά και τη λειτουργία τους.

Σελ. 5

Τέλος, κατόπιν των εισαγωγικών μας επισημάνσεων, στο συγκεκριμένο σημείο φρονούμε ότι θα ήταν θεμιτό να οδηγηθούμε στην πρώτη ενότητα του Πρώτου Κεφαλαίου, το οποίο ασφαλώς σχετίζεται με την ενδελεχή κριτική προσέγγιση της κρίσιμης νομικής έννοιας του «Ουσιαστικού 12 Ποινικού Δικαίου», αλλά και των συναφών με αυτήν νομικών ζητημάτων.

Ι. Η έννοια του Ουσιαστικού Ποινικού Δικαίου

Καταρχάς, επισημαίνεται ότι με την ευρεία έννοια του όρου, το «Ποινικό Δίκαιο» αποτελεί ουσιαστικά το «σύνολο των κανόνων δικαίου που ρυθμίζουν τον τρόπο άσκησης της ποινικής εξουσίας μιας Πολιτείας, ήτοι της επιβολής των προβλεπόμενων ποινών επί της διάπραξης αξιόποινων πράξεων, από θεσμοθετημένα όργανα, όπως προβλέπει το Σύνταγμα του εκάστοτε κράτους».

Ειδικότερα, αναφέρεται ότι το «Ουσιαστικό 13 Ποινικό Δίκαιο» αποτελεί το «σύνολο των κανόνων δικαίου που καθορίζουν τις πράξεις που χαρακτηρίζονται ως εγκλήματα, αλλά

Σελ. 6

και την εκάστοτε απειλούμενη κύρωση, δηλαδή την αντίστοιχη τιμωρία που θα πρέπει να επιβληθεί, είτε ως ποινή, είτε ως μέτρο ασφαλείας, στον φυσικό αυτουργό των επίμαχων πράξεων».

Ασφαλώς, τονίζεται ότι η κύρια πηγή για την εφαρμογή και την αντίστοιχη ερμηνεία του «Ουσιαστικού 14 Ποινικού Δικαίου» στην Ελλάδα είναι ο Ποινικός Κώδικας (ΠΔ 283/1985 - ΦΕΚ Α-106/1985), όπως ισχύει σήμερα μετά και από τις πρόσφατες νομοθετικές τροποποιήσεις του N 5172/2025. Περαιτέρω, σημειώνεται ότι η βασικότερη αρχή στα πλαίσια του «Ουσιαστικού 15 Ποινικού Δικαίου», είναι η αρχή «κανένα 16 έγκλημα, καμία ποινή χωρίς νόμο» («nullum 17 crimen nulla poena sine lege 18»), που

Σελ. 7

απορρέει από το άρθρο 7 Σ. Αναντίλεκτα, όπως εύλογα επισημαίνεται, σήμερα το «Ουσιαστικό 19 Ποινικό Δίκαιο», βρίσκεται στα «όρια της δικαιοκρατικής 20 δοκιμασίας».

Παράλληλα, φρονούμε πως καθίσταται διαυγές ότι το «Ουσιαστικό Ποινικό Δίκαιο», είναι το σύνολο εκείνων των κανόνων και των νομοθετικών διατάξεων που προσδιορίζουν ποια ακριβώς συμπεριφορά χαρακτηρίζεται ως «ποινικά κολάσιμη», αλλά και το ποιες ποινές επιβάλλονται στους παραβάτες των συγκεκριμένων κανόνων. Ο συγκεκριμένος τομέας δικαίου σχετίζεται με την καταγραφή και την αντίστοιχη ταξινόμηση των εγκλημάτων, με τις προβλεπόμενες ποινές, αλλά και με την καθιέρωση των θεμελιωδών αρχών και διαδικασιών που αφορούν την επιβολή των επίμαχων ποινικών κυρώσεων.

Ειδικότερα, μεταξύ άλλων, το «Ουσιαστικό Ποινικό Δίκαιο» προσδιορίζει σε τι ακριβώς συνίσταται η θεμελιώδης έννοια του εγκλήματος, δηλαδή τις παραβάσεις του νόμου που αποτελούν ουσιαστικά αξιόποινες πράξεις. Οι τελευταίες αποτελούν πράξεις που αντιτίθενται στις κοινωνικές αξίες και στις αντίστοιχες επιταγές του ποινικού νόμου. Αναντίρρητα, κάθε έγκλημα παρουσιάζει καθορισμένα χαρακτηριστικά, τα οποία περιλαμβάνουν πάντοτε την ίδια τη φύση της αξιόποινης πράξης, τη συνδρομή των στοιχείων του δόλου ή της αμέλειας στο πρόσωπο του εκάστοτε φυσικού αυτουργού, αλλά και τη βλάβη ή την αντίστοιχη διακινδύνευση που προκαλεί η συμπεριφορά του για τα έννομα αγαθά.

Επιπρόσθετα, μεταξύ άλλων, το «Ουσιαστικό Ποινικό Δίκαιο» προσδιορίζει τα στοιχεία του εγκλήματος, π.χ. την αντικειμενική υπόσταση, ήτοι τα στοιχεία της πράξης ή της παράλειψης που παραβιάζουν τον ποινικό νόμο, και την υποκειμενική υπόσταση, ήτοι

Σελ. 8

την πρόθεση του φυσικού αυτουργού και ιδιαίτερα τη συνδρομή των προαναφερθέντων στοιχείων του δόλου ή της αμέλειας στο πρόσωπό του, όπως και την αιτιώδη συνάφεια μεταξύ της συμπεριφοράς τους και του εγκληματικού αποτελέσματος του κ.ά.

Αδιαμφισβήτητα, το «Ουσιαστικό Ποινικό Δίκαιο» διαφέρει σημαντικά ως τομέας του δικαίου από το «Δικονομικό Ποινικό Δίκαιο», που σχετίζεται άμεσα με τη διαδικασία και με τους αντίστοιχους κανόνες που αφορούν, μεταξύ άλλων, την ποινική δίωξη, την εκδίκαση και την επιβολή των ποινών στους εκάστοτε φυσικούς αυτουργούς των εγκλημάτων, όπως και στους συμμετόχους τους. Πράγματι, το «Ουσιαστικό 21 Ποινικό Δίκαιο» πραγματεύεται αρκετά κρίσιμα νομικά ζητήματα, όπως επί παραδείγματι είναι πρωτίστως η «αρχή του επιεικέστερου 22 ποινικού νόμου», η συμμετοχή 23 στο έγκλημα δυνάμει των άρθρων 46 και 47 ΠΚ, η πραγματική 24 πλάνη του άρθρου 30 ΠΚ, και αντίστοιχα η νομική 25 πλάνη του άρθρου 31 ΠΚ.

Σελ. 9

Ταυτόχρονα, τονίζεται ότι ορισμένα εξίσου κρίσιμα νομικά ζητήματα που πραγματεύεται το «Ουσιαστικό Ποινικό Δίκαιο», είναι η απόπειρα 26 των άρθρων 42 και 43 ΠΚ, και συνακόλουθα το ολοκληρωμένο 27 έγκλημα 28, η συναυτουργία 29 στο έγκλημα του άρθρου 45 ΠΚ, οι επιβαρυντικές 30 περιστάσεις του ΠΚ, οι ελαφρυντικές 31 περιστάσεις του άρθρου 84 ΠΚ, η δικαστική επιμέτρηση 32 της ποινής του άρθρου 79 ΠΚ, η

Σελ. 10

συνολική 33 ποινή του άρθρου 94 ΠΚ σε περίπτωση αληθινής συρροής εγκλημάτων, η χρηματική 34 ποινή του άρθρου 57 ΠΚ, και αντίστοιχα η μετατροπή 35 της ποινής (σε χρηματική ποινή) του άρθρου 80Α ΠΚ.

Σαφέστατα, φρονούμε πως αρκετά σημαντική στα πλαίσια του συγκεκριμένου τομέα δικαίου, είναι πάντοτε η ενδελεχής κριτική προσέγγιση των νομικών ζητημάτων του

Σελ. 11

ενδεχόμενου 36 δόλου 37 του άρθρου 27 ΠΚ, και παράλληλα της αμέλειας 38 του άρθρου 28 ΠΚ, αλλά και αντίστοιχα του «επιγενόμενου 39 δόλου» («dolus subsequens»), όπως και του εννόμου αγαθού της δημόσιας 40 τάξης και των εγκλημάτων των άρθρων 183 επ. ΠΚ που στρέφονται εναντίον της, του εγκλήματος της κλοπής 41 του άρθρου 372

Σελ. 12

ΠΚ και των συναφών με αυτό ποινικών αδικημάτων, της φαινομενικής 42 πραγματικής συρροής 43, του «ρατσιστικού 44 εγκλήματος» του άρθρου 82Α ΠΚ, του ιδιώνυμου 45 εγκλήματος, και συνακόλουθα του σχετικού εγκλήματος της συμμετοχής σε αυτοκτονία 46 του άρθρου 301 ΠΚ.

Επίσης, φρονούμε πως κρίσιμη στα πλαίσια του συγκεκριμένου τομέα δικαίου, είναι γενικότερα η ενδελεχής πραγμάτευση των εγκλημάτων δωροδοκίας 47 - δωροληψίας

Σελ. 13

στον ΠΚ, του κατ’ εξακολούθηση 48 εγκλήματος του άρθρου 98 ΠΚ, της διάπραξης του εγκλήματος κατ’ επάγγελμα 49 (κατά την έννοια που της αποδίδεται στο άρθρο 13 εδ. ε’ ΠΚ) και της διάπραξης του εγκλήματος κατά συνήθεια 50 στα πλαίσια του ΠΚ, του προσπορισμού 51 παράνομου περιουσιακού οφέλους, των κινδύνων 52 που ελλοχεύουν για τη δημόσια ασφάλεια, του θεμελιώδους στοιχείου του αυξημένου 53 αδίκου, της «χωρίς 54 δικαίωμα από τον νόμο» εγκληματικής δραστηριότητας, των εγκλημάτων υπερχειλούς 55 υποκειμενικής υπόστασης, της «αρχής της απορρόφησης»56 και της «αρχής της ειδικότητας 57» στο πεδίο της συρροής εγκλημάτων, της έννοιας των «κοινωφελών 58 εγκαταστάσεων» στα πλαίσια των κοινώς επικίνδυνων εγκλημάτων, της μείωσης 59

Σελ. 14

της ποινής του άρθρου 83 ΠΚ, της «αρχής της νομιμότητας»60, του βασικού 61 εγκλήματος και συνακόλουθα του διακεκριμένου 62 εγκλήματος, του διαζευκτικά 63 μικτού εγκλήματος, και αντίστοιχα του σωρευτικά 64 μικτού εγκλήματος, των εγκλημάτων αφηρημένης 65 διακινδύνευσης στον ΠΚ, της νομικής έννοιας του όπλου 66 κ.ά.

Ταυτόχρονα, αναφέρεται ότι ειδικότερα στα πλαίσια του «Ουσιαστικού Ποινικού Δικαίου», κρίσιμης σημασίας είναι η τυποποίηση ορισμένων σημαντικών κοινωνικών, και αντίστοιχα εγκληματικών φαινομένων, όπως επί παραδείγματι είναι το έγκλημα της παρακώλυσης 67 συγκοινωνιών του άρθρου 292 ΠΚ, το έγκλημα της προμήθειας και της κατοχής εκρηκτικών 68 υλών του άρθρου 272 ΠΚ, το ποινικό αδίκημα της έκρηξης 69 του άρθρου 270 ΠΚ, τα εγκλήματα της ενεργητικής 70 και παθητικής 71 δωροδοκίας του ΠΚ, όπως και της συμπλοκής 72 του άρθρου 313 ΠΚ, οι αξιόποινες πράξεις της

Σελ. 15

εκβίασης 73 του άρθρου 385 και της απάτης 74 του άρθρου 386 ΠΚ, όπως και εν γένει τα περιουσιακά 75 εγκλήματα, αλλά και τα «Βασανιστήρια»76 («Torture»77) και οι «άλλες